MEDE DOOR OVERHEIDSSTIMULANS KAN AGROFORESTRY OPSCHALEN NAAR NATIONAAL NIVEAU
Bomen op elk bedrijf?
Agroforestry is een verzamelnaam voor landbouwvormen waarbij bomen en struiken worden gecombineerd met agrarische pro ductiesystemen. Agroforestry loopt uit een van voederbomen in de melkveehouderij, strokenteelt in de akker bouw, struiken in de uitloop van kippen tot voedselbossen. Na lokale initiatieven ontstaat er nu opschaling op landelijk niveau.
TEKST & FOTO | EVERT PRINS & PIET ROMBOUTS
A
groforestry is een manier om de landbouw productiever, diverser, natuurinclusiever en veerkrachtiger te maken. Er zijn meerdere redenen om met agroforestry aan de slag te gaan. Bomen en struiken vervullen namelijk een breed pallet aan ecosysteemdiensten. Hierbij kan worden gedacht aan het herstel van biodiversiteit, dierenwelzijn en het verbeteren van bodem-, water-, en luchtkwaliteit. Agroforestry is vooral ook verbonden met het klimaat. Naast het verhogen van het organische stofgehalte in bodem draagt agroforestry ook bij aan koolstofvastlegging in houtige delen van de bomen en struiken. Belangrijk is dat bomen en struiken functioneel worden ingepast in ons landbouwsysteem. De potentie lijkt groot vanwege bedrijfsmatige en maatschappelijke belangen. De voornaamste voorwaarde voor de doorontwikkeling van agroforestry is dat de betreffende agrarische ondernemers er ook een boterham mee kunnen verdienen. Een echte praktijkbeweging. Het bijzondere van de agroforestry-ontwikkeling in Nederland is dat het zich vanuit de praktijk (bottum-up) heeft ontwikkeld. Tien jaar geleden startte een groep boeren onder begeleiding van het Louis Bolk Instituut om de inpasbaarheid van bomen in de landbouw te testen. Destijds werd al onderzoek gedaan naar de minerale
18
samenstelling inclusief sporenelementen van bladeren en twijgen van zogenaamde voederbomen. Vijf jaar later startte het Agroforestry Netwerk Brabant. Onder begeleiding van diverse deskundigen gingen aangesloten boeren aan de slag met het integreren van bomen op hun bedrijf om het daarmee productiever, veerkrachtiger en duurzamer te maken. Vanuit dit netwerk werden excursies en workshops georganiseerd en bedrijfsplannen opgesteld. Tegenwoordig bestaat het netwerk uit 150 enthousiaste boeren. In de provincie Gelderland loopt een vergelijkbaar initiatief, waar momenteel ook al 75 boeren bij betrokken zijn. Ook andere provincies zitten op het vinkentouw. Agroforestry in beeld met Masterplannen. Aangedreven door met name klimaatproblematiek stelden overheden zich tot doel om de agroforestrybeweging te stimuleren. In opdracht van het ministerie van LNV zijn er in 2020 twee masterplannen opgesteld: Het Masterplan Agroforestry en het Masterplan Voedselbossen. Hierin is uiteengezet wat er nodig is om binnen enkele jaren te komen tot 25.000 hectare agroforestry waaronder 1.000 hectare voedselbos. Bij het opstellen van de plannen zijn een vijftigtal boeren, beleidsmakers en onderzoekers geraadpleegd. Er moet nog veel gebeuren. Bijvoorbeeld op het gebied van wet- en regelgeving: het
Belangrijk is dat bomen en struiken fu nctioneel worden inge past in ons landbouw systeem.
