Zdjęcia. Ultra relations
WOONERFY
ULICA NARZĘDZIOWCÓW W GDAŃSKU
MIASTO PRZYJAZNE DLA PIESZYCH KRZYSZTOF KRÓL
Ulica do zamieszkania? Brzmi jak oksymoron, ale niekoniecznie musi nim być. Woonerf to miejsce, w którym piesi i rowerzyści mają pierwszeństwo, a kierowcy czują się gośćmi. Ta przyjazna forma staje się coraz bardziej popularnym sposobem organizacji ruchu w europejskich miastach. Pionierskie rozwiązania pojawiły się także w Łodzi, Gdyni i Gdańsku. Kiedy na południu Polski?
R
ozwiązanie wywodzi się z chęci zrównoważenia roli pieszych, rowerzystów i samochodów – wobec powszechnej dominacji tych ostatnich w przestrzeni publicznej. Ma na celu wykreowanie wypełnionego zielenią, małą architekturą i spokojem pasa drogowego, który zakłada ograniczenie wjazdu dla pojazdów. W woonerfie ruch samochodów jest tak zorganizowany, żeby każdy kierowca szybko zorientował się, że musi ustąpić pierwszeństwa pozostałym użytkownikom drogi. Wygląd woonerfu zniechęca kierowcę do wjazdu, jednak nie wyklucza możliwości poruszania się samochodem. Dzieje się tak poprzez wyniesienie drogi nad poziom ulicy, intensywność nasadzeń i małą architekturę. Te elementy powodują, że drodze bliżej jest do deptaka niż standardowego pasa ruchu.
60 L A DY ’ S C L U B • N R 6 5 / 2 0 2 0
Pierwszy woonerf powstał już w latach 70. w Holandii, światowej stolicy rowerów i zrównoważonej miejskiej przestrzeni, i był odpowiedzią na samochodową dominację w miastach. Powszechność samochodu jako środka transportu nikogo nie dziwi, jednak szybko zauważono, że w miastach spadł komfort życia, a często również estetyki. Architekci miejscy wprowadzili więc rozwiązania, dzięki którym piesi, rowerzyści i kierowcy na nowo uczą się koegzystencji. Gerard Schuurman, Holender, dyrektor projektu Stoczni Cesarskiej w Gdańsku, który od 3 lat mieszka w Polsce, potwierdza, że woonerfy na świecie zaczynają odgrywać coraz istotniejszą rolę: – Dla mnie najważniejszą kwestią jest współdzielenie przestrzeni miejskiej przez różnych użytkowników. Projekty placów czy ulic po-
wodują, że proces koegzystencji zachodzi organicznie. Kierowcy zmuszeni są do ograniczenia prędkości, co skutkuje większym bezpieczeństwem w okolicy. Byłbym za całkowitym wyłączeniem ruchu samochodowego w ścisłych centrach miast, jednak jest to nierealne, a doświadczenia z woonerfami pokazały, że są one doskonałym kompromisem w pozytywnym znaczeniu. W Polsce pierwsze woonerfy zaczęły się pojawiać w 2014 w Łodzi. Rozwiązanie przygotowane na ul. 6 Sierpnia szybko docenili mieszkańcy okolicznych domów, co w kolejnym roku spowodowało zgłoszenie do budżetu obywatelskiego aż sześciu kolejnych projektów, a liczba ta rosła w kolejnych latach. Efektem spowolnienia ruchu i ograniczenia miejsc postojowych było pojawienie się w okolicy większej ilości
