COÖRDINATEN EN DIMENSIES
11
11.0
Afmetingen en richtingen zullen in de praktijk meestal gewoon als HOOGTE, LENGTE e.d. worden beschreven. Soms zijn deze termen echter onduidelijk: wat bij het plat de 'breedte' wordt genoemd, komt overeen met de 'lengte' bij de kopsnede, ook is de 'dikte' van het boekblok hetzelfde als de 'breedte' van de kopsnede. In die gevallen moet men desgewenst terug kunnen vallen op een absoluut coördinatensysteem. Om van de verschijnselen, die men aan een boekband opmerkt, de plaats en de richting ondubbelzinnig te kunnen beschrijven, is een exacte definitie van de verschillende 'dimensies', HORIZONTAAL, VERTICAAL en TRANSVERSAAL nodig. De RUG is het enige vaste punt dat door de anatomie van het boek zelf gegeven wordt. Wat VOOR, wat BOVEN is kan alleen gedefinieerd worden in relatie tot de inhoud van het boek (bij een blanco boek zijn deze termen dan ook vaak zinloos). Wij zijn bij het definiëren uit gegaan van een boek dat gesloten voor ons staat, met het begin van de tekst bovenaan het eerste blad. Het boek wordt dan door zes 'vlakken' begrensd, nl. twee vertikale vlakken: voorzijde en achterzijde; twee horizontale vlakken: kopzijde en staartzijde; en twee transversale vlakken: rugzijde en frontzijde van het boek.
11.1
rug [m -gen] het gedeelte van het boek waar de °bladen met elkaar verbonden zijn. Rug- duidt elementen of gebieden aan die op of dicht bij de rug liggen. Voorbeelden: °rugzijde (van °boekblok, °blad, °plat), °rugvouw, °rugbekleding. ¶ D Rücken [m] E spine, back F dos [m]
11.2
frontduidt elementen of gebieden aan die het verst van de °rug verwijderd zijn. Voorbeelden: °frontzijde (van °boekblok), °frontvouw, ºfrontsnede, ºfrontkant (van °plat). Dit wordt vaak met voor- aangeduid. Er treedt dan echter een dubbelzinnigheid op, doordat voor- ook in tegenstelling staat met achter-. ¶ D Vorder- E fore —, front — F — (de) gouttière
11.3
voorduidt elementen aan die zich aan de zijde van het boek bevinden die in de leesvolgorde het eerst aan de beurt komt. Voorbeelden: °voorplat, °voorschutblad. Vergelijk °front-. Merk op dat voor- en achter- van de leesrichting afhankelijk zijn, en dus bij bv. Arabische en Hebreeuwse boeken anders zijn dan bij Westerse! ¶ D Vorder- E upper —, front — F — supérieur, — de devant
11.4
achterduidt elementen aan die zich aan de zijde van het boek bevinden die in de leesvolgorde het laatst aan de beurt komt. Voorbeelden: °achterplat, °achterdekblad. ¶ D Hinter- E lower —, back — F — inférieur, — de derrière
11
