ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Ο Herman Hertzberger επιδιώκει, μέσα από την αρχιτεκτονική του να καταστήσει τα κτήρια ικανά να προσαρμόζονται σε μελλοντικές αλλαγές και καταστάσεις, διατηρώντας παράλληλα την ταυτότητά τους. Ως βασικός εκπρόσωπος του στρουκτουραλισμού, θεωρεί πως τα κτήρια δεν πρέπει να σχεδιάζονται έτσι ώστε να εξυπηρετούν μόνο ένα συγκεκριμένο σκοπό. Αντιθέτως, ο αρχιτέκτονας πρέπει να διαμορφώνει μια σταθερή δομή, ένα κέλυφος, του οποίου η ταυτότητα θα παραμείνει αναλλοίωτη μέσα στο χρόνο, ενώ θα επιτρέπει στο εσωτερικό του να μεταβάλλεται, ώστε να φιλοξενήσει, εν δυνάμει, ποικίλες και διαφορετικές λειτουργίες και χρήσεις. Για να αντέξουν τα κτήρια μέσα στο χρόνο, πρέπει να είναι σχεδιασμένα με τρόπο τέτοιον, που θα τα καθιστά ικανά να επιδέχονται πολλαπλές ερμηνείες, από διαφορετικούς ανθρώπους. Σε αυτή τη λογική, ο Hertzberger διαμορφώνει το σχολικό περιβάλλον παραλληλίζοντας το με μια μικρή πόλη, η οποία διαρκώς μεταλλάσσεται, αλλά τα βασικά στοιχεία της παραμένουν πάντα ίδια. Το σχολικό κτήριο αποτελεί ένα είδος αστικοποίησης για εκείνον και για το λόγο αυτόν επιδιώκει, μέσα από το σχεδιασμό του, να ενισχύει τις κοινωνικές συναναστροφές και αλληλεπιδράσεις. Δημιουργεί χώρους και ποιότητες που παραπέμπουν συχνά σε αστικές καταστάσεις. Χαρακτηριστική είναι η συνθήκη δημόσιου-ιδιωτικού, με την τάξη να αποτελεί το σπίτι, τη «φωλιά» των μαθητών και το υπόλοιπο σχολείο να αντιπροσωπεύει το δημόσιο χώρο – την πόλη, όπου τα παιδιά καλούνται να εξερευνήσουν. Το σχολείο οργανώνεται συχνά γύρω από το κοινόχρηστο χολ ή την «πλατεία» όπως την αποκαλεί ο ίδιος και χαρακτηρίζεται από έντονη εσωτερικότητα. Η διαχείριση της κλίμακας στα σχολεία του γίνεται λαμβάνοντας υπόψη τους χρήστες και τη λειτουργία που επιχειρεί να προτείνει για ένα συγκεκριμένο χώρο. Έτσι, το μέγεθος – οι διαστάσεις δηλαδή- του κάθε χώρου, υπαγορεύει τις χρήσεις που πρόκειται να φιλοξενήσει. Επομένως, το σύνολο εμφανίζεται μεγάλο, ώστε να παραλαμβάνει τον απαιτούμενο αριθμό χρηστών, αλλά ταυτόχρονα επιμερίζεται σε μικρότερα μέρη, όπου κρίνεται απαραίτητο, προκειμένου να ανταποκρίνεται καλύτερα στις ανάγκες των μικρότερων ομάδων. Ο επιμερισμός του χώρου σε μικρότερα τμήματα επιτυγχάνεται μέσω της αρχής της διάρθρωσης. Ο αρθρωτός χώρος προσφέρει πολλά και διαφορετικά κέντρα προσοχής και εστίες δραστηριοτήτων, γεγονός που συνάπτει απόλυτα με την αρχή της ελεύθερης εκλογής εργασιών που υποστηρίζεται από τη μοντεσσοριανή μέθοδο. Παράλληλα, εντείνει τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις με τη μεγιστοποίηση της οπτικής επαφής, όταν αυτό είναι δυνατόν, και κατ’ επέκταση επιτυγχάνεται μία καλύτερη αντίληψη του κτηρίου ως σύνολο. Ο Hertzberger θεωρεί πως ο εκπαιδευτικός χώρος πρέπει να είναι οικείος, αλλά ταυτόχρονα να διεγείρει το ενδιαφέρον, να παρέχει ερεθίσματα, να προκαλεί τα παιδιά να ανακαλύψουν το χώρο και κατ’ επέκταση τον κόσμο γύρω τους. Πρέπει να δημιουργούνται οι κατάλληλες χωρικές συνθήκες, ώστε οι τάξεις να αποτελούν την οικεία βάση των παιδιών, μια «φωλιά», ένα μέρος, δηλαδή, όπου αισθάνονται ασφάλεια και σιγουριά και θα αποτελέσει το σημείο εκκίνησης για την εξερεύνηση του άγνωστου εδάφους που συνιστά το υπόλοιπο κτήριο. 125
