4. ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΙ HERMAN HERTZBERGER O Herman Hertzberger συνέβαλε σημαντικά στην εξέλιξη των τάσεων του σχεδιασμού των σχολείων τον 20ο αιώνα. Πρόκειται για μια χρονική περίοδο που διαδραματίζονται σημαντικές αλλαγές στην αρχιτεκτονική σχολικών κτηρίων, καθώς οι αρχιτέκτονες αρχίζουν να ενδιαφέρονται περισσότερο για τη διαδικασία αντίληψης και γνώσης του σχολικού περιβάλλοντος και της σχέσης που αναπτύσσεται ανάμεσα σε αυτό και το παιδί. Στα μέσα του 20ου αιώνα, εμφανίζεται, επίσης, η επιστήμη της Περιβαλλοντικής Ψυχολογίας, επισημαίνοντας την επιρροή που μπορεί να ασκήσει το σχολικό περιβάλλον στη νοητική ανάπτυξη και συμπεριφορά των μαθητών.45 Ο Hertzberger, λοιπόν, υιοθέτησε μια ανθρωποκεντρική προσέγγιση. Το έργο του για τα σχολεία απεικόνιζε νέους τρόπους ενίσχυσης των κοινωνικών σχέσεων μεταξύ των χρηστών – παιδιών, μέσω της οργάνωσης και των λεπτομερειών που προτείνει η δομημένη μορφή τους. Θεωρεί πως το σχολείο ‘αποτελεί μία κοινωνία, γι’ αυτό και το σχολικό κτήριο πέρα από την παροχή χώρων για ανάγνωση, γραφή και αριθμητική, πρέπει να προσαρμοστεί και σε αυτήν την πτυχή.’46 Τα σχολεία του οργανώνονται με τρόπο που θυμίζει έντονα την οργάνωση μίας πόλης. Οι χώροι κίνησης παρομοιάζονται με δρόμους, οι κοινόχρηστοι χώροι με πλατείες, οι αίθουσες διδασκαλίας με σπίτια και τελικά, όλο το κτήριο στο σύνολό του με μία πόλη, όπου τα παιδιά καλούνται να εξερευνήσουν και να μάθουν μέσα από αυτήν. Το μαθησιακό περιβάλλον, κατά τον Hertzberger, θα πρέπει να μοιάζει με μία πόλη που διαρκώς μεταβάλλεται.
22. Ο Herman Hertzberger για το Ολλανδικό Volkrant Magazine, 2012
45 Κ. Τσουκαλά, Αρχιτεκτονική Παιδί και Αγωγή, Θεσσαλονίκη, Παρατηρητής, 2002, σ. 93 και L. Baker, A History of School Design and its Indoor Environmental Standards, 1900 to Today, PhD Thesis, National Institute of Building Sciences, National Clearinghouse for Educational Facilities, 2012, σ. 17 46 H. Hertzberger, Space and Learning, Lessons in Architecture 3, Rotterdam, 010 Publishers, 2008, σ. 70
33
