2. ΑΡΘΡΩΣΗ – ΣΥΝΟΛΟ
ΑΤΟΜΙΚΟ – ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ Ο Hertzberger υποστηρίζει, πως ο σχεδιασμός των σχολείων πρέπει να σχετίζεται-εμπλέκεται με τις σύγχρονες εκπαιδευτικές μεθόδους, για αυτό και επιδιώκει τη δημιουργία ενός μαθησιακού περιβάλλοντος, όπου μπορεί να διεξάγεται ταυτόχρονα μεγάλο εύρος δραστηριοτήτων και όπου οι ομάδες και τα άτομα μπορούν να εργάζονται ανεξάρτητα. 35. Διάγραμμα άρθρωσης του χώρου, Χώρος ενιαίος - χώρος αρθρωτός
Ο ίδιος εξασφαλίζει αυτές τις συνθήκες για ανεξάρτητες καταστάσεις μάθησης μέσω της άρθρωσης του χώρου, της διαμόρφωσής του, δηλαδή, ώστε να αποτελείται από περισσότερα του ενός τμήματα που συνδέονται μεταξύ τους. Έτσι επιτυγχάνεται η σωστή ισορροπία μεταξύ συλλογικών και ατομικών δράσεων, καθώς οι αρθρωτοί χώροι μπορούν να υποστηρίξουν μια πληθώρα δραστηριοτήτων, είτε ομαδικές είτε ατομικές, οι οποίες, όμως, παραμένουν συνδεδεμένες χωρικά. Ωστόσο, είτε οι μαθητές εργάζονται μόνοι τους, είτε σε μια ομάδα, απαιτείται ένας βαθμός απομόνωσης, αλλά όχι τόσος, ώστε να καταστρέψει την κοινωνική ενότητα του συνόλου. Επομένως, εμφανίζεται η ανάγκη για την συνύπαρξη δύο αντίθετων συνθηκών: Αφενός ένα περιβάλλον όπου οι μαθητές θα είναι σε θέση να συγκεντρωθούν και αφετέρου ένα μέρος που προάγει ένα ανοιχτό σύστημα αλληλεπίδρασης. Πρόκειται για ένα χώρο στον οποίο ‘οι μαθητές θα βρίσκονται μαζί με άλλους και θα υπάρχουν πολλά που μπορούν να δουν και να κάνουν, να επηρεαστούν, να εξερευνήσουν αυτά που ο κόσμος μπορεί να προσφέρει.’8.
36. Διάγραμμα άρθρωσης του κοινόχρηστου χώρου στη σχολή Montessori στο Delft
Η πληθώρα, όμως, αυτών των ερεθισμάτων αναμφίβολα θα αποσπάσει την προσοχή των παιδιών, ειδικότερα στις νεαρές ηλικίες, όπου η δυνατότητα συγκέντρωσης των μαθητών δεν αποτελεί το δυνατό τους σημείο. Αυτή η σύγκρουση μεταξύ συγκέντρωσης και διάσπασης της προσοχής από ένα κύμα ερεθισμάτων μπορεί να επιλυθεί μόνο με χωρικά μέσα και κατά τον Hertzberger ‘αυτή είναι η μεγαλύτερη πρόκληση για έναν αρχιτέκτονα’.9 Ο τρόπος, λοιπόν, με τον οποίο αρθρώνεται ένας χώρος αποτελεί αποφασιστικό παράγοντα. Θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό το κατά πόσον ο χώρος θα είναι κατάλληλος για ένα ενιαίο σύνολο ομάδας, για παράδειγμα, ή για μια σειρά από μικρές, ξεχωριστές ομάδες. Όσο περισσότερη άρθρωση υπάρχει, τόσο μικρότερες είναι οι χωρικές μονάδες που δημιουργούνται και τόσο περισσότερα κέντρα προσοχής υπάρχουν, προσφέροντας ένα πιο εξατομικευμένο γενικό αποτέλεσμα – αυτό σημαίνει ότι πολλές δραστηριότητες μπορούν να επιδιωχθούν από διαφορετικές ομάδες ταυτόχρονα.10
37. Διάγραμμα άρθρωσης του κοινόχρηστου χώρου στo σχολέιο Apollo
8 Hertzberger, Space and Learning, Lessons in Architecture 3, σ. 80 9 Hertzberger, Space and Learning, σ. 80 10 Hertzberger, σ. 83-84
43
