Porady prawne
Pacta sunt servanda, chyba że… wystąpi siła wyższa
T
tekst : Adwokat Alicja Wasielewska, Walczak Wasielewska Adwokaci
o już przeszło miesiąc, gdy funkcjonu-
oczywiście klauzulami stanowiącymi, że za przekrocze-
jemy w rzeczywistości pod nazwą „wojna
nie zastrzeżonych terminów przekraczający zobowią-
za naszą wschodnią granicą”. Wciąż śle-
zany będzie płacić wysokie kary umowne. To reakcja
dzimy wiadomości, wciąż pomagamy
łańcuchowa, domino, w którym ruch jednego pod-
– każdy na swój sposób, wciąż drżymy
miotu w łańcuchu dostaw nierozerwalnie sprzężony
o losy znajomych, przyjaciół czy zupełnie
jest z ruchem kolejnego.
obcych nam ludzi. Staramy się żyć normalnie – pracować, spo-
Jednym z fundamentów stosunków gospodar-
tykać z bliskimi, śmiać, w tej normalności wielu z nas odnaj-
czych jest zasada Pacta sunt servanda. Umów
duje przecież spokój. Wojna
należy dotrzymywać. Każda zasada ma jednak swoje
w Ukrainie wpłynęła jednak
wyjątki i nie inaczej jest w tym przypadku. Zarówno
na normalność biznesową
bowiem producent, dostawca, jak i przedsiębiorca
moich klientów – przed-
produkcyjny mogą uwolnić się od odpowiedzialności
siębiorców i przedsiębior-
wobec odbiorcy swoich usług/towarów, powołując się
czyń działających w branży
na klauzulę tzw. „siły wyższej”. Brak jest definicji usta-
produkcyjnej, bowiem jak
wowej tego pojęcia, co nierzadko rodzi problemy inter-
b u m e r a n g w ró c i ł t e m a t ,
pretacyjne. Z pewnością jednak za siłę wyższą uważa
który rozpalał do czerwono-
się konflikty zbrojne czy działania wojenne. Tu jednak
ści w rzeczywistości pande-
duża rola prawnika, by w umowie konstruowanej
micznej – siła wyższa.
dla klienta po pierwsze zawrzeć klauzulę odnoszącą
Przez zbrojną agresję
się do siły wyższej, a po drugie przygotować odpo-
Federacji Rosyjskiej zachwiany
wiednią jej def inicję, tak, aby zabezpieczyć swo-
został rynek dostaw kompo-
jego mocodawcę, by wobec nagłych, niespodziewa-
nentów i surowców z kra-
nych zdarzeń, których nie sposób przewidzieć i którym
jów wschodnich. Surowców,
zapobiec, był on chroniony w maksymalnym zakresie.
na których opiera się funk-
Wystąpienie siły wyższej powoduje bowiem, że pod-
cjonowanie ogromnej więk-
miotowi niewykonującemu lub nienależycie wykonu-
szości polskich firm produk-
jącemu umowę nie można przypisać winy. Tym samym
cyjnych. Stal i aluminium
nie ponosi on za niewykonanie lub nienależyte wyko-
dotychczas w przeważają-
nanie umowy odpowiedzialności, choćby z tego tytułu
cej większości importowane
powstała szkoda.
były bowiem z Ukrainy i Rosji.
Najbliższe miesiące z pewnością będą okresem
Producenci stali natomiast już
wielkiej niepewności dla tych podmiotów, które opie-
informują dostawców o anulo-
rają swoją działalność na produkcji i dystrybucji
waniu zamówień lub o co najmniej kilkumiesięcznych opóź-
surowców, materiałów wsadowych czy półwyrobów
nieniach w realizacji dostaw z możliwością ich anulowania
z kierunków wschodnich. Czas pokaże, jaka będzie
w kolejnych tygodniach. Dostawcy surowców – sami działa-
skala sporów związanych z klauzulą siły wyższej, jed-
jąc w wielkiej niepewności – kierują do firm produkcyjnych
nak pewne jest, że już teraz przedsiębiorcy muszą
pisemne wyjaśnienia i powołując się na siłę wyższą zawiada-
reagować na novum w zakresie warunków, w których
miają o potencjalnym wysokim zagrożeniu zachwiania cią-
przyszło im działać.
głości dostaw i niewywiązania się ze zobowiązań umownych. Przedsiębiorcy produkcyjni natomiast związani są umowami z odbiorcami końcowymi, choćby podmiotami zamawiającymi w ramach procedury zamówień publicznych maszyny do budowy dróg. Wszystkie umowy i kontrakty obwarowane są
zdj ęc i e : Irene Aksenova-Tomczak
58
