OPZIJ December 2021 - Top 50 by MIMM

Colofon/Uitgelicht

OPZI

G LO P I N I E − F E M I N I S M E 4 . 0

dec/jan 21/22 • 50s te jaargang • € 7,9 9

Redactieadres Witte Singel 103 2313 AA Leiden redactie@opzij.nl Hoofdredacteur Marianne Verhoeven Editor at large Alies Pegtel Art director Emmely Pardon Eindredacteur Felix Huygen

Achter de schermen Altijd fijn, mental support tijdens de laatste loodjes van de productie van het blad. Weten jullie nog dat Bacon, de kat van de art director, plotseling was doodgereden? Maak kennis met Curry, de nieuwe OPZIJ poes. Zeker geen vervanging van Bacon, maar het helpt wel. Is het geen schatje?

Medewerkers Lisette Alberti, Irene Berbee, Barbara van Beukering, Corbino, Milou Deelen, Carin Gaemers, Gigi van Grevenbroek, Astrid van Heumen, Marleen Hogendoorn, Nina Klaassen, Noémi Prent, De Reismeiden, Marije van Rest, Sheila Sitalsing, Paul Tolenaar, Fieke Tissink, Marjolijn Uitzinger, Jovanka Vis, Etchica Voorn, Dido de Wolf, Renate van der Zee. Uitgever Hans van Brussel Distributie Betapress Druk HaboDaCosta COPYRIGHT Niets uit deze uitgave mag op welke wijze dan ook worden overgenomen zonder voorafgaande toestemming van de auteurs of rechthebbenden. De uitgever is niet aansprakelijk voor schade als gevolg van druk- en zetfouten. De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten van de illustraties volgens de wettelijke bepalingen te regelen. Zij die menen nog zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich wenden tot de uitgever. ABONNEMENTEN Een abonnement wordt tot wederopzegging aangegaan, tenzij anders vermeld. Opzeggingen kunnen UITSLUITEND schriftelijk worden doorgegeven, per post Perfect Groep B.V., Inzake OPZIJ, Karel Doormanweg 41, 3115 JD Schiedam. Of per email naar abonnementen@opzij.nl. PERSOONSGEGEVENS We maken u erop attent dat aan ons verstrekte persoonsgegevens zoals naam, (e-mail)adres en telefoonnummers worden opgenomen in het gegevensbestand van Opzij B.V.. Dit bestand is aangemeld bij het College bescherming persoonsgegevens door Opzij B.V., de verantwoordelijke voor uw gegevens. Uw persoonsgegevens worden gebruikt voor onze abonnement-enadministratie, voor de uitvoering van met ons gesloten overeenkomsten en om u op de hoogte te houden van interessante informatie en aanbiedingen van producten en diensten, eventueel ook na beëindiging van uw abonnement. KLANTENSERVICE Op opzij.nl/abonnementen kunt u zelf een abonnement nemen. Voor contact over abonnementen, bestellingen, wijzigingen en vragen kunt u mailen naar abonnementen@opzij.nl. Een jaarabonnement kost € 41,50 voor 6 nummers.

Meesterwerk

Onze vaste illustrator Irene Berbee, die ons altijd een Kopstoot of Opsteker bezorgt, heeft ons nu ook blij verrast met een prachtig coverontwerp. Zelfs haar eerste schets schreeuwde ADELE!

TOL

ENAAR

Editorial Marianne Verhoeven

De vrouw die dacht: ‘dit klopt niet’

recies een jaar geleden stond er boven deze tekst ‘Hoop’. En daarna ging het met deze cursieve tekst verder:

Zo, het jaar zit er bijna op. Een jaar dat we ons nog lang zullen heugen. Op naar 2021. Niet dat we denken dat dan alles anders en beter zal zijn, was het maar zo’n feest. Maar er is in ieder geval hoop. Hoop op betere tijden. Door de komst van een vaccin – alhoewel, ik hou m’n hart vast voor de chaos die de massavaccinaties ongetwijfeld gaan veroorzaken, die vast een stuk minder soepeltjes zullen verlopen dan (voorlopig nog even) minister De Jonge ons belooft. Ik ben benieuwd hoe zijn persoonlijke routekaart er na de verkiezingen uitziet. En die verkiezingen geven ook hoop. Een flink aantal nieuwe vrouwen is zich aan het warmlopen, samen met de al bekende gezichten. Laten we hopen op een kabinet, van welke partijen ook, met in ieder geval meer vrouwen dan nu. En als Sigrid Kaag haar droom uitkomt: met een vrouwelijke premier. Hoop omdat er met de winst van Biden en Harris weer zicht komt op een beetje nuance en, zullen we het beschaving noemen, in het Witte Huis. We hebben wel genoeg van het rijtje onbehouwen mannen dat zo langzamerhand het

wereldtoneel beheerst. Grofgebekt en zonder respect voor tegenstanders zijn Trump, Poetin, Bolsanaro, Erdogan en Orbán zo’n beetje het slechtste voorbeeld op het wereldtoneel dat je onze jonge generatie zou kunnen geven. Tja. En dan zijn we nu 12 maanden verder. De massavaccinaties kwamen er, eerst was er sprake van chaos maar eenmaal op gang werd het snel beter. Ons leven ging langzaam maar zeker weer wat meer open, we konden weer reizen want opeens bleek dat Europa soms wel slagvaardig kan zijn. Maar ook zien we een onverwacht groot nieuw probleem, de mensen die zich, op allerlei gronden weigeren te laten vaccineren. Termen als 1G, 2G en 3G raken ingeburgerd, klinische bewoordingen voor wat gewoon nóg een tweedeling lijkt te worden. De eerste Europese landen stellen al een vaccinatieplicht in. In Den Haag houden ze vol dat daarvan in ons land – waar we alles beter en intelligenter doen – geen sprake zal zijn. Maar ja, dat is Den Haag Vandaag. En dan heb ik het nog niet eens over de nieuwe variant. Intussen kreeg Sigrid Kaag haar gewenste en ook verwachtte veel grotere mandaat van de kiezers maar lijkt haar wens om de eerste vrouwelijke premier te worden net zo realistisch als de vorming van een nieuw kabinet, nog dit jaar. Toch houden we Hoop. Want aan één ding wordt niet meer getornd, OPZIJ wordt in 2022 50 jaar. Die gelegenheid gebruiken we om de Top 100 in dit jaar terug te brengen tot een Top 50. Kritisch gekeken hebbende naar de 10 sectoren die we elk jaar gebruikten, kwamen we tot de conclusie dat een aantal zo langzamerhand wel kon worden samengevoegd. Het levert een voor velen van u ongetwijfeld verrassende Nummer 1 op. Eva González Pérez: de vrouw die dacht: ‘dit klopt niet’. En daarmee de toeslagenaffaire aan het rollen bracht. O OPZIJ 2021/22

OPZI

Maatschappij & Wetenschap 10

Kopstoot

Say What?! Opmerkelijk nieuws

MAATSCHAPPIJ Dido de Wolf - Leren & doorgeven

MAATSCHAPPIJ BUZA 50 jaar!

MAATSCHAPPIJ Ecofeminisme

GEZONDHEID De chefs van het voedingscentrum

TOP50

meest invloedrijke vrouwen

Mensen 12

INTERVIEW Eva González Pérez

BOEK UITGELICHT Mona van den Berg

DE ORGASMEKLOOF Milou Deelen en Barbara van Beukering

82 34

COVERINTERVIEW Adele

ZUSTERSCHAP Fenna Ramos

MAN OVER VROUW Jan Slagter

Kunst & Cultuur 34

TENTOONSTELLING Artemisia

INTERVIEW Mariette Rissenbeek

FILM Mijke de Jong

Musea

De Reismeiden THORN

Columns 03 45 75 99

Editorial Sheila Sitalsing Etchica Voorn Carin Gaemers

Service 98 02

Abonnee worden Colofon OPZIJ 2021/22

Ontdek de smaak van wijnland Italië Maak kennis met de Wijnbeurs en profiteer van dit heerlijke Italiaanse wijnpakket. • 2x Goud bekroonde klassewijn uit Piëmonte • 2x Krachtige Sangiovese Riserva • 1x Rijke ‘Barolo Piccolo’ uit stevig jaar • 1x ‘Witte Barolo’ van topoogst 2020 • 2x Verfrissend Siciliaans wit vol sappig fruit Inclusief flesje Italiaanse biologische olijfolie. Slechts € 59,99 per pakket en gratis thuisbezorgd met actiecode PZ12TP.

79,99

Nu slechts

€ 5999 per pakket

Door ons

Deskundige

Proefpanel geselecteerd

Al onze wijnen worden blind geproefd door een deskundig proefpanel van 8 wijnexperts, met samen 170 jaar proefervaring. De beste en meest koopwaardige wijnen worden door hen geselecteerd.

Bestel via WIJNBEURS.NL/OPZIJ

Actie geldig t/m 30 januari 2022. Art. E100613. Niet geldig i.c.m. andere acties. Telefonisch bestellen via 0294 788 103. Ma. t/m vrij. 8.30 - 18.00 uur en za. 8.30 - 14.00 uur.

Geen 18, geen alcohol

Blind geproefd

SCAN EN BESTEL

Niet lekker? Geld terug!

Vandaag besteld, morgen in huis

100 jaar proefervaring

OPSTEKER

We konden vanwege Corona niet naar de shows van Claudia de Breij. Maar via het boek dat ze met verve schreef over Prinses Amalia, kwam ze toch een beetje bij ons. Maar volgende keer weer bij jou in het theater. OPZIJ OPZIJ 2021/22 2021

SAY WHAT?! Hou voor het actuele nieuws opzij.nl in de gaten en abonneer je op onze nieuwsbrief.

Roe vs Wade. Again.

Het wordt spannend met de abortuswetgeving in de VS. Na het overlijden van Ruth Bader Ginsberg is de samenstelling van de Supreme Court in de VS in meerderheid (aards) conservatief. Sinds Roe versus Wade, destijds baanbrekend liberaal, deden de conservatieven meerdere pogingen de toegang tot abortus te beperken of zelfs helemaal te verbieden. Nu is het de staat Mississippi die een uitspraak vraagt over de duur van de periode waarin abortus nog mogelijk moet zijn. Die moet worden beperkt tot 15 weken. Ooit werd John Roberts (bij z’n benoeming republikein, benoemd door Reagan) als het grootste gevaar van rechts gezien, inmiddels is hij, aan de hand van zijn stemgedrag, in het huidige gezelschap regelmatig bijna liberaal te noemen. Als advocaat voor de regering Reagan was hij tegen abortus, toen hij werd benoemd in de Supreme Court zei hij daarover: ‘That the legal memos represented the views of the administration he was representing at the time and not necessarily his own.’ Er is dus nog hoop.

Shufﬂe uit

Na jaren in stilte aan haar nieuwe album te hebben gewerkt, bracht Adele haar nieuwste album 30 uit. Het album schoot gelijk naar de top van alle lijsten: het werd het snelstverkochte album van 2021. In de eerste week verkocht de Britse zangeres 261,000 kopieën. Dat iedereen buigt voor de Hello-zangeres wordt nog maar eens onderstreept doordat Spotify op speciaal verzoek van Adele hun automatische shufﬂe-functie heeft veranderd. Vanaf nu worden album dus automatisch op volgorde afgespeeld en dus beluisterd in de volgorde die de artiest bedoeld heeft. “We maken albumtracks niet voor niets met zoveel zorg. Ons werk vertelt een verhaal en die moet worden beluisterd zoals wij het bedoelen,” schrijft Adele op Twitter.

Troon

Demissionair premier Rutte heeft gezegd dat kroonprinses Amalia geen afstand hoeft te doen van de troon mocht ze met een vrouw willen trouwen. Naar aanleiding van de publicatie van het boek Amalia, de plicht roept, geschreven door Claudia de Breij, werden er vragen gesteld over de toonopvolging aan Rutte. Wat je dan ook van het koningshuis vindt, zijn wij blij dat zolang we de monarchie hebben, ze in ieder geval met de tijd meegaan!

Merol en Arjen

Lekker met de meiden-zangeres Merol domineerde deze maand De Slimste Mens ter Wereld, de Belgische versie van De Slimste Mens. In totaal mocht ze negen afleveringen spelen en haalde ze daarmee de highscore van dit seizoen. Ondanks dat ze uiteindelijk toch af moest zwaaien, zien we haar terug tijdens de finaleafleveringen. Arjen Lubach, die eerder de Nederlandse versie De Slimste Mens won, schoof ook aan, maar moest na drie afleveringen de tv-quiz verlaten. Het was niet de eerste keer dat Merol en Arjen Lubach elkaar troffen: in het voorjaar van 2020 brachten ze samen het corona-nummer Ik **** je op afstand uit.

You go girl! Eva Eikhout (25) laat zich zo min mogelijk beperkingen opleggen. ‘Dat doen we allemaal’ zul je misschien denken. Nou nee, want op het eerste gezicht kent Eva er ﬂink wat, onvergelijkbaar met het leven van de meesten van ons. Ze heeft een FFU-syndroom, aangeboren, met als gevolg korte armen en benen. Inmiddels is ze bekende verschijning in de media en daardoor een enorme ambassadeur van iedereen die leeft met lichamelijke beperkingen, al dan niet aangeboren. Dan kan niet alles en al helemaal niet op de gebruikelijke manier. Maar zoals Eva bewijst, blijft er heel veel over. In Groesbeek ging ze naar de basisschool, om de hoek, met de step of in een elektrische rolstoel. Daarna met de taxi naar Nijmegen, naar de middelbare school. En toen naar de HAN (University of Applied Sciences) - ‘ik heb ook wel iets met techniek’ - waar ze communicatie en multimediadesign ‘deed’. Daar studerend haalde ze na twee jaar haar rijbewijs en was de taxi niet langer nodig, ze kreeg een aangepaste auto. Zo kan dat gaan als je een enorme wilskracht toont. Daarna ging het hard. Aan de slag bij de BNNVARA Academy (opleiding tot presentatrice) en door naar YUNG DWDD: het maken van onderwerpen over jongeren voor DWDD. In 2019 kreeg ze de publieksprijs van de Viva400-award. Voor vrouwen die positief in de

schijnwerpers hebben gestaan. Op het YouTubekanaal van NPO3 maakte ze zes aﬂeveringen van Weet Wat Je Date. In een interview in De Gelderlander zij ze daarover vorig jaar: ‘Mensen kunnen geen imperfectie meer accepteren: zien op TV en sociale media alleen nog ideale plaatjes. Dat willen ze dan ook. Maar daardoor bouwen we een lange lijst van eisen op. Zo van, hij moet blond zijn, mooie schoenen dragen, van Top40muziek houden, sporten et cetera. En dat gaan we dan afvinken. Nee dus. De ideale partner bestaat niet; de ideale relatie wel. Geef iemand een kans.’

OPZIJ 2021/22

Maatschappij

Leren & DOORGEVEN Dido de Wolf (1996) geeft colleges over kunstgeschiedenis, niet op de universiteit, maar aan ouderen. Via Stichting Oud Geleerd Jong Gedaan (OGJG) slaat ze met haar colleges twee vliegen in één klap: zo kan ze mensen wat bijleren over kunstgeschiedenis én helpt ze eenzaamheid tegen te gaan door studenten en ouderen in contact te brengen met elkaar D OOR L IS ET T E A LBE RT I

nder het mom van “een leven lang leren” stuurt Stichting OGJG studenten er digitaal, en wanneer het kan fysiek, op uit gestuurd om hun kennis te delen met senioren. In een vierdelige collegereeks, elke week één uur, slaan de student-docenten een brug tussen de generaties en bouwen ze betekenisvolle contacten op met een groep waar ze normaal gesproken niet zo snel mee in aanraking komen. De Stichting is financieel vooral afhankelijk van subsidies en sluit naadloos aan bij de campagne “één tegen eenzaamheid” van het ministerie van Volksgezondheid– iets wat zeker ten tijde van lockdowns en donkere winterdagen erg nodig is. “Ik heb de bachelor kunstgeschiedenis gedaan en daarna de master Museum Studies aan de Universiteit van Amsterdam en ik merkte eigenlijk heel erg tijdens het schrijven van mijn scriptie, tijdens corona, dat ik iets meer wilde doen dan alleen maar binnen zitten,” vertelt Dido. “De stichting had de studievereniging van kunstgeschiedenis al een paar keer benaderd en ik had het al eens langs zien komen: lijkt het je leuk om colleges te geven aan ouderen?” Juist toen veel van haar sociale leven stilviel door de

lockdown en ze niet veel meer kon doen dan thuis zitten en aan haar afstudeerscriptie werken, wilde Dido zich inzetten. “Ik wil graag nog iets bijdragen in deze rare tijd waarin zeker ouderen heel eenzaam zijn. Jongeren eigenlijk ook. Iedereen.” Dido was tijdens haar studie al geïnteresseerd in educatie en zag dus haar kans schoon om bij Stichting OGJG aan de slag te gaan. De eerste collegereeks die ze gaf, was noodgedwongen digitaal. “Die online-groep die ik eerst had, was van de Openbare Bibliotheek Amsterdam en dat was de ouderentak. Zij hebben een soort ouderenprogramma en dat waren zeventigplussers. Wat je merkte was dat de eerste keer er nog iemand naast zat, een verzorger of een zoon of dochter, en de volgende keer konden ze het zelf. Dat was leuk om te zien. We hebben ook tijdens zo’n college een hulplijn die je kan bellen. Dus iemand van de stichting zit dan klaar voor als er vragen zijn.” “Ik heb ook in verzorgingstehuizen colleges gegeven waar mensen met dementie zaten. Dan heb je sommige mensen die het heerlijk vinden om gewoon een beetje te luisteren en andere mensen die het heel leuk vinden om mee te doen. Dat heb je natuurlijk altijd in groepen. Ik heb ook

Maatschappij weleens gehad dat er dan iemand op de voorste rij in slaap viel, maar dan denk ik ook: helemaal prima.”

op kunstgeschiedenis richten, maar nog niemand die het specifiek over vrouwen binnen de kunstgeschiedenis had.

“Alleen al het feit dat mensen bij elkaar worden gebracht. Je zag ook dat mensen heel erg met elkaar gingen discussiëren en kletsen daarna.”

“Ik was begonnen met bepaalde nonnen die dan in de kloosters kunst maakten, tot aan kunstenaars die nog steeds leven. Dat is wel heel erg leuk. Je merkt wel dat colleges over bijvoorbeeld de zeventiende eeuw en het impressionisme, vrouwen die daar actief waren, dat dat stromingen zijn die net wat makkelijker zijn dan hedendaagse kunstenaressen die bijvoorbeeld kunst met vulva’s maken of zo. Dat vind ik dan toch wel weer leuke dingen.”

Als student-docent geeft Dido voornamelijk les over vrouwen binnen de kunstgeschiedenis, een onderwerp dat dicht bij haar hart ligt. “Iets wat ik gemerkt heb tijdens mijn studie is dat er heel veel mannelijke kunstenaars aan bod komen, maar als je iets over vrouwelijke kunstenaars wil weten, moet je daar een apart vak voor volgen. ‘Vrouwen in de kunst’ heet dat vak. Dat heb ik gevolgd omdat ik het superinteressant vind, maar ik dacht wel: hoezo is het een apart vak in plaats van dat het in de verplichte vakken ook aan bod komt? Er werden wel wat vrouwen besproken, maar ik merkte dat ik dat zelf heel erg miste.” “Ik ben er heel gepassioneerd over. Die passie kan je denk ik ook het beste overdragen als je dat voelt en als het een onderwerp is waar je graag over praat.” Toen Dido zich met dit onderwerp bij Stichting OGJG aanmeldde, waren ze gelijk enthousiast. Ze hadden namelijk al wel een aantal student-docenten die zich

“Ik merkte dat het ook zo bijzonder is om dan verhalen te horen van ouderen die zeggen: ja, ik ben nog op de tentoonstelling geweest waar jij het nu over hebt, dertig jaar geleden. Of: ja, ik heb die kunstenaar wel eens zien lopen. Dat soort dingen maakt het heel levendig.” Juist die onverwachte combinatie van studenten en ouderen lijkt dus erg goed te werken. “Je kan elkaar, misschien ook wel onverwacht, heel erg vinden,” aldus Dido. “Dat ik zoiets had: ‘ik zit hier in mijn eentje op mijn zolderkamertje mijn scriptie te schrijven’ en zij zoiets hadden: ‘ik zit hier maar in mijn eentje thuis’. Dat je dan juist die groepen bij elkaar brengt, die normaal gesproken iets minder met elkaar in aanraking komen, is heel mooi.” O

‘Alleen al het feit dat mensen bij elkaar worden gebracht. Je zag ook dat mensen heel erg met elkaar gingen discussiëren en kletsen daarna.’

OPZIJ 2021/22

Top 50 - interview OPZI

EVA GONZÁLEZ PÉREZ: de vrouw achter de toeslagenaffaire

‘Ik dacht: dit klopt niet’ Zonder de Eindhovense advocate Eva González Pérez (48) was er nooit een toeslagenaffaire geweest. Zij maakte het grootste politieke schandaal van de afgelopen decennia aanhangig en zet zich inmiddels al zeven jaar met hart en ziel in voor de gedupeerden. ‘Opgeven? Nee, dat zit er bij mij gewoon niet in.’ DOOR R ENAT E VA N D E R Z E E B E E LD CO R B I N O

“I

k heb mijn gevoel uitgeschakeld, want zo’n zaak trek je niet als je je gevoel open zet. Ik weet niet waar ik in beland, als ik mijn emoties toelaat. Mijn gevoel heb ik in het recht gelegd.” Aan het woord is advocate Eva González Pérez, de vrouw die het grootste politieke schandaal van de afgelopen decennia aanhangig maakte. Zij beet zich vast in de dossiers van zo’n dertig gedupeerden van de toeslagenaffaire – inmiddels al zeven jaar. Ze liet zich nooit uit het veld slaan, ondanks de voortdurende tegenwerking van de Belastingdienst. “Ik rolde er bij toeval in,” vertelt ze. “Mijn man had een gastouderbureau en op een dag kregen zijn klanten een brief van de Belastingdienst dat hun kinderopvangtoeslag was stopgezet. Ze moesten alles wat ze aan toeslag hadden ontvangen in één keer terugbetalen, of bewijzen aanleveren dat ze er wél recht op hadden. Ik zei: laat mij er maar naar kijken. Ik dacht, dat lossen we wel even op.” Ze begreep meteen dat er iets niet klopte. “Normaal wordt zo’n toeslag opgeschort als er gegevens ontbreken. Meteen stopzetten, dat

mag wettelijk niet. Maar goed, ik dacht: we leveren die bewijsstukken even aan en dan komt het wel in orde.” Maar, zoals iedereen nu weet: het kwam niet in orde. De Belastingdienst bleef volhouden dat haar cliënten hun toeslag moesten terugbetalen, ook als ze alle bewijsstukken aanleverde. “Als mijn cliënten belden om te vragen waarom hun toeslag was stopgezet, kregen ze geen antwoord. Ook als ik belde, kreeg ik geen informatie. ‘Als u wilt weten waarom uw toeslag is stopgezet, moet u in bezwaar gaan,’ zei zo’n ambtenaar dan. Of ik stuurde alle gegevens en dan was het: ‘We hebben niets van u ontvangen.’ Dan stuurde ik de hele boel weer, maar dat hadden ze dan ook niet ontvangen. Alles wat ik te horen kreeg was: de bewijsstukken zijn onvolledig. Maar als ik vroeg wat er dan ontbrak, kreeg ik geen antwoord. Toen ik veel later de dossiers kon inzien, las ik dat ambtenaren expliciet instructies hadden gekregen: als burgers bellen, niets zeggen. Ikzelf stond ook in die dossiers: zij heeft weer gebeld, wat moeten we met haar? Maar ik dacht, dit klopt niet. Je kunt niet iemand zijn toeslag afpakken en weigeren te zeggen waarom. Dus toen ben ik naar de rechtbank gestapt.” Ze begon haar pleitnotitie met de eerste zin uit Franz Kafka’s ‘Het Proces’: “Iemand moet Josef K. beschuldigd hebben, want zonder dat hij iets verkeerds had gedaan, werd hij op zekere ochtend gearresteerd.” Eva González Pérez vertelt haar verhaal met rustige stem, heel gedetailleerd. Ze combineert een Brabantse tongval met een Spaans uiterlijk – het donkere haar strak naar achteren, levendige bruine ogen. Ze heeft alles messcherp op haar netvlies staan: van de meeste gebeurtenissen

Top 100 - nummer 1

‘Ik was enig kind, maar werd niet opgevoed als een prinsesje. Het tegenovergestelde bijna.’

Top 50 - interview weet ze de exacte datum uit haar hoofd. Wat ook opvalt is haar bescheidenheid: ze ziet zichzelf als slechts één rader in de machinerie die de toeslagaffaire aan het licht bracht. González Pérez is een kind van Spaanse migranten die uit de straatarme regio

‘De overheid wil wel dat we allemaal zelfredzame mensen zijn, maar dat is gewoon niet zo.’ Extremadura naar Eindhoven kwamen om voor Philips te werken. Haar vader vertrok al voor haar geboorte om aan de slag te gaan in de beeldbuizenfabriek, haar moeder volgde hem om in de catering te werken. Eva bleef bij haar oma in Spanje en kwam pas op haar tweede naar Nederland. Het was geen makkelijke jeugd. “Ik was enig kind, maar werd niet opgevoed als een prinsesje,” zegt ze. “Het tegenovergestelde bijna. Mijn ouders leerden mij dat je hard moet werken, dat je je schouders eronder moet zetten. Oh wee als ik geen goede cijfers haalde op school. Mijn moeder was heel rechtvaardig en strikt. Haar houding was: als je iets verkeerd doet, draai je er maar voor op. Je kon niets flikken. Mijn ouders wilden ook nooit iets accepteren waren ze geen recht op hadden.” Omdat haar beide ouders fulltime werkten, ging ik de kleine Eva van de ene oppas naar de andere. Dat was niet altijd even leuk. “Er was één oppas die mij tijdens het eten apart zette, in de keuken. Ik durfde dat niet te vertellen aan mijn moeder, maar op een dag kwam ze mij onverwachts halen en zag ze me zitten in die keuken. Ze bracht me daar nooit meer naartoe.” Van de basisschool ging ze naar de huishoudschool, want ze had een slechte Cito-toets gemaakt. “Ik wist gewoon niet wat dat was, die Cito-toets,” vertelt ze. “Mijn vader keek raar op als ik thuiskwam uit die huishoudschool en vertelde dat ik een taart had gebakken of had gefiguurzaagd. ‘Wat voor school 14

is dat?’ vroeg hij. Hij zei tegen mij: ‘Als ze je op die school achter een machine zetten, moet je zeggen dat je daar allergisch voor bent’. Hij had zelf zijn hele leven achter machines gestaan en dat wilde hij niet voor zijn dochter. Ik zei braaf tegen de leraren dat ik allergisch voor machines was, maar ik denk niet ze me serieus namen.” Na de huishoudschool klom ze via mavo en havo op naar het vwo om uiteindelijk rechten te studeren. “Migrantenouders willen dat hun kind dokter of advocaat wordt, toch? Ik wist: dokter, dat gaat me niet lukken. Dus koos ik voor rechten. Het leek me wel stoer, advocaat.” Ze specialiseerde zich in arbeidsrecht, sociale zekerheiden verzekeringsrecht en psychiatrisch patiëntenrecht. “Ik had graag psychologie willen studeren. Ik vind de menselijke psyche interessant. Met psychiatrisch patiëntenrecht kwamen rechten en psyche samen. En het gaf me de mogelijkheid op te komen voor kwetsbare mensen. Iedereen is kwetsbaar die niet weet wat zijn rechten zijn. De overheid wil wel dat we allemaal zelfredzame mensen zijn, maar dat is gewoon niet zo.” De rechtbank stelde haar in 2015 in het gelijk: de stopzetting van de toeslagen was in strijd met de wet. Ze had gewonnen, maar de Belastingdienst ging in hoger beroep. “Dat vond ik heel gek. Ik zei tegen een van de ambtenaren: ‘Waarom gaan jullie in hoger beroep? Ik snap daar niets van’. Hij antwoordde: ‘Als dit jouw argumenten zijn bij de Raad van State, dan durf ik jou wel aan.’ Ik kon niet geloven dat hij dat zei.” Het jaar daarop kreeg haar man bezoek van een ambtenaar om uit zoeken welke van de door de Belastingdienst aangemerkte ‘fraudeurs’ in zijn klantenbestand zaten. “Op de laptop van die ambtenaar zag mijn man dat achter de namen was vermeld dat ze Marokkaans of Turks waren. Mijn man, die zelf Turks is, zei: ‘Goh, houdt u de nationaliteit bij?’ Die ambtenaar antwoordde: ‘Ja dat komt uit de gemeentelijke basisadministratie’.” Toen haar man dit vertelde, ging González Pérez er meteen achteraan. Etniciteit mag wettelijk niet zomaar geregistreerd worden. “Ik belde de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) en die zei: confronteer de Belastingdienst er maar mee. Maar de Belastingdienst gaf geen antwoord op de mails waarin ik vroeg waarom ze nationaliteit registreerden. Dus ging ik terug naar de AP en daar zeiden ze: ‘We stellen geen onderzoek in want de directeur van de Belastingdienst zegt dat het niet zo is’.” Ze diende een klacht in en na twee jaar kreeg ze gelijk: de AP moest het gaan uitzoeken. Weer twee jaar kwam er een rapport uit: ja, het was discriminatie. Ondertussen slokte de toeslagenaffaire haar helemaal op. “Ik moest bezuinigen omdat ik er weinig zaken naast kon doen. Ik was er dag en nacht mee bezig. Als de kinderen in bed lagen, begon mijn werkdag weer. Opgeven? Nee, dat zit er bij mij gewoon niet in. Wat mij dreef was de gedachte: dit is op mijn pad gekomen en ik moet dit doen, anders blijft het onder het tapijt.”

Top 50 - interview In 2017 stelde ook de Raad van State haar in het gelijk: het stoppen van de toeslagen was onwettelijk. Ze kreeg een telefoontje van de Belastingdienst om komen te praten. “Ik dacht: ik ben klaar. Mijn klanten krijgen weer toeslag, ze krijgen een excuus en misschien een schadevergoeding. Want veel van mijn cliënten waren in ernstige financiële problemen gekomen, sommige waren werkloos geworden of hadden psychische klachten. Ik hoopte ook te horen waarom de Belastingdienst selecteerde op nationaliteit. Ik ging totaal naïef dat gesprek in, maar je hebt te maken met mensen die evil zijn.” Tijdens dat gesprek kreeg ze te horen dat de Belastingdienst nog meer gegevens van haar cliënten wilde hebben, namelijk van ná de stopzetting. “Ik kon mijn oren niet geloven. Je kunt toch niet beoordelen of de stopzetting rechtmatig was met gegevens van de periode daarna? ‘Het is in het belang van uw cliënt hoor’, zei die ambtenaar tegen me. Ik zei: ‘Ik lever helemaal niets meer in, bekijk het maar.’ Hij ontplofte en liep kwaad weg. Toen ben ik naar huis gegaan en heb ik Pieter Omtzigt gemaild. Ik heb lang gepiekerd over hoe ik hem het beste kon vertellen wat er aan de hand was, zodat hij het zou begrijpen. Tegen middernacht dacht ik: ik druk gewoon op send en ik zie wel. Tien minuten later kreeg ik antwoord.” De rest is geschiedenis. Omtzigt stelde Kamervragen, journalisten Pieter Klein en Jan Kleinnijenhuis pikten het op. Kamerleden Farid Azarkan en vooral ook Renske Leijten maakten zich sterk voor de slachtoffers. Het betekende uiteindelijk de val van het kabinet-Rutte III. González Pérez: “Ik ben één van de zes. Zonder hen was het niets geworden. Voor mij is Renske Leijten de meest invloedrijke vrouw van 2021. Want dankzij haar werd duidelijk hoe groot de toeslagenaffaire was. Dat het om veel meer mensen ging dan alleen de klanten van mijn man.” Ze is nog niet klaar, want ze zet zich nu in voor de schadevergoeding voor haar cliënten. “Ze krijgen wel compensatie. Maar dat is 25 procent van de teruggevorderde som plus vijfhonderd euro per halfjaar dat de terugbetaling op zich liet wachten. Voor vijf jaar onrecht, waarin je leven kapot is gemaakt, krijg je dan duizend euro per jaar terug. Ik wil dat ze de werkelijke schade vergoed krijgen.” Op de vraag hoe ze het al die jaren heeft volgehouden, antwoordt ze: “Mijn leidraad is mijn gezin. Mijn man is gewoon een lieverd. Wij zijn al vanaf onze studietijd samen. Ik ben Spaans en katholiek, hij Turks en moslim, en dat is nooit een probleem geweest. We doen alles dubbel. Tijdens ons trouwen hadden we een Spaans én een Turks buffet. Onze dochter en zoon hebben namen die in Spanje én in Turkije gangbaar zijn en ze spreken Spaans én Turks. De balans in mijn gezinsleven heeft mij de vrijheid gegeven op te komen voor een ander. Ik vind het ook belangrijk om aan mijn kinderen te laten zien dat ik ergens voor strijd. Dat ze niet denken dat alles vanzelf gaat.”

Ze heeft inmiddels verschillende prijzen gekregen voor haar werk. Vorig jaar kreeg ze in Spanje de Premio Don Justo, die bestaat uit haar gewicht in olijfolie. Ze moet lachen als ze het vertelt. “Hoefde ik me eens een keer geen zorgen te maken over mijn gewicht!” De toeslagenaffaire heeft ook haar geraakt in haar persoonlijke leven. Het bedrijf dat haar man met zoveel enthousiasme opbouwde, is ingestort. “Hij heeft nog maar zes klanten,” zegt ze. “Hij geeft niet op. Maar hij heeft wel tegen mij gezegd: ‘Mijn onschuld is me afgepakt’. En dat geldt voor alle slachtoffers.” O

‘Ik vind het ook belangrijk om aan mijn kinderen te laten zien, dat ik ergens voor strijd. Dat ze niet denken dat alles vanzelf gaat.’

OPZIJ 2021/22

Boek uitgelicht

Wachten,

WACHTEN...

Opnieuw wachten duizenden vluchtelingen langdurig op de behandeling van hun asielaanvraag. Tijdens de asielprocedure, die jaren kan duren, kunnen vluchtelingen hun gezinsleden niet naar Nederland laten overkomen, hebben ze slechts toegang tot een sobere vorm van opvang en zeer beperkte mogelijkheden tot dagbesteding. ‘Ik wacht al jaren in een open gevangenis. Maar dan nog slechter. In een gevangenis weet je wanneer het einde in zicht is, hier niet,’ zeggen al deze vrouwen. Vastgelegd door Mona. DOOR MONA VA N D E N BE R G

angdurig wachten in onzekerheid kan leiden tot psychische klachten, terwijl psychische zorg veelal niet voorhanden is. Mona voelde de noodzaak om dit fotoboek te maken. Geen abstracte cijfers over vluchtelingen, maar gezichten. Om zichtbaar te maken wat wachten en het jarenlang in onzekerheid verkeren met een mens doet. Want mensen in azc’s worden veelal zo ver mogelijk weggestopt van de bewoonde wereld. De foto’s

in het boek worden afgewisseld met gedichten van Rodaan Al Galidi. Ook koos zij treffende passages uit de romans Hoe ik talent voor het leven kreeg en Holland van onze Asielzoeker des Vaderlands om het verhaal van Wachten te illustreren. Wie kan het immers beter onder worden brengen dan een schrijver die zelf pas na negen jaar een verblijfsvergunning kreeg en die, kort nadat hij de prestigieuze literatuurprijs van de Europese Unie won, zakte voor zijn inburgeringstoets.

Het boek verschijnt 17 december bij uitgeverij Jurgen Maas, 128 pagina’s, €20,16

Tentoonstelling

SARA ASKARPOUR - Iran azc Amsterdam ‘Na onze vlucht uit Iran stopte mijn zoon met praten,’ zegt Sara. Haar zoon heeft nu logopedie. Hij kan af en toe een woord zeggen en zit na jaren eindelijk op een speciale school. Sara is geëmotioneerd: ‘Het is niet goed voor hem om steeds te verhuizen, dan zit hij maar in zijn kamer. En dan is hij net gewend en moeten we weer verhuizen. We zijn vijf keer verhuisd naar verschillende azc’s.’ In 2018 vroeg ze asiel aan. Na drie interviews met de IND

ontving ze in april 2021 een negatieve beslissing. Ze ging in beroep. De uitnodiging bij de rechtbank in juli dit jaar werd gecanceld. Onlangs had ze een vierde interview bij de IND. ‘Waarom?’ vraagt ze aan mij. ‘Ik snap het niet. Ik ben bekeerd en de IND gaf aan dat ik, als ik terug moet naar Iran, me gewoon als moslim kan voordoen. Ik wil een normaal leven voor mijn zoon hier. Als ik hem niet had, zou ik het allang hebben opgegeven.’ OPZIJ 2021/22

Boek uitgelicht

MERON TESFAYE - Ethiopië azc Amsterdam Bij binnenkomst zie ik twee olijke jongetjes die vloeiend Nederlands spreken. Ze zijn beiden in Nederland geboren en hebben de Nederlandse nationaliteit. Al elf jaar wacht Meron op beslissingen van de IND en de 18

rechtbank inzake haar tweede procedure. Ooit gevlucht om politieke redenen is ze als de dood weer terug te moeten met twee Nederlandse kinderen en zonder enige familie in Ethiopië.

GHITI - Afghanistan azc Utrecht Ik zie Ghiti (18) gelijk als ik het terrein van azc Utrecht oploop. We hebben buiten afgesproken. Ze oogt terneergeslagen, maar loopt kordaat naar een plek waar we rustig kunnen praten. Ze wil absoluut niet op de kamer in het azc afspreken. “We leven daar met zes mensen in een kleine ruimte en met mijn moeder gaat het niet goed. Het is er zo’n rommel.” Ghiti was twaalf toen ze met haar ouders, zus en broers uit Afghanistan vluchtte. In totaal bestaat de familie uit zes personen. Ghiti vertelt: “Januari 2016 was de eerste asielaanvraag en 20 juni 2018 werd de negatieve beschikking van de IND onherroepelijk. In augustus 2018 probeerden we het opnieuw. Twee jaar later ontvingen we weer een negatief besluit van de IND.” Hoe is dit allemaal voor jou? “Heel moeilijk, ik ben al zes jaar in Nederland, in totaal vijf keer verhuisd van

azc naar azc. Steeds wisselen van school. Je wordt vanzelf ziek. Alleen maar regels in azc’s. Mijn moeder is echt heel ziek. Ik zeg steeds tegen mijn ouders dat het wel goed komt. Elke week ga ik met mijn moeder naar de dokter, want ze heeft fibromyalgie. De dokter zegt dat ze maar aan de pijn moet wennen. Soms denk ik dat als ik nu die verblijfsvergunning zou krijgen: ik heb gewoon geen zin meer, ik heb geen energie meer. Geen zin meer om naar buiten te gaan.” Wat zou je tegen de IND willen zeggen als dat mogelijk zou zijn? “Beslis snel, als je zegt binnen zes maanden een besluit te nemen, doe dat dan ook. Het wachten is ondraaglijk. Het leven staat stil. Mijn jeugd is weg.” Wat is je grote droom Ghiti? “Mijn studie afmaken, ik studeer MBO verpleegkunde. Ik wil daarna naar het HBO, ja dat wil ik heel graag.” 19

Tentoonstelling

REEMA AL SAGHAIR - Libië azc Amsterdam Reema al Saghair is een flamboyante verschijning en expressief. ‘Ik kan niet stilzitten, het wachten maakt me gek. De antidepressiva houden me met beide benen op de grond.’ Ze vluchtte in 2017 uit Libië. Sinds de val van het regime van Moammar al-Khadaffi in 2011 heerst er grote verdeeldheid in het land. Vrouwen moeten zich er koest houden. Reema (42) is een van de vrouwen die zich duidelijk uitspreekt tegen het huidige regime en de beroerde positie van de vrouw. Met grote gebaren en onsamenhangend vertelt ze wat haar is overkomen, het is te traumatisch om er de 20

juiste woorden voor te vinden. Tussendoor herhaalt ze: ‘Het leven is toch mooi, ja, het leven is mooi.’ Militaire troepen maken zich schuldig aan seksueel misbruik, waaronder vele verkrachtingen. Ook Reema is verkracht. In februari 2019 heeft Reema een herhaalde asielaanvraag ingediend, omdat haar eerste aanvraag was afgewezen. Haar advocaat heeft een halfjaar later nog wel een ingebrekestelling ingediend, maar dat trof geen doel omdat er voor Libië een besluiten vertrekmoratorium gold tot 1 juli 2020. Ruim een jaar later heeft ze nog niets vernomen van de IND.

Boek uitgelicht

FAMILIE FAIZI: Asima Noor Faizi, Somia Faizi, Afghani Oriakhil (moeder), Noor Mohammad Faizi (vader) - Afghanistan azc Almere Zo’n huiselijke sfeer in het azc heb ik niet eerder gezien. De liefde van de moeder voor planten is zichtbaar in de gemeenschappelijke woonkamer. Vanaf 2017 zijn ze hier. Het negatieve besluit van de IND is inmiddels ingetrokken vanwege de zeer onveilige situatie in Afghanistan. Weer zes maanden wachten. Asima, de oudste dochter, is aan het woord: “Mijn zus en ik hebben er alles aan gedaan, ook al waren er veel beren op de weg, om te kunnen studeren in Nederland. We

hebben geen verblijfsvergunning, dus eigenlijk mag het niet. We blijven vechten voor onze basisrechten. We vinden het heel belangrijk om ons te kunnen ontwikkelen als vrouw. Beiden zijn we ambitieus, ik studeer IT, om te bewijzen dat ook vrouwen in dit vak aan de top kunnen komen. Mijn zus studeert Europese studies. Mijn andere zus is vermoord in Kabul, daar zijn we als gezin nog steeds kapot van. Ik kan het bloed nog steeds ruiken.” Ze zucht. 21

Buitenlandse zaken

Deze vier vrouwen werken bij Buitenlandse Zaken en maken zich iedere dag hard voor de positie van meisjes en vrouwen wereldwijd. Journalist Milou Deelen (26) sprak met hen over wat op hun agenda staat, waar zij motivatie vandaan halen, wat er de afgelopen jaren is veranderd op het gebied van emancipatie bij Buitenlandse Zaken – en vroeg de vier topvrouwen waar ze trots op zijn. DOOR MIL O U D E E LE N

Kitty van der Heijden (57) is directeur-generaal Internationale Samenwerking

‘D

it jaar hebben we ons bij Buitenlandse Zaken uit de naad gewerkt voor de crisis in Afghanistan. We hebben geprobeerd om voorvechters van vrouwenrechten te evacueren. Dat is soms gelukt, maar soms ook niet. Twintig jaar is daar geïnvesteerd in de positie van meisjes en vrouwen. Ze konden naar de school, de universiteit, een op de drie ambtenaren was vrouw. In één keer is de klok terug. Rechten van vrouwen worden aan alle kanten ingeperkt, ze mogen niet meer alleen over straat, of studeren. Zo kwetsbaar is het recht van vrouwen. Ik vind dat onbegrijpelijk, onvoorstelbaar en het maakt me gewoon heel erg boos. Het gaat me aan het hart, ik slaap slecht ervan. Ik was ook verantwoordelijkheid voor Rwanda toen de genocide uitbrak. Ik mag hopen dat ik niet nog zo’n crisis meemaak. Het is confronterend om zo dicht bij de dood te staan voor mensen die voor een gelijk samenleven

strijden. De crisis voor vrouwen gaat niet alleen over Afghanistan, maar het is wereldwijd. De rode pagina’s in de ontwikkelingssamenwerking-nota van het ministerie gaan over gender – dát moet onze focus zijn. We moeten harder lopen dan we nu doen. Ik zie nog geen teken in enig land in de wereld dat het vanzelfsprekend is dat je als vrouw volledig gelijk bent aan de man. Mijn generatie gaat dat niet meer meemaken. Ook in Nederland is er nog een hoop te winnen. Daar moeten we eerlijk over zijn. De perceptie dat wij het heel goed doen is behoorlijk ingedaald, de realiteit is dat wij een tandje erbij moeten doen. Mijn moeder was een verschrikkelijk intelligente vrouw, maar die mocht van haar vader niet studeren. Bij mij was het geeneens een vraag of ik ging studeren en voor mijn dochters generatie is dat vanzelfsprekend. Ik doe mijn werk voor de volgende generatie, voor die van mijn zoon en dochter. Mijn moeder noemt het de paddestoel: uit al die lamellen vallen de zaadjes voor de volgende generatie. Dat is mijn motivatie. Voor mij is het het allerbelangrijkste dat we als vrouwen die paddestoel voor elkaar zijn, mensen helpen die in zwakkere posities zitten puur omdat ze in een ander land wonen. Alleen dan gaat gelijkheid lukken, als we er voor elkaar zijn. Daar staat ontwikkelingssamenwerking voor mij voor. Voor mij is solidariteit vanuit feministisch gedachte punt onvoorstelbaar belangrijk. Niet omdat wij beter zijn

Buitenlandse zaken dan vrouwen in Jemen of Zambia, maar omdat we allemaal dezelfde basisrechten hebben. Het is bijna een morele plicht om elkaar te helpen. Op een vierkante postzegel in Nederland kunnen we misschien wel goed voor vrouwen regelen, maar we moeten het wereldwijd goed doen. Voor mij is het doel pas bereikt als het overal ter wereld goed is – en niet alleen in de westerse wereld. Toen ik de luier nog aan had, bestonden er geen vrouwen bij Buitenlandse Zaken. Daar is veel veranderd. Vrouwen zijn hele goede ambassadeurs, ja, waarom zouden ze dat niet zijn? De meerderheid van de bestuursraad leden is vrouw, maar dat is nog niet zo op ambassadeursniveau. Daar hebben we nog een inhaalslag te doen. Ik voel me in mijn werk niet gehinderd doordat ik een vrouw ben, heb me nooit een excuustruus gevoeld. Ik ga ervan uit dat mijn functies puur op kwaliteit zijn. Wat ik wel heel lastig vind is dat ik hele ingewikkelde debatten heb over bijvoorbeeld vrouwenbesnijdenis. Wij zien dat als fysieke verminking, maar andere landen denken daar heel anders over. Ik vind het ingewikkeld dat ik dan tegenover mannen zit die van alles vinden over het vrouwenlichaam. Als diplomaat ga ik altijd in dialoog. Ik kan mijn rug wel toekeren, maar daar wordt het in ieder geval niet beter van. Ik blijf de discussie aangaan – want vrouwen zijn het waard dat je voor ze vecht. In 2004 was er een wereldwijde conferentie over vrouwenrechten: over recht op zelfbeschikking, abortus, anticonceptie, over zeggenschap over eigen lichaam. Na weken onderhandelen kregen we geen overeenstemming. Toen heb ik gezegd: ik kan dat niet accepteren, dat is het failliet voor vrouwen, we gaan door. Ik ben met diegene die het echt met mij oneens was om de tafel gaan zitten. Het heeft een paar maanden gekost, maar uiteindelijk hebben we met consensus een goed resultaat behaald. Daar ben ik trots op. Als ik er ouder uitzie dan ik ben, komt het door die extra dagen.’ OPZIJ 2021/22

Buitenlandse zaken Bahia Tahzib-Lie (55) is sinds twee jaar Mensenrechtenambassadeur

‘I

k zet me voor Nederland in voor de verbetering van mensenrechten in de wereld. Ik spreek met vertegenwoordigers van landen, maatschappelijke organisaties, mensenrechtenslachtoffers, experts en jongeren over het belang van mensenrechten voor iedereen. Mijn inspiratie haal ik uit waar ik vandaan kom, de mensen om me heen, mijn gezin, mijn dochters – en de moedige verhalen van mensenrechtenverdedigers. Ik groeide op in een multicultureel gezin en was de oudste van vijf. Van mijn moeder leerde ik om niet op te geven en dat je moet doorgaan als je iets betekenisvols wil bereiken. Veerkracht, hoop en doorzettingsvermogen kreeg ik van haar mee. Ze gaf me een magneet die op mijn koelkast hangt waarop staat: ‘Never, never, never give up.’ Dat is mijn belangrijkste levensles. Mijn vader, die uit Iran komt, benadrukte altijd hoe belangrijk gelijkwaardigheid was. Heel bijzonder vind ik dat, omdat hij uit een land komt waar gelijkwaardigheid geen vanzelfsprekendheid is. Toen ik zestien was, veranderde mijn wereld. In een Canadese videoclip werd het verhaal verteld over een Iraans meisje, Mona. Ze was op zestienjarige leeftijd thuis opgepakt door gewapende mannen terwijl ze haar huiswerk zat te maken en werd gemarteld. Haar enige kans op vrijlating was ze als ze afstand deed van haar geloof. Ze koos voor haar principes en dat werd haar dood. Met negen andere Bahá’í vrouwen werd ze opgehangen. Haar moed en kracht, inspireert me tot op de dag van vandaag. Ik dacht: ongelofelijk, omdat ik in een ander land woon, overkomt mij dat niet. Voor mijn werk ontmoet ik allerlei indrukwekkende mensenrechtenverdedigers. Ze proberen hun land tot een betere plek te maken, ondanks hele moeilijke omstandigheden en traumatische ervaringen. Toch houden ze vertrouwen in de mensheid en gaan ze door met hun activisme. Dat doet me keer op keer realiseren hoe bevoorrecht ik ben. Mijn laatste reis voor corona was naar Genève waar ik met een mensenrechtenverdediger sprak. Ze vertelde hoe haar tienerdochter werd doodgeschoten door haar activisme. Ik zag de pijn in haar ogen. Het was een moment van verbinding – ik zag haar als moeder, vrouw, mens. Dat is niet een op zichzelf staand incident, dit gebeurt elke dag. Toch blijft ze zich inzetten. Dat geeft me energie om op te blijven komen voor mensenrechten. Eleanor Roosevelt noemde in 1952 in een speech dat we leven in een wereld in een door mannen gedomineerde wereld, waar mannen de besluiten nemen. Dat zag ik ook als een uitdaging toen ik bij Buitenlandse Zaken ging werken, waar toen veel meer mannen werkten dan vrouwen. Haar speech is van bijna 70 jaar geleden en er is veel

veranderd. Zes jaar geleden ging op Twitter een foto rond, en dat vergeet ik nooit meer, van een internationaal overleg. Een hele lange conferentietafel met alleen maar mannen. Toen kwam de hashtag #wherearethewomen. Nu zes jaar later, bij bijeenkomsten van Buitenlandse Zaken en ook internationaal, kunnen we trots zeggen: here are the women! Ik zie verandering en dat geeft me kracht. Ik ben ambassadeur geweest in Qatar en wat ik sterk vind is dat Nederland relatief veel vrouwen als ambassadeur benoemt in het Midden-Oosten. Een krachtig signaal, in een door mannen gedomineerde islamitische wereld. Als ik naar mijn eigen organisatie kijk, ben ik blij dat ik veel meer vrouwen in leidinggevende en zichtbare functies zie. Zowel in Den Haag als bij onze ambassades. Ik vind het mooi om te zien dat bijna de helft van onze directeuren vrouw is. Er is veel vooruitgang geboekt, maar er is nog veel werk aan de winkel. We moeten vooruitgang boeken op alles niveaus. Ik heb veel gehad aan oudere vrouwelijke collega’s. Ik ben ook geïnspireerd door mannen, maar voornamelijk als jonge vrouw is het belangrijk om vrouwelijke boegbeelden te hebben. Als ik naar Nederland kijk, vind ik Kamervoorzitter Vera Bergkamp heel inspirerend. Ze is openlijk lesbisch en zet zich in voor LHBTI-rechten en D66 Tweede Kamerlid Lisa van Ginneken is openlijk transseksueel. Zij zijn een inspiratiebron voor velen – en voor mij. Zij laten de kracht zien van jezelf kunnen zijn. Wereldwijd en ook in Nederland is dat geen vanzelfsprekendheid. Zoals je merkt, praat ik met veel trots over inspirerende en krachtige vrouwen die anderen hoop geven.’

Buitenlandse zaken Irma van Dueren (63) is sinds een jaar ambassadeur in Sudan

‘S

udan is een bijzonder land. Er heeft net een revolutie plaatsgevonden. De dictator al-Bashir is dertig jaar aan de macht geweest en heeft het land uitgewoond. In 2019 zijn vrouwen en jongeren in opstand gekomen. Ze hebben maandenlang de straten bezet en uiteindelijk is hij afgezet. De slogan van de revolutie was: vrijheid, vrede en gerechtigheid. Twee jaar na de revolutie moet de nieuwe interim-regering die slogan waarmaken en dat valt nog niet mee. Een maand geleden pleegden militairen een coup en zetten de nieuwe regering weer af. Onmiddellijk gingen de vrouwen en jongeren weer massaal de straat op. Ze willen absoluut niet terug naar een militaire dictatuur. Er is net weer een akkoord gesloten om toch weer verder te gaan met de democratische transitie. Een jaar geleden ben ik naar Sudan verhuisd. Het is een mooie opdracht om de transitieperiode van de revolutie te ondersteunen. Ik heb een ambassade van twintig mensen die ik manage. Als vrouwelijke ambassadeur in Sudan word ik niet raar aangekeken, het is geaccepteerd dat vrouwen in dat soort posities zitten. Als ambassadeur onderhoud ik contact met de interim-regering. Verder heb ik veel contact met het maatschappelijk middenveld: met de vrouwenactivisten, mensenrechtenverdedigers, organisaties van jongeren. De vrouwen in Sudan zijn heel zelfbewust, ze hebben de revolutie ontketend, zijn de boegbeelden van de revolutie. Hun vastbeslotenheid vind ik enorm inspirerend. Ik vind het ook dapper hoe ze de straat op gaan terwijl het leger hard terugslaat. Dat is gevaarlijk maar ze zijn door niets te weerhouden om hun rechten op te eisen. Ik werk al dertig jaar in buurlanden rondom Sudan en er is veel veranderd. We werken met vrouwelijke ondernemers, die eigen bedrijven opzetten. Zij hebben ngo’s, runnen startups en weten wat ze willen terwijl iets opzetten in Sudan niet vanzelf gaat. Ze ondervinden allerlei obstakels, bijvoorbeeld banken die ze geen lening willen geven omdat ze vrouw zijn, maar laten zich daardoor niet weerhouden. Ze hebben enorme vastbeslotenheid hun dromen waar te maken. Aan de andere kant zijn vrouwen in Sudan lang achtergesteld in de wet. Vrouwen konden voor de revolutie niet naar het buitenland reizen zonder een mannelijke begeleider of mochten niet in spijkerbroek over straat. De nieuwe regering was hard bezig de archaïsche wetten te wijzigen, maar vanuit het conservatieve deel van de bevolking is er veel weerstand en hate speech tegen vrouwenactivisten die strijden voor gelijkheid. Dat gebeurde ook weer tijdens de militaire coup. De afgelopen weken werden veel vrouwenactivisten gearresteerd. De afgelopen jaren ben ik ook bezig geweest met het ondersteunen van vrouwen om aanwezig te zijn bij OPZIJ 2021/22

Buitenlandse zaken

vredesbesprekingen. In 2000 is door de VN-Veiligheidsraad vastgesteld dat vrouwen daarvan onderdeel moeten zijn. Maar in Jemen, in Congo, en nu ook weer in Sudan bij de onderhandelingen na de militaire coup, zie ik dat vrouwen worden overslagen. Er is hier zelfs een ‘comité van wijze mannen’ opgezet. Dat is niet meer van deze tijd! De VN, die zo’n vredesproces begeleidt, wijst bijna altijd alleen maar mannelijke onderhandelaars aan – nog geen 10% daarvan is vrouw. Als diplomaat zit ik vaak bij de besprekingen tussen rebellen en regering en zie ik alleen maar mannen. Dat vind ik zo irritant, ik wil vrouwen zien aan die tafel! Ik ga altijd naar de betrokken partijen toe en vraag: ‘Hebben jullie er ook aan gedacht om 50% van de bevolking mee te nemen?’ In Jemen kreeg ik als antwoord dat vrouwen thuis op de kinderen moesten passen. Veel te langzaam komt er verandering. Waar ik trots op ben, is dat ik bij al die vredesprocessen heb meegewerkt om vrouwen 26

daarnaartoe te krijgen. Op zo’n moment kunnen wij ze, als Nederland, financieel en moreel ondersteunen. Om naar de plek toe te reizen, maar ook te helpen bij de voorbereiding van de agenda waarover we gaan vergaderen. Ik zeg nadrukkelijk ‘ondersteunen’, want de vrouwen doen het werk. Maar ze kunnen alle steun gebruiken, omdat het niet vanzelf komt en dat soms heel ontmoedigend is. Ik blijf continu pleiten dat vrouwen zichtbaar moeten zijn, dat ze moeten worden opgenomen in delegaties. Ik heb altijd al in dit domein willen werken: aandacht besteden aan de positie van vrouwen. Na mijn middelbare school woonde ik een jaar in Parijs, en daar werd ik als jonge vrouw veel lastiggevallen. Ik zag veel machogedrag maar dat vond iedereen heel normaal. Toen werd ik me ervan bewust dat er iets niet klopt in deze wereld. Daar wilde ik iets aan veranderen en dat gevoel ben ik nooit meer kwijtgeraakt. Na terugkeer tijdens mijn studententijd ben ik me daar verder in gaan verdiepen en er

bleek een feministische beweging te bestaan waar ik me bij aansloot. De laatste twintig jaar werk ik bij Buitenlandse Zaken en er zijn nu veel meer vrouwen aan de top dan toen ik begon. Het beeld van hoe een ambassadeur eruitziet is veranderd: er wordt niet altijd meer gedacht aan een grijze meneer. Ook is er meer oog gekomen voor obstakels van vrouwen op carrièrepad. Daarnaast zijn we de afgelopen jaren in landen waar we werken meer partners geworden in een gezamenlijke strijd voor een betere wereld voor vrouwen. De afgelopen jaren zijn er zeker dingen bevochten: bijvoorbeeld de jonge vrouwen die zich emanciperen in Jemen en Sudan, maar wereldwijd is er helaas ook een opkomst van veel fundamentalistische bewegingen die terug willen in de tijd. Kijk maar naar wat er in Afghanistan is gebeurd. Dat hangt als een donkere wolk boven ons hoofd en ik vind het enorm verontrustend. Wat gaat dat betekenen voor positie van vrouwen wereldwijd?’

Buitenlandse zaken Pascalle Grotenhuis (47) is sinds een jaar directeur Directie Sociale Ontwikkeling en ambassadeur Vrouwenrechten en Gendergelijkheid

‘T

ijdens Covid zijn het vrouwen die het hardst geraakt worden. Dat is tijdens elke crisis zo: een oorlog, pandemie of klimaatcrisis. Vrouwen werken vaak in informele sectors, die het meest getroffen worden. Ook neemt het geweld tegen vrouwen in deze crisis enorm toe. De urgentie om mezelf in te zetten, na zo’n crisis en in zo’n crisis, voel ik dan nog meer. Het afgelopen jaar is natuurlijk veel van mijn werk digitaal geweest. Ik hoop door fysiek te reizen een groter verschil te kunnen maken. Het is ook belangrijk om te realiseren dat niet iedereen een videocall tot zijn of haar beschikking heeft. Daardoor neemt de ongelijkheid alleen maar toe. In Nederland ben je ingeënt en heb je een QR-code, maar voor onze collega’s in andere delen van de wereld is dat nog niet aan de orde. De komende tijd moeten we ons met minstens zoveel power inzetten voor die ongelijkheid. Ik heb altijd al motivatie gehad om me in te zetten voor mensen die minder kansen hebben. Mijn studie Internationale Ontwikkelingsstudies in Nijmegen was een grote drijfveer. Ik heb het altijd belangrijk gevonden om de stem van jongeren mee te nemen in beleid, of het nou gaat om seksuele rechten of klimaat. Als ik mijn kinderen was, zou ik goed boos zijn dat wij beslissen over hun toekomst. Mijn twaalfjarige zoon en mijn dochter van vijftien zijn een motivatie voor mijn werk. Mijn dochter is veel onafhankelijker dan ik toen ik zo oud was. Zij vraagt zich niet af ‘of ze iets wel kan’ maar gaat uit van haar eigen kracht. Dat vind ik mooi om te zien. De kansen en vrijheid die mijn kinderen hebben, vergeleken met bijvoorbeeld Mozambique waar ik ambassadeur ben geweest, is een wereld van verschil. Het verschil tussen mijn dochter en meisjes daar is ongelooflijk. Als je daar ongesteld wordt, mag je uitgehuwelijkt worden. De helft van de meisjes onder de achttien heeft al een kind. De hiv-besmettingen zijn ontzettend hoog, net als het analfabetisme. Ik vind dat wij als Nederland verantwoordelijkheid hebben om daar iets in te verbeteren. In de ambassade in Mozambique hebben we letterlijk muren doorbroken om ruimte te creëren voor ondernemers waar de helft vrouw moet zijn. We hebben vrouwen opgeleid om ondernemer te worden. Ik ben supertrots dat veel van die vrouwen eigen bedrijven hebben opgericht. Economische empowerment is superbelangrijk – het leidt tot meer vrijheid. Voor mij als ambassadeur had het voordelen om daar vrouw te zijn. Ik kon vaak bij vrouwen informeel over de vloer, om bijvoorbeeld te praten over kindhuwelijken. Ik was in tweehonderd jaar de eerste vrouw als directeur Protocol, daar waren de kledingvoorschriften niet ingericht op vrouwen. Dan vroeg ik wel: wat doe ik dan aan? Op zo’n moment is het belangrijk om je mond open te trekken. Dit jaar werk ik twintig jaar bij Buitenlandse Zaken en de organisatie is heel erg veranderd. Er zijn

bijvoorbeeld meer vrouwen in leidinggevende functies. Wel denk ik dat we jonge vrouwen bij Buitenlandse Zaken beter kunnen coachen over hoe je een leidinggevende functie en een gezin kunt combineren. Als je thuis en met je werkgever goede afspraken maakt, is dat mogelijk. Je kan prima ambitieus zijn, leidinggevende én moeder. Toen ik solliciteerde als ambassadeur in Mozambique, kreeg ik wel vragen als: ‘Wat vindt je man daarvan? Hoe doe je het met je gezin?’ Vrouwen krijgen die vragen vaker dan mannen. Ik antwoordde dat dat mijn man erachter stond en dat mijn kinderen mee zouden gaan. Ook vind ik dat we vrouwen beter kunnen coachen in hun ambities kenbaar maken – ze zijn vaak te bescheiden. Als een leidinggevende mij vroeg wat ik hierna wilde, zei ik dat ik dat niet precies wist. ‘Volgende keer vraag ik het weer en heb je een antwoord,’ zei een leidinggevende een keer. Je hebt iemand nodig die je prikkelt, helpt en die in je gelooft. Een andere collega gaf me een pen waarop stond: ‘I believe in you’ en dat was voor mij superpowerful. We hebben bij Buitenlandse Zaken oprecht waanzinnige vooruitgang geboekt, maar we hebben nog stappen te zetten. Op een aantal posten, zoals in Parijs, hebben we nog nooit een vrouwelijke ambassadeur gehad. Dat kan anders.’ O

OPZIJ 2021/22

De Kloof Word clitkundig! Moeder en dochter over de orgasmekloof. Vader en echtgenoot moest wel even slikken, zo’n privéonderwerp. Dat is nou juist waarom we zo blij zijn met deze rubriek. Journalist Barbara van Beukering (54), wonend in Langweer, Friesland en haar dochter, journalist Milou Deelen (25), wonend in Amsterdam, verschillen regelmatig van mening. Vaak is de generatie waar ze uit komen bepalend voor de manier waarop ze tegen de dingen aankijken. Via WhatsApp nemen ze ons mee in hun discussies. B E E L D PA U L TO L E N A A R

De Kloof

Barbara Hi schat, ik las op jouw insta dat je op zoek bent naar vrouwen die zich inzetten voor meer diversiteit in vulva’s. Wat bedoel je daarmee?

Milou Hoi mammie, ik bedoel daarmee letterlijk mensen die zich inzetten voor meer diversiteit in vulva’s. (Mensen, omdat niet alleen vrouwen vulva’s hebben.) Voor een artikel dat ik schrijf ben ik daarnaar op zoek. Ik ken bijvoorbeeld een vrouw die kettingen maakt van vulva’s om te laten zien dat er veel verschillende vulva’s zijn. Of ken je het Instagram-account The Vulva Gallery? In porno zie je alleen maar de ‘porno’ kut, maar kutten zijn er natuurlijk in heel veel verschillende vormen en maten. Het is maar goed dat mensen daarvoor de barricade opgaan. Snap je nu wat ik bedoel?

Milou

Barbara Ik snap dat er heel veel verschillende vulva’s zijn en dat vrouwen vaak onzeker over hun eigen schaamlippen zijn. Maar ik wist niet dat het een tak van sport is om je voor de diversiteit in te zetten. Ik steun het van harte hoor, daar niet van. Ik vond het heel goed dat De Sekszusjes van de VPRO gingen ‘kutjekleien’ op televisie om te laten zien hoeveel verschillende soorten en maten er zijn.

Barbara

Milou Ja, I love De Sekszusjes! Ik denk dat dit soort programma’s en Instagram-accounts echt enorm veel invloed hebben op het zelfbeeld van jonge mensen.

Barbara Jij zegt dat het zogenaamde ideaalbeeld door de porno wordt gecreëerd, moet je je pijlen dan niet op de pornobranche richten? Het zou wel helpen als in pornoﬁlms en seksboekjes (bestaan die nog?) een breed spectrum aan vagina’s de revue passeert.

OPZIJ 2021

De Kloof

Milou Ja, ik denk dat het inderdaad door porno komt en daar richten activisten zich ook zeker op. Ben jij weleens onzeker geweest over je vulva?

Barbara Gek genoeg niet nee. Ik geloof niet dat mijn vulva nou per se de schoonheidsprijs verdient maar ik heb geen last van mijn schaamlippen en ik heb er ook nooit klachten over gehad. Hoewel ik denk dat mannen het überhaupt niet echt uitmaakt. Het is net zoiets als dat vrouwen vaak willen afvallen terwijl die paar kilo mannen geen biet interesseert. Jij hebt een paar jaar geleden een cosmetische ingreep laten doen. Was jij onzeker?

Milou Ja, ik heb een schaamlipcorrectie gedaan. Omdat ik vond dat mijn binnenste schaamlippen te erg uitstaken. Ik weet dondersgoed dat het komt door het westerse schoonheidsideaal en de ‘pornokut.’ Maar ik was er zo vreselijk onzeker over, dat ik de knoop drie jaar geleden heb doorgehakt. Ik weet nog dat een vriendin zei: ‘Ik ben mijn hele leven onzeker geweest over mijn borsten, en op mijn 35ste kon ik ze eindelijk accepteren.’ Het vooruitzicht dat ik tot mijn 35ste met deze onzekerheid zou rondlopen, vond ik verschrikkelijk. Tegenwoordig is het trouwens beter om te zeggen: binnenste labia. Omdat er in schaamlippen het woord ‘schaamte’ zitten, en dat werkt nou ook niet echt bevorderlijk.

Barbara Mooi woord labia, dat wist ik niet. Maar eh… jouw redenering is toch krom. Je zet je in voor diversiteit van de vulva en ondertussen laat je je eigen vulva bijknippen tot het westerse schoonheidsideaal. Vind je dat zelf niet een beetje ongemakkelijk?

Milou Haha, ja! Ik ben ongelooﬂijk voorstander van meer diversiteit in vulva’s. Als dat beeld er was geweest toen ik jong was, had ik het misschien niet gedaan. Daarom is het zo belangrijk dat jonge mensen zoveel mogelijk verschillende kutten zien. Maar ik ben inderdaad totaal beïnvloed. Ik heb er wel mee gezeten hoor; hoe kan ik strijden voor vrouwen in alle soorten maten en vormen, en ondertussen aan mezelf laten sleutelen? Maar uiteindelijk maak ik keuzes waarvan ik denk dat ze me gelukkiger maken en dit heeft mij een gelukkiger mens gemaakt.

Barbara Een lastige spagaat, dat snap ik. Ik vind het helemaal prima dat je het hebt gedaan, het is jouw lichaam en je moet vooral zorgen dat je je er prettig in voelt. Anderzijds had je de onzekeren in deze wereld meer geholpen als je met je lange labia op de barricaden was gesprongen.

Milou Ja, waarschijnlijk wel ja. Toen ik op mijn Instagram openlijk deelde dat ik een labiareductie had gehad, kreeg ik honderden berichten van vrouwen. Heel veel vrouwen zijn hier onzeker over en tientallen vrouwen vroegen waar ik de ingreep had gedaan. Wist je trouwens dat het de snelst groeiende cosmetische ingreep wereldwijd is? Denk je dat jouw generatie minder last heeft gehad van dat heersende schoonheidsideaal, de pornokut?

De Kloof

Barbara Ik denk dat mijn generatie minder bezig was met schaamlippen, meer met borsten. In mijn tijd was je eerder onzeker als je kleine borsten had. De push-up bh was een uitkomst voor heel veel vrouwen met een A-cup. Jouw leeftijdsgenoten zijn daar veel minder mee bezig. Jullie dragen vaak geen bh meer, waardoor je zo kunt zien dat iemand piepkleine borstjes heeft. Zo is de aandacht voor lichaamsdelen kennelijk nogal modegevoelig

Milou Haha ja, ik vind kleine borsten juist heel mooi!

Barbara Iets anders waar jij je voor inspant is de orgasmekloof. Waarom denk je dat dat nodig is?

Milou Dat je nog nooit van het woord ‘orgasmekloof’ hebt gehoord! Dat is een typisch gevalletje generatiekloof, denk ik. Het betekent dat 35% van de heteroseksuele vrouwen tijdens de seks tot een orgasme komt, terwijl dat percentage bij heteroseksuele mannen 95% is. Een absurd groot verschil. Heb jij weleens last van die kloof?

Barbara Nee. Ik had al heel vroeg in mijn seksuele leven door dat een vrouw van penetratie niet (makkelijk) klaarkomt. En mijn ervaring is dat mannen meestal niet de beste minnaars zijn als het op de kennis van de clitoris aankomt. Ik vond het altijd moeilijk om daarin heel directief te zijn of het gesprek aan te gaan. Dus ik heb mezelf gewoon altijd gevingerd tijdens de seks zodat ik verzekerd was van een orgasme. Vind jij dat stom?

Milou Nee, ik vind dat niet stom. Juist goed dat je zelf masturbeerde tijdens de seks!! Ik denk dat veel vrouwen dat niet durven. De volgende stap zou moeten zijn om (bed)partners clitkundig te maken. En jezelf. Zoals hoogleraar seksuologie Ellen Laan zou zeggen: ‘Word clitkundig!’ Opvallend is dat de orgasmekloof in lesbische seks veel kleiner is en dat de meeste vrouwen zichzelf wel kunnen laten klaarkomen. Dus het ligt niet aan ons, of aan onze vulva, maar aan gebrek aan kennis en vaardigheden. Ik merkte echt een groot verschil toen ik met vrouwen ging seksen, die wisten de clitoris bijna allemaal wel te vinden. Weet jij het verschil tussen vagina en vulva?

Barbara Is er een verschil? Ik leef in de veronderstelling dat dat hetzelfde is.

Milou Nee, de vagina is ‘het gat’. De vulva is de buitenkant; de binnenste en buitenste schaamlippen (ik bedoel: labia), de clitoris en ingang van de vagina. Ik denk dat taal hierin ongelofelijk belangrijk is, zodat je er goed over kunt communiceren. Of het nou met de dokter of je (bed)partner is. En weet jij hoe groot de clitoris er écht uitziet? Jammer dat er trouwens geen emoji is van een vulva of clitoris.

OPZIJ 2021

De Kloof

Barbara Toen ik jong was, dachten we dat de clitoris alleen dat kleine knopje was. Van een g-plek hadden we überhaupt nog nooit gehoord. Pas veel later ontdekte ik dat de clitoris een heel groot orgaan is.

Milou Ik wist het tot een paar jaar geleden ook niet! De clitoris heeft 8000 zenuwuiteinden: twee keer zoveel als een penis. De seksuoloog Ellen Laan liet twee jaar geleden een afbeelding van een vulva zien tijdens een lezing op Lowlands en ik wist niet wat ik zag. De clitoris is echt een heel groot orgaan.

Milou Vind jij het ongemakkelijk om met mij hierover te praten?

Barbara Nu vind ik het niet ongemakkelijk meer, maar ik vond het wel lastig toen jullie jong waren en ik een poging deed seksuele voorlichting te geven. Op het ene moment was je daar nog te jong voor en riep je ‘Iew iew!’ terwijl je je wijsvingers in je oren stopte, en toen ik er twee jaar later over begon, draaide je met je ogen en zei: ‘Mam, dat weet ik toch allang.’ Ik vind dat ik achteraf, ook bij je zussen, tekort ben geschoten in voorlichting, vind je niet?

Milou Ja, ik vind ook dat we krakkemikkig zijn voorgelicht over seks. Ik hoop dat ik – als ik kinderen krijg – ze van alles kan vertellen over seks. Of ze dat nou willen of niet.

Barbara Krakkemikkig? Au! Dat is wel heel negatief. Maar goed, als jij dat zo ervaart dan is dat zo. Ik had jullie als meisjes moeten voorbereiden op de orgasmekloof. En moeten vertellen dat seks gelijkwaardig moet zijn en dat je niet moet dansen naar de pijpen van je bedpartner. Dat zal ik in een volgend leven beter doen.

Milou !

DE TWEEDE GENERATIE 25 interviews met de kinderen van de tweede Nederlands-Indische generatie

voor € 17,95

Dit prachtig ingebonden boekje is verkrijgbaar in de boekhandel (ISBN 9789492851086) of bestel direct via de QR-code. LET OP: Verschijnt omstreeks 30 oktober 2021.

PINDAH-MAGAZINE.NL