GEDENKWAARDIG door REDACTIE TULPIA
Verjaardagen, huwelijksjubilea, geboorte en overlijden van een familielid gedenken wij in de privésfeer. Er zijn natuurlijk meer gedenkdagen waar burgers van een land, continent en zelfs van de wereld stil bij staan of horen te staan. Zulke momenten gaan vaak aan ons voorbij, verblind als we zijn door de waan van de dag. Het zijn juist deze gedenkwaardige dagen die mensen met elkaar verbinden. In deze nieuwe rubriek staat Tulpia stil bij deze bijzondere dagen.
Zafer Bayramı (30 augustus 1922)
De Grieks-Turkse oorlog (1919-1922) was een belangrijk onderdeel van de Turkse onafhankelijkheidsoorlog. De Westerse geallieerden hadden Griekenland een deel van het Ottomaanse Rijk beloofd. Zij werden echter in hun ambities gestopt door de revolutionaire beweging onder leiding van Mustafa Kemal (Atatürk). Eind augustus 1922 begon het Turkse tegenoffensief (onder Turken bekend als het Grote Offensief, Büyük Taaruz). Op 30 augustus werd het Griekse leger definitief verslagen in de slag bij Dumlupınar. Griekenland moest de veroverde gebieden teruggeven en er kwam een bevolkingsuitwisseling tot stand met de nieuw opgerichte Turkse staat. Turkije viert de 30ste augustus als Zafer bayramı, de Dag van de Overwinning. In Nederland gaat de viering Turken ongemerkt voorbij; in Turkije is een grootscheepse militaire parade.
Opstand Bataven (september 69 n. Chr.)
10 Tulpia / jaargang 05 / nr 19
Rond 12 v. Chr. werden de Bataven door de Romeinen onderworpen. Zij woonden op een eiland (insula Batavorum), daar waar de Maas en Waal bij elkaar komen. Als bond genoten werden ze ingelijfd. De Romeinse consul Tacitus noemde hen ‘de moedigste van de stammen in de Rijndelta’. In september 69 n. Chr. kwamen de Bataven, onder aanvoering van Julius Civilis, in opstand. Met steun van de Cananefaten en de Friezen verliep de opstand zeer succesvol, vrijwel alle Romeinse versterkingen aan de Rijn werden verwoest. Het duurt een jaar voordat de Romeinen met 8 legioenen de opstand definitief neerslaan. Twee eeuwen later zijn de Bataven verdwenen, waarschijnlijk opgeslokt door de Franken of de Friezen tijdens de Grote Volksverhuizingen. Ze leven voort als de eersten die in opstand kwamen tegen overheersing.
Bloedige coup (12 september 1980)
De jaren ‘60 en de daaropvolgende decennia in de vorige eeuw waren turbulente jaren. Gewapende strijd tussen links en rechts, de Koude Oorlog, opkomst van extreem rechts en de opmars van de islamitische ‘Groene Generatie’, waaronder Milli Görüş, de jongerenbeweging van de huidige AK Partij. Twee coups in 1960 en in 1971 werd gevolgd door een zeer bloedige op 12 september 1980. Onder leiding van generaal Kenan Evren namen militairen de macht in Turkije over. Miljoenen mensen werden gevangen gezet, opgehangen, gefolterd of het land uitgejaagd. Inderdaad stopten direct na de coup alle gewelddadigheden en werd de staat van beleg uitgebreid tot over het gehele land. Na twee jaar werd de regering overgedragen aan de Moederland Partij (ANAP) van Turgut Özal,
