ALLES OVER Kanker wordt ingedeeld in stadia. De behan-
BEHANDELING VAN UITGEZAAID MELANOOM Door Winifred Hazelhoff Roelfzema
deling is mede afhankelijk van het betreffende stadium. Belangrijk is of er wel of geen uitzaaiingen zijn, en als er uitzaaiingen zijn, hoe ver en hoe uitgebreid die zijn.
UITZAAIINGEN ‘IN DE BUURT’ (STADIUM III) Uitzaaiingen ‘in de buurt’ liggen in de huid rondom het melanoom of het litteken van het wegsnijden daarvan, in nabijgelegen lymfeklieren, of in het gebied daartussenin. Dit heet locoregionaal. Als het kan, wordt geprobeerd deze uitzaaiingen en/of lymfeklieren weg te snijden. Is dat niet mogelijk – bijvoorbeeld omdat er te veel uitzaaiingen zijn of omdat ze op plaatsen liggen waar ze niet weggehaald kunnen worden – dan zijn er verschillende andere behandelopties. Hoewel bestraling geen standaardbehandeling is bij locoregionale uitzaaiingen, wordt dit soms toegepast in combinatie met een operatie.
UITZAAIINGEN ‘OP AFSTAND’ (STADIUM IV) Is het melanoom verder uitgezaaid, dan spreken we van stadium IV of van metastasen op afstand. Deze metastasen kunnen zich bevinden in de huid of de lymfeklieren, maar ook in andere organen zoals de lever,
Hoe eerder een melanoom wordt ontdekt, des te effectiever is het te behandelen. Gaat het om één plekje, dan wordt dat weggesneden en de schildwachtklier wordt gecontroleerd op uitzaaiingen. Bij uitgezaaid melanoom kunnen de laatste jaren andere behandelmethoden worden toegepast, waardoor de prognose sterk is verbeterd. Niet zozeer de chemotherapie en bestraling die we van andere tumoren kennen, maar geavanceerde methoden zoals perfusietherapie, doelgerichte therapie, immunotherapie en behandeling met gemodificeerde virussen. De behandelingen vinden dan ook plaats in ziekenhuizen die hierin gespecialiseerd zijn.
de longen of de hersenen. Verder uitgezaaid melanoom heeft een slechte prognose. Het is niet mogelijk om de ziekte weg te krijgen. Behandeling is erop gericht om klachten te verminderen en het leven te verlengen. Helaas hebben cytostatica bij een melanoom weinig effect. Maar er zijn andere, geavanceerde mogelijkheden.
CHEMOTHERAPIE EN PERFUSIETHERAPIE Chemotherapie is eigenlijk geen optie bij uitgezaaid melanoom. De kans dat de behandeling aanslaat is slechts 5%. Het kan worden toegepast in de hoop de kankergroei
32
UA022021 / ZIEKENHUISFARMACIE
