er tot op heden weinig inzicht is in de waarde van deze theorieën. Het doel van dit onderzoek is niet het verschijnsel jihadistisch terrorisme te verklaren, of verbanden te leggen tussen verschillende theorieën hierover. Het primaire doel is inzicht te bieden in de manier waarop jihadistische activiteiten zich in de onderzoeksperiode – tussen 2001 en 2005 – in Nederland hebben gemanifesteerd. Deze kennis kan vervolgens gebruikt worden in de opsporingspraktijk en bij de ontwikkeling van contraterrorismebeleid, maar ook bij het vormen en toetsen van wetenschappelijke theorieën op dit gebied. Hierbij baseren we ons op empirische casus. Op basis van gegevens uit concrete politieonderzoeken richten we ons op de centrale vraag: ‘Wat is de aard van het jihadistisch terrorisme in Nederland?’. Om deze vraag te kunnen beantwoorden, richten we ons op de onderstaande onderzoeksvragen: Wat zijn de kenmerken van jihadistische samenwerkingsverbanden? ⎯ Wat is de inhoudelijke oriëntatie van jihadistische samenwerkingsverbanden? ⎯ Hoe is het jihadistisch terrorisme internationaal ingebed? ⎯ Is er sprake van internationale samenwerking? ⎯ Hoe worden jihadistische samenwerkingsverbanden gevormd? ⎯ Wat bindt actoren aan deze groepen? ⎯ Welke beïnvloedingsfactoren spelen hierbij een rol? ⎯ Is er sprake van formele of informele machtsverhoudingen? ⎯ Op welke wijze werken de actoren samen? ⎯ Is er sprake van een duidelijke rol- en taakverdeling? ⎯ Hoe kunnen de organisatorische structuren van de bestaande relatiestelsels worden gekarakteriseerd? Welke activiteiten worden binnen jihadistische samenwerkingsverbanden verricht? ⎯ Welke activiteiten voeren de actoren concreet uit? ⎯ Welke doelen hebben de actoren met deze activiteiten voor ogen? ⎯ Hoe gaan zij hierbij te werk? ⎯ Op welke wijze schermen zij hun activiteiten af en beschermen zij zich tegen risico’s? ⎯ Hoe worden jihadistische activiteiten in het dagelijkse leven van de actoren ingebed? Wie zijn de jihadistische actoren? ⎯ Welke achtergrondkenmerken hebben de actoren (o.a. leeftijd, geslacht, herkomstland, verblijfsstatus, opleidingsniveau, burgerlijke staat, criminele antecedenten)? ⎯ Zijn er verschillende typen actoren te onderscheiden op grond van gemeenschappelijke achtergronden en motieven? ⎯ Wat is de rol van vrouwen in deze samenwerkingsverbanden? Door de informatie die opsporingsteams hebben vergaard over het verschijnsel jihadistisch terrorisme aan de hand van deze vragen te analyseren, hopen we tot inzichten te komen die kunnen bijdragen aan de aanpak ervan. Bij het beantwoorden van de onderzoeksvragen zullen we verklaringen voor de fenomenen die we tegenkomen echter niet uit de weg gaan. We zullen deze fenomenen beschrijven en in verband brengen met bestaande theorieën. Zodoende hopen we met dit onderzoek ook een bijdrage te kunnen leveren aan de theorievorming op dit gebied.
1.2 Jihadistisch terrorisme en jihadistische activiteiten Alvorens in te gaan op de wijze waarop dit onderzoek is uitgevoerd, is het goed de term jihadistisch terrorisme – het onderwerp van onderzoek – nader te definiëren. Jihad betekent van oorsprong een streven naar het goede en een strijd tegen het kwade in algemene zin.3 Tegenwoordig wordt deze term in het Westen echter door zowel moslims als niet-moslims vaak gebruikt om te verwijzen naar de ‘heilige oorlog’: de strijd tegen de vijanden van de islam, ter 14
