E�ike��enleer deel 1 In de Franse wijnwereld wemelt het van de termen. Moet je die kennen om te kunnen kiezen uit al die etiketten? Ze kunnen wel helpen, ja. Dus: etikettenleer, deel 1. TEKST REMKE DE LANGE
W
ie een fles Franse wijn in handen neemt, wil één ding onmiddellijk weten: waar komt-ie vandaan? De Fransen hechten aan de afkomst van wijn, aan het concept terroir. Ze hebben er zelfs een systeem voor ingevoerd dat de herkomstbenaming beschermt. Met de aanduiding Appellation d’Origine Protégée geven wijnmakers aan dat de wijn echt uit Gigondas of Sancerre komt én dat ze zich hebben gehouden aan afspraken die ter plekke gelden. Welke druiven, maximale oogst: het is allemaal voorgeschreven. Meer over het AOP-systeem in deel 2. Naast geografische informatie bevatten veel wijnetiketten termen die iets zeggen over hoe de wijn is gemaakt. En ja, die zijn vaak bepalend voor de smaak, of de prijs. Loop je weer eens vertwijfeld door de speciaalzaak, dan helpt het als je de volgende termen begrijpt.
Kleuren, bubbels en blends Blanc de noirs: ‘wit van zwart’, is een witte wijn gemaakt van donkere druiven. De term zie je veel in de Champagnestreek, waar de wijn dan is gemaakt van pinot noir of meunier. De tegenhanger kom je er ook veel tegen: blanc de blancs, wit gemaakt van louter wit, (meestal) chardonnay. Crémant: een Franse mousserende wijn die op dezelfde manier is gemaakt als champagne, maar
72 LEVEN IN FRANKRIJK
uit een andere streek komt. Crémant de Bourgogne, d’Alsace, de Jura: het zijn heerlijke bubbels die geen champagne mogen heten. Die naam wordt nu eenmaal streng beschermd. Pétillant op het etiket wil zeggen dat er heel lichte, parelende bubbeltjes in de wijn zitten, de druk in de fles is lager dan bij een crémant. Edelzwicker en Gentil kom je tegen in de Elzas, een streek waar het overgrote deel van de wijnen wordt gemaakt van één druivenras, bijvoorbeeld riesling, pinot blanc of muscat. Uitzonderingen op de regel krijgen een van deze termen mee: het zijn blends van meerdere druivenrassen. Soms staan ze zelfs al samen in de wijngaard, dat heet dan complantation. Élevé en fût de chêne: gerijpt in een eiken vat. Dit zul je niet snel zien op een wijn uit Bordeaux of Bourgogne: daar is het laten rijpen op hout standaardpraktijk. Een wijnmaker in de Languedoc daarentegen die, tegen de tradities in, een chardonnay heeft gemaakt met flink wat houtlagering, zou dit weleens als aanbeveling kunnen vermelden. Oftewel: verwacht dat het hout er met geuren van vanille of boter nogal uitspringt.
Klasse en reputatie Grand cru: het betekent zoiets als ‘grootse oogst’. In de praktijk gaat het vaak om specifieke wijngaarden of domeinen die een grote reputatie hebben opgebouwd. Bordeaux kent al sinds 1855 een classificatiesysteem. Het erkent vijf premier grand cru-domeinen: de top. Denk aan Château Margaux bijvoorbeeld. Daaronder komen de
