Diclepress13@gmail.com
çîrok
63
HEJMAR 19
2021/1/10
SAL 4
KOVAR DICLE
Şopên jiyaneke kevnar
Çîrokek nepenî
Leyla LORÎN
Di civaka Êzidî de Xatûna Ferxa
wek jinek pêşeng û zana tê dîtin. Gelek serpêhatî û nêrîn li ser jiyana wê hene. Li gor hinekan Xatû Ferxan di sala 1917’an de ji dayîk bûye. Xatûna Ferxan ji mala Îsmaîl beg e. Du birayên wê yên bi navê Ewdilkerîm û Yezîdxan hebûye. Malbata Xatûna Ferxan di sala 1929’an de wê dibin zanîngeha Emerîqayê a bajarê Beyrûd ê. Xatûna Ferxan di sala 1934’an de bi kurê Mîrê Xelîfatan, Ocaxa Katanî, Seîd Beg re dizewice. Bi gotina wan ku dibêjin; “Şahî bi paçikê deriyê Beyrûdê deras bû.” Birayê Xatûna Ferxan, Yezîdxan
dixwaze bibe mîrê Şêxan a Şengal ê. Lê gelek mîr û êlên Êzidiyan li dijî wî derdikevin û nahêlin ew bibe mîrê Şêxan. Di sala 1938’an de meclîsa mîrê Êzidiyan dicivin û biryara kuştina Yezdanê birayê Xatûna Ferxan didin. Seîd Beg jî di wê civîna meclîsê de amade dibe. Meclîs biryara kuştina wî dide. Xatûna Ferxan li ser vê biryarê matmayî dimîne. Bi kerb dest tavêje çeka xwe û pênc guleyan li serê Seîd Beg dide û wî dikuje. Xatûna Ferxan piştî kuştina hevserê xwe derbasî Mûsilê dibe û li wir jî diçe Bexdayê. Nêrîneke din a di derbarê Xatûna Ferxan de jî wiha ye: Di zimanê Êzdatiyê de Sitî tê wateya keç ê. Sitî Xatûna Ferxan keça Melek Fexredîn e. Melek Ferxredîn jî ji heft melekên xwedê tê. Çima dibêjin sitî ji ber ji sira navê melekan tê? Ji ber ku dema zarok
ji diya xwe dibin, jê re dibêjin bende. Li gor baweriya Êzdatiyê dema ku melek sira xwe diyar dike, wê demê ew dibe firişteya esiman. Ji bo wê, ji xatûna Ferxan re dibêjin firîşta nemir. Her wiha li gor baweriyê firîşte beriya mirovan hatine dinê. Û di baweriya Şerefdîn de şiklê firîşteyan çêkirin qedexe ye. Nêzî hezar kiras û rengên firîşteyan heye. Ger bixwazin bên ser rûyê erdê, wê demê li gor wan hezar kirasan xwe çêdikin û xwe nêzî mirovan dikin. Li gor baweriya Êzdayetî jî Xatûna Ferxan firîşteya nemir e. Gotegotek ji jiyana bisêhr Li gor baweriyê jina navdar, Xatûna Ferxan keça şêxê Adiya ye. Navê wê yê rast Xezal e. Bûka Şeşmîs e. Û di heman demê de hevsera Şeşmise. Di dema şêx Hadî de jiyaye. Wê deme meclîsa ruhanî hebûye ku Xatûna Ferxan jî wek komîteya
