Markant Magazine nr1 2022 by Vrouwennet-vzw

markant

MAGAZINE · NR.1 2022 MODE Deze lente mag het knallen DOSSIER RELATIES Liefde is (niet) voor altijd Oude spullen? Die verkoop je online HET LEVENSVERHAAL VAN YUNG FIERENS ‘Ik was dan toch geen weeskind’

Winnares van de WOMED Award Caroline Vercauteren van BonMush

‘We mikken op flexitariërs’ HET BLAD VAN MARKANT, ARTEMIS EN BEST PITTIG

VOORWOORD

Wieg

ennen we dat niet allemaal, de reminiscence proustienne? Een geur, een geluid roept herinneringen op. Dat betekent ook een merel horen fluiten op een vroege februarimorgen en weten: daar is de lente. Of intens genieten van het opborrelende geluk om dagen die weer langer worden en de herlevende natuur. Op het ritme van de seizoenen houdt de natuur ons verlangen scherp. Verlangen maakt het gelukshormoon dopamine vrij. Wist je dat bedrijven die zich organiseren rond het werkgeluk van hun werknemers betere resultaten voorleggen? Een win-win dus voor beide partijen. Op de cover van dit nummer prijkt de vrouwelijke ondernemer van het jaar. Het was weer een spannende verkiezing met sterke kandidaten. Je leest daarover meer in dit nummer. Vrouwelijk ondernemerschap zit in de lift en dat juichen we toe. Artemis is ons professionele netwerk dat zowel prille starters als doorgewinterde fempreneurs met elkaar verbindt. Dat geeft inspirerende vonken en vuurwerk. Omdat corona nog altijd ons maatschappelijk leven controleert, werd de bekendmakingsshow, het hoogtepunt van de WOMED Award verkiezing, opnieuw online georganiseerd. In deze editie maken we ook kennis met de winnares van de WOMED Award Zuid uit Oeganda, een verkiezing in samenwerking met onze partner in ontwikkelingssamenwerking Trias. Wij willen deze ondernemende dames uit het Zuiden een forum geven omdat zij met minder kansen in het leven starten. Als markant eindejaars cadeautje konden jullie Pause van Dirk De Wachter bekijken. De ‘fantastisch-heid’ van het leven en ‘de maakbaarheid van het eigen geluk’ zijn een illusie. Waar je wieg staat, al dan niet in een land met oorlog, doet ertoe. Kunnen en mogen studeren, dit voor ons vanzelfsprekende geluk, valt niet iedereen te beurt. Hoe ‘ikkig’ zijn wij als wij minder gelukkigen aanporren om hun leven ‘in eigen handen’ te nemen? “Dasein is mit Einander sein”, wist Heidegger en dat creëren van verbinding zit ook in het DNA van Markant. Nu nog meer dan ooit. ■

‘Vrouwelijk ondernemerschap zit in de lift en dat juichen we toe’

Gudrun Verschuere Algemeen voorzitter Markant vzw www.markantvzw.be Volg ons op

Inhoud MAART 2022

4 GESPOT Nieuws van Markant, Artemis & Best Pittig

6 WOMED AWARD HET GROEPSINTERVIEW Laat je inspireren door deze topvrouwen

Dossier scheiden of blijven

12 WOMED AWARD DE BELOFTES Zij nemen een vliegende start

16 WOMED AWARD ZUID Proficiat aan winnares Doreen Jean Nsasiirwe

18 MARKANTE ZAAK Sabrina Vangeffelen is de vrouw achter De Boogaerderie

20 DOE HET ZELF Oude spullen kan je gemakkelijk online verkopen

24 DOSSIER Liefdesrelaties zijn (niet) voor altijd

30 DURF TE VRAGEN Magali De Reu is schrijver, ondernemer en podcastmaker

32 LEVENSVERHAAL Yung Fierens werd geadopteerd zonder medeweten van haar biologische mama

36 COLUMN Lut Geypens

Caroline Vercauteren is de winnares van de WOMED Award!

38 UIT DE COMFORTZONE Koeien melken op de boerderij

40 MODE Leve de lente

Zo tover je heerlijke groenten op tafel

43 MODE-INTERVIEW Katrijn Mannaerts maakt maatpakken op maat

44 HET RECEPT VAN Niven Kunz en Virginie van Bronckhorst-Kunz

48 FILM Rien à foutre en Ali & Ava

50 CULTUUR Op imaginaire pelgrimage in de gevangenis

54 CULTUURTIPS 56 CITYTRIPPEN in Leiden

58 TOERISME Naar Alentejo

62 COLUMN Ann-Marie Cordia

64 COLOFON

Klaar voor een ravissante lente

GESPOT

NIEUWS VAN MARKANT, ARTEMIS & BEST PITTIG Bedankt voor alles, Bie Genieten van de leuke dingen van het leven. Dat is het motto van Bie, die de afgelopen acht jaar voorzitter was van de Regiokern Mechelen -Turnhout, zo lezen we in de mail die de regiokernleden naar de redactie stuurde. “Bie is fenomenaal voor Markant, een voortvarende, ondernemende en plezante dame. Ze staat open voor nieuwe ideeën en niets is haar teveel. Niet alleen het werk is belangrijk, ook de gezelligheid en plezier staan voorop. De eerste keer in Zandhoven, toen de Regiokern bij elkaar kwam, was nog even elkaar bekijken. Maar het ‘Mevrouw’ was snel weg en we noemden elkaar bij de voornaam. Samen met Debbie, later met Elise en Veerle hield ze de vaart erin. Voldaan keek ze terug na weer een avond met een boeiende spreker. Bie had veel belangstelling voor alle afdelingen en het bezoek van een afdeling of evenement zette ze graag op haar agenda. Wij hebben immens genoten van haar tomeloze inzet. Met pijn in ons hart nemen wij afscheid van een goede voorzitter. Dank je wel Bie voor de mooie tijd samen. Wij hopen je straks nog regelmatig tegen te komen. En zoals je zelf zegt: ‘Geniet van de leuke dingen van het leven.’”

OP AVONTUUR Voor de snelle beslissers: er zijn nog plaatsen vrij voor deze Markante Pelgrimstochten. Krakau 22-27 mei 2022 Info: carmen.de.vos1@gmail. com en 09 386 46 82 Le Sentier Cathare 3-13 juli 2022 Info: trui.colpaert@gmail.com 09 231 89 07

40 JAAR MARKANTE MIDWEEK Heb je ook nieuws over je afdeling? Mail dan een foto en alle informatie naar redactie@markantvzw.be

In oktober vond in Ter Helme de feesteditie naar aanleiding van 40 jaar Markante Midweek plaats. Voorzittersduo Riet Willems en Francine Degroote (foto rechtsboven) gaven er na jarenlange inzet de fakkel door aan het nieuwe voorzittersduo Anne EveraertParys en Brigitte Vanoverberghe (foto linksboven). Bedankt voor jullie markante inzet!

GESPOT

SORRY!

60 jaar, hoera! Markant St Jan Berchmans Mechelen vierde in september hun 60-jarig bestaan. Proficiat, dames! Voorzitster Linda Bottu laat weten dat ze nog enkele jaren willen doorgaan.

In het vorige nummer van Markant Magazine stond de naam van Marie-Jozef Broeckaert-De Somer in het artikel ‘Het DNA van Ter Helme blijft’ verkeerd geschreven. Dat is natuurlijk onvergeeflijk, zeker gezien de rol die ze heeft gespeeld als eerste nationale voorzitter van het CMBV, de voorloper van Markant, om het duinendomein mogelijk te maken. Zonder mevrouw Broeckaert-De Somer zou Ter Helme gewoonweg niet bestaan. Onze excuses hiervoor. ■

Tournee Inspiree:

Samen wandelen voor Trias.

12.06.2022

30 maart 2022 – 18u30 (Gent) Net als bij de Japanse kunstvorm kintsugi – waarbij gebroken keramiek hersteld wordt met goudlijm – omarmen we tijdens deze nationale Zin & Spirit-activiteit de schoonheid van imperfectie.

Wist je dat samen wandelen mensen niet alleen letterlijk maar ook ﬁguurlijk in beweging kan brengen? Én dat het buitengewoon inspirerend kan zijn? Hoe dat werkt? Doe mee aan onze markante Tournee Inspiree-wandeling ten voordele van Trias op zondagnamiddag 12 juni in het Provinciaal Domein Puyenbroeck (Wachtebeke) en ontdek het zelf. Partner, kids, vrienden en familie: iedereen is welkom!

Win

Er is keuze uit 3 workshops (kintsugi – bosbad – embrace your voice) en storyteller Fred Versonnen brengt pareltjes van verhalen die op zoek gaan naar de echtheid, naar de schone onvolmaaktheid van de dingen. Niet te missen!

fijne prijzen!

Meer info en inschrijven:

Keuze uit een wandeling van 6, 8 of 10 km. Meer info: www.markantvzw.be/tourneeinspiree

www.markantvzw.be/zin-spirit € 28 - € 38 - € 45 (incl. hapjes en drankjes)

www.markantvzw.be/zin-spirit

WOMED AWARD

Proficiat aan de onder Ondernemen als jonge moeder in tijden van corona. Deze drie finalistes van de WOMED Award kennen er alles van. Laat je inspireren door de verhalen van winnares Caroline Vercauteren en de twee andere finalistes, Marie Callens en Katrien Vermeire. “Ondernemen is topsport.” Tekst Ann-Marie C ordia • Foto’s Johan Van der Hasselt

e ontmoeten Caroline Vercauteren, Marie Callens en Katrien Vermeire op de dag van de fotoshoot in een apart lokaaltje. We zitten op afstand, zoals op dat moment nog hoort. En zelfs al zijn ze – althans voor deze WOMED Award – concullega’s, deze drie onderneemsters zijn vooral warm voor elkaar. Hoe beslis je om ondernemer te worden?

Marie: “Ik ben samen met een ex-collega Floorify gestart. Pieter en ik werkten voor een grote vloerenmultinational en allebei dachten we over het bedrijf waar we werkten: dit kunnen wij anders aanpakken! Ik werd 30 jaar en hij 40: we waren allebei aan het nadenken over wat we nog wilden bereiken in ons beroepsleven. Op dat moment was er net een revolutie aan de gang in modulaire vloeren: er was van alles aan het veranderen, het was een goed moment om de sprong te wagen. Op mijn eentje had ik het niet gedaan, maar we geloofden in elkaar. Ik heb mijn buikgevoel gevolgd. Ons businessplan hebben we opgesteld aan mijn keukentafel. In vijf jaar tijd zijn we van nul naar meer dan twintig medewerkers gegaan. We ontwerpen, ontwikkelen en verdelen de mooiste collectie rigidevinylvloeren in België, Frankrijk, Nederland, Duitsland en ver daarbuiten. We onderscheiden ons met onze collecties, selectieve distributiestrategie, service en enorme klanten ontzorging.” Jij bleef in dezelfde sector, Marie. Caroline en Katrien, jullie kozen voor een heel andere branche.

Caroline Vercauteren

Caroline: “Ik ben afgestudeerd als apotheker in 2011. Ik ben meteen begonnen als zelfstan-

GROEPSINTERVIEW

neemster van het jaar! dig vervanger bij apothekers en heb dat vijf jaar graag gedaan, maar voelde dat dit niet mijn eindbestemming was. Ik wilde op een andere manier een verschil maken. Vijf jaar geleden, toen ik net van mijn oudste bevallen was, heb ik het charcuteriebedrijf van mijn schoonouders overgenomen. Je kan het vergelijken met een grote slagerij met vleesproducten als rillette en paté. De eerste drie jaar waren zeer, zeer zwaar. (diplomatisch) Ik kwam niet alleen in een mannenwereld terecht, maar kreeg ook te maken met de uitdagingen tussen de generaties en ons verschil in visie.” Een bedrijf overnemen van je schoonouders lijkt inderdaad niet vanzelfsprekend.

‘Ik was net bevallen toen ik het bedrijf overnam van mijn schoonouders’

afgelegd, Katrien. Van lerares naar de baas van een audiovisueel bedrijf, met een omweg in een boekhoudkundig bedrijf?

Katrien: “Ik ben zelfs ooit begonnen als sociaal assistent, maar hoewel ik het met heel veel engagement heb gedaan, heb ik al snel de overstap gemaakt naar het onderwijs, het Vrij Technisch Instituut in Oostende. Ik gaf les aan leerlingen in de bouw, elektriciteit en houtbewerking. Dat waren zalige leerlingen; ik heb dat jarenlang heel graag gedaan. Ik nam ze mee naar Italië, naar het Ferrari Museum en het Vaticaan, maar ik had er geen doorgroeimogelijkheden. Mijn ouders waren zelfstandig en hadden een boekhoudkantoor. ‘Wil je het overnemen?’, vroegen ze, en ik dacht: waarom niet? Dus ging ik fiscale wetenschappen bijstuderen. Ik wilde het boekhoudkantoor uitbreiden naar iets

Caroline Vercauteren (33) van BonMush • Woont in Ieper • Studeerde als apotheker af aan de KU Leuven • Nam in 2016 het charcuteriebedrijf Vandromme NV over van haar schoonouders, het heet nu BonRill, producent van vleeswaren. Sinds een aantal jaar is de specialisatie van het bedrijf verlegd naar veggie en vegan producten, dit onder de naam BonMush. • Heeft 15 mensen in dienst • Mama van Céleste (5) en Marie-France (3) ▲

Caroline: “Een familiebedrijf overnemen is geen cadeau. VOKA heeft daar speciale trajecten voor: dat hadden we misschien beter wel gedaan (lacht). Ik zie mijn schoonouders doodgraag, maar het was een moeilijke periode. Mijn man stond soms wat tussen ons in. ‘Praat gewoon met hen’, zei hij dan. Maar dat ging niet zomaar. We hadden een heel andere visie op hoe het verder moest. Zij wilden doen wat ze altijd gedaan hadden, terwijl ik juist een heel andere weg wilde inslaan. We maakten te veel producten die andere bedrijven ook hadden: ham, salami, witte worsten… Enkel met onze rillettes konden we een verschil maken, maar dat kennen ze alleen in West-Vlaanderen. Onze producten waren niet echt future proof. De wereld verandert snel, mensen eten minder vlees. Ik was bijna beschaamd om te zeggen dat ik een charcuteriefabriek had (lacht). Ik vond dat we moesten veranderen om te overleven. Uiteindelijk ben ik alleen verder gegaan. Mijn schoonouders en ik zijn – in alle liefde en wederzijds begrip – professioneel uit elkaar gegaan.” “We mikken met BonMush niet zozeer op de vegetariërs en veganisten, maar wel op de flexitariërs, mensen die een aantal

keer per week vegetarisch willen eten. We multidisciplinairs, zodat je er ook terecht wilden een volwaardig product, lokaal zou kunnen voor hr en juridisch advies, geteeld. Zo zijn we uitgekomen bij de want volgens mij gaat het klassieke boekoesterzwam. Op basis daarvan maken we houdkantoor onder de kerktoren uiteinproducten, van salades tot worsten en ‘vis- delijk verdwijnen. Maar daar waren mijn burgers’. Je vindt onze producten in de Colruyt, Okay, Spar en straks ook bij Albert Heijn. We hebben moeten snoeien om te groeien, maar nu zitten we op een groei van 20 procent. In 2022 verwachten CAROLINE VERCAUTEREN we een groei van 50 tot 70 procent. We sluiten 2021 af met een omzet van zo’n 2,3 miljoen. We hebben ouders nog niet klaar voor. Intussen had ik 15 mensen in dienst.” iemand leren kennen, Nico, op wie ik verliefd ben geworden. Hij had een zaak in klank en licht. Nico raakte ooit als 9 -jarige Ook jij hebt een bijzonder parcours

WOMED AWARD

jongen gepassioneerd door lampen en boxen en zat daarmee op de zolderkamer te spelen, tot zijn ouders gek werden (lacht). Tegen de tijd dat ik hem heb leren kennen, had hij al een bedrijf, met zo’n 25.000 euro omzet. In 2015 vroeg hij of ik mee in de zaak wilde stappen.”

En wat als het ooit gedaan is?

Katrien: “Nee, want we blijven voor eeuwig samen – zo romantisch ben ik wel! En mocht zich dat toch voordoen, zullen we dat wel oplossen. Privé zijn we liefdespartners, maar zakelijk zijn we echt zakenpartners. Als we op vakantie gaan en we zitten in de auto, of op het vliegtuig, gaat het de eerste twee uur nog over het bedrijf, maar nadien hebben we het weer over andere dingen en gaan we naar de essentie van hoe we in het leven staan.”

‘Ik wil groeien met ons bedrijf, maar niet ten koste van alles’ MARIE CALLENS

“We hebben samen het bedrijf ge-rebrand tot John & Jane. Ik doe alles van algemene leiding, hr, het strategische en het financiële, terwijl hij nog altijd zijn passie kan uitoefenen. We zijn een premium event bedrijf gespecialiseerd in klank, licht, video en stagedesign. We leggen ons toe op hr- en bedrijfsevents, festivals, beurzen en high end privéfeesten. Elk jaar zijn we 20 procent gegroeid. We hebben twintig mensen vast in dienst. Onze ambitie is om binnen vijf jaar onze omzet ruim te verdubbelen, tot 10 miljoen euro.” Heb je lang moeten nadenken vooraleer je in zee ging met je geliefde, Katrien?

Katrien: “Eerst dacht ik: oei, samen met mijn partner een zaak runnen, wil ik dat wel? Want je bent natuurlijk met twee afhankelijk van één ding. Maar binnen ons bedrijf houden we ons bezig met verschillende takken. Ik doe alles wat hij niet graag doet.”

Caroline, jouw man is aandeelhouder. Praten jullie veel over het bedrijf?

Caroline: “Mijn man is bio-ingenieur en heeft snel carrière gemaakt in de farmasector. Hij houdt zich wel bezig met het strategische van ons bedrijf: we dromen graag over wat we nog allemaal willen bereiken in de toekomst, maar ik moet hem niet lastigvallen met het operationele.” Marie, was jouw keuze voor Pieter vanzelfsprekend om mee in zee te gaan?

Marie: “Goh, we hadden al jarenlang goed samengewerkt. Op het laatst stonden we samen op een groot innovatieproject, een nieuwe vinylfabriek. Daar stelde ik de producten en collecties samen terwijl hij de general manager was. We zijn helemaal anders: Pieter is wat harder, ik wat softer. Hij loopt weg van awards, ik loop er naartoe… Maar we hadden allebei enorm veel goesting om eraan te beginnen.” “Op het moment dat we zijn gestart, op 2 juni, 2015, was ik net zwanger van mijn tweede. Ik heb nog gedacht: hoe gaat dit aflopen? Op het einde van dat jaar, terwijl

ik hoogzwanger was, kreeg mijn medevennoot een hernia – eind december was hij aan bed gekluisterd. Die maand ben ik met mijn schoonvader, mijn man en mijn broer die speciaal verlof had genomen, displays gaan installeren over heel België. Maar een maand later moesten we naar de grootste beurs van Europa voor vloeren, begin januari, in Hannover. Domotex is zo’n beetje de Olympische Spelen van de vloeren. Dus vroeg ik me af: wil ik echt dat risico nemen om te moeten bevallen langs de snelweg? (lacht) Nee dus – en mijn man zag dat ook niet zitten. Pieter heeft dan een harnas gekocht voor zijn hernia en hij is toch gegaan. Achter in een berging stond een veldbedje zodat hij af en toe kon uitrusten. Zijn vrouw was meegegaan om te helpen. Ik heb alles gevolgd van thuis uit. Het was een kwestie van alles of niets, op dat moment. Maar we hebben op die beurs de Innovation Award gekregen, die ons veel zichtbaarheid heeft gegeven. De eerste drie jaar waren zot. Ik ben toen 20 jaar van mijn leven kwijtgeraakt. Maar je bent zo overtuigd van je verhaal dat je op adrenaline leeft. Het is topsport.” Katrien: “Ik verdik van die adrenaline, maar ik ben het met je eens: ondernemen is echt topsport. Al moet ik toegeven dat ik daardoor ook wel dingen heb gemist in het leven van mijn kinderen. In onze sector is er ’s avonds of in het weekend altijd wel een vrachtwagen die onderweg is. Nee zeggen tegen het werk is moeilijk dan.” Marie: “De echt belangrijke momenten wil ik niet missen, heb ik voor mezelf uitgemaakt. Ik wil groeien met ons bedrijf, maar niet ten koste van alles. Nu ja, gisteren, toen de kinderen digitaal moesten lesvolgen, heb ik de hele dag op hen geroepen. Ben ik de perfecte mama? Verre van. Het is altijd zoeken naar de balans. Maar als je geen tijd maakt, ga je het je later beklagen.”

GROEPSINTERVIEW

Jullie werken alle drie in redelijk mannelijke sectoren, niet?

Marie Callens (36) van Floorify • Woont in Moorslede • Studeerde handelsingenieur in Antwerpen • Startte in 2016 met Floorify, producent en verdeler van innovatieve vinylvloeren met kliksysteem • Heeft 21 mensen in dienst en werkt ook met freelancers • Mama van Leonore (7) en Floris (5)

Ben je ooit anders behandeld als vrouw?

Marie: “Als ik bij een leverancier ben of klanten, richten ze zich tot de man, als er een man bij is. Dat vind ik opvallend.” Caroline: “Ja, dan lijk je het assistentje. Ooit stond ik op een beurs toen iemand me vroeg: ‘Ga je nog wat water halen voor me of hoe zit het?’ Toen had ik wel wat minder rimpels, dus misschien vandaar zijn vraag (lacht).” Katrien: “Oh ja! We zaten ook eens in bespreking met een grote groep, over een buy and build-strategie. We zaten met allemaal mannen aan tafel, behalve ik en een andere vrouw. Ik bood aan om koffie te halen, maar zij antwoordde: ‘Als we koffie willen, gaan we er zelf wel om.’ Ken je het boek Nice Girls Don’t Get The Corner Office? Soms gedraag je je als meisje en soms gedraag je je als vrouw. Het gaat over hoe vrouwen – door zich als een lief meisje te gedragen – hun carrière onbewust saboteren. Heel interessant.” “Ik heb me echt wel moeten bewijzen. Ik ben normaal een pletwals: in mijn werk wil ik vaak van alles veranderen als dat betekent dat iets efficiënter of beter kan. Maar in het begin werd ik raar bekeken in de zaak van mijn vriend: ‘Jij kent niets van klank en licht en jij gaat ons hier eens komen vertellen hoe het moet?’ Daarom ben ik mee op productie geweest en heb ik ook kabels gerold, om het vak echt beter te leren kennen. Intussen is het vertrouwen er wel.”

Caroline, heb je die man op die beurs zijn watertje eigenlijk gebracht?

“Nee (lacht). Uiteindelijk heeft iemand van mijn team er iets van gezegd, zelf durfde ik niet. Ik was toen nog wel heel jong en ik ben altijd heel introvert geweest. Al ben ik wel al in mijn rol gegroeid: vandaag zou ik er wel een opmerking over maken.” Marie: “Ik zou het water gaan halen en zeggen: ‘Alsjeblieft, en hallo, ik ben Marie, de zaakvoerder.’ Ja, dat soort dingen heb ik ook al meegemaakt. Maar ik vind het net de max om mensen dan te zien schrikken als ik zeg dat ik de medezaakvoerder ben (lacht).”

▲

Marie: “De producenten, de beurzen… Daar vind je voornamelijk mannen. Maar met onze vloeren zijn we een interieurproduct, waarbij de vrouwelijke touch wel belangrijk is. Op beurzen vind ik het leuk om rond te lopen als vrouw. Het streelt je ego om je mannetje daar te kunnen staan. Ik merk dat klanten dat waarderen. Twee weken na de bevalling stond ik op zo’n beurs en toen waren ze onder de indruk. Vrouwen zijn niet per se softer, misschien hooguit wat frivoler. Als je als vrouw toont dat je je product kent en meepraat over commerciële strategieën, is dat een plus.” Caroline: “Ik vind onze soft skills wel een meerwaarde. Zonder mij zou mijn bedrijf toch helemaal anders zijn. De vleeswereld is wat grauw en grijs, terwijl zo’n Garden Gourmet of Vegetarische Slager ook een erg mannelijk en rock-’n-rollachtig imago heeft. Het gaat over eten, van mij mag dat wat meer pink zijn. Ik wil die branche wat meer sexy maken.” Katrien: “Het belangrijkste is dat je de ambitie hebt om ergens te geraken, of je nu een man of vrouw bent, maakt niet uit. Al denk ik wel dat ik bij medewerkers

en zakelijke contacten meer vragen stel, ik zal bijvoorbeeld sneller informeren naar hun vrouw en kinderen. Daardoor weet ik meer. Mijn man heeft een andere aanpak.”

WOMED AWARD

Katrien: “Ik herinner me een diner met allemaal ondernemers samen. Ik vroeg aan de man naast me wat hij deed. ‘Ik heb een stripteaseclub’, zei hij, om mij te shockeren. Waarop ik tegen mijn man zei: ‘Zeg, zijn we daar eigenlijk al geweest, naar die stripclub van hem?’ Hij was verbouwereerd. Het komt erop aan om je niet te laten kennen en een goede repliek te geven. Niet dat het me altijd lukt, maar ik heb destijds veel opgestoken

door les te geven aan 16-jarige gasten in het beroepsonderwijs.” Marie: “Met humor bereik je veel, hé. Maar het is de kunst om te kunnen reageren op het moment zelf.” Caroline: “Ik heb cursussen assertiviteit gevolgd. Maar als ik apotheker was gebleven, had ik dat allemaal niet geleerd, denk ik soms.” Hoe zijn jullie de coronaperiode doorgekomen?

Katrien: Mijn man was een van de eersten die in het ziekenhuis lag in de eerste coronagolf: hij is bijna dood geweest. Hij is opgenomen op 20 maart, net na de lockdown, op een zaterdag. Niemand wist toen wat corona was. Zondag belden ze me om te zeggen dat ik niet met hem kon bellen en om te zeggen dat ik er rekening mee moest houden dat hij niet zou terugkomen. (Geëmotioneerd) Je kan je dat niet voorstellen. Je hebt een bedrijf dat van alles naar niets gaat, je partner is weg, je zit thuis met een kleintje van 3 jaar…” “De voorbije twee jaar hebben we bij John & Jane wel getoond welke veerkracht we hebben. Ik ben enorm trots op ons bedrijf en ons team. Ik ga alles

doen opdat jullie hier blijven, heb ik hen gezegd – en ik heb daar ook alles voor gedaan. Voor hen ben ik met andere zaken begonnen met de campagne Sound of Silence. We wilden onze audiovisuele eventsector zichtbaarder maken, nadat we door de overheid ‘vergeten’ waren. We hebben al onze opdrachten keer na keer geannuleerd zien worden. Dat vraagt veel van mensen. Elke keer moeten zij zich als werknemers flexibel opstellen en opnieuw beginnen. Daarom heb ik als een leeuwin gevochten voor mijn welpen. Zij zijn ook de reden waarom ik meedoe aan de WOMED Award. Ondernemen is niet altijd rozengeur en maneschijn. Sinds de coronaperiode ben ik een soort crisismanager geworden. Je moet beslissingen nemen die echt niet tof zijn. Al geloof ik wel in de kracht van positief denken. De enige weg is vooruit.” Caroline: (knikt) “What doesn’t kill you, makes you stronger.” Marie: “Wij waren bij Floorify drie jaar bezig toen de coronacrisis uitbrak. We hadden veel moeten investeren op lange termijn. We wisten nog niet wat er zou gebeuren met onze omzet. Zou er nog werk zijn voor onze externe medewekers? Dat konden we nog niet zeggen. We heb-

Katrien Vermeire (38) van John & Jane • Woont in Ruiselede • Studeerde sociaal assisent in Gent • Stapte in 2015 in John & Jane, premium eventbedrijf gespecialiseerd in klank, licht , video en stage design • Heeft 20 mensen in dienst, werkt ook nog met freelancers • (Plus)mama van Meij (11) en Casper (4)

GROEPSINTERVIEW

ben altijd heel transparant gecommuniceerd naar onze medewerkers. Zolang de resultaten goed bleven, was er geen probleem, heb ik hen gezegd.” “Onze winkels waren wel dicht en dus hebben we heel snel moeten schakelen om digitaal direct te communiceren naar de consumenten: ze konden online gratis A4-staaltjes bestellen. De verkoopploeg kon niet meer fysiek naar de winkels, dus hebben we hen vanaf week twee ingeschakeld in een call center. Daar konden ze alle telefoontjes goed beantwoorden. Met onze partners, de winkels die ons merk verkopen, hielden we contact. We hebben hen een mondmasker gestuurd met een kaartje waarop we de hoop uitten dat we een snelle doorstart zouden kunnen maken. Tijdens corona bleek dat iedereen plots zijn vloer beu gezien was. Iedereen begon te klussen (lacht).” Caroline: “We lagen net na de lockdown in de winkel. We waren vooral bezorgd dat medewerkers ziek zouden worden, maar we hebben de productie gelukkig draaiende kunnen houden. We hebben in die periode de tijd genomen om ons meer met R&D bezig te houden en nieuwe veggie producten te ontwikkelen. In elke crisis schuilen er grote mogelijkheden en opportuniteiten.” Ben je trots op jezelf? En op welk moment blik je met veel plezier terug?

Caroline: “Euhm, ik ben West-Vlaams (lachje). Als mijn man zegt dat hij fier is op mij, ben ik blij. Maar om dat nu van mezelf te zeggen… Mijn papa zal ook nooit tegen mij zeggen dat hij trots is, al hoor ik dat soms wel via mijn mama. En een leuk momentje: ik was vereerd toen een driesterrenchef, Gert De Mangeleer, uit Brugge me contacteerde, om een vegan burger te ontwikkelen voor hem.” Katrien: “Ik hoop vooral dat de mensen die ertoe doen in mijn leven, preus kunnen zijn. Trots dus. En toen we het ge-

luid en licht deden op een huwelijksfeest, ergens in het hol van Pluto in België, en Netsky een uur kwam optreden als verrassingsact, bedacht ik wel dat we in een fijne business zitten (lacht).” Marie: “Ik word er altijd gelukkig van als ik mensen tegenkom die Floorify kennen. Vorige week liep ik rond in Ikea en zag ik dat ze in een paar keukens onze terrazzo-vloer hadden liggen: fantastisch! Ik zal ook niet gemakkelijk zeggen dat ik trots ben op mezelf, maar het bedrijf is wel mijn trots. Nadat ik voor de jury van de WOMED Award had gestaan, zei ik tegen mijn dochter dat ik toch niet goed wist of het zo goed was verlopen. Maar zij zei: ‘Oh, mama, je gaat zeker bij de finalistes zijn!’ En zelfs mijn man stuurde een app’je om te zeggen dat hij fier was. Het doet deugd als je geliefden fier op je zijn.” “Ik kom totaal niet uit een ondernemersnest, mijn papa is zeer risicoavers en stuurt me om de twee weken de faillissementen van Vlaanderen door (lacht). Maar net voor de lockdown hebben we nog een feestje gedaan waarop ik een speech heb gegeven. Toen heb ik hem een traantje zien wegpinken – en werd ik ook emotioneel. Ik volg jullie: je wil het toch vooral goed doen voor je dierbaren.”

omgekleed bent. Anders voel je je schuldig. Na dat uurtje sporten kunnen we veel helderder denken, dan krijgen we de beste ideeën. En op vrijdag drinken we een

‘Sinds de coronaperiode ben ik een soort crisismanager’

Denken jullie er ook nog aan om aan self-care te doen?

Marie: “Wij hebben als zaakvoerders een personal trainer die twee keer per week naar de firma komt. Hij komt sowieso, dus je kan maar beter maken dat je

KATRIEN VERMEIRE

pintje aan de bar in ons gebouw. Ik mag van mijn man de ene week wel gaan en de andere niet (lacht).” Caroline: “Mijn ouders halen op vrijdagavond de kinderen op van school, ze blijven daar dan slapen. Vrijdagavond is qualitytime voor mijn man en mij, en op zaterdagochtend heb ik een afspraak met mijn personal trainer. Ik doe ook een keer per week pilates.” Katrien: “Met wat ik de voorbije jaren heb meegemaakt, ben ik ook naar een psycholoog geweest, om alles een plaats te kunnen geven. Het gaat intussen beter met mijn man, maar sinds de coronacrisis ben in een soort overlevingsmodus terechtgekomen. Op een bepaalde manier zit ik daar nog in. Echt verwerken heb ik nog niet gedaan, omdat ik altijd ben blijven gáán. En verder ga ik het cliché bevestigen: ook ik heb een personal trainer. Drie keer per week, om 6.30 uur in de ochtend (lacht).” Succes met alles wat jullie verder nog ondernemen, dames!

www.markantvzw.be ■

WOMED AWARD

Belofte 2022 Proficiat aan winnares Sarah Parent bij de Beloftes! En we wensen natuurlijk alle finalistes een mooie toekomst toe. Tekst Sofie Vereyken • Foto’s Johan Van der Hasselt

Sarah Parent ∙ Go Forest OOST-VLAANDEREN

mentsformules kunnen bedrijven instappen en de impact van hun investering volgen. Je kan de bomen die we planten ook bekijken via foto’s en satellietbeelden. Zo worden duurzame keuzes ook tastbaar. Na de eerste klanten ging de bal snel aan het rollen. Ondertussen planten we met meer dan honderd bedrijven bomen.”

“Go Forest plant bomen met impact voor bedrijven en particulieren. De bomen worden ingezet als ondersteuning van de biodiversiteit, voor CO2-reductie, voor de creatie van jobs en voeding voor de lokale bevolking. Go Forest begeleidt bedrijven om het planten van bomen onderdeel te maken van hun DNA.”

Wat is op dit moment je grootste uitdaging?

“Groei op heel veel vlakken. Zo willen we graag op elk continent bomen planten. Daarnaast is het de ambitie een aantal grote bedrijven te bereiken om projecten met veel impact te realiseren, al blijft de focus kmo’s die willen verduurzamen. Dit jaar willen we ook een aantal salesprofielen aan het team toevoegen om actiever de markt op te gaan.”

Hoe ben je gestart?

“Ik was sales- en market i n g ve r a n t wo o rd e l i j k e voor een luxebeurs in Knokke en kreeg het idee om bedrijven te koppelen aan ecologie. Vanuit dat idee ging ik op zoek naar de juiste technologie en een branding agentschap. Via onder meer abonne-

Wat is je stoutste droom voor het bedrijf?

“Concreet wil ik zo snel mogelijk 1 miljoen bomen planten. Daarnaast droom ik ervan dat duurzaamheid een no-brainer wordt voor bedrijven.” Heb je een motto?

“The time is now. Je kan alleen maar impact hebben door je acties en beslissingen vandaag. Niet uitstellen, maar vandaag actie ondernemen.” Wat is jouw tip voor vrouwelijke starters?

“Laat je omringen door groepen, organisaties en ondernemingen die in dezelfde fase zitten als jij. Zoek peers. Wees eerlijk over waar je staat. Alleen dan kan je nuttige feedback verwachten.” www.goforest.be

Leeftijd: 32 jaar Start bedrijf: september 2020 Medewerkers: 1 zaakvoerder, 2 bedienden

DE BELOFTES

Ingrid Renders en Anne Cornut ∙ Maison Slash Marion Sterckx ∙ iAssist VLAAMS-BRABANT

LIMBURG

“Maison Slash is een digitaal lifestylebrand voor mensen met kinderen in België. Onze missie is om mensen met kinderen te verbinden. We proberen de wereld meer oudervriendelijk te maken door partnerships aan te gaan met merken en steden, door een curerende rol te spelen bij het zoeken naar hotspots en producten voor gezinnen, en door eigen kwalitatieve events, producten en content te ontwikkelen.”

“iAssist is een full-service administratiekantoor voor kmo-ondernemers, zowel in house als online. We werken op maat van de klant. Het is onze missie om ondernemers zodanig te ontzorgen dat ze zich 100 procent kunnen focussen op hun corebusiness en de groei van hun bedrijf.” Hoe ben je gestart?

“Ik heb meer dan twintig jaar in loondienst als office manager gewerkt voor verschillende Limburgse bedrijven, van kleine kmo’s tot grote multinationals. En ik voelde dat ik qua persoonlijke ontwikkeling aan mijn plafond zat als werknemer. Toen heb ik beslist mijn ervaring in te zetten voor andere ondernemers.”

Hoe zijn jullie gestart?

“We merkten allebei toen we kinderen kregen dat we door media en merken vaak in een hoek van ouderschap geduwd werden, maar uiteraard ben je naast moeder of vader nog veel meer. Je hebt verschillende rollen en identiteiten die je combineert. Vanuit onze achtergrond in media, marketing en de wereld van influencers vonden we elkaar en zagen we een toekomst voor een performante community om hier mee aan de slag te gaan.”

Wat is op dit moment je grootste uitdaging?

“Het concept is nieuw in de markt, veel ondernemers weten nog niet dat het bestaat of denken er niet onmiddellijk aan op deze manier hulp te zoeken. Maar de bewustwording groeit wel. Onze klanten zijn niet alleen kleine kmo’s, ook meer en meer grotere kmo’s doen beroep op ons, om de pieken in werkdruk op te vangen.”

Wat is op dit moment je grootste uitdaging?

“Ons businessmodel bestaat uit advertenties. Een plek vinden tussen alle adverteerderskanalen is een echte uitdaging. Bedrijven mikken vaak nog op kanalen met een heel groot bereik, maar vaak zonder kwalitatieve content. Wij hebben een zeer betrokken community, ons bereik is misschien kleiner, maar wel relevanter. We merken wel dat steeds meer bedrijven daarvoor openstaan. Ook werken we aan ons eigen bereik via ons platform met gratis abonnees en willen we zo minder afhankelijk worden van Facebook.”

Heb je een motto?

“Groeien doe je niet in je comfortzone. Kom er uit en kijk naar wat jou drijft. Het wordt alleen maar interessanter.” Wat is je stoutste droom voor het bedrijf?

“Ik wil van iAssist dé referentie maken van de administratiekantoren. We gaan verder dan louter administratieve ondersteuning en begeleiden bijvoorbeeld ook de zoektocht naar administratieve profielen voor onze klanten en leiden deze personen ook op. We gaan een inbound telefoniedienst opstarten en hebben plannen voor een nieuw administratiesysteem. Plannen en ideeën genoeg.”

Wat is jullie stoutste droom voor het bedrijf?

“De uitbouw van een imperium. Maison Slash moet als merk incontournabel zijn als het gaat over gezinnen. Waarom ook geen Maison Slash-café in elke stad in Vlaanderen, met mini-events? Intussen staken we ook de grens over naar Wallonië.”

Wat is jouw tip voor vrouwelijke starters?

“We vonden het fijn dat we al wat ervaring hadden opgebouwd voor we dit project startten. En ook belangrijk: aanvaarden dat ondernemen een leerproces is, met vallen en opstaan. Dat hoort erbij en je leert bij elke stap. Het zijn de volhouders die winnen!”

www.iassist.be

www.maisonslash.be

Leeftijd: Ingrid 42 jaar (l.) & Anne 39 jaar Start bedrijf: januari 2017 Medewerkers: 2 zaakvoerders, 5 bedienden

Leeftijd: 46 jaar Start bedrijf: februari 2018 Medewerkers: 1 zaakvoerder, 3 bedienden

▲

“Ik was een veertigplusser en alleenstaande mama van twee kinderen, de stap naar het ondernemen was niet evident. Maar er zijn vandaag zo veel ondersteunings- en begeleidingstools waar je op kan rekenen. Zoek uit wat voor jou werkt. Ik ben elke dag blij dat ik de sprong heb gewaagd.”

Wat is jullie tip voor vrouwelijke starters?

WOMED AWARD

Judith Dillen ∙ One On One

Karen Ooms en Louise Noelmans ∙ La&Bel

“One On One is een headhuntingkantoor voor toonaangevende bedrijven in en rond de Antwerpse haven met een focus op de maritieme en logistieke sector. Mijn missie: het aantrekkelijk maken en invullen van knelpuntberoepen in de sector.”

“La&Bel is een elegante, modieuze maar tijdloze collectie lederen handtassen en accessoires van hoogstaande kwaliteit. Elk ontwerp getuigt van passie en oog voor detail. Iconisch is de terugkerende signature ‘knoop’. De dubbele lus wordt verwerkt in alle items, als geknoopte riem of gedrukt als patroon.”

ANTWERPEN

WEST-VLAANDEREN

Hoe ben je gestart?

“Ik heb twee passies: human resources en de Antwerpse Haven. In het begin van mijn carrière ging ik aan de slag als logistiek bediende bij een logistieke speler in de Antwerpse Haven. Daar leerde ik de sector kennen. Wat mij enorm aansprak, was de continuïteit van import en export en de dynamiek. De link naar human resources kwam er toevallig. Na een zwaar ongeval van een collega heb ik mij ingeschreven voor een cursus psychosociale bedrijfshulp, een opleiding via SIWHA. Daar kwamen verschillende hr-topics aan bod en werd mijn interesse onmiddellijk gewekt. Na vijf jaar projectmatig werk binnen hr nam ik de beslissing om als externe partner op te treden in de logistieke en maritieme sector, zo ontstond One On One.”

Hoe zijn jullie gestart?

Wat is op dit moment je grootste uitdaging?

Hebben jullie een motto?

“Wij zijn in vier jaar tijd gigantisch gegroeid, zowel qua omzet als personeel. Mijn grootste bottleneck momenteel is dat ik dagelijks hoofdzakelijk bezig ben met het operationele. We willen in 2022 iemand aanwerven die de dagelijkse operaties kan opvolgen, zodat ik me meer kan bezighouden met strategie en de toekomst.”

“Never compromise on quality and identity.”

“Het idee om ons eigen lederwarenmerk op te starten is ontstaan in 2018 tijdens een zoektocht naar een professionele uitdaging waarbij we niet alleen intellectueel maar ook creatief bezig zouden kunnen zijn. Na een uitvoerige ontwikkelingsperiode hebben we de eerste collectie gelanceerd in april 2021.” Wat is op dit moment jullie grootste uitdaging?

“Financiering: als opstartend bedrijf presenteer je natuurlijk niet onmiddellijk de mooiste balans. Bovendien is fashion & retail een sector die de laatste jaren sterke klappen heeft gekregen en is dit dus geen ‘sexy’ partij om te financieren. Gelukkig kunnen we rekenen op privé-investeerders en eigen middelen.”

Wat is jullie stoutste droom voor het bedrijf?

“Wereldwijde bekendheid en erkenning als toonaangevend luxe lederwarenmerk.” Hebben jullie tips voor vrouwelijke starters?

“Geloof in jezelf, je eigen kunnen en durf de sprong te wagen Zorg ervoor dat het totaalplaatje klopt, dat je het beeld dat je naar buiten wil brengen tot in de details uitvoert. Doe dus geen toegevingen door bijvoorbeeld voor goedkopere of snellere oplossingen te kiezen. Je kan beter bepaalde zaken even ‘parkeren’ zodat je achteraf geen spijt kan hebben omdat je niet alles op alles hebt gezet. Wees geduldig en blijf geloven: merkbekendheid verwerven kost tijd. Zoek eventueel een partner om samen de stap naar het zelfstandig ondernemen te zetten.”

Heb je een motto?

“Niets is onhaalbaar in het leven. Niet twijfelen, gewoon gaan! Ik geloof dat je met passie en ambitie veel kan bereiken.” Wat is je stoutste droom voor het bedrijf?

“Naast het uitbouwen van One On One wil ik schepen of voorzitter van de Antwerpse Haven worden. Mijn focus zou liggen op het aanpakken van knelpuntberoepen, het verkleinen van de ecologische voetdruk door in te zetten op innovatieve technologie en de veiligheid garanderen voor Antwerpse dokwerkers.” Wat is jouw tip voor vrouwelijke starters?

“Vertrek vanuit je interesse of passie. Kom met een sterk project, volg je gevoel. Omring je door ervaren mensen. Engageer je in netwerken. Laat je niet afschrikken. Go for it!”

www.la-bel.be ■

Leeftijd: allebei 47 jaar Start bedrijf: maart 2019 Medewerkers: 2 zaakvoerders, 5 freelancers

www.one-on-one.be

Leeftijd: 30 jaar   Start: oktober 2017 Medewerkers: 2 zaakvoerders, 3 bedienden

BEDANKT OM GOE ZOT TE ZIJN VAN ONDERNEMEN! FEMKE HELON

3Motion

BOUCHRA AL MEHRAJ

The Urban Woman

KIM VAESSEN

Climatrix ALEXANDRA VANHUYSE

Snowball GUDRUN HESPEL

The Fittest You, BOOST!, Re.Charge HAKIMA FARIHI

Kameo Jobs

Op 8 maart vieren we niet alleen Internationale Vrouwendag, maar ook de eerste Dag van de Vrouwelijke Ondernemer. Daarom zetten we die dag, nog net iets meer dan anders, sterke onderneemsters in de kijker. Merci straffe madammen, voor jullie straffe prestaties die een inspiratie zijn voor alle vrouwen in Vlaanderen en Brussel.

unizo.be/dagvandevrouwelijkeondernemer

#goezotvanondernemen

Een initiatief van 15

WOMED AWARD ZUID

Doreen Jean Nsasiirwe wint WOMED Award Zuid! Ook de uitreiking van de WOMED Award Zuid kon dit jaar niet ontbreken tijdens al het feestgedruis. De award wordt tweejaarlijks uitgereikt aan een onderneemster uit een land waar onze ngo Trias actief is. En in 2022 was Oeganda aan de beurt! Gudrun Verschuere, voorzitster van Markant, reisde hiervoor in januari af naar de hoofdstad Kampala. Daar werd samen met een jury van Belgische en Oegandese leden Doreen Nsasiirwe verkozen tot winnares. Tekst Marije De Decker Foto’s Martin Jjumba

oreen (foto boven en rechts) is al sinds 2009 actief in de bijensector met haar bedrijf Westlink Delicacy Api Group Limited. Hiermee brengt ze onder meer honing uit de Oegandese regio Kisoro op de markt. Door honing op te kopen van lokale imkers en imkercoöperaties en hen hiervoor een goede prijs te betalen heeft ze al heel wat goeds gedaan voor de afgelegen streek. Daarnaast creëert ze ook werkgelegenheid voor heel wat anderen in de waardeketen van honing, zoals in de productie en de verkoop.

Hoe voelt het om de WOMED Award Zuid te winnen?

“Fantastisch! Ik ben heel dankbaar dat ik werd uitgekozen om deel te nemen. Ik had trouwens niet verwacht dat ik dan ook nog eens zou winnen. Maar nu ben ik echt supergelukkig. Het is een leuke erkenning voor al mijn harde werk van de voorbije jaren.” Waarom heb je de stap naar het ondernemerschap gewaagd?

“Omdat ik graag wat meer vrijheid wou, zowel persoonlijk als op financieel vlak. Hiervoor had ik een drukke, voltijdse job en ik dacht dat ik zo meer tijd met mijn

kinderen zou kunnen doorbrengen. Dat was misschien wat optimistisch (lacht). Bovendien ken ik Kisoro goed en zag ik het potentieel van de heerlijke honing die er gemaakt wordt.” Wat zou je nog graag bereiken?

“In de toekomst zou ik graag een echte ‘wellness-supermarkt’ openen, hier in Kampala. Een plek waar je enkel gezonde en biologische producten kan vinden, want zoiets bestaat hier nu nog niet. Daarnaast wil ik ons magazijn en verpakkingscentrum verder professionaliseren zodat het productieproces vlotter verloopt. Dat brengt me hopelijk allemaal

AANGEBODEN DOOR TRIAS

dichter bij mijn droom om een bedrijf van wereldklasse te hebben dat tegelijk lokale gemeenschappen in beweging brengt.”

OOK ZIJ HAALDEN DE FINALE

Hoe heeft Trias van jou een betere onderneemster gemaakt?

“Trias werkt samen met Tunado, de nationale organisatie van Oegandese imkers, waar ik zelf ook lid van ben. En dat heeft me al zoveel goeds gebracht! Dankzij Tunado heb ik in geen tijd mijn netwerk kunnen uitbreiden, opleidingen kunnen volgen en bijgeleerd over nieuwe trends in de sector. Bovendien heb ik het gevoel dat ik door al die samenwerkingen en gesprekken met andere inspirerende ondernemers ook een betere manager ben geworden.” Wat maakt ondernemen in Oeganda uitdagend?

“Het ontbreekt veel Oegandezen vaak aan de kennis en de middelen om zelf een onderneming op te starten. De drive is er misschien wel, maar de kansen niet. Gelukkig brengen ledenorganisaties zoals Tunado daar geleidelijk verandering in. Samen sta je inderdaad altijd sterker.” Welk advies zou je geven aan andere onderneemsters?

“Zorg ervoor dat je goed op de hoogte bent van wat er in je bedrijf gebeurt, hoe druk je het ook hebt. Natuurlijk moet je de dingen soms ook uit handen kunnen geven, maar als je weet wat er gaande is, kan je ook makkelijker blijven verbeteren en vernieuwen.”

Sandra Ejang van Western Silk Road Limited Joy Mary Lwanga van Shalom Organic Farm Limited Joy begon in 2007 haar eigen ecologische boerderij nadat ze weduwe was geworden. Ze verbouwt er biologische groenten, fruit en eieren met veel zorg voor het land en de biodiversiteit. Daarnaast koopt ze ook producten van boerinnen uit de buurt op. “Ik ondersteun zo heel wat vrouwen, juist door een eerlijke prijs voor hun product te betalen. Bovendien help ik hen nieuwe technieken te leren waardoor hun opbrengst ook nog eens verbetert.”

“Wat vond ik het heerlijk om naar Oeganda te reizen”, vertelt Gudrun Verschuere, voorzitter van Markant (zie foto links met winnares). “Dit was een ervaring die ik niet snel zal vergeten. Het was fantastisch om al die energieke onderneemsters in het echt te ontmoeten. En inspirerend om te zien hoe deze sterke vrouwen zich niet laten afschrikken, ondanks de uitdagende context voor ondernemers in hun land!”

Sandra werkt samen met heel wat gezinnen op het Oegandese platteland die hun honing aan haar bedrijfje verkopen. Zij verkoopt die vervolgens door in winkels die verspreid zijn over het hele land. “Dankzij mijn bedrijf zien deze honingproducenten hun inkomen enorm stijgen. Bovendien zorg ik ervoor dat ze via ons opleidingen kunnen volgen of gemakkelijk een renteloze lening kunnen krijgen voor de aankoop van nieuw materiaal.”

Wat doet Trias? Vrouwen een eerlijke kans geven om als onderneemster hun talent te ontplooien, daar is Markant elke dag mee bezig. In Vlaanderen en de komende jaren ook in Oeganda, zij aan zij met Trias. Als internationale ontwikkelingsorganisatie geeft Trias wereldwijd de dromen van ondernemende mensen kansen. Om dat te doen, versterkt Trias hen met bedrijfsadvies, microkredieten en opleidingen. Meer info over Trias vind je op www.trias.ngo ■

MARKANTE ZAAKVOERDER

‘Ik steek met plezier een bloem extra in een boeket’ Tekst Geertrui Nees • Foto Sarah Van Looy Sabrina Vangeffelen (50) van De Boogaerderie in Sint-Truiden Gehuwd met Raf Vanderlinden (51) en mama van Lise-Roos (11)

Wat doe je precies?

“De Boogaerderie is onze planten- en bloemenzaak in SintTruiden. Naast bloemen en planten verkopen we bijhorende vazen en potten. Twee jaar terug kochten we voor ons 25-jarig bestaan het pand naast de winkel en zo konden we onze collectie potterie uitbreiden met exclusievere huis- en tuindecoratie. Ook laten we lokale kunstenaars hier tentoonstellen. We zijn gekend voor onze persoonlijke aanpak en groot of klein maatwerk.” Hoe ben je met je zaak begonnen?

“Tijdens mijn studie industriële vormgeving begon ik als jobstudent bij een bloemenkraam op de markt. Ik had talent voor het maken van boeketten en mijn interesse in bloemen en planten bleef groeien. Na mijn studies startte ik als zelfstandige: samen met een tuinarchitect verzorgde ik bloemendecoraties voor feesten. Na een jaar ben ik op mezelf begonnen met De Boogaerderie.” Wat is het leukste aan je job?

“Mensen blij maken met onze creaties. Ik zal met plezier een bloem extra in een boeket steken om het nog mooier te maken. We maken vaak boeketten voor huwelijken, maar ook voor begrafenissen. Als een klant dan troost kan putten uit de schoonheid van een boeket, dan kan mij dat echt deugd doen.” Zijn er ooit momenten geweest dat je wilde stoppen?

“Het kan bepaalde periodes heel druk zijn, waardoor ik bestellingen moet weigeren of personeel zou moeten bij aannemen. Dat is een tweestrijd die mij vaak stress bezorgt. Het is dan kiezen om de kleinschalige, persoonlijke aanpak te behouden of je bedrijf te laten groeien: dat evenwicht is niet altijd gemakkelijk.” Waarom ben je lid geworden van Markant?

“Een klant had het eens aan mij gevraagd. Ik ben nu een vijftal jaar lid, maar het lukt me wegens tijdsgebrek niet actief deel te nemen aan de activiteiten. Ik ben eerder lid omwille van het vrouwelijke karakter: vrouwen steunen vrouwen.” Vind je het belangrijk om lokaal te winkelen?

“Absoluut! We hebben zelf veel zelfstandigen als klant, dus ik ga met plezier bij hen langs als wederdienst. Ik zal een lokale winkel altijd verkiezen boven internet of de grotere shoppingsteden.” Deel je als Markante Zaak een voordeel uit aan leden?

“Leden van Markant genieten bij ons 5 procent directe korting bovenop de klantenkaartkorting.” www.deboogaerderie.be ■

AANGEBODEN DOOR INTERVIEW LIANTIS

Ga zorgeloos van start met je eerste medewerker

Een eerste medewerker aanwerven? Dat betekent een grote stap voor je onderneming. Een stap die heel wat vragen oproept. Je goed voorbereiden op deze nieuwe fase van je onderneming is zeer belangrijk. Wij zetten je alvast op de goede weg.

Foto Istock

Tekst Kelly Moris

WANNEER EN WAAROM IEMAND AANWERVEN?

HOEVEEL KOST ZO’N EERSTE VASTE MEDEWERKER?

Veel ondernemers vragen zich af wanneer ze nu het best iemand aanwerven. Is het antwoord op de vraag ‘Zal een eerste medewerker je zaak duidelijk doen groeien?’ volmondig ‘ja’? Dan weet je dat het tijd is om iemand aan te nemen. Enkele voordelen van een eerste medewerker voor je organisatie zijn: ∙ Meer productiviteit en efficiëntie. Een extra werknemer creëert namelijk nieuwe kansen. ∙ Minder opportuniteitskosten. Als je de zaken niet langer zelf kan bolwerken, loop je al snel omzet mis. ∙ Een gezondere werk-privébalans. Een eerste medewerker geeft jou de kans om het bredere plaatje van je ondernemerschap te bekijken.

De totale loonkost van je eerste vaste medewerker is een belangrijk aandachtspunt. Reken dus zeker uit hoeveel je wil of moet verdienen en gebruik dat bedrag om te bepalen hoeveel financiële ruimte je hebt om iemand aan te werven. Hou rekening met de volgende onderdelen van een werknemersloon: ∙ Het brutoloon dat je aan de werknemer uitkeert. ∙ De RSZ-bijdragen die je moet betalen als werkgever. ∙ Het bijkomende vakantiegeld en de eventuele extralegale voordelen. ∙ Het al dan niet toekennen van een eindejaarspremie. ∙ Ook kosten zoals je arbeidsongevallenverzekering en de aansluiting bij een erkend sociaal secretariaat reken je beter mee bij je totale loonkosten.

WAT ZIJN DE MOGELIJKHEDEN?

WAT ZIJN MIJN WETTELIJKE VERPLICHTINGEN? Bij een eerste aanwerving komt uiteraard heel wat administratie kijken. Zo moet je je onder meer inschrijven als werkgever bij de RSZ, je aansluiten bij een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk, een arbeidsongevallenverzekering afsluiten maar ook een arbeidsovereenkomst en -reglement opstellen. Het sociaal secretariaat van Liantis ondersteunt je bij al deze administratie zodat je alvast zorgeloos van start kan gaan. ■

Je kan kiezen uit een brede waaier aan statuten en soorten tewerkstellingen. Zo kan je overwegen om hulp in te schakelen zonder dat er een arbeidscontract aan te pas komt. Bijvoorbeeld via een freelancer, meewerkende echtgeno(o)t(e) of een zelfstandige helper. Wil je toch liever iemand in dienst nemen met een arbeidscontract? Dan moet je je afvragen of je deeltijdse of voltijdse hulp nodig hebt. Wanneer je een drukkere periode wil overbruggen of een tijdelijk project wil realiseren, regel je dit het best via een tijdelijke tewerkstelling. Verschillende tijdelijke overeenkomsten zoals uitzendarbeid, projectsourcing, jobstudenten, flexi-jobs… zijn mogelijk. Een vaste medewerker is de keuze bij uitstek om een samenwerking op lange termijn te starten. Voor vaste contracten zijn de twee belangrijkste statuten die van arbeider en bediende. Je bent verplicht om het statuut te kiezen dat het best aansluit bij de uit te voeren taken. De Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) voert controles uit en kan je verplichten om een foutief gekozen statuut aan te passen met eventuele grote financiële gevolgen.

Wil je meer te weten komen over het aanwerven van je eerste medewerker en hoe Liantis je hierbij kan ondersteunen? Surf dan naar www.liantis.be

DOE HET ZELF

Online spullen verkopen? Zo begin je eraan

Die jeans die al drie jaar ongedragen in de kast hangt? Of die Lego waar niemand mee speelt? Tijd om ze te verkopen! Online verkopen is tegenwoordig heel simpel. Met onze tips en tricks is je huis opgeruimd en maak je een nieuwe eigenaar gelukkig. Tekst Gillian Lowyck

DOE HET ZELF

pruimgoeroe Marie Kondo zei het al: als iets je geen geluk brengt of joy sparkt, waarom zou je het dan nog houden? Tijd dus om wat plaats te maken. Weggooien hoeft vaak niet, want verkopen kan ook. Daarmee geef je een ander de kans om tweedehands te kopen en zo portemonnee en planeet te sparen. Wist je bijvoorbeeld dat ongeveer 20 procent van de wereldwijde vervuiling van schoon water wordt veroorzaakt door verf en appreteermiddelen (om stoffen kreukvrij of waterafstotend te maken) uit de textielindustrie? Geschat wordt dat de mode-industrie verantwoordelijk is voor tien procent van alle koolstofemissies wereldwijd. Reden genoeg dus om tweedehands (kleding-) shoppen gangbaar te maken. Maar hoe begin je met het verkopen van wat je niet meer nodig hebt? We lijsten de vele mogelijkheden om je oude spullen een nieuw leven te geven op.

VINTED Als het gaat over kleding verkopen, kan je vandaag niet meer om Vinted heen. De app werd ontwikkeld in Litouwen en is in meer dan tien landen actief. Op Vinted wordt vooral kleding aangeboden, maar je vindt er ook kleine spullen als speelgoed en boeken. Het principe is simpel. Nadat je een account hebt aangemaakt, kan je beginnen je digitale ‘kleerkast’ te

Opgelet voor oplichters! Op Facebook Marketplace zijn soms oplichters actief. Gelukkig kan je ze snel herkennen. Oplichters sturen vaak meteen nadat je jouw artikel aanbiedt een berichtje met de vraag of het artikel nog beschikbaar is. Wanneer je ‘ja’ antwoordt, volgt meteen een antwoord dat de persoon in kwestie het graag wil kopen, maar geen tijd heeft om het op te halen. Vaak beloven ze je dan extra geld om het item voor hen aan de kant te houden. Ze stellen voor om een bekende pakketdienst zoals UPS, DHL of Bpost langs je huis te sturen met het geld. Zodra iemand dit voorstelt, moeten alle alarmbellen afgaan. Wanneer je naar het profiel van de persoon in kwestie gaat kijken ziet alles er redelijk ‘echt’ uit, maar het gaat hier altijd over bots die geautomatiseerde berichten sturen. Het taalgebruik is nogal krom en ze geven ook geen écht antwoord als jij iets vraagt. Meteen blokkeren is de boodschap.

vullen met kleding die je wil aanbieden. Stel: je hebt een oud jeansjasje dat je wil verkopen. Je neemt foto’s en laadt ze op. Denk aan je beschrijving. ‘Oud jeansjasje’ klinkt niet zo goed, ‘hip jeansjasje met mooie details’ klinkt al veel beter. Je kan een uitgebreidere omschrijving toevoegen waarin je bijvoorbeeld meegeeft: ‘maar twee keer gedragen’, of: ‘nooit gedragen’ of ‘de kleur stond mij niet’. Vervolgens bepaal je je prijs. Houd er rekening mee dat er op Vinted vaak wordt afgedongen, al kan je een te laag bod altijd weigen. Je kan ook een zogenaamde bundelkorting aanbieden, waarbij mensen korting krijgen als ze meerdere items bij je kopen.Verder moet je aangeven

Tip Gooi al die dozen of enveloppes die je zelf ontvangt niet weg, maar hergebruik ze. Eigenlijk kan bijna alles dienen om te spullen te versturen, zelfs een lege doos cornflakes, of een stevige plastic zak. Zolang je alles goed inpakt met plakband, is er geen probleem. Je hoeft ook niet elk kledingstuk apart in te wikkelen in plastic. De meeste mensen wassen hun tweedehands aankopen vooraleer ze deze dragen.

BUGGY’S EN BAKSTENEN Voor grotere spullen kan je ook gebruik maken van Facebook Marketplace. Je kan het zo gek niet bedenken of je kan het daar kwijt. Oude bakstenen, een buggy, een ouderwetse vaas… Omdat het vaak over grotere voorwerpen gaat, kan je hierbij kiezen voor ophaling bij je thuis. Wees bij het gebruik van Facebook Marketplace, maar ook als je bijvoorbeeld via 2dehands.be verkoopt, wel op je hoede voor oplichting. Op Facebook zijn er veel groepen voor specifieke items, zoals The Vintage Market voor oude voorwerpen en me-

▲

wat je pakketgrootte is – de app geeft hier richtlijnen voor. De verzendkosten hangen af van de grootte van je pakje en worden betaald door de koper. Item verkocht? Je krijgt een verzendlabel toegezonden dat je uitprint en op het pakket plakt, waarna je het aflevert bij een verzendpunt. Simpel! Voor de verkoop van merkkleding kan je ook de apps en websites Rebelle, Vestiaire Collective of The Next Closet proberen.

DOE HET ZELF

bels, maar ook voor bijvoorbeeld kledingmerken voor kinderen bestaan er groepen, waar vaak veilingen worden georganiseerd. Zoek eens op veilingen op Facebook en je vindt er gegarandeerd eentje waar je je spullen kwijtkan. Als je hier iets verkoopt, gaat er een procentje van wat je verdient naar de persoon die de veiling organiseert. Heb je echt waardevolle spullen, zoals vintage Lego of een mooie antieke lamp? Dan kan je ook bij veilingsite Catawiki terecht. Daar worden wekelijks veilingen gehouden van de meest uiteenlopende items. Denk aan Scandinavische meubels, speelgoed, art deco… Heel wat verzamelaars gaan hier op zoek.

Toch liever offline? Het spreekt voor zich dat je online een groter publiek bereikt. Wanneer je je spullen daar niet kwijt kan, is het nog altijd een optie om offline te verkopen. Rommelmarkten zijn nog altijd een leuke en goede plek om je spullen kwijt te raken. Waar je bij Vinted of Marketplace een goede prijs kan vragen en krijgen, moet je bij rommelmarkten realistisch zijn. Mensen gaan hier niet diep in de buidel tasten. En bekijk het zo: tegen de avond alles opnieuw moeten inpakken en weer meenemen, is alvast niet de bedoeling. Heb je wel mooie spullen maar geen zin om ze zelf te verkopen of op een rommelmarkt te staan? Er zijn heel wat tweedehandswinkels – voornamelijk kledingwinkels – waar je je spullen kan laten verkopen. Webshops met tweedehands kledij of bakstenen winkels vragen dan een procentje op je verkoopprijs. Maar je bent er wel zeker van dat je spullen mooi gepresenteerd worden én een ruim publiek bereiken. ■

Foto Unsplash, Rocknwool en Sarah Dorweiler

ZORG VOOR GOEDE FOTO’S Het spreekt voor zich dat je spullen sneller verkopen als je goede foto’s gebruikt. Met een gewone smartphone kom je al ver. Fotografeer je spullen het liefst bij daglicht, dat geeft de kleuren het beste weer. Kledij kan op een mooie witte achtergrond of aan een kapstok. Breng nooit rommel in beeld! Neem een foto waarbij je het item in zijn geheel ziet en ook enkele detailfoto’s. Breng altijd eventuele schade en vlekken in beeld. Verkoop je kleding? Fotografeer altijd het label: om de echtheid te verifiëren als het over een merk gaat en om de juiste maat te tonen.

Iedereen blij onderweg met de fiets

KBC Fietsleasing zet in op digitalisering en vereenvoudiging Fietsleasing heeft de wind mee. KBC Fietsleasing telt al meer dan 22 000 fietsers en daar komen er elke dag bij. Als marktleider van fietsleasing in België blijven we ook innoveren. Fietsers krijgen de keuze uit steeds meer merken en types, van plooifiets tot speed pedelec. Bovendien maakt de toenemende digitalisering de leaseprocedure almaar eenvoudiger, voor werknemers en ondernemingen. Offerte aanvragen, fiets bestellen of laten onderhouden bij de dealers, hulp inroepen in geval van pech… Het loopt allemaal via de handige webtoepassing KBC MoveSmart en MoveSmart in de KBC Mobile app. Wil je jouw collega’s ook op de fiets? Ga naar www.kbc.be/fietsleasing.

Liefde is… weten of je moet loslaten Scheiden of blijven? Veel koppels worstelen op een gegeven moment, al dan niet tijdelijk, met deze vraag. En wat als je partner de relatie beëindigt zonder dat je er iets over te zeggen hebt? Drie getuigenissen over hoe je – al dan niet samen – verder kan. Tekst Nathalie Dirix en Geertrui Nees • Illustratie Flore Deman

DOSSIER RELATIES

MIEKE (75) EN LUK (75) ZIJN AL MEER DAN 50 JAAR EEN KOPPEL Mieke: “Luk en ik hebben elk ons temperament. In het begin trokken die verschillen ons aan. Maar toen we gingen samenwonen, zorgde dit voor botsingen. Met de tijd zijn we erin geslaagd onze verschillen als een verrijking te zien. Als een soort spiegel die we elkaar voorhouden en die ons helpt uit te groeien tot wie we werkelijk zijn.” “Elkaar onthalen, elkaar durven uit te dagen en elkaar begeleiden: voor mij vormen deze drie werkwoorden de essentie van een relatie die je als mens doet groeien. Daarmee bedoel ik dat je elkaar warmte wil geven, het goede van de andere wil zien en dat benoemt. Dat je de andere zijn of haar groeikansen durft te laten zien. En dat je elkaar vooral niet loslaat, ondanks de verschillen.” Luk: “Een leven lang gelukkig samenleven, dat wilden we allebei. We wisten alleen niet hoe. Hoe konden we mijn streng verantwoordelijkheidsgevoel en Miekes gevoel voor lichtheid met elkaar verzoenen? Hoe konden we elkaars verschillen niet als een bedreiging maar verrijking zien? De organisatie Encounter (beweging die zich inzet om de communicatie binnen relaties te versterken, red.) heeft ons geholpen die vragen helder te krijgen. We leerden dat het mogelijk is binnen een relatie volledig jezelf te zijn en je tegelijkertijd met de andere verbonden te voelen.” “Het begint met de andere te laten weten wat je denkt en voelt. Regelmatig maken we tijd om in een schriftje op te schrijven wat er in ons omgaat. Door dat met elkaar te delen, ga je elkaar steeds beter begrijpen. Stilaan ontstaat er niet alleen meer begrip voor elkaar, je gaat ook verandering bij jezelf toelaten. Dankzij Mieke kan ik nu met een zekere lichtheid in het leven staan. En zo is lichtheid iets geworden dat we samen kunnen beleven.” Mieke: “Luks gevoel voor orde en structuur heeft een positieve invloed op mijn zijn. Vroeger was ik wat slordig en dat leidde soms tot conflicten. Toch is het goed dat die er waren. Zo komt er een dialoog op gang, waardoor je elkaar beter leert kennen en nog meer gaat waarderen. Onze verschillen zijn we steeds meer gaan zien als een kans om nog dichter bij elkaar te komen. Vandaag zou ik durven te zeggen dat het niet onze gelijkenissen, maar net onze verschillen zijn die ons het meest verbinden.” “De aantrekkingskracht van ons anders zijn: daar schuilt voor mij het mysterie van de ander. Vroeger ging men er in relatietherapie van uit dat je jezelf moest blijven en daarin vooral geen toegevingen mocht doen. Bij Encounter benadrukt men ook het belang van jezelf zijn en inzicht in jezelf hebben, maar men ziet het eerder als een fundament van waaruit je een brug naar de andere kunt slaan. Zo ervaar ik het ook: stilstaan bij je eigen gevoelens is belangrijk, maar ze met elkaar delen en empathisch

‘Het zijn net onze verschillen die ons het meest verbinden’ luisteren is dat ook. Een sterke band tussen twee mensen begint met een sterke verbinding met jezelf.” Luk: “De schriftjes helpen ons; we hebben intussen een boekenkast vol geschreven. De thema’s zijn met de jaren niet echt veranderd. Wel valt op dat we met de jaren met meer mildheid en dankbaarheid naar elkaar gingen kijken. Liefde is een werkwoord, een cyclische beweging van romance en teleurstelling. Ik heb nog momenten dat ik me echt heel verliefd voel op Mieke. Dat is mooi aan liefde: elkaar weer vinden na spanningen. Wanneer je beslist je eigen gelijk opzij te zetten en te luisteren naar de ander, dan kies je voor de band tussen jou en je partner. Ook dat is liefde. Met ouder worden komt er meer verdieping in de relatie. We beseffen dat onze band in dit leven is wat er echt toe doet. De dichter Huub Oosterhuis zegt het treffend: ‘Jij die mij ik maakt.’ Het is de verbinding tussen ons die mij maakt tot wie ik ben.” Mieke: “Jij maakt mij. En ik maak jou tot de persoon die je kan zijn, door altijd weer op elkaar af te stemmen en in dialoog te gaan. Ons doel is niet steeds meer op elkaar te gaan lijken. Belangrijk is dat we elkaars verschillen leren zien, verdragen, waarderen en integreren in een complementair geheel. Daar ligt voor ons de echte schoonheid van een liefdevolle relatie.”

▲

Meer info over Encounter vind je via de website www.encountervlaanderen.be

DOSSIER RELATIES

NAOMI GEENS (34), MAMA VAN LAYA (10) EN LINUS (8), GEZINSPARTNER VAN STEVE (47) “Steve en ik hebben elkaar leren kennen op reis. We werden snel verliefd, gingen enkele jaren later samenwonen en kregen twee kinderen. Naast een liefdesrelatie werden we ook op professioneel vlak partners. Na negen jaar kwamen we onverwachts in een relatiecrisis terecht toen Steve gevoelens kreeg voor een andere vrouw. Dat was voor mij een grote shock. We gingen door een periode van onduidelijkheid en ik was bang ons gezin te verliezen. We hadden beiden nood aan ruimte, maar wilden niets overhaast beslissen, dus besloot ik eerst te verhuizen naar de zolderkamer en enkele maanden later schakelden we over op birdnesten (waarbij de kinderen in het huis blijven wonen en de ouders week om week verhuizen, red.). Dat was een zware periode, maar ik zou het achteraf gezien opnieuw doen. We hadden die tijd nodig om door onze emoties te gaan en alle mogelijkheden te ontdekken. Uiteindelijk trok ik dat niet meer, emotioneel, dus gingen we apart wonen en stapten we in een systeem van co-ouderschap.” “Twee jaar later kwam de loft een verdieping hoger vrij: nu wonen Steve en ik boven elkaar en kunnen onze kinderen zich vrij bewegen tussen de beide huishoudens. We zijn geen romantische partners meer, maar willen niet alle aspecten van onze relatie overboord gooien. Het was niet altijd een gemakkelijk proces, maar bijna alles wat ik vreesde te verliezen, blijkt nu opnieuw mogelijk: we vormen op onze eigen aparte manier een gezin.” “De sleutel in ons verhaal is dat we vrij snel de keuze hebben gemaakt de situatie te aanvaarden en verantwoordelijkheid te nemen voor ons eigen pad. Ik nam eerst de ruimte om mijn verdriet en kwaadheid een plek te geven. Ik onderzocht mijn pijn en ging hiermee aan de slag. Ik had in mijn slachtofferrol kunnen blijven en boos kunnen blijven op hem omdat ons gezin ‘kapot’ ging, maar dat had me veel energie gekost die me niets had opgeleverd, behalve kwaadheid en verdriet. De tijd die vrijkwam doordat ik niet meer elke dag moest instaan voor de kinderen, ging ik gebruiken om mijn leven vorm te geven zoals ik wilde. Zo zag ik in dat onze crisis een cadeau kon zijn. Ik keek eerlijk naar mezelf in plaats van te focussen op hem. In zekere zin is het net de liefde voor hem én voor mezelf die me heeft geholpen om hem los te laten.” “We zijn allebei enorm gegroeid als persoon. Door alle lagen heen gaan bracht ons veel innerlijke rust. Er is amper nog strijd of conflict. We kunnen op een veel vrijere manier met elkaar relateren en daar plukken onze kinde-

‘We vormen op onze aparte manier een gezin’ ren de vruchten van. De woonvorm waar we nu in zitten, bracht ook voor hen echt rust.” “Voor de buitenwereld lijken wij vaak nog één gezin, omdat we bijvoorbeeld weer samen op vakantie gaan. Maar we hebben ieder ons huishouden. We zijn elk de helft van de week verantwoordelijk voor de kinderen, al gaan we hier flexibel mee om. Ze kunnen vrij binnenlopen bij de ander voor een knuffel of babbeltje. Die nabijheid en flexibiliteit doet hen goed. Er zijn drie basisregels: je gaat geen koeken eten bij de andere ouder als het eten je hier niet bevalt; je gaat niet binnenlopen om op de iPad te zitten; en heb je ruzie met de ene ouder, dan loop je niet zomaar weg naar de andere ouder, maar klaren we dit eerst samen uit. Zo zorgen we dat we elk onze dynamiek met de kinderen behouden, maar kunnen we elkaar als ouder wel ondersteunen.” “Onze situatie is niet zwart-wit, waardoor mensen het niet altijd begrijpen, maar voor ons klopt het en dat is het belangrijkste. Voor ons is het helder dat we nog veel voor elkaar kunnen betekenen, hoewel we geen romantische partners meer zijn.” Je kan Naomi’s verhaal lezen in haar boek Over scherven en geluk. Meer info via www.schervenengeluk.be

DOSSIER RELATIES

ILSE ORGANE (45) MAMA VAN FELIX (12), SINGLE “Ik ben sinds vijf jaar single en voor mij is dat best lang, want sinds mijn vijftiende heb ik altijd in een relatie gezeten. Het waren nooit scharrels, want ik was altijd op zoek naar echte verbinding. Na een relatie van vijf jaar, waarvan eentje getrouwd, ben ik gescheiden. Daarna heb ik de vader van mijn zoon ontmoet. Samen vormden we tien jaar een koppel, tot ik verliefd werd op iemand anders. Ik heb toen besloten om mijn verliefdheid te volgen. Met hem heb ik een jaar samengewoond, waarna we nog een knipperlichtrelatie hebben gehad van vijf jaar. Mijn gevoelens voor hem waren enorm intens, wat het moeilijk maakte om hem los te laten. Nadien heb ik nog een relatie gehad van enkele maanden, maar daar was ik op dat moment duidelijk nog niet klaar voor. Het was toen pas dat het me na al die tijd begon te dagen: ik ben nog nooit echt alleen geweest. Wat wil ík eigenlijk echt? Zowel privé als professioneel heb ik voor mezelf gekozen. De nood aan alleen zijn drong zich op en daar moest ik gehoor aan geven.” “Ondertussen heb ik vijf jaar geen relatie meer gehad en dat bevalt me eigenlijk prima. Ik heb beseft dat ik nooit heb geweten wat het was om enkel met mezelf rekening te houden. In mijn relaties voelde ik altijd de nood om me te moeten verantwoorden tegenover mijn partners. Die behoefte kwam niet per se van hen, maar legde ik mezelf op. Ik ervaar nu een rust die ik voordien nooit heb gekend. Alleen zijn werkt heel verslavend. Het is ook gemakkelijker en minder complex. Daardoor vraag ik me soms ook weleens af of ik niet alleen blijf uit angst om nog eens gekwetst te worden. Al wil ik niet te lang in die gedachte blijven hangen, want er is ook wel echt die vrijheidsstrijder in mij die erg geniet van mijn leven nu. En dan voed ik haar liever dan mijn angst.” “Eenzaam voel ik mij absoluut niet. Ik heb een warme vriendenkring die zo’n belangrijke plek in mijn leven inneemt dat een liefdesrelatie niet meer zo noodzakelijk blijkt. Ook bij mijn ouders en mijn zus kan ik altijd terecht. Zij geven mij de geborgenheid die ik anders uit een relatie zou halen.” “En toch is het dubbel... Want hoewel ik ontzettend van mijn vrijheid geniet, voel ik ook liefde in mij die ik graag aan een ander wil geven. Ik heb nog veel vragen. Wat is liefde juist? Is het de drang om te zorgen? Nood aan het fysieke? Ik mis het lichamelijke, maar vind daten zo vermoeiend. Een onenightstand zegt me niet veel. Ik heb echt een connectie nodig voor ik mij seksueel kan openstellen. Ik sta intussen wel open voor iemand nieuw, maar voor ik me opnieuw aan een ander geef, wil ik eerst een antwoord vinden op mijn vragen. Ik wil tot mezelf komen en weten waarvoor ik sta.”

‘Ik was nog nooit echt alleen geweest, besefte ik. Wat wilde ík eigenlijk?’

▲

“Ook mijn verworven vrijheid wil ik niet zomaar opgeven. De afgelopen jaren heb ik geleerd wat voor mij werkt en wat niet. Ik zou bijvoorbeeld niet meer willen samenwonen. Ik heb echt nood aan mijn eigen stek. Ik verlang wel naar een passionele verbinding, maar heb geen behoefte meer aan een volledig gedeeld dagelijks leven.” “Ik merk dat de impulsiviteit waarmee ik vroeger aan een relatie begon, overgegaan is naar een meer bewuste terughoudendheid. Het is een zoektocht naar een juist evenwicht tussen het willen geven van mijn liefde en het behouden van mijn vrijheid. En momenteel voel ik niet de bereidheid om echt tijd te maken voor iemand anders. Misschien is dat nog dat stukje angst om gekwetst te worden, maar dat is voor mij het teken dat ik nog een proces heb af te leggen voor ik verder kan met iemand anders. Laat me dus nog maar even mijn eigen pad volgen.”

DOSSIER RELATIES

‘In een relatie wisselen romance en ontgoocheling elkaar af’ Een relatie die de tijd weet te trotseren, daar verlangen de meesten onder ons nog altijd naar. Maar in hoeverre is dat anno 2022 realistisch? Relatietherapeut Ann Van de Velde klinkt positief. “Het is een kwestie van de moed vinden om telkens opnieuw met elkaar te herbeginnen.” Tekst Nathalie Dirix

therapie. Dat kan het gevolg zijn van bijvoorbeeld een complex trauma, hardnekkige verslavingsproblemen of geweld. Dan is het aangeraden dat de partners een individueel therapietraject volgen om aan zichzelf te werken.”

Wat is een belangrijk basisprincipe van een duurzame relatie?

“In elke relatie loopt het weleens fout. Maar je wil vooral niet op die imperfecties blijven focussen. Zoals een Engelse uitdrukking zegt: ‘To heal a wound you have to stop touching it.’ Op een bepaald moment moet je je over je kwetsuren heen kunnen zetten, het verleden loslaten en samen een nieuwe start maken.” “Natuurlijk vraagt dat een oprechte inzet van beide partners. Dat begint meestal met een open gesprek over wat er fout liep. Cruciaal is dat je je daarin eerlijk en kwetsbaar naar elkaar toe durft op te stellen. Probeer de andere te begrijpen en zet hem of haar vooral niet vast in het verleden. Want zo ontneem je elkaar de kans om aan jullie relatie te werken.”

Toch zie je dat de meeste mensen, ook na slechte ervaringen, blijven verlangen naar een relatie. Hoe komt dat?

“Dat verlangen is eigen aan onze menselijke natuur. De mens streeft al eeuwenlang naar een geborgen band met de andere. Wij noemen dat liefde. Feit is dat we die veilige gehechtheid die de liefde ons biedt, nodig hebben om als mens te overleven.” “Een diepe connectie met een andere persoon helpt ons ook om sterker te staan in deze wereld. Want een duurzame relatie biedt een veilige thuishaven van waaruit je de wereld rondom jou kunt verkennen. Ze biedt een geborgenheid waarbinnen jij jezelf kunt ontplooien en kunt worden wie je werkelijk bent.”

Wat wil je vooral niet doen?

“Een gebrek aan openheid legt een hypotheek op de relatie. Soms zie ik dit bij koppels waarvan een van de partners met een verslaving kampt. Wanneer die in het geniep weer aan zijn of haar verslaving toegeeft, ontstaat er wantrouwen. Om dat te herstellen heeft de partner ontzettend veel begrip en inlevingsvermogen in de situatie van de andere nodig. Soms kan de partner dat gewoon niet opbrengen.”

Datingsites doen ons geloven dat er een instant match bestaat. Hoe realistisch is dit?

“Ik wil niet veralgemenen, maar de kans is vrij reëel dat je op deze sites mensen treft die al flink wat teleurstellingen opgelopen hebben. Vergeet niet dat vooral de positieve kwaliteiten van potentiële partners in de kijker gezet worden. Ik vergelijk het graag met een uitstalraam waarin mensen zich als een schitterende diamant presenteren.” “In werkelijkheid hebben we echter allemaal ook onze achter kamertjes. De plek waar onze kwetsuren verborgen zitten. En die gegarandeerd naar boven zullen komen, wanneer je een relatie aangaat. Het ‘perfecte plaatje’ biedt nog geen garantie op een duurzame relatie. Relaties die standhouden, bouw je meestal langzaam op. Door over wat er diep in je leeft, in alle vertrouwen durven te praten.”

Scheiden of toch bij elkaar blijven, vragen veel koppels zich weleens af. Wanneer kan een scheiding een oplossing zijn?

“Een scheiding dringt zich op zodra de partners niet meer bereid zijn zich te engageren voor de relatie. Wanneer ze elkaar blijven beschuldigen en geen verantwoordelijkheid opnemen voor het eigen aandeel in de relatie, dan is het engagement zoek. Soms gebeurt het tijdens de relatietherapie dat een van de partners zich bewust wordt dat hij of zij niet langer in de relatie wenst te investeren. Dit zie je bijvoorbeeld als er geen intimiteit of affectie meer is of als de relatie al heel lang ‘leeg’ is en op een dood spoor zit. Dan kan het proces van elkaar definitief loslaten starten. En dat kan heilzamer zijn dan elkaar te blijven bevechten.” “Een scheiding dringt zich ook op als er te weinig emotionele veiligheid binnen het koppel is, zelfs na een intensieve relatie-

In welke mate vormen twee totaal verschillende persoonlijkheden een hindernis voor een duurzame relatie?

“Partners zijn altijd totaal verschillend. In het begin van een relatie gaat er van die verschillen vaak een aantrekkingskracht uit, maar met de tijd worden ze soms een bron van irritatie.

DOSSIER RELATIES

zelf moeten oplossen. Precies omdat we zo op onszelf teruggeplooid zijn. Voor steeds meer koppels is de druk gewoon te hoog.”

Daardoor kan er afstand ontstaan. En dat wil je voorkomen, wil je de dans der liefde aan de gang houden. Met elkaar in dialoog gaan zal je daarbij helpen. Negatieve interactiecirkels kun je doorbreken door met elkaar te spreken en naar elkaar te luisteren. Belangrijk is dat dit op een zachte manier gebeurt.” “Want als we boos zijn, kunnen we zaken op een beschuldigende of eisende manier zeggen. Waardoor de andere zich gaat terugtrekken en het gesprek blokkeert. Ik besteed veel aandacht aan het benoemen van gevoelens naar elkaar toe. Vaak zal je merken dat er een diepere emotie aan de basis van het gedrag ligt. Zowel de partner die boos reageert als de partner die zich terugtrekt, is bang om de andere te verliezen. Eigenlijk zeggen ze allebei op een onrechtstreekse manier: hou van me.” “Sue Johnson, een Canadese psychotherapeut, benadrukt het belang van het stilleggen van dit patroon van elkaar beschuldigen en zich terugtrekken. Om zo opnieuw met elkaar in verbinding te komen en onze diepmenselijke behoefte in vervulling te zien gaan. Want waar is het ons om te doen? We willen antwoord op de vraag: ben jij er voor mij, als ik jou nodig heb? Want dan pas kunnen we ons veilig gehecht voelen.”

Is verliefdheid een must voor een duurzame relatie?

“Het is zonder meer een bonus. In een relatie wisselen romance en ontgoocheling elkaar af. In een relatie die al vele jaren duurt, kan verliefdheid opnieuw opduiken. Ik ervaar het soms wanneer ik mijn partner een lezing hoor geven. Dan kan ik opnieuw de kriebels in m’n buik voelen (lacht).” “Vaak worden we verliefd op een facet van de andere waarin we zelf niet zo goed zijn. Het knappe is dat het ons aanzet om daar zelf beter in te worden. Dat is het mooie aan relaties. Ze doen ons groeien. Ze laten ons steeds meer worden wie we in wezen zijn.” “Ken je het liedje ‘Jij bent het beste wat mij is overkomen’ van Paul van Vliet? Dat raakt de kern. Het gaat over een koppel dat elkaar de ruimte geeft om te groeien, zodat ze in verbondenheid de beste versie van zichzelf kunnen worden.”

‘Je moet je op een bepaald moment over je kwetsuren heen kunnen zetten’

Is vriendschap geen prima basis voor een duurzame relatie?

“Dat kan zeker. Ik zou vooral aan de huidige jonge generatie willen zeggen: durf te springen. Je kan niet alles in een relatie contractueel vastleggen. Zet in op vertrouwen. Zoals trapezisten in het circus doen. Ze durven te springen, omdat ze weten dat de andere klaarstaat om hen op te vangen.”

Kunnen we ook vanop afstand, bijvoorbeeld in een lat relatie, dicht bij de andere staan?

“Absoluut. Alles wordt bepaald door de intensiteit van aandacht die je de andere geeft. En dus kan je ook vanop afstand heel nabij zijn. Net zoals het kan dat je met iemand in hetzelfde huis woont en totaal geen verbinding voelt. Het gevoel van nabijheid kan trouwens over de dood heen blijven bestaan. Ook wanneer iemand er fysiek niet meer is, kun je een band behouden.”

Kan je een paar tips meegeven voor koppels die graag samen oud willen worden?

“Blijf naar elkaar luisteren. Blijf het open gesprek met elkaar aangaan. Vergeet de kleine rituelen niet. Zoals elkaar een kus geven bij het thuiskomen. Spreek je dankbaarheid uit. Het helpt om elkaar niet als een vanzelfsprekendheid te zien. Blijf elkaar ook aanraken. En elkaars verschillen waarderen. Toon je als koppel naar de buitenwereld. Maak voldoende tijd voor ‘wij’.” ■

Wat is volgens jou de voornaamste reden dat er vandaag zo veel relaties op de klippen lopen?

“We zouden ons de vraag mogen stellen of we vandaag niet te snel van jas veranderen (lacht). Maar ik wil niemand met de vinger wijzen. Want we leven in een heel veeleisende maatschappij. De lockdown heeft daarenboven de druk nog verhoogd.” “We kunnen er niet omheen dat we veel individualistischer zijn gaan leven. We zijn een heel pak veeleisender geworden voor onze relatie en ons gezin. En dat creëert spanningen die we ook nog eens

Ann Van de Velde werkt als psycho therapeute met EFT of Emotionally Focused Therapy. Meer info via www.eft-belgium.org

DURF TE VRAGEN

‘Ik pieker mezelf letterlijk suf’ 30

DURF TE VRAGEN

Magali De Reu (32) is ondernemer, schrijver en podcastmaker. Recent bracht ze het boek Aut of the box uit, waarin ze vertelt hoe het is om te leven met een autismespectrumstoornis – en hoe dit een voordeel kan zijn. Tekst Isabelle Bral • Foto Greetje Van Buggenhout Welk boek uit je kindertijd is je bijgebleven?

“Een mussenjong in het eksternest van Brigitte Minne. Daarin vertelt een jongen, Seppe, in dagboekvorm heel speels over zijn leven en de perikelen wanneer er thuis een pleegkind komt inwonen. Pleegouderschap vind ik sindsdien echt iets bijzonder mooi.” Ben je een goede verliezer?

“Ja, hoewel dat niet altijd het geval was. Vroeger maakte me dat telkens onzeker. Nu vind ik het zelfs fijn met de voetjes op de grond te worden gezet.” Wat was tot dusver de grootste uitdaging in je leven?

“Bewijzen dat ik wél mijn dromen kan najagen ondanks mijn autisme.” Ben je tijdens ruzies beeld zonder klank of een roeper?

“Eerder een roeper. I got it from my momma!” Welke app doe je na een nachtje slapen het eerst open?

“WhatsApp, om te zien of ik zeker niets belangrijks gemist heb.” Van welk liedje krijg je kippenvel?

“Oei, moeilijk. Dan What About Us van P!nk. Dat gaat over het toenmalige politieke klimaat in 2017, maar ik denk dat iedereen zich op een bepaald moment in zijn leven wel kan identificeren met de tekst en het gevoel in de steek gelaten te worden.” Welk project doet je blinken van trots?

“Mag ik er twee opnoemen? Op één: mijn boek Aut of the box, omdat de vele berichtjes en feedback aantonen dat mensen er echt iets aan hebben. Op twee: mijn YouTube-programma Er mag al eens, waarbij ik bekende Vlamingen uitnodig voor een diepgaand gesprek. Ik slaagde erin hen te laten praten over diepe gevoelens en emoties.” Welk dierbaar moment wil je herbeleven?

“Het aanvragen van mijn ondernemingsnummer. Soms vragen mensen of ik het niet eng vond de sprong naar een zelfstandig statuut te wagen. Hoewel ik redelijk angstig ben, nam angst toen geen grote ruimte in mijn hoofd in.”

Waarin vind je troost?

“Dat niemand écht weet of hij of zij het goed doet. Dat we allemaal maar proberen. Dat ik niet hoef onder te doen voor iemand anders.”

snel in slaap val.” Wat was je allereerste studentenjob?

“Rekken vullen in de Delhaize. Eerst stond ik op de visafdeling, maar ik kon – en kan – echt niet tegen de geur.”

Naar wie kijk je op?

Zie je het glas halfvol of halfleeg?

“Meerdere mensen, ik geloof dat ik van verschillende personen kan leren. Mijn vriendin Britt, bijvoorbeeld, die op zo’n korte tijd een straf parcours aflegde. Ze is nog geen dertig en emotioneel zo matuur. Te g e n w o o r d i g kijk ik ook erg op naar moeders. Mijn beste jeugdvriendin doet dat schitterend, net zoals een andere goede vriendin. Mijn innerlijke kind wordt emotioneel van hun zachtheid.”

“Van nature uit halfleeg. Dan maak ik mezelf wijs dat ik een beetje bijziend ben op dat vlak en probeer ik te focussen op het volle gedeelte.” Welke citaat is op je lijf geschreven?

‘Dat we allemaal maar proberen: daarin vind ik troost’

Waar word je blij van als je in de spiegel kijkt?

“Mijn borsten. Op mijn 32 jaar zijn ze nog altijd even rond en stevig. Het dragen van een goede beha doet wonderen!” Waaruit bestaat je avondritueel?

“Mijn vriendin Britt en ik spelen ’s avonds op de Playstation terwijl we koffie slurpen. We zeiden het nog nooit luidop, maar we zijn allebei verknocht aan dit ritueel.” De natuur haar gang laten gaan of botoxinjecties?

“De natuur. Maar ik ben half-Hongaars en gezegend met goede genen, dus ik heb misschien makkelijk praten.”

“‘Sometimes you win, sometimes you learn.’ Ik Ik onderneem, loop met mijn hoofd tegen de muur en trek er mijn lessen uit.” Met welke woorden zouden je beste vrienden je omschrijven?

“Creatief, grappig, behulpzaam en een durver.” Wat staat er op je bucketlist op één?

“Een half of een jaar in de VS wonen, liefst in Los Angeles. Telkens ik er ben – voor mijn werk of tijdens vakanties – voel ik me gedrevener, levenslustiger en vrolijker.” Welk gerecht is een feest voor je smaakpapillen?

“Spaghetti bolognaise, de vegetarische variant. Mijn lief maakt de beste klaar.” ■

Is het leven een geschenk voor jou?

“Misschien, maar vroeger was het een geschenk dat ik graag wou inruilen. Ik zie het leven als een eiland: ik voel me vaak alleen, alsof ik op een aparte planeet leef. Soms is het er zonovergoten en soms hangt er een serieuze donderwolk boven.” Wat wens je jezelf het meest toe?

“Dat de mallemolen in mijn hoofd stopt. Ik overanalyseer voortdurend en pieker mezelf letterlijk suf, waardoor ik ’s avonds zeer

WIN WIN WIN! Markant Magazine mag drie exemplaren weggeven. Mail naar redactie@ markantvzw.be

LEVENSVERHAAL

En dan blijk je plots toch geen vondeling

Foto Herman Van Hoey

Yung met haar eerste moeder.

Met pen in de ene hand en make-upkoffer in de andere gaat journalist en visagist Yung Fierens (45) het leven door. Als baby werd ze geadopteerd, vandaag klaagt ze mee de wantoestanden in het interlandelijke adoptie landschap aan. “Aan mijn moeder werd verteld dat ik gestorven was.” Tekst Isabelle Bral

LEVENSVERHAAL

k werd geboren in Seoel, ZuidKorea, als tweede kind binnen het gezin. Een familievete en een liefdeloos, gearrangeerd huwelijk van mijn ouders leidden ertoe dat mijn grootmoeder besloot om mij af te staan voor adoptie. Mijn moeder was hier niet van op de hoogte, aan haar werd verteld dat ik gestorven was. En zo kwam ik in 1977, als 9 maanden jonge baby, bij mijn Antwerpse adoptieouders en hun andere Zuid-Koreaanse geadopteerde dochter terecht.” “Het was voor hen jarenlang ontzettend pijnlijk geweest om anderen wel hun eigen gezin te zien stichten. Die ongewenste kinderloosheid torsten ze met zich mee, tot mijn adoptiezus en ikzelf als gouden kinderen in beeld kwamen. Na zo lang op ons gewacht te hebben en een grote som geld neergeteld te hebben, konden mijn adoptieouders hun geluk uiteraard niet op. Op papier stond ik als vondeling geregistreerd. Ze hadden geen enkel besef van het immense verdriet dat hen nog te wachten stond.”

HEEL LIEFDEVOL

aan mijn moeder verteld. Mijn moeder was razend geweest en had mijn vader verlaten omwille van zijn medeweten. Intussen bleek ze al twee jaar naar mij op zoek te zijn en bleek ik ook nog twee zusjes en een broer te hebben.” “Ik was behoorlijk in shock. Het zette

‘Ik was voor mijn biologische moeder geen 30-jarige volwassene maar wel de baby die ze was kwijtgespeeld’

heel wat innerlijke processen in gang. Ik werd geconfronteerd met existentiële levensvragen die ik niet kon negeren en kampte met posttraumatische stress. Mijn adoptieouders kraakten toen ze vernamen dat mijn biologische familie al jaren naar mij op zoek was. Ze werden evenzeer slachtoffer van de illegale praktijken die aan mijn adoptie voorafgingen. Het liet zware sporen bij hen na.”

BEKLEMMEND “Gelukkig verzetten mijn adoptieouders zich niet tegen contact met mijn biologische ouders en waren ze, integendeel, erg ondersteunend en begripvol. In 2007 trok ik voor tien dagen naar Zuid-Korea en heb ik hen ontmoet. Dat was heel emotioneel. Ze behandelden mij wel als een baby. Het voelde zo beklemmend en

▲

“Mijn ouders waren heel warm en liefdevol maar tegelijkertijd voelde ik veel druk om te beantwoorden aan de hoge verwachtingen die ze koesterden. Die hingen samen met het plaatje dat eindelijk compleet was. Als kind probeer je hieraan tegemoet te komen en je er dus ook naar te gedragen. Je past je aan om je ouders, die ook nog eens je redders zijn, gelukkig te zien. Je voelt je onbewust verantwoordelijk om van datgene waar ze zo intens naar verlangd hebben mee een mooi verhaal te maken. Ik ervaarde hoe de rouw en het trauma van mijn ouders mee in mijn eigen rugzak gestouwd werden. Adoptieouders werden indertijd niet op dezelfde manier als vandaag gescreend. Net zoals toen was de pijn van het ongewenst kinder-

loos zijn nog altijd onvoldoende erkend. Adopteer een kind en het komt wel goed, dat idee leefde, net zoals er na het overlijden van een kind ‘Maak maar snel een ander kind’ weerklonk.” “Er heerste zeker geen taboe over adoptie bij ons thuis. Vragen stond vrij, maar het was nu eenmaal een feit dat er weinig informatie over mij beschikbaar was. Hoe ouder ik werd, hoe meer ik me realiseerde dat er dingen niet klopten. Mettertijd begon ik te rebelleren. Als baby kon ik geen verzet bieden, als opgroeiend kind wel. De relatie tussen mij en mijn adoptieouders werd hierbij op de proef gesteld. Ik voelde mij niet altijd gezien, niet begrepen, niet erkend. Vaak krijgen adoptiekinderen op dit punt onterecht het label ‘probleemgeval’ opgeplakt, wat eigenlijk voorbijgaat aan hetgeen er werkelijk speelt.” “Hoewel mijn adoptiemoeder vanuit de beste bedoelingen handelde, wist ze niet hoe ze met die adoptiegerelateerde problematiek moest omgaan. Haar liefde voelde soms verstikkend aan. Ik wou uitbreken en snakte naar vrijheid. Het hoeft dus niet te verwonderen dat ik al van jongs af aan de wereld wou verkennen en reizen een groot onderdeel van mijn professionele toekomst zou uitmaken.” “Op mijn dertigste heb ik voor het eerst een mailtje gestuurd naar het Koreaanse weeshuis, zonder er al te veel van te verwachten. Twee weken later ontving ik antwoord. Mijn grootmoeder had op haar sterfbed dan toch de waarheid

LEVENSVERHAAL

een hand. Het zand blijft in je handpalm liggen zolang je je hand er zachtjes omheen legt. Knijp je je hand samen, loopt het zand tussen je vingers door.”

OUDE ROUW

Yung met haar adoptieouders en zus, die ook uit Zuid-Korea werd geadopteerd.

verstikkend. Ik was voor mijn biologische moeder geen 30-jarige volwassene maar wel de baby die ze was kwijtgespeeld. Haar eigen trauma van het verlies van een baby speelde merkbaar de kop op. En hoewel mijn vader zijn aandeel in de ontvoering ontkende, liep hij zwaar gebukt onder schuldgevoelens. Het werd een intense reis met een rollercoaster aan emoties, er kwam behoorlijk veel op me af.”

“Tussen mijn adoptieouders en biologische ouders vond er nooit een ontmoeting plaats. Bij beide partijen was de pijn daar veel te groot voor. Mijn eerste ouders toonden wel bijzonder veel respect voor mijn adoptieouders. En het sierde mijn adoptieouders dat ze zich niet lieten leiden door de angst om mij kwijt te raken en mij de vrijheid gaven mijn geschiedenis te ontdekken. Daar zal ik hen altijd dankbaar om zijn. Hoe meer die angst heerst bij adoptieouders, hoe groter de kans bestaat om een adoptiekind effectief te verliezen. Ik maak de vergelijking met zandkorrels in

‘Mijn adoptieouders waren ook slachtoffer van de illegale praktijken’

“In 2013 is mijn adoptievader gestorven. Hij droeg heel wat verdriet, pijn en schuldgevoelens met zich mee. Niet veel later overleed ook mijn adoptiemoeder. Ze vroeg of ik vrede had met mijn geschiedenis en het weerzien van mijn biologische familie. Ik beaamde dit, waarna zij kon loslaten en ’s anderdaags haar reis naar hierboven inzette. Het heengaan van mijn adoptieouders hakte erop in bij mij. Elk verlies – of dat nu van werk, woonst of geliefden is – brengt oude rouw en oud trauma naar boven. Volgens een Zweedse studie gepubliceerd in The Lancet ligt het zelfdodingscijfer bij geadopteerden viermaal hoger bij interlandelijk geadopteerden. Dat is geen toeval. Voor heel wat geadopteerden komen verlieservaringen des te intenser binnen, juist omdat het begin van hun leven getekend werd door afwijzing en verbroken banden.” “Het is niet zo evident om met zulke trauma’s aan de slag te gaan, ook omdat er nauwelijks adoptiesensitieve nazorg expertise bestaat in België. Er bestaan technieken die helpen bij het verwerken van tastbare herinneringen, maar in mijn geval gaat het om een preverbaal trauma dat in mijn onderbewuste heerst. Het is iets dat diep in mijn kern verweven zit. Mensen zeggen weleens: ‘Je hebt toch alles wat je wilt? Een mooie job, fijne projecten en dan vond je ook nog eens je biologische ouders terug?’ Ja, dat is waar. Ik ben uitgegroeid tot een sociaal, ondernemend iemand en sta met beide benen in het leven. Maar de impact van mijn prille begin zal ik in zekere zin wel altijd met me meedragen.” “Hoewel heel wat geadopteerden erin

LEVENSVERHAAL

slagen een mooi leven uit te bouwen, dient er wel stilgestaan te worden bij het concept van culturele ontworteling. Het gaat niet alleen om een ander gezin, maar ook om een ander klimaat, andere voedingspatronen, een andere gemeenschap, een andere religie. En daar moet je maar naar leren aarden.”

AL JAREN OP ZOEK “Vaak geldt de redenering dat het met adoptiekinderen in welstellende gezinnen wel allemaal losloopt, dat het voor hun toekomst beter hier is dan in hun herkomstland. Ja, financieel en materieel misschien wel, maar of er voldoende ingespeeld wordt op de emotionele behoeften? Dat is iets wat bij het hele adoptieverhaal weleens over het hoofd gezien wordt. Natuurlijk zijn er ook adoptieouders die bijzonder veel aandacht besteden aan het emotionele aspect, met de

‘Bij adoptie moet je altijd kijken naar het b elang van het kind’

beste zorgen en intenties, maar dan nog staat dat los van wat er aan adoptie voorafgaat en de fraude in het systeem. Hoe kinderen vaak geen weeskinderen zijn maar via illegale praktijken geadopteerd worden, terwijl de eerste ouders aan de andere kant van de wereld denken dat hun kind overleden is, ze nooit toestemming hebben gegeven voor volledige adoptie… Dat is zo schrijnend, zowel voor geadopteerden als voor de adoptieouders die mee slachtoffer van het systeem zijn. Ik heb zelf ervaren hoe de hemel op het hoofd van mijn adop-

Yung reisde naar Seoel in 2007, waar ze haar eerste familie ontmoette.

tieouders viel. Hoe ze ten onder gingen aan de gedachte dat mijn familie al jaren naar mij op zoek was.” “Er bestaan zeker positieve adoptieverhalen, maar daarom hoeft het verhaal van wie een kritische blik werpt niet aan de kant geschoven te worden, iets wat maar al te vaak gebeurt. Bij elke getuigenis van een geadopteerde die het moeilijk heeft of die slachtoffer is van illegale adoptie, worden daar onmiddellijk positieve verhalen tegenover geplaatst. Dat geeft ons het gevoel dat ons verhaal er niet mag zijn, onze stem in de kiem gesmoord moet worden. Het is zo belangrijk dat een kind een thuis krijgt en niet andersom. Adoptie moet hoe dan ook bekeken worden vanuit het belang van het kind en niet als een invulling van het verlangen van wensouders. En daar blijf ik mijn stem en pen met overtuiging voor inzetten.” Yung Fierens richtte CAFE of Critical Adoptees Front Europe op. Deze belangen- en lotgenotengroep van en voor kritische geadopteerden zet zich in voor de rechten van eerste ouders, adoptiekinderen en adoptieouders. Meer informatie vind je op de website www.c-a-f-e.website Heb je vragen over zelfdoding? Bel dan gratis de Zelfmoordlijn op 1813 of surf naar www.zelfmoordlijn.be ■

COLUMN

Borrelen

e weekendkrant kondigt de première van een documentaire over twee Italo-Belgische muzikanten uit de mijnstreek aan, zondagavond in het cultuurcentrum. Het is ‘mijn streek’, ik ken het prettig gestoorde duo en er zal een aftershow zijn met neefje en muzikaal fenomeen Mauro. De goesting om te gaan bekruipt me, het begint te borrelen… tot aan de gedachte dat het met mondmasker zal moeten. Dat betekent een voorstelling lang worstelen met de neiging om het af te schuiven, mijn oude vrienden en kennissen die ik al in tijden niet meer heb gezien nauwelijks herkennen en al helemaal niet onbezorgd met hen kunnen zwetsen en zwanzen. Dus neen, laat maar. Voor de zoveelste keer. Met pijn in het hart voor de cultuursector, want zij doen al veel te lang veel te hard hun best, en zij verdienen mijn aarzeling niet. En toch, ik kan het niet opbrengen. Zoals ik veel niet meer kan opbrengen in deze overjaarse pandemietijd: naar voorstellingen en concerten gaan, reizen, een cursus volgen, een etentje met vrienden, een spontane uitnodiging voor een bezoek aan ons nieuwe adres. Ik doe het uiterst selectief en onder voorbehoud. Ik heb het nochtans geprobeerd. Ik ging naar de bioscoop, maar kon de maalstroom in mijn hoofd niet stoppen. Mijn mondmasker kriebelt, achter mij hoest er eentje, wordt hier wel goed verlucht, kunnen we achteraf nog iets drinken en hoe moet dat dan? Was het om al die besognes dat ik de alom bewierookte film maar mager vond? Toch is het verlangen groot. Maar coronapas, test, mondmasker, afstand, gel… Ik gruw ervan. Ik probeer mezelf aan te praten dat we al lang blij mogen zijn dat het kan, zij het met beperkingen. Maar ik ben niet blij. En velen met mij. Wij zijn mensen op slot. En dan mag ik eigenlijk niet klagen. Ik ben met pensioen. Ik hoef niet door telewerk te vervreemden van mijn collega’s en werkplek, of ganse dagen te werken met masker en afstand. Ik hoef niet spartelend het hoofd boven water te houden als actor in het culturele, toeristische of horecaveld. Ik hoef geen oplossing te zoeken voor onverwachte schoolvakanties, ik hoef als student niet de tijd van mijn leven te missen.

Lut Geypens (63) schrijft over het leven zoals het is, met pensioen.

De reclame pusht ons terug in ons oude patroon: feesten, reizen, genieten… Het moet allemaal weer kunnen. Achter de back tot normal-facade tiert menig onfraais: burn-outs, depressies, relatiebreuken, faillissementen, misbruik en verslavingen. Het sudderde al langer in onze doorgeslagen maatschappij, maar lijkt nu als een nieuwe pandemie op ons af te komen. En voor wie het niet zo extreem ervaart, is er vaak die enorme grijze wolk die een mens neerdrukt, het afgevlakte leven, het voorzichtig borrelen tot aan de maskergedachte. En boven het borrelniveau de tranen, stukken hoger dan vanouds. Niemand hoeft mij te overtuigen van het nut van maatregelen – ik beschuldig het virus en niet de ermee worstelende mens – , maar dat maakt mij nog geen liefhebber. Ik huiverde altijd al bij beelden van mensen met mondkapjes in het Verre Oosten, als acteurs in een enge sciencefictionfilm. Dat zijn we nu allemaal. Er zijn ergere dingen, hoor ik je denken. Helemaal waar, maar na twee jaar lukt het me niet meer om dit fluitend te verkondigen. Een wereld waarin positief negatief werd en ‘bubbels’ zijn sprankelende betekenis verloor, zal nooit meer dezelfde zijn. Er is te veel verloren gegaan. We moeten puin ruimen, wonden likken en nieuwe perspectieven vinden voor het weer kan borrelen tot voorbij het masker. Misschien dat, als dit nummer verschijnt en de prille lente zich aankondigt, een eerste belletje dapper opborrelt. Ik wens het iedereen toe. ■

Ik ben niet blij. En velen met mij. Wij zijn mensen op slot

COLOMBIA

Valentina, 17 jaar Je kent het wel, je bent een ondernemende vrouw en je wil wat veranderen…

De overheid schendt ook ons recht op inspraak. Wij willen gehoord worden door de overheidsinstellingen die de milieuvergunningen uitreiken en protest kunnen aantekenen.” – Valentina

En je bent niet alleen. Ook Valentina (17) uit Colombia bouwt aan duurzame verandering.

Mijnbouw bedreigt mens en milieu Valentina is een jonge geëngageerde vrouw uit Antioquia, een regio in het noordwesten van Colombia. Een groot mijnbouwproject bedreigt haar gemeenschap. Valentina besloot zich aan te sluiten bij de Duurzaamheidsschool van de Cinturón Occidental Ambiental (COA), een regionaal collectief dat jong en oud verenigt in de strijd voor een gezonde en veilige leefomgeving, én partner van Broederlijk Delen.

Samen sterk De COA maakt collectief verzet mogelijk. Het zet in op territoriale autonomie en participatie, waarbij de stem van iedereen gehoord wordt: kinderen en volwassenen, vrouwen en mannen, boeren en inheemse volkeren. Enkele keren per jaar organiseert de COA een Duurzaamheidsschool waar kinderen en jongeren ontdekken hoe zij ook mee zorg kunnen dragen voor hun gemeenschap en de natuur.

Het mijnbouwproject schendt ons recht op een gezonde leefomgeving: het zal de rivier vervuilen en onze gezondheid aantasten. Ons gebied herbergt een enorme diversiteit aan dieren, vogels en vlinders, maar wanneer hun leefgebied wordt vernietigd, zullen zij andere oorden opzoeken.” – Valentina

Dankzij de Duurzaamheidsschool groeide Valentina op tot een mondige en zelfbewuste vrouw die ook in de toekomst wil bijdragen aan de bescherming van haar gemeenschap.

De belangen van het mijnbouwbedrijf wegen zwaarder door dan het welzijn van de inheemse bevolking en boeren.

Jongeren kunnen mee het verschil maken. Zo mocht ik als vertegenwoordiger van de school spreken op de gemeenteraad die de milieuvergunning al dan niet zal toekennen. Ik wil me blijven inzetten bij de COA.” – Valentina Meer straffe verhalen via campagne.broederlijkdelen.be.

Delen doet goed. Ook met het Zuiden. BE12 0000 0000 9292

Valentina

Mededeling: +++201/1000/60496+++

UIT DE COMFORTZONE

Aan het werk... op de bioboerderij Nee, wwoofing heeft niets te maken met blaffende honden. Het is de afkorting van Working Weekends On Organic Farms. Micheline Peacock stroopte de mouwen op om te helpen op de boerderij in ruil voor… ja, voor wat eigenlijk?

woof is geen goedkope vakantie, wel een moment van ‘partage’, een uitwisseling van kennis en ervaring, zo lees ik me in op de Franse website. Het draait om samen werken, eten en ontspannen. Niet alleen nieuwsgierige toeristen als ik wwoofen, ook jonge aspirant-bioboeren proberen via Wwoof wat bij te leren. Alle deelnemende bioboerderijen vind je op de Wwoofwebsite. Eerst maak je een profiel aan waarbij je je kwaliteiten in de verf zet, waarna je boeren aanschrijft die je interessant lijken. Sommige vragen dat je minimum een week of twee komt, waarbij je een kamer, stacaravan of tent krijgt. Bij andere ben je welkom voor een weekend of zelfs een dag. Van veel boeren hoor ik niets terug, maar bij Constanza blijk ik wel welkom. En zo ga ik op weg naar Le jardin des noires terres in het noorden van Frankrijk. Voor mij is het niet ver, dus zal ik er niet overnachten. Om 8 uur schijnt de zon al veelbelovend. Vandaag worden er raapjes geplant. De boerin is hoogzwanger en doet beroep op een dagloner om haar te helpen. “Trop cool”, zegt de jongeman als ik hem vertel dat ik lerares ben geweest en nu kom wwoofen. Constanza troont Loïc en mij mee naar de serre om de stekplaten te halen. Deskundig bereidt Loïc het terrein voor, terwijl wij de babyraapjes uit de stekplaat duwen en klaarleggen ter planting. Constanza vertelt over haar oma die boerin was in Chili, de ontmoeting met haar man aan de landbouwfaculteit en de lening die de bank net heeft toegestaan voor een nieuwe serre. Ze leidt me rond op hun veld en legt uit hoe het drieslagstelsel werkt, waarom de prei daar staat en niet hier en is er bijzonder fier op dat ze matten uit hennepvezel gebruiken en geen plastic. ’s Avonds zal ze me een sms sturen dat haar toestand niet toelaat nog te werken en enkele dagen later de blijde boodschap dat hun zoontje is geboren. En zo eindigt meteen mijn eerste, korte wwoofing-avontuur. Ik vermoed dat Loïc, de dagloner, wel aan de slag is gebleven en dat hij geen tijd mocht verliezen met mij

verder op te leiden. Gelukkig kan ik snel aan de slag bij Valentin, een landbouwerveehouder-kaasmaker. Estelle (foto rechts), het leermeisje, wordt mijn opdrachtgeefster. We gaan de koeien melken en staan in een put met de uiers op ooghoogte. De brave dames staan al te dringen. We soppen de spenen een voor een in een sopje en drogen ze af met keukenrol. Dan sluiten we de koe aan op de melkmachine. We doen er telkens drie tegelijk. Estelle kent van elke koe het geboortejaar, het nummer, haar troetelnaampje en haar familierelaties met de andere koeien. De eerste dag kan ik nog niet zelfstandig werken, ik moet vooral kijken en leren om de machines te kunnen bedienen. Na het melken mag ik de melkstal schoonspuiten met de hogedrukreiniger. Vandaag wordt er ook melk afgeroomd. We gieten de vloeistof in een soort centrifuge en oogsten een flinke emmer room. Wat er allemaal precies mee moet gebeuren, ontsnapt me. Maar geen nood! Ik ben hier niet om te veel na te denken. Het is tijd om de dieren te voederen: de kalfjes drinken melk uit grote emmers, terwijl de geitjes, lammetjes en varkens een portie ‘ontbijtgranen’ krijgen die Estelle met een grote schop in een molen schept en maalt. Ik loop achter haar aan als een lastig hondje. Nu naar de kaasmakerij. We

UIT DE COMFORTZONE INTERVIEW Estelle, het leermeis je

varkensvlees valt in de smaak bij plaatselijke restaurants – à propos: de zeug heeft negen biggetjes geworpen vorige nacht – én hij heeft legkippen. Veel werk, en dan doet hij nog de boekhouding en planning. Voor deze job moet je een polyvalent talent zijn. (Een triest weetje: net als in België lopen landbouwers in Frankrijk trouwens een hoger risico op zelfdoding dan de doorsnee bevolking: een landbouwer per dag pleegt er zelfmoord.) Valentin lijkt me wel tevreden: ook over mijn werk. Ik mag terugkomen. Het zou zonde zijn dat niet te doen, net nu ik ingewerkt ben. Maar mijn volgende job ligt al vast: helpen bij de hoppluk!

veranderen van schoenen, zetten een kapje op en gaan aan de slag: wrongel in zakken scheppen om te laten uitlekken, uitgelekte wrongel in vormen doen, rijpende kazen omdraaien, verse kaasjes zoals een zandtaartje omkieperen… en vormpjes en machines afwassen en spoelen. De middagpauze nemen we samen. Valentins vrouw is thuisverpleegster en werkt niet mee op de boerderij. Na haar ochtendronde heeft ze voor ons gekookt. Ze bespreken de opleiding die Valentin moet volgen, omdat ze nu ook varkens hebben. Of je nu acht varkens hebt (om de melkwei te drinken) of een hele stal maakt geen verschil. Zondag is er een boerenmarkt in het dorp, maar hoe moet dat dan terwijl ze tegelijk op de markt in Le Wast staan? Estelle biedt aan om ook een kraam te bemannen. Na de middag rijden we naar een afgelegen bijgebouw om de geiten en schapen te melken. De dieren lopen door mekaar maar begrijpen op een of andere manier toch dat de schapen eerst mogen en de geiten gaan in een ander vak wachten. Een zestal schapen lopen een hellinkje omhoog, richting voederbak. Ze steken hun koppen erin, waarna Estelle een hendeltje verschuift, zodat de opening smaller wordt en ze gevangen zitten. Nu kunnen we hen gemakkelijker aansluiten op de machine. Enkele schapen zijn onwillig. “Des danseuses”, zo noemt Estelle ze. De geiten zijn handelbaarder en grappiger. Sommigen bieden zich tweemaal aan ter melking omdat ze hopen om twee keer eten te krijgen. Ook hier moeten we alles netjes schoonmaken, spoelen… Waarna het gezelschap vers hooi krijgt. Wanneer ik om zes uur vertrek, moet er nog kaas ingepakt worden en wacht de avondmelkbeurt nog voor Estelle en co. Op dag drie ga ik melken met Valentins vader, die me alles leert over ‘le premier jet’, het eerste straaltje melk dat je met de hand moet doen voor je de machine aansluit. Fier dat ik ben! We wegen pondjes boter en pakken ze in, maken bestellingen kaas klaar, vullen yoghurtpotjes en plakken etiketjes. Estelle werkt veel langere dagen dan ik. Ze logeert op de boerderij terwijl ze haar stage doet, want ze woont te ver. Ze is van plan zelf boederijdieren te houden. Haar ouders hebben een boerderij, maar kweken alleen gewassen. Daar zal ze dus het voer voor haar dieren halen. Hoewel ik geen ambitie heb in die richting, vraag ik Valentin uit over zijn manier van boeren. Hij kweekt eigen veevoer, granen en bonen. Zijn koeien krijgen geen mais of soja. Ze geven misschien minder melk dan die van de buren, maar de buurman krijgt enkel de schamele prijs van de melkerij en moet dus veel melk produceren. Valentin verwerkt al zijn melk zelf en verkoopt via de korte keten en rechtstreeks aan supermarkt Auchan. Zijn

*** Net voor het ter perse gaan, zie ik op Facebook hoe storm Eunice alle serres heeft vernield op Constanza’s boerderij. En zo wordt mijn sympathie en bewondering voor deze hardwerkende idealistische landbouwers nog groter. Ook zin om te wwoofen? www.wwoofing.fr • www.wwoofing.be • www.wwoofing.net ■

MODE

Yes, het is weer lente! Optimisme en duurzaamheid gaan hand in hand deze lente en zomer. De mode gaat van kleurrijk en vrolijk tot sereen, terwijl de seventies nooit ver weg zijn. Denk wijde broekspijpen en tie-dye. De duurzame gedachte die toen ontstond, breekt vandaag door op alle niveaus van de mode. Tekst Lut Clincke VAN FEL TOT PASTEL De wereld heeft nood aan vrolijkheid en kleur. De mode speelt hierop in met uitbundige kleuren, al dan niet in een bonte kleurenclash waar je vrolijk van wordt. Vorig jaar werd geel uitgeroepen tot dé trendkleur van het jaar en het ziet ernaar uit dat het succes van deze zonnige tint nog even aanhoudt. Ook oranje, rood, felblauw, groen en warme aardkleuren, al dan niet gecombineerd met neutrale tinten, doen het goed. Wie het liever iets subtieler wil, heeft de keuze uit een brede waaier van poëtische pastels zoals alle tinten zachtroze, lila, mangogeel en lichtblauw. En tot slot is er very peri, een tint die door Pantone uitgeroepen werd tot kleur van het jaar. De kleur wordt omschreven als een soort maagdenpalmblauw, met een violet-rode ondertoon.

1. Vlotte outfit in een combinatie van roze en lila tinten, van Dutchess. www.dutch-ess.com 2. Off-shoulderjurk met regelbare lengte, in een very peri-tint, van Twinset Actitude. www.twinset.com 3. Pastelkleurige mantels en tassen van Max Mara. www.maxmara.com

MODE

TERUG NAAR DE JAREN 70 Ontwerpers en modelabels blijven inspiratie tappen uit het seventiesvaatje. Denk broeken met uitwaaierende pijpen, flowerpowerjurken en tie-dye, maar ook haakwerk en strokenrokken- en jurken. De retrotrend gaat ook verder in de tijd en vertaalt zich in nostalgische kant en broderie anglaise, altijd goed voor een vleugje romantiek.

JEANS IN ALLE VARIATIES De jeans is allang niet meer weg te denken uit het modebeeld en blijft zijn positie nog versterken. Naast de klassieke five pocket-jeans en het bijhorende jasje in blauw denim zien we steeds meer ongeverfd denim – in ecru versie – en denim in andere, hoofdzakelijk zachte tinten. De wijde jeans verdringt meer en meer de skinny modellen. De jeansrok doet het ook weer goed, in alle mogelijke lengtes, naast jeansjurken, shorts en hemden. Voor de hoogzomer zijn er lichtere stoffen in tencel met de look van jeans.

4. Wit-blauwe jurk met tie-dye motief, van Julia June. www.julia june.com 5. Hoogblauwe jurk in haakwerk, van Christian Wijnants. www.christianwijnants.be 6. Wijde hogetaillepantalon en bijhorende blazer en bloes, van Caroline Biss. www.carolinebiss.com 7. Totallook in pastelkleurige jeans, van Marina Rinaldi. www.marinarinaldi.com

MODE

SLOW FASHION Geen merk dat zichzelf respecteert of het pakt uit met duurzame materialen en productietechnieken. Natuurlijke materialen zoals linnen en hennep heroveren hun plaats in de mode, maar ook gerecycleerde materialen zijn een vanzelfsprekendheid geworden. Daarnaast zien we steeds meer kleinschalige labels die gebruikmaken van deadstock materialen of overschotten waarmee beperkte reeksen uitgebracht worden, los van het klassieke moderitme. Duurzame mode gaat echter verder dan recyclage en groene materialen. Een kwalitatief, tijdloos stuk bedoeld om jarenlang te dragen is op zich al duurzaam. Hoe langer je een kledingstuk draagt, hoe lager de ecologische voetafdruk ervan. Dit brengt ons bij de mooie basics, zoals effen silhouetten in tijdloze kleuren en uitgepuurde belijningen. Deze stukken kan je blijven combineren en desgewenst updaten met een accent in een trendkleur.

MAXI, MIDI EN MINI Dit seizoen komen alle roklengtes aan bod: van maxi over kniehoogte tot mini. Er wordt meteen ook een alternatief voor de minirok geboden: de bermuda of short, in sportieve versie of, als tegenhanger van het mantelpakje, in combinatie met een gelijkgestemd jasje. Dit laatste wordt ongetwijfeld een echte zomerhit. ■

8. Tijdloze outfit van slow fashion-label Furore. www.furore.fashion 9. Van kort naar lang: short, jasje en lange jurk, van Rae Antwerp. www.rae-antwerp.com 10. Groen broekpak, van het Belgische duurzame label Mardi Edtions. www.mardi-editions.com 11. Vlot alternatief voor het mantelpakje: blazer en bijhorende bermuda, van Terre Bleue. www.terrebleue.com 12. Losjes en kleurrijk: knielange jurk van Hampton Bays. www.hamptonbays.be

#IKKOOPBELGISCH

‘Ik heb het moeilijk met de wegwerpcultuur’ Katrijn Mannaerts (53), de vrouw achter het maatpakkenlabel Fil Rouge, was al met slow fashion bezig nog voor het begrip bestond. Sinds 2008 maakt ze tijdloze maatpakken voor vrouwen, in harmonie met hun lichaamsbouw en persoonlijkheid. Tekst Lut Clincke

k ben in 1991 afgestudeerd als architecte en ben aan de slag gegaan in een architectenbureau. Na een aantal jaren besefte ik dat dit niet helemaal mijn ding was. Intussen was ik gestart met naaien, een hobby die mij veel voldoening gaf. Perfectionistisch als ik ben, wou ik alle knepen van het vak leren, van naaitechnieken tot patroontekenen. Na een paar cursussen groeide de ambitie om professioneel met mode bezig te zijn. Een vriendin die lid is van Markant, raadde mij in 2007 aan om een mentoringprogramma via Markant te volgen, bedoeld om het ondernemerschap bij vrouwen aan te wakkeren. Dit intensieve programma heeft mij ook geholpen om een product te vinden dat heel dicht bij mezelf lag. Ik zag in maatpakken voor vrouwen een gat in de markt. Zelf heb ik altijd wel een zwak gehad voor mooie blazers en Scabal-stoffen.” Katrijn startte eind 2008, in volle bankencrisis, haar merk Fil Rouge op, een knipoog naar de rode voering in haar jassen, maar vooral naar het feit dat een maatpak de rode draad van een garderobe vormt. “Je kan een maatpak in alle omstandigheden dragen: voor het werk, al dan niet in combinatie met een vlotte sneaker, of voor een feest, met elegante schoenen en mooie accessoires. Doordat het zo tijdloos is en gemaakt is van mooie materialen, gaat het jaren mee. Persoonlijk heb ik het moeilijk met de wegwerpcultuur. Ik wil slow fashion brengen om lang te koesteren. Mijn eerste klanten kwamen via mijn Artemis-netwerk. Ik heb ook enkele magazines aangeschreven die artikels publiceerden over mij. Op die manier ging de bal aan het rollen. Bij de start werkte ik met een Belgisch atelier, maar dat is jammer genoeg in 2010 failliet gegaan. Vrij snel ben ik dan via via in contact gekomen met mijn huidige Duitse producent die een atelier heeft in Portugal. Een jaar later, in 2011, ben ik plots weduwe geworden en stond ik er alleen voor, met twee kinderen. Ik ben toch met mijn zaak doorgegaan, maar om de risico’s te spreiden

heb ik het gecombineerd met een deeltijdse administratieve job, wat ik nu nog altijd doe.” “Een bestelling start altijd met een intakegesprek van anderhalf uur. Dan neem ik de maten op, kiezen we samen de stof en bespreken we het model en de details. Ik vind het belangrijk om de snit aan te passen aan de morfologie van de klant. Alle verhoudingen moeten kloppen, in die zin zijn er veel parallellen tussen architectuur en mode. Na het intakegesprek geef ik de gegevens door aan het atelier. Vijf à zes weken later is het pak klaar en volgt er een doorpas, met eventuele retouches zodat het pak werkelijk als gegoten zit. Ik haal veel voldoening uit mijn werk. Het contact met de klant is heel aangenaam, er schuilen zo veel verhalen in mensen. Het ondernemerschap brengt mij voortdurend nieuwe kennis en nieuwe inzichten bij. Het heeft mij doen groeien als mens en heeft mijn zelfvertrouwen een boost gegeven.” www.katrijnmannaerts.be ■

Foto’s Darcey Supelli en Mitchell van Voorbergen

KOKEN

Het recept van Niven Kunz en Virginie van Bronckhorst-Kunz Niven Kunz, al meermaals bejubeld als Nederlands beste groentechef, is samen met partner Virginie van Bronckhorst-Kunz de motor achter restaurant Triptyque in Wateringen. Met hun boek Groente Menu’s bundelen ze de lekkerste ideeën om thuis te toveren met groente. Tekst Brigitte Vermeulen wijze aan te pas. Net die boemboe is heel eigen aan elk gezin, iedereen maakt die volgens een eigen recept. Tegenwoordig kan je exotische ingrediënten eenvoudig terugvinden in de Aziatische supermarkt of zelfs in heel wat traditionele grootwarenhuizen.” Niven: “Het enige wat je nodig hebt voor Indisch koken, is tijd. Sajoer lodeh is heel makkelijk te bereiden maar moet wel even trekken. Het lekkerst is om dit gerecht een dag van tevoren te maken.”

Sajoer lodeh is een populair groentegerecht uit Indonesië. Wat is hier zo speciaal aan?

Virginie: “Indonesië heeft een speciaal plekje in ons hart. Van jongs af aan ben ik dol op de Indische keuken, dit mede omdat een deel van mijn roots daar liggen. Mijn grootouders kwamen in de jaren 50 uit Jakarta naar Nederland. Sajoer lodeh werd bij ons thuis vaak klaargemaakt door mijn opa, hij was een ontzettend goede kok. Mijn grootvader had het recept neergepend op een oud kassabonnetje, ik prijs me gelukkig dat ik het toevallig heb teruggevonden.”

Jullie koken volgens een eigen 80/20-filosofie?

Niven: “Het 80/20-concept is een mooie regel om duurzamer om te gaan met voedsel. In eerste instantie staat het voor 80 procent groente en 20 procent vlees of vis op je bord. Maar wij trekken dit ook breder zoals 80 procent lokaal en 20 procent van verder weg, 80 procent duurzaam of biologisch en 20 procent gangbaar.” “Ik ben opgegroeid in het Westland, het centrum van de Nederlandse groenteteelt, met kassen vol met prachtige groente van Nederlandse bodem. Al van jongs af ben ik geprikkeld door de inventiviteit in het telen van groenten. Ik ga nog steeds twee keer per week zelf onze groenten voor het restaurant ophalen bij de kwekers. Soms hebben we zelfs het geluk dat er speciaal voor ons iets wordt geteeld. Fantastisch om te kunnen werken met zoveel moois uit eigen land! Dat geldt niet alleen voor groenten, ik denk ook aan met de hengel gevangen snoekbaars, rivierkreeftjes, mosselen… Allemaal lokale en duurzame producten.” “Het is echt niet zo moeilijk om lekker te koken met groenten. Toch ervaar ik het als een uitdaging om iemand te verrassen met een mooi groentegerecht. Mensen verwachten dat een stuk kreeft hen aangenaam zal verrassen, maar ze verwachten dat niet van groenten. En dat is net wat wij wel willen doen. En gelukkig wordt dit vandaag meer gewaardeerd dan pakweg tien jaar geleden, aan het begin van mijn carrière.”

Jullie presenteren deze sa joer lodeh als onderdeel van een Indo-tafel?

Virginie: “De liefde voor eten heeft zeker een groot aandeel in de Indische cultuur. Er wordt veel gepraat over eten en recepten uitgewisseld. Er wordt graag gekookt, en ook graag véél gekookt. Iedereen is altijd welkom, en iedereen kan altijd blijven eten. Het is heel gangbaar om verschillende gerechten tegelijk op tafel te presenteren. Als er bij ons thuis Indisch werd gekookt, stonden er elke keer wel vijf verschillende gerechten op tafel. Dat is de rode draad van ons boek: we hebben menu’s samengesteld met groente in de hoofdrol, waarvan je alle gerechten kan maken om samen te serveren. Dat hoeft natuurlijk niet, je kan deze sajoer lodeh ook gewoon zo eten en er wat rijst bij serveren.”

‘Het enige wat je nodig hebt voor Indisch koken, is tijd’

Als ik de ingrediëntenlijst lees, doet die in eerste instantie even de wenkbrauwen fronsen.

▲

Virginie: “Vaak denken mensen dat Indisch – niet te verwarren met Indiaas – koken moeilijk is omdat ze de ingrediënten niet kennen. Bijvoorbeeld kemirinoten, trassi en verse laoswortel zijn allemaal standaard producten uit de Indische keuken. Eenmaal je de boemboe hebt gemaakt – dat is de basiskruidenpasta – ben je vertrokken. Er komt helemaal geen ingewikkelde bereidings

KOKEN

SAJOER LODEH INGREDIËNTEN • 3 gepofte kemirinoten* • 4 sjalotten, gesnipperd • 3 tenen knoflook, gepeld • 1 g ketoembar (gedroogde en gemalen korianderzaadjes) • 1 g trassi * (gefermenteerde garnalenpasta, bestaat ook in vegan variant) • 100 ml zonnebloemolie • 500 ml kokosmelk • 500 ml groentebouillon • 250 g sperziebonen, in 3 stukken • 130 g maiskorrels • 50 g bamboescheuten, in fijne reepjes • 8 wittekoolbladeren, in grove stukken • 8 bospenen (lange slanke wortels), geschrapt en in plakjes • 50 g petehbonen*, in fijne reepjes • 3 djeroek-poeroetblaadjes (limoenblad) • 30 g verse laoswortel*, in 3 plakjes • 1 lombok (rode peper), in fijne ringetjes • 2 salamblaadjes * (Indonesisch laurierblad) • zout * te koop bij de Aziatische supermarkt Extra benodigdheden vijzel of keukenmachine

ZO MAAK JE HET 1. Doe de kemirinoten, sjalot, knoflook, ketoembar, trassi en zonnebloemolie in een vijzel of keukenmachine en maal tot een fijne boemboe (kruidenmengsel). 2. Fruit de boemboe ongeveer 1,5 minuut aan in een diepe pan. Voeg de kokosmelk en bouillon toe aan de boemboe, gevolgd door de groenten, djeroek-poeroetblaadjes, laos, lombok en salamblaadjes, en laat het geheel 20 minuten zachtjes koken. 3. Voeg zout naar smaak toe.

WIN WIN WIN! Markant Magazine mag drie exemplaren weggeven van Groente Menu’s. Mail naar redactie@markantvzw.be.

Tip: het lekkerst is om dit gerecht een dag van tevoren te maken ■

Wij maken úw keuken in België

NU AL

BATIBOUW BIJ DOVY

1/4 GRATIS

van je keuken

WIN* UW KEUKEN

JAAR

GARANTIE

ALTIJD OPEN OP ZONDAG

Belgische kwaliteit

10 jaar garantie

Uw keuken in Geen voorschot virtual reality

Maak een afspraak:

www.dovy.be/afspraak-maken

*Actie geldig van 1/03/2022 tem 31/03/2022 bij bestelling van een nieuwe keuken. Niet cumuleerbaar met andere acties. Voorwaarden > vraag ernaar in één van onze toonzalen

FILM

Een andere toekomst Romantische films hoeven de wetten van Hollywood niet te volgen om goede cinema op te leveren. Integendeel, zo bewijzen zowel het maatschappelijk kritische Rien à foutre, over de donkere kanten van de luchtvaartindustrie, als het heerlijk onvoorspelbare Ali & Ava. Tekst Pierre Raemdonck

RIEN À FOUTRE Vaak associeert de doorsnee reiziger het leven van een stewardess met één groot avontuur. Helaas geldt dit niet voor de 26-jarige Cassandra die bij een lagekostenmaatschappij werkt. De combinatie van een steeds veranderend werkrooster met lange shiften maakt haar privéleven onmogelijk. De weinige tijd die er overblijft, gebruikt ze om uitbundig te feesten zonder veel persoonlijke contacten op te bouwen. In de eerste helft van Rien à foutre duiken we in de wereld van de luchtvaart waarbij elke vorm van glamour ontbreekt. Op een indringende wijze tonen de cineasten Julie Lecoustre en Emmanuel Marre hoe Cassandra als een robot door haar eigen leven gaat. Halfweg verandert de toon van de film en komt er ruimte voor het begin van een echt leven voor deze stewardess. Bij deze nieuwe wending hoort ook de terugkeer naar haar familie, waar een onverwerkt drama op haar wacht. Rien à foutre is zonder meer een harde aanklacht tegen de uitbuiting van jonge mensen in de luchtvaartindustrie zonder dat het ook maar één ogenblik prekerig wordt. Dat dit sociaal drama zo krachtig binnenkomt, heeft te maken met de verschillende visuele stijlen die de film doorkruisen, maar zeker ook met de buitengewone vertolking van

Adèle Exarchopoulos, wier talent al te zien was in La vie d’Adèle en Le fidèle. Regie: Julie Lecoustre en Emmanuel Marre Cast: Adèle Exarchopoulos, Mara Taquin en Alexandre Perrier Vanaf 16 maart in de filmzaal

ALI & AVA Romantische films zijn vaak tot vervelens toe een aaneenschakeling van clichés. Gelukkig geldt dit totaal niet voor het eigentijdse Ali & Ava van de cineaste Clio Barnard, alleen al omwille van de ongewone wijze waarop de personages Ali en Ava elkaar ontmoeten. Ze delen namelijk een gemeenschappelijke genegenheid voor

een kind van Slowaakse origine. Door haar werk in het onderwijs merkt Ava hoe gesloten het kind zich gedraagt op school. Ook Ali, die een huis verhuurt aan de familie van dat kind, merkt dat er problemen in het gezin zijn. Zonder groot plan raken ze geïntrigeerd door elkaar. Er volgen vele gesprekken waarbij hun harten – met zovele kwetsuren uit vorige relaties – elkaar vinden. Interessant aan Ali & Ava zijn de grote verschillen tussen de twee personages, hoewel ze beiden toch een hoge aaibaarheidsfactor hebben. Met veel nuance geeft Barnard een idee over hoe liefde toch nog een plaats kan krijgen in onze moderne maatschappij. Ze is niet blind voor de werelden van haar personages. Zowel Ali als Ava hebben hun problemen, maar toch bewaren ze hun onvoorwaardelijk geloof in de medemens. Doorheen het minzame acteerwerk van Adeel Akhtar en Claire Rushbrook voel je dit in vele schitterende momenten waar ze bijvoorbeeld over hun beider leven praten. Ali & Ava is inderdaad een liefdesverhaal, maar wel met echte mensen en levens, iets wat in Hollywood nog maar zelden voorvalt. Regie: Clio Barnard Cast: Adeel Akhtar, Claire Rushbrook Vanaf 23 maart in de filmzaal ■

INTERVIEW

Oma, laat je de paashaas weten dat we in Ter Helme zijn? Tuurlijk! “citaat”

Als lid Markant profiteer je van

10% korting op jouw overnachting.

Spendeer de paasvakantie gezellig aan zee. Geniet van ons heerlijk paasmenu en neem deel aan de paaszoektocht met héééél je familie. Super animatie en duinplezier krijg je er gratis bij. Bekijk alle arrangementen op terhelme.be en reserveer alvast je plaats. Wil je profiteren van jouw ledenvoordeel? Stuur dan zeker je lidnummer mee met de reservatie.

Jouw domein in de duinen.

Kinderlaan 49-51 8670 Oostduinkerke België

T 058 23 45 02 terhelme@terhelme.be■ terhelme.be

CULTUUR

Op imaginaire pelgrimstocht in de gevangenis Drie gedetineerden die een straf uitzitten voor een levensdelict, vroegen aalmoezenier Siska Deknudt hen te begeleiden bij de verwerking van hun levensgeschiedenis en hun misdaad. Waarom is het ooit zo fout gelopen? Deknudt besefte hoe waardevol hun verhalen waren en liet ze documenteren door drie kunstenaars. De expo De imaginaire pelgrimstocht is het resultaat. Tekst Selma Franssen

n niet-covidtijden gaan Siska Deknudt, gevangenisaalmoezenier in de gevangenis van Beveren, en haar twee collega’s bij gedetineerden op celbezoek om te vragen hoe het gaat. Hoe de cel eruitziet, is veelzeggend. Hangen er familiefoto’s op het prikbord, of enkel plaatjes van honden en auto’s? “Na een eerste kennismaking spreken we af dat de gedetineerde ons schrijft als hij een bezoek wenst, via het digitaal netwerk prison cloud, het intranet van de gevangenis”, vertelt Deknudt. “Vaak weet ik al wie er onze hulp zal vragen en wie niet. Jonge mannen die uit de bijzondere jeugdzorg komen, doen dat bijvoorbeeld zelden; zij zijn al heel vaak teleurgesteld. Toch lukt het soms om ook om met hen stapje voor stapje iets op te bouwen.” Hoe kan je leven met het besef dat je

CULTUUR

Siska Deknudt

een misdaad hebt begaan – en hoe ga je om met het beeld dat er vervolgens van je gecreëerd wordt? Veel gedetineerden worstelen ermee dat ze tijdens het proces worden opgevoerd als iemand die totaal samenvalt met hun misdaad. Ze trekken daarom een innerlijke muur op die hen beschermt tegen de manier waarop de buitenwereld hen ziet, maar ze raken daardoor ook de verbinding met zichzelf kwijt. Dat maakt hen erg eenzaam. “Gedetineerden zetten soms moeilijk de stap om in vertrouwen te spreken”, zegt Deknudt. “Een groepsgesprek kan kracht geven, maar er heerst veel wantrouwen tussen gedetineerden. Het was uitzonderlijk dat drie mannen bij mij een groepsgesprek aanvroegen. Ze lagen al jarenlang wakker van beelden van de moord en van hun proces. Ze vertrouwden elkaar en wilden daar samen over praten.”

BARMHARTIGHEID

OP PELGRIMSTOCHT Hoewel ze de gevangenis niet verlieten, voelde het volgen van Harold Fry als een pelgrimstocht. De mannen wisten niet welke mensen en emoties ze de volgende week zouden tegenkomen. Zo onderzochten ze telkens een deel van zichzelf, terwijl Deknudt hun gesprekken noteerde over thema’s als onmacht, schaamte, verwarring en schuld... “Die map werd almaar dikker en we beseften dat andere gedetineerden iets zouden hebben aan de wetenschap dat deze mannen dezelfde emoties tegengekomen zijn en dat hebben overleefd”, zegt Deknudt. Veel gedetineerden zijn schoolafhakers, voor wie lezen niet altijd gemakkelijk is. Daarom betrok Deknudt schrijver en audiokunstenaar Yelena Schmitz, illustrator Nicolas Marquez en audiovisuele kunstenaar Boris Vermeersch erbij, om de tocht om te zetten in beeldverhalen, die nieuwe gedetineerden zouden kunnen bekijken op prison cloud. Schrijver Yelena Schmitz twijfelde eerst toen Deknudt haar vroeg eens te komen luisteren in de gevangenis, maar toen ze de notities las die de gevangenisaalmoezenier al had gemaakt tijdens de gesprekken, lieten die haar niet meer los. “Ik wilde weten wie er voor me zou komen te zitten en dan beslissen of ik mee zou doen aan het project”, zegt Schmitz. “De mannen stelden zich vanaf de eerste ontmoeting enorm open, het was bijzonder om zo veel vertrouwen te krijgen. Ik voelde hun nood om te vertellen. Ze zeiden:

‘Je mag ons alles vragen wat je nodig hebt voor het verhaal.’”

EINDE VAN DE WERELD Tijdens dat eerste bezoek had Schmitz vooral veel praktische vragen. Hoe begroet je een gedetineerde? Kenden ze haar naam? Hingen er camera’s? “Opeens denk je over alles na, dat maakt het bezoek vermoeiend. Het bezoek kost sowieso veel tijd, er is een hele procedure om binnen te komen, je spullen worden gescand… De architectuur maakt de gevangenis een koude plek, verstopt op een industrieterrein. Is het buiten mooi weer, dan merk je daar binnen niets van. Het voelde telkens als een bezoek aan het einde van de wereld.” De gevangenis is een plek waar je anders nooit kan komen en je hoort er verhalen die je zelden hoort. Schmitz wilde die verhalen niet enkel voor zichzelf houden. Ze besloot daarom aan het project mee te doen. Vanuit artistiek oogpunt was dat een hele uitdaging. Schmitz dacht na over de vorm waarin ze de verhalen het best naar buiten konden brengen: het resultaat moest iets zijn waar gevangenen zich in herkennen en waar de buitenwereld iets van leert, het moest tegelijk poëtisch en breed toegankelijk zijn. “Uit respect voor de gedetineerden en

Yelena Schmitz

▲

Toen Deknudt het boek De onwaarschijnlijke reis van Harold Fry las, kreeg ze het idee om met deze drie mannen op imaginaire tocht te gaan, met het boek als leidraad. Elke week kwamen ze samen en las Deknudt een passage voor, waarna ze de drie uitnodigde om de situatie van het hoofdpersonage op hun eigen leven te betrekken. Toen Harold Fry zich bijvoorbeeld afvroeg of zijn moeder wel blij met hem was, vertelde een van de gedetineerden dat zijn moeder hem als kind twee keer achtergelaten heeft. “Die liefde die vanzelfsprekend zou moeten zijn, was bij hem al vanaf het prille begin geschaad”, vertelt Deknudt. “Volgens mij is het belangrijk dat gedetineerden

op zo’n manier kunnen en mogen kijken naar waar het ooit fout gelopen is, zonder zich in de slachtofferrol te wentelen. Als ze daarover kunnen praten, voel je dat er in die innerlijke muur deurtjes opengaan en er weer een beetje licht naar binnen kan schijnen. Het is een moment waarop de barmhartigheid doorbreekt en voelbaar wordt. Bevrijdend en verbindend tegelijk.”

CULTUUR

slachtoffers hebben we de verhalen bovendien geanonimiseerd”, vertelt ze. “Normaal werken concrete voorbeelden goed in een tekst, maar die kon ik in dit geval dus niet altijd gebruiken. Ik heb daarom verschillende verhalen vermengd en van de drie deelnemende mannen één man gemaakt.” Schmitz verzamelde duizenden quotes, waarvan ze de tweehonderd meest pakkende selecteerde. Die citaten arrangeerde ze zo dat er rake, ritmische monologen ontstonden. “Ik wilde dicht bij de taal van de gevangenen blijven, hun quotes letterlijk gebruiken. Bepaalde onderwerpen kwamen terug: de rol van moeders, het leven tussen muren… Het viel me op dat de gevangenen beeldtaal gebruikten. Spraken ze over muren, dan hadden ze het over hard zijn, opgesloten zijn, van je hart een steen maken. Zo ontstond het eerste beeldverhaal in de reeks, dat Muur heet.” Nadat de teksten klaar waren, gingen illustrator Nicolas Marquez en audiovisueel kunstenaar Boris Vermeersch, die ook bij enkele gesprekken aanwezig waren, aan de slag met het uitwerken van het beeld. De drie kunstenaars zetten de beeldverhalen om in een tentoonstelling die bestaat uit vijf beeldverhalen in drie talen met telkens een bijhorende animatiefilm en podcast. Met het eindresultaat hopen de drie gedetineerden, de aalmoezenier en de

drie kunstenaars andere gedetineerden te ondersteunen tijdens hun detentietijd en hen aan te sporen om ook op reflectietocht te gaan. Ook willen ze mensen binnen en buiten de muren op een andere manier kennis laten maken met gedetineerden en het pleidooi voor een humaner detentiebeleid (en een veiligere samenleving) een duwtje in de rug geven.

VERDRIET VAN DE BAK Voor Schmitz hebben de bezoeken aan de gevangenis haar kijk op detentie alvast veranderd. “Enerzijds was de ervaring geruststellend. Er wordt vaak gezegd dat veroordeelden allemaal psychopaten zijn, maar ik ontmoette mensen met emoties en schuldinzicht”, zegt ze. “Anderzijds ben ik me er nu van bewust dat een gevangenisstraf weinig oplost. Het systeem beschadigt mensen die al beschadigd zijn. Doordat ik als schrijver een inkijkje kreeg in de levensgeschiedenis van deze mannen, besef ik ook meer dan ooit dat er meer geïnvesteerd moet worden in kinderen. In de jeugd van al deze mensen is er iets misgelopen. Dat is zo spijtig.” De meeste gedetineerden komen weer vrij, maar zijn daar weinig op voorbereid. De nood om aan dit soort projecten mee te doen is daarom groot. Het geeft gedetineerden de kans hardop na te den-

ken over wie ze zijn, wie ze kunnen vertrouwen en hoe ze de maatschappij weer in willen. Er zijn niet veel momenten en mensen ingebouwd in het systeem waarbij ze op die manier kunnen reflecteren. “Als aalmoezeniers kunnen we zo’n project wel opzetten, dankzij onze unieke positie in de gevangenis: we behoren niet tot het systeem, maar we zijn wel jarenlang trouw aanwezig”, zegt Deknudt. “In onze aanwezigheid kunnen we gedetineerden tegemoetkomen in hun eenzaamheid. Als vertrouwenspersoon kunnen ze bij ons op verhaal komen. Dat hebben ze hard nodig, maar in de ruwe omgeving van een gevangenis is dat vaak onmogelijk – dat is in mijn ogen het verdriet van de bak.’ De expo is te zien tot 22/3 in de Sint Niklaaskerk in Gent, op 26/3 tijdens het Feest van het Falen in de Arenberg in Antwerpen (www.feestvanhetfalen. be) en van 23/4 tot 20/5 tijdens Café Winket, een tijdelijke warme plek aan de gevangenis van Brugge voor bezoekers aan gevangenen en passanten (www.paxchristi.be/cafeWinket). Markant-groepen kunnen de tentoonstelling uitlenen via www.ip-pi.be. Via deze QR-code kan je de podcast van De imaginaire pelgrimstocht beluisteren. ■

Op reis T- NATIONAAL MET MARKAN

T- NATIONAAL MET MARKAN

2022

Op reis

OP REIS MET MARKANT IN 2022 Zin om met Markant de wereld te verkennen? Onze reisbegeleiders hebben een divers aanbod uitgewerkt van reizen met net dat tikkeltje meer. Je beleeft ze in Markant gezelschap én kan rekenen op een organisatie van a tot z waarbij kwaliteit, comfort en een op en top markante belevenis voorop staan.

MEER INFORMATIE OVER DE REISPROGRAMMA’S, PRIJZEN EN INSCHRIJVINGEN OP WWW.MARKANTVZW.BE/REIZEN

Bovendien zijn al onze reisprogramma’s heel transparant uitgewerkt samen met erkende reisprofessionals en is alles inbegrepen, geen onverwachte verrassingen dus op vlak van jouw reisbudget.

Ontdek hieronder welke afreisdata en bestemmingen er dit jaar nog zijn gepland.

Mei » Mindfulness in la douce France » 21/05 - 25/05

September

» Pelgrimstocht Krakau, de lange weg naar vrede » 22/05 - 27/05

» Namibië, indrukwekkende landschappen » 03/09 - 16/09 » De onbekende pracht van Litouwen » 05/09 - 15/0 » Lissabon en Alentejo » 06/09 - 11/09 » Mindfulness in la douce France » 24/09 - 28/09

Juni

» Bhutan, in het hart van Shangri-la » 25/09 - 05/10 » Kroatië & Montenegro, schilderachtige baai van Kotor en Dubrovnik » 27/09 - 01/10

» Nordic design en architectuur in Helsinki » 10/06 - 14/06 » Bruisend Galway » 12/06 - 20/06 » Georgië, with love from the Kaukasus » 17/06 - 30/06

Oktober

Juli

» Wenen, meer dan de voetsporen van Sissi » 20/10 - 24/10

» Pelgrimstocht langs ‘Le Sentier Cathare’ » 03/07 - 13/07

» Bucuresti, Moldavië en Odessa. Verrassend cultureel » 06/10 - 11/10

» Pracht van de Noorse eilanden en Tromsø » 06/07 - 14/07

» Turkije, wandelen langs de Lycian Way » 29/10 - 06/11

» Kirgizië, in het bloemenveld met yurts en nomaden » 06/07 - 18/07 » India - Ladakh, het land der hoge bergpassen » 30/07 - 14/08

Augustus » Oslo en Fjord Noorwegen » 17/08 - 25/08

Op reis November

» Mexico, in de voetsporen van Frida Kahlo » 18/11 - 29/11 » India, Unwind in Kerala » 26/11 - 04/12

CULTUURTIPS

BLOEMENEXPO

Groene steden op Floriade Op 14 april opent de wereldtuinbouwtentoonstelling Floriade Expo 2022 in het Nederlandse Almere haar deuren. Een half jaar lang kunnen bezoekers een reis maken langs innovatieve tuinbouwtechnieken en internationale paviljoens en ervaren hoe binnensteden groener, duurzamer en leefbaarder kunnen worden gemaakt. Je ontdekt ook de reis van het zaadje of stekje tot aan het eten op je bord. Het motto van deze Floriade is ‘Growing Green Cities’, over de stad van morgen. Een moderner en actueler thema dan ooit: 33 landen presenteren hun concepten en innovaties voor een duurzame en groene toekomst, waaronder ook een Belgisch paviljoen. De expo is elke dag open van 14 april tot 9 oktober 2022. Tickets vanaf 29 euro voor volwassenen. www.floriade.com

ke en een dunne huid, ziet hoe alles verwordt tot zelfhulp, wordt dertiger, zoekt een woord voor de binnenkanten van ellebogen, piekert over vals en oprecht sentiment, verhuist én vraagt zich af wat het betekent om als vrouw, de huur te delen met een man. Erg interessant leesvoer. GIDS

Minder spullen, meer rust Opruimen is een magische manier om orde te scheppen in je huis en in je leven. Het maakt je bewust van wat en hoeveel je hebt, zo legt Karen De Meyer uit in haar gids De magie van het opruimen. Ontspullen doet je anders met dingen omgaan en zet je aan tot minder kopen. Zo draag je bij aan een duurzamere wereld. Opruimcoach Karen De Meyer neemt je mee op een wandeling door je huis. Aan de hand van tips, stappenplannen en anekdotes helpt ze jou om elke kamer grondig op te ruimen. De vele foto’s zullen je inspiratie en zin geven om van jouw huis een thuis te maken.

Wat je zelf doet... Hoe kun je je onttrekken aan een vastgeroeste manier van kijken en denken? Wat is zelfinzicht en waarom zoeken we er zo naar? Hoe verhoudt denken zich tot voelen? Literatuur tot het leven? Het ‘ik’ zich tot de wereld? In Zelf doen probeert Niña Weijers, de auteur van o.m. De consequenties, al lezend en schrijvend een route door het leven te vinden. Ze voedt een hond op, leert levenslessen van haar rij-instructeur, verlangt naar de eenvoud van een Ikeahandleiding, discussieert over het verschil tussen mensen met een dik-

POËZIE

Komeetkristal liefde als hij ontluikt in de spankracht van haar dromen zal zij hem beminnen om het glooien van zijn huid om het gloeien van zijn toewijding

WIN WIN WIN Markant Magazine mag 5 duotickets weggeven. Mail naar redactie@markantvzw.be

BOEK

Marva, van Willeke Alberti tot Gorki of Clement Peerens over An Christy of John Terra... Intussen is het 2022 en gaat Jukebox 2020 verder, met wat vertraging – corona, u kent het. Het concept blijft hetzelfde: het publiek kiest vooraf wat er uit ‘de jukebox’ komt. Check de agenda op de site. www.jukebox2020.be

WIN WIN WIN Markant Magazine mag telkens drie exemplaren weggeven van deze twee boeken. Stuur snel een mail naar redactie@markantvzw.be.

MUZIEK

Jukebox 2020 in 2022 Sommige liedjes duren wel lang. Meer dan 20 jaar geleden stapten Nele Bauwens, Tine Embrechts en Lucas Van den Eynde voor het eerst samen het podium op met hun programma Jukebox 2000, waarin ze allerlei nummers brachten die het publiek wilde horen. Van Louis Neefs tot

zij zal het masker van de melancholie opbergen in geheime lades de weerstanden temperen en liefhebben tot hij haar ontglipt in gelaagde grond Dit is het eerste gedicht uit Komeetkristal van Griet De Wispelaere, bestuurslid bij Markant Mariakerke-Wondelgem. Ze liet haar laatste poëziebundel op 350 exemplaren drukken. Markant Magazine mag er eentje weggeven! ■ WIN WIN WIN Markant Magazine mag 1 exemplaar weggeven. Mail naar redactie@markantvzw.be

ALLE EVENTS ZIJN ONDER VOORBEHOUD. CHECK ALTIJD EERST DE WEBSITE VOOR MEER INFO

Markante Midweek 18 – 21 OKTOBER 2022

voor Markant-dames en vriendinnen vanaf 55 jaar » Genieten van een gezellig aperitiefconcert. » Kennismaken met lokale familiebedr�ven en hun passie voor pure producten. » Cultuur- en erfgoedpareltjes in Oostende en Diksmuide ontdekken. » Een straffe vrouw met een markante missie ontmoeten. » Heerl�k uitwaaien en de gezonde zeelucht opsnuiven. Dat is onze nieuwe Markante Midweek in een notendop. Vier dagen lang in duindomein Ter Helme en omgeving passie in al haar vormen ontdekken, samen met markant gezelschap f�ne dingen beleven en f�nschalig genieten.

Check www.markantvzw.be/markantemidweek of vraag onze folder op via info@markantvzw.be

CITYTRIP

Laat je Leiden Tussen oud en nieuw, waan je je in Leiden. Geniet van de architectuur, de musea en – voor wie met de wagen komt – zelfs van de parkeergarage. Tekst Micheline Peacock

DAG 1 Leiden is dé wetenschapsstad van Europa in 2022. Dit jaar staat bol van leuke activiteiten voor bezoekers. Bij aankomst in de stad rijden we de parking onder de Lammermarkt in: als een kurkentrekker boort hij zich acht verdiepingen de grond in: ruim, licht, netjes en zo geconcipieerd dat je steeds de eerste vrije plaats vindt zonder enige hinder van tegenliggers of voetgangers. Een wereldwonder van architectuur, dixit het infopaneel. We komen weer bovengronds naast de – Hollandser kan niet – windmolen de Valk die ons als de poolster steeds weer de weg zal wijzen. Dit contrast, of liever, dit samengaan van oud en nieuw lijkt typisch voor Leiden: een autoluw eeuwenoud stadje met elektrische bussen, hippe studenten op een omafiets en mummies en skeletten van dino’s in hypermoderne musea. Volg maar mee. Er zijn natuurlijk de typische huizen, de grachten en bruggetjes. Heerlijk, zeker met wat zon. We kuieren richting het Rapenburg, de mooiste gracht van de stad. Onderweg stoppen we bij de Hortus Botanicus, die elke dag open is. Je vindt er serres met tropische gewassen, orchideeën en vleesetende planten, een Japanse tuin, enkele perken met Chinese geneeskrachtige kruiden en een varentuin. Ooit bloeiden hier de eerste tulpen en hier verzorgde Philipp Franz von Siebold (1796 - 1866) de planten die hij uit Japan had meegebracht – onder meer de eerste stekjes van de Japanse duizendknoop, die invasieve exoot die natuurliefheb-

bers vandaag tot wanhoop drijft. In het Sieboldhuis leer je meer over zijn leven en werk. Aan de overkant van het Rapenburg ligt het Rijksmuseum voor Oudheden (RMO). We verdiepen ons in de vaste collectie, beginnen met Egypte, maar beseffen dat we ons moeten beperken als we ook Doggerland – het enorme prehistorische landschap dat zo’n 7.000 jaar geleden is verdwenen in de Noordzee – willen ontdekken en we de tijdelijke tentoonstelling over de tempels uit Malta niet willen missen. Sluitingstijd. Buiten begint het avondleven op gang te komen. In een trendy Italiaanse eettent gaan we onze honger stillen. Neen, geen dessert, want we willen vanavond nog het Singelpark afwandelen: de 6 km lange vestinggracht. Dat lukt uiteindelijk maar voor de helft, al heeft mijn stappenteller vandaag toch 16.000 stappen geregistreerd.

DAG 2 Leiden is de geboortestad van Rembrandt en vandaag lopen we dus de Rembrandtroute om ons onder te dompelen in de Gouden Eeuw. Zodoende leren we over de bevolkingsexplosie en de s tadsuitbreiding in de zeventiende eeuw, over de bloei van de (laken)handel en van de wetenschap en over de Pilgrim Fathers

MET KINDEREN? MAAK DE REIS OVER DE NIJL Komende zomer kan je met de noordenwind mee zeilen, van de Middellandse Zee naar Midden-Afrika, tijdens deze doe-expo in het Rijksmuseum van Oudheden. Ze neemt je mee langs de meest bijzondere plekken langs de Nijl, de langste rivier ter wereld. Je maakt een reis door het oude Egypte en ontdekt welke andere culturen er nog meer langs de Nijl lagen, van de Nubische steden tot het koninkrijk Aksum. Onderweg ontcijfer je hiërogliefen, sla je je eigen munten, maak je papyrus, rijg je een armband, versier je een tempel, bouw je een piramide en meer. Van 2 juli t.e.m. 4 september 2022. www.rmo.nl Hortus Botanicus.

REIZEN

Rapenburg. Foto Kees Hummel

wandelen we langs plekken waar wis- en natuurkundigen, economen en astronomen ooit uitpakten met hun vondsten: de Leidsche fles (om elektrische lading op te slaan), de tiendelige breuk, het heliocentrisme, orgaantransplantatie, econometrie en elektronenspin… Het Rijksmuseum Boerhaave biedt een schitterend overzicht van vijf eeuwen geneeskunde. We nemen plaats in het (nagebouwd) anatomisch theater waar destijds voor het oog van nieuwsgierigen lijken werden ontleed. We zien een soort pop waarvan de buik openging als een deksel om aanschouwelijk voor te stellen hoe de baby in de moederschoot zat. We leren over het nut van handen wassen vóór een operatie en over de moeizame weg om een elektrocardiogram te realiseren. We zien hoe een ijzeren long werkte (en ik die dacht dat dit een verzinsel uit Suske en Wiske was!). Hoe verder je vordert in de zalen, hoe recenter de ontwikkelingen. Boeiend, maar dan is mijn arme hoofd verzadigd. Er kan geen wetenschappelijk weetje meer bij. We komen zeker nog terug. Er is in Leiden nog zoveel: Corpus (een museum waar je in een uur tijd doorheen het menselijk lichaam reist), het Leiden American Pilgrim museum, Museum De Lakenhal, de hofjeswandeling… Leiden telt 35 hofjes, middeleeuwse sociale woningen, zoals een begijnhof gebouwd rond een binnentuin en afgesloten met een deur. We moeten nog op de grachten varen (of suppen?) en shoppen. Nog snel een souvenirtje kopen: een thriller van Jeroen Windmeijer. Zo leuk om met de personages door de Beschuitsteeg te lopen, de Breestraat over te steken en te vermoeden dat er weleens tunnels van de Burcht naar de SintPieterskerk kunnen lopen. Wordt vervolgd. ■

die er een tijdje verbleven alvorens ze de grote overtocht naar Amerika maakten. Niet alles is echt gelinkt met de beroemde schilder. Wel passeren we de plek waar ooit de moutmolen van zijn oma heeft gestaan en de kerk waar zijn ouders begraven werden. We turen door een raampje binnen in de Latijnse School, waar de kleine Rembrandt zijn broek versleet en na tien seconden begint zich warempel ons portret af te tekenen op een digitale schildersezel. De namiddag brengen we door in Naturalis. Opgezette dieren, een maquette van Nederland in de ijstijd, vulkanisme en platentektoniek, het ontstaan van edelstenen… allemaal aanschouwelijk en plezierig voorgesteld. De meeste bezoekers tref je aan op de zevende verdieping voor alle pikante details over ‘verleiding’ bij dieren. Roodfluwelen draperieën en knusse hoekjes met fauteuils scheppen een boudoirachtige sfeer. Je krijgt zowaar rode oortjes bij het filmpje ‘green porn’ met Isabella Rosselini die demonstreert hoe walvissen en regenwormen het doen. De architectuur is overweldigend. Ga zeker eens kijken op de www. naturalis.nl en je zal zien wat ik bedoel. Vandaag 22.000 stappen – dat verdient een lekker dinertje bij Wielinga. In het driegangenmenu vinden zowel vlees- en viseters als vegetariërs hun gading.

DAG 3 Na het ontbijt heb ik een afspraak met Lucien Geelhoed, intendant van Leiden City of Science 2022. Vol enthousiasme over dit project gaan we een versnelling hoger om Leiden te leren kennen als stad van ontdekkingen. Met de app Leiden discoveries

REIZEN

Rust en ruimte in Alentejo

Lissabon, Porto en de Algarve, dat zijn de bekendste en meest bezochte oorden in Portugal. Tussen Lissabon en de Algarve ligt een uitgestrekt dunbevolkt gebied met tal van toeristische troeven, die geleidelijk aan uitgespeeld en ontdekt worden: Alentejo. Tekst Lut Geypens

De 61 km lange kuststrook aan de Atlantische Oceaan is een unicum binnen het kusttoerisme. Hier geen ontsierende hoogbouw en volgepropte stranden. Er wordt streng toegezien op de duurzame ontwikkeling van het toerisme, waarbij het vrijwaren van de ongerepte kusten en charmante vissersdorpjes vooropstaat. Het binnenland van Alentejo is dunbevolkt. De grootste steden zijn het historische universiteitsstadje Evora, zeker een bezoek waard, en Beja. Alentejo staat voor natuur, rust en ruimte. Waar vroeger graan- en maisvelden het landschap domineerden, zijn dat nu voor-

al olijfbomen, kurkeiken en wijngaarden. Hier en daar wordt de immense vlakte onderbroken door een authentiek dorpje met lage witte huisjes. Ook opvallend: de vele rijzige ooievaars op de hoogspanningspalen, waar ze graag hun nesten bouwen.

HET NIEUWE WANDELEN We zoemen in op een regio in het oosten van Alentejo, aan de grens met Spanje, waar we zijn uitgenodigd om het nieuwe wandelproject Trans Alentejo te verkennen. Bezieler van het project is onze gastheer José Pedro Calheiros, een man die er

REIZEN

en de dunbevolkte omgeving zorgen voor een minimum aan lichtvervuiling, zodat bij nacht een ongeziene sterrenpracht de hemel tooit. Wil je meer weten over sterren en planeten, boek dan zeker een avondje sterrenkijken in het observatorium Lago Alqueva in Monsaraz. Je krijgt een deskundige uitleg en mag zelf door de telescopen de hemellichamen van dichtbij bewonderen.

BURCHTEN EN KASTELEN streek komt tot leven: rijke boeren die het voor het zeggen hadden. Tegenwoordig zijn vele van de oorspronkelijke herenboerderijen – herdades genaamd – overgenomen door welstellende Portugezen uit de noordelijke steden. Sommige kregen een toeristische bestemming en vormen op die manier als typische verblijfsformule een van de grote troeven van de streek. Wij krijgen onderdak in Monte da Estrela, een herdade die diep verscholen ligt tussen de olijfgaarden. Er zijn slechts zes kamers en twee suites. De gasten kunnen beschikken over een sfeervolle ontbijtruimte, salons, terrassen en een spa. In de kelder wordt wijn gemaakt en bewaard voor eigen gebruik. We zijn overdonderd door de charme en authenticiteit van het complex.

WATERSPORTEN Trekpleister in dit grensgebied met Spanje is het Alquevameer. Met 250 vierkante meter oppervlakte en 83 km lengte is dit het grootste kunstmatige meer in Europa. De dam op de rivier Guadiana werd in 2001 aangelegd als waterreserve voor de droge Alentejo. Daarbij werd zelfs een volledig dorp onder water gezet. Tijdens de zomermaanden is het meer een toeristische topper. Je kan er aan watersport doen, boottochten maken, zelfs woonboten huren. Het uitgestrekte meer

▲

uitziet zoals zijn naam klinkt: rechtstreeks weggelopen uit een Zorro-film. Niet vergeten: tot het einde van de vorige eeuw kende Portugal totaal geen wandelcultuur. De eerste bewegwijzerde route verscheen pas eind jaren 90. Nu maakt men een serieuze inhaalbeweging. Het project werd opgestart in 2015. Het groepeert 47 aparte wandellussen, bestaande en nieuwe, onder één noemer: Trans Alentejo-wandelroutes. De routes zijn verspreid over de hele Alentejo, de meest noordelijke ten noordoosten van Lissabon, de meest zuidelijke net boven de Algarve. De lengte varieert van 8 tot 21 km. Aan het begin van elke route maakt een bord je wegwijs, tenminste als je Portugees begrijpt. Borden met Engelse vertaling zijn in de maak. Voor elke route is er een brochure, alleen zijn ze in de streek die wij verkennen net op. Sommige aanduidingen zijn verdwenen: “die moeten we dringend opnieuw schilderen”. De Portugese way of life, je went er maar best snel aan. Als toerist is het heerlijk om ondergedompeld te worden in die relax, take it easy -cultuur. Wie zijn of haar Noord-Europese efficiëntie niet kan thuislaten, zal hier weleens vloeken. José Pedro vertelt over de moeilijkheden die ze hadden – en nog hebben – om doorgang te verzekeren bij de plaatselijke landeigenaren. Het verleden van de

Spanje en Portugal hebben elkaar eeuwenlang bekampt, en dat heeft zijn sporen nagelaten in de vorm van talloze burchten en kastelen aan het grensgebied. In 1668 werd Portugal onafhankelijk van Spanje na een 20 jaar durende oorlog. De meeste bouwsels zijn intussen deels gesloopt. Pas de laatste jaren wordt er geïnvesteerd in renovatie. Een goed bewaard middeleeuws stadje met kasteel en stierenarena is Monsaraz. Je geniet er van een uniek uitzicht, kronkelige straatjes, lage witte huizen, winkeltjes en restaurants. Ook het hooggelegen, rond een kasteel opgetrokken stadje Moura (Portugees voor Moors) is een bezoek waard. Het is er authentiek maar levendig, als centrum van de olijfolie- en wijnproductie. Een absolute troef van de streek zijn de talloze restaurantjes – niet chique, wel authentiek – waar je zowel ’s middags als ’s avonds terecht kunt voor een typisch Portugese maaltijd, rijkelijk overgoten met lokale wijn. De sfeer is er ongedwongen, het eten traditioneel, lekker en goedkoop. De potten en schalen worden op tafel gezet, opscheppen doe je zelf, zoveel als je wil, want er is altijd te veel. Doorgaans wordt stevige kost geserveerd: varkensvlees voert de boventoon. In Adega Velha (Moura), een charmant restaurantje annex wijnmakerij (of is het andersom?) eten we varkenspoten en drinken we 2 maanden jonge wijn.

REIZEN

In het dorp Juromenha vertrekt onze boot voor een tochtje op de Guadiana, een lange rivier die voor een groot stuk de grens met Spanje vormt en in het zuiden uitmondt in de Atlantische Oceaan. We varen heen en weer, met prachtig zicht op een burcht, en gaan even koffie drinken in Spanje. Groot is onze verbazing als de stuurman ons bij terugkomst vergezelt naar een piepklein maar goedgevuld restaurantje Pata Larga, waar hij zijn schort aantrekt om gastheer te spelen. In de open keuken bereidt zijn vrouw in haar eentje het eten. Gevulde champignons, varkensvlees met ananas, gamba’s…

zangen: de Cante Alentejano. Enkele ‘notabelen’ van het project nemen het woord. Er wordt gepraat, gelachen, geklonken en gezongen… en dat alles héél lang, want Portugezen hebben iets waar wij altijd te weinig van hebben: tijd. ■ Meer info via www.montedaestrela.pt www.visitalentejo.pt en www.portugalwalkingfestival.com/ transalentejo

TIJDLOOS GENIETEN De verleiding is groot om de lunch even te laten zakken, maar er is een wandeling gepland, en hey, daar zijn we voor gekomen. De route voert ons door een glooiend landschap van velden en olijfgaarden met heerlijke vergezichten, langs een burcht en de rivier. Het traject is niet helemaal vlak, maar echt klimmen is er niet bij. Dit is niet bedoeld voor doorwinterde trekkers, wel voor een tochtje met familie of vrienden. Vergeet niet dat de temperaturen hier in de zomermaanden regelmatig oplopen tot boven de 40 graden. De beste maanden om hier te verblijven, en al zeker om te wandelen, zijn mei, juni, september en oktober. Conclusie? Als je in de streek bent, moet je zeker een wandeling van het Trans Alentejo-project meepikken. Er speciaal voor naar Alentejo afzakken zou wat overdreven zijn. Op onze laatste avond ontmoeten we de eigenaars van Monte da Estrela: al wat oudere maar nog actieve artsen uit Lissabon. De ruime woonkamer is omgetoverd tot een restaurant, waar een tiental fraai gedekte tafels op ons wachten. Aan één ronde tafel zitten vijf mannen, eentje met gitaar, de andere met fantastische stemmen. Zij begeleiden de stevige maaltijd met prachtige polyfonische ge-

Markant organiseert een reis naar Lissabon en Alentejo van 6/9 tot en met 11/9. Je ontdekt er de stadjes Evora en Monsaraz en het typische landschap met zijn kurkeiken, olijfbomen en megalithische monumenten. Je proeft er de heerlijke wijnen van Alentejo en kan zelfs een luchtballonvaart maken. Meer info: www. markantvzw.be/reizen/lissabon

Ultiem genieten en anders beleven!

Duitsland Noord-Duitse Waddeneilanden & eiland Sylt

Ontdek prachtige stranden en mooie natuur... Afreisdatum:

02/06/2022 8-daagse

begeleide rondreis

IJsland

Voor eeuwig verliefd op IJsland Afreisdata:

05/06, 16/06 & 28/06/2022 10-daagse

begeleide rondreis

Noorwegen Ullensvang

Noorse, spectaculaire vergezichten Afreisdata:

16/07 & 23/07/2022 8-daagse

begeleide rondreis

Bezoek www.premiumtours.be en blijf op de hoogte van het groeiende reisaanbod! fb.com/caroluspremiumtours.be

@carolusreizen

COLUMN

Ook dat is liefde

nlangs was mijn vriend een week weg, op vakantie met familie. Jaloers was ik niet, wel een tikje bezorgd of ik alles zou rondkrijgen met mijn werk, in combinatie met de zorg voor onze kinderen. Dat bleek, dankzij de hulp van mijn moeder, onterecht. Op de dagen dat ik avonddiensten had op de krant, zorgde zij ervoor dat onze achtjarige dochter en vijfjarige zoon eten kregen, hun tanden poetsten en op tijd in bed lagen voor hun verhaaltje. Alle lof voor alleenstaande ouders, ik zal nooit snappen hoe zij het doen. Tijdens de afwezigheid van mijn vriend bedacht ik hoe hard ik normaal op hem steun en hoe ik, wanneer de kinderen niet naar mij luisteren, vaak afwachtend aankijk. Zo van: ga jij er nu eindelijk nog wat van zeggen, of hoe zit het? Waarna ik soms boos kan worden op alle drie mijn gezinsleden omdat ze geen van allen doen wat ik van hen verwacht. De week zonder hem was vooral zwaar omdat ik er echt elke ochtend uit moest, ook na de korte nachten die soms op de avonddiensten volgden. Tegelijkertijd, eerlijk is eerlijk, was het soms heerlijk simpel. Mama’s wil was wet, punt. Ik hoefde nergens over te overleggen. “Euhm, nee, je mag geen koekje nu.” “Kom, eerst opruimen en dan mogen jullie tv kijken.” Ik ben zeker niet altijd de strenge ouder, maar mijn vriend en ik hebben wel dikwijls een andere kijk op opvoeden. Hij zal sneller zeggen dat ons zoontje zich niet moet aanstellen bij een – ja, dikwijls erg klein en inderdaad, soms zelfs ingebeeld – onrecht dat hem is aangedaan. Ik ben van het principe dat je voelt wat je voelt. Dat betekent niet dat je als kind altijd je zin moet krijgen, maar als je huilt, huil je. “Laten we zijn gevoel wel erkennen!” probeer ik dan mijn vriend te overtuigen. “Dan gaat hij later hopelijk zijn gevoelens niet onderdrukken! Zoals zo veel mannen!” Waarna hij in het beste geval niets terugzegt. En zo kan ik even doorgaan. Hij vouwt liever de was op zonder de kinderen, omdat het zo sneller gaat, terwijl ik juist wil dat ze wel meehelpen, gewoon, om te oefenen, want het is het idee dat telt, hoewel het dan absoluut tien keer trager gaat. Hij vindt – in mijn ogen – iets te gemakkelijk de weg naar de binnenspeeltuin op een regenachtige zondag, terwijl ik al ineenkrimp bij de ge-

Hoofdredacteur van Markant Magazine Ann-Marie Cordia (45) heeft een vriend en twee kinderen. Ze laat haar columns nog altijd eerst door haar moeder nalezen.

dachte aan al die joelende kinderen en hamer op de weldaden van een wandeling. “Slecht weer bestaat niet, schatjes, alleen maar onaangepaste kledij. Kom, doe jullie regenpak aan!” Ik wil zeker niet onze vuile was buitenhangen. En nee, het einde van onze relatie is nog lang niet in zicht – dat zou ik niet eens overleven. Al lijk ik me soms me in een soort van catch 22 te bevinden. Net omdat ik niet zonder hem kan, moedig ik mijn vriend tot vervelens toe aan om gezonder te eten en minder de bourgondiër uit te hangen, want ik wil niet alleen achterblijven. Waarna we bekvechten omdat ik aan het zeuren ben. Zo jaag ik hem ook een beetje van van me weg, of toch minstens de kast op, terwijl ik dat juist niet wil. Toen ik het dossier in dit nummer las, putte ik hoop uit de getuigenissen. Ik zag schoonheid in alle verhalen en wens iedereen de relatievorm toe die bij hem/haar/hen past. Tegelijk droom ik ervan met mijn vriend oud worden te worden, en met hem alleen. Zou het echt zo zijn dat je je verschillen uiteindelijk gaat zien als hetgeen je echt verbindt als koppel, zoals bij Luk en Mieke? In dat geval gaan mijn vriend en ik samen nog lang en gelukkig leven. Het zal niet helemaal vanzelf gaan, maar ik vind het iets om naar te streven. “Op momenten dat je beslist je eigen gelijk even opzij te zetten en te luisteren naar de andere, dan kies je voor de band tussen jou en je partner”, zegt Luk. “Ook dat is liefde.” Ik zou daaraan willen toevoegen: naar de binnenspeeltuin gaan als hij het wil, hoewel je ervan gruwt, ook dat is liefde. ■

Foto Mr. Frank

Het was soms heerlijk simpel. Mama’s wil was wet, punt

‘Ik ben 57. Moet ik nu al aan een testament denken?’ U leest het in onze gratis gids! Wilt u dat uw nalatenschap volgens uw wensen wordt verdeeld? Stel het opmaken van een testament dan niet uit. Een testament geeft u controle over wie wat krijgt en voorkomt problemen bij nabestaanden. Vraag nu onze gratis gids aan met 21 veelgestelde vragen (en antwoorden) over nalaten, testament en schenken.

✁ Ja, ik ontvang graag de gratis gids over nalatenschap en testament. Bestel de gids via komoptegenkanker.be/nalaten of vul deze antwoordstrook in.

De heer Voornaam

Mevrouw Naam

Straat Postcode

Nummer

Bus

Gemeente

Vragen? Contacteer ons via testament@komoptegenkanker.be of op 02 227 69 69. Wij gaan zorgvuldig met uw gegevens om en verstrekken ze nooit aan 63 derden. Kijk op komoptegenkanker.be/privacybeleid voor meer informatie.

MA_1_22

Stuur de ingevulde antwoordstrook in een gefrankeerde envelop naar: Kom op tegen Kanker vzw, Koningsstraat 217, 1210 Brussel.

COLOFON

Colofon

OPLAGE 30.000 exemplaren RECLAMEREGIE Liesbeth Joos, Publicarto NV Klapstraat 16, 9831 Sint-Martens-Latem

MARKANT MAGAZINE IS HET LEDENBLAD VAN MARKANT, BEST PITTIG EN ARTEMIS en verschijnt op 1 september, 1 december, 1 maart en 1 juni

Markant vzw is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de advertenties.

Ken je ons digitaal magazine Markantmag.be?

ALGEMEEN VOORZITTER MARKANT VZW Gudrun Verschuere

Dit is het digitale broertje van het papieren Markant Magazine. Als lid ontvang je dit online magazine zeven keer per jaar in je mailbox. Wil jij ons digitaal magazine ook ontvangen? Inschrijven kan hier: www.markantvzw.be/markant/magazine

V.U. Diane Devriendt

Winnaars decembernummer

MARKANT-SECRETARIAAT Hendrik I-lei 296, 1800 Vilvoorde Tel. 02 286 93 30 info@markantvzw.be, www.markantvzw.be

Weekend in Ter Helme Julie Pots Scheurkalender Een jaar op reis Carine Haerick, Rosine Heynze, Ann-Sophie Verschoore, Lieve Van Driesen en Marie Paule Boden Vegamuze van Eveline Versluys Liesbeth Leemans, Veronique Vangheluwe en Kristel Mommaerts Gezonde grenzen van Nedra Glover Tawwab Maria Defruyt, Lieve Soenens en Mieke Lenaerts Hoe legaal te flirten van Liesbet Stevens Marleen Mortier, Bea De Hantsetters-Vanhalst en Lutgart de Kempeer Boek van hoop van Jane Goodall Lieve Lambrecht Van Acker, Beatrice Homans en Hilde Van de Vijver Nog negen minuten van Evi Hanssen, Hilde De Baerdemaeker en Jutta Borms Cries Bevernagie, Hilde Duvauchel en Diane Billiet De allerbeste uitvinding van de hele wereld van Shamisa Debroey Tine Lembrechts-Mélange, Carolie Vrijdagh en Nicole Gheldof In haar voetsporen van Maite De Beukeleer en Maarten Larmuseau Maria De Bo, Lucienne Stubbe en Lutgard Besard

ABONNEMENTEN • 47 euro voor het sociaal-cultureel netwerk Markant en Best Pittig • 150 euro voor Artemis, het professionele netwerk Lid worden kan via www.markantvzw.be HOOFDREDACTIE Ann-Marie Cordia, annmarie.cordia@markantvzw.be ARTDIRECTION Bird’s Eye Design BVBA REDACTIERAAD Isabelle Bral, Nathalie Dirix, Selma Franssen, Lut Geypens, Gillian Lowyck, Geertrui Nees, Micheline Peacock, Brigitte Vermeulen en Lauren Van Zeebroeck WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER Isabelle Bral, Lut Clincke, Trui Colpaert, Jael Cox, Jozefien Daelemans, Flore Deman, Marije Dedecker, Nathalie Dirix, Selma Franssen, Lut Geypens, Geertrui Nees, Micheline Peacock, Pierre Raemdonck, Rebecca Schoeters, Sarah Van Looy, Lauren Van Z eebroeck, S ofie Mijn Made Vermeulen in, registreer je Vereyken, Brigitte nu en ontvang bedrijfsnieuws en Gudrun op Verschuere maat uit jouw regio!

markant

MAGAZINE · NR.1 2022

Markant is lid van

MODE Deze lente mag het knallen

DOSSIER RELATIES Liefde is (niet) voor altijd

Oude spullen? Die verkoop je online

HET LEVENSVERHAAL VAN YUNG FIERENS ‘Ik was dan toch geen weeskind’

COVERFOTO Fotografie: Johan Van der Hasselt Make-up: Ruth De Keyser van Studio Cara

Markant Magazine wordt gedrukt op chloorvrij papier bij Drukkerij Moderna

Wat zijn de voordelen van een Mijn Made in profiel?

9 9 9 9 9 9

• • • • • •

Blijf ook in de toekomst alle artikels op made-in.be gratis lezen Je krijgt onbeperkt toegang tot alle online artikels, podcasts en video Beheer zelf jouw persoonlijke gegevens Reageer op artikels & voeg agenda-items toe Kies welke nieuwsbrieven en mails je van ons wil blijven ontvangen. Volg regio’s, gemeentes, bedrijven, personen, sectoren en dossiers

Maak je Mijn Made in profiel aan via Made-in.be/register of scan de QR code 

Winnares van de WOMED Award Caroline Vercauteren van BonMush

‘We mikken op flexitariërs’ HET BLAD VAN MARKANT, ARTEMIS EN BEST PITTIG

TIJDELIJKE ACTIE WORD LID

Eindel�k kan het weer. Samenkomen, ontdekken, beleven en genieten. We hebben lang genoeg in ons kot gezeten. Het belooft een heel r�k gevuld en boeiend voorjaar te worden b� Markant en Best Pittig. Nodig familieleden, vriendinnen of kennissen uit om mee op stap te gaan.

HOE LID WORDEN? Ga naar www.markantvzw.be en klik op ‘word lid’.

TIJDELIJKE ACTIE Voor 25 euro ben je lid tot 31 augustus 2022 Voor 59 euro ben je lid tot 31 augustus 2023

SCAN DEZE QR-CODE

Info over alle voordelen van lidmaatschap b� Markant of Best Pittig op www.markantvzw.be *Actie geldig van 1 maart tot en met 15 mei 2022. Geldig voor nieuwe leden, die de afgelopen twee jaar geen lid waren van Markant of Best Pittig.

Jouw profiel op de wie-is-wie pagina van Artemis Lid van Artemis? Dan kun je vanaf nu ook online ondernemen, connecteren en inspireren. Maak je eigen profiel aan op de nieuwe wie-is-wie pagina op artemis.be. Stel jezelf en je zaak voor: wie je bent, wat je doet, en wat je voor anderen kunt betekenen. Zo vergroot je je eigen visibiliteit binnen de community én naar het ruime publiek. Ga ervoor en registreer je nu via artemis.be/wie-is-wie/registratie

Ondernemend. Connecterend. Inspirerend.

Nog geen lid? Ga naar

www.artemis.be

en klik op ‘word lid’.

Artemis is hét inspiratienetwerk voor de vrouwelijke professional. Bij Artemis ontmoet je vrouwen die hun eigen doelen nastreven, hun persoonlijke succesverhaal vertellen, hun dromen waarmaken.

Mijn Made in, registreer je nu en ontvang bedrijfsnieuws op maat uit jouw regio!

Wat zijn de voordelen van een Mijn Made in profiel? 9 9 9 9 9 9

• • • • • •

Markant Magazine nr1 2022

Articles inside

TOERISME

COLUMN

CITYTRIPPEN

CULTUUR

FILM

UIT DE COMFORTZONE

MODE-INTERVIEW

COLUMN

MODE

HET RECEPT VAN

LEVENSVERHAAL

DURF TE VRAGEN

DOSSIER

WOMED AWARD DE BELOFTES

GESPOT

WOMED AWARD HET GROEPSINTERVIEW

MARKANTE ZAAK

WOMED AWARD ZUID

DOE HET ZELF