MENSELIJK
‘Ik zal het laatste woord hebben.’* THOMAS MACHO SCHRIJFT EEN CULTUURGESCHIEDENIS VAN DE ZELFMOORD Waar en wanneer lees je een boek? Onderweg, in de trein, de tram of de bus? Tijdens vakantieperiodes? Thuis als je er (even) tijd voor kan maken? Voor het slapengaan? Een boek is een weergaloos slaapmiddel. Wanneer lees je best dít boek? Als je er klaar voor bent. Op het moment dat het voorplat, de titel en de inhoudstafel je danig aanspreken dat je het niet meer terug op de plank legt. Waarom? Omdat het thema van dit boek nogal bijzonder is. Jean-Pierre Vanhee
Thomas Macho finaliseerde met Van wie is je leven? Cultuurgeschiedenis van de zelfdoding een op het eerste zicht merkwaardige maar ongemeen boeiende studie. Geen sombere noch ontmoedigende – en beslist ook geen aanmoedigende – maar een beklijvende en bijzonder goed gedocumenteerde studie. Het is een boek dat, omdat het cultuurhistorisch en filosofisch is opgevat, je meeneemt op een reis doorheen eeuwen van onvoorwaardelijke verboden, aarzelende vraagstellingen, onthutsende gebeurtenissen, moeilijke discussies en, wat het uitvoeren van zelfdoding betreft, onwaarschijnlijke methoden en existentiële motieven. Het is een sociologische analyse maar ook een culturele exploratie. Macho laat je kennis maken met de wijze waarop zelfdoding sinds de romantiek werd geregistreerd en hoe er op werd gereageerd. Hij heeft voor dit meesterlijke overzicht geen roman,
28 > april 2021
film, theater- of kunstwerk dat op het thema betrekking heeft gemist noch veronachtzaamd. Dit boek zet aan om zelfdoding vanuit verschillende historische maar ook cultuurfilosofische standpunten te overdenken.
De secularisering van het bestaan en de toename van onze levensverwachting maakten een herwaardering van de zelfdoding mogelijk Macho verdiept je reflectie en verbreedt je kennis over het thema. De kans is groot dat hij daardoor bijdraagt tot de beweging die zelfdoding uit de duisternis wil halen waarin het vandaag als een vorm van geestelijke aandoening nog te vaak gehuld is. Want niettegenstaande de talrijke preventieve campagnes blijft zelfdo-
ding moeilijk bespreekbaar, een soort van taboe, zelfs als het om euthanasie gaat. Daarom ook poneert de auteur zelfdoding als het leidmotief van de twintigste eeuw. Thomas Macho gaat dus niet als een psycholoog, noch als een moralist te werk. Het gaat er hem niet om suïcidale gedachten te analyseren, noch om een standpunt pro of contra te formuleren of om leef- en handelingsvoorschriften uit te werken. Neen, hij bestudeert ‘de zwarte eenzaamheid’ als een antropoloog die nagaat hoe en in welk context zelfdoding zich heeft voorgedaan en voordoet. Met stijgende verbazing neem je kennis van de meest vreemde manieren waarop mensen voor de mors voluntaria kozen of zich tot zelfdoding gedreven hebben gevoeld. Maar dat wat sinds kort ook going to Switzerland wordt genoemd, blijft voor iedereen die ermee te maken krijgt, confronterend.
DEGEUS
