BOEKENREVUE
Sieg Heil! Van mythische groet tot verderfelijke ideologie Het was alweer bijna tien jaar geleden dat we ons nog eens mochten te goed doen aan een nieuw boek van Gie van den Berghe. Eerder werk zoals Met de dood voor ogen (1987), De uitbuiting van de holocaust (1990) en De mens voorbij (2008) blijven voor mij verplichte kost betreffende dit onderzoeksdomein. Ondertussen kon men zich geregeld laven aan de immer snedige artikelen die we kunnen terugvinden op zijn website Serendib. Ook die staan meestal boordevol ongehoord interessante informatie en eigenzinnige analyses. Brecht Decoene
met grote prenten, schilderijen, filmstills en foto’s.
Sieg Heil is opnieuw een luchtiger boek, zoals Kijken zonder zien. Omgaan met historische foto’s dat was in vergelijking met zijn hierboven vermelde doorwrochte meesterwerken. Zonder daarmee te willen stellen dat dit geen grondig boek is. Net als Kijken zonder zien uit 2011 is deze publicatie eveneens van een verrassend groot formaat. Bij het openslaan ervan wordt begrijpelijk waarom: haast de helft van de bladzijden is uitbundig geïllustreerd
38 > april 2021
Maar wat valt er nu zoal te vertellen over de Hitlergroet en haar oorsprong? Op het eerste zicht leek me die insteek en onderzoeksvraag wat banaal. Valt daar een boek uit te puren? Het antwoord daarop leek eenvoudig en kort. De groet was bekend bij de Romeinen en de nazi’s hebben veelvuldig reeds gekende symbolen gerecycleerd, zoals het hakenkruis, het doodshoofd, de adelaar, de zege-rune en het Odalruneteken. De fascistische groet was dus oorspronkelijk een Romeinse groet. Voilà. Dat blijkt echter helemaal níet te kloppen. De groet is immers hooguit 250 jaar oud. Met zulke hardnekkige mythes maakt van den Berghe dus komaf.
Claim het meesterschap op je blik terug, zodat we opnieuw op een meer objectieve manier naar historische beelden leren kijken! In Sieg Heil verwondert van den Berghe zich over de vele verscheidene
contexten waarin één van de bekendste armgebaren uit de geschiedenis voorkomt. Het is verbazingwekkend hoeveel dat er zijn. Veelal hebben ze zelfs volstrekt niets met elkaar gemeen, maar onze perceptie is zo besmet dat we ze enkel kunnen herkennen als de Hitlergroet. Ons denken is in deze kwestie zo beperkt en eenzijdig, dat we niet meer in staat zijn te overwegen dat de gestrekte arm talloze andere symbolische ladingen had – ook heel positieve en onschuldige. De nazigroet is slechts één onder de vele. Dat is waar dit boek wil op wijzen: breek dat dwingend interpretatiekader open! Claim het meesterschap op je blik terug, zodat we opnieuw op een meer objectieve manier naar historische beelden leren kijken! Sieg Heil is van den Berghe pur sang, waar hij zijn liefde voor beeld en fotografie opnieuw centraal stelt en en passant ons gebrek aan historisch bewustzijn opkalefatert. Uiteraard gebeurt dit alles tegen het decor van zijn andere expertise, namelijk: het nazisme. Van den Berghe wijst je op intrigerende details en neemt je ogen mee naar de hoeken van een foto of een schilderij. De manier waarop
DEGEUS
