BESCHOUWING BAANBREKER
Waarom het begrip natuurlijkheid irrationeel en schadelijk is Binnen milieubewegingen en gezondheidsbewegingen waarderen mensen natuurlijkheid. Vanuit een rationeel oogpunt heeft dit begrip ‘natuurlijkheid’ echter weinig betekenis: het is willekeurig en niet goed gedefinieerd. Vanuit ethisch perspectief is een voorkeur voor natuurlijkheid vaak schadelijk: het vermindert het welzijn van andere mensen. In die zin is een voorkeur voor natuurlijkheid een perfect voorbeeld van een morele illusie: een hardnekkig, onjuist moreel oordeel dat ons afleidt van een rationele ethiek. Stijn Bruers
WAAROM NATUURLIJKHEID IRRATIONEEL IS Natuurlijkheid is een zeer vaag concept. Wat betekent het eigenlijk om te zeggen dat een proces of product natuurlijk is? Betekent ‘natuurlijk’ dat iets plaatsvindt zonder menselijke invloed? Dat is een willekeurig criterium, want waarom zou menselijke invloed iets onnatuurlijks maken en bijvoorbeeld ‘insecteninvloed’ of ‘zoogdierinvloed’ niet? Zoogdieren maken deel uit van de natuurlijke wereld, mensen zijn een subgroep van zoogdieren, dus mensen maken ook deel uit van de natuurlijke wereld. Trouwens, wat betekent ‘zoogdierinvloed’ eigenlijk? Als het geen betekenis heeft, waarom zou ‘menselijke invloed’ dan enige betekenis hebben?
12 > oktober 2020
Betekent iets ‘natuurlijk’ noemen dat het veilig is? Nee, er is geen verband tussen natuurlijkheid en veiligheid. Sommige fenomenen die als natuurlijk worden beschouwd (uitbarstende vulkanen, parasitisme, giftige paddenstoelen) zijn gevaarlijker dan fenomenen die als onnatuurlijk of synthetisch worden beschouwd (het oppompen van fietsbanden, het gebruik van medicijnen, het dragen van beschermende kledij). Betekent ‘natuurlijk’ dat het niet is uitgevonden? Nee, biologische landbouw en natuurgeneeskunde zijn uitgevonden, maar worden als natuurlijk beschouwd. Betekent ‘natuurlijk’ dat het een hoge biodiversiteit heeft?
Nee, met genetische manipulatie zouden we een groot aantal nieuwe soorten kunnen creëren, maar dat wordt als onnatuurlijk beschouwd.
Sommige fenomenen die als natuurlijk worden beschouwd zijn gevaarlijker dan fenomenen die als onnatuurlijk of synthetisch worden beschouwd Betekent ‘natuurlijk’ dat het oud is of verwijst het naar een bepaalde natuur in het verleden? Ook dat is een willekeurig criterium, want in welke periode was de natuur het meest natuurlijk? Is een modern ecosysteem dat op een ecosysteem
DEGEUS
