Młodzież w kulturze i życiu społecznym Konina i regionu. Sytuacja po 1989 roku
Bartosz Kiełbasa
Młodzież w kulturze i życiu społecznym Konina i regionu. Sytuacja po 1989 roku Mając na uwadze przemiany, które nastąpiły po 1989 roku w systemie politycznym Polski, w kontekście przejścia z systemu gospodarki centralnie planowanej, gdzie liczył się tzw. czyn społeczny młodzieży, wkład w rozwój gospodarki m.in. poprzez wyjazdy na zbiory warzyw i owoców w PGR, obowiązkowe praktyki robotnicze na studiach, udział w świętach i przemarszach na 1 maja oraz 22 lipca, na model gospodarki rynkowej, gdzie nikt nikogo nie zmusza, a w większym stopniu własność prywatna przedsiębiorstw skłania ludzi do większej dbałości. Zamykanie PGR, SKR czy przedsiębiorstw państwowych zmuszało młodzież z lat przełomu do kreatywności i aktywnego spojrzenia w przyszłość. Powstawały prywatne przedsiębiorstwa, a także stowarzyszenia młodych, przejmujące od państwa w dzierżawę gospodarstwa rolne czy akcje w przedsiębiorstwach dotychczas państwowych podlegających prywatyzacji.
Dzieci pracujące przy porządkowaniu cmentarza ewangelickiego w Święci gm. Rychwał. Fot. Bartosz Kiełbasa
Na wsiach i obszarach wiejskich, gdzie duże zakłady typu PGR stanowiły główne źródło utrzymania mieszkańców oraz współ40
organizowały życie kulturalne, pojawił się problem bezrobocia i wyuczonej bezradności (bo dotychczas państwo decydowało za obywatela). Dzieci urodzone po 1989 roku spędzały wakacje w miejscu zamieszkania, przesiadując na przystanku PKS, który paradoksalnie stanowił centrum życia kulturalnego wsi, poza okazjonalnymi sobotnimi dyskotekami (trudno takie zorganizowane imprezy określić mianem „wydarzeń kulturalnych”). Należy zauważyć, iż powyższy trend szczególnie zauważalny był na tzw. Ziemiach Odzyskanych, m.in. w byłym województwie zielonogórskim, gdzie w przeciwieństwie do Wielkopolski odsetek gospodarstw indywidualnych był znacznie niższy w stosunku do udziału PGR i SKR. Zamykane masowo szkoły wiejskie i nieustannie likwidowane linie PKS osłabiły powiązania wsi z siedzibą gminy czy powiatu (ośrodkami usług wyższej kategorii dla ludności). Pauperyzacji często towarzyszył problem zgromadzenia finansów na zakup własnego środka lokomocji, determinującego i uprawdopodabniającego szansę znalezienia pracy i wyrwania się do miasta, założenia rodziny. Po 1989 roku upadł kolejny mit dla młodych ludzi, a mianowicie teza, że z wyższym wykształceniem każdy może znaleźć pracę. Odsetek osób z wyższym wykształceniem wśród młodzieży rósł dość szybko, a rynek pracy stawał się bardziej wymagający, czego rezultatem było rosnące bezrobocie wśród absolwentów wyższych uczelni.
Młodzież w Koninie i regionie w kontekście przemian społecznych Ziemia gwałtownie przebudzona – tak w kontekście uprzemysłowienia (kopalnia, huta, elektrownia, przemysł dziewiarski) określana była Ziemia Konińska (obejmująca te-
