Z PÓŁKI WIELKOPOLANINA Dorota Stürmer
„Dobrze się widzi aby sercym. To co jezd nojwożniejsze, jezd do ócz nie do zobaczynio”. Książę Szaranek, czyli o przekładzie Małego Księcia przez Juliusza Kubla na gwarę poznańską Książę Szaranek to opublikowany w 2016 roku przekład Małego Księcia Antoine’a de Saint-Exupéry’ego na gwarę poznańską, dokonany przez Juliusza Kubla, poznaniaka w ósmym pokoleniu, aktywnego działacza Towarzystwa Bambrów Poznańskich, znawcę i popularyzatora poznańskiej mowy. Kubel jest autorem licznych publikacji pisanych gwarą oraz słuchowisk radiowych, m.in. Blubrów Starego Marycha, programu nadawanego w latach 80. i 90., będącego serią krótkich scenek rodzajowych opowiadających o życiu codziennym typowego mieszkańca Poznania, które zostały później opublikowane w formie papierowej. W 2019 roku nakładem wydawnictwa Media Rodzina został wydany kolejny po Księciu Szaranku gwarowy przekład tłumacza – Misiu Szpeniolek, czyli gwarowy Kubuś Puchatek. Przekład Małego Księcia jest dla Kubla kolejnym przedsięwzięciem mającym na celu popularyzację gwary poznańskiej, jednak tym razem wśród młodszych czytelników. Zasługuje on na szczególną uwagę, ponieważ jest to jedna z nielicznych publikacji napisana niemal w całości gwarą poznańską. To właśnie dzięki niemu nasza mowa znalazła się w centrum 80
zainteresowania czytelników z całej Polski, a także i Europy – Książę Szaranek po raz pierwszy został bowiem opublikowany na początku tego samego roku w Niemczech przez wydawnictwo Tintenfass, specjalizujące się w wydawaniu przekładów Małego Księcia. Na koniec wstępu chciałabym wyjaśnić pewne rozbieżności w określaniu języka, jakim pisany jest Szaranek. Na stronie tytułowej polskiego wydania Kubel podaje informację, iż jest to tłumaczenie na gwarę wielkopolską (co nie jest poprawnym stwierdzeniem). Okładka wydania niemieckiego informuje o przekładzie na dialekt wielkopolski, co jest określeniem zbyt szerokim. Gwara występuje zazwyczaj w obrębie jednej wsi lub miasta, natomiast dialekt obejmuje znacznie większy teren, na którym występują liczne gwary. Sam Kubel w licznych wywiadach mówi, że Książę Szaranek jest przekładem na gwarę poznańską. Zastosowanie w polskim wydaniu określenia „gwara wielkopolska” jest chwytem marketingowym, mającym na celu przyciągnięcie szerszej publiczności. Podanie informacji o tym, że jest to przekład na gwarę poznańską, mogłoby zawęzić grono potencjalnych odbiorców wyłącznie do mieszkańców Poznania, natomiast
