Grondig 9 - 2020 by Vakblad Grondig

BEDRIJF PLAT DOOR ZWARTE SCHERMEN

THEMA MEST

NIEUWE CAO GROEN GROND EN INFRASTRUCTUUR

VAKBLAD VOOR SPECIALISTEN IN GROEN, GROND EN INFRA NUMMER 9 2020

VROEGKOOPACTIE BIGBALER PLUS & BIGBALER HIGH DENSITY

EXTRA ACTIES TOT EN MET 31 DECEMBER 2020: + EEN PRACHTIGE T7 AUTO COMMAND™ TRACTOR VOOR 250 UUR GRATIS (1) + FLEXIBELE FINANCIERING + VIPWEEKEND MET FERRARI EXPERIENCE (2)

UNIEK EN GEPATENTEERD

STERKERE KNOOP, VERHOOGDE TOUWSPANNING EN GEEN TOUWRESTEN MEER

DE BESTE PERSEN. DE BESTE SNIJKWALITEIT. DE HOOGSTE CAPACITEIT. DE BESTE PAKVORM/VULLING.

100.000 pakken garantie incl. CASCO+ Max. 3 jaar, zonder slijtageaftrek! Optioneel tot 7 jaar (3)

(1) Vraag uw dealer naar de mooie voorwaarden. Eventueel ook te wisselen voor de nieuwe T5 Auto Command™ of Dynamic Command™ voor de wikkelaar. (2)Het event wordt gepland in de loop van 2021 en vindt plaats in coronaveilige omstandigheden. (3)Contacteer uw dealer voor de voorwaarden. Ontdek al onze acties op www.newholland.com

Afgebeelde foto kan afwijken van het actiemodel.

BIGBALER

INHOUD

In dit nummer

GRONDIG 9 2020

Op een dag mag je het terrein van je eigen bedrijf niet meer op! Het resultaat van een digitale overval. Het wordt steeds actueler en daarom gaan we daar uitgebreid op in. Ook onderzoeken we of een kleine mesttank beter is of juist niet en gaan we in op een wereldprimeur. Verder praten we je bij over de nieuwe cao en over het juiste gebruik van de Cumela-voorwaarden. Veel leesplezier.

ONDERNEMEN MET MENSEN

18 5 REDACTIONEEL 6 IN ACTIE: Loonbedrijf Thijssen 9 COMMENTAAR 10 Bedrijven steeds kwetsbaarder voor cybercriminaliteit 14 ONDERNEMERSLESSEN: Reinier Fleuren 18 STERK WERK: Schimmel Overberg BV

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

40 22 PROFILEREN: Pekkeriet Dalfsen 26 TECHNISCH NIEUWS OP CUMELA.NL 28 Strategisch rijden voor bodembehoud 32 Veel belangstelling voor Evers Duodisc 34 Veenhuis Machines toont nieuwe Quad Shift 36 Bobcat bouwt knikladers 38 De toekomst is aan waterstof 40 Ahlmann presenteert nieuwe AZ 55F 42 Veenhuis levert opbouw van bijzondere MAN 45 ECONOMIE 45 IN KORT BESTEK 46 SLIM EN DIGITAAL: WerkTrekker

ONDERNEMEN MET CUMELA

50 48 CUMELARIA 49 CAO & ZO 50 MACHTIG MOOI: René van Leuken 52 CUMELA.NL 53 VOORZITTER 54 TOOLBOX: voorkom kantelen van aanhangwagens 56 Moeizaam overleg over mestbeleid 58 Gebruik de Cumela-voorwaarden juist 62 Cao Groen, Grond en Infrastructuur is een feit 64 Op zoek naar betrokken medewerkers 66 BEDRIJVIG

Grondig 10 ontvang je op vrijdag 11 december. GRONDIG 9 2020

T O R N A D O 3 S TA L M E S T S T R O O I E R S :

V E R T I C A L E O F H O R I Z O N TA L E S T R O O I WA L S E N

• Verticale strooiwalsen (Ø 1 010 mm)

• Brede strooitafel met horizontale strooiwalsen

• Verstevigde doseerschuif om de hoeveelheid / ha te kunnen aanpassen

• Vereenvoudigde bediening via elektrisch kastje

TORNADO3 STALMESTSTROOIERS • Beheerste industriële productie = bewijs van betrouwbaarheid • Uitgebreid en gepersonaliseerd onderdelenboek op elk moment te downloaden voor een snelle en keurige service na verkoop • Productie in overeenstemming met de EU normen • 3 jaar garantie

• Hydraulische disselvering

T N E OM

M E D OE

G T HE

38B

Koop uw materiaal nu. De post-Corona-periode kan prijsverrassingen opleveren!

joskin.com

Machines voor professionals ! Celli spitmachines Alle lagers met oliebad smering Nieuw: HD oliekeerringen Krukas deelbaar bij iedere spade Optie: hefinrichting voor kopeg of frees In één werkgang tarwe zaaien in onbereden grond In één werkgang bollengrond klaarleggen

G190/310 combi

Agricola Italiana groeten zaaimachines

SN1-130

Marktleider in groenten zaaitechniek Verstelbare vacuumventilator Aparte compressor Nortonkast versnellingsbak Optie: elektro-hydraulische aandrijving Spelingsvrije parallellogrammen

Bieslook 15

gerard.zweers@argi.nl

www.argi.nl

6942 SG DIDAM

06-53236180

like ons op facebook

REDACTIONEEL

COLOFON Grondig is het vakblad, website en digitale nieuwsbrief voor de cumelasector, specialisten in groen, grond en infra. Je kunt je via grondig.com aanmelden voor de gratis nieuwsbrief Grondig actueel.

Adres Cumela Postbus 1156, 3860 BD Nijkerk tel. (033) 247 49 00, fax (033) 247 49 01 www.cumela.nl

Cumela-ondernemerslijn (033) 247 49 99 / ondernemerslijn@cumela.nl

Grondig / Cumela Communicatie tel. (033) 247 49 50 / www.grondig.com grondig@cumela.nl / @Grondig

Redactie Toon van der Stok (hoofdredacteur), Gert Vreemann, Marijke Dorresteijn, Herma van den Pol Ton Herbrink (eindredacteur)

Voorplaat Cumela Communicatie

Advertentiewerving Lisette Kerkhof, grondig@cumela.nl

Art Direction, Grafische vormgeving en druk Elma Media B.V. www.elma.nl Keizelbos 1, 1721 PJ Broek op Langedijk

Abonnementen Een abonnement op Grondig kan op elk moment ingaan en loopt na de eerste periode van kalenderjaar tot kalenderjaar. Opzegging van het abonnement schriftelijk vóór 1 november.

Kosten abonnement Nederland € 95,- per jaar / Buitenland € 145,- per jaar. Collectieve abonnementen: op aanvraag

De verleiding Paniek afgelopen maand op de systeembeheer-appgroep van Cumela. Een collega had binnen zijn LinkedIn-profiel geklikt op een vaag Engels bericht. Dat bevatte voldoende termen over urgentie en belangrijkheid dat hij het toch probeerde. Het gevolg laat zich raden. Knipperende computers, een onbereikbare mailbox en instellingen en niets wat nog werkte. Binnen enkele minuten verscheen hetzelfde mailtje in de mailbox van alle andere collega’s die met hem gelinkt waren. Ook alle klanten en andere relaties kregen de uitnodiging van onze collega om dit belangrijke bericht te lezen. Wat er vervolgens gebeurde, verbaasde de 105 collega’s die hun argwaan lieten prevaleren boven de verleiding: toch nog zes collega’s hadden niet die argwaan en openden het - let wel - Engelstalige bericht.

maar verschillende bedrijven hebben de afgelopen jaren meegemaakt dat de bescherming onvoldoende was. Daar waren het geen linkjes, maar was het onvoldoende werkende antivirussoftware of waren het niet goed afgeschermde servers waardoor de indringers binnen kwamen. Met, zoals je in deze uitgave leest, zwarte schermen en een complete stilstand van het bedrijf als gevolg. Het kostte de bedrijven duizenden euro’s om dat weer op orde te krijgen.

Achteraf had iedereen wel een begrijpelijke verklaring, te beginnen bij de bekende die het bericht verstuurde. Dan lijkt het al snel veilig. Ook het dagelijkse bombardement van linkjes van filmpjes, berichten en foto’s die je bijna gedachteloos in een soort automatisme opent of al hebt geopend voordat je goed nadenkt, speelt een grote rol. Het gebeurt vaak op de mobiele telefoon, waar het scherm klein is en de verleiders groot zijn. Zeker wie dagelijks veel op Facebook, Instagram of LinkedIn actief is, wordt overstelpt met leuke, bijzondere en hilarische berichten. Je bent dan niet altijd even scherp.

Wat wij hebben geleerd van dit artikel en van onze collega’s is dat je nooit moet denken dat het je niet overkomt. Hackers vinden altijd een gaatje als de beveiliging niet op orde is. Regel dus de voorkant goed. Controleer je antivirussoftware en laat de ICT-specialist kijken of je back-up op orde is en of de poorten naar de digitale snelweg goed zijn afgeschermd. En waarschuw vooral je medewerkers voor alle verborgen verleiders. Een bericht dat argwaan wekt, moet je controleren. Bel de afzender en vraag of het klopt. Als onze medewerkers dat hadden gedaan, hadden ze een leuk gesprek gehad met de collega. Nu moesten ze naar de systeembeheerders, die op zaterdag ook liever wat anders deden. Hoe leuk die collega’s ook zijn.

Juist dat bombardement van linkjes maakt organisaties kwetsbaar. Een verleidelijk klinkend bericht kan voldoende zijn om hackers toegang te geven tot je systeem. Bij Cumela bleek de bedrijfsinformatie gelukkig goed afgeschermd,

Team Grondig, Gert, Marijke, Toon, Herma en Lisette

© Stichting Cumela Communicatie, Nijkerk Het geheel of gedeeltelijk overnemen van artikelen uit Grondig is toegestaan na toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs kunnen geen aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade door onjuiste berichtgeving.

ISSN: 2210-3260 Lidmaatschap Cumela Lid worden? Vraag het gratis infopakket op via info@cumela.nl. Wil je het lidmaatschap van Cumela beëindigen, dan dien je voor 1 oktober een schriftelijke opzegging te sturen naar het secretariaat van Cumela in Nijkerk. Het lidmaatschap eindigt dan per 31 december van dat jaar. Bij opzegging na 1 oktober eindigt het lidmaatschap op 31 december van het volgende jaar.

GRONDIG 9 2020

ONDERNEMEN MET MENSEN - BEDRIJF IN ACTIE

Stroom maakt Walibi Holland onkruidvrij

LOONBEDRIJF THIJSSEN NIEUWEHORNE

GRONDIG 9 2020

Tekst: Herma van den Pol Foto’s: Loonbedrijf Thijssen

BEDRIJF IN ACTIE - ONDERNEMEN MET MENSEN

Voor het eerst mag Loonbedrijf Thijssen aan de slag bij Walibi Holland om het onkruid op de parkeerplaatsen aan te pakken. Dit dankzij de inzet van de Zasso Xpower, die onkruid aanpakt door stroom te gebruiken. Het bedrijf is één van de eerste gebruikers van deze machine. “Wij zien dat dit de toekomst is”, zegt Christel Thijssen, eigenaar van het loonbedrijf uit Nieuwehorne. “Voorheen bestreed Walibi het onkruid met behulp van het onkruidbestrijdingsmiddel Roundup, waar glyfosaat in zit. Dat wil het park niet meer. Het streeft ernaar om het gebruik van chemie op het hele park te verminderen. Zo kwam Walibi bij ons uit met de vraag of we de parkeerplekken met de Zasso Xpower vrij konden maken van onkruid”, zegt Thijssen. Thijssen heeft de machine nu ongeveer vier tot vijf maanden in zijn bezit. Dankzij deze machine kan hij klanten de mogelijkheid geven om zonder gewasbeschermingsmiddelen onkruid te bestrijden. “Het werkt eenvoudig. We rijden met de machine over de plant heen. De planten onder de machine krijgen een stroomstoot, die zo sterk is dat deze ook de wortel bereikt. Daardoor zetten de cellen van de plant uit en knappen ze. Als gevolg daarvan gaan de planten dood. Zo kun je hele banen vrijmaken van onkruid.” Het loonbedrijf werd gevraagd een areaal van 35 hectare schoon te maken. “Gelukkig alleen de paden waar de auto’s normaal rijden, want anders waren we nog lang bezig geweest”, zegt de ondernemer. Terugkijkend op het werk schat Thijssen in dat wanneer hij drie keer per jaar - voor het opengaan van het park, ergens halverwege het seizoen en in de herfst - de paden aanpakt met de Xpower het voldoende is om de verharding onkruidvrij te houden. “Ook voor ons is de machine nog nieuw

en moeten we dit nog een beetje aftasten.” De klus bij Walibi Holland laat zien dat er vraag is naar de machine, ondanks het prijskaartje dat eraan hangt. “Ons standpunt is dat we moeten minderen met chemie. Daarom wachten we niet af, maar beginnen we eraan. Het is een gok van ons om hierin als één van de eersten te investeren. Aan de andere kant: zo onderscheiden we ons in de markt en er is vraag naar. Sinds de aanschaf hebben we er al heel wat uurtjes mee gedraaid”, zegt Thijssen. “Nu gaat onze stagiair Sam Remmelink ermee aan de slag voor een project om pitrus te bestrijden bij Staatsbosbeheer, maar wel pas na uitgebreid uitleg te hebben gekregen over hoe de machine werkt. Je werkt hier immers met stroom en die zie je niet. Het gaat hier om 8000 volt en 3000 watt en dus moet je weten hoe je kunt controleren dat de stroom eraf is”, zegt Thijssen. Naast de omgang met stroom krijgt Remmelink ook uitleg over het afstellen van de machine. ”Nu is het nog zo dat alle planten - op oud gras na - die onder de machine komen doodgaan, maar we gaan kijken of we ook selectiever planten kunnen doden met stroom”, zegt Thijssen. De machine is dan ook nog lang niet uitontwikkeld.

GRONDIG 9 2020

“Persoonlijke aandacht en het nakomen van afspraken staan bij ons centraal.” Manfred Huizinga verzekeringsadviseur

Verzekeringsspecialist in de cumelasector Als brancheorganisatie weten we bij Cumela als geen ander waar je als ondernemer mee te maken hebt, met welk materieel je werkt en welke risico’s hierbij komen kijken. Onze polisvoorwaarden zijn hierop afgestemd, wij denken met je mee en geven altijd een persoonlijk advies op maat. Onze voordelen • Persoonlijk contact met specialisten • Gemak en uitgebreide service • Kennis van de cumelasector • Uitstekende prijs-kwaliteitsverhouding • Soepele afwikkeling bij schade

Wij weten wat we verzekeren! www.cumela.nl (033) 247 49 60

COMMENTAAR DIRECTIE - ONDERNEMEN MET MENSEN

Mooie herfstdagen Inmiddels heeft de herfst zijn intrede gedaan. Door de storm van gisteren (21 oktober) zijn er veel blaadjes van de bomen gewaaid, waardoor het uitzicht vanuit mijn kantoor thuis weer veel weidser wordt. Letterlijk en figuurlijk weids, want ik heb mooi zicht op het jongvee in de wei aan de overkant van de weg. Hoe mooi kan het leven op het platteland zijn!

‘HOE BLIJVEN WE VERBONDEN MET ELKAAR OP EEN ANDERE MANIER DAN WE GEWEND ZIJN?’

Om als collega’s verbinding met elkaar te houden, hebben we binnen Cumela een fotowedstrijd georganiseerd voor de mooiste herfstfoto. De prachtigste plaatjes komen voorbij, van bijzondere paddenstoelen tot prachtige wolkenluchten aan de kust. Ik twijfel of mijn ‘koetjesfoto’ wel kan concurreren met zoveel moois. Verbinding is het woord dat in coronatijd vaak naar voren komt. Hoe blijven we verbonden met elkaar op een andere manier dan we gewend zijn? Voor een ledenorganisatie als Cumela is verbinding één van de kernwaarden. Verbinding met onze leden en met alle stakeholders om ons heen. We doen ons uiterste best om hier op een alternatieve wijze invulling aan te geven, zeker nu alle seinen opnieuw op rood staan. De dagen bestaan weer uit belcontacten, videovergaderingen, webinars, e-mails, enzovoort. Een fysieke afspraak vindt alleen plaats als dat noodzakelijk is.

‘EIGENLIJK HADDEN WE EEN GROEPSFOTO MOETEN MAKEN MET ONZE ZEER UITEENLOPENDE MONDKAPJES’

Gelukkig hebben we de cao-onderhandelingen voor het jaar 2021 op 2 oktober kunnen afronden in een ruime vergaderzaal in Nulde. Met zes mensen aan beide kanten van de tafel, een onafhankelijk voorzitter en secretaris en de noodzakelijke schorsingen tussendoor is het vrijwel onmogelijk digitaal de juiste sfeer te laten ontstaan. De laatste dag was een mondkapje verplicht in de openbare ruimtes, wat de nodige hilariteit gaf. Eigenlijk hadden we nog een groepsfoto moeten maken met onze zeer uiteen-

lopende mondkapjes, maar dan kwamen we weer te dicht bij elkaar. We hebben de laatste dag afgesloten met een borrel en een hapje, want van beide kanten waren we tevreden over het proces en het bereikte onderhandelingsresultaat, waarin de balans tussen de belangen van werkgevers en werknemers is gezocht in het licht van de onzekerheid die er heerst.

Directeur Cumela GRONDIG 9 2020

ONDERNEMEN MET MENSEN - CYBERCRIMINALITEIT

Zwarte schermen

BEDRIJVEN STEEDS KWETSBAARDER VOOR CYBERCRIMINALITEIT

Tekst: Toon van der Stok en Sil Biesbroek Illustratie: Catherine Willemse

Het overkomt grote en kleine bedrijven: opeens gaan de computers op zwart. Geen boekhouding meer, geen overzicht van het werk en de hele administratie onbereikbaar. Het is het resultaat van hackers die je bestanden gijzelen. Of je nu losgeld betaalt of opnieuw begint met je administratie, het effect is hetzelfde: grote financiële schade en misschien eindelijk maatregelen om het tegen te gaan.

‘JE WERELD STORT IN, JE KUNT NERGENS MEER BIJ’

GRONDIG 9 2020

Bij Peter Folkertsma uit Ginnum van het gelijknamige loon- en grondverzetbedrijf gebeurde het zo’n drie jaar geleden. Op een ochtend startte het computersysteem niet meer. De eerste reactie: nog een keer opstarten en dan werkt het wel. Het werkte echter niet. Geen nood, dacht Folkertsma, ik heb mijn back-ups in orde. Elke dag na vijf uur maakte hij namelijk een dubbele back-up op twee aparte NAS’en op vier kilometer afstand, waarmee hij waarschijnlijk al veel meer zorg besteedde aan een back-up dan het gemiddelde cumelabedrijf. Echt groot werd de schrik toen bleek dat de back-up

tot hetzelfde resultaat leidde. Niets lekker verder werken, maar ook zwarte schermen en geen toegang tot de bedrijfsadministratie. De oorzaak zat in het gekozen systeem. De back-up gebeurde ‘s nachts en dus waren de laatste weggeschreven bestanden ook geïnfecteerd. Het enige wat hij terugzag, waren versleutelde bestanden. “Dan stort je wereld in, want je kunt echt nergens meer bij. Je kunt ook helemaal niets meer, want als je alles hebt geautomatiseerd, heb je niets waarop je kunt terugvallen. Zelfs negentig procent van de facturen gaat digitaal, dus ook daar kun je nergens op aansluiten.”

CYBERCRIMINALITEIT - ONDERNEMEN MET MENSEN

TIENTALLEN BEDRIJVEN Wat Folkertsma overkwam, gebeurt jaarlijks bij tientallen bedrijven, van groot tot klein. Bekende bedrijven die afgelopen jaar werden gehackt, zijn de Universiteit van Maastricht, Apollo Vredestein en Reesink. Daarnaast zijn er ook tientallen kleine en middelgrote bedrijven die dit meemaken. Wat hen overkomt, valt onder de noemer cybercrime. Hackers, vaak uit Oost-Europese landen, weten binnen te dringen in het computersysteem en versleutelen daar alle gegevens. Het gevolg is dat je zelf niet meer bij je data kunt en afhankelijk bent van je back-up of het betalen van losgeld. Op het gebied van ‘gijzelsoftware’ behoort Nederland wereldwijd tot de meest getroffen landen. Cybercriminelen gaan op dit gebied steeds gerichter te werk. Het afgelopen jaar nam het aantal gevallen met gijzelsoftware af, maar de hoeveelheid losgeld die deze misdadigers ermee verdienden steeg, zo blijkt uit onderzoek van Forrester Consulting. Was in 2019 de gemiddelde schade van een aanval met gijzelsoftware in Nederland nog € 10.800,-, in 2020 steeg dat bedrag naar € 66.420,-.

ALLES OP SLOT Volgens ethisch hacker Remko Hartlief valt dit te verklaren doordat hackers nauwkeuriger te werk gaan, om zo efficiënt mogelijk geld te verdienen. “De duidelijkste ontwikkeling is dat ze nu langer stil blijven en meer tijd nemen om alles in één keer goed op slot te gooien”, zegt hij. Pas wanneer de back-ups ook kunnen worden versleuteld, wordt de gijzelsoftware geactiveerd, legt hij uit. Het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) deelt de analyse van Hartlief. Woordvoerder Jaap Stuurwold waarschuwt voor nog een nieuwe ontwikkeling. “Er lijkt een toename te zijn van ransomware-aanvallen waarbij data niet alleen wordt versleuteld, maar ook wordt gekopieerd. Wanneer een organisatie het losgeld niet wil betalen, publiceren criminelen in sommige gevallen de data.” Nederland is een sterk gedigitaliseerd land en daardoor kwetsbaar voor cyberaanvallen. Gedigitaliseerde processen en systemen raken steeds nauwer verweven met fysieke processen, activiteiten en apparaten. Denk bijvoorbeeld aan het aansturen van machines via taakkaarten. “De afhankelijkheid van gedigitaliseerde processen en systemen neemt daardoor toe”, benadrukt Stuurwold. “Een hacker die je systemen aanvalt, legt zo niet alleen de administratie, maar je hele bedrijf plat.

BETALEN IN BITCOINS Over wat je dan moet doen als je bent gehackt, verschillen de meningen. Waar officiële instanties

aanraden om niet te betalen om criminaliteit niet te belonen, zijn er weer anderen die aangeven wel te betalen om in elk geval hun gegevens terug te krijgen. Zeker grote ondernemingen kunnen namelijk niet zonder de data. Dat geldt echter ook voor kleine bedrijven, zoals Folkertsma. Hij besloot uiteindelijk om wel in onderhandeling te gaan met de hackers. Dat betekende bitcoins kopen en die overmaken naar de hackers. Bewust wordt er daarbij voor bitcoins gekozen, omdat dit munten zijn die niet naar iemand te herleiden zijn. Het wordt niet voor niets het geld van de onderwereld genoemd. Dat bleek niet in één stap te lukken, want na de betaling kwamen de aanvullende eisen. Niet helemaal verrassend voor Folkertsma, want dat was ook gebeurd bij Mechielsen. Ook daar was het onderhandelen over de prijs, maar werden na het betalen van een tweede bedrag de bestanden vrijgegeven.

VERZEKEREN MOGELIJK Het is tegenwoordig mogelijk om je te verzekeren tegen de gevolgen van een digitale inbraak. Onder andere via Cumela Verzekeringen wordt een verzekering aangeboden waarmee je direct hulp krijgt als je wordt gehackt en waarbij je wordt geholpen om waar mogelijk gegevens terug te krijgen en klanten te waarschuwen in geval van een datalek. Ook helpt de verzekeraar bij het doen van onderzoek naar de oorzaak en levert die extra ICT-ondersteuning. Al deze diensten zijn 24/7 beschikbaar. De jaarlijkse premie voor een dergelijke verzekering begint bij ongeveer € 500,- per jaar.

HET GEMIDDELDE SCHADEBEDRAG STEEG IN 2020 NAAR € 66.420,Nadat Folkertsma was ingegaan op de aanvullende eis kwam uiteindelijk de verlossing en kon hij weer aan het werk met de herstelde bestanden. Daarvoor betaalde hij uiteindelijk een bedrag tussen de vijf- en tienduizend euro in bitcoins. Hij had er ook wel vertrouwen in dat dit voldoende zou zijn. “Het is voor de hackers ook een verdienmodel. Als bekend is dat betalen niet helpt, houdt het ook op en dan is hun business verloren.”

NIET BETALEN Om criminelen niet te belonen, besloot Loonbedrijf Van Diepen uit Spanbroek juist om niet te betalen. Dit bedrijf werd In 2019 getroffen door een cyberaanval. Jack van Diepen koos ervoor niet in onderhandeling te gaan met de hackers en geen losgeld te betalen. Volgens hem heb je geen enkele garantie dat je je gegevens ooit nog terugziet als je betaalt. Het is voor Van Diepen ook een principiële keuze om niet te betalen. “Wanneer je betaalt, steun je de criminaliteit”, zegt hij hierover. Van Diepen had geluk bij een ongeluk. Een ICT-specialist lukte het om een sleutel te vinden waardoor hij een groot deel van zijn gegevens toch terug wist te krijgen. Desalniettemin was de financiële schade groot: tienduizenden euro’s voor het opnieuw inrichten van zijn administratie en uitzoeken wat er wel en niet was geadministreerd.

DE GEDIGITALISEERDE SYSTEMEN EN PROCESSEN RAKEN STEEDS MEER VERWEVEN

GRONDIG 9 2020

ONDERNEMEN MET MENSEN - CYBERCRIMINALITEIT

Folkertsma weet inmiddels wel hoe ze bij hem zijn binnengekomen. Het bleek een openstaande poort op de server die nodig was omdat het bedrijf een eigen e-mailserver gebruikte. “Dat adviseerden ze toen nog, omdat de e-mailprogramma’s zoals Outlook niet goed waren beveiligd. Dat hebben we echter snel veranderd, zeker omdat bijvoorbeeld Microsoft dat nu wel goed voor elkaar heeft.” Naast het veranderen van e-mailprogramma veranderde hij ook het maken van back-ups drastisch. “We zetten de gegevens nu op twee losse schijven, die we elke keer loskoppelen. Dat is namelijk iets wat we wel hebben geleerd: je moet de draadjes doorknippen. Eén keer had hij daar al profijt van, toen de hackers er weer in slaagden binnen te komen. “Het bleek dat bij het uitvoeren van een update toch weer een poort open was blijven staan. Toen waren we weer gegijzeld. Gelukkig konden we toen alles wel gelijk vanaf de back-up terugzetten. Vanaf een ander IP-adres hebben we toen nog wel onderhandeld, gewoon om te kijken of we nog wat meer te weten konden komen.”

BEVEILIGING TEGEN RANSOMWARE: Bij een ransomware-aanval versleutelen cybercriminelen de data van jouw bedrijf en eisen ze losgeld voor je gegijzelde gegevens. De basis van een goede bescherming is vrij simpel: gebruik antivirusprogramma’s en installeer tijdig updates van je software en besturingssystemen. Maak daarnaast regelmatig back-ups van je gegevens, als het kan op verschillende plekken. Helaas ben je hierdoor nog niet volledig beveiligd tegen een aanval met gijzelsoftware. Criminelen hebben sluwe manieren om de ransomware in je systeem te installeren. Eén klik op de verkeerde link of het openen van een phishing-e-mail kan al voldoende zijn om bij je binnen te komen. Wees je hiervan bewust en zorg dat je personeel dat ook is. Verifieer in het geval van verdachte e-mails en links eerst wie de afzender is voordat je die opent. Wanneer je gegevens zijn versleuteld, zijn er maar weinig mogelijkheden om deze terug te krijgen. Volgens de politie is er een mogelijkheid dat je de decryptie-sleutel van jouw soort ransomware kunt vinden op de website www.nomoreransom.org.

GRONDIG 9 2020

ZELFS BIJ CUMELA

Hij hoopte met deze actie een nieuw lijntje te kunnen leggen naar de daders, maar het bleek uiteindelijk zinloos. Politie, internationale opsporingsorganisaties en overheden doen er weinig aan of kunnen er weinig aan doen. De enige boodschap die zowel Folkertsma als Van Diepen mee krijgen, is dat het een eigen verantwoordelijkheid van bedrijven is om de beveiliging van de eigen software op orde te brengen en te houden. Het betekent zorgen voor goede antivirussoftware en hoe dan ook de back-ups op orde houden. Bij Van Diepen komt nu elke vier à vijf weken zijn ICT-man een dag op kantoor om alles te controleren. Er zijn meer kosten aan verbonden, maar volgens van Diepen is dat een kwestie van je aanpassen aan de nieuwe wereld. Sinds de aanval is hij een stuk strikter wat betreft cyberveiligheid. “Je bent alerter op je sloten, ook in je gebouwen en alles wat elektronisch is gekoppeld. Op de computer is alles nu strikt beveiligd en is dat ook ingesteld. Als iemand er bijvoorbeeld tien minuten niet is, gaat het scherm op zwart en moet diegene opnieuw inloggen.”

‘ALS JE DIT HEBT MEEGEMAAKT, IS GEEN STAP JE MEER TE VEEL’ Voor Folkertsma was de aanval reden om over te stappen op andere antivirussoftware en de beveiliging flink op te schroeven. “Als wij bijvoorbeeld inloggen bij de bank gaan bij ons alle andere poorten dicht. Dan willen we niet dat iemand op welke manier dan ook kan meekijken.” Terugkijkend denkt hij dat hij het net als veel andere bedrijven heeft onderschat. “Je denkt dan het jou niet overkomt en je ziet het beveiligen dan als overbodig werk, maar als je dit hebt meegemaakt, is geen stap je meer te veel. Uiteindelijk waren dit namelijk de twee ergste weken uit mijn leven: overgeleverd aan anderen en niets meer kunnen. Dat wil ik nooit meer meemaken.”

Hoe gemakkelijk medewerkers in een zogenaamde phishing-e-mail trappen, bleek afgelopen maand bij Cumela. Eén van de medewerkers ging in op een Engelstalige uitnodiging om op een link te klikken voor een belangrijke boodschap. Hoewel hij achteraf besefte dat iedereen er altijd voor waarschuwt dat niet te doen, klikte hij toch. Het gevolg was een gehackt LinkedIn-account en hetzelfde mailtje waarop hij had geklikt dat naar al zijn contacten ging. Wat er toen gebeurde, verbijsterde nog veel meer. Verschillende collega’s van Cumela gingen ook in op de uitnodiging. In no time waren er minimaal vijf collega’s gehackt. Gelukkig bleek dit alleen om het LinkedIn-account te gaan en waren de gegevens van Cumela goed beveiligd. Achteraf slaat iedereen zichzelf voor zijn hoofd, maar heeft iedereen ook wel een verklaring. “Je krijgt zo vaak een berichtje van iemand met een link, dat je er eigenlijk nauwelijks meer aandacht aan besteedt. Vooral op je mobiel - en daar komen de berichten ook binnen - klik je heel snel iets aan.” Wat dit in elk geval laat zien, is dat medewerkers heel snel reageren op een vertrouwd ogend bericht. Hou daar rekening mee en gebruik dit ook als waarschuwing aan je eigen medewerkers. Blijf altijd kritisch en argwanend als iets anders is dan anders, hoe vertrouwd ook.

n Sca en vr g aa een o dem aa n

Dé elektronische aanpak voor mestregistratie

VDM volledig digitaal ingevuld en verstuurd

evdm.nl | info@evdm.nl | 0528 22 35 39

Gemakkelijk toegankelijk en inzichtelijk op elk moment

Tijdbesparing door snellere verwerking

eVDM® is een product van

rove com

De nieuwe Vervaet Hydro Trike 5x5 Krachtig en stabiel Doordachte techniek Hoge capaciteit, lage onderhoudskosten Gegarandeerd hoge restwaarde

vervaet.nl | sales@vervaet.nl | +31 (0) 115 48 17 20

ONDERNEMEN MET MENSEN - ONDERNEMERSLESSEN

‘De verkoopprijs is belangrijker dan de inkoopprijs’ Tekst: Herma van den Pol Foto’s: Fleuren Fourage & Transport BV

REINIER FLEUREN MIDDELHARNIS

“Mest is een grondstof en vertegenwoordigt een waarde.” Voor Reinier Fleuren van Fleuren Mestverwerking BV is dat het uitgangspunt waarmee het bedrijf werkt en met succes. “Door hieraan vast te houden, hebben we in Frankrijk een stabiele afzetmarkt weten neer te zetten en hebben we er nu veel langdurige relaties opgebouwd.” Fleuren handelt al sinds de jaren zeventig in mest en is in 1996 begonnen met mestverwerking. In dat jaar werd een indoor-mestcomposteringsfabriek in gebruik genomen. De fabriek, die werd gebouwd voor de compostproductie voor de champignonteelt, produceert sinds 2012 alleen nog mest op maat onder de merknaam Fleurosa. In 2018 is de mestverwerking ondergebracht in een aparte besloten vennootschap, Fleuren Mestverwerking BV. Hierin zijn nu alle activiteiten rond de afzet van verwerkte mest opgenomen. Reinier Fleuren reist daarvoor jaarlijks vele malen naar Frankrijk voor het vinden van afnemers en het onderhouden van relaties.

‘MAAK EEN PRODUCT WAAR VRAAG NAAR IS’

‘MEST HEEFT GEWOON ZIJN WAARDE, OF DAT NU IN DE VORM VAN EEN KORRELTJE, BULK OF VLOEIBARE VORM IS’

GRONDIG 9 2020

LES 1

“De uitdaging waar we nu tegenaan lopen, is of wij voldoende grondstoffen binnen kunnen krijgen om aan de vraag naar onze producten te kunnen voldoen. Misschien een aparte uitspraak als je kijkt naar wat er nu speelt in Nederland, maar ik zal het uitleggen. Onze capaciteit is vele malen groter dan wat we nu gebruiken. Zo exporteren we dit jaar twee miljoen kilo fosfaat naar Frankrijk, maar we kunnen in onze verwerking vier miljoen kilo fosfaat per jaar doen. We schatten zelfs in dat de vraag naar ons product in Frankrijk oneindig is, want er is gewoon een tekort aan mineralen. Frankrijk heeft een gigantisch groot areaal akkerbouw, terwijl de veehouderij ook daar krimpende is. De kunst is nu om daarvoor een product te maken waar vraag naar is. Daarom zijn we met enige terughoudendheid nieuwsgierig naar de uitwerking van de definitie van mestverwerking in de nieuwe regelgeving die minister Schouten voor-

stelt. Bij voldoende mestverwerking is een mestoverschot geen probleem meer. Mest heeft gewoon zijn waarde, of dat nu in de vorm van een korreltje, bulk of vloeibare vorm is. Voor elke vorm bestaat ook een markt, als je maar naar de vraagzijde kijkt. Je kunt wel verwerken om het verwerken, maar de kans is groot dat je dan een eindproduct hebt dat je niet kwijt kunt.”

‘MEST IS EEN GRONDSTOF’

LES 2

“We hebben vandaag de dag te maken met een negatieve inkoopprijs van mest en daardoor wordt het gezien als afval en wordt het gedumpt tegen een prijs die daarbij hoort. Dat is niet terecht, want mest is gewoon een grondstof. Wij hebben ook een positieve inkoopprijs nodig om mee te kunnen in de markt. Pas dan kan van Franse akkerbouwers een concurrerende prijs worden gevraagd. Dan wordt het ook weer aantrekkelijker voor de boer om mest af te zetten. Voor ons zorgt dat ervoor dat wij de grondstoffen krijgen die we nodig hebben. Nu is de mest al betaald als deze op deze auto ligt. Het geld is al verdiend, doordat de boer moet betalen voor het laten ophalen van de mest. Het doet er niet meer toe hoe en tegen welke prijs de mest wordt afgezet, maar wij kijken liever naar de achterkant, want het overschot kan in Frankrijk goed worden verkocht. Door mest anders te gaan benaderen, ga je er meteen ook anders mee om.”

‘LEVEN IS BELANGRIJKER DAN ZAKEN DOEN’

LES 3

“Eén van de eerst lessen die ik leerde toen ik stro wilde kopen en mest wilde verkopen in Frankrijk

ONDERNEMEN MET MENSEN

WIE IS REINIER FLEUREN? Reinier Fleuren behoort tot de vierde generatie die klaarstaat om de diverse bedrijven van Fleuren over te nemen. Hij gaat dat samen met zijn drie broers en vier neven doen. Net zoals de anderen loopt hij al vanaf jongs af aan op het bedrijf rond. Hij begon rond zijn veertiende met auto’s wassen. Na zijn opleiding hbo commerciële economie stapte hij achter het stuur van de vrachtwagen. Na een jaar of vier is hij bij andere bedrijven gaan werken om tien jaar geleden terug te keren om de planning en verkoop te gaan doen. Momenteel is hij vooral bezig met de inkoop van fourageproducten en de verkoop van compost in Frankrijk.

was dat je daar heel anders zaken doet dan in Nederland. Daar vinden ze de prijs ondergeschikt aan de relatie en daar zul je dan ook eerst aan moeten werken. Ik dacht bijvoorbeeld toen ik net was begonnen dat een schuur stro kopen inhield dat ik ’s avonds weer thuis zou zijn. Nu trek ik er drie tot vier dagen voor uit en neem de tijd. Je weet gewoon dat er een gezellig etentje met een wijntje bij hoort en dat er bijvoorbeeld wat vrienden worden opgetrommeld. Het kan dan zo maar zijn dat de zaken de volgende dag in korte tijd geregeld zijn. Je moet leren dat voor een Fransman goed leven uiteindelijk belangrijker is dan zaken doen. Het is nu voor mij de charme van het vak. Daar waar Nederlanders vooral gericht zijn op efficiency hechten Fransen grote waarde aan het onderhouden van de relatie. Als je dat weet, snap je waarom het nodig is om je aan te passen als je hier succesvol zaken wilt doen.”

‘KOM JE AFSPRAAK NA’

LES 4

“Wat wij hebben opgebouwd, hebben we alleen kunnen doen door onze afspraak na te komen. We kunnen een bepaalde prijs vragen omdat we garant staan voor kwaliteit en onze afspraak nakomen. Het is iets wat we om ons heen lang niet

altijd goed zien gaan en dat is niet goed, want het schaadt het imago van de Nederlanders en het Nederlandse product. Ik omschrijf het maar even zo: je bestelt een kopje koffie met melk en suiker, maar krijgt alleen koffie met suiker, terwijl je er wel voor hebt betaald. Dat is wat we in mest veel zien gebeuren. Er wordt dan een product geleverd dat niet aan de regels voldoet. Dat mag officieel niet eens worden geïmporteerd. Als je wilt exporteren naar Frankrijk moet je aan de regels voldoen. Vaak wordt een Fransman als onbetrouwbaar gezien, maar dat is niet onze ervaring. Als dat zo was, hadden we niet zoveel klanten met wie we al zo lang zaken doen. Het is een mooi land, met een goede cultuur en afhankelijk van de regio zijn de mensen lang niet zo stug als wordt beweerd. Uiteraard moeten ook wij daarin investeren. Zo krijgen we nog wel eens de vraag waarom onze compost zo duur is en dan vertellen we ons verhaal en nodigen we ze uit om een keer in Nederland te komen kijken en worden ze vaak al heel enthousiast. Dan nog kan er wat tijd overheen gaan voordat we daadwerkelijk zaken gaan doen, maar als het dan wel gebeurt en het vertrouwen blijkt wederzijds te zijn, dan levert je dat meteen tientallen vrachten op. Zo groot zijn de arealen daar. Ze zijn hartstikke blij met de Nederlandse bewerkte mest, maar hun vertrouwen moet je verdienen en behouden.”

‘TOEN IK NET WAS BEGONNEN, DACHT IK DAT EEN SCHUUR STRO KOPEN INHIELD DAT IK ’S AVONDS WEER THUIS ZOU ZIJN’

GRONDIG 9 2020

ONDERNEMEN MET MENSEN - ONDERNEMERSLESSEN

LES 5 ‘NEEM SOMS JE VERLIES’

‘IK HOOP DAT DE POLITIEK NIET VERGEET OM INVESTERINGEN IN DE BESTAANDE VERWERKING MOGELIJK TE MAKEN’

“We zijn nu bezig de mest te verkopen voor volgend jaar. Dat heeft te maken met het ritme van de akkerbouwer. Die maakt nu zijn teeltplan voor de aankomende twee jaren. Wij maken daarom ook afspraken met leveranciers om aan de andere kant die akkerbouwer van product te kunnen voorzien, hoewel we weten dat de leverancier niet altijd zijn afspraak kan nakomen. We hebben een betrouwbare afnemer, maar nu zoeken we nog de betrouwbare leverancier. Nu wacht de leverancier liever af of hij tegen die tijd de mest niet op een andere manier of toch nog wat goedkoper kan afzetten. Soms moet je je verlies nemen om een betrouwbare partner te zijn. Dat doen wij ook in bijvoorbeeld het stro. Dat is ook een markt die afhankelijk is van het weer. Soms moet je dan zeggen: ‘Laat maar staan en dan komen we het volgend jaar halen.’ Dan kost het maar meer, maar op die manier ontzorg je de boer ook. Datzelfde doen we in de mest. Als we hebben toegezegd het af te nemen, doen we dat ook, ook wanneer dat inhoudt dat we het zelf moeten opslaan, omdat we al te veel hebben. Afspraken nakomen en je flexibel opstellen is belangrijk. Tegen deze achtergrond is een pluimveehouder die graag een positief verhaal wil kunnen vertellen over zijn mestafzet en je daarvoor benadert een lichtpuntje. Dat positieve verhaal kunnen we namelijk vertellen, want door het indrogen van mest bespaar je een hoop transportbewegingen.”

‘INVESTEER NIET ALLEEN IN NIEUW’

LES 6

“Wij hebben door de jaren heen een bepaalde schaal bereikt, waardoor we ons nu kunnen red-

GRONDIG 9 2020

den, maar zouden we de investering nu als particulier moeten doen, dan kan dat niet. Het gaat om veel te veel geld. Met een grote groep zou je samen een dergelijke investering nog kunnen doen, maar niet alleen. Dat komt ook omdat de marges flinterdun zijn. Als gevolg van de ondersteuning, door het verstrekken van subsidie voor mestverwerking, ontstaat er nog meer concurrentie op de mestmarkt. Alleen met een goed businessplan ga je het niet meer redden. Om te continuïteit te kunnen behouden, is het essentieel om contacten te leggen en te onderhouden met leveranciers, afnemers en intermediairs. Wat je nu ziet gebeuren, is dat er met een slim businessplan subsidie vrijkomt voor nieuwe vormen van verwerking, maar dat de inschattingen van de exploitatie veel te rooskleurig zijn, met als gevolg dat er na verloop geen geld is voor vervangingsinvesteringen. Wij moeten bijvoorbeeld gaan investeren in een nieuw luchtbehandelingssysteem, voor een bedrag van ongeveer 1,5 miljoen euro. Dat zijn bedragen die nu dienen te worden geïnvesteerd en deze investering moet de komende jaren kunnen

worden terugverdiend via de inkoop en verkoop van mest. Dan moeten we echter wel verzekerd zijn van voldoende grondstoffen voor de komende jaren. Ik hoop daarom dat de politiek niet vergeet om investeringen in de bestaande verwerking mogelijk te maken. Het mag niet zo zijn dat bij ons straks de investering onverantwoord is door de continu veranderende regelgeving. Bij alle regelingen moet er ook oog zijn voor het veiligstellen van de stroom aan grondstof voor bestaande verwerkers, zodat de mestafzetkosten voor de leverancier gunstiger worden. Nu zien we dat de veranderlijke regelgeving alleen maar kostprijsverhogend werkt.”

Techniek waar de professionele loonwerker om vraagt vindt u bij BERGMANN! Opraapwagens, mest- en breedstrooiers, overlaadtechniek

REESINK Agri

uw partner in agribusiness

Vraag hier uw demo aan!

Meer informatie? Bel Rik Massier (Product Manager) via 06 - 83 80 29 58 of mail naar: rik.massier@reesinkagri.com T +31 575 599469. E info@reesinkagri.com, W www.reesinkagri.com

Het is zo weer voorjaar Bestel uw bemester op tijd! T 0546 644 866 | eversagro.nl

ONDERNEMEN MET MENSEN - STERK WERK

SCHIMMEL OVERBERG BV LOONBEDRIJF EN GRONDWERKEN In 2018 vierden Wilma en Albert Schimmel alweer het 25-jarig bestaan van het bedrijf. Destijds begon het bedrijf klein met een John Deere-trekker, een kipper en een shovel. Ondertussen werken er gemiddeld twaalf werknemers, van wie er een aantal vooral grondwerk voor hun rekening nemen en er een aantal meer gespecialiseerd zijn in het agrarisch loonwerk.

GRONDIG 9 2020

Mocht echter de nood aan de man komen, dan kunnen degenen die grondwerk doen ook worden ingezet in het agrarisch deel en vice versa. Afwisseling is er daardoor voldoende. Vandaag de dag komt meer dan de helft van de omzet uit het onderdeel grondverzet. Wilma en Albert streven ernaar zich met de klanten mee te ontwikkelen, waarbij ze vooral een betrouwbare partner willen zijn, die kwaliteit levert.

STERK WERK - ONDERNEMEN MET MENSEN

Agrarisch loonwerk steeds meer maatwerk Tekst: Herma van den Pol Foto's: Niels van der Boom, Agrifoto

SCHIMMEL OVERBERG BV LOONBEDRIJF EN GRONDWERKEN

Het zijn interessante tijden voor Albert en Wilma Schimmel, van Schimmel Overberg BV. Dat komt doordat het agrarisch loonwerk verandert en er steeds meer om maatwerk wordt gevraagd. Als gevolg daarvan gaat Albert graag het veld in om mee te kijken en trekkerwerk te doen. Daar is hij blij mee, want dat doet hij toch het liefst.

ALLEEN IN DE WEGENBOUW HEEFT ALBERT HET GEVOEL DAT HET IETS RUSTIGER IS

“De grond is nog net niet te droog”, zegt Albert Schimmel wanneer hij het werk van die ochtend in zich opneemt. Hij is bezig om blijvend grasland in te zaaien op een perceel zandgrond achter het bedrijf. Half september werd daar de maïs al geoogst, waardoor er mooi op tijd een ander gewas kan worden gezaaid. Het gebeurt steeds vaker dat Albert zelf op de trekker stapt en meehelpt om het werk gedaan te krijgen. “Ik doe het liever dan op een bureaustoel zitten”, zegt hij. Albert runt het bedrijf samen met zijn vrouw Wilma, die ervoor zorgt dat de backoffice van het bedrijf op orde is.

AGRARISCH HART “Ik denk dat vooral de diversiteit binnen ons bedrijf iets is wat echt bij ons hoort”, zegt Wilma wanneer haar wordt gevraagd naar de belangrijkste kenmerken van het bedrijf. “Je kunt voor alles bij ons terecht. Agrarische werkzaamheden, maar ook voor de aanleg van een terras, straatwerk en grondwerk.” De twaalf medewerkers zijn minstens zo flexibel. Zo zit de monteur ook graag op de hakselaar en degene op de kraan helpt ook mee met het maken van berekeningen. De combinatie van grondwerk en het meer seizoensgebonden agrarisch loonwerk maakt dat het bedrijf flexibel en weerbaar is voor ontwikkelingen in de diverse sectoren. “Vaak gaat het grondwerk jaarrond gewoon door”, vertelt Wilma. Ook dit jaar verwacht het ondernemersechtpaar dat het wel door zal gaan. Alleen in de wegenbouw heeft Albert het gevoel dat het iets rustiger is, maar van andere opdrachtgevers verwacht hij nog voldoende werk. “We hebben aannemers, hoveniers en eigenaren van landgoederen in de onze klantenkring. Juist die breedte zorgt ervoor dat er werk blijft. Ze zijn wel voorzichtiger, maar het gaat door”, stelt hij vast. Albert en Wilma zorgen ervoor niet alleen divers te zijn in de werkzaamheden die ze doen, maar ook in hun klantenkring.

vers, maar het is wel één team dat ze uitvoert. Albert en Wilma zijn dan ook blij dat er binnen de groep werknemers geen afzonderlijke clubs bestaan. “We proberen ze bij elkaar te houden en hebben er heel bewust voor gekozen om het bedrijf niet op te splitsen in afzonderlijke bedrijfstakken, want uiteindelijk hebben we elkaar nodig.” Voor Albert en Wilma zijn de medewerkers sowieso belangrijk. Trots zijn ze erop dat nu het oogstseizoen in volle gang is de medewerkers bereid zijn om zich in te zetten en waar nodig langer door te werken. “Wij hebben het geluk dat we nog veel medewerkers hebben die of van boerenafkomst zijn, of agrarische ondernemers in de familie hebben. Ze weten daardoor hoe belangrijk het is om het werk gedaan te krijgen zolang het weer het toelaat.” Aan de andere kant geeft Albert ze de ruimte om te onderzoeken wat ze leuk vinden. “Het is belangrijk dat je de jongens iets laat doen waar ze plezier in hebben. Wanneer iemand bijvoorbeeld binnenkomt met het idee om alleen de shovel te gaan besturen, hoeft dat niet te betekenen dat dit ook zo blijft. Het kan zomaar een keigoede stratenmaker of grondwerker zijn.”

MEDEWERKERS BELANGRIJK

MEERWAARDE LEVEREN

De werkzaamheden die worden uitgevoerd zijn di-

De medewerkers ontwikkelen zich met de hulp

KLANTEN VRAGEN STEEDS VAKER OM ADVIES EN HET WORDT STEEDS MEER MAATWERK

GRONDIG 9 2020

ONDERNEMEN MET MENSEN - STERK WERK

ALBERT ZEGT VAAK TEGEN ZIJN MEDEWERKERS: ‘SUCCES VANDAAG, MAAR VERGEET NIET TE GENIETEN!’

van Albert, maar de ondernemer zelf zorgt er ook voor dat hij zichzelf blijft ontwikkelen. “Ik probeer regelmatig een cursus te doen om zo ook mijn klanten meer te kunnen bieden. Wij streven binnen ons bedrijf niet naar uitbreiding, maar naar het leveren van meerwaarde”, aldus Albert. Daarmee springt hij in op de behoefte in de agrarische sector en vooral de vraag van melkveehouders, een belangrijke groep klanten. “Onder druk van regelgeving en vragen vanuit de maatschappij zijn ze in beweging en aan het zoeken naar nieuwe mogelijkheden.” Dat is meteen een belangrijke reden waarom Albert steeds meer in het veld te vinden is. “Klanten vragen steeds vaker om advies en het wordt steeds meer maatwerk. Vroeger zaaiden we gras en ging het vooral om de hoogste opbrengst, maar tegenwoordig speelt naast een hoge opbrengst ook de vraag naar kwaliteit en biodiversiteit een rol”, legt hij uit. Daarin adviseert Albert graag en de afwisseling maakt het werk ook zo leuk. “Ook speelt bijvoorbeeld de maatschappij mee: er worden in het voorjaar steeds minder velden met groenbemester doodgespoten. Dat vraagt weer om een andere aanpak, waarin wij kunnen meedenken.” Het aantal teelten neemt als gevolg van de nieuwe ontwikkelingen steeds verder toe. “Neem bijvoorbeeld luzerne en zonnebloemen. Die laatste hebben we dit jaar voor het eerst geoogst”, vertelt Albert. Het bedrijf ontwikkelt zich met de onderne-

mer mee. Hetzelfde gebeurt bij de medewerkers. Die ontwikkelen zich mee met het werk.

HET MOOISTE WERK Zorg voor de omgeving en de bodem past heel goed bij de ideologie van het echtpaar. “Ik geniet enorm van het werk, want in feite ben je de schepping aan het onderhouden. Het is belangrijk om je dat af en toe te realiseren. Dat gevoel probeer ik ook over te brengen op de medewerkers. Daarom zeg ik nog wel eens tegen ze: ‘Succes vandaag, maar vergeet niet te genieten!’” Albert en Wilma snappen dat agrarische ondernemers op dit moment worstelen met alles wat er op hen afkomt, “maar het is voor ons de kunst om daar niet te veel in mee te gaan, want dat gaat ten koste van de arbeidsvreugde.” Het bedrijf is een trots lid van Cumela, wat ook bleek uit de originele manier waarop het vernieuwde ledenbord in ontvangst werd genomen. Dat werd namelijk ingebaald en was meteen het meest populaire ledenbordfilmpje. Dat werd opgenomen door de jongste zoon.

KRUIDENRIJK GRASLAND Samen met DLV en nog vier loonwerkers deed Albert Schimmel mee aan het project ‘Natuurlijke veehouderij Utrecht’. “Binnen dit project delen we kennis ten aanzien van de bodem, bemesting en kruidenrijk grasland. Hierbij werd onderzocht wat de beste methode is om kruidenrijk grasland te zaaien en kruiden door te zaaien. Onder meer de Evers-zaaimachine wordt hiervoor beproefd. Waar bij de andere methodes eerst een strookje grond kapot wordt gemaakt, werkt deze machine met ruwe eggetanden die het voorwerk doen om ervoor te zorgen dat het zaad contact kan maken met de grond. Elk loonbedrijf heeft zijn eigen deelproject om teelten te onderzoeken. Tijdens het teeltseizoen wordt de opbrengst gewogen en bepaalt Eurofins de kwaliteit. Er komt steeds meer vraag naar het doorzaaien van kruiden. Deze pilot helpt om meer kennis van het onderwerp te krijgen en dit doorzaaien op een goede manier te kunnen doen.”

GRONDIG 9 2020

Nu in de stores beschikbaar

Efficiënt toolboxen en werkplekinspecties uitvoeren Veilig Vakwerk maakt het uitvoeren van werkplekinspecties en toolboxen veel eenvoudiger. Medewerkers ontvangen de juiste informatie op hun telefoon en kunnen direct aan de slag. Dit kan volledig digitaal, maar het is ook mogelijk om de geprinte versie te bewaren. Veilig vakwerk zorgt voor tijdsbesparing en verbetering van het veiligheidsbewustzijn bij medewerkers. Daarnaast is hiermee de gegeven veiligheidsinstructie aantoonbaar. rd Gereducee r o o v f e ri ta Cumela Start direct via veiligvakwerk.nl leden

In samenwerking met Cumela, bedrijven uit de sector en Stigas.

Voorperskamer elektronisch verstelbaar voor een optimale vulling Langer perskanaal voor nog beter gevormde balen Unieke reiniging met overdruk dankzij KRONE PowerClean

Maximaal comfort, langere levensduur De 5e generatie KRONE BiG Pack – Veelzijdig inzetbaar, onder alle omstandigheden. Noord-Nederland: Marc Berghuis – 06 51 34 68 41

Zuid-Nederland: Ad van den Hurk – 06 53 24 19 18

www.krone-nederland.nl

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - PROFILEREN

Snel schakelen en anticiperen is de uitdaging

Tekst: Gert Vreemann Foto’s: Pekkeriet, Vreemann

PEKKERIET DALFSEN WERKT MEE AAN VECHTDAL-VERBINDINGEN

PROJECT: VECHTDAL VERBINDINGEN, N340 TRAJECT OMMEN-ZWOLLE 22

GRONDIG 9 2020

OPDRACHTGEVER:

HOOFDAANNEMER:

Provincie Overijssel

Aanneemcombinatie VDV(BAM Infra, Dura Vermeer, FL BV)

LOOPTIJD:

WERKZAAMHEDEN:

2020-2023

Op uurbasis voorkomende werkzaamheden verrichten bij de realisatie van het te verbreden en te vernieuwen traject

PROFILEREN - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

Pekkeriet Dalfsen BV wordt door de aanneemcombinatie VDV (Vechtdal Verbindingen) geregeld ingeschakeld voor diverse klussen op het traject Zwolle-Ommen van de N340. Daarbij vormt het als regionaal bedrijf de verbindende schakel tussen de hoofdaannemer en de aangelanden. Voor Pekkeriet en zijn medewerkers past dit als een maatpak.

Zwolle-Ommen van de N340. Aanpassen van de verkaveling van percelen en sloten van aanliggende percelen, verrichten van incidentele werkzaamheden aan kabels en leidingen, grondverzet en infrawerken en meewerken aan grondverzetwerkzaamheden op het hoofdtraject. Meedenken en een brugfunctie vervullen tussen de aanneemcombinatie en de aangelanden.

HANS PEKKERIET: “Het realiseren van werkzaamheden naar tevredenheid van de aanneemcombinatie en de aangelanden is onze grootste uitdaging. Hier kunnen we als lokaal bedrijf meerwaarde bieden.”

GRONDIG 9 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - PROFILEREN

En dan sta je met de Caterpillar 930M op de laser te profileren bij de aanleg van een viaduct. Vaste machinist Jeroen Pekkeriet geniet van dit werk. Even later zien we hem aan het werk in het ‘grote’ grondverzetwerk, de realisatie van de aansluiting van de N340 op de A28 bij Zwolle. “Zeventien vrachtwagens per dag moet ik op 3D-GPS verwerken en tussendoor heb ik ook nog andere klusjes te doen. Het is lekker aanpoten”, zegt hij. Tijd om te praten is er weinig, want hij moet alweer door om wat rijplaten te verleggen. Een paar minuten later is hij alweer aangevoerde grond aan het verwerken. De gedrevenheid die hier wordt getoond, past volgens Hans Pekkeriet bij de werkwijze van de aanneemcombinatie VDV. “Het gaat ‘s morgens om zeven uur meteen los en dan tot ‘s avonds vol aan de bak. Wie niet past in deze mentaliteit zal er zich niet thuis voelen”, zegt Hans. Jeroen past dat en draait vanaf de bouwvak continu mee.

‘WIJ KENNEN DE STREEK EN KUNNEN ZO ADVISEREN EN EEN VERBINDENDE ROL SPELEN VOOR AANGELANDEN EN DE AANNEEMCOMBINATIE’

VERBINDENDE ROL Dit is niet de primaire rol van Pekkeriet. Het bedrijf is al voor de start afgelopen voorjaar door de aanneemcombinatie betrokken bij het project. Pekkeriet had al lijntjes met onder andere BAM Infra, hij kent de streek en een aantal aangelande boeren. Het ‘grote werk’ wordt door de aanneemcombinatie zelf gedaan. Voor het bijkomende werk worden derden ingehuurd. Daar is Pekkeriet er één van, waarbij het bedrijf ook als vast aanspreekpunt fungeert. “Wij kennen de streek en kunnen zo adviseren en een verbindende rol spelen voor aangelanden en de aanneemcombinatie, denk aan het meedenken over oplossingen, routing en grondstromen”, vertelt Hans. Dat begon al met het grondwerk voor het realiseren van het kantoorpark van de aanneemcombinatie. “VDV wilde het terrein asfalteren, maar wij hebben als oplossing stelconplaten in huur aangedragen. Die hebben wij ook gelegd.” Pekkeriet geeft aan dat het geven en nemen is. “In het deel naar Zwolle, waar het nieuwe traject door het agrarische gebied loopt, kunnen de belangen van het project en die van de aangelanden verschillen”, zegt Hans. Zo kan hij bijvoorbeeld een boer goede grond gunnen om het perceel op orde te krijgen, terwijl de aanneemcombinatie die grond goed elders kan gebruiken

GRONDIG 9 2020

omdat er op het project een tekort is. Hij vertelt dat VDV dan goed meedenkt en dat het vanuit dat oogpunt prettig werken is. “Het klikt en dan kom je beter tot goede afspraken.”

SNEL SCHAKELEN We zien dat als één van de medewerkers een sloot dempt. Daarbij moeten de percelen weer op orde worden gebracht en moet er een nieuw kavelpad worden aangelegd. De sloot wordt vooraf goed losgespit. Ook is met de uitvoerder de ligging besproken. De percelen liepen af op deze watergang en zullen dus opnieuw moeten worden geprofileerd. “Dat egaliseren en de aanleg van het kavelpad hebben minder haast en daarvoor wordt samen met de uitvoerder en de agrariër een realistisch tijdspad afgesproken. Dat past in onze flexibele manier van werken”, aldus Hans. Hij geeft aan dat de druk hier anders is dan op de baan. “Op de baan gaat het strak door. Bij deze bijkomende klussen hier wordt van ons eenzelfde gedreven aanpak verwacht, maar die zijn wel gemakkelijker in te plannen”, stelt hij vast. Tegelijk zijn er vaak klussen die even snel moeten. “Daar ligt voor ons het zwaartepunt. Een telefoontje dat een deel even moet worden geklepeld, even een minigraafmachine om te assisteren voor wat kabel- en leidingwerk, even de waterwagen of mobiele graafmachine of zoals bij het viaduct wat extra capaciteit leveren om de planning te halen. Het gaat dan geregeld over klusjes waar je een dag of soms een halve dag niet volmaakt. Dat is niet fijn en het vergt soms veel regelwerk om het allemaal rond te krijgen, maar dat is part of the game.”

‘WIJ KUNNEN ZO FLEXIBELER WERKEN EN DOEN WAAR WE GOED IN ZIJN, ZOALS HIER DIE LOKALE BIJKOMENDE KLUSSEN’

SAMENWERKEN Pekkeriet geeft aan dat samenwerken met collegacumelabedrijven in de streek daarin voor hem belangrijk is. “Wij hebben niet altijd de machines voorhanden. Wij hebben hier met een flink aantal cumelabedrijven een goede onderlinge relatie en schakelen regelmatig collega’s in. Wij zijn dan voor de aanneemcombinatie het aanspreekpunt en regelen dat, ook al draaien we puur op uurbasis. Dat doen we hier over en weer”, aldus Hans. Het op uurbasis werken ziet hij niet als belemmering. “Op dit project ligt de focus echt op de kwaliteit. Uiteraard moeten we voor marktconforme

PROFILEREN - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

uurtarieven werken, maar er wordt niet kinderachtig onderhandeld. Op tijd het werk doen en kwaliteit leveren, vindt VDV belangrijker. Dat werkt prettig.” Hans vindt dat deze werkwijze beter bij zijn be-

drijf past dan met veel machines lang en continu op een groot werk draaien. “Wij kunnen zo flexibeler werken en doen waar we goed in zijn, zoals hier die lokale bijkomende klussen, waarbij we een brug slaan tussen de aanneemcombinatie en

de aangelanden. Het vergt wel veel regelwerk om het elke dag rond te zetten, maar dat is ook onze uitdaging. Laat VDV met zijn materieel mooi het grote werk doen, want daar is de combinatie het best in.”

WERKZAAMHEDEN 1. P ekkeriet heeft het grondwerk en het hekwerk gedaan voor de realisatie van het kantoor van aanneemcombinatie VDV. Het bedrijf adviseerde en realiseerde stelconplaten in tijdelijke verhuur.

2. N aast het grondverzet moet de wiellader ook regelmatig klusjes tussendoor doen, zoals het leggen en op orde houden van de rijplaten. Daaronder ook deze grote jongens met (duw)rol.

3. V oor de aansluiting op de A28 egaliseert Pekkeriet op 3D-GPS de met vrachtwagens aangevoerde zwarte grond. De grond wordt per halve meter laagsgewijs aangebracht.

4. E r zijn ook mooie klussen tussendoor, zoals hier het assisteren bij het plaatsen van betonliggers bij infrawerken. Je moet dan goed passen in het VDV-team.

5. B ijkomende werken, zoals het dempen van een sloot, voert Pekkeriet zelfstandig uit. De aansluiting van het perceel wordt met de aangelande en de uitvoerder besproken.

6. D e graafmachines moeten ook regelmatig assisteren. Soms gaat het om kleine klussen, maar ook wel om grotere, zoals hier het graafwerk voor een tunnel.

7. P ekkeriet wordt ook ingeschakeld voor het aanpassen en verleggen van kavelpaden en zoals hier het straatwerk. Het zijn klussen die Pekkeriet zelf flexibel kan inplannen.

8. H et project levert soms direct werk op bij aangelande boerderijen en geeft naderhand ook aanvullende opdrachten van aangelanden. Die vallen dan geheel buiten het project.

GRONDIG 9 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - TECHNISCH NIEUWS OP CUMELA.NL

Het beste van Cumela.nl/nieuws

DAGELIJKS NIEUWS VAN EN VOOR DE CUMELASECTOR

GETROKKEN BANDHARK VAN PLOEGER Met de getrokken bandhark CM2240 verbreedt Ploeger zijn assortiment bandharken. Net als de zelfrijdende bandhark CM4240 heeft de nieuwe getrokken bandhark twee pick-up-units van vijf meter. Bij middenafleg wordt 11,80 meter in het zwad gelegd. De pick-ups zijn onafhankelijk van elkaar te besturen en daardoor ook flexibel op het gebied van werkbreedte in het zwad, zowel bij midden- als bij zijafleg.

ELEKTRISCHE JCB HTD-5E KOMT JCB heeft in het Verenigd Koninkrijk een elektrische versie van de populaire HTD-5rupsdumper gelanceerd. De Britse fabrikant ziet het als een logische uitbreiding van het groeiende aantal E-tech-modellen. De compacte HTD-5e E-Dumpster heeft net als de conventionele HTD-5 een laadcapaciteit van 500 kilo en een kiphoogte van 135 centimeter. De elektrische variant is uitgerust met een 48V-lithium-ionbatterijpakket, dat kan worden opgeladen met een 240V-lader. JCB meldt dat de oplaadtijd maximaal twee uur bedraagt. De introductie voor Nederland wordt eind dit jaar verwacht.

GRONDIG 9 2020

NIEUWE 200-SERIE FENDT Fendt heeft de derde generatie van zijn 200-serie gepresenteerd. Die bestaat uit vijf modellen, met vermogens van 51 tot 91 kW (70 tot 124 pk), in traploze Vario-uitvoering. Ze zijn voorzien van Agco Power-3,3-liter-driecilindermotoren die voldoen aan Stage V. Het topmodel uit de serie, de Fendt 211 Vario, is ook leverbaar met Dynamic Performance. De nieuwe cabine biedt in de breedte, de lengte en de hoogte meer zicht en meer ruimte voor de bestuurder. In de cabine is er de mogelijkheid om het Fendt One-systeem en de nieuwe joystick te kiezen. Het Fendt One-scherm hangt in dat geval schuin boven de bestuurder. De 200-serie is leverbaar als gewone 1,68 meter brede trekker of als 1,07 meter brede smalspooruitvoering. De eerste trekkers zullen waarschijnlijk eind januari 2021 in Marktoberdorf van de band lopen.

DLF: RADIMAX LAAT DROOGTETOLERANTIE ZIEN Samen met de Universiteit van Kopenhagen houdt DLF BV Seeds & Science zich intensief bezig met het onderzoeken van verschillende grassoorten op diepe wortelmassa met behulp van de wortelonderzoeksfaciliteit RadiMax. Die maakt het mogelijk om foto’s van wortels te maken tot een diepte van drie meter, zodat je kunt zien hoe ze presteren bij droogte. Voor klanten kan DLF nu droogtetolerante rassen en soorten in de zak met graszaad leveren, geverifieerd door RadiMax.

Speciale Mecalac 215M Rail Onder de leus ‘The Freedom of Movement’ lanceert Mecalac de 215M Rail. Deze variant is puur voor deze toepassing ontwikkeld. De Mecalac heeft een laag zwaartepunt en levert op de rails een hefvermogen van acht ton. De railuitvoering heeft een hydrostatische transmissie, goed voor een topsnelheid van 30 km/u, zowel op de weg als op de rails. Daarbij is de Mecalac Rail uitgerust met pneumatische remmen en is de machine vrijgegeven voor het trekken en remmen van een trailer op de rails. Voor de machinist is er voor deze toepassing een speciale railmode.

TECHNISCH NIEUWS OP CUMELA.NL - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

Compleet nieuwe Stage V-Reform Metrac H75 Ter vervanging van de bekende Metrac H7 ontwikkelde Reform met de H75 een compleet nieuwe opvolger, met als meest opvallende wijziging de keuze voor een Stage V-krachtbron van Perkins. De wielbasis ligt tussen die van de voorganger en de langere X9 in om hem zo compact mogelijk te houden, maar de H75 heeft wel de vijftien graden pendelweg die de X9 met zijn grotere wielbasis ook heeft. Naast de schonere motor maakt Reform met de H75 een flinke sprong voorwaarts in comfort dankzij de nieuwe cabine. Wim van Breda verwacht de nieuwkomer de komende winter te verwelkomen.

STAGE V-KOBELCO SK17SR-3E Kobelco heeft de Stage V-versie van de bekende 1,8-tons Kobelco SK17 SR op de markt gezet. Deze is uitgerust met een 10,4 kW (14 pk) Stage V-Yanmar 3TNV70-krachtbron. Ook het comfort in de cabine is op belangrijke pun-

ten verbeterd. Denk aan een luxe geveerde en verstelbare Grammer-stoel, in combinatie met nieuwe polssteunen voor meer bedieningscomfort. Alle besturingselementen zijn voorzien van achtergrondverlichting en er zijn standaard ledwerklampen op de giek gemonteerd. Verder is het de bekende Kobelco SK 18.

AUTOMATISCHE TRANSPORTBEVEILIGING OP CLAAS ORBIS

SCANIA-V8 MET 770 PK De zwaarste nieuwe Scania-V8-motor levert nu maximaal 566 kW (770 pk). Daarmee zet de Zweedse fabrikant een ongeëvenaard V8-vermogen in de markt. Ondanks de trend van elektrificatie ziet Scania goede mogelijkheden voor de nieuwe krachtpatser, met name in LZV-combinaties. De nieuwe reeks V8-motoren is weer zuiniger geworden. In combinatie met een eveneens nieuwe versnellingsbak geeft Scania een brandstofbesparing tot zes procent op.

Met de introductie van de nieuwe twaalfrijige Orbis 900-maïsbek toont Claas ook een automatische transportbeveiliging. Deze klapt binnen drie meter in voor transport en daarbij wordt ook automatisch de transportbeveiliging uitgevouwen. Hierin is de verlichting geïntegreerd. Deze optie is nu leverbaar op de hele Orbis-serie. Hiermee is in een halve minuut de maïsbek in te klappen en transportklaar, zonder dat de chauffeur de cabine uit hoeft.

SCHARMÜLLER INTRODUCEERT ELEKTRONISCHE STUURHOEKSENSOR Scharmüller introduceert het Embedded Angle Measurement System-besturingssysteem (EAMS) voor aanhangers achter landbouwtrekkers. Bij het EAMS zijn de K80-trekhaak en de bijpassende kogelkop van de aanhanger voorzien van sensoren. Deze meten de stuurhoek en via de elektronica wordt zo de gedwongen besturing van de aanhangwagen aangestuurd. Dit systeem maakt een stangenstelsel voor de besturing overbodig. Ook heeft Scharmüller voor de K80-trekhaak een universeel noodontgrendelingssysteem ontwikkeld. GRONDIG 9 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - BODEM

Door leeg op de kopakker uit te komen, is bodemverdichting zoveel mogelijk te voorkomen. Door transport op de weg te vermijden, is de capaciteit van een bemester volledig te benutten.

Strategisch rijden voor bodembehoud Tekst: Frits Huiden Foto’s: De Weer, Toering, Dorus van Esch, Huiden

NIET DE GROOTTE, MAAR SLIM GEBRUIK BEPAALT DE CAPACITEIT

Het spanningsveld tussen bodemverdichting en grote machines met slagkracht blijft voortduren. Heeft een grotere tank werkelijk zoveel meer capaciteit en is een kleinere variant echt vriendelijker voor de bodem? Slim gebruik van de juiste machine en efficiënt transport zullen nog meer het verschil maken, zo blijkt uit een analyse. Wie denkt aan slagkracht, denkt aan grote, brede machines. Brengt een zestienkuubs tank nu echt zoveel meer dan een acht- of twaalfkuubs tank of kun je het gewicht en het geld beter uitsparen? Een vergelijkbare vraag is of de triplemaaier nu werkelijk zoveel meer capaciteit heeft dan een front- en zijmaaiercombinatie. Bij percelen met greppels en geren moet de triplemaaier namelijk ook voor een één meter brede strook gras terug. En wie met een

GRONDIG 9 2020

grote tank halverwege het perceel leeg is, moet ook weer terug. Al die kilo’s worden constant over de percelen gesleept en tijd gaat verloren. Ook de afstand tussen de mestput en het perceel bepaalt de effectiviteit van een grotere machine, al kun je daar weer veel winnen met tussentransport. Alle variabelen maken het moeilijk inschatten wanneer een grote machine nu echt zijn meerwaarde heeft. We doen een poging.

BODEM - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

Bij Ploeger werkt Dorus van Esch met een rekenprogramma dat haarfijn blootlegt wat de theoretische randvoorwaarden zijn voor een efficiënt gebruik van machines. “Veel is afhankelijk van de transporttijd, de laadtijd, de gift per hectare, de werkbreedte en de lengte van het perceel. Ideaal is dat je zorgt dat je op de kopakker weer leeg bent en niet halverwege. Veel tijd wordt verloren met vol en leeg heen en weer rijden”, weet Van Esch.

andere pompen, mestdiktes en aankoppeltijden al snel steken op vier kuub per minuut, waarschuwt Van Esch. Na vier minuten transport voor beide (ofwel één kilometer bij 15 km/u) is de twaalfkuubs tank in drie minuten leeg en de zestienkuubs tank in vier minuten. Lossen gaat immers met vier kuub per minuut. Dat bij een gift van twintig kubieke meter per hectare met een acht meter brede bemester en een snelheid van 15 km/u.

ANDERHALVE MINUUT

‘JE GAAT TOCH OOK NIET MET EEN COMBINE TERUG NAAR DE BOERDERIJ OM TE LOSSEN?’

Een rekenvoorbeeld (tabel 1) met een twaalf- en zestienkuubs tank die zowel dichtbij als verder weg van het laadstation bemesten, toont het verschil. De zestienkuubs zelfrijder pompt dertig seconden langer voor een volle tank. De machines hebben dezelfde ‘Superload-pomp’, dus de pompcapaciteit is met acht kuub per minuut gelijk. Overigens blijven gemiddelde laadtijden bij veel

De twaalfkuubs zelfrijder is in die variant anderhalve minuut eerder terug dan de zestienkuubs variant. Maakt die anderhalve minuut nu zoveel verschil? Jazeker, de zestienkuubs zelfrijder haalt een theoretische capaciteit van 69 kuub per uur, terwijl de twaalfkuubs variant blijft steken op 58 kuub per uur. Die laatste is dus negentien procentminderefficiënt.Tegelijklaathetrekenprogramma ook de efficiëntietoename zien als de percelen 500 meter dichterbij liggen. Rijdt de zelfrijder namelijk twee minuten korter naar het perceel, dan stijgt de capaciteit met 47 procent. Die luttele twee minuten reistijd met volle en lege tank stuwen de capaciteit dus op van 58 naar 85 kuub per uur.

Peter Toering, Loonbedrijf Toering, Oudega (Fr.)

‘GEDULD IS HET BELANGRIJKSTE’ Loonbedrijf Toering ruilde zijn twaalf meter brede sleepslangbemester dit jaar in voor een 8,5-meter-versie. De pomp met vijfduims slangen bleef gelijk. Doordat de rijsnelheid omhoog ging van 4 naar 6 km/u bleef de capaciteit toch gelijk. “Het hele systeem werkt ook veel sneller op de kopakkers. Om de twaalf-meter-bemester te keren, was een heel gedoe met kranen omzetten en sturen”, vertelt Peter Toering. Tegelijk werd de combinatie ruim vier ton lichter. De smallere bemester spaarde al tweeënhalve ton uit. De kleinere trekker die ervoor kon, was een ton lichter en ook werd de tweede haspel van de trekker gehaald. Sleepslangen neemt sterk toe bij Toering, vooral vanwege de toevoeging van water voor een beter opname van nutriënten, zeker tijdens droogte. Afhankelijk van de afstand en de hoeveelheid wordt de 30-kuubs drieasser ingezet. “Je werkt efficiënter en houdt de weg ook schoner”, zegt Toering. Om bodemvriendelijk te werken, is er eigenlijk maar één ding belangrijk, stelt de ondernemer. “Geduld! Vaak ben je in het voorjaar gewoon te vroeg. Gelukkig krijgen boeren steeds meer mestopslag, zodat die druk eraf gaat.”

In Friesland blijken juist de akkerbouwgebieden meer verdicht dan veehouderijgebieden. Zo zuinig als akkerbouwers zijn op hun grond in het voorjaar, zo gemakkelijk gaan ze er soms mee om in het najaar, als er moet worden gerooid, constateert Toering. “De bouwers van rooiers doen daar ook geen goed aan. Komt er een mooie band die meer kan dragen en minder verdicht, dan zetten ze er ook gelijk een grotere bunker op.”

‘VAAK BEN JE IN HET VOORJAAR GEWOON TE VROEG’ Toering ziet qua Wegenverkeerswet de bui al hangen als er ooit sterker wordt gehandhaafd. “Onze vier-in-lijn-tank weegt leeg al elf ton, maar ook de drieasser weegt vol 40 ton. Haal de vier ton oplegdruk eraf, dan blijft er nog twaalf ton per as over. Ook met silagewagens zie je dit probleem komen. Dadelijk moeten we allemaal terug naar kleinere tankjes. Zelfrijders met soms tien tot twaalf ton per as zijn sowieso te zwaar.” GRONDIG 9 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - BODEM

Een alternatief voor het heen en weer rijden om te laden, is het gebruik van een transporttank. Dat blijkt ook op kortere afstanden enorm te schelen. Dan kun je een zelfrijder veel efficiënter inzetten. “Dat zit nog niet genoeg bij de loonwerkers tussen de oren, stelt Van Esch. “Je gaat toch ook niet met een volle combine terug naar het erf om te lossen?”, zegt hij. Over de kosten is Van Esch duidelijk. “Een zelfrijder met bemester is met € 450.000,- tot € 500.000,- voor het transport veel te duur. Een vrachtwagen met oplegger kun je nieuw immers voor de helft kopen, laat staan als je met een trekker en een tweedehands trailer werkt.” Met optimaal transport en snel laden met bijvoorbeeld een tienduims dockingstation is daarom veel te winnen. Anders dan een overslagcontainer kan

TABEL 1. TWAALF VERSUS ZESTIEN KUUB DICHTBIJ EN VERAF

12 KUUB LANG (1 KM)

12 KUUB KORT (500 METER)

1,5 MIN.

2 MIN.

TRANSPORT VOL 15 KM/U

4 MIN.

2 MIN.

4 MIN.

AANWENDEN MET 4 M³/MIN.

3 MIN.

4 MIN.

TRANSPORT LEEG 15 KM/U

4 MIN.

2 MIN.

4 MIN.

12,5 MIN.

8,5 MIN.

14 MIN.

CAPACITEIT PER UUR

58 M³

85 M³

69 M³

CAPACITEIT

100% 147,06%

LADEN MET 8 M³/MIN.

CYCLUSTIJD

16 KUUB LANG (1 KM)

119,05%

Het verschil in capaciteit tussen een perceel op 500 meter of één kilometer van het laadpunt is zeer groot.

een transporttank ook telkens op het ideale overlaadpunt gaan staan, zodat de zelfrijder in het land zo min mogelijk hoeft te rijden. Dan is het ook interessant om strategischer te rijden (minder vol en leeg transport over het veld) om zo de bodem te sparen. “Dat kan ook betekenen dat een tank niet telkens helemaal vol wordt geladen”, adviseert Van Esch.

BREDER NIET PER SE BETER De breedte van de bemester en de gift hebben ook een bepalende rol bij bodemverdichting. In tabel 2 is te zien hoeveel de afstand tijdens het lossen terugloopt bij een hogere gift. Met twaalf kuub in de tank en een acht meter brede bemester kan bijvoorbeeld bij vijftien kuub per hectare exact 1000 meter worden afgelegd. Bij een gift van 50 kuub per hectare is dat nog maar 300 meter. Met zestien kuub in de tank haal je dan 400 meter. Van Esch: “Wordt een gift van bijvoorbeeld 21 kuub per hectare gevraagd terwijl je met achttien kuub mooi op de kopakker uitkomt, dan zou je moeten adviseren om de gift bij te stellen, zodat je niet hoeft terug te steken. Puur uit bodembehoud. Iets minder mest geeft dan minder rijschade”, aldus Van Esch. Een breder werktuig hoeft dus niet altijd bodemwinst te zijn. Daarvoor zijn er te veel variabelen die ook de hoeveelheid sporen bepalen, zoals de perceelsbreedte, de oppervlakte, overlap, greppels, gerende percelen en de gift. Het bezwaar van te zware machines is ook relatief, betoogt Van Esch. Een driewieler weegt leeg

Bron: Ploeger

Walter Wilmink, Loonbedrijf De Weer, Bornerbroek

‘CAPACITEIT EN BODEMVRIENDELIJKHEID IN BALANS KRIJGEN, BLIJFT EEN UITDAGING’ Loonbedrijf De Weer in Bornerbroek rijdt met een Vervaet-driewieler, een vijfwieler en een Schuitemaker Robusta 225 met schuifas. Bij percelen op afstand worden de twee 36-kuubs vrachtautocombinaties ingezet. Per opdracht probeert De Weer afhankelijk van de transportafstand, de mesthoeveelheid en de perceelsgrootte de juiste combinatie in te plannen. “De kosten die gepaard gaan met de afstand zijn bij onze klanten wel bekend. Die vertrouwen erop dat wij de juiste keuze maken. Ook andere factoren spelen echter een rol. De driewieler is op de weg bijvoorbeeld beweeglijker dan een vijfwieler. Bovendien neemt de vijfwieler ook vier kuub meer mee. Bij langere afstanden is de trekker met tank weer gunstiger. Het gaat natuurlijk ook om welke machine vrij is om in te plannen.” De aandacht voor bodemdruk zit bij De Weer

GRONDIG 9 2020

vooral in lagedrukbanden met luchtdrukwisselsystemen. Echt strategisch rijden met bijvoorbeeld halve tanks om weer leeg bij de container uit te komen, komt bij hem niet veel voor. “Onze medewerkers kennen de percelen en weten waar de natte plekken zitten. Daar sturen we wel op.”

‘VEEL BELANGRIJKER DAN DE GROOTTE IS DAT EEN MACHINE BEDRIJFSZEKER IS’ Als bodemvriendelijkheid voorop staat, zijn twee factoren belangrijk, stelt Wilmink. Dat zijn het gewicht per wiel en het aantal wielen per spoor. “Het blijft een uitdaging om capaciteit en

bodemvriendelijkheid op elkaar aan te passen.” De Weer startte afgelopen seizoen met sleepslangen, vooral om de mest verdund te kunnen aanwenden. De bodemontlasting van dit systeem wordt gezien als een mooie bijkomstigheid. “Op onze zandgronden speelt draagkracht met name in het voorjaar. Veel klanten stellen kwaliteit op prijs, maar uiteindelijk is het de portemonnee die bepaalt”, zegt Wilmink. Hij gaat niet meer zo ver dat hij ook met zware drieassige tanks aan de slag gaat. “Naar mijn mening zijn die te lang, te zwaar en zijn de wielen te klein. Je ziet bovendien over het algemeen al dat de grenzen zijn bereikt. Banden zijn na twee jaar dikwijls op en er ontstaan scheurtjes in frames. Veel groter hoeft het dus niet te worden. Veel belangrijker is dat een machine bedrijfszeker is. Dat staat voorop.”

BODEM - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

‘MINDER LADEN OM LEEG OP DE KOPAKKER UIT TE KOMEN, KAN EFFICIËNTER ZIJN’

zeventien tot achttien ton. Bij een volle tank (zestien ton) en een bemester van vier ton weegt een volle driewieler 38 ton. De bemester is veelal aan de grond, wat vier ton in mindering brengt. De tankinhoud heeft dus veel effect op het gewicht per wiel. Spoorvorming is echter ook een combinatie van het type band, de bandendruk, de gesteldheid van de bodem en de groeifase van het gewas, aldus Van Esch. “Eén wiel per spoor van een driewieler beschadigt langer gras bijvoorbeeld minder dan meerdere wielen per spoor. Daarbij verdichten aangedreven wielen van een driewieler minder dan een combinatie van een trekker en getrokken wielen onder een tank. Die trekker heeft veel meer slip en dat geeft weer meer zodebeschadiging.”

MAXIMALE ASLASTEN Een andere ontwikkeling die de manier van aanvoeren kan gaan veranderen, is wellicht de Wegenverkeerswet in combinatie met de kentekening. Veel machines overschrijden immers de grens van tien ton aslast of twaalf ton op een aangedreven as wanneer zij vol zijn. Dit geldt zeker voor de tanks met een enkele as en diverse zelf-

rijders. Om de aslast niet te overschrijden, zullen veel bemesters minder voor transport worden ingezet, zoals in het buitenland al het geval is, verwacht Van Esch. “Dat stimuleert overladen op de kopakker. In die zin kan de kentekening een positieve invloed op de bodemgesteldheid hebben”, wijst Van Esch op een onverwacht effect daarvan.

Een andere reden om van systeem te veranderen, is volgens hem ook het dalen van de inruilwaarde van machines met één as. “Die zijn in het buitenland nu al bijna niet meer te verkopen.”

Tot slot wijst Van Esch op het gegeven dat een kleinere tankinhoud lang niet altijd een bemester oplevert die lichter is dan een grotere variant. “Prijs en gewicht zitten hem immers ook in allerlei opties, zoals het frame, de pomp en het type banden. Bij een zelfrijder tellen motor, cabine en aandrijving stevig door. Het laatste stukje tankinhoud maakt dan weinig uit. Van Esch ziet een oplossing voor boeren die de bodem willen sparenvooralindegrotetankalsbuffertankbijsleepslangbemesten. “Zelfrijders met een klein zeskuubs buffertankje zien er dan optisch lichter uit, maar bedenk wel dat ze bijna net zoveel wegen als een versie met zestienkuubs tank. De tankvulling maakt immers het gewicht. Het laat nog eens zien dat grootte en gewicht ook sterk optisch zijn. Uiteindelijk zijn de vulling, de banden en het moment veel belangrijker.”

TABEL 2. MAXIMALE RIJAFSTAND IN VERHOUDING TOT MESTDOSERING EN WERKBREEDTE WERKBREEDTE DOSERING

6 M

8 M

9 M

12 M

15 M

15 M /HA

1333 M

1000 M

889 M

667 M

533 M

25 M³/HA

800 M

600 M

533 M

400 M

320 M

30 M³/HA

667 M

500 M

444 M

333 M

267 M

50 M³/HA

400 M

300 M

267 M

200 M

160 M

Om de bodem te sparen en transport in het veld te voorkomen door leeg op de kopakker uit te komen, Bron: Ploeger is het vaak verstandig de mestgift aan te passen.

TABEL 3. RIJSNELHEID IS AFHANKELIJK VAN MESTDOSERING, POMPCAPACITEIT EN WERKBREEDTE MESTGIFT WERKBREEDTE 20 M³/HA 30 M³/HA 40 M³/HA 50 M³/HA 70 M³/HA 8 M

35,1 KM/U

23,4 KM/U

17,55 KM/U

14,04 KM/U

10,03 KM/U

12 M

23,4 KM/U

15,6 KM/U

11,7 KM/U

9,36 KM/U

6,69 KM/U

15 M

18,72 KM/U

12,48 KM/U

9,36 KM/U

7,49 KM/U

5,35 KM/U

TANK TWAALF KUUB, POMPCAPACITEIT 9360 L/MIN. B ij een grote pompcapaciteit is de rijsnelheid tijdens het lossen niet snel de beperkende factor. Bron: Ploeger De verhouding tussen mestgift en werkbreedte is hier duidelijk inzichtelijk.

5 1. Een zelfrijder met één wiel per spoor en allemaal aangedreven wielen beperkt de bodemverdichting. Het hoge gewicht per wiel zegt daarmee niet alles. 2. Met kleinere werkbreedtes, sneller rijden en wendbaarder zijn, kun je de capaciteit ten opzichte van een brede machine evenaren. Ook scheelt dit in totaalgewicht 3. Een kleine buffertank oogt lichter dan een grote tank. Toch bepaalt de tankvulling het gewicht en is een zelfrijder met een grote tank niet veel zwaarder en dus ook als sleepslangvoertuig in te zetten. 4. Gewichtsbesparing en bodemdruk zitten hem in het totale concept van een machine. 5. Overladen op de kopakker kan gemeengoed worden bij vele bemesters als de Wegenverkeerswet streng wordt gehandhaafd.

GRONDIG 9 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - EVERS

Efficiënt combineren Tekst: Gert Vreemann Foto’s: Evers

VEEL BELANGSTELLING VOOR EVERS DUODISC

Het universele frame van de Tribus-combibemester is de basis van deze nieuwe Duodisc-combibemester, waarmee Evers ook in Nederland belangstelling scoort. Deze machine is voor verschillende toepassingen op bouwen grasland in te zetten. De Evers-loonwerkersdagen gaan niet door, maar directeur Roelof KleinJan nodigt loonwerkers uit om individueel langs te komen.

‘NET ALS DE LOONWERKER MOETEN WIJ ALS FABRIKANT VANWEGE DE SNEL VERANDERENDE MESTTOEPASSINGEN EFFICIËNTE OPLOSSINGEN BIEDEN’

GRONDIG 9 2020

Een zodenbemester met een rij opgeklapte inwerktanden, om de zodenbemester op bouwland te kunnen inzetten. Precies waar het om gaat. Bij ons bezoek wordt een nieuwe Duodisc net teruggebracht door het naburige cumelabedrijf Dekker, dat er samen met ontwikkelaars van Evers mee heeft proefgedraaid. Daarna gaat de machine op transport naar Duitsland. Directeur Roelof KleinJan verontschuldigt zich omdat hij daar even bij wilde zijn. Het past bij wat er gaande is bij Evers. De productie is de afgelopen jaren flink gestroomlijnd en de engineering en ontwikkeling zijn opgeschaald. Het resultaat is onder andere de succesvolle introductie van de Tribus-combibe-

mester op de laatste Agritechnica, afgelopen voorjaar de schoffel-bemester en nu deze nieuwe Duodisc-bemester. Ook bij bouwlandinjecteurs zijn er veel ontwikkelingen. Denk aan nieuwe rijenbemestingsmogelijkheden en strip-till. Op korte termijn komt Evers met meer nieuwe machines. Ontwikkelingen die volgens KleinJan aansluiten op een veranderende mesttoedieningsmarkt.

TRIBUS ALS START Even terug naar de Agritechnica, waar Evers verraste met de nieuwe Tribus-combibemester. Hiervoor gebruikt Evers een universeel basisframe met daaraan Evers Tribus-combibemesterdelen.

EVERS - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

De Tribus combineert twee verschillende bewerkingen en is daardoor te gebruiken op zowel bouwland als grasland. De machine heeft als eerste een rij groot gedimensioneerde (41,5 centimeter) bolvormige schijven met injectie-uitlopen. Daarachter volgt de rij schijveneggen voor het direct inwerken van de mest. Als derde is er de verkruimelrol. De machine was in Duitsland een regelrechte hit, omdat het loonwerkers een extra bewerking scheelt op bouwland en ze voldoen aan de (daar nieuwe) plicht om mest snel in te werken. De combinatiegedachte zit in het kunnen uitheffen van de schijfkouters en de nalooprol om zo de machine ook direct te kunnen inzetten in graan of op grasland. Desgewenst zijn de tweede rij schijfkouters en de verkruimelrol vrij eenvoudig af te bouwen.

IN NEDERLAND ZIET EEN AANTAL CUMELAONDERNEMERS OOK WEL WAT IN DE COMBIGEDACHTE

DUODISC TWEEDE STAP Vanuit Duitsland kwam er een vervolgvraag naar puur dit deel één van deze machine voor graan en gras, bij voorkeur in bredere varianten dan de Tribus, die in werkbreedtes van zes en negen meter leverbaar is. In Duitsland is er behoefte aan dergelijke machines voor bemesting van grootschalige graanpercelen. Je kunt er dan ook mee terecht op grasland en hebt daarvoor dan geen tweede machine nodig. Evers speelde daarop in met de doorontwikkeling van het frame in werkbreedtes van zevenenhalf, negen, twaalf, dertienenhalf, vijftien en achttien meter, deels afgestemd op veldspuitbreedtes. De opzet is hetzelfde als de Tribus, met hetzelfde frame, dat in werkstand en bij het rijden met uitgeklapte machine vrij pendelt en zichzelf bij het inklappen stabiliseert. De schijven, met een grote diameter en met een spitsere hoek, dringen ook bij harde droge omstandigheden in de grond en blijven op losse grond (zand en opgevroren grond) beter lopen, wat vooral in graanvelden belangrijk is. De elementen zijn nalopend en in onderhoudsvrije rubbers opgehangen. Het gewicht van de Duodisc met een werkbreedte van vijftien meter is circa 4900 kilo. Ten opzichte van andere gespe-

cialiseerde zodenbemesters heeft de Duodisc elementen met een onderhoudsvrije rubber ophanging. Daarbij is de bodemvolging dankzij de vrije pendeling in combinatie met de enigszins flexibele rubberen ophanging van de elementen voor vlak grasland toereikend. De elementen zijn nalopend en de schijven kunnen zes graden uitwijken. Op de kopakkers trekken de zijvelden zich op in een ‘V-opstelling’, voor voldoende bodemvrijheid op oneffen kopakkers. Standaard staan de elementen op 18,75 centimeter, maar er kan ook worden gekozen voor 25 centimeter.

OOK NEDERLAND

Hoewel we in Nederland meer een zodenbemesterland zijn, heeft de publicatie van het nieuws Evers reacties van cumelabedrijven opgeleverd. Een aantal ziet wel wat in de combigedachte, temeer omdat deze machine tot achttien meter kan gaan. Belangrijk is ook dat de machine zo is gemaakt dat hij ingeklapt op negen meter kan worden gebruikt, om zo op smallere percelen te kunnen werken of beter uit te komen op lange percelen. Hierbij worden de buitenste elementen uitgeschakeld, klappen de buitenste delen naar binnen en steunen die af op de onderste balk. Een bijkomend voordeel is dat op heel harde grond in bouwland, graan(stoppel) en gras de schijven dankzij het extra gewicht beter in de bodem dringen en in grasland met veel dode, taaie zode blijven snijden. Pneumatische sectieafscheiding of optioneel hydraulisch (per element, per meter of per machinedeel) is leverbaar in combinatie met GPS-aansturing. Dan kun je in bouwland desgewenst ook rijenbemesting toepassen. De Duodisc is optioneel ook leverbaar met een demontabele sleepslang.

AANGEPASTE LOONWERKERSDAGEN Eind november zouden bij Evers in Almelo loonwerkersdagen plaatsvinden, waarbij deze Duodisc centraal zou staan. Evers had echter meer in petto. KleinJan wijst op de nieuwe Evers-schoffel-rijenbemester voor maïsland, eventueel met opgebouwde zaaimachine voor een ondergewas. Volgens hem is dat landbouwkundig gezien heel interessant. Natuurlijk willen de mensen van Evers ook het gesprek aangaan over oplossingen om volvelds en in rijenbemesting te kunnen werken met de Eversbouwlandbemesters. Evers heeft oplossingen om met dezelfde machine volvelds en in rijenbemesting te kunnen werken. In plaats van de speciale loonwerkersdagen nodigt Evers loonwerkers nu uit om individuele afspraken te maken om bij te praten en de noviteiten door te nemen.

3 1. De Duodisc met de inwerktanden uitgeheven op grasland. Bij het bemesten op bouwland werken deze tanden de mest in. 2. De Grannano is de bekende bouwlandbemester, die ook zo leverbaar is dat hij kan worden ingezet voor rijenbemesting. 3. Evers ziet meerwaarde in de schoffel-rijenbemester, omdat de mest dan op het juiste groeimoment wordt toegediend en door de schoffel extra goed met de grond wordt vermengd.

GRONDIG 9 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - VEENHUIS

VEENHUIS MACHINES TOONT NIEUWE QUAD SHIFT

Stabielere Quad

Tekst: Gert Vreemann Foto’s: Michel Velderman

Stabieler en comfortabeler op de weg en maximaal pendelend in het veld dankzij een nieuw ontworpen wielstel. Dat is de troef van de nieuwe Veenhuis Machines Quad Shift-tank met 65 centimeter sideshift in het veld. Deze is leverbaar met het nieuwe NutriFlow-systeem, waarvoor Veenhuis in combinatie met volledig nutriëntenmanagementsysteem een groeiende markt voorziet.

VEENHUIS HEEFT DE QUAD DOORONTWIKKELD OM TE VOLDOEN AAN DE VRAAG OM DE BEMESTERWIELEN NIET IN DE TREKKERSPOREN TE LATEN RIJDEN

GRONDIG 9 2020

Een primeur: voor het eerst gaat de tank het veld in voor foto’s. Uiteraard droog oefenen, maar het geeft een eerste indruk. Waardevoller voor nu is het NutriFlow-systeem-filmpje op de website van Veenhuis Machines. Daarin zie je niet alleen de bekende enkelassige veertienkuubs Premiummest-tanks met brede 1050-banden in actie - al dan niet met knikdissel, voor het zodenbemesten - maar ook de Quad-variant en de grotere tandemtanks van 15 tot 22 kuub, desgewenst in combinatie met een schuifas. Natuurlijk zijn er voor vooral de Duitse markt de grote drieassige tanks van 23 tot 28 kuub. Elke Veenhuis-klant kent deze varianten en weet ook dat de fabrikant

op speciaal verzoek ook al een Quad-versie met uitschuifbare assen heeft gebouwd.

NUTRIËNTEN Het zwaartepunt in de video wordt gevormd door de NIRS-oplossingen met NutriFlow-sensor, waarvan Veenhuis Machines één van de pioniers is en waarmee het bedrijf ook bij onze oosterburen flink aan de weg timmert. Veenhuis Machines is zo ver met de eigen NIRS-sensor dat in de praktijk tijdens het uitrijden van mest de gehalten kunnen worden gemeten en de mest desgewenst op taakkaarten plaatsspecifiek kan worden uitgereden. Inmiddels heeft Veenhuis Machines ook afspraken met John

VEENHUIS - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

Deere om desgewenst het NIRS-systeem van die fabrikant op te bouwen. Een aantal Veenhuis-klanten werkt al met deze combinatie. Dat Veenhuis hiermee druk aan de weg timmert, bewijst de presentatie die het bedrijf afgelopen maand gaf op het symposium ‘Digitaal nutriëntenmanagement’ op het onderzoekscentrum van het Landesamt für Umwelt, Landwirtschaft und Geologie in het Duitse Köllitsch. Naast NIRS-sensortechniek in combinatie met onboard wegen en plaatsspecifiek uitrijden ging Walter Veenhuis in op de nieuwe mogelijkheden om binnen het nutriëntenmanagementsysteem vloeibare mest bij te doseren, om zo in één werkgang stikstof en fosfaat in de gewenste dosering plaatsspecifiek en variabel toe te dienen. Veenhuis ziet de belangstelling in Duitsland en zeker ook in Nederland voor NIRS en dit nutriëntenmanagement groeien. Een belangrijke factor daarin is dat met het NIRS-systeem en de bijbehorende registratie het monsteren en wegen in de toekomst mogelijk achterwege kan worden gelaten.

NIEUWE QUAD SHIFT Voor het uitrijden zijn machines nodig en dat brengt ons bij de nieuwe Quad-Shift. Voor Veenhuis Machines is dit een doorontwikkeling van de bestaande Quad, maar tegelijk ook een mijlpaal, omdat dit het eerste resultaat is van de fusie met Schuitemaker Machines. Je ziet dat terug aan de rode streep op de tank en aan enkele details die we kennen van de Schuitemaker Robusta-tanks, onder meer in de zuigarm. Veenhuis Machines heeft de eigen Quad doorontwikkeld om te voldoen aan de vraag uit de markt om de bemesterwielen niet in de trekkersporen te laten rijden. Dat kan met deze uitvoering voor Alliance 620/80R42-banden. Bij het 65 centimeter uitschuiven van de buitenste wielen krijg je een vrije ruimte van circa 80 centimeter. Met een klein beetje overlap scoort dit concept in de praktijk voor brede 800/900-trekkerachterbanden goed.

NIEUW ONDERSTEL Veenhuis Machines heeft daarbij een flinke stap gezet door een speciaal geveerd onderstel te ontwikkelen. Dat levert een comfortabeler rijgedrag op, is extra stabiel op de weg en pendelt in het veld goed. De kern is een individuele wielophanging die via stikstofbollen hydraulisch is afgeveerd. Daarbij is de hydraulische ophanging per twee wielen gekoppeld, zodat in het veld de pendeleigenschappen volledig gehandhaafd blijven. Vrije pendeling geeft voor transport (in bochten) enige onstabiliteit, omdat de tank dan niet afsteunt op het buitenste

wiel. Veenhuis Machines heeft dit opgelost door voor het transport (boven 15 km/u) de pendelwerking automatisch te vergrendelen, zodat de buitenste wielen dan als normale geveerde wielen zijn opgehangen. Om oneffenheden te kunnen absorberen, is de elektronica zo ingeregeld dat de binnenste wielen dan ‘vrij’ kunnen pendelen, onafhankelijk van de stand van de buitenste wielen. Vrij wil dan wel zeggen drukgeregeld, waarbij de druk continu gelijk wordt gehouden aan die op de buitenste wielen. Daarmee blijft onder alle omstandigheden (zoals oneffenheden en obstakels) de drukverdeling tussen de vier wielen gelijk en kunnen de middelste wielen toch oneffenheden absorberen. De Quad Shift wordt desgewenst uitgerust met een drukwisselsysteem.

Op de standaard 620/80R42-banden is er uitgeschoven 80 centimeter vrije ruimte. Daarmee is er een mooie aansluiting op 800- of 900-trekkerachterbanden.

MEERDERE ISOBUS-MOGELIJKHEDEN Voor de bediening is de Quad Shift uitgerust met een Kverneland Mechatronics Tellus Go-terminal, Optioneel kan ook worden gekozen voor de Tellus Pro met dubbel scherm. Die wordt vaak gekozen wanneer er wordt gewerkt met een bemester met een automatische sectieschakeling via RTK-GPS, waarop de machine standaard is voorbereid. Het Isobus-systeem kent enkele opties, zoals de mogelijkheid om (aux-)functies op de rijhendel van de trekker te plaatsen of indien gewenst de hele bediening op het display van de trekker te plaatsen. Ook kan er een Multigrip-joystick worden geleverd, die vrij programmeerbaar is. Deze Isobusbesturing kan met een optionele bekabeling ook worden bediend vanaf een trekker zonder Isobus. De Isobus-besturing vanuit de cabine heeft proportioneel instelbare kouterdruk én automatische dosering.

HET SPECIAAL GEVEERDE ONDERSTEL LEVERT EEN COMFORTABELER RIJGEDRAG OP, IS EXTRA STABIEL OP DE WEG EN PENDELT IN HET VELD GOED

NET KLAAR Het eerste model is net klaar en wacht bij dealer Twentrac nog op de definitieve bemester voor het komende seizoen. Veenhuis Machines benadrukt dat deze Quad-Shift gestandaardiseerd in serie zal worden gebouwd met een vaste tankinhoud van 15,8 kuub. Verder heeft de combinatie de bekende Veenhuis Machine-kenmerken en zijn de opties van de Premium-line leverbaar. Hij wordt nu uitgevoerd met een traploos aangedreven Vogelsang-verdringerpomp met een capaciteit van 9000 liter per minuut, maar later ook in de Veenhuis-vacuüm/centrifugaaluitvoering. Hij is uit te rusten met een korte zuigarm of met een knikzwaaiarm aan de rechterzijde. Er kan worden gekozen tussen een starre hefinrichting en een hef met losse hefarmen. Bovendien kan de NutriFlow-sensor worden toegepast. Daarmee is de cirkel weer rond. GRONDIG 9 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - BOBCAT

Next is now

BOBCAT BOUWT KNIKLADERS

Tekst: Arend Jan Blomsma Foto’s: Bobcat

Next is now. Onder deze naam presenteerde Bobcat maar liefst 48 productvernieuwingen. Meest opvallend is dat het merk zijn intrede doet op de markt van compactladers. Op het eind van het online-event liet de fabrikant ook nog even zien welke ontwikkelingen we in de toekomst kunnen verwachten.

Net als veel andere fabrikanten heeft Bobcat dit jaar een groot aantal nieuwe ontwikkelingen digitaal geïntroduceerd. Via een livestream vanuit Tsjechië kon iedereen een tour maken langs de machines, maar wat daarbij natuurlijk ontbreekt, is het machinegevoel. Dat blijft in deze coronatijd toch behelpen. Tijdens de online-productvoorstelling liet het bedrijf zien verder te gaan met de ontwikkeling

GRONDIG 9 2020

van de eigen knikladers. Begin dit jaar op de Conexpo in Las Vegas was er de primeur in dit segment met de kleine L23 en L28. Daar komen nu de grotere L65 en L85 bij. Bobcat geeft de L23 en L28 de benaming kleine knikladers mee. De grotere L65 en L85 vallen in de categorie compacte wielladers. De L65 heeft een bedrijfsgewicht van 4,5 ton en de L85 zit daar met 4,8 ton net iets boven. Deze beide laders hebben een Bobcat D24-motor in Stage V-uitvoering. Die levert 40

BOBCAT - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

De L28 heeft een telescooparm en daardoor een grotere reikwijdte en laadhoogte dan zijn kleine broer, de L23.

IN DE PIJPLIJN Tijdens de online-introductie gunde Bobcat ons een fraai kijkje in de keuken en toonde het een aantal ontwikkelingen die we in de toekomst mogen verwachten. Eén daarvan was de elektrische compactlader T76e. kW (55 pk) in de L65 en 50 kW (68 pk) in de L85. Met een hydrauliekopbrengst van 100 liter per minuut kan de machine veel aanbouwdelen moeiteloos aan. Een sterk punt van de machine is dat de rijsnelheid via het rijpedaal onafhankelijk van het motortoerental kan worden veranderd. Een rolbezem kan daardoor altijd op zijn maximale toerental blijven draaien, terwijl de rijsnelheid afhankelijk van de vervuiling kan variëren. De maximale rijsnelheid is 30 km/u. De L65 heeft een kiplast van 2,6 ton, de L85 van 3,1 ton. De lifthoogte van beide machines is 3,20 meter. De bakcapaciteit ligt tussen 0,6 en 1,0 kubieke meter voor de L65 en tussen 0,8 en 1,2 kubieke meter voor de L85. De cabine is ruim, met goed zicht naar alle kanten. De voorruit loopt tot ver naar beneden door en de cabine heeft glasdeuren aan beide kanten. Het stuur is zowel horizontaal als verticaal verstelbaar. De motorkap, met een oranje koelrooster, loopt schuin af, voor een goed zicht achter de machine. De ingebouwde camera schakelt automatisch in bij het achteruitrijden. Het vijf inch grote kleurendisplay geeft verder informatie over de hele machine. Instellingen kunnen worden veranderd met een draai-drukknop vlak bij de joystick.

KLEINE KNIKLADERS De kleine knikladers beginnen bij de L23, met een bedrijfsgewicht van 1,7 ton. De breedte, over de bak gemeten, is 1,12 meter. Met dit gewicht en deze afmetingen is de machine gemakkelijk op een aanhanger te vervoeren. Dat is maar goed ook, want met een maximale rijsnelheid van 13 km/u wil je niet op de weg zitten. De machine heeft twee verschillende rijmodi, één voor hoge tractie en een ‘Turf Mode’, die de grasmat spaart bij het vervoeren van ladingen. De L28 is niet heel veel groter. Hij is even lang als de L23 en heeft ook dezelfde motor en hetzelfde vermogen. Het grote verschil zit in de telescooparm. Die zorgt ervoor dat de scharnierpen van de

Verder gaf Bobcat aan bezig te zijn om voor bepaalde compactladers op abonnementsbasis hard- en software beschikbaar te stellen. De fabrikant noemt dit Features On Demand. Afhankelijk van de werkzaamheden kan een eigenaar er dan voor kiezen om bepaalde software al dan niet vrij te schakelen en hardware wel of niet te gebruiken. Eén van die mogelijkheden wordt mogelijk MaxControl. Hiermee kunnen machines via een app op de smartphone worden bediend. De machinist wordt zo zijn eigen grondwerker. Dit kan worden uitgebreid met een functionaliteit om obstakels te ontwijken. De machinist maakt foto’s van de werkplek, voert deze in een augmented reality-omgeving in en laadt deze in de machine. Die ontwijkt dan zelfstandig de gefotografeerde objecten. Nog een stapje verder gaat het autonoom werken, waarbij de machine zelf een aantal repeterende taken kan uitvoeren. Een heel aardige gadget is de touchscreenvoorruit. Hierop worden niet alleen gegevens of camerabeelden geprojecteerd, maar de machinist kan er ook instellingen wijzigen of door de machine voorgestelde wijzigingen accepteren of afwijzen. Bobcat is met deze ontwikkelingen druk bezig om de bouwplaats slimmer te maken.

bak een hoogte haalt van 2,65 meter. Het kipbereik bij maximale bakhoogte neemt toe van 42,7 centimeter voor de L23 tot 78 centimeter bij de L28. Beide machines zijn leverbaar met ROPS/ FOPS-frame of met een cabine. Bij de cabine kunnen de ramen tijdens warme dagen worden uitgenomen. Een airco zit er namelijk niet op en verwarming is een optie. De machines zijn in Europa ontwikkeld en worden in de fabriek in Tsjechië gebouwd.

OVERIG NIEUWS De Bobcat-schrankladers bestaan inmiddels zestig jaar. Met de invoering van de Stage V-emissie-eisen zijn er diverse verbeteringen doorgevoerd op de R-serie machines, de S66- en S76-wielladers en de T66- en T76-rupsladers. De prestaties en het bedieningscomfort zijn verbeterd. Door het toepassen van een nieuw vormgegeven boom is het zicht nu een stuk beter. Deze machines zijn klaar om te worden uitgeleverd.

Er komen drie nieuwe R2-serie graafmachines in de klasse van vijf tot zes ton. De E50Z en de E55Z zijn binnendraaiers, terwijl de E60 een traditionele machine is. De Bobcat Stage V-motor is stiller en krachtiger en daarnaast zijn er nog tal van verbeteringen. Samen met Ammann ontwikkelde Bobcat een lijn verdichtingsmachines voor asfalt en grond in zeven productfamilies met in totaal 37 machines. Het gaat daarbij om stampers, trilplaten en walsen.

GRONDIG 9 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - WATERSTOF

De toekomst is aan waterstof Tekst en foto’s: Toon van der Stok

JOS SCHOLMAN HEEFT EEN WERELDPRIMEUR

Met de komst van drie waterstoftrekkers had Jos Scholman afgelopen maand een wereldprimeur. Met deze investering speelt het bedrijf in op de toekomst. Hoewel er nog veel hobbels te overwinnen zijn, lijkt waterstof nu namelijk de meest kansrijke energiedrager om wind en zonne-energie om te zetten in brandstof voor de grotere machines.

ZON EN WIND KUNNEN DE ROL VAN FOSSIELE BRANDSTOFFEN OVERNEMEN, MITS ER EEN ENERGIEDRAGER IS DIE DIT MOGELIJK MAAKT

GRONDIG 9 2020

De mogelijkheden voor waterstof zijn groot, stelde Ad van Wijk, adviseur duurzame ontwikkeling uit Nieuwegein en in deeltijd professor aan de TU Delft bij de presentatie van de allereerste waterstoftrekkers. Een wereldprimeur voor cumelabedrijf Jos Scholman uit Nieuwegein dat er tegelijk drie aanschafte. Die grote mogelijkheden van waterstof zijn volgens hem te danken aan de sterk dalende prijs voor zonne- en windenergie. “In Abu Dhabi wordt nu een zonnepark gebouwd van 2000 megawatt waar de stroom een kostprijs heeft van 1,25 cent per kilowattuur. Nog goedkoper is een park van 700 megawatt dat in Portugal komt en waar de stroom 1,12 cent per kilowattuur zal kosten. Vergelijk dat eens met de goedkoopste stroom die we nu in Nederland produceren. Dat is nu stroom van de kolencentrale en deze kost 5,0 cent per kilowattuur.”

PRIJZEN DALEN Vergelijkbaar zijn volgens hem de cijfers voor windenergie. “Die prijzen dalen de laatste jaren net zo hard en we hebben nu al windmolenparken waar de prijs op 2,0 cent per kilowattuur ligt. Weliswaar moet je het dan transporteren en dat jaagt de kosten op, maar het geeft wel aan dat hernieuwbare energiebronnen inmiddels kunnen wedijveren met traditioneel opgewekte stroom.” Van Wijk presenteerde ook cijfers hoe je met wind en zon alle stroom die wereldwijd wordt gebruikt, kunt opwekken. “Acht procent van de Sahara volleggen met zonnepanelen is voldoende. Of wanneer je het met wind wil doen 1,5 procent van de Stille Oceaan, waarbij de windmolens ook nog één kilometer uit elkaar zouden staan.” Op die oppervlakte kun je 155.000 terawattuur produceren. Dat is het totale huidige wereldwijde

WATERSTOF - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

energieverbruik, inclusief de energie voor mobiliteit en verwarming. Nederland neemt daarvan 1000 terawattuur voor zijn rekening, oftewel 1000 miljard kilowattuur. Het zijn gegevens die laten zien dat zon en wind en de toekomst de rol van fossiele brandstoffen kunnen overnemen, mits er een energiedrager is die dit mogelijk maakt, stelt Van Dijk. “Die heb je namelijk nodig om die goedkope zonne- en windstroom op de juiste plaats te krijgen.”

SIMPEL TE MAKEN Van Dijk is ervan overtuigd dat waterstof in de toekomst de drager zal zijn om al die energie op de juiste plaats te krijgen. “Waterstof is namelijk simpel te maken met behulp van elektrolyse, het met behulp van stroom omzetten van water in waterstof en zuurstof. Dat is een techniek die we al honderd jaar gebruiken om vanuit zout water chloor te produceren. De techniek is er en we moeten die alleen aanpassen om de waterstof op te slaan, zodat we die daarna per schip of via een pijpleiding kunnen transporteren. Die omzetting is ook nodig om het betaalbaar te houden. Transport van energie als elektriciteit is namelijk tien keer zo duur als van gas.” Een bijkomend voordeel is dat waterstof ook relatief goedkoop is op te slaan. Dit in tegenstelling tot elektriciteit, waarvan de mogelijkheden zeker lokaal heel beperkt zijn.

NU KOMEN DE EERSTE WATERSTOFVOERTUIGEN OP DE MARKT, MAAR DAAR ZAL DE KOMENDE TIEN JAAR VEEL BIJKOMEN’

Zijn er dan geen nadelen van waterstof in vergelijking met andere brandstoffen? Zeker wel, bijvoorbeeld dat de energiedichtheid van het gas relatief laag is. Je hebt dus een flinke tank nodig of je moet het gas onder heel hoge druk samenpersen om voldoende te kunnen meenemen. Toch is dit kansrijker dan het gebruik van batterijen, omdat deze in volume nog veel sterker toenemen dan een waterstoftank om voor een machine van 37 kW (50 pk) of meer voldoende energie voor een dag werken te kunnen meenemen. Nu er een grote druk is op het vervangen van de dieselmotor door een andere energiebron voorspelt Van Wijk dat waterstof daar als enige alter-

natief zal overblijven. “Dat past ook bij ons land, waar we al een heel gasnet hebben liggen. Er wordt nu al gewerkt aan het omzetten van een deel van het aardgasnet in een netwerk voor waterstof. Dat moet in 2027 klaar zijn. Dan wordt het gebruik dus een stuk gemakkelijker.” Hij verwacht dat er tegelijkertijd flinke ontwikkelingen zijn bij het ontwikkelen en bouwen van met waterstof aangedreven werkmaterieel. “Nu komen de eerste voertuigen op de markt, maar daar zal de komende tien jaar veel bijkomen. Zeker als we ook de productie van waterstof op gang brengen en de prijs concurrerend wordt met die van diesel.”

MEER WETEN? Lees meer over de waterstoftrekkers op www.cumela.nl/nieuws/ wereldprimeurvoorjosscholman. Bij dit artikel vind je ook een link naar de bijeenkomst en kun je niet alleen de inleiding van Ad van Wijk terugkijken, maar ook de visie van andere inleiders en een aantal bestuurders.

VOORZET OP ONTWIKKELING Op die ontwikkeling neemt Jos Scholman nu een voorzet door te gaan werken met de eerste drie waterstoftrekkers die zijn gebouwd op basis van een New Holland. Deze lopen niet op pure waterstof, maar de waterstof wordt hier in de luchtinlaat van de diesel ingespoten. Dat heeft als grote voordeel dat je geen andere motor nodig hebt en dat je als bijvoorbeeld de waterstoftank leeg is gewoon door kunt werken met diesel. Dat is bij deze uitvoering ook nodig, omdat de hoeveelheid waterstof die je ondanks de grote hoed op de cabine kunt meenemen is beperkt tot 40 kilo. Bij normaal gebruik verwacht New Holland dat je daarmee tijdens een werkdag ongeveer een derde van de diesel kunt vervangen door waterstof. Scholman gaat de trekkers nu inzetten bij de gewone werkzaamheden die rond het bedrijf in Nieuwegein plaatsvinden. De waterstof is afkomstig van een installatie van Hysolar, een dochteronderneming van Scholman. Die wordt gevoed met stroom die wordt opgewekt door een tien hectare groot zonnepark in de directe omgeving. Op het terrein van Scholman wordt een waterstof-vulstation gerealiseerd, dat ook door derden is te gebruiken. Voor het bedrijf is het waterstofproject een stap die past bij een verdere verduurzaming van de bedrijfsvoering. Hoewel het een forse investering is – de trekkers worden met de waterstofunit erbij bijna twee keer zo duur – verwacht Scholman er toch rendement mee te halen. “In bijna alle bestekken kun je tegenwoordig voordeel behalen als je voldoet aan duurzaamheidseisen. Met deze trekkers hebben we daar een duidelijke bonus. Of dat voldoende is om de kosten goed te maken, is niet uit te rekenen. Wij weten alleen dat we nu in elk geval een grote stap vooruit hebben gezet en dat we ons hiermee verder onderscheiden van de collega’s.”

2 1. Voor de ontwikkeling van de waterstoftrekker werken verschillende partijen samen. Zij werken niet alleen aan de techniek, maar aan de hele infrastructuur voor waterstof. 2. Via een speciaal controlescherm is te zien hoeveel waterstof er nog is en hoeveel er tijdens het werk wordt gebruikt.

‘IN BIJNA ALLE BESTEKKEN KUN JE TEGENWOORDIG VOORDEEL BEHALEN ALS JE VOLDOET AAN DUURZAAMHEIDSEISEN’

GRONDIG 9 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - AHLMANN

Groter instapmodel

AHLMANN PRESENTEERT NIEUWE AZ 55F

Tekst en foto's: Arend Jan Blomsma

Op de Bauma stond vorig jaar al onopvallend een prototype van de kleinste zwenklader van Ahlmann. Nu is de officiële introductie in Nederland van de opvolger van de AZ 45e, de AZ 55f. Weliswaar is dat nog een preproductiemachine, maar dit najaar start de serieproductie. De machine is rondom flink vernieuwd en een slag groter en sterker. Met een glimlach aangenaam instappen in de vriendelijk ogende AZ 55f is wel passend voor wat Ahlmann Nederland presenteerde. De AZ 45e wordt na 23 jaar eindelijk opgevolgd door de AZ 55f. Aanleiding voor de vernieuwing waren onder meer in de emissie-eisen voor de motor. In de AZ 45e lag een Deutz-Stage IIIb-driecilinder. Dankzij een voorraadje motoren kon er nog wat langer door worden geproduceerd, maar nu is er toch echt een einde gekomen aan de productie. De AZ 55f heeft opnieuw een driecilinder-Deutz met een inhoud van 2,3 liter en nu 37 kW (50 pk), 7,4 kW (10 pk) meer dan de AZ 45e. Het maximale vermogen komt nu vrij bij 2200 motortoeren, in plaats van 2500 zoals voorheen. Het maximale koppel is vergroot van 130 naar 180 Nm bij 1400 toeren. Stationair levert de motor al 150 Nm aan koppel. Dit

GRONDIG 9 2020

komt doordat het blok ook wordt gebruikt voor vermogens tot 55 kW (75 pk). De motor voldoet aan Stage V door een combinatie van EGR, DOC en DPF, dus zonder SCR (AdBlue).

‘DE MOTOR VOLDOET AAN STAGE V DOOR EEN COMBINATIE VAN EGR, DOC EN DPF, DUS ZONDER SCR’ NIEUWE CABINE De hele machine is vernieuwd, maar wel met behoud van het wezenlijke van de machine, namelijk de vierwielbesturing en de zwenkarm met 180 graden zwenkbereik. Eigenlijk is de arm het enige wat niet is veranderd. Ahlmann vergrootte de wiel-

AHLMANN - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

basis van 1,60 naar 1,79 meter. Dit gaat een klein beetje ten koste van de wendbaarheid. De draaicirkel is gemeten over de buitenkant van 5,5 meter in plaats van 5,0 meter. Nog steeds is dit dankzij de stuuruitslag van 35 graden van de vier wielen een uitstekende waarde en kleiner dan van een traditionele kniklader. De grotere wielbasis biedt Ahlmann de mogelijkheid de cabine groter te maken en vooral ook lager in het chassis te plaatsen. Dat maakt het in- en uitstappen een stuk gemakkelijker. Het zorgt bovendien voor een betere zitpositie achter het stuur. Die zitpositie is bovendien door een verbeterde verstelling van stoel en stuur beter aan te passen aan de wensen van de machinist. De stuurconsole is een stuk slanker geworden, wat het zicht op de voorkant van de machine verbetert. Het glasoppervlak van de cabine is een stuk groter geworden en dit zorgt uiteraard ook voor een beter zicht. Het glas is bol, waardoor het steviger en veiliger is. De cabine heeft een dakvenster gekregen, maar wel met een FOPS-constructie. Deze constructie zit aan de binnenkant van het glas, zodat het glas nog gemakkelijk kan worden schoongemaakt. In de praktijk is dat een heel fijn detail. De constructie heeft een zodanige vormgeving dat die het zicht zo min mogelijk beperkt. Je kijkt altijd tegen het smalste punt van de stijlen. Ook voor een verbetering van het zicht zorgt de verplaatsing van de ruitenwisser, van de bovenkant van de ruit naar de onderkant. De motor hiervan zit niet meer in het zicht en het grootste deel van het wisoppervlak komt overeen met de zichtvelden die je voor werk en transport nodig hebt.

geworden. De machine is een klein beetje zwaarder geworden. Het gewicht steeg van 4160 naar 4400 kilo. Het grotere eigen gewicht en de sterkere motor zorgen voor betere prestaties. De standaard bakmaat ging daardoor van 500 naar 600 liter. Een

‘MET DE AZ 55F BIEDT AHLMANN NOG STEEDS EEN UNIEKE MACHINE, DIE OOK IN DE KLEINE RUIMTE PRIMA UIT DE VOETEN KAN’ betere gewichtsverdeling zorgt ervoor dat bijvoorbeeld een pak stenen of een stelconplaat gemakkelijk kan worden opgepakt en het gewicht ook over de zijkant heen kan. Ahlmann houdt vast aan het principe dat de last die frontaal kan worden gepakt ook kan worden geheven bij een maximaal gewenkte bak. Met de AZ 55f biedt Ahlmann nog steeds een unieke machine, die ook in de kleine ruimte prima uit de voeten kan. En dan passend in de tijd schoner en met iets meer spierballen.

Dankzij de lager geplaatste cabine is de instap gemakkelijker geworden. Voor rechts instappen kan de bedieningsconsole naar achteren worden weggeklapt.

BETERE PRESTATIES De nieuwe console aan de rechterkant is weg te klappen, zodat ook de rechter deur, net als voorheen, te gebruiken is. Overigens zijn alle deuren 180 graden te openen en te vergrendelen binnen de breedte van de machine. De console is verstelbaar, zodat de machinist altijd een goede grip heeft op de nieuwe joystick. Deze kreeg meer functies, met twee scrolknoppen voor de proportionele derde en vierde functie. Er is bovendien een start-stopknop, die bijdraagt aan een laag brandstofverbruik. Het eveneens nieuwe kleurendisplay in het dashboard geeft essentiële informatie duidelijk weer. De machine heeft ook de styling gekregen die de grotere machines al hadden. Dat betekent rondere vormen en een flink afgeschuinde motorkap. Hierdoor is ook het zicht kort achter de machine beter

De bedieningsconsole en de joystick zijn nieuw. Op de joystick zitten nu twee scrolknoppen voor de proportionele derde en vierde functie.

De Deutz-driecilinder levert goede prestaties, ook bij lage toerentallen. In de AZ 55f levert hij 37 kW (50 pk), maar dit blok kan tot 55 kW (75 pk) leveren.

GRONDIG 9 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - VEENHUIS

Met afzet-autolaadkraan

VEENHUIS LEVERT OPBOUW VAN BIJZONDERE MAN TGS 41.500

Tekst: Gert Vreemann Foto’s: Kemm, Jan Veenhuis

Voor Kemm Gewässerpflege in het Duitse Graben-Neudorf leverde Jan Veenhuis Machinefabriek de opbouw van deze speciale, aangepaste MAN. Vanwege Duitse gewichtsbeperkingen op de weg heeft die een zware HMF-afzet-autolaadkraan in achteraanbouw. Met deze combinatie kan Kemm, een bedrijf dat zich heeft gespecialiseerd in landschapsonderhoud, breed aan de slag.

Voor snoeiwerk wordt de MAN uitgerust met een HMF 3220-kraan en een volumebak.

“Nee, zo’n combinatie zal MAN niet direct in Nederland verkopen”, is wat Marc Veenhuis van Jan Veenhuis Machinefabriek in Raalte beaamt. Hij is met deze aanvraag aan de slag gegaan omdat het ging om gespecialiseerde maatoplossingen, die duurzaam en praktisch moesten zijn. Dat woog zwaarder dan de scherpste prijs, waaruit altijd concessies volgen. In Duitsland zitten ze met andere gewichtstoelatingen. Vooral de 32 ton totaal op de weg zorgt er voor een sterke beperking, weet ook Christoph Kemm. “De combinatie moet goed zijn, omdat hij hele dagen universeel wordt ingezet”, zegt hij. Hij komt vooral in actie in de natte gebieden rondom Graben-Neudorf voor natuuron-

GRONDIG 9 2020

derhoud en natuurverbetering, een tak waarin dit bedrijf zich heeft gespecialiseerd. Daarnaast moet er ook veel over de weg worden gereden. Dan is er de harde Duitse beperking van 32 ton totaalgewicht. Hierop is ingespeeld met de hele opbouw, inclusief de autolaadkraan in achteraanbouw met snelkoppeling om hem te kunnen afzetten.

BEWUST 8X8 Voor dergelijke inzet moest de combinatie compact en tegelijk zwaar en sterk genoeg zijn om desgewenst een rupskraan op een dieplader te kunnen meenemen. Om toch het nodige te kunnen opbouwen met behoud van voldoende laad-

VEENHUIS - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

capaciteit heeft Kemm gekozen voor een TGS 41.500 in 8x8-uitvoering. Deze is door Toni Maurer omgebouwd van bladvering naar luchtvering en voorzien van een gestuurde achterste as. Rondom staat de truck op Michelin 445/65R22.5-banden. Dat maakt de combinatie wendbaarder en geschikter voor natuurgebieden. De opbouw van het subframe voor Jan Veenhuis-bakken en het Unilock-wisselsysteem voor de HMF-autolaadkraan is uitbesteed. Opvallend is dat Kemm heeft gekozen voor de opbouw van de zware, 5,5 ton wegende HMF 3220-autolaadkraan met een bereik van 8 tot 21 meter en een laadcapaciteit van 2,6 tot 3,6 ton. Kemm wil deze ook inzetten als hoogwerker voor snoeiwerkzaamheden aan hoge bomen. Daarmee kan hij met twee man met zaaguitrusting in de bak werken. Een opbouw direct achter de cabine van deze zware HMF 3220 was vanwege het gewicht en de gewichtsverdeling voor Duitsland geen optie.

WISSELEN EEN DING Jan Veenhuis leverde voor de combinatie drie bakken, een 27-kuubs volumebak, een 12,7-kuubs zandkipbak en een 5,7 meter lang laadplateau voor allerhande zaken. Belangrijk bij de opbouw was dat de autolaadkraan zo kort mogelijk achterop zou worden gebouwd. Met een opgebouwde bak geeft dit begrenzingen aan het lossen. Veenhuis heeft daarvoor de kipbakken voorzien van een hydraulische bakverlenging van 30 centimeter, die uitschuift bij het lossen, zodat netjes achter het subframe met Unilock-aanbouwsysteem wordt gelost. De opbouw van een haakarmsysteem was in verband met het gewicht geen optie. De Veenhuis-bakken worden daarom op de bekende Jan Veenhuis-manier afgezet. Ze worden door in het subframe geïntegreerde cilinders 40 centimeter omhoog geduwd om ze op de

Kemm heeft gekozen voor een 8x8 om desgewenst een dieplader met een rupskraan mee te nemen.

steunpoten te kunnen afzetten. De HMF-kraan wordt met behulp van de hoogteverstelling van het tandemstel op poten afgezet. Hier is het wel zaak om de kraan op een vlakke vloer af te zetten, waarbij de truck ook op dezelfde vlakke ondergrond rijdt, omdat het aankoppelen anders erg lastig is. En dan komt het nog precies. Volgens Kemm is dit in de praktijk met twee man in vijftien tot twintig minuten te doen. Kemm heeft vanwege de gewichtsbeperkingen in Duitsland bewust gekozen voor een kleinere grondbak. De MAN weegt zonder HMF-kraan en met bak 18,6 ton. De grondbak is zo geplaatst dat bij vlak laden bij een totaalgewicht van 32 ton een exact gelijke asverdeling ontstaat. Bij de volumebak heeft Veenhuis dakluiken met zijkanten gemonteerd die kunnen sluiten met of zonder opzetschotten. Met de HMF opgebouwd en met de volumebak weegt de combinatie 24,3 ton. Dan is er voor het snoeihout nog 7,7 ton laadvermogen over. Daar kan Kemm in de praktijk goed mee uit de voeten.

COMPLEET

De 5,5 ton zware HMF-autolaadkraanunit is met Unilockaanbouwsysteem zo kort mogelijk opgebouwd. Met twee man is dit in zo’n vijftien tot twintig minuten aan of af te bouwen.

Ten slotte heeft Kemm nog een 70 meter hydraulische HPC-lier die vooraan aan de DIN-plaat kan worden bevestigd om hout uit natte gebieden te kunnen slepen. Daarmee was voor de groenondernemer het plaatje rond. Een plaatje dat de truck wel wat duurder maakt. Kemm geeft aan dat de complete combinatie rond de € 550.000,heeft gekost. Hij zit daar niet mee. Voor hem is het belangrijk dat hij de truck voor allerhande klussen kan inzetten. Inmiddels draait de truck elke dag volop naar tevredenheid. Een mooi stukje Duits loonwerkersvernuft met Nederlandse inbreng. GRONDIG 9 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - ECONOMIE

Een machine talloze materialen.

Pers-wikkelcombinatie LT-Master & VARIO-Master Persbare materialen

• Mais • CCM • Luzerne • Industriële Hennep • Bietenpulp • Mengvoer / Gemixt product • Gras • Graan Product - GPS • Diversen Produkten

UW CONTACTPERSOON | Frank Eugelink Mobil: +31 (0) 6 270 430 53 | E-Mail: frank.eugelink@goeweil.com www.goeweil.com

HERDER NEEMT FISH PROTECTOR OVER

Cumelabedrijf Gebr. Tolenaars en Herder BV zijn overeengekomen dat het octrooi voor de Fish Protector MK01 wordt overgenomen door Herder. Met de Fish Protector is een grote stap gezet in het visvriendelijk uitmaaien van de watergangen. Herder zal zowel de productie als de distributie van de Fish Protector overnemen. Michel de Vries (managing director Dutch Power Company) geeft aan dat duurzaam werken hoog in het vaandel staan bij Dutch Power Company en dat de Fish Protector hier perfect op aan sluit. Hij geeft met de overname van dit octrooi een belangrijke stap nemen richting ecologisch werken.

STRATEGISCHE SAMENWERKING KOTTE EN VERVAET Fabrikant Frans Vervaet heeft een strategische samenwerking afgesloten met de Duitse fabrikant Kotte, onder andere bekend van de getrokken Garant-mesttanks. Kotte zal exclusief voor Duitsland en enkele Oost-Europese landen de verkoop van de Vervaet Hydrotrike zelfrijders op zich nemen. Vervaet zal de verkoop en de service geheel bij Kotte Landtechnik onderbrengen. Daarbij zal de naam Vervaet gehandhaafd blijven. Voor Vervaet zitten de voordelen in de directe verkoop en service vanuit Duitsland en het benutten van het handelsnetwerk van Kotte. Kotte voegt zo zelfrijdende mestvoertuigen aan zijn productprogramma toe.

GRONDIG 9 2020

ECONOMIE - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

IN KORT BESTEK - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

CUMELA KOMPAS LAAGSTE ARBEIDS- EN MACHINEKOSTEN BIJ GRONDVERZET Een eenvoudig kengetal om inzicht te krijgen in de arbeidsen machinebenutting van een cumelabedrijf is het aandeel van deze kostenposten in de bruto marge. Bij de grondverzetbedrijven zien we relatief hoge arbeidskosten en juist lagere machinekosten. Bij de agrarische loonbedrijven is deze verhouding precies tegenovergesteld. Daarnaast zien we dat de totale arbeidsen machinekosten per bruto marge bij de grondverzetbedrijven duidelijk lager zijn dan bij gemengde en agrarische loonbedrijven.

ELEKTRONISCHE VERSUS NATTE HANDTEKENING

Beste Geralde, Ik heb mijn aanbestedingsstukken netjes ondertekend, gescand en opgestuurd. Nu blijkt dat ik de stukken had moeten ondertekenen met een elektronische handtekening en is mijn inschrijving ongeldig verklaard. Kan de aanbestedende dienst dat zomaar doen? En mag ik dat nog herstellen?

Beste aannemer,

Wanneer je € 100,- factureert, zijn de arbeidskosten van grondverzetbedrijven € 47,-, terwijl deze bij agrarische loonbedrijven slechts € 38,60 bedragen, een verschil van € 8,40. Bij de machinekosten zien we juist het tegenovergestelde beeld. De machinekosten van een gemiddeld grondverzetbedrijf zijn slechts € 34,40, terwijl deze bij een agrarisch loonbedrijf € 50,80 zijn. Dat is een verschil van maar liefst € 16,40. De gemengde bedrijven liggen er zoals je mag verwachten tussenin. De verschillende verhoudingen zijn eenvoudig te verklaren. Wanneer een grondverzetbedrijf een factuur stuurt voor bijvoorbeeld een mobiele kraan zijn de arbeidskosten circa 50 procent van het gefactureerde bedrag. Bij een agrarisch loonbedrijf ligt deze verhouding veel anders. Daar bedragen de arbeidskosten voor een opraapwagen grofweg 25 procent van het factuurbedrag. De totale arbeidsen machinekosten zijn bij de grondverzetbedrijven 81,4 procent van de bruto marge, terwijl de gemengde bedrijven en agrarische loonbedrijven uitkomen op respectievelijk 88,3 en 89,4 procent. Bij de grondverzetbedrijven blijft er dus duidelijk meer over voor de overige kosten en uiteindelijk de winst. Deze gegevens zijn gebaseerd op in totaal 160 cumelabedrijven die hebben deelgenomen aan de kengetallenvergelijking Cumela Kompas over 2019. Wil je weten hoe jouw kengetallen zijn, doe dan mee aan Cumela Kompas. Neem hiervoor contact op met je bedrijvenadviseur, bel met de Ondernemerslijn op (033) 247 49 99 of stuur een e-mail naar kengetallen@cumela.nl.

Onlangs heeft de rechter in Den Haag vonnis gesproken over een soortgelijke kwestie. Wat was er aan de hand? Een inschrijver kwam er in 2019 net voor de inschrijvingsdeadline achter dat de autorisatie voor de in de aanbestedingsstukken vereiste digitale handtekening was verlopen. Met toestemming van Rijkswaterstaat mocht daarom met een ‘natte’ handtekening worden ingeschreven en de inschrijver won de aanbesteding (een minicompetitie) vervolgens ook nog. De inschrijver dacht waarschijnlijk dat deze manier van inschrijven geluk bracht, want ook in de twee minicompetities die volgden, werd telkens met een natte handtekening ingeschreven, terwijl een digitale handtekening werd voorgeschreven. Dit leverde geen problemen op. Totdat voor de derde keer met een natte handtekening werd ingeschreven en de inschrijving plots ongeldig werd verklaard. De inschrijver was boos en vroeg de rechter om de ongeldigverklaring ongedaan te maken. De rechter was het alleen niet met de inschrijver eens en wees diens verzoek daarom af. De rechter was van mening dat in de aanbestedingsstukken duidelijk stond aangegeven op welke wijze de in te dienen stukken moesten worden ondertekend, namelijk door middel van een gekwalificeerde elektronische handtekening. De inschrijving werd daarom terecht ongeldig verklaard, want die voldeed niet aan de voorwaarden. De rechter was ook nog eens van mening dat volgens vaste jurisprudentie in dergelijke situaties geen mogelijkheid tot herstel mag worden geboden. Kortom, het ongeldig verklaren vanwege een verkeerd soort handtekening mag en ook komt dit niet voor herstel in aanmerking.

Geralde Bouw-van de Bunt, adviseur juridische & GWW-zaken

GRONDIG 9 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - SLIM EN DIGITAAL

Efficiencyslag snel gemaakt Tekst en foto’s: Herma van den Pol

WERKTREKKER: DIGITALE WERKBON EN PLANNING

Een digitaal systeem kan je helpen om je medewerkers efficiënt in te zetten en helpt je bij het behalen van de benodigde certificaten, maar kan je ook helpen klanten aan je te binden. Allemaal zaken die WerkTrekker volgens Marcel van Schriek van QuadroVision BV mogelijk maakt. Maak kennis met deze nog jonge software

SERIE: SLIM EN DIGITAAL Welk systeem past bij jouw bedrijf? Bekijk het compacte en eenvoudige overzicht op www.cumela.nl/nieuws/achtergrond/ leverancierstabel-inzicht-leveranciersen-systemen. Daar vind je Agro IT in terug, maar ook de systemen die eerder in de serie voorbij kwamen. Voor elk bedrijf is er een digitaal systeem. Wacht niet en maak er werk van.

“Wanneer je voorkomt dat medewerkers aan jou moeten vragen wat ze kunnen gaan doen, maak je een enorme efficiencyslag”, zo stelt Marcel van Schriek. Sinds de kennismaking met Van Eijck in januari 2019 vergaarde hij veel kennis over dit onderwerp. “Sinds ons bedrijf in 2000 werd opgericht, hebben we heel diverse software gebouwd, bijvoorbeeld software voor het vastleggen van informatie rondom duw- en sleepboten, maar ook ontwierpen en bouwden we het online-betalingssysteem voor GlobalCollect. Via een omweg kwam ik bij Van Eijck terecht. Dat bedrijf zocht toen nieuwe software en een mobiele applicatie voor werkbonnen. Ik kom zelf uit een boerenfamilie uit de Achterhoek, waardoor voor mijn gevoel alles samenkwam. We zijn samen begonnen met het opzetten van WerkTrekker.” Een half jaar later ging de pilot van start. “Het platform hadden we al, waardoor we als een speer nieuwe functionaliteiten konden ontwikkelen. Ook ontwikkelden we een hybride app. Het verschil met een app voor iOS of Android is dat we alles zelf onder controle hebben en daardoor sneller problemen kunnen oplossen.”

‘VOORWAARDEN WAREN DAT DE MEDEWERKER ZO MIN MOGELIJK HOEFDE NA TE DENKEN EN DAT ER WEINIG RUIMTE VOOR FOUTEN ZOU OVERBLIJVEN’

GRONDIG 9 2020

persoonlijker dan het zonder foto zou zijn.” Sinds er wordt gewerkt met de bon is deze alleen maar verder geoptimaliseerd. “Zo maakten we knoppen voor afmelden en afronden. Afmelden doe je als je klaar bent op het perceel, maar afronden kan een chauffeur of machinist wanneer hij ’s avonds rustig alles heeft nagekeken. Het voordeel: de planning weet nu dat een medewerker klaar is, maar de facturering wordt pas in gang gezet na het afronden”, legt Van Schriek uit. Er zitten meer handigheidjes in. Zo kan een medewerker met één druk op de knop een GPS-markering achterlaten voor een container.

HANDIG FACTUREN MAKEN De app werkt samen met een online-planbord. “Daarin bestaat ook de mogelijkheid om facturen te maken. We zien dat daar steeds vaker voor wordt gekozen, omdat je zo alle processen, zoals een foto of een weegbon, aan de factuur kunt toevoegen. De boekingen worden doorgezet naar het eigen boekhoudsysteem. Ook hierin maken we stappen. Zo opent zich sinds kort op de desktop meteen een scherm met de klantgegevens of de gegevens van de medewerker wanneer een desbetreffende persoon belt. Dit bouwden we nadat hier veel behoefte aan bleek te zijn.”

MEDEWERKER IS LEIDEND “Voor de app waren de voorwaarden dat de medewerker zo min mogelijk hoefde na te denken, oftewel hij moest gemakkelijk in gebruik zijn, en dat er weinig ruimte voor fouten zou overblijven. Elke vraag die er wordt gesteld over hoe het werkt, is in onze beleving een vraag te veel”, aldus Van Schriek. Wanneer de app wordt geopend, ziet de medewerker als eerste zijn eigen foto. “Een bewuste keuze, want nu wordt het

Van Schriek heeft een duidelijke visie over de toekomst. “In onze software zit de mogelijkheid voor perceelbeheer. We werken eraan om het volgend seizoen mogelijk te maken op percelen de pH-waarde en het stikstofniveau inzichtelijk te maken. Nog een streven is om zoveel mogelijk uit de machine te halen, maar ook werken we aan machineaansturing, zodat je straks ook in het donker de goede percelen met bonen oogst.” Bij QuadroVision zoeken ze graag de grenzen op van wat er kan en als het om agrarisch loonwerk gaat, zijn die grenzen nog lang niet in zicht. Mede dankzij de software die zich al in machines bevindt, verwacht Van Schriek de komende tijd nog veel nieuwe ontwikkelingen te kunnen melden.

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

‘ZE WETEN NU SOMS NOG MEER DAN WIJ’

“Wij wilden een digitale werkbon én een koppeling met al onze digitale systemen”, zegt Wieteke Pijpers. Zij doet bij Van Eijck Agro, Grond & Groen in het Noord-Brabantse Alphen de planning voor het agrarisch loonwerk en was nauw betrokken bij de ontwikkeling en implementatie van WerkTrekker. “Er is weinig tot niets in de markt zoals dit en dan werken we ook nog eens samen met een partij die graag wil en met je meedenkt. Het resultaat is een goed en gemakkelijk werkende werkbon en een koppeling erachter die zorgt dat de planning, het percelenprogramma, het machineprogramma, de facturatie en de projecten aan elkaar worden verbonden. We zijn nog steeds aan het opbouwen.”

ER IS WEINIG TOT NIETS IN DE MARKT ZOALS DIT EN DAN WERKEN WE OOK NOG EENS SAMEN MET EEN PARTIJ DIE GRAAG WIL EN MET JE MEEDENKT. De overstap naar de digitale werkbon viel haar alles mee. “Ongeveer vijftig personeelsleden werken er nu een jaar mee en eigenlijk iedereen kon er meteen goed mee uit de voeten. Een groot voordeel is dat de app afhankelijk van de werkzaamheden doelgerichte vragen stelt. Wij doen veel verschillende werkzaamheden, maar de medewerker krijgt alleen vragen die er voor hem op dat moment toe doen, waardoor de app heel gebruiksvriendelijk is. Bijvoorbeeld: als we maïs gaan zaaien, vraagt de app of we meststoffen en maïszaad hebben geleverd. Zo ja, wat voor zaaizaad? Een foto van het zaailabel is een verplicht veld, zodat we altijd de informatie van het zaaizaad kunnen achterhalen. Ook de zaaidichtheid is een verplicht veld, vanwege de VKL-certificering. Bij containertransport zijn deze velden uiteraard niet van toepassing. Dan vraagt de app de locatie waar je een container hebt geplaatst, het containernummer en vanwege de GMP-certificering wat er is vervoerd in de container.” Iets wat Wieteke ook belangrijk vindt om te noemen, is dat het hier om een laagdrempelig bedrijf gaat, dat een groot deel van de dag bereikbaar is. “Het loonbedrijf gaat tot ’s avonds laat door. Als er dan wat is, moet het worden opgelost en dat doet deze leverancier.”

NIEUW SYSTEEM GEÏNSTALLEERD: HET LOOPT!

Fijn, je hebt een stap in de digitalisering gezet en een systeem geïmplementeerd dat je helpt de processen slimmer en efficiënter uit te voeren. Hopelijk loopt het op rolletjes. Nu je de eerste obstakels hebt overwonnen en de kinderziekten hebt opgelost, wordt de nieuwe werkwijze steeds meer normaal. Medewerkers raken eraan gewend, je begint langzaam de voordelen te voelen en de papieren verdwijnen van kantoor. Een belangrijke laatste stap in dit traject is de ‘nazorg’. Ga er niet van uit dat, nu je het systeem hebt geïnstalleerd, alles is opgelost en er geen problemen meer zijn. Je bent in een volgende fase beland, die weer zijn eigen uitdagingen heeft. In deze fase van nazorg hou je aandacht voor de volgende punten:

• Wat gaat er goed met het systeem? • Waar werkt het totaal niet? Ga hierover direct in contact met de leverancier.

• Welke wensen zijn er in de loop der tijd ontstaan? Bespreek deze zo nu en dan met de leverancier, om te kijken wat er mogelijk is.

• Vraag de medewerkers hoe het gaat. • Maak je optimaal gebruik van het systeem? • Wat is de kwaliteit van het werk dat wordt gedaan in het systeem? • Waar kan het beter?

GA ER NIET VAN UIT DAT, NU JE HET SYSTEEM HEBT GEÏNSTALLEERD, ALLES IS OPGELOST EN ER GEEN PROBLEMEN MEER ZIJN Het belangrijkst na de implementatie is om met elkaar in gesprek te blijven. Met de leverancier over het steeds beter maken van het systeem (voor jouw bedrijf) en daarnaast met de medewerkers om steeds beter gebruik te maken van het systeem. Iedereen is voortdurend aan het leren en jouw bedrijf, jouw systeem en de leverancier kunnen steeds verder groeien. Blijf zoeken naar verbetering. Heb je het idee dat de situatie stabiel is en je het onderste uit de kan hebt gehaald? Kijk dan eens voorzichtig rond naar een volgende stap. En vooral: geniet van dit succes! Sabine Zweverink, specialist digitalisering GRONDIG 9 2020

ONDERNEMEN MET CUMELA - CUMELARIA

Cumelaria NEW HOLLAND STEUNT LOONWERKERSVROUWEN

ALLIS CHALMERS OPGEKNAPT TER ERE VAN VIJFTIG JAAR STRAVER

Op de Internationale Dag van de Plattelandsvrouwen toonde New Holland verhalen van vrouwen in de landbouw over de hele wereld om zo de belangrijke rol van vrouwen op bedrijven te onderstrepen. Daaronder ook verhalen uit de cumelasector. Zo is er Jésica Olivo, agronoom, loonwerkster en landbouwster in Argentinië, die geniet van de uitdaging om haar familietraditie voort te zetten en verder uit te bouwen. “Loonwerker en tegelijkertijd vrouw zijn is best zwaar, maar het is niet onmogelijk”, vertelt ze. “Ik geniet van wat ik doe. De uitdaging aangaan is heel lonend.”

families zijn betrokken bij de oogst”, legt ze uit. “Op de website publiceren ze hun verhalen. Deze vrouwen gaan tot het uiterste en ze genieten van wat ze doen.” Een mooi initiatief en heel herkenbaar voor onze cumelasector.

In 1970 werd het eerste rupsvoertuig aangeschaft, een Allis Chalmers uit 1937, het geboortejaar van Piet. De machine werd vooral ingezet bij het rooien van boomgaarden en het vervoeren van bagger. Eind vorig jaar werd er begonnen met het renoveren van de Allis Chalmers. Inmiddels staat deze, compleet opgeknapt, als jubileumtrekker te schitteren in de ontvangstruimte van het bedrijf.

“It’s combine moving day and I get to go! It’s a beautiful, cool morning and I can...” Zo maar een zinsnede op de website www.harvesther.com. Tracy Zeorian (foto onder) heeft de HarvestHERcommunity voor Noord-Amerikaanse loonwerkers opgericht. “HarvestHERs zijn vrouwen van wie de

BCS WINTERSWIJK-KOTTEN: CORONA-PAKKETJE VOOR MEDEWERKERS Omdat medewerkers in het veld niet altijd weten wat ze tekenkomen en omdat machinisten wel eens wisselen van machine stelde BCS Winterswijk-Kotten dit coronapakketje voor medewerkers samen. Dat bevat mondkapjes, ontsmettingsalcohol, wegwerphandschoenen, papieren doekjes en hand-cleaning-gel, dit alles in een handig meeneemdoosje.

GRONDIG 9 2020

Het jaar 2020 staat voor aannemer Peter Straver in het teken van het vijftigjarig bestaan van zijn bedrijf Straver & Zn. in IJsselstein. De open dag die voor afgelopen juni gepland stond, kon niet doorgaan, maar wel werd er met het personeel een klein feestje gevierd. Die avond doopten de medewerkers het terrein om tot ‘Piet Straverplein’, als herinnering aan de oprichter.

Totale kosten: tien tot twaalf euro per persoon. De medewerkers hebben de pakketten nu een ruim een maand en bij BCS is het al heel normaal dat de artikelen worden gebruikt. De reacties waren over het algemeen positief, zeker bij de oudere generatie. Het is natuurlijk ook een stuk bewustwording van het coronagebeuren.

CAO & ZO - ONDERNEMEN MET CUMELA

RESPECTVOL CAO-OVERLEG

JANSSEN GROUP: CORONAPROOF MOUNTAINBIKEN Er gebeuren ook nog leuke dingen. Mooi voorbeeld is dit mountainbike-initiatief bij Janssen Beatrixhaven Maastricht BV. Het bedrijf heeft met Guus, Jaimy en Victor een aantal collega’s die veel mountainbiken. Het leek Janssen leuk om dit binnen het bedrijf te organiseren. Dat resulteerde dit najaar - nog voor de strengere coronamaatregelen - in een mtb-tocht samen met de leidinggevenden. Het weer zat mee, de modder was aanwezig en natuurlijk was er tijdens de tocht volop ruimte voor Limburgs plezier. De geslaagde tocht werd coronaproof afgesloten op het terras van De Bokkeryer in Sweikhuizen. Op naar de tweede ronde als het weer kan.

GEBR. WESTERA VERRAST JUBILERENDE MACHINIST Machinist Ronald van Gebr. Westera uit Zalk werd voor zijn twaalfenhalfjarig jubileum compleet verrast met deze nieuwe mobiele Atlas-graafmachine. De aflevering werd in overleg met de Gebr. Westera door Hans van Driel in Ommen (via Atlas Service Vaassen) afgestemd op het jubileum van Ronald. Deze Atlas 150W is voor Gebr. Westera voorzien van onder andere een SMP-draaikantelstuk, een treeplankje, extra werkverlichting en stalen spatborden. Ronald draaide op een Terex Atlas 1305M. Deze was volgens Westera na 16.000 uur aan vervanging toe. Over de mogelijke opvolger en de gewenste uitrusting was met Ronald gesproken, maar het moment is bewust stil gehouden.

Toen in de loop van 2020 vanuit onze leden de vraag kwam om iets aan het loon te doen, zijn we weer met de vakbonden in gesprek gegaan over een tussentijdse loonafspraak per 1 juli 2020. Het resultaat: 1,85 procent loonsverhoging en een verder ongewijzigde cao met een korte looptijd tot eind 2020. Deze korte cao werd alleen met CNV Vakmensen en Vakvereniging Het Zwarte Corps (HZC) afgesloten. Wel maakten we, ook met FNV, de afspraak om in het najaar met elkaar om de tafel te gaan voor een nieuwe cao voor 2021, met een onafhankelijk voorzitter als procesbegeleider. Die afspraak zijn we nagekomen. Alleen een caooverleg via beeldbellen is niet handig; we wilden fysiek bij elkaar komen. Dat kon gelukkig nog. De gesprekken verliepen in een goede sfeer, ondanks de coronamaatregelen. Het bleek dat alle partijen de wil hadden om tot een cao te komen, in het belang van werkgevers én werknemers in de sector.

‘INMIDDELS WETEN WE DAT DE ACHTERBANNEN VAN ALLE DRIE DE VAKBONDEN HEBBEN INGESTEMD MET HET ONDERHANDELINGSRESULTAAT’ Bij de diverse gespreksonderwerpen hebben we rekening gehouden met elkaars belangen en die met respect behandeld. Dankzij deze werkwijze lukte het ons op 2 oktober een onderhandelingsresultaat te bereiken. Daarover lees je in deze Grondig en de volgende meer. Inmiddels weten we dat de achterbannen van alle drie de vakbonden hebben ingestemd met het onderhandelingsresultaat, waarmee dit een cao wordt die door alle partijen wordt ondersteund. Op 6 november gaat de redactiecommissie aan de slag om de afspraken om te zetten in cao-teksten. Zodra de teksten klaar zijn, zullen wij deze publiceren. De loontabellen worden eerder gepubliceerd, net als de modellen voor een arbeidsovereenkomst voor een 40-urige werkweek. Jacqueline Tuinenga beleidsmedewerker sociale zaken

GRONDIG 9 2020

ONDERNEMEN MET CUMELA - MACHTIG MOOI

‘Het is de mentaliteit die ons verbindt’ Al bijna 28 jaar werkt René van Leuken als kraanmachinist voor Gebr. Van Erp in Oss en nog steeds vindt hij het werk machtig mooi. “Ik kom nog steeds elke dag met plezier mijn bed uit. Ik heb een kriebel voor dit vak.” Tekst en foto’s: Marjolein van Woerkom

Om kwart over zes ’s ochtends zat hij vandaag al in de kantine. Even een bakkie doen met de collega’s en daarna op pad met zijn mobiele kraan. Deze morgen is hij aan het werk bij een particulier, een kwartiertje rijden verderop. Er wordt een nieuw huis gebouwd, waarbij de tuin moet worden verhoogd en gevlakt. In het donker rijdt hij de polderweggetjes af. “Dit is toch wel één van de mooiste dingen aan het werk: ’s morgens vroeg de polder in”, zegt hij. Meestal in deze tijd van het jaar begint hij ’s ochtends vroeg op zijn mobiele kraan en de rest van de dag is onvoorspelbaar. Hij lacht. “Daar moet je inderdaad van houden, maar ik vind het leuk. Het is de afwisseling die me trekt. Dan sta ik weer bij een particulier grond te vlakken en later doe ik

NAAM: RENÉ VAN LEUKEN WERKZAAM BIJ: GEBR. VAN ERP IN OSS

GRONDIG 9 2020

weer een loonwerkklusje”, aldus René. Soms heeft hij klussen van enkele dagen, soms van een paar uur. Het werk kan uitlopen, maar dan moet het toch af. “Je kunt beter ’s avonds een uurtje langer doorgaan dan de volgende dag terugkomen, want dat kost je minstens twee of drie uur extra tijd.” Dat is ook wel de mentaliteit van ons vak, stelt hij vast. “Die mentaliteit verbindt. Werknemers die willen weten hoe laat ze klaar zijn en meteen vragen wat ze kunnen verdienen, zijn hier niet aan het goede adres. Het draait echt om werkplezier. We verdienen een goede boterham, maar als je meer wilt verdienen, moet je een ander vak kiezen”, zegt hij. Voor hem is dat geen optie. “Ik heb een kriebel voor dit vak. Ik heb mijn hart altijd hier gehad en dat heb ik nog steeds.”

FUNCTIE: KRAANMACHINIST EN WAT ER VERDER NOG TE DOEN IS

MACHTIG MOOI - ONDERNEMEN MET CUMELA

PASSENDE TAAL Natuurlijk zijn er dingen die minder leuk zijn, maar René probeert altijd de uitdaging ervan in te zien. “Mensen zijn ongeduldig. Ze kunnen niet meer even vijf minuten wachten tot ik klaar ben. Als ik even op de weg moet staan met mijn kraan voor een klusje en iemand komt aanrijden, zie je de frustratie al toenemen. Je ziet ze bijna roepen: ‘Ik sta hier!’ Ja, denk ik dan, ik sta hier ook.” Toch vindt hij het een uitdaging om ook met deze mensen te blijven communiceren. “Als wij ’s ochtends ergens komen, maken we er in eerste instantie een grote rotzooi van. Dat bezorgt mensen veel overlast en veel chagrijn. Dat snap ik maar al te goed. Ik zie het als een uitdaging om het zo te breien dat ze er toch een fijn gevoel aan overhouden”, aldus René. Dat betekent passend communiceren. “We hebben in ons werk te maken met allerlei soorten mensen. We staan in volksbuurten, maar ook in betere wijken. Dat betekent je taalgebruik aanpassen. Als iemand rauw in de mond is, praat ik rauw terug. Ik probeer elke taal te spreken en het geeft voldoening als je in gesprek komt met die mensen.”

‘IK HEB EEN KRIEBEL VOOR DIT VAK. IK HEB MIJN HART ALTIJD HIER GEHAD EN DAT HEB IK NOG STEEDS’

SWITCH Al op zijn tiende wist hij dat hij bij een loonbedrijf wilde werken. Na de havo en de mts kwam hij bij een loonbedrijf terecht, maar toen dat ermee stopte, kon hij over naar Van Erp, een bedrijf waarmee zijn oude werkgever al samenwerkte. “Het is een mooi bedrijf. De eigenaren zelf lopen in overall en werken mee. We zien hen eigenlijk

niet als eigenaren, maar als collega’s. Als er iets is, kunnen we altijd bij hen terecht.” In 2000 was er een kleine reorganisatie binnen het bedrijf en kwam er naast het agrarisch loonwerk meer wegenbouw bij. “Voor mij was dat een mooie kans om van de trekker naar de kraan te switchen. Omdat ik toentertijd kinderen kreeg, vond ik het wel prettig om het wat rustiger aan te doen en op tijd klaar te zijn, zodat ik er voor mijn gezin kon zijn. Nu mijn kinderen de deur uit zijn, vind ik het weer heel leuk om mijn oude hobby zogezegd weer op te pakken en tot ’s avonds bezig te zijn. Belangrijk is wel dat het thuisfront ook flexibel is en erachter staat, anders werkt het niet.”

KENNIS DOORGEVEN Hij werkt al bijna 28 jaar voor hetzelfde bedrijf, maar saai wordt het niet. Het geluid, de grootte van de machine, de diesel, de olie, hij vindt het nog steeds allemaal even prachtig. “We zijn machinemensen. We passen machines aan om klussen toch te kunnen klaren. Als er een probleem is, wordt het met machines opgelost. Dat is gewoon mooi.” Hij komt dan ook nog steeds elke dag met plezier zijn bed uit. “Moet je voor twee of drie euro per uur van werkgever veranderen? Omdat het daar misschien beter is? Elk bedrijf heeft voors en tegens. Ik heb het hier naar mijn zin. Hogerop hoef ik niet. Ik heb mezelf in die jaren kunnen ontwikkelen. Zo nu en dan volg ik een cursus, maar dat zie ik meer als een controlemiddel. De basis moet je kennen, en als je die niet kent, helpen moderne technieken ook niet.” Meer dan dit hoeft hij ook niet meer. “Ik vind het veel leuker om kennis door te geven. Regelmatig heb ik jongere medewerkers met een trekker bij me. Sommigen hebben interesse in het kraanvak en gaan vragen stellen. Ik leg het met plezier aan hen uit. Soms neem ik ze eens een dagje mee en zo leren ze spelenderwijs. Natuurlijk laat ik ze dan wel eens hun neus stoten; fouten onthoud je beter dan de dingen die goed gaan. Op die manier heb ik het ook geleerd. Dat werkt het beste.”

SERIE: MACHTIG MOOI Goed personeel vinden, is al een tijd problematisch. Werkgevers struinen scholen af en vacatures zijn er in overvloed, maar het blijft lastig de juiste werknemer voor de juiste plek te vinden. Daarom is het wellicht ook eens goed om je als werkgever in die ander te verdiepen. Hoe laat je zien dat de sector een machtig mooie plek is om te werken? Hoe breng je dat goede gevoel over aan die potentiële werknemer? Verplaats je eens in hem of haar, waardoor die zoektocht misschien wat minder moeilijk wordt. In deze serie laten we medewerkers aan het woord die vertellen hoe zij hun werk ervaren, wat er goed gaat, wat er beter kan en hoe zij manoeuvreren in de cumelasector. Dat het een machtig mooie sector is om in te werken, daarover zijn we het namelijk allemaal wel eens.

‘MOET JE VOOR TWEE OF DRIE EURO PER UUR VAN WERKGEVER VERANDEREN? OMDAT HET DAAR MISSCHIEN BETER IS?’

HOE BEN JE DE SECTOR INGEROLD?

WAT VIND JE HET ALLERLEUKSTE?

WAAR HEB JE EEN HEKEL AAN?

Hoewel zijn vader timmerman was, wist hij al op zijn tiende dat hij bij een loonbedrijf wilde werken. Na de havo en de mts kwam hij bij een loonbedrijf terecht en al doende leerde hij. Een machinistenopleiding heeft hij nooit gedaan.

“Het werken met grote machines, maar ook de variatie in het werk en het omgaan met mensen in de buurten waar we komen.”

“Administratie misschien, maar ik probeer altijd overal de uitdaging van in te zien.”

GRONDIG 9 2020

ONDERNEMEN MET CUMELA - CUMELA.NL

DAGELIJKS NIEUWS VAN EN VOOR DE CUMELASECTOR

Het beste van Cumela.nl CUMELA BOEKT SUCCESSEN IN VERKEERSDOSSIER ZUID-HOLLAND

TOEKOMSTIG MESTBELEID, HOE NU VERDER? Op 6 september 2020 verzond minister Schouten haar visie op het toekomstige mestbeleid naar de Tweede Kamer. Daar kwam veel commentaar op vanuit de sector. Cumela ging in de afgelopen tijd meerdere keren met het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit om de tafel voor een stevig gesprek. Hierdoor lijkt er meer ruimte te komen om eigen inbreng en verantwoordelijkheid om de Eerlijke Mestketen een plek te geven. De deur staat op een kier, werd er al geschreven in Boerderij. Toch doet het ministerie op bestuurlijk niveau nog steeds geen harde toezeggingen. Volgens Cumela zijn onze plannen duidelijk, maar op het ministerie moeten de ideeën nog verder worden uitgewerkt. Op 4 november zijn de plannen van minister Schouten voor het mestbeleid in de Tweede Kamer besproken. Kijk op Cumela.nl voor het laatste nieuws daarover.

Een belangrijk streven van Cumela is het open houden van wegen voor (land)bouwverkeer en dat werpt zijn vruchten af. Zo lukte het om in Zuid-Holland dankzij regionale inbreng een succes te boeken. “Het bewijst dat wegbeheerders onze inbreng serieus nemen”, zegt Kim van der Gaag, bedrijvenadviseur van Cumela in deze regio. “Vijf van de vijf wensen die we samen met LTO opstelden, zijn onvoorwaardelijk gehonoreerd”, legt ze uit. “Een mooie prestatie, maar het bewijst ook dat onze inbreng serieus wordt genomen.” In Zuid-Holland ging het om de rotonde N487/A29 in de Hoeksche Waard. Cumela verzocht bij de provincie en de gemeente of bepaalde belemmeringen konden worden weggenomen. Alle suggesties vanuit Cumela werden overgenomen. Het zit niet altijd mee in de verkeersdossiers en juist daarom is dit een heel mooie opsteker.

SOCIAL VAN DE WEEK • Jelle Bijlsma BV richtte een boot in voor werkzaamheden langs de Zwolse Vaart • Campagneborden ‘Modder op de weg’ informeren weggebruikers • Ploegmakers Groep lanceert nieuwe slogan met promofilm • Van der Weerd Grafhorst bindt strijd aan met Japanse Duizendknoop

GRONDIG 9 2020

ARTIKEL VAN DE WEEK • Geld verdienen met projectmanagement • Opvolger cao LEO sluit beter aan op de praktijk

• CBS-GWW: werken met een nieuwe reeks • Tien tips over opdrachtgevers en klimaatbewust werken

OPLEIDING MACHINIST CULTUURTECHNIEK START OP 1 DECEMBER De opleiding Machinist Cultuurtechniek leidt ‘groene machinisten’ op die allround inzetbaar zijn en oog hebben voor hun omgeving. De opleiding is opgezet door IPC Werkt en de sociale partners, waaronder Cumela. In dertig praktijkdagen gedurende de winterperiode wordt jouw medewerker opgeleid tot allround machinist op een graafmachine en een wiellader, gericht op de cultuurtechnische sector. Daarbij is er veel oog voor het werken met verantwoordelijkheid voor de omgeving. Na het afronden van de opleiding krijgt je medewerker een diploma waarmee een bedrijf kan laten zien dat hij of zij voldoet aan de kwaliteitseisen van steeds meer bedrijven. De opleiding start op 1 december en er zijn nog enkele plaatsen vrij.

OOK OP CUMELA.NL • Toolbox: veilig werken in een waadpak • Loondoorbetalingsplicht bij wachttijd

coronatest • V ergroot je kennis met onze praktische e-learnings • Gemeente, blijf investeren in infra en groen

VOORZITTER - ONDERNEMEN MET CUMELA

HOE DUURZAAM IS DUURZAAM?

MEER PREMIE, LAGER PENSIOEN? In 2021 gaat de pensioenpremie verder omhoog. Of dat voldoende is, blijkt half januari, zo meldt BPL Pensioen. Wanneer de dekkingsgraad dan niet op orde is, zijn er andere maatregelen nodig en daarbij wordt onder meer het verlagen van de pensioenen genoemd. “Onze belangrijkste taak is om te zorgen voor een goed pensioen voor iedereen die bij ons pensioen opbouwt of opbouwde. Onze financiële situatie is echter niet goed. Daarom kondigden we al aan dat de pensioenpremie, net als in 2020, ook in 2021 omhoog gaat. Mogelijk moeten we ook andere maatregelen nemen”, zo meldt BPL Pensioen. Alles zal afhangen van de dekkingsgraad en dat is juist iets waar de gevolgen van het coronavirus goed voelbaar zijn. De dekkingsgraad is afhankelijk van twee zaken: de waarde van de beleggingen en de rente.

ONDERHANDELINGSRESULTAAT CAO GGI BEREIKT De vakbonden en brancheorganisatie Cumela hebben een onderhandelingsresultaat bereikt voor een nieuwe cao Groen Grond Infrastructuur (voorheen cao LEO). Inmiddels hebben de achterbannen van de drie vakbonden ingestemd met dit onderhandelingsresultaat. Het gezamenlijke belang van werkgevers en werknemers is in dit resultaat geborgd. De partijen hebben zich ingezet om rekening houdend met de huidige economische situatie de koopkracht voor werknemers zoveel mogelijk op peil te houden. De nieuwe cao voor 2021 heeft een looptijd van een jaar en kent een loonsverhoging van 1,0 procent per 1 januari 2021 en 0,5 procent per 1 juli 2021 (bij vier-wekenloon 4 januari en 19 juli 2021). De loonsverhoging komt toe aan de werknemers die op de werkvloer actief zijn.

Alle gemeenten en diverse andere opdrachtgevers binnen de overheid hebben de mond vol over duurzaamheid. Maar hoe duurzaam is duurzaam nu eigenlijk? Laatst hadden we een aanbesteding waarin we ‘punten’ konden krijgen als we de werkzaamheden elektrisch zouden uitvoeren, maar voor deze werkzaamheden bestaat nog geen goed werkende elektrische oplossing. In dit geval was de uitvraag om drainage boven het riool door te spuiten. Wat als ik het nu anders zou willen uitvoeren? Dan geeft de opdrachtgever hier geen punten voor! Ik heb gekscherend tegen de opdrachtgever gezegd dat ik een pomp heb met een fietsaandrijving, maar hij wil alleen maar elektrisch zien en hoe de elektriciteit wordt opgewekt, maakt dan niet uit.

‘ALS JE EEN OUDE MOTOR OMBOUWT, HEB JE DE MEESTE MILIEUWINST EN KUN JE EEN BESTAANDE MACHINE GEWOON GEBRUIKEN TOT DIE IS AFGESCHREVEN’ Is het duurzaam wanneer we vervroegd afscheid moeten nemen van onze bestaande machines? Ik zou graag zien dat we ons gaan inzetten om bestaande machines te verduurzamen. Neem nu het voorbeeld van onze collega Jos Scholman, die een nieuwe trekker heeft omgebouwd naar deels waterstof. In mijn voorbeeld zou die ook geen punten hebben gehad, maar het lijkt mij een veel duurzamere manier. Tijdens de presentatie van deze waterstoftrekker zei de leverancier dat hij alleen de schoonste motoren wil ombouwen naar waterstof, omdat een oude motor met waterstof net zo schoon is als een nieuwe motor zonder waterstof. Als je een oude motor ombouwt, heb je echter wel de meeste milieuwinst en kun je een bestaande machine gewoon gebruiken tot die is afgeschreven. Gaat de oude machine dan na het inruilen naar het buitenland, dan hebben ze daar tenminste ook een schone motor… Jan Vrij Voorzitter sectie Grondverzet en cultuurtechniek

ELK NUMMER LATEN WE VIA DEZE COLUMN EEN VOORZITTER VAN CUMELA AAN HET WOORD GRONDIG 9 2020

ONDERNEMEN MET CUMELA - TOOLBOX VOOR MEER INFO OVER VEILIG WERKEN, KIJK OP WWW.AGROARBO.NL.

Tekst: Corina van Zoest-Meester, adviseur arbo Foto’s: Hero Dijkema

TIPS EN VUISTREGELS VOOR DE TOOLBOXMEETING

Voorkom kantelen van aanhangwagens

Het komt regelmatig voor dat een aanhangwagen omslaat of dwars achter het trekkende voertuig eindigt (scharen). Vaak komt dat door een onjuiste belading, uitwijken of niet goed werkende remmen van de aanhangwagen. Belangrijk is dat het maximale laadvermogen van de aanhangwagen nooit wordt overschreden. Het is daarom belangrijk voor vertrek een aantal zaken te controleren.

ALLE TOOLBOXEN ZIJN OOK DIGITAAL TE GEBRUIKEN VIA DE VEILIG VAKWERK-DIENST. GA VOOR MEER INFORMATIE NAAR WWW.VEILIGVAKWERK.NL 54

GRONDIG 9 2020

TOOLBOX - ONDERNEMEN MET CUMELA

HET MATERIEEL

• Zorg dat je op pad gaat met de juiste combinatie, met voldoende laadvermogen.

• Let erop dat de aanhangerkoppeling niet te veel speling heeft en de remmen goed werken.

• Controleer wat de maximaal te trekken aanhangwagenmassa van de trekker of (bestel)auto is. - Bij een trekker staat dat op de constructieplaat. - Bij een (bestel)auto staat dat in het kentekenbewijs. • Gebruik aanhangwagens met goed werkende remmen. Remmen zijn verplicht voor: - aanhangwagens met een leeggewicht van meer dan 3500 kilogram achter (land)bouwvoertuigen; - aanhangwagens zwaarder dan 750 kilogram achter (bestel)auto’s. • Koppel de aanhangwagen goed en veilig aan: - Sluit de remleiding(en) correct aan. - Sluit de verlichting aan. - Borg de koppeling altijd. • Gebruik bij het rijden met tankwagens met vloeistoffen (meer dan 7500 liter) slingerschotten of scheidingswanden in de tank om ongecontroleerde beweging van de vloeistof te voorkomen, zeker wanneer de tank niet helemaal (twintig tot tachtig procent) is gevuld. • Bij het lossen van gronddumpers of landbouwkippers: gebruik rijplaten als de ondergrond niet vlak of stevig is.

DE WEERSVERWACHTING

• Weet welke weersomstandigheden er op je afkomen en welk effect dat heeft op je aanhangwagen of lading en het rijgedrag van de combineratie. Gaat het hard waaien of stormen, stem dan eerst af of het wel verstandig is om op pad te gaan.

RIJD VEILIG

• Doe je gordel om. Hiermee voorkom je dat je uit de cabine wordt geslingerd.

• Rijd altijd met een zodanige snelheid dat je in alle verkeerssituaties onder controle hebt. Je moet kunnen remmen of uitwijken. Rijd nooit te hard over rotondes.

• Rem tijdig en niet te hard bij het naderen van kruisingen of rotondes. Door abrupt of te hard remmen kan de combinatie gaan scharen.

• Houd altijd minimaal twee seconden afstand tussen jou en je

voorligger. Zo heb je tijd om goed te kunnen reageren. • Denk na over de meest geschikte en veilige route. Vermijd zo veel mogelijk rotondes (met verhogingen), wegen met zachte bermen en routes tijdens het in- en uitgaan van scholen. • Houd je aandacht bij het verkeer en laat je niet afleiden door bijvoorbeeld je telefoon.

DE LADING

• Let goed op dat de massa van de lading nooit groter is dan het maximum laadvermogen van de aanhangwagen; overbelading is een veel voorkomende oorzaak van kantelen of scharen. • Zorg dat het zwaartepunt van de lading zo laag mogelijk ligt en verdeel de lading gelijkmatig over de laadvloer. • Zet vaste lading altijd goed vast, zodat deze bij hard remmen of uitwijken niet kan verschuiven. • Zorg dat de kogeldruk of oplegdruk van de dissel voldoende is, maar niet te hoog. De maximale waarden staan op de koppeling. Bij een te lage oplegdruk op de kogel kan de combinatie onbestuurbaar worden en gaan scharen. GRONDIG 9 2020

ONDERNEMEN MET CUMELA - MESTBELEID

Kleine stapjes vooruit

MOEIZAAM OVERLEG OVER MESTBELEID

De afgelopen periode is er intensief overleg geweest over de brief van minister Schouten met betrekking tot het mestbeleid. Cumela heeft samen met andere partijen richting de ambtenaren en bestuurders van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit duidelijk gemaakt echt een andere koers te willen. De Tweede Kamer heeft onder andere Cumela gevraagd een expert paper op te stellen over het toekomstige mestbeleid, iets wat we natuurlijk graag doen.

IN DE OVERLEGGEN HEBBEN WE EEN DOCUMENT MET MEER DAN TWINTIG VRAGEN OVER DE VISIE VAN HET MINISTERIE BESPROKEN

In het vorige nummer van Grondig meldden we al dat Johan Mostert als voorzitter van de sectie Meststoffendistributie het initiatief heeft genomen om veel sectoren bij elkaar te roepen om een gezamenlijk front te vormen. Enkele dagen later was een groot aantal bestuurders uit de primaire sectoren bij elkaar en hebben we de mogelijkheden verkend en ook afgesproken ons niet tegen elkaar te laten uitspelen. Daarna zijn er op ambtelijk¬ niveau diverse overleggen met het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) geweest, waarin we een document met meer dan twintig vragen over de visie van het ministerie hebben besproken. In

GRONDIG 9 2020

dit overleg leken de ambtenaren mee te bewegen om onze inzet voor KeurMest en de Mineralen Manager een duidelijke plaats in de visie te geven. Op basis daarvan is een bestuurlijk overleg met de directeur-generaal gepland. Voor dat overleg hebben wij de volgende beslispunten op de agenda gezet: 1. H et ketencertificaat KeurMest en de Mineralen Manager worden in de uitwerking van de visie op het toekomstig mestbeleid centraal gesteld.

2. B edrijven die gecertificeerd zijn voor KeurMest en deelnemen aan de Mineralen Manager krijgen niet te maken met de kanalisatie van meststromen.

MESTBELEID - ONDERNEMEN MET CUMELA

ER KWAMEN GEEN CONCRETE, DUIDELIJKE TOEZEGGINGEN OVER EEN ONGESTOORDE DOORGANG VAN DE ONTWIKKELINGEN DIE VANUIT DE SECTOR ZIJN INGEZET

3. V oor het eind van dit jaar worden in de Mest-

VISIE CUMELA

4. E en vraaggestuurde mestmarkt wordt in de

In onze expert paper voor de Tweede Kamer hebben we het volgende als onze visie op het toekomstig mestbeleid geschreven,

• DOELEN IN PLAATS VAN MIDDELVOORSCHRIFTEN De agrarische sector, maar ook onze leden, komen om in de middelvoorschriften. Deze voorschriften, die wij onder andere samenvatten met de term kalenderlandbouw, houden geen enkele rekening met wisselende omstandigheden in de natuur en op het land. Leg aan onze sector doelen op en maak die sector zelf verantwoordelijk voor het behalen van die doelen. Bewijs hiervan en onafhankelijke borging zou op termijn via KeurMest kunnen.

• DET KEURMEST EN DE MINERALEN MANAGER CENTRAAL IN HET TOEKOMSTIG MESTBELEID In het kader van het Plan ‘Samen werken in een eerlijke keten’ werken LTO, POV, Cumela, LTN en Rabobank al bijna drie jaar intensief samen. Wij zijn bezig met de uitontwikkeling van het ketenkwaliteitssysteem KeurMest en met een digitale vastlegging van alle mineralenstromen door de hele mestketen in de Mineralen Manager. Deze systemen voor onafhankelijke borging en toezicht en voor het digitaal vastleggen van alle meststromen hangen sterk met elkaar samen. Hierin is op dit moment al € 515.000,- geïnvesteerd (waarvan € 465.000,- door de sector) en op dit moment komt daar elke dag € 10.000,sectorgeld bij. In het komende half jaar verwachten we nog € 1.150.000,- te moeten investeren. Hiervoor is echt de zekerheid nodig dat dit systeem straks bruikbaar is. In de Mineralen Manager worden alle stromen gecontroleerd en vastgelegd. Tevens rekent dit systeem de mineralenbalansen voor alle gecertificeerde partijen uit en controleert het ook de waarschijnlijkheid van analyse-uitslagen. De onafhankelijke

controle en borging door certificerende instanties levert dan het vertrouwen op dat meststomen transparant en correct zijn vastgelegd. Daarnaast levert de Mineralen Manager op termijn ook de mogelijkheid om onwaarschijnlijkheidscontroles te doen en om vraag en aanbod van mest en mestverwerkingsproducten beter bij elkaar te brengen. Zo werkt de sector aan een toekomstgericht en eigen systeem om mest tot waarde te brengen in de hele keten.

• GA UIT VAN VRAAGGESTUURDE MESTVERWERKING In het toekomstige mestbeleid moet een vraaggestuurde mestverwerking centraal staan. Er moet dus worden uitgegaan van de behoefte van de afnemer van de mestproducten. Daarvoor zijn - ook de afgelopen jaren - veel onderzoeken gedaan, maar het komt er nu op aan om de regelgeving zo in te richten dat mestverwerkers zich ook zo gaan opstellen. Hiervoor is nodig dat de vraag naar mestproducten (en onbehandelde dierlijke mest) gaat bepalen hoeveel en welke mest er wordt verwerkt. Een voorbeeld zijn de bedrijven die al ruim dertig jaar mestkorrels uit pluimveemest en reststromen produceren. Zij maken uitsluitend producten waar de markt om vraagt en die worden dan ook in circa zestig landen over de hele wereld verkocht. De prijs van dit soort producten ligt op een niveau dat die in de grove akkerbouw niet worden gevraagd, maar uitsluitend worden ingezet in hoogrenderende teelten en in de consumentenmarkt. De grote kunst zal zijn om producten te maken die goed aansluiten op de bemestingsbehoefte van de grootschalige buitenlandse akkerbouw en tegen een prijs die voor deze telers in hun bedrijfseconomische plaatje acceptabel is. Die prijs ligt zeer dicht bij die van de hoeveelheid kunstmest die daarmee kan worden uitgespaard.

stoffenwet en het Besluit gebruik meststoffen en de onderliggende regelgeving artikelen opgenomen die het mogelijk maken om bedrijven die gecertificeerd zijn voor KeurMest vrij te stellen van specifieke (middel)voorschriften.

uitwerking van de visie op het toekomstig mestbeleid centraal gesteld. De productie van hoogwaardige bemestingsproducten heeft daarbinnen een plek, maar het vormt één van de vraaggestuurde bemestingsproducten.

5. O verheid en sector werken toe naar een gezamenlijke visie wat die toekomstige vraag naar bemestingsproducten is en hoe er binnen de kaders (mestbeleid, borging, et cetera) invulling aan die vraag kan worden gegeven. In het overleg wilden de bestuurders van LNV alleen afspreken dat we op korte termijn hierover door konden praten, maar besluiten zijn er helaas niet genomen.

NOG WEINIG CONCREET Kort daarna is er weer overleg geweest tussen een aantal bestuurders van Cumela, LTO, POV en Stichting Mestafzetcontrole met hoge ambtenaren van LNV. Het werd opnieuw een overleg zonder concrete, duidelijke toezeggingen over een ongestoorde doorgang van de ontwikkelingen die vanuit de sector zijn ingezet. Wel gaven de ambtenaren iets meer zicht op een mogelijke rol in het toekomstige mestbeleid (en breder) waarop moet worden aangestuurd én waarin de door de sector ontwikkelde instrumenten ook zinvol door de ondernemers kunnen worden ingezet om aan die doelen te werken. Ook heeft LNV aangegeven dat deze denkrichting nodig is om als sector mee te werken aan een verdere invulling. Het ministerie ziet het rondetafelgesprek en het Kamerdebat van deze week als logische route om hierover politieke duidelijkheid te geven. Hoe dat is afgelopen, lees je deze week op onze website. Je begrijpt dat we met dit soort vage zaken geen genoegen nemen. Wij willen heldere toezeggingen en wel zwart op wit. Dat was dan ook onze inzet voor het Kamerdebat.

Tekst: Hans Verkerk Foto: Cumela Communicatie

GRONDIG 9 2020

ONDERNEMEN MET CUMELA - CUMELA-VOORWAARDEN

Vertrouw op voorwaarden vooraf

HOE GEBRUIK JE DE CUMELA-VOORWAARDEN?

Vertrouwen is mooi, maar voorwaarden vooraf zijn beter. Dat blijkt helaas herhaaldelijk als er na afloop van het werk een conflict over de uitvoering ontstaat. Nu de Cumelavoorwaarden een kleine update hebben gehad, is dit ook een mooie gelegenheid om het werken ermee te updaten. Bij onjuist gebruik is het namelijk mogelijk dat de voorwaarden geheel niet van toepassing zijn, met alle (financiële) gevolgen van dien. (her)onderhandelen. In deze voorwaarden zijn algemene zaken geregeld, zoals betalingstermijnen, levertijden, garantiebepalingen en beperking van aansprakelijkheid.

Zorg er altijd voor dat de werkvoorwaarden voor aanvang van de werkzaamheden van toepassing zijn verklaard.

Onlangs bevond een cumelabedrijf zich in een vervelende voorwaardenkwestie. Het bedrijf had een mooie klus binnengehaald en dacht juist te handelen door op de factuur te vermelden dat de Cumela-voorwaarden van toepassing waren. Op een gegeven moment ontstond er echter een serieus conflict tussen het bedrijf en de opdrachtgever. Het cumelabedrijf dacht zich in een sterke positie te bevinden en verwees naar de Cumela-voorwaarden, want die waren immers op de factuur van toepassing verklaard. Daar maakte het bedrijf echter een dure fout. Omdat de Cumela-voorwaarden niet bij het afsluiten van de overeenkomst van toepassing waren verklaard en op dat moment aan de opdrachtgever waren verstrekt, waren die namelijk niet van toepassing.

VAN TOEPASSING VERKLAREN Als ondernemer heb je meer te doen dan contracten opstellen. Daarom is het gemakkelijk om de Cumela-voorwaarden te gebruiken, zodat je niet voor elke overeenkomst over alle details moet

GRONDIG 9 2020

Voor algemene voorwaarden, zoals de Cumelavoorwaarden, gelden dezelfde regels als voor andere afspraken die worden gemaakt over bijvoorbeeld de prijs en de werkzaamheden, namelijk dat een overeenkomst tot stand komt via een aanbod en de aanvaarding daarvan door de wederpartij. Algemene voorwaarden zijn dus pas van toepassing nadat je offerte (het aanbod) - waarin wordt verwezen naar de algemene voorwaarden die zijn meegestuurd - door de wederpartij wordt aanvaard. Noodzakelijk is dus dat de offerte specifiek aangeeft dat de Cumela-voorwaarden van toepassing zijn. Een verwijzing naar ‘de algemene voorwaarden’ is onvoldoende. Eveneens onvoldoende is een enkele toezending van deze voorwaarden zonder dat daar in de offerte al naar is verwezen. Let er dus op dat er in de offerte duidelijk wordt verwezen naar de Cumela-voorwaarden en dat je deze meestuurt!

LET EROP DAT IN DE OFFERTE DUIDELIJK WORDT VERWEZEN NAAR DE CUMELA-VOORWAARDEN EN DAT JE DEZE MEESTUURT WERK OP AFROEP In de praktijk vinden binnen de cumelasector veel diensten op ‘afroep’ plaats door middel van een simpel telefoontje. Vaak wordt er dan geen offerte opgesteld. Kortom, er staat niets op papier en er is slechts sprake van een mondelinge overeenkomst. Hoewel een mondelinge overeenkomst rechtsgeldig is, is het in conflictsituaties moeilijk te bewijzen wat er binnen die overeenkomst aan werk is afgesproken en tegen welke prijzen en voorwaarden.

CUMELA-VOORWAARDEN - ONDERNEMEN MET CUMELA

Een duidelijke tendens is dat er steeds vaker conflicten voortkomen uit mondelinge overeenkomsten. Als de opdrachtgever niet wil betalen, kun je vervolgens niet bewijzen wat er is afgesproken en dat je het werk volgens afspraak hebt uitgevoerd. Uiteindelijk sta je dan met lege handen. Hetzelfde geldt dan dus voor de Cumela-voorwaarden. Kun je bewijzen dat die van toepassing zijn verklaard op de mondelinge overeenkomst? Waarschijnlijk niet. Hoe gebruikelijk het binnen de cumelasector ook mag zijn om werk op afroep te verrichten zonder dat een offerte wordt opgesteld, deze werkwijze is in de huidige tijd allerminst aan te raden. Mijn advies zou (zeker bij risicovolle werken en opdrachten) zijn altijd een offerte op te stellen ofwel een bevestiging per e-mail te sturen van de gemaakte telefonische afspraken en in beide gevallen altijd de voorwaarden te noemen en mee te sturen.

GEVOLGEN ONJUIST GEBRUIK VOORWAARDEN Een opdrachtgever heeft de mogelijkheid om de Cumela-voorwaarden of een bepaling daaruit te vernietigen als hij niet de redelijke mogelijkheid heeft gehad van die voorwaarden kennis te nemen, óf wanneer een beding uit de voorwaarden onder de gegeven omstandigheden onredelijk bezwarend is (artikel 6:233 BW). Wanneer de opdrachtgever de Cumela-voorwaarden vernietigt, betekent dit praktisch gezien dat de voorwaarden niet meer van toepassing zijn.

OPTIE B: de Cumela-voorwaarden staan alleen op de factuur: de boer vernietigt de Cumela-voorwaarden en de loonwerker is voor het volledige bedrag aansprakelijk en moet dat uit eigen zak betalen, omdat er geen verzekering is om een beroep op te doen.

MISVERSTANDEN Behalve algemene voorwaarden achterop de factuur zie ik ook regelmatig andere niet-rechtsgeldige verwijzingen langskomen:

• Een e-mailhandtekening met een verwijzing naar de voorwaarden: hieruit blijkt niet dat de algemene voorwaarden op een specifieke overeenkomst van toepassing zijn. • Op verzoek toesturen: alleen als het redelijkerwijs niet mogelijk is om de algemene voorwaarden ter hand te stellen (slechts bij uitzonderingssituaties), mogen voorwaarden op verzoek worden toegestuurd. Denk hierbij aan de NS, die geen hele set algemene voorwaarden op de achterkant van een treinkaartje kan zetten.

• Website: voor overeenkomsten die via internet

SAMENGEVAT Er zijn twee belangrijke stappen bij het gebruik van algemene voorwaarden: 1. V erklaar een bepaalde set algemene voorwaarden van toepassing. Bijvoorbeeld: “Op al onze overeenkomsten zijn van toepassing de op de achterzijde van dit papier afgedrukte Cumela-voorwaarden welke zijn gedeponeerd bij de rechtbank Gelderland onder nummer 40/2020.” 2. S tel de voorwaarden ter beschikking aan je opdrachtgever of klant. Stuur ze mee als bijlage of overhandig een kopie Algemene voorwaarden zijn onderdeel van een overeenkomst en dus de spelregels waaronder je werkt. Daarom is het belangrijk dat deze afspraken vóór aanvang van het werk worden gemaakt en daarom is een verwijzing op de factuur onvoldoende.

worden gesloten (bijvoorbeeld bij webshops) is het toegestaan om te verwijzen naar algemene voorwaarden op een website. In alle andere situaties is een verwijzing naar een website alleen mogelijk wanneer de klant of opdrachtgever uitdrukkelijk instemt met elektronische terhandstelling.

Voorbeeld Een loonwerker hakselt maïs, maar door een gebrek aan de machine raakt de oogst vervuild met olie. Vaststaat dat de loonwerker een fout heeft gemaakt en hij wordt dan ook aansprakelijk gesteld door de boer. Schade aan gewassen is niet verzekerd, dus dat helpt de loonwerker niet. In de Cumela-voorwaarden staat een beperking van de aansprakelijkheid (zogenaamd exoneratiebeding). OPTIE A: de Cumela-voorwaarden zijn van toepassing verklaard en overhandigd aan de boer: het gevolg is dat de loonwerker slechts beperkt aansprakelijk is.

EEN DUIDELIJKE TENDENS IS DAT ER STEEDS VAKER CONFLICTEN VOORTKOMEN UIT MONDELINGE OVEREENKOMSTEN VERMELDEN OP OF BIJ FACTUUR Een opdrachtgever kan in een aantal gevallen algemene voorwaarden niet vernietigen als hij ze enkel op de factuur heeft ontvangen. Dat kan bijvoorbeeld zijn wanneer het gaat om een bestendige handelsrelatie. Dan moet er sprake zijn van meerdere opdrachten met herhaalde verwijzingen naar algemene voorwaarden op opeenvolgende facturen. Of er sprake is van een bestendige handelsrelatie is afhankelijk van de omstandigheden en moet van geval tot geval worden beoordeeld. De rechter kijkt daarbij onder meer naar het aantal facturen dat in een korte tijd is verzonden. In een zaak over kabelschade oordeelde de rechtbank Amsterdam begin 2020 nog dat drie facturen met een verwijzing naar de Cumela-voorwaarden in twee maanden niet voldoende waren om van een bestendige GRONDIG 9 2020

ONDERNEMEN MET CUMELA - CUMELA-VOORWAARDEN

handelsrelatie te spreken. Al met al biedt deze werkwijze dus onvoldoende zekerheid, omdat het altijd afhankelijk zal zijn van de omstandigheden van het geval. Dit betekent dus dat je ook bij agrarische klanten altijd weer de voorwaarden van toepassing moet verklaren. Een alternatief is het sluiten van een duur- of raamovereenkomst.

OOK BIJ AGRARISCHE KLANTEN MOET JE ALTIJD WEER DE VOORWAARDEN VAN TOEPASSING VERKLAREN

WAAR VIND IK DE CUMELA-VOORWAARDEN? De Cumela-voorwaarden zijn te vinden op de website van Cumela. Ze zijn in verschillende vormen beschikbaar, onder andere als pdf die je mee kunt sturen, maar ook als een document dat je achterop facturen of offertes kunt afdrukken.

VERWIJZEN NAAR DE WEBSITE?

SPEEL OP ZEKER

Dankzij de Europese Dienstenrichtlijn gelden voor dienstverleners aparte regels. De hoofdregel blijft dat de voorwaarden van toepassing moeten worden verklaard en ter hand moeten worden gesteld. Met de inwerkingtreding van de Dienstenrichtlijn is deze laatste eis echter minder streng. Dienstverleners mogen, in plaats van door feitelijke terhandstelling, de voorwaarden ter beschikking stellen door deze gemakkelijk elektronisch toegankelijk te hebben op een door de dienstverlener medegedeeld webadres.

Voor nu raad ik aan om de Cumela-voorwaarden vóór het sluiten van de overeenkomst aan de opdrachtgever te verzenden door middel van het toesturen van een pdf-bestand als bijlage bij de offerte. Vergeet in de offerte dan ook zeker niet naar de bijgevoegde voorwaarden te verwijzen. Op deze manier kun je altijd bewijzen dát en op welk tijdstip je de Cumela-voorwaarden aan de wederpartij hebt verzonden.

Betekent dit nu dat het voor cumelabedrijven verstandig is om voortaan de Cumela-voorwaarden niet langer op papier of via een pdf-bestand aan de klant te versturen en slechts te verwijzen naar de website? Nee, dat niet. Er is nog veel discussie over wie er wel en niet onder de definitie van dienstverlener vallen en daarnaast of die status ook geldt bij alle werkzaamheden (onderaanneming is bijvoorbeeld geen dienstverlening). Bovendien gelden er specifieke voorwaarden voor publicatie op een website en er blijft een bewijsprobleem bestaan wanneer een website bijvoorbeeld tijdelijk niet toegankelijk is.

Maak je afspraken via de telefoon? Stuur dan een opdrachtbevestiging per e-mail met daarin een verwijzing naar de Cumela-voorwaarden en voeg ze bij de e-mail via de bijlage. Ook kun je raam- of duurovereenkomsten sluiten waarin je voor langere termijn prijzen én algemene voorwaarden vastlegt.

Tekst: Geralde Bouw-van de Bunt, adviseur juridische zaken Foto’s: Cumela Communicatie

BATTLE OF FORMS: TEGENSTRIJDIGE VOORWAARDEN Er bestaat een goede mogelijkheid dat je opdrachtgever andere voorwaarden dan de Cumela-voorwaarden van toepassing wil laten zijn. Er is dan sprake van een zogenaamde ‘battle of forms’. Welke voorwaarden zijn in zo’n geval dan leidend? Op basis van de wet wordt in dat geval de ‘first shot rule’ gehanteerd. Deze regel houdt

GRONDIG 9 2020

in dat de voorwaarden die als eerste van toepassing zijn verklaard gelden, tenzij de wederpartij in zijn reactie op het aanbod c.q. de offerte de Cumela-voorwaarden met naam en toenaam uitdrukkelijk van de hand wijst en zijn eigen set voorwaarden van toepassing verklaart (artikel 6:225, lid 3, BW). Worden de Cumela-voorwaarden niet van de hand gewezen, dan blijven die gewoon van toepassing.

CM4240

PLOEGER ZELFRIJDENDE BANDHARK Silage bij de zelfrijder voor de wielen opgeraapt Laagste ruwas in de silage: hogere melkopbrengst per hectare en minder slijtage aan de oogstmachine Hoge capaciteit: 10 meter pick-up, tot 20 km/u werksnelheid Flexibiliteit in werkbreedte in het zwad voor optimale benutting van de oogstmachine en daarmee hogere arbeidscapaciteit en minder bodemverdichting

AT4103 LNMS PLOEGER APPLICATIEMACHINES Driewieler 16 m³ en vijfwieler 25 m³

DO MORE. EARN MORE.

Hoge gebruiksvriendelijkheid Super rijcomfort

Een draaikantelstuk maakt uw graafwerk 50% efficiënter en tovert de graafmachine om in een veelzijdige tool die niet alleen kan worden gebruikt voor graven, maar ook voor grijpen, hijsen, afvlakken, vegen en nog veel meer.

Enorme wendbaarheid Grote arbeidscapaciteit Zeer spaarzaam

Met zo’n allround kraan kunnen meer opdrachten worden aangenomen, die niet alleen sneller en met beter resultaat worden voltooid, maar ook veel veiliger, comfortabeler én milieuvriendelijker.

met brandstof

www.engcon.com

onderdelen- en servicepartner

Vredo Zodenbemesters 3

JAA GARA R NTIE

Wij kennen de eisen, beheersen de systemen en zorgen voor de beste opslag voor uw producten. * Informeer naar de voorwaarden.

Verkoop Zodenbemesters: Rens van Rossum Tel: 06-30901611

De Vredo VT4556 met perfecte gewichtsverdeling krachtiger, stiller, zuiniger...

uw specialisT in bewaringen en loodsen Kistenbewaring

bulkopslag

Hout en beton

Neem contact met ons op voor uw investering in het mestseizoen 2021 Verkoop Tracs Benelux: André de Waard - Tel: 06-53437311

T 073-503 25 27 info@steenbergen-bouw.nl

www.sTeenbergen-bouw.nl

+31 (0) 488 411 254 info@vredo.com www.vredo.com

The fieldcare company

ONDERNEMEN MET CUMELA - NIEUWE CAO

Cao Groen, Grond en Infrastructuur is een feit OPVOLGER VAN DE CAO LEO

Cumela, Vakvereniging Het Zwarte Corps, CNV Vakmensen en FNV Agrarisch Groen hebben op 2 oktober 2020 overeenstemming bereikt over een cao voor één jaar: van 1 januari 2021 tot en met 31 december 2021. Het eerste wat opvalt, is de nieuwe naam, die beter aansluit bij de werkzaamheden in de sector. In de cao zijn over veel punten afspraken gemaakt, die we in dit en het volgende nummer van Grondig toelichten.

LOON De lonen worden per 1 januari 2021 met 1,0 procent verhoogd. Vanaf 1 juli 2021 worden de lonen nogmaals aangepast met 0,5 procent. Let op: de loonsverhoging is alleen van toepassing voor werknemers ingedeeld in de functiegroepen A tot en met E. Bij lonen per vier weken vindt de aanpassing per 4 januari en 19 juli 2021 plaats. De vergoedingen worden met gelijke percentages aangepast. De loonschalen B0 en B1 vervallen, zodat de laagste lonen iets hoger starten.

GRONDIG 9 2020

40 UUR PER WEEK Een belangrijke wens van Cumela was de mogelijkheid om een arbeidsovereenkomst voor 40 uur aan te gaan. Die mogelijkheid komt er vanaf 1 januari 2021. De cao kent dus vanaf 2021 twee arbeidstijden: 38 en 40 uur. Bij een arbeidstijd van 40 uur is het uurloon gelijk aan het uurloon bij een arbeidstijd van 38 uur. Voor beide arbeidstijden wordt een loontabel in de cao opgenomen. Het zijn de vakantiedagen die zorgen voor een verschil tussen de twee arbeidstijden. Bij een arbeidsovereenkomst van 40 uur wordt op vrije dagen acht uur per dag betaald. Het 39e en 40e uur worden tegen 100 procent betaald en tellen mee in de grondslag voor de vakantietoeslag. Per saldo ontvangt de werknemer op jaarbasis ongeveer hetzelfde brutoloon als met een arbeidsovereenkomst voor 38 uur met uitbetaling van twee overuren tegen 130 procent. Dit komt doordat die werknemer op dagen die hij niet werkt 7,6 uur betaald krijgt. Administratief is het voor de werkgever veel eenvoudiger. Werknemers die nu een arbeidsovereenkomst voor 38 uur hebben, kunnen die omzetten naar een arbeidsovereenkomst voor 40 uur. Er zal dan een aanvulling op de arbeidsovereenkomst moeten worden opgemaakt om dit schriftelijk vast te leggen. Het loon van de werknemer blijft minimaal hetzelfde. Werknemers en werkgevers kunnen hulp vragen bij de omzetting bij de vakbonden of bij Cumela. Het is niet mogelijk dat werknemers nu al een arbeidsovereenkomst voor 40 uur (of meer) hebben. Mocht je toch denken dat dit bij jou zo is, neem dan contact op met de Ondernemerslijn. Volgens de huidige cao zou dit alleen kunnen voor werknemers ingedeeld in functiegroep F of hoger. Bij een arbeidsovereenkomst voor 40 uur heeft de werknemer ook recht op dertien atv-dagen. Dit verandert dus niet. Logischerwijs zijn dit dan dagen van acht uur.

NIEUWE CAO - ONDERNEMEN MET CUMELA

DAGVENSTER

ONWERKBAAR WEER

De huidige cao kent twee dagvensters. Elk jaar moet de werkgever vastleggen welk dagvenster hij hanteert. Vanaf 2021 is er nog één dagvenster van 6.00 tot 18.00 uur. Op verzoek van de werknemer kan een dagvenster van 5.00 uur tot 22.00 uur worden afgesproken. Het voordeel hiervan is dat de werknemer werk en privé beter kan combineren zonder dat de werkgever een onaangename-urentoeslag moet betalen. De gewerkte uren binnen het dagvenster worden tegen 100 procent betaald tot het aantal normale uren per dag: 7,6 of 8,0. Meer gewerkte uren per dag of werken buiten het dagvenster betekent een toeslag van 30 procent (overwerk respectievelijk onaangename-urentoeslag).

Er is een definitie gemaakt voor de term ‘onwerkbaar weer’. Deze definitie zal worden opgenomen in de huidige cao, die loopt tot en met 31 december 2020, zodat onze sector vanaf 1 november 2020 gebruik kan maken van de regeling van het UWV als de omstandigheden zich voordoen zoals omschreven in de definitie. Ook in de cao voor 2021 wordt deze tekst opgenomen.

SENIORENREGELING De seniorenregeling wordt aangepast. Deelname wordt mogelijk vanaf 60 jaar. Dat is nu 57 jaar. Dit lijkt een verslechtering, maar daar staat tegenover dat deelname mogelijk wordt voor de duur van acht jaar, terwijl dat nu vijf jaar is. Deelname is mogelijk tot maximaal de AOW-leeftijd. Werkgevers krijgen een vergoeding die nu is gebaseerd op het salaris in E4, maar dit wordt aangepast naar E6. Voor werknemers met een hogere inschaling kan een hogere vergoeding worden toegekend. Deze aanpassingen leiden er toe dat er vanaf januari 2021 weer premie zal worden geïnd. De premie is 0,1 procent voor werkgevers en 0,1 procent voor werknemers. De huidige deelnemers aan de regeling kunnen daar maximaal acht jaar gebruik van maken, maar uiterlijk tot de AOWgerechtigde leeftijd.

TARIEVEN 2021 Doordat dit onderhandelingsresultaat vroegtijdig bekend is, kun je hiermee rekening houden bij de bepaling van de tarieven voor 2021. Aan werkge-

AANVULLEND GEBOORTEVERLOF Het aanvullende geboorteverlof voor partners wordt in de cao opgenomen. De wet hiervoor is op 1 juli 2020 ingegaan. De werknemer ontvangt een uitkering van 70 procent van het UWV. Afgesproken is dat werknemers dit kunnen aanvullen tot 100 procent door inlevering van uren. Tijdens het

verlof bouwt de werknemer geen bovenwettelijke vakantiedagen of atv-dagen op. Ook de vijf dagen geboorteverlof voor de partner zullen in de cao worden opgenomen. Hierop moet ook artikel 62 (kort verzuim met behoud van loon) worden aangepast.

verszijde gaat het dan om een loonsverhoging, een verhoging van de vergoedingen en de premie voor de seniorenregeling.

Tekst: Jacqueline Tuinenga, beleidsmedewerker sociale zaken

GRONDIG 9 2020

ONDERNEMEN MET CUMELA - PERSONEEL AANTREKKEN

Op zoek naar betrokken medewerkers HOE ZET JE DE JUISTE MENSEN OP DE JUISTE PLEK?

“Ondernemen is topsport, topsport is ondernemen.” Een stelling die zeker opgaat! Als ondernemer heb je passie voor je vak. Je bent bevlogen en wilt als goed werkgever met je team het maximale rendement behalen. Daar sta je voor en werk je hard voor. Maar hoe realiseer je dat op het gebied van personeel? Hoe behoud je je medewerkers? En hoe kun je nieuwe medewerkers aantrekken?

NEEM JE MEDEWERKERS MEE IN DE DOELEN VOOR DE LANGE TERMIJN

Om te beginnen moet je als ondernemer een duidelijke visie hebben. Wat wil je bereiken met je bedrijf? Hoe treed je naar buiten? Het zijn wezenlijke vraagstukken. Met een visie creëer je kaders waarin je team moet werken. Belangrijk is ook dat je medewerkers weten wat je met je bedrijf wilt realiseren. Maak dat bespreekbaar. Leg uit wat je doelen zijn voor de aankomende periode en neem je medewerkers ook mee in de doelen voor de langere termijn. Je zult merken dat ze dit waarderen en willen werken aan het behalen van deze doelen. Je creëert hiermee commitment. Een betrokken werknemer is een waardevolle werknemer!

MANAGEN Als ondernemer moet je hierin wel de lead houden. Het managen van je medewerkers is cruciaal, maar wanneer ben je nu een goede manager of leidinggevende? De volgende zes eigenschappen zullen je helpen om goed leiding te geven aan je medewerkers. Een goede manager weet namelijk precies hoe hij leiding moet geven.

3. COMMUNICEER Communiceer helder en duidelijk naar je medewerkers en geef aan wat je verwachtingen zijn. Vraag door wanneer je vermoedt dat het niet duidelijk is.

4. INSPIREER Laat zien waar je als ondernemer voor staat en probeer dit over te brengen op je medewerkers.

5. EEN GOEDE BALANS CREËREN TUSSEN WERK EN PRIVÉ Tijden veranderen. Ga vroegtijdig het gesprek aan met je medewerkers over de balans tussen werk en privé. Hiermee creëer je duidelijkheid voor jezelf en voor je medewerkers en voorkom je vervelende situaties.

6. COMPLIMENTJES GEVEN Wanneer een medewerker goed werk heeft geleverd, is het geven van een complimentje erg waardevol voor hem of haar.

1. ENTHOUSIASMEREN Probeer altijd positief te zijn en reageer vanuit je sterkte! Wees niet negatief en benoem geen zwaktes. Zorg ervoor dat dit je uitstraling wordt naar je medewerkers.

Uiteraard zijn er nog veel meer eigenschappen die recht doen aan leiding geven aan je medewerkers. Bovenstaande zes eigenschappen geven al een sterke basis om mee aan de slag te gaan.

2. VERTROUWEN EN DELEGEREN VAN WERK Geef je medewerkers het vertrouwen in wat ze doen. Schat in welke werkzaamheden het beste passen bij je medewerkers en delegeer daarmee de verantwoordelijkheid.

GRONDIG 9 2020

DOORSLAGGEVENDE FACTOR Personeel behouden wordt steeds belangrijker. Dat blijkt ook uit de gesprekken met leden, waarin vaak de vraag gesteld wordt wat de mogelijkheden zijn om aan geschikte medewerkers te komen. De verwachting is dat dit voor de toekomst

PERSONEEL AANTREKKEN - ONDERNEMEN MET CUMELA

de doorslaggevende factor zal worden voor de groei en zelfs de continuïteit van het bedrijf. Het is daarom belangrijk om als ondernemer goed in gesprek te blijven met je personeel. Weet wat er speelt en wat je medewerkers nodig hebben om goed te kunnen blijven functioneren. Maak afspraken over opleidingen met je personeel. Weeg af welke opleidingen interessant zijn voor je medewerkers en waarmee je als bedrijf meerwaarde creëert. Op deze manier behoud je je personeel voor je bedrijf en voor de sector.

CORONA BIEDT OOK EEN KANS We zitten momenteel midden in de coronacrisis. Gelukkig hebben de meeste cumelabedrijven nog voldoende werk voor de aankomende tijd. Hopelijk kunnen we ook met de opgelegde RIVM-maatregelen de werkzaamheden goed uitvoeren. Dat dit niet voor elke sector geldt, blijkt wel uit de cijfers van de overheid dat er voor 2021 een krimp van de economie van tien procent wordt verwacht. Een ongekend fors getal. Voornamelijk de leisure-sector wordt zwaar getroffen en de eerste grote faillissementen zijn al een feit. Uit een inventarisatie van het UWV blijkt dat banen in de cumelasector tot de meest kansrijke beroepen behoren. Kraanmachinisten, trekkerchauffeurs, grondwerkers, maar ook uitvoerders in de bouw, grond, wegen waterbouw worden aangemerkt als de meest kansrijke beroepen. Door de krimp van de economie komen er werkzoekenden op de markt die interessant kunnen zijn voor onze sector. Dit biedt voor onze sector kansen om nieuwe instroom te creëren. Als voorbeeld noem ik de sector transport en logistiek. Denk aan onder meer buschauffeurs, touringcar-

chauffeurs en monteurs bij touringcarbedrijven en busbedrijven. Je kunt ook denken aan assemblagemedewerkers die werkzaam zijn in de industrie. Vaak zijn dit mensen die technisch goed zijn onderlegd. Als ondernemer kun je hierop inspelen en bekijken of deze werkzoekenden potentiële vacatures binnen je bedrijf kunnen invullen. Dergelijke zij-instromers zouden voor je bedrijf een goede invulling kunnen zijn.

DOOR DE KRIMP VAN DE ECONOMIE KOMEN WERKNEMERS BESCHIKBAAR DIE INTERESSANT KUNNEN ZIJN VOOR ONZE SECTOR

Mocht je in contact komen met potentiële kandidaten die mogelijk interessant zijn voor je bedrijf en waarvan de huidige werkgever gebruik maakt van de NOW-maatregelen, informeer dan of er mogelijkheden zijn om de omscholing (gedeeltelijk) te vergoeden.

BLIJF AAN ZET Door je bedrijf strak te leiden, blijf je in ‘the lead’. Je medewerkers weten wat er van hen mag worden verwacht. Faciliteer een prettige werksfeer en moedig persoonlijke ontwikkeling aan. Een medewerker die groeit in zijn functie zal productiever zijn. Door het bieden van een goede structuur, planning en duidelijkheid in voorwaarden creëer je voor jezelf en je medewerkers de juiste basis. Medewerkers willen graag voor je werken en dit zal als vliegwiel weer goed personeel aantrekken. Dit zal ongetwijfeld weer zijn uitwerking richting opdrachtgevers hebben. Gemotiveerde medewerkers die hun werkzaamheden goed oppakken, zijn immers de beste reclame voor je bedrijf.

Tekst: Simon Broekstra, bedrijvenadviseur

Blijf alert en benut kansen. Corona is een bedreiging, maar kan op het gebied van personeel ook een kans opleveren voor onze sector. Je moet deze kans dan wel aanpakken. Blijf aan zet! GRONDIG 9 2020

ONDERNEMEN MET CUMELA - BEDRIJVIG

ONDERNEMEN MET CUMELA - COLUMN

VRAAG AAN DE ONDERNEMERSLIJN

Wat moet ik contractueel regelen voor de inhuur van een zzp’er? Als je een zzp’er wilt inhuren, is het verstandig om vooraf enkele afspraken met elkaar te maken, bijvoorbeeld over het soort werkzaamheden en uiteraard over de tarieven. Naast dat dit discussies achteraf voorkomt, is de overeenkomst ook een bewijsmiddel tegenover de Belastingdienst om aan te tonen dat het om een zelfstandige gaat en niet om een werknemer. Wanneer de Belastingdienst jouw zzp’er als werknemer beschouwt, loop je namelijk het risico op boetes en naheffingen. De Belastingdienst kijkt naar de afspraken die tussen de partijen zijn gemaakt en dus naar de gesloten overeenkomst. Wanneer je gebruik maakt van een overeenkomst aanneming van werk behoud je ook de mogelijkheid om aanwijzingen te geven. Overigens toetst de Belastingdienst altijd de feitelijke situatie.

Vincent Tijms, Ondernemerslijn

HEB JE OOK EEN VRAAG? Stel je vraag aan de medewerkers van de Cumela Ondernemerslijn via telefoonnummer (033) 247 49 99 of het e-mailadres ondernemerslijn@cumela.nl

OOGSTTIJD, DE MOOISTE TIJD!

In Oost-Nederland, waar het landschap voornamelijk wordt bepaald door bossen, bomensingels, grasvelden en maïsvelden, begon het hart van menig machinegek de afgelopen periode harder te kloppen. Na een periode waarin veel boeren zich zorgen maakten om de droge zomer, de derde op rij, was het nu tijd om weer even te genieten. Oogstmachines die af en aan reden met volle wagens gras en maïs. Het was weer zo ver. Hardwerkende dames, heren, meiden en jongens. Vroeg op, samen de schouders eronder en veel extra uurtjes werken. Het wordt maar wat graag gedaan. De glimlach om de mond, samen even een bak koffie, de boterham, een warme maaltijd en snel weer door. En als je langs de kant staat te kijken? De geur van het verse gras of maïs, de blik van geconcentreerde chauffeurs, het geronk van de motoren en het gewas dat in een rap tempo weer verdwijnt.

‘NEEM EVEN DE TIJD, KIJK ERNAAR EN GENIET!’

NIEUWE LEDEN De afgelopen periode zijn zeven bedrijven ingeschreven als lid van Cumela. • • • • • • •

Friso Jongstra BV | Velden Blok Groen, Grond & Infra | Kamerik

GRONDIG 9 2020

Oogsttijd, de mooiste tijd! Op die momenten vergeet je al snel even de sores over PFAS, stikstof, corona, wetgeving en politieke malaise om ons heen. En dat is juist wat ik een ieder ook mee wil geven. Geniet! Geniet van de mooie momenten die onze sector kent. Geniet van je personeelsleden die met een glimlach om de mond aan de slag zijn. Geniet van het materiaal, van de geuren van de oogst en geniet van de momenten met je team. Neem even de tijd, kijk ernaar en geniet! En als het vele mooie en zware werk weer is gedaan, geniet dan nog eens van alle sterke verhalen en mooie beelden. Proost er nog eens op en vier je succes. Dan kunnen we er weer voor de volle 110 procent ertegenaan!

Thijs Veneklaas Slots bedrijvenadviseur

Exclusief TEBBE importeur voor Nederland LMC Gennep BV • Wolfdijk 18 • 5386 JC Geffen • T: 0485-511605

Ook uit te voeren met taakkaart strooien (Vamil/Mia)

www.lmcgennep.nl

DE KAWECO DOUBLE TWIN SHIFT MEER WAARDE IN HET VELD

 LAAG ZWAARTEPUNT  GROTE WENDBAARHEID  STANDAARD MET ISO-BUS  R42 BANDEN 50CM UITSCHUIFBAAR  LAAG EIGENGEWICHT MET MINIMALE BODEMDRUK MEER WAARDE WWW.KAWECO.COM GRONDIG nov Double Twin Shift.indd 1

26/10/2020 09:09:40

Krachtvoer op stam! Zijn opbrengst meer dan goud waard.

MEGUSTO        

Vroeg (FAO 220) Zeer geschikt voor silomaïs, MKS, CCM, korrelmaïs of geplette maïs Top in voederwaardeopbrengst (104) Goede beginontwikkeling (7,5) Zeer vroege bloei (9) Zeer goede stevigheid (8,5) Zeer goede kopbrandresistentie Kwaliteitsmaïs met een top energieconcentratie

Bron: KWS / CSAR / ILVO Aanbevelende Rassenlijst 2020

SEED2FEED OPTIMALISEERT RANTSOEN EN GEWAS

SEED2FEED Voor meer informatie: Tel. B +32-(0)3-449 02 20 OPTIMALISEERT RANTSOEN EN GEWAS Tel. NL +31-(0)76 50 30 003 www.kwsbenelux.com

SEED2FEED OPTIMALISEERT RANTSOEN EN GEWAS

SEEDING THE FUTURE SINCE 1856

Grondig 9 - 2020

Articles inside

Gebruik de Cumela-voorwaarden

Moeizaam overleg over mestbeleid

TOOLBOX

Infrastructuur is een feit Op zoek naar betrokken

VOORZITTER

CUMELA.NL

MACHTIG MOOI: René van Leuken

CUMELARIA

AZ 55F Veenhuis levert opbouw van

Ahlmann presenteert nieuwe

SLIM EN DIGITAAL: WerkTrekker

De toekomst is aan waterstof

Quad Shift Bobcat bouwt knikladers

Veenhuis Machines toont nieuwe

Loonbedrijf Thijssen COMMENTAAR

Bedrijven steeds kwetsbaarder voor cybercriminaliteit

PROFILEREN: Pekkeriet Dalfsen

ONDERNEMERSLESSEN: Reinier Fleuren

REDACTIONEEL

TECHNISCH NIEUWS OP CUMELA.NL

STERK WERK: Schimmel Overberg BV

IN ACTIE