RÖPORTAJ: Ayşe Göksu, Aykut Sungur, Alperen Arslan Kırktuğ Dergisi: Türk tarihi ve medeniyeti var. Mesela kilim, tarım aletleri ve Kroran Bölgesinden, Lop Nur çevresinden çıkan mumaçısından Doğu Türkistan’ın önemi nedir? Abdürreşit Celil Karluk: Tarihçiler şöyle yanın 1984 yılında Japonya’da Karbon-14 derler, dünya tarihi Türk tarihsiz yazılamaz, deneyiyle 2400 sene öncesine ait bir mumya Türk tarihi de Doğu Türkistan’sız yazılamaz. olduğu biliniyor. Bunun içerisinde kilim var, Doğu Türkistan’ın olmadığı Türk tarihi; Türk buğday tanesi var… Kaşgar havzası çevresi; tarihi olamaz. Çünkü Türklerin tarih sahne- Fergana, Tarım bu bölgelere baktığımızda sine çıkışına dair birkaç tez vardır ama en arkeolojik buluntular medeniyetimizle direkt güçlüsü, Tanrı Dağları ve Altay Dağları bu ilintili 6-7 bin yıllık bulgular. Bir diğer husus, iki kutsal dağa dair olanlardır. Benim için en bugün dünyadaki büyük medeniyet dediğimiz önemlisi ise şudur: medeniyet. Siz tarihin çok medeniyetlerin tamamı sulak vadide, ırmaklaeski devirlerinde ortaya çıkmış olabilirsiniz rın kenarında gelişmiştir. Örneğin Mezopoama bir medeniyet yaratamadıysanız hiç an- tamya diyoruz Dicle ve Fırat arasında, Mısır lamı yoktur. Bugün medeniyet yazıyla başlar medeniyeti Nil, Hint medeniyeti diyoruz Ganj dediğimizde, Türklerin medeniyet yarattığını ve Indus vadisi, Çin medeniyeti Sarı Irmak ve iddia ettiğimizde, ilk yazılı metinler nereden Uzun Irmak. O zaman Türk medeniyeti nerebaşladı dediğimizde genellikle Köktürk yazıt- de ortaya çıktı? Fergana’daki Amuderya ve larından bahsedilir. Köktürk yazısına ait en Sırderya, bugün Tarım Havzasındaki Tarım eski buluntular, mesela Almatı çevresinden Nehri, dünyada iç karada başlayıp iç karada çıkan Altın Elbiseli Adam mezarından çıkan biten en uzun ırmaktır, iki bin kilometre Tanrı buluntular var. Bununla ilgili Sakalar/İskitler Dağından başlar Taklamakan Çölünde biter. dönemine ait bir sürü buluntular var. Bugün Bu ırmağın kenarında bir sürü medeniyet var, Doğu Türkistan dediğimiz bölgeden çıkan bugün Doğu Türkistan’dadır. Kuzey tarafında mumyalar var. Bu bölgeden çıkan bazı mum- İrtiş ve İli Nehri Doğu Türkistan’ın kuzeyindeyalarla birlikte Türklere ait kültürel buluntular dir, Altay çevresi medeniyetimizin en az 6-7 bin sene önceden beri burada olduğumuz,
20
