106
Opór to życie Kurdyjki i Kurdowie zmienili walkę o niepodległość w walkę o naszą wspólną przyszłość. Hasłem najgłośniej rozbrzmiewającym w Rojavie i na demonstracjach solidarnościowych na całym świecie jest „jin, jîyan, azadî” – kobieta, życie, wolność.
Marcin Skupiński Zofia Różycka
O
braz kobiet z karabinami, członkiń kurdyjskich oddziałów YPJ (Kobiece Jednostki Obrony) urósł do rangi symbolu i często stanowi główny pryzmat, przez który postrzegamy sytuację Kurdów i Kurdyjek mieszkających na Bliskim Wschodzie. W Polsce ich walka o samostanowienie cieszy się sporą sympatią, a solidarność z nimi potrafi połączyć osoby z różnych politycznych „baniek”. Jednak, jak uczula badaczka kultury kurdyjskiej Joanna Bocheńska, stereotypowe postrzeganie Kurdyjek i Kurdów jedynie przez pryzmat walki i militaryzmu może przyczyniać się do ich dehumanizacji. Tymczasem na terytoriach kurdyjskich, a zwłaszcza w Rojavie, zachodzą w ostatnich latach procesy społeczne i kulturowe, których znaczenie może wykroczyć daleko poza północną Syrię czy nawet Bliski Wschód. W centrum tych przemian znajduje się koncepcja życia – która zyskuje coraz bardziej uniwersalne znaczenie wykraczające poza kontekst kurdyjskiej walki o autonomię. Kurdowie i Kurdyjki, czyli kto? Kurdowie stanowią bardzo zróżnicowany naród. Składa się on z wielu grup etnicznych i językowych, które ze względu na wspólną historię, kulturę i sytuację
polityczną nazywają siebie Kurdami. Historycznie Kurdowiezamieszkiwali pasma górskie Taurusu i Zagrosu w północnej Mezopotamii. Od początku XX wieku tereny zamieszkałe przez Kurdów, czyli Kurdystan, są podzielone pomiędzy państwa narodowe: Turcję, Irak, Syrię (wcześniej terytoria mandatowe Wielkiej Brytanii i Francji) oraz Iran. By uniknąć odwołań do istniejących państw, ale też używania kontrowersyjnego z politycznego punktu widzenia terminu „Kurdystan”, sami Kurdowie i osoby nimi zainteresowane nazywają te cztery terytoria za pomocą kurdyjskich nazw stron świata. Mamy więc: Bakur (północ, Kurdystanturecki), Başur (południe, Kurdystan iracki), Rojavę (zachód, Kurdystan syryjski) oraz Rojhilat (wschód, Kurdystan irański). We wszystkich tych regionach Kurdowie i Kurdyjki doświadczali brutalnych represji ze względu na swoje odmienne pochodzenie i dążenie do niezależności (jako przykłady można wymienić zakaz korzystania z języka kurdyjskiego w Turcji, odbieranie obywatelstwa przez rząd Syrii czy w końcu ludobójstwo przeprowadzone na Kurdach przez Saddama Husajna w Iraku). Podobnie we wszystkich czterech częściach Kurdystanu istniały silne dążenia do rozwoju autonomii kulturowej i politycznej, nieraz przeradzające się w zbrojne powstania. Jednakże wiele również dzieli cztery obszary Kurdystanu – różny jest poziom ich autonomii, rozpoznawalność na arenie międzynarodowej, różne są sympatie polityczne
