Tereny dawnej Fabryki Samochodów Osobowych model dla przyszłości Kolejnym obszarem analizowanym pod kątem nowych inwestycji mieszkaniowych w ramach projektu Osiedla Warszawy był poprzemysłowy teren FSO na Żeraniu. Przez kilka dekad dominowała tu funkcja produkcyjna, choć przedwojenne plany zapowiadały inny kierunek rozwoju. W latach 30. w rejonie pobliskich ulic, Szernera, Witkiewicza, Kotsisa i Gersona, powstała enklawa mieszkaniowa: zespół zabudowy jednorodzinnej z ogródkami, położony dokładnie vis-à-vis Żoliborza. Produkcja samochodów na Żeraniu zakończyła się 11 lutego 2007 roku. Pozostały wspomnienia, hale i budynki tłoczni, lakierni, montowni, magazynów składowania części oraz bocznice kolejowe z terminalem kontenerowym. O historii miejsca przypomina główna brama wjazdowa z datą rozpoczęcia produkcji aut „6.XI.1959”. Cały teren pofabryczny z kolonią mieszkaniową Śliwice zajmuje 100 ha. Rozciąga się między ul. Jagiellońską a tor ami PKP od Trasy Toruńskiej na północy i sięga aż w okolice ul. Golędzinowskiej na południu. Głównym właścicielem, a ściślej użytkownikiem wieczystym 68 ha, pozostaje spółka FSO. Jagiellońska Centrum Logistyczne ma ponad 14 ha, inne firmy dysponują mniejszymi działkami, o powierzchni ok. 1,5-2 ha. Zarówno mieszkańcy, jak i właściciele większości terenów są zainteresowani zmianą. Warsztaty dotyczące przyszłości tej przestrzeni również poprzedził spacer z przewodnikami. Potem przy stołach m.in. z makietą w skali 1:1000 zasiedli urzędnicy, przedstawiciele mieszkańców i aktywistów, deweloperzy oraz właściciele gruntów. Wszyscy szukali odpowiedzi na pytanie, jak zagospodarować obszar, by pogodzić różne oczekiwania. Warsztaty odbyły się w dniach 19-21 marca 2018 roku w Biurze Architektury i Planowania Przestrzennego. Wzięło w nich udział 80 osób, ponad jedną trzecią stanowili przedstawiciele strony miejskiej. Niemal cały teren dawnych zakładów FSO na Żeraniu ma powierzchnie utwardzone: asfalt, beton, tłuczeń. Zieleni jest bardzo mało, ogranicza się ona głównie do szpalerów drzew przy drogach wewnętrznych. Wiele z nich to łamliwe topole. Nie dziwi postulat mieszkańców i aktywistów zarysowany w czasie warsztatów, by przynajmniej 25% przestrzeni przeznaczyć na skwery czy ogrody wewnątrz kwartałów zabudowy. W południowej części, w rejonie ul. Batalionu Platerówek, działa nowoczesna fabryka spożywcza Develey, która zatrudnia ok. 500 osób. Funkcjonują także: Centrum Logistyczne Jagiellońska, salony samochodowe oraz Instytut Transportu Samochodowego. Blisko jest też Uczelnia Techniczno-Handlowa im. Heleny Chodkowskiej, a po drugiej stronie ul. Jagiellońskiej – Akademia Leona Koźmińskiego. Nic dziwnego, że prywatna firma rozważa budowę w tej okolicy akademika z różnymi usługami dla studentów. Obiekty zajmowane dawniej przez zakładową przychodnię zdrowia i przedszkole należą teraz do spółki Lux Med, która planuje dalszy rozwój oferty prywatnych usług medycznych. Budynek dawnego przedszkola znajduje się w Gminnej Ewidencji Zabytków. Przedstawiciele Lux Med przekonują, że jego adaptacja do nowych funkcji szpitalnych nie jest możliwa. W budynku dawnej remizy straży pożarnej działa z kolei fundacja P1 oraz niewielkie Muzeum Obrony Cywilnej. Między Wisłą a ul. Jagiellońską jest jeszcze dawny tor jazd próbnych FSO. Tu swoje inwestycje i nowe osiedla planuje firma Mennica.
131
