INTRO Ik twijfel, dus ik denk, dus ik ben. Tot die zekerheid kom je dankzij de redenering van Descartes. Je kunt daarom zeker zijn dat je een denkend ding bent. Maar hoe zit het dan met je lichaam? Héb je een lichaam of bén je je lichaam? In dit hoofdstuk zul je kennismaken met twee verschillende antwoorden op die vraag en zul je zien dat beide antwoorden ook weer hun eigen problemen met zich meebrengen. De oplossing van Descartes leidt tot vragen waarop geen antwoorden te vinden zijn. Maar de andere oplossing van de Nederlandse filosoof Spinoza leidt tot problemen in de keuzes die je maakt. Lees je deze tekst omdat jij daarvoor kiest? Of heb je geen enkele keuze en kun je niet anders dan dit te lezen? Er wordt aangenomen dat je zelf de oorzaak bent van de keuzes die je maakt doorheen je leven. De
IN
verantwoordelijkheid voor je daden wordt in de samenleving voornamelijk bij jou als individu gelegd. Zo zal
iemand die een moord pleegt hiervoor meestal naar de gevangenis moeten, omdat we (meestal) die persoon als verantwoordelijk zien voor de moord. Maar klopt dit wel? Ligt die verantwoordelijkheid wel bij de dader? In dit hoofdstuk wordt hier verder op ingegaan.
Lees de onderstaande tekst en beantwoord de vraag.
Esteban is smoorverliefd op zijn partner. Zelf is Esteban een vredelievend persoon met een zachtaardig karakter. Maar als het over zijn geliefde gaat, lopen de emoties soms
N
hoog op. Hij zou werkelijk alles voor haar doen, ook al past het niet bij zijn karakter. Zijn partner, Elisabeth, is nogal pittig van karakter. Ze wordt snel boos op anderen en krijgt ook snel een slecht humeur. Op een dag haalt een collega op het werk een grapje uit met Elisabeth waardoor ze zich vernederd voelt. ‘s Avonds in bed vertelt ze in een boze bui tegen Esteban dat ze hoopt dat haar collega iets overkomt. De volgende dag op het werk krijgt ze te horen dat de collega in kwestie een zwaar auto-ongeluk heeft gehad. Blijkbaar
VA
waren de remmen doorgeknipt. Esteban biecht later op aan Elisabeth dat hij hiervoor verantwoordelijk was. Elisabeth was helemaal onthutst en reageert boos. Esteban zegt dat hij het enkel deed omdat zij dit wilde. Hij zou dit nooit uit zichzelf doen.
Is Esteban volledig verantwoordelijk voor wat hij deed?
BREINBREKER
©
In dit hoofdstuk zul je in vijf stappen een antwoord formuleren op deze breinbreker:
“Heb je volledige controle over je keuzes en handelingen?”
Forum
Wat denk je hier nu over? Hoe zie jij de relatie tussen je bewustzijn en je lichaam? Doe of deed je soms
HOOFDSTUK 3
dingen die je eigenlijk niet wilt/wilde doen?
67
