CONGO 60 JAAR ONAFHANKELIJK
HET KOLONIALE VERLEDEN
SLEUTELS VOOR EEN KRITISCH DEBAT
De eerste keren dat de dag waarop Congo onafhankelijk werd van België, 30 juni 1960, herdacht werd, vonden veel Belgen nog dat de koloniale onderneming een glorieuze Belgische beschavingsmissie was geweest. De meeste Congolezen stelden het kolonialisme gelijk met racisme, geweld en uitbuiting en zagen er de oorzaak in van de postkoloniale crisis. Het liefst zwegen beide kanten over het koloniale verleden. Ondanks interessante academische en culturele initiatieven hielden deze houdingen grotendeels stand tot de jaren 1990. Hoewel het koloniale verleden daarna steeds meer bespreekbaar werd dankzij boeken als Congo: een geschiedenis van David Van Reybrouck, kwam het zelden tot een langdurig en diepgaand debat. Eva Schalbroeck
W
at is de stand van zaken in 2020, wanneer de 60e verjaardag van de onafhankelijkheid gevierd wordt? Of er excuses en militaire defilés aan te pas zullen komen, blijft koffiedik kijken. Wat wel als een paal boven water staat: er was – voor de coronacrisis – van alles op til in de cultuur- en erfgoedsector. Het verbaast niet dat deze sector een voortrekkersrol speelt in het in vraag stellen van het koloniale verleden. Erfgoed en cultuur leveren namelijk voortdurend het bewijs dat het verleden veel meer is dan wat losse feitjes en dat het (tastbare) sporen nalaat in het heden. Het contrast tussen de standbeelden die Leopold II verheerlijken en het multiculturele karakter van de steden waarin ze zich bevinden,
28
toont aan dat het nodig blijft een betere houding tegenover het koloniale verleden te ontwikkelen. Omdat erfgoed verschillende vormen aanneemt, van kunst tot verhalen, laat het ook toe dat verleden langs alle kanten te benaderen. Onze archieven, musea, erfgoedbibliotheken en -organisaties hebben dus alle troeven in handen om een boeiend debat op gang te trekken.
AFRIKAANS VERZET EN HUMANITAIR PROTEST
De programma’s die een aantal instellingen voorstellen, bewijzen dat ze goed hebben nagedacht over hoe ze een kritisch, veelzijdig en inclusief debat kunnen stimuleren. The proof of the pudding is in the eating. Voorlopig kunnen
