ONCE IN A LIFETIME
DOSSIER ERFGOED ALS EVENEMENT
ERFGOED ALS EVENEMENT
44
Een van de markantste, recente romans binnen het Nederlandstalig taalgebied is wellicht Ilja Leonard Pfeijffers Grand Hotel Europa. In dit briljante werk uit 2018 maakt Pfeijffer de staat op van Europa. Samengevat: Europa heeft zijn beste tijd gehad en leeft nu vooral bij gratie van zijn verleden. In tegenstelling tot veel andere culturen is de Europese cultuur geobsedeerd door haar verleden. Dankzij het alomtegenwoordige erfgoed ademt het … een en al ‘verledenheid’. En dat trekt aan: al die vormen van ‘verledenheid’ vormen de grootste troef van Europa. Dat is, aldus de auteur, voorbestemd om het recreatiegebied van de rest van de wereld te worden. Alexander Vander Stichele
E
nkele punten die Pfeijffer aanstipt zijn het over-toerisme, de rol en het belang van erfgoed in de mondiale toerismeindustrie en de negatieve impact van dit (over-)toerisme op het erfgoed. “Toerisme vernietigt datgene waardoor het wordt aangetrokken.” En inderdaad, we vertellen niets nieuws als we stellen dat ‘erfgoed’ en ‘toerisme’ zich vaak gespannen tot
elkaar verhouden. Tegelijk beseffen velen dat ze elkaar ook nodig hebben én versterken. Hun relatie is met andere woorden symbiotisch. In Vlaanderen blijkt dit onder meer uit de projectmiddelen die Toerisme Vlaanderen aan de cultureel-erfgoedsector geeft en de gretigheid waarmee de sector hierop intekent.
HET EVENEMENT
In dit dossier nemen we het evenementiële en de inzet van erfgoed als evenement als vertrekpunten. Heel wat erfgoedwerk – denk aan het organiseren van tentoonstellingen, historische optochten of herdenkingen of de lancering van een toepassing in de ErfgoedApp – past in een evenementiële logica; de link naar toerisme is duidelijk. Het hele toeristische gebeuren, zowel bekeken vanuit het standpunt van de aanbieders/het aanbod als de deelnemers (m.a.w. de dag- of verblijfstoeristen), laat zich immers ook beschrijven vanuit een evenementiële logica. Los van het gegeven dat je de uitstap of de reis op zich als een ‘evenement’ kan beschouwen, is er het feit dat het evenementiële in de toerismeindustrie steeds belangrijker wordt. Op basis van specifieke gebeurtenissen en activiteiten (en de clustering hiervan in pakketten of grotere gehelen) kan er immers effectief gecommuniceerd worden naar allerlei doelgroepen, worden bestemmingen gekozen en reizen geboekt.
DE BELEVING
Centraal bij evenementen staat het zintuiglijke en het belevingsgerichte. Naast de inhoud wordt er dan ook – veel meer dan vroeger – nagedacht over en geïnvesteerd in de verpakking en de ervaring die men wil bieden. Technologie neemt hierbij vaak een centrale plaats in. Alles moet kloppen. Zeker
