Tczew, skrzyżowanie ulic Fryderyka Chopina i Podgórnej. - foto Keenys
Słowniczek kociewski
Ważnym elementem każdego regionu jest jego swoista mowa. Kociewie również może pochwalić się swoją gwarą, choć pewnie częściej słyszaną na wsi niż w mieście. Wiedzę w tym zakresie uporządkował Kazimierz Nitsch, polski językoznawca. Wyróżnił trzy gwary: południową (okolice powiatu świeckiego), środkową (okolice Wierzycy i Starogardu Gdańskiego) i północną (między Tczewem a Skarszewami). Charakterystyczne cechy gwary kociewskiej: - zmiękczenie wielu wyrazów poprzez wstawienie literki „ s”, na przykład piwo - psiwo, piasek - psiasek (znamienne dla gwary północnej) - przed „m” i „n” samogłoska „a” jest często zamieniana na „ó”: bocian - boción, znam - znóm - wymiana „e” na „y” lub „a”: chleb - chlyb, kawaler - kawalyr, dzień - dziań - zdrobnienia z końcówką -yszek: dzbanuszek - dzbanyszek - zgrubienia z końcówką -ón (często wydźwięk pejoratywny): ślimón, psión, karczón - zdrobnienia form czasownikowych: idź - idźkaj, zrób - zróbkaj - twarde „k” i „g” przed „ie”: kerownik, kedy, buket Ze względów historycznych, a co za tym idzie geograficznych, do kociewskiej mowy weszło wiele germanizmów (krzyżacy, zabór pruski, okupacja niemiecka). Dziedzictwo kulturowe Kociewia a turystyka
141
