W tablicy 1. zestawiono zakresy znaczeniowe dziedzictwa kulturowego, które dzieli się na dziedzictwo materialne i niematerialne. Zdaniem I. Lewandowskiej [2007, s.72] obydwa zakresy przeplatają się, więc nie można ich traktować odrębnie. Autorka podkreśla, że co prawda nauki humanistyczne i społeczne przykładają większą wagę do duchowego znaczenia dziedzictwa (tradycji), a z kolei rzeczy materialne są najważniejsze dla wszystkich, którzy zajmują się ochroną, konserwacją i udostępnianiem dóbr kultury, zabytków, dzieła sztuki. Tablica 1. Zakresy znaczeniowe dziedzictwa kulturowego • •
Dziedzictwo niematerialne
• • • •
Dziedzictwo materialne
• •
krwi - więzi rodzinne (tradycje, zwyczaje, normy moralne, zachowania, sposoby myślenia) kultury - regionalnej bądź narodowej (znaczenie języka, symboli, poezji ludowej, pieśni, tańców, baśni kulturalnych, legend, tradycji kulturalnych danego regionu, państwa czy narodu) historii – dziejów regionu, narodu, grupy etnicznej (ważne wydarzenia, postaci, miejsca pamiątkowe, bitewne, nazewnictwo) wiary – wspólnoty kościoła i religii (wyznanie wiary, przykazania kościelne, miejsca kultu, poczet świętych, ważność hierarchii kościelnej, symboli religijnych) zabytki – ruchome (znajdujące się w muzeach, archiwach i bibliotekach) i nieruchome (kościoły, zamki, pałace i dwory, architektura miejska i wiejska) dzieła sztuki – znajdujące się w galeriach i muzeach (obrazy, rzeźby, wyroby jubilerskie, kryształy, sztukateria) przedmioty codziennego użytku – znajdujące się w muzeach, skansenach lub zbiorach prywatnych (stroje, meble, dawne przedmioty gospodarstwa domowego, narzędzia rolnicze i rzemieślnicze) urządzenia i miejsca publiczne – przechowywane w muzeach lub używane do dnia dzisiejszego (linie tramwajowe i kolejowe, mosty, kanały, dworce, latarnie, cmentarze)
Źródło: [Lewandowska 2007, s.84].
3. Wykorzystanie dziedzictwa kulturowego w turystyce Dziedzictwo kulturowe służy rozwojowi turystyki. Dziedzictwo przyciąga turystów, a turystyka kieruje uwagę właśnie na dziedzictwo, które daje poczucie odrębności oraz odróżnia nas od innych narodów. Obiekty dziedzictwa kulturowego podnoszą przede wszystkim atrakcyjność turystyczną regionu i zwiększają konkurencyjność miejscowości w staraniach o przyjezdnych, dlatego są jednym z najbardziej popularnych narzędzi stymulujących rozwój lokalny i regionalny. Jednak zasoby dziedzictwa kulturowego tworzą znaczące i ciągle jeszcze nie w pełni wykorzystane możliwości rozwojowe regionu. Wartość dziedzictwa kulturowego wynika zarówno z formy, jak i treści oraz pełnionych przez nie funkcji. Wartość formy rozważana jest w kategoriach estetycznych – piękna i unikatowości. Wartość dziedzictwa kulturowego jest bardzo mocno sprzężona z jego funkcjami [Pawłowska, Swaryczewska 2002, s.43-61]. Dziedzictwo kulturowe jest bez wątpienia podstawowym czynnikiem rozwoju społecznego i ekonomicznego danego regionu poprzez rozwój turystyki. Dziedzictwo kulturowe Kociewia a turystyka
15
