Rozdział II
Kociewie – Mała Ojczyzna
„Kocie łby” na drodze ku Nizinie Walichnowskiej od strony Rudna - foto LJZ
1. Kociewie na mapie Polski – jego położenie, herb i hymn Kociewie to kraina z niepowtarzalnymi krajobrazami, dziedzictwem historycznym i oryginalną kulturą ludową. Jest drugim co do wielkości (po Kaszubach) zwartym etnicznie i kulturowo regionem Pomorza. Pod względem fizyczno-geograficznym Kociewie obejmuje w całości obszar Pojezierza Starogardzkiego, część Wysoczyzny Świeckiej i zachodni fragment Borów Tucholskich. Kociewie leży na lewym brzegu Wisły, w dorzeczu dwóch rzek uchodzących do Wisły: Wierzycy i Wdy. Region, w ujęciu fizyczno-geograficznym, rozprzestrzenia się na zachód od dolnej Wisły i położony jest między Tczewem, Skarszewami, Starą Kiszewą, Czarną Wodą a Świeciem. Granice Kociewia zostały wyznaczone na podstawie gwary. Ma kształt wydłużony, w kierunku południowym. Maksymalna rozciągłość terenu z północy na południe wynosi 120 km, podczas gdy rozciągłość równoleżnikowa - około 60 km. Obszar Kociewia obejmuje około 3100 km2 powierzchni w większości należący administracyjnie do województwa pomorskiego (28% leży w województwie kujawsko-pomorskim). Obejmuje trzy powiaty: starogardzki, tczewski, dużą część świeckiego (gminy: Bukowiec, Drzycim, Jeżewo, Warlubie, Dragacz i Świecie). Kociewie zamieszkuje ćwierć miliona ludności (Kociewian, potocznie – Kociewiaków) a na tle całego Pomorza należy do regionów najbardziej zurbanizowanych, znajduje się tu 9 miast: Czarna Woda, Gniew, Nowe, Pelplin, Skarszewy, Skórcz, Starogard Gdański, Świecie i Tczew. Za stolicę regionu uważa się Starogard Gdański, największym miastem jest Tczewa, a stolicą duchową jest Pelplin. Dziedzictwo kulturowe Kociewia a turystyka
29
