Skarszewy – miasto z najlepiej zachowanymi murami miejskimi na Pomorzu Gdańskim (pow. starogardzki, woj. pomorskie)
Skarszewy są miastem kociewskim, leżącym w województwie pomorskim, w powiecie starogardzkim, nad rzeką Wietcisą, Skarszewy położone są wśród malowniczych kociewskich lasów i jezior. Posiadają interesującą historię, która sięga początków drugiego tysiąclecia. Obecnie jest to siedziba gminy miejsko-wiejskiej Skarszewy. Na południowym obszarze miejskim Skarszew znajduje się jezioro Borówno Wielkie. Skarszewy są drugim miastem po Starogardzie Gdańskim, którego założenie związane było z Zakonem Joannitów. To oni w 1198 r. wybudowali tu zamek. Prawa miejskie Skarszewy uzyskały około 1320 r., po czym Joannici przenieśli tu siedzibę komandorii swojego zakonu. Przywileje dla miasta potwierdzali następnie królowie polscy: Zygmunt III Waza w 1598 r. i Jan III Sobieski w 1677 r. W 1370 r. Joannici sprzedali Skarszewy i Wartenberg (obecnie Czarnocin) Krzyżakom. W 1433 r. miasto zostało spalone przez Husytów, którzy zburzyli też zamek. Zamek został odbudowany. Miasto bardzo ucierpiało w czasie wojny trzynastoletniej (1454-1466), która miała miejsce pomiędzy państwem Zakonu Krzyżackiego a Koroną Królestwa Polskiego, zakończonej w 1466 r. II pokojem toruńskim. Na mocy jego postanowień powiat stargardzki wszedł w skład województwa pomorskiego – jednego z województw Prus Królewskich. Po 1466 r. Skarszewy stanowiły siedzibę administracji polskiej. Następnie zostały zdewastowane przez wojska szwedzkie. W 1613 r. małe, niemieckojęzyczne Skarszewy zostały stolicą województwa pomorskiego potężnej jeszcze Rzeczypospolitej. W 1772 r. po I rozbiorze Polski Skarszewy zostały przyłączone do Prus. W 1920 r. na mocy postanowień traktatu wersalskiego, Skarszewy ponownie znalazły się w granicach Polski. W 1945 r. miasto zostało zniszczone w 40%, chociaż nie prowadzono jego obrony. Skarszewy nazywały się po niemiecku Schöneck, czyli „piękny zakątek”. Miasteczko jest faktycznie piękne. Zachowały się w nim świetnie średniowieczne mury obronne, a za nimi ciasno „upakowane”, zajmujące niezmienną od średniowiecza przestrzeń domy. W panoramie miasta dominuje dawny kościół ewangelicki z 1881 r. pw. św. Maksymiliana Kolbego. W Skarszewach ponadto warto zobaczyć budynek będący pozostałością dawnego zamku Joannitów z XIV w. oraz gotycki kościół pw. św. Michała Archanioła z bogatym wyposażeniem.
Panorama Skarszew. - foto LJZ
50
VADEMECUM KOCIEWSKIE
