Dick Pijpers
Zoete aardappel of Bataat (Ipomoea batatas) Convolvulaceae
Ook bekend als Kumara, Oubi, oebi, Ketella,Ubi jalar, swieti patatti
men. Zoete aardappelen kunnen in vorm variëren van langwerpig tot rond. Er bestaan witte, gele, lichtgele, oranje, vioDe zoete aardappel komt oorspronkelijk lette en purperrode knollen. De knollen uit Zuid- en Midden-Amerika, globaal het kunnen wel een gewicht bereiken van gebied van Mexico tot Peru. De soortnaam 1500 gram. De zoete aardappelen die in ‘batatas’ is van Indiaanse oorsprong. ons land worden verkocht krijgen in de Reeds in de Pre-Columbiaanse tijd was handel de aanduiding van de schilkleur en de plant een cultuurgewas voor de India- de kleur van het vruchtvlees kleur, zoals nen. Tegenwoordig wordt de bataat overal wit/wit – wit /oranje – paars /wit – rood in de tropen en subtropen geteeld. Reeds / oranje enz. Een rasnaam is blijkbaar nog vóór de aardappel was de bataat in Europa niet van belang. bekend. De bataat komt het gehele jaar op de De zoete aardappel is gecultiveerd door markt. Aanvoer o.a. uit de VS, Zuid-Amede Pre-Inca beschaving, die leefde in de rika, Zuid-Afrika, China en Zuid-Oost Azië kuststreek van Peru. De verspreiding en het Middellandse Zeegebied. Zelfs uit richting Polynesië en Hawaii vond plaats Nederland en Duitsland, hiervoor zijn rasver voor onze jaartelling en was het pas sen gekweekt die bestand zijn tegen ons na 1492 dat de zoete aardappel in Europa koele klimaat. bekend werd. Het aantal rassen zoete aardappelen is In de tijd van Columbus werd de zoete wereldwijd ca. 1500. Ieder land of streek aardappel, evenals de gewone aardappel heeft de voorkeur voor bepaalde rassen. (nachtschadefamilie), in Europa geïntroduceerd. Toch was het de zoete aardap- Zoete aardappelen zijn gevoelig voor lage pel die het eerst werd geconsumeerd. De temperaturen. De bataten zijn 6 tot 10 Europeanen stonden in eerste instantie maanden houdbaar in de opslag bij een wantrouwend tegenover de gewone aard- temperatuur van ongeveer 12°C en een RV appel, omdat ze dachten dat de knol net van 90%. Belangrijk is een luchtververzo giftig was als de plant. In de 18e eeuw sing van 10 m3 per uur bij opslag in een werd de gewone aardappel uiteindelijk gesloten koelcel of container. geaccepteerd en werd het een belangrijk volksvoedsel. De zoete aardappel heeft een kwetsbare schil, na de oogst moeten de knollen en de De zoete aardappel is de knolvormige schil eerst afharden voor verdere verwerwortel van een slingerachtige plant. De king. plant krijgt mooie purperkleurige tot lichtrode klok- of trompetvormige bloe- De ziekten en gebreken bij zoete aardappelen zijn te vergelijken met die bij de gewone aardappel. EN: Sweet Potato FR: Patate douce
DE: Süsskartoffel, Batate, Weiße Kartoffel ES: Camote, Batata, Boniato IT: Patata dolce americana, Patata americana, Batata
144
AGF Primeur 6 • 2021
De zoete aardappel is geliefd bij knaagdieren en insecten, o.a. vraat door de ritnaald of koperworm, die zich gangen boort en uitwerpselen achterlaat in de knol die daardoor onverkoopbaar is. Ook de Sweet potato kever (Cyclas brunneus) vreet zich gangen in de knol. Natrot en Rhizopus
(Soft rot) zijn de vaste belagers van de zoete aardappel bij langdurige opslag.
De kwaliteit wordt beoordeeld op de aanwezigheid van schilschade, dierlijke vraat, schimmels en aantasting door bacteriën.
De Nederlandse consument raakt langzamerhand bekend met deze groenten door invloeden van buitenlandse vakanties of door kennismaking met de groenten in onder andere Surinaamse en Indonesische restaurants. De bataat heeft met z’n zoete smaak tal van gebruiksmogelijkheden, onder andere in stoofpotten. De zoete aardappel kan op verschillende manieren worden bereid. Zo kan de bataat geschild of ongeschild worden bereid. In blokjes, reepjes of schijven is de aardappel geschikt voor koken, bakken of frituren. De bataat combineert goed met zoete producten zoals bakbanaan, ananas en appel, maar ook met hartige producten als vlees, kaas of vis. De consument kan de zoete aardappelen nog 2 tot 3 weken bewaren op een droge plaats.
Voedingswaarde per 100 gram product: Energie . . . . . . . . . . . . 85 kcal (359 kJ) Vet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0,1 g Koolhydraten (Inuline ) . . . . . . . . .20 g Eiwit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1,6 g Vitamine A . . . . . . . . . . . . . . . .14,18 g Vitamine B6 . . . . . . . . . . . . . . . 0,2 mg Vitamine C . . . . . . . . . . . . . . . . 2,4 mg Calcium . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 mg IJzer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0,6 mg Natrium. . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 mg Kalium . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337 mg Magnesium . . . . . . . . . . . . . . . . 25 mg
© Dick Pijpers
www.allesovergroentenenfruit.nl
