Zaden maken voor dummy’s Door: Piet Groen
Steeds meer hobbyisten maken hun eigen zaden. Geen wonder, veredelen en kruisen is een fantastische bezigheid, en je bespaart ook nog eens een hoop geld. Je kunt gewoon de bloemetjes en de bijtjes het werk laten opknappen, of net zo geavanceerd te werk gaan als een professional. Maar succesvol kruisen vergt wel kennis van zaken, werk, tijd en ruimte. Vooral de factor kennis is vaak de bottleneck, want erfelijksheidsleer is een behoorlijk ingewikkeld vakgebied waar je met Jip en Janneketaal niet ver komt.
Daar komt bij dat je vaak geen idee hebt van de genetische status van de zaden waar je mee werkt. Gaat het om een stabiele soortvaste variëteit, is het een F1, F2 hybride etc.? Allemaal zaken die in een later artikel nog eens aan bod kunnen komen. In dit artikel willen we de praktische kanten van zaad kweken bekijken.
Planning is noodzakelijk Voor goede resultaten is planning noodzakelijk, en die begint al ruimschoots voor de potentiële ouders worden gezaaid. Het belangrijkste is om een doel(en) te bepalen, waarbij de beschikbare tijd en ruimte mede bepalen of dat doel realistisch is, net als de vraag of je binnen of buiten werkt. Ook de benodigde hoeveelheid zaad is hierbij bepalend. Het per plant noteren van belangrijke gegevens, zoals de eerste bloeidag, zijn uitermate handig.
Mogelijke veredelingsdoelen zijn: – een lage of hoge plant, veel of weinig (zij)takken – een stevige opbrengst – groeisnelheid – vroege bloei – snelle rijping – resistentie tegen schimmels en ongedierte, waaronder slakken – een bepaalde kleur, geur, vorm of grootte van de buds
Het kiezen van ouders Om zinvol te kruisen is het noodzakelijk te weten met welk genetisch materiaal je te maken hebt. Helaas bestaat het grootste deel van de commercieel verkrijgbare zaden uit niet-soortvaste ('true breeding') variëteiten; logisch, gezien het gemak waarmee zaadboeren elkaars creaties imiteren. Voor de amateurkweker zorgt dit echter voor problemen. Het is veel makkelijker uit te gaan van soortvaste planten, Bestuiving in een kweekent.
42
omdat je daarmee voorspelbare patronen
