WOORDENLIJST abdis: overste van een abdij, vrouwelijke tegenhanger van een abt
decadentie: verval, verwildering van de zeden, het nastreven van bizar genot en overdadige luxe
arianisme: christelijke godsdienst die Christus als belangrijkste mens beschouwt, maar niet als god. De priester Arius († 336) verspreidde de leer.
delven: opgraven uit diepere aardlagen
Aristoteles: geleerde uit de klassieke oudheid (384-322 v.C.), leerling van Plato en leermeester van Alexander de Grote. Hij vindt waarnemingen belangrijk om tot kennis te komen. autonomie: zelfbestuur
demografie: wetenschap die de ontwikkeling van de bevolkingscijfers en de samenstelling van de bevolking bestudeert doksaal: scheidingswand tussen koor en schip van een kerk; doet vaak dienst als galerij of tribune voor de koorzangers
dynastie: vorstenhuis, opeenvolgende koningen of keizers van dezelfde familie. De koning of keizer kiest zijn opvolger onder zijn nakomelingen of familieleden. Het is niet noodzakelijk de oudste zoon die opvolgt. elite: kleine, besloten groep van vooraanstaande, bevoorrechte mensen
emancipatie: het ijveren voor gelijke rechten en gelijkheid in een maatschappij epidemie: besmettelijke ziekte die zich heel snel uitbreidt en die een groot deel van de bevolking treft
N
bondgenoot: medestander. Twee landen die vechten tegen een gemeenschappelijke vijand zijn bondgenoten.
IN
dorsen: korrels of zaden uit een gewas slaan
boeddhisme: de leer van de Boeddha. Omstreeks 500 v.C. predikt de Indische prins Siddharta een leer van naastenliefde, gelijkheid tussen alle mensen en matigheid in alle dingen. Als je die levensstijl volgt, reïncarneer je uiteindelijk niet meer en kom je in de opperste gelukzaligheid (Nirwana). Zijn volgelingen noemen hem de Boeddha of ‘de verlichte’. In China wordt het boeddhisme populair tijdens de Tangdynastie (618-907).
borduren: techniek waarbij met een naald en garen op een doek of ander textiel versieringen worden aangebracht
fantasy: genre dat wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van onwerkelijke gebeurtenissen, verzonnen wezens en imaginaire werelden
VA
Byzantijnse Rijk: de begrippen ‘Byzantijnse Rijk’ en ‘Oost-Romeinse Rijk’ worden dooreen gebruikt. Pas na de val van het rijk zal men spreken van het Byzantijnse Rijk om een duidelijk onderscheid te maken tussen het Romeinse Rijk van de klassieke oudheid en het Byzantijnse Rijk daarna. De Byzantijnen blijven zichzelf ‘Romaioi’ of ‘Romeinen’ noemen.
evolutie: (geleidelijke) ontwikkeling / verandering in de tijd
catechumenen: nog niet gedoopte geloofsleerlingen celibaat: ongehuwde staat
feodaliteit: systeem waarbij leenmannen hun vazallen een leen (of lenen) geven. Meestal wordt ook een deel van het bestuur en de rechtspraak beleend. flagellant: middeleeuws persoon die zich in het openbaar en in groep met een zweep slaat om boete te doen voor zijn zonden en die van anderen. Zo hoopt hij God gunstig te stemmen. foederati: bondgenoten van het Romeinse Rijk die zich in ruil voor militaire opdrachten in het Rijk mogen vestigen.
cliché: iets dat dikwijls wordt gezegd; een afgezaagde uitdrukking
geschreven bronnen: wetteksten, brieven, dagboeken, rapporten, tijdschriften, opschriften ... zijn geschreven bronnen
©
charter: keure of privilege. Een document dat vermeldt wat iemands rechten en plichten zijn. Een charter geeft aan steden een reeks vrijheden die het omringende platteland meestal niet heeft.
concentrisch: met steeds groter wordende cirkels of cirkelvormige figuren rond eenzelfde middelpunt concilie: belangrijke kerkvergadering met bisschoppen continentale ruimte: landinwaarts, niet gericht op zee
gewest: in deze context is een gewest het middeleeuwse vorstendom. Enkele voorbeelden: het Graafschap Vlaanderen,het hertogdom Normandië, het hertogdom Saksen
dagloner: arbeider die per dag wordt betaald
gouwgraaf: bestuurt een gouw (een provincie) van het rijk, in opdracht van de vorst
dambordplan of schaakbordplan: stad die zodanig gebouwd is dat het stadsplan lijkt op een dambord of schaakbord
grafgift: voorwerp dat men aan de overledene meegeeft in het graf
WOORDENLIJST
207
