Onderzoek: de Zwarte Dood, een middeleeuwse pandemie
19
4
5
50
±
VROEGMODERNE TIJD
ZWARTE DOOD
±
MIDDELEEUWEN
17
50
N 14
±
VA
±
50
0
IN
In 2020 maakt het coronavirus wereldwijd meer dan 1,6 miljoen slachtoffers. Mondmaskers, quarantaine en lockdown worden dagelijkse kost. Grafieken van het aantal besmettingen en overlijdens beheersen het journaal. Beelden van covidafdelingen in ziekenhuizen confronteren ons met de harde realiteit van ziekte en dood. Dat waren we in het westen niet meer gewend, maar eeuwenlang lag ook bij ons de dood altijd en overal op de loer. Ze maakt deel uit van het dagelijks leven. De schrik zit er vooral in tijdens en na de pestepidemie van het midden van de 14e eeuw. Later omschrijft men die pandemie als ‘de Zwarte Dood’. Historici schatten het aantal pestdoden in West-Europa op ongeveer 40 miljoen. Dat is een derde tot de helft van de totale bevolking. In dit onderzoek bestudeer je die pestepidemie. In welk jaar duikt de ziekte voor het eerst op in Europa? Wat hebben de plaatsen die toen getroffen werden gemeenschappelijk? In welk jaar bereikt de pest onze streken? Wat kun je besluiten over de weg die de pest aflegt in Europa? Welke oorzaken geeft men in de middeleeuwen voor het uitbreken van de pest?
MODERNE TIJD
HEDENDAAGSE TIJD
6
51
4
13
13
OPDRACHTEN
©
Bestudeer de bronnen en de bijhorende informatie aandachtig. Beantwoord de volgende onderzoeksvragen. 1 In welk jaar duikt de ziekte voor het eerst op in Europa? 2 Wat hebben de plaatsen die getroffen worden, gemeenschappelijk? 3 In welk jaar bereikt de pest onze streken? 4 Wat kun je besluiten over de weg die de pest aflegt in Europa? Gebruik de windrichtingen om je antwoord concreet en duidelijk te formuleren. 5 Welke oorzaken geeft men in de middeleeuwen voor het uitbreken van de pest? 6 Toon aan dat die verklaringen standplaatsgebonden zijn, met andere woorden samenhangen met de middeleeuwse cultuur. 7 Toon met twee argumenten aan dat ook vandaag de kennis over de Zwarte Dood evolueert. 8 Geef twee verklaringen voor die nieuwe inzichten. 9 Geef drie manieren waarmee men zich in de middeleeuwen en de vroegmoderne tijd probeert te beschermen tegen de pest. 10 Stel bij de titel van deze les nog een historische vraag waarop je in dit onderzoek nog geen antwoord gekregen hebt.
pandemie: wereldwijde verspreiding van een besmettelijke ziekte
D De middeleeuwen van 900 tot 1450
75
