|45
MƏNZƏRƏNİN ÇƏKİLİŞİ
MƏNZƏRƏNİN ÇƏKİLİŞİ Əgər desək ki, əlinə fotoaparat alan hər kəs hər gün rastlaşdığı şəhər-kənd motivlərini, müxtəlif ölkələrə səyahət zamanı üz-üzə, göz-gözə qaldığı ürəkaçan mənzərələri lentin yaddaşına köçürmək istəyir desək, yəqin ki, həqiqəti ifadə etmiş olarıq. Bu mənada portret kimi mənzərə janrı da fotoqrafiyanın aparıcı sahələrindən sayılır. Yeri gəlmişkən deyək ki, dünyada fotoqrafiyanın əsasının qoyulmasını şərtləndirən ilk şəkil də məhz mənzərə janrında çəkilmişdir... 1826-cı ildə fransız Jozef Nepe arzuladığı təsviri almaq üçün pəncərə altlığının üzərinə qoyaraq içərisində xüsusi tərkibdə hazırlanmış plastinka yerləşdirilmiş kameranın üzünü qarşı tərəfə yönəltməklə günün bütün işıqlı müddəti ərzində çəkiliş apardı. Fotoqrafiya tarixində ilk mənzərə belə yarandı. Daha sonra (1939) fransuz rəssamı kəşf etdiyi “daqerotipiya” adlı kamera ilə J.Nepe ilə müqayisədə daha qısa müddətdə-cəmisi 15-30 dəqiqə ərzində obyektə baxışı həyata keçirməklə şəklin çəkilməsinin mümkünlüyünü nümayiş etdirdi. Bu səbəbdən də ondan məmuniyyətlə mənzərə çəkilişində istifadə etməyə başladılar. Məhz həmin 1939-cu il fotoqrafiya üsulu ilə ilk çəkilişin aparıldığı vaxt hesab olunur… Ötən illərin tarixinə qiyabi qayıdışın həmişə maraqla qarşılanmasının qarşılığında biz də yenə sizi XIX əsrə qaytarmaq istəyirik. Beləliklə, 1830-cu illərdə britaniyalı ixtiraçı Uilyam Talbot kalotipiya prosesini yaradır, 1844-cü ildə isə ilk fotoşəkilli “The Pencil of Nature” (“Karandaş prirodı”) kitabını çap etdirir. Obrazların və görməli yerlərin çox qısa zaman kəsiyində təsvirinin əldə olunması üçün texniki vasitənın kəşfindən sonra landşaftların təsvirinin yaradılması fotoqrafiyada çox geniş yayılmış motiv
Dəqiqliyin dərinliyi üç ölçülü təsvirdə uzaqlaşan planlara sərhəd qoymağa imkan verir.
