ONDERWIJS
/
16
Familiebedrijven moeten veel meer aandacht krijgen binnen mbo, hbo en universiteit. Daarvoor pleit Het Landelijk Expertisecentrum Familiebedrijven (voorheen Lectoraat Familiebedrijven), verbonden aan Hogeschool Windesheim. Met speciaal ontwikkelde lesprogramma’s wil het Expertisecentrum dit thema verankeren binnen economieopleidingen. Daarnaast start het centrum met nieuwe ontwikkeltrajecten op het gebied van duurzaamheid en digitalisering. Eerste aanzet is een toolkit die dit voorjaar is geïntroduceerd en geldt als steun in de rug voor getroffen bedrijven.
Toolkit wijst familiebedrijven op risico’s coronacrisis ‘Eenenzeventig procent van alle Nederlandse bedrijven is een familiebedrijf,’ stelt Associate Lector Judith van Helvert van het Expertisecentrum Familiebedrijven. ‘Grote kans dat studenten later in een familiebedrijf aan de slag gaan. Met gericht economieonderwijs zijn ze beter voorbereid op de complexiteit in deze organisaties. Dat voorkomt problemen, want binnen familiebedrijven gelden andere waarden en doelstellingen. Beleid is in de eerste plaats gericht op continuïteit en personeelsbehoud. Er is doorgaans minder verloop, maar personeelsverhoudingen liggen gecompliceerder. De directeur is zowel eigenaar als familielid. Hij moet belangen waarborgen als eigenaar, een toekomstvisie uitstippelen en familiebanden goed houden. Ook familiale werknemers in het bedrijf hebben meerdere rollen. Dat maakt het best complex, want emoties spelen een grotere rol. Bij een arbeidsconflict in een ander bedrijf neem je afscheid van elkaar. Bij een familiebedrijf blijf je altijd familie.’
noodzakelijk, zeker binnen familiebedrijven. COVID-19 vormt een rechtstreeks gevaar voor de gezondheid en dus de continuïteit in het bedrijf. We komen in de praktijk nog heel veel familiebedrijven tegen, vooral in het micro- en kleinbedrijf, die geen goed inzicht hebben in reguliere schommelingen in hun omzet, orderportefeuille en werkkapitaal. Wij wijzen ondernemers erop hoe ze kunnen sturen op parameters zoals omzetgroei, portefeuilleomvang en rendement. Zie je een trendbreuk? Grijp dan in.’
Blinde vlekken Een speciaal ontwikkelde toolkit is een eerste aanzet waarmee het Expertisecentrum ondernemers bewust wil maken van deze bedrijfsrisico’s in de coronacrisis. Het is een risicoanalyse van het gerenommeerde Amerikaanse onderzoeksbureau Lansberg & Gersick dat gespecialiseerd is in familiebedrijven. Het Expertisecentrum heeft deze vertaald naar de Nederlandse situatie.
Teachingcases Onderzoekers van het Expertisecentrum hebben de afgelopen jaren gewerkt aan zogeheten teachingcases waarin complexe praktijksituaties binnen familiebedrijven worden beschreven. Dit studiemateriaal komt aan bod in de minor ‘De adviseur in het mkb’ en in diverse workshops en colleges op economieopleidingen binnen Windesheim. Met andere mbo- en hbo-instanties vinden verkennende gesprekken plaats. De ambitie is om ‘familiebedrijven’ landelijk op de kaart te zetten binnen alle economiegerelateerde opleidingen, van mbo tot universiteit.
Parameters ‘Het onderwerp moet echt verankerd worden’, meent Van Helvert, ‘Het is belangrijk dat studenten de verschillende bedrijfsprocessen en risico’s kennen. Uit onderzoek blijkt dat Nederlandse ondernemers goed zijn in hun vak, maar minder in managementvaardigheden. Maar deze tijd maakt dat wel
Tekst Yvonne de Haan / Fotografie Peter Timmer
Peter Swager, oud-directeur van Foreco Houtproducten, Dalfsen
Foreco ambassadeur Expertisecentrum Familiebedrijven ‘Als ambassadeur heeft Foreco zich vanaf de start van het Expertisecentrum (toen nog Lectoraat Familiebedrijven) ingezet om gezamenlijk activiteiten te organiseren en daarmee het centrum onder de aandacht te brengen van ondernemers. Op deze bijeenkomsten ontmoet je collega’s, waarvan sommigen al generaties lang een bedrijf runnen. Dat levert veel interessante kennis op. Daaruit pik je die elementen die passen bij je eigen bedrijf. Voor Foreco was dat bijvoorbeeld het inschakelen van coaching. Dit gaf ons nieuwe inzichten en het houdt je scherp. Dat zorgde er ook voor dat we de bedrijfsvoering goed konden organiseren tijdens de lockdown en we met enkele aanpassingen prima konden doorwerken.’
