SCIENTIA
AKTUALNOŚCI Z NARODOWEGO CENTRUM PROMIENIOWANIA SYNCHROTRONOWEGO SOLARIS Pierwsza publikacja naukowa z badań na mikroskopie cryo-em
ożemy już pochwalić się pierwszą publikacją powstałą na podstawie badań prowadzonych za pomocą kriomikroskopu elektronowego, który znajduje się w Centrum SOLARIS. Praca autorstwa Ewy Drab i Kaori Sugihary Cooperative Function of LL-37 and HNP1 Protects Mammalian Cell Membranes from Lysis prezentuje, nowe wśród peptydów antybakteryjnych, zjawisko przekierowania niszczącego działania wobec błon patogenu na działanie ochronne, jeśli dotyczy ono błon komórkowych gospodarza. Kluczem okazuje się sparowanie dwóch peptydów, które umożliwia rozróżnienie pomiędzy patogenem a gospodarzem. Znana z synergistycznego przeciwbakteryjnego działania para peptydów LL-37 oraz HNP1, silnie niszczących błony komórkowe bakterii, zostaje przekierowana na funkcję chroniącą komórki gospodarza przed lizą w zależności od tego, czy celem ich działania są komórki gospodarza, czy komórki patogenu. LL-37 to amfipatyczny ludzki peptyd uwalniany z katelicydyny, którego obecność wykazano w komórkach nabłonka jąder, skóry, przewodu pokarmowego i dróg oddechowych, a także w monocytach, neutrofilach, limfocytach T, komórkach NK i komórkach B. Wykazano, że posiada on własności przeciwdrobnoustrojowe, przeciwwirusowe i przeciwnowotworowe, a także pełni funkcje immunomodulacyjne, czyli przeciwzapalne, prozapalne, chemotaktyczne i cytotoksyczne, a także sprzyja migracji komórek. HNP1 jest ludzkim peptydem z rodziny defensyn, składającym się z 30 aminokwasów i przyjmującym strukturę trójniciowego arkusza β. Jest uwalniany z komórek pod wpływem bodźców lub, w niektórych przypadkach, z neutrofili i monocytów, wykazując działanie przeciwdrobnoustrojowe, neutralizując toksyny bakteryjne i modulując
32
ALMA MATER nr 222–223
Ze zbiorów NCPS SOLARIS
M
Wnętrze mikroskopu Glacios
adaptacyjną odpowiedź immunologiczną. W 2000 roku Nagaoka wykazał ewidentnie bezpośredni efekt synergistyczny peptydów LL-37/HNP1 przeciwko Escherichia coli i Staphylococcus aureus. Wiadomym
jest, że LL-37 w wysokich stężeniach wykazuje właściwości cytotoksyczne, niszcząc błony komórkowe, nie wiadomo natomiast, w jaki sposób komórki gospodarza chronią się przed atakiem. W celu
