LAUDACJA DLA PROFESORA PIOTRA SZTOMPKI lma Mater Jagellonica nadaje tytuł profesora honorowego Uniwersytetu Jagiellońskiego wyjątkowo oszczędnie – najczęściej jednej osobie w roku, swoim najwybitniejszym luminarzom. Do tego kręgu „mężów dojrzałością rady znakomitych” bezspornie należy prof. Piotr Sztompka. Na tę powszechnie podzielaną opinię zasłużył sobie, wnosząc wybitny wkład w światowy rozwój socjologii poprzez swoje publikacje, które uzyskały szeroki rezonans w nauce światowej oraz udział w międzynarodowym życiu akademickim, a także mistrzowski poziom w nauczaniu kolejnych pokoleń socjologów w Krakowie i znakomitych uniwersytetach za granicą, zaangażowanie w pracę na rzecz macierzystego Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz pełnienie funkcji autorytetu intelektualnego dla opinii publicznej twórczo i głęboko interpretującego zjawiska zachodzące w życiu społecznym. Profesor Piotr Sztompka należy do elitarnego grona polskich uczonych szeroko znanych i cenionych na świecie. Jego książki, najczęściej wydawane w języku angielskim, ukazały się w przekładach na kilkanaście języków, w tym chiński, japoński, indonezyjski, perski czy rosyjski. Jest członkiem Academia Europaea oraz American Academy of Arts and Sciences. W 1995 otrzymał prestiżową nagrodę New Europe Prize for Education and Research, przyznawaną przez sześć instytutów badań zaawansowanych z Europy i Stanów Zjednoczonych, a w 2005 roku Nagrodę im. Pitirima Sorokina za wybitne osiągnięcia w socjologii nadaną przez Rosyjskie Towarzystwo Socjologiczne. Jest doktorem honorowym czterech uniwersytetów, w tym w Moskwie i Sztokholmie. Pełnił z wyboru funkcję członka zarządu, wiceprezydenta i, w latach 2002–2006, najbardziej prestiżową dla socjologa – funkcję prezydenta International Sociological Association. Cieszy się też Profesor zasłużonym prestiżem w kraju. Jest, między innymi, członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętno-
10
ALMA MATER nr 224
Anna Wojnar
A
Prorektor UJ prof. Jarosław Górniak podczas wygłaszania laudacji dla prof. Piotra Sztompki
ści, laureatem Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, siedmiokrotnym laureatem Nagrody Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za osiągnięcia naukowe, dwukrotnym laureatem akademickiej Nagrody Prezesa Rady Ministrów i Kawalerem Krzyża Komandorskiego z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Także Alma Mater uhonorowała Go wszystkimi swoimi godnościami honorowymi: medalem Merentibus, złotym medalem Plus Ratio Quam Vis oraz Laurem Jagiellońskim w pierwszej edycji. Wymieniam te wybrane przejawy uznania, by zilustrować odzew, z jakim spotkały się wyniki Jego wybitnej aktywności naukowej. Powstały one w toku kariery naukowej, która może być współczesnym wzorcem dla młodych naukowców, choć w większości rozwijała się w czasach bez porównania trudniejszych, poczynając od możliwości podróżowania po świecie i dostępu do literatury, a kończąc na wolności badań naukowych. Piotr Sztompka urodził się w 1944 roku w Warszawie, ale już po roku rodzice przenieśli się do Krakowa, gdzie ojciec,
Henryk Sztompka – wybitny pianista, uczeń Ignacego Jana Paderewskiego – objął stanowisko profesora w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej. Jak wspomina Piotr Sztompka, przywilej podróżowania po świecie z koncertami, którym cieszył się ojciec, wnosił w jego życie „powiew świeżego powietrza” ze świata bogactwa, wolności i uśmiechniętych ludzi, a pozycja ojca w kręgach intelektualnych i artystycznych dawała dostęp do amerykańskiej prasy otrzymywanej z konsulatu. Szybko zagościła w nim chęć włączenia się w ten świat, a jako klucz do niego postrzegał dobre opanowanie języka angielskiego i wykonywanie międzynarodowej profesji – uczonego*. Początkowo wybrał studia fizyki na Uniwersytecie Jagiellońskim, ale jeszcze przed rozpoczęciem nauki zmienił decyzję i postanowił studiować prawo. Wkrótce, zainspirowany wykładami profesorów Marii Boruckiej-Arctowej i Marka Waldenberga, podjął równolegle studia na socjologii, gdyż – jak wspomina – ta była nie tylko ciekawa, lecz także bardzo amerykańska. Po studiach krótko pracował na Wydziale Prawa UJ, a następnie
