văn hóa
Cây đại đuốc đình liệu 5 tấn ở làng Lộng Khê.
Nét văn hóa làng trong dịp tết Bút ký của Nhà văn Lê Ngọc Minh
Việt Nam là một quốc gia có những giá trị Văn hóa làng rực rỡ kết tụ thành truyền thống vững bền, vừa mang tính biểu trưng, vừa chuẩn hóa thành những khái niệm như: Nước có thể mất nhưng làng không bao giờ mất, lệ làng phép nước, “cây đa bến nước sân đình”...
V
à, chính từ những ngôi làng đó đã ươm lên không biết bao hiền tài làm rạng rỡ nguyên khí quốc gia cho Tổ quốc Đại Việt suốt hàng ngàn năm lịch sử. Đó là Lê Văn Hưu ở làng Kẻ Rị (Thanh Hóa); Nguyễn Bỉnh Khiêm ở làng Cổ Am (Hải Phòng); Nguyễn Trãi ở làng Nhị Khê (Hà Đông, Hà Nội); Quang Trung Nguyễn Huệ ở ấp (làng) Tây Sơn (Bình Định)… Xa hơn về thời viễn sử, ở làng Dương Xá (Thanh Hóa) có hào trưởng Dương Đình Nghệ, người đã thu nhận và nuôi dưỡng trong nhà ba nghìn hào kiệt, trong đó có Ngô Quyền, vị Anh hùng giải
98
phóng dân tộc đã đánh tan quân xâm lược Nam Hán trên sông Bạch Đằng (năm 938), chấm dứt nghìn năm đêm trường Bắc thuộc; làng Đại Hữu (Ninh Bình) có vua Đinh Tiên Hoàng cờ lau tập trận, dẹp loạn mười hai sứ quân, dựng lên quốc gia Đại Cồ Việt mà ngày nay còn sừng sững một miền lịch sử văn hóa Cố đô Hoa Lư… Thật khó nói hết các dấu ấn cột mốc lịch sử văn hóa trong các làng xã của Việt Nam. Trong bài viết nhỏ đón chào Xuân mới Nhâm Dần 2022, chúng tôi chỉ dám thể hiện sự mong muốn khiêm nhường, đề cập
Đầu tư Phát triển Số 294 Tháng 1+2. 2022
đến một số nét văn hóa làng tiêu biểu trong dịp Tết Nguyên Đán Có người nói rằng, Văn hóa làng xã Việt Nam phong phú và đa dạng mang tính bách nghệ. Nghệ ở đây được hiểu như một nét văn hóa thuần phong mỹ tục trong quan hệ ứng xử, lễ hội, dựng xây cuộc sống hàng ngày… Phong phú đa dạng nhưng có mẫu số chung là văn hóa Đại Việt nên ở mỗi thôn làng đều mang tính cố kết chặt chẽ khiến cho cái cộng đồng ấy mãi mãi trường tồn, phát lộ sức mạnh nội sinh, bất khả chiến bại trước thiên tai, địch họa mà vẫn luôn khoan dung, yêu thương đằm thắm. Ca dao của đồng bào Mường có câu: “Trầu này trầu nghĩa trầu tình/ Trầu loan trầu phượng trầu mình trầu ta” thì ca dao của người Kinh cũng hết mực thiết tha hòa quyện: “Muốn cho gần bến gần thuyền/ Gần bác gần mẹ nhân duyên cũng gần!”… Những giá trị Văn hóa làng xã Việt đã lan tỏa, đã thẩm thấu sâu rộng trong từng thôn làng, đặc biệt là trong dịp đón Xuân, vui Tết. Xin được nêu ví dụ, ngôi làng nổi tiếng Đường Lâm, đất hai vua: Bố Cái Đại
