Nauczyciel nie powinien zapominać o pracy ucznia w domu. Ciepłe relacje z rodzicami, systematyczne informowanie o postępach dziecka, udzielanie dobrych rad, zapraszanie na zajęcia otwarte i ułatwienie dostępu do siebie zaprocentuje skutecznością realizacji zamierzonych celów. Jako że uczeń w klasach I–III nie potrafi sam się uczyć, potrzebuje partnera, mistrza i instruktora. W szkole jest nim nauczyciel, w domu – rodzic. W przypadku dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi ważna jest także współpraca ze specjalistami, dzięki którym zostaną wypracowane wymagania i różnorodne dostosowania.
39. O ocenianiu i monitorowaniu postępów uczniów W pracy z uczniami nauczyciel nieustannie prowadzi obserwacje, które dotyczą zarówno postępów edukacyjnych, jak i reagowania na pojawiające się trudności. Już na początku I klasy należy wdrażać dzieci do samooceny, oceny koleżeńskiej oraz przyzwyczajać je do oceny prowadzonej przez nauczyciela. Podczas zajęć treningowych, mających na celu doskonalenie umiejętności, trzeba pozwalać, aby partnerzy w ławce wzajemnie sprawdzali sobie wykonanie zadań. W takim przypadku nauczyciel zyska podwójnie: uwolni siebie od mozolnej pracy i sprawi, że uczeń będzie pracował za dwóch – wykonując zadania i sprawdzając je. Warto też, by na koniec zajęć uczniowie mieli dostęp do wyników i zweryfikowali oceniającego. Ogromnie cenne są również komentarze, które dzieci zostawiają sobie pod pracą, np.: „Jesteś lepszy niż wczoraj”, „Nie postarałeś się”, „Brawo!” itp. Najcenniejsze są jednak osobiste wpisy, np.: „Jestem z siebie dumny”, „Muszę wreszcie zacząć ćwiczyć” itp. Nauczyciel, obserwując te procesy, widzi postępy swoich uczniów. Może ich nagradzać zarówno za pracę nad sobą, jak i za sumienność w ocenie innych i siebie. Należy zatem pozwolić na comiesięczną zmianę partnera w ławce, a także miejsca w klasie. Taki system przyniesie wiele korzyści: uczniowie nauczą się współdziałać z kolegami o różnorodnych osobowościach, wypracują kompromisy i odkryją siebie na nowo. Ważne jest również, żeby odczuli przestrzeń, która ich otacza, aby mogli odbierać zdarzenia z różnych stron. Siedząc w tym samym miejscu przez cały rok, będą dokonywali obserwacji tylko z jednej perspektywy. Należy nauczyć podopiecznych mierzenia się z różnorodnymi ocenami, np. oceną zbiorową, gdy po wykonanej prezentacji uczeń wysłuchuje, co na jego temat mają do powiedzenia inni, i we właściwy sposób reaguje na ich uwagi. Nauczyciel powinien wyrażać swoje opinie również na głos. Musi pamiętać, by zawsze zaczynały się od pozytywów, były prawdziwe i konstruktywne. Sposób, w jaki to robi, stanowi wzór dla uczniów. Po wykonaniu samodzielnej pracy uczniowie oczekują od
117
