çevresinde gelişen olaylara karşı kayıtsız kalmayacak ve onları doğru tahlil edebilecektir.2ss
Kadm Hakkındaki Görüşleri Zerdabi kadınların eğitimine büyük ehemmiyet verir. Bu konuyla ilgili ilk icraatım kendisine bir ömür desteğini esirgemeyen ve eğitimli bir bayan olan Hanife hanımla ev lenerek yapar. Toplumun kalkınmasının yolunun kadınların eğitiminden geçtiğini söyleyen yazar, bu yolda çok mücadele eder. Halk henüz erkek çocukların eğitimine hazır değilken o kızların eğitilmesi için çalışır. Eşinin de yardımıyla bu işe ilk önce kendi evini okul olarak kullanmakla başlar. 1896 yılında kız okulu açmak için yaptığı müracaat kabul edilmez. Fakat Zerdabi'nin önderliğinde Tagiyev, 1901 yılında Müslümanlar için kız okulu açmak üzere izin almayı başarır. Hanife Hanım da bu okulun ilk müdiresi olur. Halk bu çalışmalarından dolayı Zerdabi'yi Kafkasya Müslüman Kadınlarının Manevi Atası2s9 olarak anmaktadır. Yazar kadınların toplumdaki yeri, kadına baloş açısı ve top lumsal değerlerin kadın üzerindeki etkisi gibi pek çok konuyla ilgilenmiştir. O bunları gerek yazılarında gerekse halkla iç içe yaptığı sohbetlerde dile getirmekten çekinmemiştir. Kadınların karşı karşıya kaldığı bir diğer husus lozların kaçınlmasıdır. Zer dabi buna şiddetle karşı çıkar ve bu adetin bir an önce kalkması gerektiğini söyler. Kaçırılan kızlan kendilerinin esiri ve kulu olarak gören zihniyetle mücadele eder. Yazdığı makalelerde, evlenme ko nusuna da değinmiştir. Kızlarını erken evfendiren ailelere bunun zararlarını anlatmış, kızlar için evlenme yaşının 20-25, erkekler için ise 25-30 olmasını tavsiye etmiştir. "58 •s9
Göyüşov, Azerbaycan Maarifçilerinin Etik Görüşleri, s. 187. A.e., s. 101. 107
