D
zatytułowany „Badania nad zaburzeniami komórek śródmiąższowych typu Cajala (telocytów) w macicy jako potencjalnym czynnikiem niepłodności u pacjentek z mięśniakowatością macicy”. – W ostatnim czasie obserwujemy znaczący wzrost częstości występowania niepłodności w populacji, i to pomimo rosnącego poziomu opieki medycznej. Niepłodność u kobiet może być powodowana przez różne czynniki, jednak jednym z najważniejszych jest mięśniakowatość macicy – najczęstszy, łagodny proces rozrostowy tego narządu dotyka ponad 80 procent kobiet w wieku reprodukcyjnym. W patogenezie mięśniakowatości macicy szczególną rolę odgrywają dwa zjawiska patogenetyczne: procesy włóknienia oraz angiogenezy. Do tej pory jednak nie udało się opracować jednej spójnej teorii wyjaśniającej powstawanie i rozwój mięśniakowatości macicy – mówi dr Veronika Aleksandrovych. – Komórki śródmiąższowe typu Cajala stanowią grupę komórek odkrytych stosunkowo niedawno. [...] Kilka lat temu zaczęto je nazywać również telocytami, zaczęły też przyciągać uwagę coraz większej liczby badaczy, co zaowocowało rosnącą liczbą publikacji. Telocyty tworzą liczne homo- i heterokomórkowe połączenia z otaczającymi je komórkami, w tym, między innymi, z komórkami mięśni gładkich, nerwami autonomicznymi, komórkami układu immunologicznego, komórkami macierzystymi, erytrocytami, melanocytami, co wskazuje na ich rolę Elżbieta Wątor
oktor Veronika Aleksandrovych z Katedry Patofizjologii UJ CM oraz dr Przemysław Grudnik z Małopolskiego Centrum Biotechnologii UJ zostali laureatami Polskiej Nagrody Inteligentnego Rozwoju 2020 w kategorii naukowiec przyszłości. Wyróżnienie jest przyznawane od pięciu lat autorom innowacyjnych projektów mających wpływ na zrównoważony rozwój społeczeństwa i gospodarki. Doktor Veronika Aleksandrovych jest absolwentką Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Odessie oraz Wydziału Biologicznego Uniwersytetu Państwowego I.I. Miecznikowa, również w Odessie. Posiada specjalizację pierwszego stopnia w zakresie ginekologii i położnictwa. Ukończyła również studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Medycznego w Zagrzebiu w zakresie prowadzenia badań USG w ginekologii i położnictwie. Aby uzyskać tytuł dok-
Dr Przemysław Grudnik
tora, przyjechała na Uniwersytet Jagielloński, podejmując kształcenie w języku angielskim (International PhDstudies in medical sciences oraz Jagellonian Interdisciplinary PhDProgramme w ramach projektu ZintegrUJ). W 2019 roku obroniła z wyróżnieniem pracę doktorską na Wydziale Lekarskim UJ CM. Obecnie pracuje w Katedrze Patofizjologii, gdzie realizuje projekt (NCN – konkurs PRELUDIUM)
48
ALMA MATER nr 219
www.uj.edu.pl
NAUKOWCY PRZYSZŁOŚCI
Dr Veronika Aleksandrovych
w przekazywaniu sygnałów międzykomórkowych. W badaniach eksperymentalnych wykazano, że komórki te są bardzo wrażliwe na niedokrwienie i niedotlenienie, co powoduje nasilony rozwój stresu oksydacyjnego. Obserwacja ta pozwala nam wysunąć hipotezę, że komórki typu Cajala są najprawdopodobniej włączone w regulację zjawisk angiogenezy i włóknienia w mięśniakowatości macicy. Tym bardziej że podobne mechanizmy zostały już zaobserwowane w niektórych stanach chorobowych, między innymi w twardzinie układowej, chorobie Crohna czy zawale serca. Do chwili obecnej jednak doniesienia dotyczące roli komórek śródmiąższowych typu Cajala w patogenezie mięśniaków macicy, a nawet na temat ich funkcji w prawidłowej tkance macicy są jedynie fragmentaryczne – dodała nagrodzona. Zespół kierowany przez dr Veronikę Aleksandrovych bada więc lokalizację oraz gęstość tych komórek w prawidłowej tkance macicy oraz w mięśniakach macicy, analizując ich interakcje z innymi otaczającymi komórkami, w tym potencjalny udział w procesach włóknienia i angiogenezy. Uzyskane wyniki zostaną skorelowane z oceną stanu płodności kobiet. Ma to na celu znalezienie odpowiedzi na zasadnicze pytanie: czy, i w jaki sposób, komórki śródmiąższowe typu Cajala wpływają na procesy patogenetyczne prowadzące do rozwoju mięśniakowatości
