EB Live Februari 2023

7 uitdagingen voor de komende festivalzomer

Burgerweeshuis versus de gemeente Deventer

De toekomst van gratis festivals staat onder druk

Interview Trijntje Oosterhuis en Xander Vrienten

Tjeerd Bijnsdorp (CircularPET) en Huib Joor (YOUR Productions)

over de voordelen van softcups

BEZOEK EB LIVE TIJDENS

EVENTSUMMIT: STANDS 4B35 & 4B37

‘Hergebruik van grondstof moet de norm worden’

je bent gehaald, vaak vol verlangen

je bent gegooid, maar ook gevangen

je hing aan onze lippen

zodat drank niet over kon tippen

waar jij was, daar was feest

maar wat ooit was...

...is nu geweest

we moeten weggooien elimineren en hergebruiken stimuleren

www.cupstack.nl

het afscheid van een icoon

rust in vrede

van de EB Live Mei Specials

Verschijningsdatum:

Uitgave

iMediate

Arendstraat 33b

Postbus 2227 / 1200 CE Hilversum

Telefoon: 035 - 646 58 00 redactie@entertainmentbusiness.nl

Uitgever

Joost Driessen

Platformmanager

Arnold le Fèbre

Redactie & medewerkers

Cas Spiertz, Jeroen van Trierum, Marcel Debets, Timo Kragting, Edgar Kruize, Jan Meijroos, Pierre Oitmann, Christiaan de Wit, Ed Hoogeveen, Mandy van der Heide (coverfotografie)

Client Service Manager

Wanda Kreuning

Exploitatie

Mitchel van der Heide & Tarik Lahri

Telefoon: 035 646 5810

mitchel.vanderheide@imediate.nl tarik.lahri@imediate.nl

Abonnementen

Vragen of meer informatie? Mail naar abonnees@imediate.nl

Als vakblad hanteren we de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan ervan uit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een halfjaar verlengd. Opzeggen kan per post, mail of telefoon. De opzegtermijn is 30 dagen voor het einde van de abonnementsperiode.

Jaarabonnement EB Live

Benelux: € 79,95

Elk volgend abonnement: € 50

Jaarabonnement EB + EB Live

Benelux: € 134,95

Elk volgend abonnement: € 89,95

Basis layout

Louis Bertrand

Vormgeving

Tim van den Berg, Rimmert van den Oosterkamp, Xander van Straaten

Drukkerij

Vellendrukkerij BDU bv, Barneveld

© Copyright 2023

ISSN: 1875-2888

Een nieuwe generatie

Lowlands-directeur Eric van Eerdenburg zei het vorig jaar al: de winstgevendheid van het festival in Biddinghuizen staat onder druk. Als redenen noemde hij onder meer de stijgende inflatie, de oorlog in Oekraïne, oplopende artiestengages en de personeelstekorten. Hij verwachtte dat de ticketprijzen voor de 2023-editie aanzienlijk zouden stijgen: ‘Zeker als de prijzen niet dalen. En prijzen dalen meestal niet.’

Een verrassing was het dus niet, maar toch was het voor veel mensen even slikken. Een weekendticket voor Lowlands brak dit jaar door de ‘magische’ grens van 300 euro. Een stijging van 55 euro in vergelijking met vorig jaar. In 2009 betaalde je nog ‘slechts’ 150 euro voor drie dagen Lowlands.

Het aanvankelijke gemor verstomde snel toen alle kaartjes binnen een kwartier waren verkocht. Die 300 euro was voor een heleboel mensen kennelijk geen al te groot bezwaar. Ook andere festivals verhoogden de prijzen. North Sea Jazz ging eveneens naar 300 euro (een verhoging van €50 in vergelijking met 2019), een weekendkaart voor Pinkpop kost 275 euro (+€106), voor een weekendticket Down the Rabbit Hole betaal je nu 245 euro (+€25) en weekendtickets (met camping) voor Paaspop kosten nu 203,50 euro (+€44,50).

Ook de prijzen voor (grootschalige) concerten rijzen de pan uit. Madonna-fans betalen bijvoorbeeld voor staanplaatsen voor haar concert op 1 december in de Ziggo Dome 196 of 280 euro. Men sprak er schande van, maar ook nu weer waren de tickets in een mum van tijd uitverkocht.

Lowlands-fans die achter het net hadden gevist, maar toch per se wilden afreizen naar Biddinghuizen, moesten uitwijken naar Ticketmaster, waar de kaartjes voor maar liefst 400 euro werden verkocht. Waar die extra 100 euro opeens vandaan kwam? Doorverkopers mogen een marge van 20 procent rekenen en dan doet Ticketmaster – dat de exclusieve doorverkoop voor Lowlands en andere Mojo-concerten en -festivals verzorgt - er nog eens 12% aan servicekosten bovenop. Bente Bollmann, woordvoerder van Lowlands en Down the Rabbit Hole: ‘Ticketmaster maakt het kaartje van de verkoper ongeldig en voorziet de koper van een nieuwe ticket. Dat is een dienst die aangeboden wordt, en dat heeft een prijs.’ Een prijs die zo hoog is dat Staatssecretaris van Cultuur en Media Gunay Uslu (D66) kijkt of het niet de spuigaten uitloopt. Zij stuurt binnenkort een brief naar de Tweede Kamer met mogelijke maatregelen. GroenLinks, SP, Partij voor de Dieren en de rivaliserende ticketgigant Ticketswap willen dat de toezichthouder Autoriteit Consument & Markt (ACM) een onderzoek start wegens monopoliemisbruik.

Nu denk ik dat het allemaal zo’n vaart niet loopt. Ticketswap en Ticketmaster begrenzen juist allebei de winst voor de verkoper op 20 procent, terwijl de fervente Lowlands-ganger misschien wel nog meer over heeft voor een kaartje. Het probleem is juist dat festivals en concerten alleen toegankelijk dreigen worden voor de muziekliefhebbers met een goedge vulde portemonnee. Vooral nu ook de toekomst van gratis festivals onder druk staat (zie het artikel op pagina 30). Moeten ons we als branche niet eerder zorgen maken dat er een generatie opgroeit voor wie het beleven van livemuziek lang niet zo vanzelfsprekend is?

ARNOLD LE FÈBRE

PLATFORMMANAGER EB LIVE & ENTERTAINMENT BUSINESS

CircularPET en YOUR Productions

Het plasticgebruik op festivals en events moet vanaf volgend jaar drastisch afnemen. Softcups zijn dan verleden tijd, tenzij ze in een circulair bekersysteem worden gebruikt waar een retourpercentage aan is gekoppeld. Voorwaarden die niet gelden voor hardcups. Onterecht, zo vinden Tjeerd Bijnsdorp,

van

Burgerweeshuis

Tijdens de afgelopen editie van Eurosonic Noorderslag won het Burgerweeshuis een IJzeren Podiumdier voor Beste Podium.

Directeur Kelly Hammer ziet de prijs als een hart onder de riem. De bijna 40 jaar oude instelling is sinds november vorig jaar verwikkeld in een strijd met de gemeente Deventer.

De inzet is verhuizing naar een nieuw pand óf een samenvoeging met de Deventer Schouwburg.

EventSummit

EventSummit viert op 9 maart zijn 15de verjaardag. Mede- eigenaar Arjen Lemstra wil een jubileumeditie van niveau neerzetten. “We zetten al 14 jaar een evenement neer dat zeer hoog gewaardeerd wordt en steeds relevant is gebleven.”

Het team van EB Live is ook aanwezig met een stand; je vindt ons op de stands 4B35 & 4B37.

Gratis festivals

Gratis festivals horen bij onze evenementencultuur. Tenminste, zo zullen velen het ervaren. Toch zijn gratis evenementen anno 2023 geen vanzelfsprekendheid meer. Gestegen productiekosten, veranderende vergunningseisen, veranderd publiek: aan alle kanten staan evenementen onder druk. Met meerdere grote gratis festivals die gaan stoppen of besluiten entree te heffen, doemt de vraag op of gratis festivals nog wel van deze tijd zijn.

Quotes

‘Het is bijna niet te bevatten hoe A State of Trance in twintig jaar tijd gegroeid is en hoeveel we hebben meegemaakt.’

Om het 20-jarige jubileum van A State of Trance te vieren, is in het Amsterdamse Our House Museum tot 10 april een tentoonstelling rond de show te zien.

‘Naast de donkere scènes brengen we ook, en misschien vooral, een boodschap van hoop.’

Gert Verhulst van het Belgische Studio 100 brengt de musical 40-45 naar Nederland. De musical is vanaf september 2024 exclusief te zien in de Midden Nederland Hallen in Barneveld.

Volgend jaar worden de Dutch Live Entertainment Production Awards (DLEPA) weer uitgereikt. Voorzitter Marcel Albers licht alvast een tipje van de sluier op.

Wat zijn de plannen voor volgend jaar?

“In 2024 keert de DLEPA terug in een nieuwe stijl. Wij zien dat als een logische stap om ervoor te zorgen dat de awards én het event toonaangevend blijven. Op 4 april kondigen we alle plannen voor de komende editie aan.”

Hoe ziet de roadmap eruit?

Dat gaan we in de toekomst zeker niet veranderen.”

Sinds de laatste uitreiking is de wereld flink veranderd. Hoe gaat DLEPA om met zaken als bijvoorbeeld diversiteit?

‘Er is voor ons niets vervelender dan bezoekers geen toegang te verlenen doordat ze hun tickets via louche doorverkoopsites hebben gekocht.’ Hedon is een samenwerking gestart met TicketSwap als o cieel doorverkoopkanaal.

"De aankondiging van ‘DLEPA nieuwe stijl’ vindt plaats in het Utrechtse Louis Hartlooper Complex. Hier presenteren we voor alle eerdere genomineerden, gasten en geïnteresseerden de plannen. Na afl oop is op bioscoopformaat 'Pandemie in Evenementenland' te zien. Deze documentaire maakt aan de hand van interviews met betrokkenen de impact van de COVID-19 pandemie op de Nederlandse evenementenbranche inzichtelijk. Aansluitend is er een informele borrel. Hier gaan we vooral bijpraten en verzamelen we hopelijk veel positieve reacties op de nieuwe plannen.”

Naast de prijsuitreikingen was netwerken een belangrijk onderdeel van iedere DLEPA. Blijft dat zo?

“Een van de pijlers was altijd om vakgenoten te ontmoeten en te waarderen.

“Natuurlijk staat dat ook bij ons hoog in het vaandel. Onze branche en de evenementenmakers zijn al divers. Dat zag je tijdens de vorige gala’s van de Dutch Live Entertainment Production Awards. Maar sommige segmenten van ons werk mogen best wat opgeschud worden. Daar werkt iedereen in de branche, dus ook DLEPA, hard aan.”

Waarom zijn de Dutch Live Entertainment Production Awards belangrijk voor de branche?

“In onze industrie worden mooie en voor veel mensen noodzakelijke evenementen neergezet. Dat laatste zag je goed terug in de corona-periode toen iedereen binnen moest blijven en niets mocht. Als die producties voor veel mensen zo belangrijk zijn, dan is het alleen maar logisch dat ook de mensen op de achtergrond een plek in de spotlight verdienen. Met de DLEPA willen wij hen bedanken en onze collegiale waardering tonen."

COLUMN

ChatGPT: de Milli Vanilli van het liedjes schrijven

De hele wereld heeft inmiddels kennisgemaakt met de AI van ChatGPT. Een op het eerste gezicht grappige technologie waar je veel lol mee kunt hebben. ChatGPT heeft echter ook alles in zich om de entertainmentindustrie op z’n kop zetten.

ChatGPT is een AI-taalmodel, ontworpen voor het genereren van menselijke teksten en taken zoals conversatie, het beantwoorden van vragen, maar ook voor het schrijven van computercode, columns en zelfs complete songteksten. Dat de wereld nieuwsgierig is naar ChatGPT blijkt uit het feit dat de dienst in vijf dagen meer dan één miljoen gebruikers had. Spotify deed daar vijf maanden over en Netflix zelfs 3,5 jaar.

Je kunt niet ontkennen dat dit een dingetje is dat nog veel groter gaat worden. Zo lanceerde Google ook z’n eigen AI-tool (Bard) die de concurrentie aangaat met ChatGPT. Wat vroeger nog sciencefiction leek, is nu de waan van de dag. Met AI-technologie kan iedereen muziek creëren, schrijven én mixen. Een opleiding of zelfs talent is niet meer nodig. Ook verandert AI de manier waarop mensen naar muziek luisteren én ontdekken. Iedereen weet inmiddels hoe Spotify algoritmes gebruikt voor die lekkere persoonlijke lijstjes. De AI-revolutie is al een tijdje onzichtbaar op de achtergrond aanwezig, maar laat zich steeds vaker zien.

Ondanks de vele voordelen van AI voor de muziekindustrie, zie ik - als oudmuzikant - ook nog wel wat addertjes onder het gras. De kwaliteit van en vooral de emotie in muziek verdwijnen langzaam maar zeker naar de achtergrond. Ook muzikanten en songwriters hebben moeite met de opkomst van deze tools. ‘Je hoeft niks meer te kunnen om een hit te schrijven’, hoor je al in de wandelgangen. Maar wees eens eerlijk: dit is van alle tijden! Rembrandt had een heel peloton aan leerlingen die werk opleverden onder zijn naam. En artiesten als Elvis, Frank Sinatra en Whitney Houston schreven weinig tot geen liedjes zelf. Toch vonden we dat allemaal oké omdat deze artiesten wel hun signatuur aan de uitvoering gaven. Het verschil met een door de computer gegenereerd liedje, zit hem vooral in de angst dat we als mensen buitenspel worden gezet en dat daarmee de oprechtheid verloren gaat.

Wat een onzin. Hoe goed het liedje ook is, het zal (voorlopig) altijd gedragen moeten worden door een stem en een persoonlijkheid en ten uitvoer moeten worden gebracht door een entertainer en iemand die je gelooft en voelt. Herinnert iemand nog het plagiaatdrama van Milli Vanilli? Ik denk dat het een kwestie van tijd is tot de eerste volledige AI-act een feit is. Deze zal overladen worden met free publicity. De vraag is alleen hoe dit zich gaat vertalen op een festival of concert. Misschien een mooie insteek voor een door ChatGPT geschreven EB Live-verhaal?

Over Mike

Mike Hendrixen is ruim 25 jaar werkzaam in de entertainmentindustrie. Na een rol als Marketing Director North & Central Europe bij Codemasters, startte hij in 2013 Vertigo 6 Marketing & PR, dat werkzaam is voor onder meer EA, Koch Media, Logitech, ASUS, Asmodee en Riot Games. Vertigo 6 werd vorig jaar overgenomen door de Happy Horizon Groep. In EB Live schrijft hij op persoonlijke titel over marketingontwikkelingen binnen de industrie.

Cijfers

De geconsolideerde omzet van CTS Eventim is gestegen van 408 miljoen euro in 2021 naar 1,924 miljard euro in 2022. Een verbetering van 33% in vergelijking met 2019.

32,5 miljoen

In 2022 vonden er fors meer festivals en concerten plaats dan in 2019, het laatste jaar voor corona. Festivals en concerten trokken in 2022 gezamenlijk 32,5 miljoen bezoeken, 2,4 miljoen bezoeken meer dan in 2019.

75.000

De musical Grease is vanaf april weer in de Nederlandse theaters te zien. In de voorverkoop zijn al 75.000 tickets verkocht.

300

Ondanks het commentaar op de prijsverhoging zijn alle kaarten voor Lowlands in minder dan een kwartier verkocht. Door inflatie verhoogde het festival de ticketprijs van 255 naar 300 euro.

42.5000

Eind februari vond het Benefiet Turkije & Syrië plaats in de Grote Zaal van Paradiso. De totale opbrengst van €42.500 werd gedoneerd aan Giro555.

Komend

festivalseizoen

zal Festival TREK

neerstrijken in acht stadsparken in Rotterdam, Maastricht, Utrecht, Nijmegen, Tilburg, Amsterdam, Den Bosch en Den Haag.

‘Hergebruik van grondstof moet de norm worden’

Het plasticgebruik op festivals en events moet vanaf volgend jaar drastisch afnemen. Softcups zijn dan verleden tijd, tenzij ze in een circulair bekersysteem worden gebruikt waar een retourpercentage aan is gekoppeld. Voorwaarden die niet gelden voor hardcups. Onterecht, zo vinden Tjeerd Bijnsdorp, medeoprichter van CircularPET, en Huib Joor van YOUR Productions. “Hergebruik van de beker is nu de norm, maar de focus zou moeten liggen op hergebruik van de grondsto en. En dat kan juist ook met softcups.”

Om te beginnen: er is niets mis met hardcups”, trapt Tjeerd Bijnsdorp af. “Maar als festivalorganisator werk ik zelf het liefst met softcups. Ze zijn goedkoper, makkelijker in de productie en barhandeling en in combinatie met een circulair bekersysteem ontzettend duurzaam. Softcups worden al jaren gebruikt op festivals en evenementen, maar het grote verschil is dat het bekertje vanaf 2024

hoogwaardig moet worden gerecycled. Dat kan alleen met PET of rPET en een goed bekersysteem.”

Om ervoor te zorgen dat bezoekers van een festival of event hun bekers retourneren, wordt daarom gewerkt met een statiegeld- of kortingssysteem. “Het is hetzelfde systeem dat geldt voor hardcups”, legt Huib Joor, oprichter van evenementenbureau YOUR Productions, uit. “Als je een hard-

cup niet terugbrengt, moet je statiegeld of een boete betalen. Bij een softcup kan dit net zo goed. Mensen denken vaak dat een softcup de verbrandingsoven ingaat, maar ze kunnen prima ingezet worden in een circulair systeem en terugkeren als nieuwe beker.”

Het eerlijke verhaal

Bijnsdorp: “Er wordt bij voorlichtingsbijeenkomsten vaak verwezen naar een onderzoek dat een paar jaar geleden is uitgevoerd door onderzoeksinstituut The LCA Centre. In dit onderzoek zijn verschillende modellen gepresenteerd, maar het model dat je telkens terug ziet komen is dat een hardcup na zes keer gebruik duurzamer is dan een softcup, wanneer 75% van de softcups retour komt en 90% van de hardcups. Dat was op dat moment ‘best practise’. De retourpercentages zijn bij softcups inmiddels veel hoger, we zitten regelmatig op 95% retour en verschillen daarin niet van de resultaten met de hardcup. Maar als je bedenkt dat een softcup vijf tot tien keer minder plastic bevat, zorgen hardcups bij dezelfde uitvalspercentages voor veel meer plasticverlies. Als je dan wetten maakt om plasticgebruik terug te dringen –waarbij je de hardcup als norm beschouwt

en de softcup als uitzondering – moet je dit meenemen in de argumentatie. Het is geen moeilijke rekensom. Waarom trek je beide bekers niet gelijk en leg je de focus op de circulariteit? Ligt het niet voor de hand om ook juist het systeem te controleren dat voor het meeste plasticverlies zorgt wanneer het misgaat? Niemand weet nu exact hoeveel hardcups beschadigen of niet terugkomen na gebruik, er is geen controle op. We willen dat het eerlijke verhaal wordt verteld. Er komt wat ons betreft dus ook een nieuwe versie van het onderzoek op basis van de huidige stand van zaken. Dat is dan in elk geval gebaseerd op de kennis van nu.”

Beeldvorming

Huib Joor benadrukt dat ook de beeld-

vorming een belangrijke rol speelt. “Neem alleen al de naam. De softcup wordt nog steeds ‘wegwerpbeker’ genoemd. Het gaat weliswaar om een single-use beker, maar je gooit ‘m niet weg, je brengt ‘m terug. ‘Terugbrengbeker’ bekt misschien niet zo lekker, maar het dekt de lading wel beter. Als je de softcup gebruikt in een circulair systeem, komt dat heel dicht in de buurt van een oneindige lus. De hardcup daarentegen is niet oneindig te gebruiken; de bekers verslijten of raken beschadigd. Ze zijn dan alleen te gebruiken in laagwaardige recycling. Hardcups zijn multi-use, maar hoe definieer je dat? Kijk je naar hoe vaak er uit een beker wordt gedronken of kijk je naar zijn levensloop? Een wegwerpaansteker die je niet kunt bijvullen, gaat ook 100 keer mee. Toch noemen we het een wegwerpaansteker. Het is denk ik vooral een kwestie van opvoeden en veranderen van de mindset. Thuis gooi je ook je plastic bekers niet op de grond, waarom zou je dat wel op een festival doen? De discussie wordt niet gevoerd op feiten, maar op beleving.”

De oude manier van denken komt ook terug in de beeldvorming over recycling, benadrukt Joor. “Dat je van een beker voor consumptie die aan strenge eisen voldoet terugvalt op een verkeerspaaltje. Dat is ▶

De regels

Sinds 3 juli 2021 geldt in de EU een verbod op plastic wegwerpartikelen zoals rietjes, bestek en borden. Het verbod geldt ook voor producten die gedeeltelijk gemaakt zijn van plastic of bioplastic. Vanaf 2024 zijn wegwerpbekers, -bakjes en -bestek niet meer toegestaan in de horeca of op festivals. Op deze plekken zijn herbruikbare borden of bekers dan verplicht. Kartonnen koffiebekertjes met een laagje kunststof worden ook in de ban gedaan. Het hergebruiken van bekers op een evenement wordt de norm. Wel is er een belangrijke uitzondering: softcups mogen gebruikt worden, mits tenminste 75% gescheiden en gerecycled wordt. In 2027 moet dit 90 procent zijn.

Daarnaast werkt de overheid toe naar een volledig circulaire economie in Nederland in 2050. In 2030 moet er 50% minder gebruik van (primaire) grondsto en worden gemaakt, zodat we in 2050 een economie hebben waarbij hernieuwbare grondsto en worden gebruikt en producten en grondsto en een nieuw leven krijgen.

UPV

Producenten van wegwerpplastic moeten meebetalen aan het inzamelen van het afval en het opruimen van zwerfafval. Deze regel – onder de noemer UPV, oftewel ‘uitgebreide producenten verantwoordelijkheid’ – is vanaf 5 januari 2023 stapsgewijs ingegaan.

De komende jaren komt de Europese commissie met meer maatregelen. Zo moet 25% van frisdrank- en waterflessen vanaf 2025 gemaakt zijn van gerecycled materiaal. Vanaf 2030 wordt dit percentage verhoogd naar 30%.

'Als je gaat vergelijken, moet je dat goed doen. We willen het eerlijke verhaal vertellen'

compleet verkeerd denken. De hardcup wordt gewassen, de softcup verandert in granulaat, dat weer gebruikt kan worden voor een nieuwe beker. Hoogwaardige recycling is in mijn ogen juist het reduceren van nieuwe toevoer van plastic uit fossiele grondstoffen. Hergebruik van hardcups is nu de norm, ik zou het anders formuleren: hergebruik van de grondstof moet de norm zijn, dan vang je beide bekers.”

Vierdaagsefeesten

Voor de Nijmeegse Vierdaagsefeesten ontwikkelde CircularPET samen met Stichting Vierdaagsefeesten, Paardekooper Verpakkingen en Dar een circulair bekersysteem gebaseerd op korting op de consumptie wanneer de oude softcup werd ingeleverd. Bezoekers betaalden in dit systeem een duurzaamheidsbijdrage van 50 cent voor het eerste bekertje dat daarna als incentive ging werken om de softcup weer terug te brengen naar de bar voor inzameling na gebruik. Ruil je geen bekertje in bij je volgende bestelling, dan betaal je opnieuw 50 cent extra.

Tjeerd Bijnsdorp was verrast over het hoge retourpercentage. “We hadden niet gedacht dat maar liefst 58% van de bekertjes zou terugkomen. Ik vond de incentive van 50 cent zelf te laag, maar begreep de koudwatervrees. Het werd echter een enorm succes en ik weet zeker dat de 75% norm daar gehaald gaat worden wanneer

het publiek er nog meer mee bekend is. Standaard halen we op gesloten evenementen een retourpercentage van meer dan 90%. Dat heeft niet zozeer te maken met de keus voor de beker, maar voor het systeem. Festivalbezoekers weten inmiddels wel dat ze hun bekers terug moeten brengen naar de bar. Als ze het niet doen, kost het ze simpelweg geld. Dat zal ook

Hoe ziet de circulaire rPET-keten eruit?

» Een evenement verkoopt dranken in (r)PET bekers en flesjes.

» Het evenement verzamelt deze middels een returnsysteem en creëert zo een zogeheten mono-stroom.

» CircularPET controleert de zuiverheid van de mono-stroom.

» Het ingezamelde materiaal wordt gewogen om het resultaat te meten en daarna verwerkt tot foodgrade rPET grondstof.

» Een gespecialiseerde recycler maakt van de grondstof rPET granulaat voor een nieuwe bekerproductie.

» Een bekerproducent verwerkt het gerecyclede granulaat tot bekers voor een volgend evenement.

» Deze zijn via CircularPET (Paardekooper) weer te bestellen.

voor open stadsbrede evenementen gaan gelden. Als je ziet hoeveel schoner de stad tijdens de Vierdaagsefeesten was en hoe aanvankelijk kritische ondernemers nu positief zijn over de werking van het systeem, dan zijn we daar enorm trots op.”

De laatste beker

Het afgelopen festivalseizoen gingen Bijnsdorp en Joor al aan de slag met hun circulaire softcupsysteem, hoewel een groot aantal festivals nog enigszins de kat uit de boom lijkt te kijken. Bijnsdorp: “Veel festivals hadden zoiets van: het hoeft toch nog niet? Klopt, het is inderdaad nog niet verplicht. Maar het is wel zaak om alvast op de toekomst voorbereid te zijn. We zijn vorig jaar aan de slag gegaan op zo’n 35 festivals, en de resultaten zijn meer dan positief. Op ons eigen festival Rooskleurig in Roosendaal, dat ruim 8000 bezoekers trekt, behaalden we een retourpercentage van 97%. De hele dag was het terrein superschoon. Het laatste bekertje blijft alleen een probleem, wat overigens ook voor hardcups geldt. Daar moet het ei van Columbus nog gelegd worden. Ik verwacht zelf dat het een kwestie van tijd is voordat de meeste mensen het laatste bekertje ook gewoon terugbrengen naar de bar. Je zag het nu al veel gebeuren.”

97%

'Op het festival Rooskleurig in Roosendaal behaalden we een retourpercentage van 97%'

Naast elkaar

Hoe kijken Bijnsdorp en Joor naar volgend jaar, als de nieuwe regels ingaan? Joor: “Als iedereen verplicht aan de hardcup moet, wordt het volgens mij een grote chaos. Voor sommige festivals en venues zijn hardcups de perfecte keuze, maar vooral voor grote publieksevenementen met een open karakter (denk aan onder meer grootschalige openluchtfestivals, Koningsdag en braderieën) zijn softcups een betere optie. Hardcups moeten gespoeld worden en ook logistiek zitten er nog wat haken en ogen aan. En wat te denken van stadions? Tijdens voetbalwedstrijden wil je niet dat supporters met hardcups gaan gooien. Ook zullen er misschien mensen zijn die hun eigen bekers meenemen. Moet ik dan hun bekers schoonmaken? Dan heb ik stromend water en andere faciliteiten nodig. Om nog maar te zwijgen over het formaat van die bring your own-bekers en de hoeveelheid drank die je dan schenkt – ons personeel moet die discussie niet hoeven aangaan. Het zou me niets verbazen als uiteindelijk blijkt dat de gemeentes en de overheid er nog niet klaar voor zijn. Er is te weinig naar de praktijk gekeken.”

“De twee typen bekers kunnen best naast elkaar bestaan”, merkt Bijnsdorp op. ”Bij

de Vierdaagsfeesten werd op de terrassen bijvoorbeeld een herbruikbare beker gebruikt. Een voorbeeld dat vaak wordt aangehaald is het Leids Ontzet, waarbij hardcups werden ingezet. Wat wordt weggelaten, is dat de gemeente Leiden substantieel financieel is bijgesprongen. Wat doe je wanneer de gemeente de geldkraan dichtdraait? In vergelijking met het Leids Ontzet koste het systeem voor de Vierdaagsefeesten de gemeente ongeveer net zoveel, terwijl het zeven keer zo groot is.”

Onafhankelijke adviespartij

Bijnsdorp en Joor pleiten voor een onafhankelijk orgaan dat advies uitbrengt en met een certificaat komt. “Het is belangrijk om te weten hoe er in de toekomst getoetst gaat worden”, aldus Bijnsdorp. “Een van de CircularPET kernwaarden is dat we een certificaat afgeven, waarmee organisatoren kunnen aantonen dat ze aan de gestelde retourpercentages voldoen. Wij introduceren het, maar de objectiviteit en

betrouwbaarheid moet je waarborgen, dus ik zie liever een certificaat dat niet vanuit ons komt, maar waar wij wel aan meedoen. Als dat vanuit een onafhankelijk orgaan wordt gevoerd, hoeft de overheid alleen nog te controleren op de juistheid van het certificaat in plaats van steekproefsgewijs bij allerlei organisatoren aan te kloppen. Laat ons helpen te ontzorgen. Wij hebben een enorm belang bij een strenge controle op de recyclingpercentages want we willen niet dat er straks wordt geconcludeerd dat de uitzondering voor softcups niet het gewenste resultaat oplevert.”

Joor: “Ik heb nog nergens een onderbouwd verhaal gehoord of gelezen over de handhaving. Gaat een inspecteur vragen hoeveel bekers er gebruikt zijn tijdens een festival en wat het retourpercentage is? Pakt hij of zij dan de administratie erbij? En wie gaat de inspecteurs opleiden? Maak gebruik van de kennis die er al is. Uiteindelijk gaat het om duurzaamheid, dát moet voorop staan.” ◾

'Als iedereen verplicht aan de hardcup moet, wordt het volgens mij een grote chaos'

7 uitdagingen voor de festivalzomer van 2023

De pandemie heeft veel indruk op iedereen gemaakt de afgelopen jaren, maar datzelfde geldt ook voor de festivalzomer van 2022, de eerste volwaardige in drie jaar tijd. Wat kunnen we de komende festivalzomer verwachten? We zetten de zeven belangrijkste uitdagingen op een rij.

1Inflatie

Vrijwel alles is duurder geworden en dus zitten festivals opgescheept met flink hogere kosten, terwijl ze de ticketprijzen niet in één keer met tientallen procenten kunnen verhogen. De redenen voor stijgende prijzen bij de leveranciers variëren van hogere lonen tot hogere energiekosten. “Maar,’ zegt Allan Hardenberg, CEO en medeoprichter van ALDA, “stijgende prijzen zijn niet altijd het gevolg van hogere kosten. Er wordt vaak een kunstmatige schaarste gecreëerd. De magazijnen staan in werkelijkheid vaak vol met spullen die jaren geleden geproduceerd zijn.”

2

Verzekeringen zijn onbetaalbaar en dekken minder

Nu de corona­pandemie heeft laten zien wat er allemaal kan misgaan is het voor organisatoren ook duidelijker geworden waar je je allemaal tegen zou willen verze

keren. Tegelijkertijd zijn ook verzekeraars zich bewuster van de risico’s die een pandemie met zich mee kan brengen, waardoor polissen duurder zijn geworden. Niet alleen zijn ze duurder geworden, de dekking is ook nog eens omlaaggegaan.

3Het is weer lastiger geworden om mensen het OV in te krijgen.

Tijdens de pandemie zijn mensen het reizen met de trein ontwend geraakt. “En ook de verminderde frequentie waarmee treinen rijden en het feit dat ze korter zijn geworden zorgt ervoor dat mensen weer vaker dan voorheen de auto instappen”, denkt Lowlands­ directeur Eric van Eerdenburg. “Dat zorgt voor bomvolle parkeerplaatsen.”

Allan Hardenberg, CEO en medeoprichter ALDA

‘Voor corona was het gevoel van FOMO leidend in de festivalwereld. Nu zie je dat bepaalde automatismen weg zijn. Mensen moeten er nog steeds een beetje aan wennen dat er zoveel feesten zijn. Onze aanpak is nu op veel vlakken anders dan voor de pandemie. Zo hebben we veel jonge mensen aangenomen. Ik denk dat we af moeten van het idee dat we altijd precies weten hoe de wereld werkt. Daarbij hoort ook dat je accepteert dat bezoekers zelf bepalen welke artiest wel of niet hot is. We nemen veel beslissingen vanuit data en zorgen ervoor dat we niet altijd hetzelfde rijtje artiesten afgaan. Waar we vroeger vaker zonder meer een David Guetta op de line-up zetten, kiezen we nu vaker voor iemand die dichter bij de jongere doelgroep staat, zoals Fisher.”

4Je moet je inleven in het steeds jonger wordende publiek Festivalorganisatoren behoren steeds vaker tot de leeftijdsgroep die minder naar festivals gaat. Dat betekent dat ze zich meer moeten inleven in jongeren of collega’s moeten aanstellen die dat voor hen doen. De aantrekkingskracht van artiesten die voorheen als headliners geboekt werden wordt ge

leidelijk minder, terwijl gloednieuwe artiesten in een keer relevant kunnen zijn voor het hoofdpodium.

DOOR: CHRISTIAAN DE WIT

Eric van Eerdenburg, directeur Lowlands

“Dat festivalkaartjes te duur worden voor 19-jarigen, dat is toch echt w e l iets waar ik me weleens zorgen over maak. De kosten van materialen als rijplaten en toiletgebouwen zijn hoger geworden en daarnaast ook schaarser. Die schaarste wordt onder andere veroorzaakt doordat deze materialen ook nodig zijn voor het bouwen van opvangcentra voor vluchtelingen. De uitdaging voor ons is ervoor te zorgen dat de ticketprijs zo laag mogelijk blijft en dat het festival tegelijkertijd levensvatbaar blijft. De tegengestelde belangen van artiesten en f e stivals qua vergoedingen voor optredens zijn natuurlijk altijd al een punt van discussie geweest: artiesten willen zoveel mogelijk verdienen en wij moeten proberen de kosten te drukken. Gaat het om Britse bands dan is deze spanning nog groter geworden omdat zij vanwege de Brexit met hogere uitgaven te maken krijgen - ze komen n o g wel maar je moet er nog meer dan voorheen de portemonnee voor trekken.”

5

P ersoneelstekort

Hoewel inmiddels al een minder groot probleem dan vorig jaar, is het nog steeds lastig om barpersoneel en beveiligers in te huren. Omdat de onzekerheid over de doorgang van evenementen afneemt, verwacht Allan Hardenberg dat deze tekorten zich in de loop van het aankomende festivalseizoen steeds verder zullen oplossen.

6

De competitie is moordend

Bezoekers zijn kieskeuriger geworden en vragen zich steeds meer af welk festival ze nou écht niet willen missen. Het is dus lastiger geworden om kaarten te verkopen en het zou dan ook kunnen dat er een aantal festivals gaat afvallen. Hoe ga je met die nieuwe situatie om? Door nog meer onderscheidend te zijn, scherper te programmeren en te luisteren naar je doelgroep.

7

Duurzaamheid

Duurzamer worden gaat gedeeltelijk bijna vanzelf. Zo wordt het steeds makkelijker om je waterfootprint te verminderen omdat mensen steeds minder vlees eten. Op andere vlakken is meer inspanning vereist. Zie ook ons verhaal over softcups en hardcups en recycling op pagina 10.

Mauke Rodermond, creatief directeur Drift Festival en Herfstdrift

“Kijk ik om me heen dan zie ik een markt die oververzadigd is. Een van de effecten daarvan is dat je ziet dat mensen minder bereid zijn om te reizen voor een festival. Waarom zou je, als er in je eigen stad al genoeg te doen is? Eigenlijk zou een kleiner aanbod aan festivals goed zijn, maar dat is tegelijkertijd ook heel cru natuurlijk, omdat je het iedereen gunt door te kunnen blijven gaan. Deze tijd dwingt je om je af te vragen: wat maakt jou als festival uniek? Zo’n gevoel dat mensen bij je hebben, verandert natuurlijk niet van de ene op de andere dag en ik ben blij dat wij al twintig jaar zo’n trouwe doelgroep hebben. Toch is het belangrijk om mensen te blijven verrassen met nieuwe ideeën. Zo denken we continu na over de aankleding van ons festival en laten we kunstenaars elk hun eigen area cureren. Qua muzikaal aanbod is het belangrijk om fris te blijven en vaker te kiezen voor jong talent.”

Burgerweeshuis versus gemeente Deventer

Tijdens de afgelopen editie van Eurosonic Noorderslag won het Burgerweeshuis een IJzeren Podiumdier voor Beste Podium. Directeur Kelly Hammer ziet de prijs als een hart onder de riem. De bijna 40-jaar oude instelling is sinds november vorig jaar verwikkeld in een strijd met de Gemeente Deventer. De inzet is verhuizing naar een nieuw pand óf een samenvoeging met de Deventer Schouwburg.

DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

Tien jaar geleden startte Burgerweeshuis in samenwerking met de gemeente Deventer een onderzoek naar de verhuizing naar een nieuwe, modernere locatie. Wethouder Ilse Duursma is echter voorstander van een nieuw onderzoek waarbij het Burgerweeshuis en de Deventer Schouwburg onder één dak gehuisvest worden. Directeur Kelly Hammer noemt dit ‘een slecht plan’.

Hoe is Burgerweeshuis gestart?

Kelly Hammer: “Wij komen uit de krakersbeweging. Het monumentale pand, waar we nu nog steeds in zitten, werd in 1981 gekraakt. Een paar jaar later is op die plek een jongerencentrum ontstaan, dat is uitgegroeid tot een poppodium. Onze locatie zorgt wel voor de nodige uitdagingen, vooral nu onze industrie grote stappen heeft gemaakt op het gebied van professionalisering. Burgerweeshuis is eigenlijk te groot voor nieuwe talenten en niche-genres, maar te klein voor de echt grote namen. De grote artiesten slaan ons vaak over omdat we bijvoorbeeld niet kunnen uitpakken met een lichtshow of projecties. Daarnaast merken we steeds vaker het gemis van een ruime backstage en moderne kleedkamers. Met een zaal die plaats biedt aan 450 bezoekers is het ook moeilijk om tot een gezonde exploitatie te komen op bijvoorbeeld het gebied van tickets en horeca. Wil je toekomstbestendig zijn, dan moet daar allemaal verandering in komen en daar zijn we al heel erg lang mee bezig.”

Draait Burgerweeshuis een gezonde exploitatie?

“Dat doen we, ondanks alle uitdagingen, zeker.”

Eind vorig jaar kwam Burgerweeshuis in het nieuws. De gemeente wilde dat jullie zouden intrekken in de plaatselijke schouwburg. Jullie beschouwen dit als een slecht plan. Zouden op die manier echter niet al die uitdagingen zijn opgelost?

“Dat zou je denken, maar volgens ons kom je hierdoor juist dichter bij het ravijn terecht. We zijn al tien jaar bezig om een toekomstbestendige herhuisvesting te vinden. Er is in eerste instantie locatieonderzoek gedaan, maar het advies was om te verbouwen op de huidige locatie. Dat plan is uitgewerkt, maar het college en de raad zetten daar een streep door. Er was hiervoor geen ruimte binnen de cultuurportefeuille. Er is opnieuw locatieonderzoek gedaan en daar is uiteindelijk het haveneiland uitgekomen. Die plek werd vorig jaar omarmd door de raad. We zijn toen aan de slag gegaan om een goed plan te maken. Je praat over een investering van ongeveer 15 mil-

kwamen met het idee om de twee instellingen onder een dak te voegen. Dat viel bij ons verkeerd. Vooral omdat er geen tijd meer is om weer een nieuw onderzoek te starten en we hier al een decennium mee bezig zijn. Een nieuw onderzoek duurt zeker een à twee jaar en de plannen voor Haveneiland liggen klaar.”

Hoe realistisch is het doorgaan van het Haveneiland-plan op dit moment?

“Begrijp mij goed, natuurlijk willen wij ook dat de Schouwburgplannen opgelost gaan worden. Alleen los je dat niet op door daar een poppodium aan toe te voegen. Daarmee doe je beide partijen tekort. Dat verhaal is te onderbouwen met steekhoudende argumenten. Daarnaast hebben we gekeken of er succesvolle voorbeelden waren en die zijn er gewoon niet - mits je accepteert dat de popfunctie altijd het onderspit delft. Dat is vreemd, want je kunt stellen dat de rollen na corona zijn

joen euro. Er speelden echter ook andere dossiers, bijvoorbeeld die van de Deventer Schouwburg, die met een exploitatieprobleem worstelt. Ook zij zochten naar een manier om toekomstbestendig te worden. Hun plan bleek echter vele malen duurder uit te vallen. Bij elkaar praat je over 50 miljoen. Dit heeft ervoor gezorgd dat de gemeente aan de rem heeft getrokken en is gaan zoeken naar andere oplossingen. Zij

omgedraaid. De popsector zit bijna op de cijfers van 2019 en het theater blijft toch achter. Wij geloven heel erg in het Haveneiland-plan en zijn bijna constant in gesprek geweest met de raad. Ik durf nog geen uitspraken te doen over hoe realistisch dit nog is. Inmiddels zijn er verschillende openbare vergaderingen geweest en daar is het belang van een poppodium heel vaak onderstreept.” ▶

‘Onze bezoekers en Deventernaren begrijpen wat het Burgerweeshuis betekent voor Deventer en ondersteunen ons volledig’

Denk je al na over wat er gaat gebeuren als de gemeente voet bij stuk houdt?

“Dat is een vraag die ik niet kan beantwoorden. De feiten zijn dat we vol inzetten op het Haveneiland en er geen tijd is voor een nieuw plan. De gemeente wil voor een nieuw onderzoek vier ton uittrekken. Dat is een gigantisch bedrag en als je het mij vraagt weggegooid geld. Al vroeg in dit traject hebben we goed naar onszelf gekeken en de vraag gesteld of we niet te veel oogkleppen op hebben. Maar alle onderzoeken kennen dezelfde conclusie: dit moet je niet willen.”

Hebben jullie contact met de Deventer Schouwburg?

“Natuurlijk praten we met elkaar. Directeur Rob van den Hove gaf een paar weken terug een interview aan het AD waarin hij zegt vooral te geloven in de plannen die het theater zelf heeft gemaakt. Hij heeft daar, net als wij dat deden, hard aan gewerkt. Rob zegt dat hij geen mening over het collegevoorstel heeft. Dat begrijp ik wel omdat hij, met het exploitatietekort, in een andere situatie zit dan wij.”

Burgerweeshuis heeft inmiddels meerdere protesten georganiseerd, waaronder een optocht naar het stadhuis voordat een vergadering begon. Wat waren de reacties?

“Onze bezoekers en de Deventernaren begrijpen wat het Burgerweeshuis betekent voor de stad en ondersteunen ons volledig. De demonstratie werd dan ook massaal bezocht. Daarnaast zijn er inmiddels twee Raadstafels geweest en die waren alleen maar gevuld met insprekers. Burgers die zich zorgen maken over het voorstel van het college. Dat is veelzeggend. We horen ook geen tegengeluid van mensen die dit wel een goed plan vinden.”

Voor deze perikelen kwam de bran-

che net uit de corona-periode. Hoe was dat voor een kleiner podium en merken jullie daarvan nog iets?

“De pandemie liet vooral zien hoe veerkrachtig iedereen hier is. We zijn al snel gaan kijken wat we wél konden doen, bijvoorbeeld tuinconcerten en ondersteuning voor aanstormend talent. Een bijzonder project tijdens de pandemie was de lancering van een pop-uplocatie. Grappig genoeg was dit op het Haveneiland. Ook fi nancieel zijn we goed uit de coronaperiode gekomen. Van maart vorig jaar tot september konden we ons geluk niet op. Er was veel behoefte en snel zaten we weer op de bezoekersaantallen

kelijkheid en het bereiken van jongeren zijn belangrijk voor Burgerweeshuis en ik maak mij soms zorgen hoe we dat allemaal kunnen bewerkstelligen. Aan de andere kant is er nog geen trend te zien dat de bezoeker niet komt. In het Noorderslagweekend hadden we DeLikt staan en organiseerden we een clubavond. Beide waren goed voor een omzet waar je u tegen zegt.”

Tijdens ESNS wonnen jullie in de categorie Beste Podia een IJzeren Podiumdier, gekozen door leden van de branchevereniging VPNF. Hoe was dat?

van 2019. Waar we wel tegenaan lopen, is dat de programmering van nieuw talent en niche wel wat achterblijft. Dat is een trend die je overal ziet. De grote namen doen het in Nederland heel goed en alles wat daar onder valt een stuk minder. We kunnen dit jaar gelukkig wel inzetten op grote tuinconcerten voor meer bezoekers met artiesten als Claw Boys Claw, DeWolff, Delinquent Habits en Curtis Harding. Je praat dan over bezoekersaantallen van zo’n 750. Een andere nasleep zijn de prijzen en het gebrek aan technisch personeel. Zo hebben wij opnieuw de horecaprijzen moeten verhogen. Iets dat je eigenlijk niet wilt doen, maar je ontkomt er niet aan. Ook zaken als inclusiviiteit, diversiteit, toegan-

“We waren al superblij met de nominatie, samen met Ekko, Muziekgieterij en Patronaat. Dat we de prijs ook wonnen, kwam als verrassing, ook al hoorde ik meerdere keren ‘Jullie verdienen hem, zeker gezien wat er allemaal speelt’. Deze prijs laat zien dat de branche begrijpt dat je binnen de muziekketen ook als een klein podium een functie hebt binnen het clubcircuit. Daarnaast is dit natuurlijk ook een groot hart onder de riem. Wat er nu in Deventer met ons speelt is niet alleen het gesprek in de stad, maar ook daarbuiten. Een ander bijkomend voordeel is dat deze prijs een helder signaal is richting de gemeente. Dit heeft volgens mij meer impact dan dat ik nog 100 keer aan het college en de raad het belang van Burgerweeshuis benadruk.”

Waar staat Burgerweeshuis over vijf jaar?

“Ik hoop dat we dan van een klein naar een middelgroot podium zijn gegroeid, met twee zalen. Een van 700 en een van 275. We zijn goed in talentontwikkeling, staan bekend om onze nachtprogrammering en krijgen de internationale subtop op ons podium. Dat gaan we vasthouden en uitbreiden om zo een nog grotere regionale functie te krijgen. Dit alles hopelijk in een nieuw pand op het Haveneiland.”

‘De feiten zijn dat we vol inzetten op het Haveneiland en er geen tijd is voor een nieuw plan’

De internationale uitstraling van het Zuiderparktheater

Sinds 2020 organiseert Greenhouse Talent – in samenwerking met stichting Zuiderparktheater – tussen mei en september een reeks concerten in het Haagse

Zuiderparktheater, het enige openluchttheater van Zuid-Holland. In eerste instantie noodgedwongen op kleine schaal vanwege de COVID-pandemie, maar inmiddels kenmerkt een volwassen programma vol klinkende (inter)nationale namen de reeks

Zuiderpark-concerten, ook komende zomer weer.

Dit jaar is het exact een eeuw geleden dat is gestart met de aanleg van wat we nu als het Zuiderpark in Den Haag kennen. Het 14 hectare metende park heeft altijd een multifunctionele bestemming gehad met veel aandacht voor cultuur en livemuziek. Het openluchttheater is sinds het einde van de jaren dertig een onlosmakelijk onderdeel van het park. Gelegen op een door bossen omringd schiereiland, biedt het theater plaats aan 1.200 bezoekers.

“Stichting Zuiderparktheater zocht in 2020 een nieuwe partner voor de commerciële concertprogrammering van het theater”, vertelt Wouter de Wilde, Head Promoter en COO bij Greenhouse Talent.

“Als gerenommeerd boekingskantoor én concertorganisator zagen wij hier met Greenhouse Talent een enorme kans in, omdat veel artiesten in de zomer willen spelen in aanvulling op festivalboekingen of juist specifi ek speciale locaties willen

spelen in de buitenlucht. Bovendien is het ook een prachtige, unieke locatie waar van nature al een relaxte sfeer hangt.”

‘Bijna een privéconcert’

Bezoekers prijzen de fijne sfeer in het theater dan ook. Hier voelt een concert zo intiem, dat kaartkopers het bijna als een privéconcert omschrijven. Op het terrein kan er voor aanvang van de show een hapje worden gegeten bij een foodtruck en er is volop ruimte om met een koud drankje te loungen op één van de zitjes op het beschutte terrein. Terwijl de zon ondergaat kunnen 1.200 bezoekers genieten van een volledige show en erna nog een naborrel doen onder begeleiding van een dj. Waar mogelijk met een lokale of nationale support act, om zo ook opkomend talent een platform te bieden. De Wilde: “We zijn in 2021 begonnen met nationale artiesten in een coronasetting van 280 bezoekers per show. Onder andere Douwe Bob, DeWolff

en Son Mieux gaven toen een optreden in het theater. Uiteraard konden ook Haagse Helden als Pink Floyd-tributeband Pink Project en cabaretier Sjaak Bral niet ontbreken in de programmering.”

Internationale uitstraling, gericht op de regio

De Wilde: “Wij zijn in 2022 in samenwerking met het theater begonnen met een campagne gericht op de regio om ons mooie - en dat jaar ook deels internationale - programma voor het voetlicht te brengen. Onder anderen The Waterboys, Seasick Steve, Selah Sue, Clouseau en Suzanne Vega stonden op de bühne, maar ook nationale top-acts als de Edwin Evers Band, De Dijk, Ilse DeLange en Ellen ten Damme waren in het theater te zien. Greenhouse Talent mocht vorig jaar 20.000 bezoekers ontvangen in het theater, een mooi aantal voor de eerste ‘niet-corona’-reeks.”

Programma 2023

Voor komend jaar zijn er op het moment van schrijven (half februari) 10 shows aangekondigd en loopt de kaartverkoop heel goed. Greenhouse Talent verwacht in totaal zo’n 20 shows aan te kondigen. Elske Vos en Tom Kohl – samen verantwoordelijk voor de muzikale boekingen in het theater – zijn al vanaf het najaar van 2022 druk bezig met de programmering van dit jaar. “Zeker de internationale acts beginnen al vroeg met het plannen van hun zomershows, vaak een combinatie van clubshows en festivalshows. Het is aan ons om ze ervan te overtuigen dat het Zuiderparktheater onderdeel moet zijn van hun tour. Gelukkig hebben we zelf een uitgebreid roster en netwerk, maar ook met alle boekingskantoren in Nederland worden korte lijntjes onderhouden zodat we een mooi programma kunnen samenstellen. We zijn heel trots op internationale namen als Curtis Harding, Venice en Sons of the East. Uit onze eigen stal staan dit jaar Young Gun

Silver Fox, Paul Carrack, Kiefer Sutherland en Haagse bands Splendid en Pink Project op het programma en we gaan de komende weken nog een paar mooie namen bekendmaken”, aldus Vos. Kohl voegt eraan toe: “Zuiderpark Live is een waar feest voor de muziekliefhebber, we bieden voor ieder wat wils. Er is toch niks lekkerder dan op een zonnige avond te genieten van de soul & funk van Curtis Harding of juist van de heerlijke groove van Young Gun Silver Fox. En uiteraard gaan de Edwin Evers Band (twee uitverkochte shows) en Pink Project weer een feestje bouwen in het theater – waar dan wel zitplaatsen zijn, maar menig bezoeker vaak na een paar nummers al op de banken staat te dansen. Het belooft dus weer een mooie zomer te worden in het Zuiderparktheater in Den Haag. Tegelijkertijd kijkt ons boekingsteam ook alweer vooruit naar 2024, want we kunnen niet vroeg genoeg beginnen met het binnenhalen van mooie (inter)nationale namen!”

- Donderdag 18 mei 2023 - Edwin Evers Band

- Vrijdag 19 mei 2023 - Edwin Evers Band

- Zaterdag 20 mei 2023 – Splendid

- Zaterdag 27 mei 2023 – Paul Carrack

- Donderdag 1 juni 2023 - Venice

- Donderdag 8 juni 2023 - Curtis Harding

- Zaterdag 10 juni 2023 - Pink Project

- Vrijdag 23 juni 2023 - Young Gun Silver Fox

- Zaterdag 15 juli 2023 - Kiefer Sutherland

- Vrijdag 18 augustus 2023 - Sons of the East

Over Greenhouse Talent

Greenhouse Talent is een onafhankelijke, internationale concert- en comedypromoter, booking agency en festivalorganisator met kantoren in Breda (Nederland) en Gent (België). Gezamenlijk promoten de kantoren jaarlijks meer dan 1000 concerten, comedyshows en familieshows en bestaat het roster uit toonaangevende internationale en nationale acts en artiesten. Greenhouse Talent promoot, organiseert en boekt alle (muziek) genres in grote en kleine locaties, van lokale zalen tot grote arena’s in Nederland als de AFAS Live, Ziggo Dome en Rotterdam Ahoy. Daarbuiten produceert Greenhouse Talent concerten en festivals op buitenlocaties, zoals komende zomer Rammstein in het Stadspark te Groningen.

Bekijk het volledige programma op www.zuiderparklive.nl

FOTO: CHARLES BATENBURG

Oplage 3.500 stuks Oplage 7.500 stuks

MAGAZINES

Het laatste live-nieuws op alle devices

Interesse om samen te werken?

Neem vrijblijvend contact op met ons team via sales@entertainmentbusiness.nl voor de mogelijkheden of een (virtuele) kop ko e.

Buma Cultuur blikt vooruit op 2023

Buma Cultuur staat al sinds jaar en dag klaar voor de Nederlandse muziek en componisten. Ook dit jaar staan er weer de nodige evenementen op de planning ter ondersteuning en promotie van de Nederlandse muziek. Buma Cultuur-directeur

Frank Helmink blikt terug en kijkt vooruit.

Begin dit jaar vond er eindelijk weer een fysieke editie plaats van Eurosonic Noorderslag. “De eerste editie na de coronajaren was volledig uitverkocht en eigenlijk heb ik alleen maar blije mensen gezien en gesproken tijdens die paar dagen”, vertelt Frank Helmink. “Ik merkte dat er wat meer jongere professionals aanwezig waren, dat is altijd fijn voor de toekomst van het evenement. We hopen iedereen natuurlijk volgend jaar weer te zien!”

Nieuwe versies

Het team van Buma Cultuur is momenteel druk bezig met de evenementen te up daten en in een nieuw jasje te steken. “Ik kan er nog niet heel veel over zeggen, maar wel dat we onder meer een nieuw productieteam op de Buma Awards hebben gezet. De Buma Awards krijgen een andere vorm dan de afgelopen edities.”

Ook geeft Helmink aan dat Buma NL, het netwerk- en kennisevenement voor zowel componisten, artiesten en muziek-industrieprofessionals die actief zijn in het Hollandse muziekgenre, op een andere locatie gaat plaatsvinden. “Met wat er nu op papier staat en wat we gezien hebben op locatie, wordt het vetter dan vet.” Helmink kijkt verder uit naar de uitreiking van de tweede Buma Kindermuziekprijs op 3 april. Dit is een nieuwe oeuvreprijs voor Nederlandse componisten die zich richten op kinderen. Vorig jaar won Dirk Scheele de eerste Buma Kindermuziekprijs. “Dat wordt weer te gek. Ook dit jaar combineren we dit met de uitreiking van de Willem Wilminkprijs voor Beste Jeugdlied. Daar komt nu waarschijnlijk een aanmoedigingsprijs bij, zodat op die manier ook opkomende muzikanten en componisten worden ondersteund.”

Buma Music Academy

Daarnaast wordt hard gewerkt aan Buma Music Academy, het online muzieklesprogramma voor middelbare scholen. “Het is zo tof om te zien dat kinderen die nog nooit een instrument vast hebben gehouden, op deze manier in aanraking komen met muziek en daar zo enthousiast van worden. Om meer scholen te strikken lanceren we in maart masterclasses van allerlei artiesten die op scholen met de kinderen muziek gaan maken.”

Het blijft volgens Helmink zaak om de componist vaker in het zonnetje te zetten. “Zo hebben we de afgelopen Top 40 Awards een deal gesloten met organisator Q-Music. Ook de componisten van de met awards bekroonde muziek krijgen nu een prijs. Dit zijn misschien kleine dingetjes, maar het is toch een manier om te laten zien dat degene die je op het podium ziet niet altijd degene is die de liedjes schrijft.”

FRANK HELMINK

DOOR: CAS SPIERTZ

EventSummit wil bezoekers inspireren

EventSummit viert op 9 maart zijn 15de verjaardag. Mede- eigenaar

Arjen Lemstra wil een jubileumeditie van niveau neerzetten. “We zetten al 15 jaar een evenement neer dat zeer hoog gewaardeerd wordt en steeds relevant is gebleven.”

Sinds 15 jaar is EventSummit een vaste waarde binnen de evenementen- en festivalwereld. Het netwerkevenement is het perfecte moment om bij te praten met bestaande klanten, nieuwe te leren kennen en geïnspireerd te worden. “Er is geen geheim recept voor ons aanhoudende succes,” meent eigenaar Arjen Lemstra. “EventSummit is altijd een laagdrempelig evenement geweest, waar iedereen uit de industrie terecht kan. Daarnaast staat het bekend als een event waar de standhouders ontzorgd worden. Zodra zij binnenkomen, staat alles klaar en kan het

zakendoen beginnen. Daarnaast zorgen we ook altijd voor een interessant sprekersprogramma. En laten we het feestje aan het einde van de dag niet vergeten. Met deze jubileumeditie pakken we hier flink mee uit. Aan het einde van de dag om half zes start een tof feestje. Dit keer hebben we niet gekozen voor een aparte locatie, maar doen we het gewoon op de beursvloer. Hiervoor is er een waanzinnig mooi plein ingericht met foodtrucks, een bar en een podium. Daar kunnen de aanwezigen genieten van de Live Jukebox, Timm United en een optreden van Dries Roelvink.”

3000 bezoekers

Vorig jaar trok EventSummit 2400 bezoekers en 400 exposanten naar Jaarbeurs Utrecht. Na twee jaar stilstand door de COVID-19 pandemie bleek de animo voor EventSummit groot. Volgens Lemstra ligt de kaartverkoop voor de 2023-editie ‘op koers’. “De massa moet nog komen, wij verwachten uiteindelijk zo’n 3000 bezoekers te verwelkomen. Het aantal standhouders blijft met 400 hetzelfde. Naast internationale concurrentie lopen we toch tegen een nasleep van corona aan. We horen van veel exposanten dat zij nog steeds worstelen met personeelstekorten en aan het puzzelen zijn voor het komende seizoen. De logische vervolgvraag is dan: waarom zou je dan op een beurs gaan staan? Dat is te begrijpen. Om de concurrentie voor te zijn, onderzoeken we de mogelijkheid om EventSummit volgend jaar een maand naar voren te trekken. Dan zitten we dus in begin februari en dat idee werd in de branche met veel enthousiasme ontvangen.”

Onderscheidend vermogen

De 400 exposanten laten als vanouds de diversiteit van dienstverlening, locatie en techniek zien. Het rondlopend entertainment is iets minder dan voorafgaande jaren. Een bewuste keuze aldus Lemstra. “Dat was voor sommige partijen toch iets te storend. Daarvoor in de plaats hebben

DOOR : JEROEN VAN TRIERUM

we groots ingezet op heel gave VR-dingen, simulatoren, feestcaravans en een levensgroot Pac-Man-spel van 11 bij 13 meter. Naast zaken doen willen we namelijk laten zien dat het binnen deze industrie ook draait om de fun. We willen die specifieke festivalsfeer pakken. Dat is gelijk het onderscheidend vermogen van EventSummit. Wij komen zelf uit die wereld en dan kijk je anders naar bijvoorbeeld uitstraling en uitvoering.” Duurzaamheid staat daarnaast ook hoog in het vaandel van de organisatoren. “Dat zie je bijvoorbeeld terug bij de afbouw. Vaak worden dan vele meters tapijt in de afval gedumpt. Wij hebben gekozen om te werken met tapijttegels. Bij het afbreken van de stands gaan daarnaast de banners weer mee met de exposanten. Ons doel is dat er zo weinig mogelijk afval achterblijft. Doordat EventSummit maar een dag is, zijn er maar twee vervoersbewegingen.”

Sprekers

Naast het zakelijke aspect is het sprekersprogramma één van de andere belangrijke pijlers van EventSummit. Hiervoor werkt de organisatie samen met DeSpreker, Quality Booking en Sprekerhuys. De opdracht is altijd om iets anders te neer te zetten dan je op andere beurzen ziet.

“Met dit soort programma’s wordt vaak de diepte ingegaan met relevante punten als duurzaamheid, veiligheid en personeel. ▶

'EventSummit is altijd een laagdrempelig evenement geweest, waar iedereen uit de industrie terecht kan'

Het is de vraag of dit interessant is voor een grote groep bezoekers. Daarom zetten wij meer in op de alledaagse belevingswereld. Je moet dan bijvoorbeeld denken aan talks over mindfulness, werk/privé-balans, veerkracht en inclusie op de werkvloer. Hierdoor is er een programma ontstaan dat voor ieder wat wils biedt. Ons uiteindelijke doel is vooral om de bezoekers te inspireren. Hiervoor is er een aantal aansprekende namen gestrikt die interessante verhalen gaan vertellen.”

Op het programma staan onder andere directeur en medeoprichter van ALDA Allan Hardenberg, trendwatcher en merkenbouwer Markward van der Mieden, auteur Wouter de Jong, expert voor een gezonde digitale leefstijl Carlijn Hermes, voormalig special forces operator Frenk van Assen, motivational speaker Eva Eikhout, chef en ondernemer Ron Blaauw en diversiteit- en inclusiviteit-expert Sophie Anne-Onland. In totaal zijn er 16 talks.

EventPlatform Meeting

Lemstra is blij en trots dat EventSummit voor deze editie ook de EventPlatform Meeting nieuw leven inblaast. Dit is een platform van branche- en vakorganisaties in de zakelijke evenementenbranche als

CLC-VECTA, Dutch Venue Association, IDEA, Genootschap voor Eventmanagers, G14, MPI, NVBO, ONCE, Platform Cultuur Locaties, Verhurend Nederland en Vereniging van Evenementenmakers. “We trappen in de ochtend hiermee af met twee geweldige sprekers: Allan Hardenberg en horecatycoon Won Yip. Zij worden live geinterviewd door Robert de Vries van Quality Bookings. Vroeger was bij Event op de tweede dag een soortgelijke meeting altijd een groot succes bij de aanwezigen. Door dit weer op te pakken laten we weer zien dat EventSummit een verbindende factor is voor iedereen binnen de industrie.”

Groei

Op de vraag of het uitbreiden naar een meerdaags event een van ambities is antwoord Lemstra resoluut. “Nee. Dat is ook niet nodig, gezien de bezoekersaantallen. Misschien als die ineens gigantisch aantrekken kunnen we daarover nadenken, maar dat staat nu niet op onze agenda.”

De EventSummit-eigenaar vraag zich daarnaast af of een forse toename in bezoekers wel realistisch is. “We hebben een uitstekende reputatie en zijn bekend in de markt. Ik denk dat het huidige aantal bezoekers prima is. Natuurlijk komen daar ieder

standhouders. Dat moet

jaar nieuwe bij, maar ik voorzie geen hele grote toenames. Dat hoeft overigens ook helemaal niet. We zetten nu al 15 jaar een klasse evenement neer dat zeer hoog gewaardeerd wordt door de bezoekers en dat steeds relevant is gebleven. Wel zie ik nog groei in het aantal standhouders. Dat moet volgend jaar weer op het oude niveau zitten.” ◾

BEZOEK ONS TIJDENS EVENTSUMMIT: STANDS 4B35 & 4B37

op EventSummit

Traditiegetrouw is ook EB Live aanwezig op EventSummit, wederom met een eigen stand. Het complete EB Live-team staat klaar voor vragen of ideeën om het vakblad nog relevanter te maken. Daarnaast zullen we verschillende live-professionals interviewen over onder meer trends en ontwikkelingen. Deze (korte) gesprekken worden gefilmd en zullen we de komende tijd publiceren op onze site, in onze nieuwsbrieven en op onze socials. Mocht je op voorhand een meeting willen inplannen of bijpraten, neem dan alvast contact met ons op! Mail naar redactie@entertainmentbusiness.nl.

'We zetten nu al 15 jaar een klasse evenement neer dat zeer hoog gewaardeerd wordt door de bezoekers en dat steeds relevant is gebleven'

Meer grip op eigen geld

Bas Lutke heeft zelf als evenementorganisator gewerkt en zag dat er behoefte was aan een cashless betaalsysteem dat zowel evenementenorganisatoren en het (bar)personeel op een evenement, maar ook de bezoekers ontzorgt. Met PayTree is hij in dit gat gesprongen.

Betere doorstroming

PayTree werkt met cloud-based PIN-terminals die om de anderhalve meter op de bar geplaatst worden. Deze terminals worden aangestuurd met handhelds waarop de bestelling kan worden doorgegeven. Vanwege de vele terminals gaat de afhandeling sneller en is er sprake van een betere doorstroming. De app geeft verder de voorraad weer en laat zien waar welk personeelslid staat. Bovendien kun je dankzij een heatmap precies zien waar het druk is zodat de organisator makkelijk kan bijspringen en bijsturen. “We spelen constant in op de behoefte van de organisator”, vertelt Lutke. “Zo hebben we een nieuwe fi nance unit ontwikkeld waarmee de organisator op de dag zelf geld kan opnemen. Op deze manier hebben ze meer grip op hun eigen geld”.

Blijven pinnen

Paytree-klanten hebben de keuze uit diverse contactloze betaaloplossingen, zowel voor evenementen als voor bijvoorbeeld pop-up-restaurants op een festivalterrein. Uiteraard zijn er ook hybride oplossingen mogelijk, zelfs als klanten

niet volledig cashless willen. Ook als het internet hapert of wegvalt kunnen de betalingen doorgang vinden. Lutke: “We hebben een systeem ontwikkeld waarmee de betalingen worden vastgehouden in de handheld. Zodra de verbinding is hersteld, worden deze doorgestuurd naar

onze serverparken. Ook in het geval van stroomuitval kunnen bezoekers blijven pinnen. Dankzij het gebruik van accupakketten kunnen de bezoekers drie dagen lang door blijven pinnen.”

Minder omzet, minder kosten Lutke is overtuigd van de kracht van Paytree en gaat op een andere manier om met vergoeding. “De afdracht is namelijk omzetgerelateerd. We willen zo toegankelijk mogelijk zijn voor ieder soort evenement en voor uiteenlopende organisatoren. Door deze manier van werken maken wij de inzet van cashless op evenementen goedkoper, terwijl door de snelheid waarmee bezoekers kunnen bestellen en betalen, de omzetten omhooggaan. We laten bovendien zien dat wij ervan overtuigd zijn dat het systeem goed werkt.”

Eventree

Het andere bedrijf van Lutke, Eventree, richt zich op online- en offl ine ticketverkoop en heeft het komende evenementenseizoen zo’n 300 events op de planning staan.

Lutke: “Ook bij Eventree staan we niet stil. Een van de belangrijkste ontwikkelingen is de fi nance unit die ook gebruikt wordt bij Paytree.

Organisatoren hebben hierdoor meer grip op hun ticketgelden, die dagelijks kunnen worden uitgekeerd. Daarnaast hebben we verschillende marketingtools ontwikkeld, waarmee de organisatoren bezoekers kunnen benaderen via sms of mail. We luisteren naar de problemen van organisatoren en proberen hen met slimme features zoveel mogelijk te ontzorgen.” ◾

Zowel PayTree als Eventree heeft een goed festivalseizoen achter de rug. Bas Lutke, eigenaar en oprichter van beide bedrijven, is overtuigd van de kracht van zijn oplossingen. “We spelen constant in op de behoefte van de organisator.”

DOOR: CAS SPIERTZ

Organisatoren wijzen elkaar op het belang van Sena

Sena is als collectieve beheersorganisatie (CBO) belast met de uitvoering van de wet op de naburige rechten. Na een aantal woelige jaren staat ons nu een ‘normaal’ festivalseizoen te wachten en kan Sena doen waar de organisatie goed in is: zorgen dat rechthebbenden de vergoeding krijgen waar ze recht op hebben. Willem van Soomeren, Accountmanager Media & Evenementen bij Sena, legt uit waarom de rol van Sena zo belangrijk is.

DOOR: ARNOLD LE FÈBRE

Het was enorm prettig om te zien dat afgelopen festivalseizoen alles weer mogelijk was”, blikt Van Soomeren terug op 2022. “Tijdens corona werden alle plekken gesloten waar muziek openbaar werd gemaakt – tot aan de kapper aan toe. Dat hield in dat er een grote geldstroom voor de muzikanten opdroogde. We hebben de rechthebbenden tijdens corona gelukkig kunnen uitbetalen uit een speciaal fonds. We waren dan ook euforisch toen alles weer los mocht barsten. De timing was misschien alleen wat ongemakkelijk.”

Terugwerkende kracht

Van Soomeren doelt op de ‘Dance-zaak’, waar in november 2021 na een slepende

juridische procedure een eind aan kwam. Organisatoren van (dance)evenementen en Sena waren het niet eens over een redelijk vergoeding voor het openbaar maken van materiaal waar naburig recht op rust. De rechter oordeelde dat organisatoren een deel van de recette moeten reserveren voor de afdracht aan Sena. De uitspraak geldt met terugwerkende kracht.

Van Soomeren: “De rechter deed midden in de coronatijd uitspraak, deze branche had het toen zeer moeilijk en het zou ongepast zijn direct de markt op te gaan en deze afdracht op te eisen. Dit deden we dus pas per 2022, waarna we organisatoren konden voorzien van de juiste licentie(s). Aan de ene kant is het fijn om rechthebbenden te

geven waar ze recht op hebben, aan de andere kant ga je een markt op waar veel spelers soms niet zo veel ‘feeling’ hebben met zaken als rechten en vergunningen. Niet zo gek, want die dancezaak heeft 14 jaar gelopen en al die tijd konden we niet goed van ons laten horen. Er was dus soms wat schuring, maar tegelijkertijd was afgelopen jaar een uitgelezen kans om organisatoren te vertellen hoe het werkt en bijvoorbeeld het verschil uit de doeken te doen tussen het auteursrecht en het naburig recht.”

Draagvlak en begrip

Een persoonlijke benadering, zeker bij de wat grotere organisatoren, helpt enorm om het verhaal goed uit te leggen en om de juiste opgaves te krijgen, zodat zo veel mogelijk uitvoerenden de vergoeding krijgen waar ze recht op hebben. “Ik zeg weleens: ‘Als je een restaurant begint, wil je toch ook weten aan welke eisen je keuken moet voldoen?’ Het is echter geen sexy onderwerp. Organisatoren willen natuurlijk vooral kaartjes verkopen en een goed event neerzetten! En misschien weten sommige organisatoren wel dat ze een vergoeding af moeten dragen, maar willen ze geen slapende honden wakker maken. Het gaat gelukkig de goede kant op. We zijn nadrukkelijk aanwezig op evenementen als ESNS en ADE en organisatoren beginnen elkaar nu te wijzen op het belang van Senaafdrachten. We richten ons daarnaast heel erg op het educatieve aspect. We organiseren masterclasses, werken nauw samen met Buma en Norma (Music Rights on Tour) en gaan langs bij Hogescholen om de toekomstige generatie organisatoren en professionals voor te lichten. Het is belangrijk om meer draagvlak en begrip voor de rol van Sena te creëren.”

Playlists en fingerprinting

Om uit te kunnen betalen aan de rechthebbenden, moet je natuurlijk weten hoeveel je uit wilt betalen per liedje. “We werken

enerzijds met playlists die we van organisatoren én van Buma krijgen waarop we éénop-één kunnen doorbetalen. Steeds meer organisaties maken nu ook gebruik van fingerprinting, waarbij opnames op basis van algoritmes worden geanalyseerd. We hebben niet van alle dance-evenementen playlists. In dat geval gebruiken we alle playlists die we hebben als referentie-repertoire (het totaal aantal playlists dat Sena heeft). We betalen dan dus naar rato uit aan de hand van de data die we hebben.”

Rechthebbenden kunnen hun gelden claimen met drie jaar terugwerkende kracht. “Dat betekent dat wij de gelden ook gedurende drie jaar vasthouden.

ook licenties af met horeca, supermarkten, makers van (online) radio- en tv-uitzendingen en noem het maar op; overal waar commerciële fonogrammen openbaar worden gemaakt.

In de toekomst wil Sena nog transparanter zijn voor zowel de rechthebbenden als de gebruikers. “Met de MySena-app bieden we rechthebbenden een mooie omgeving waar zij van alles kunnen inzien. We denken nu aan een systeem waarbij je de gebruikers kunt koppelen met de rechthebbenden. Als organisator kun je dan precies zien hoeveel cent van jouw afdracht naar een bepaalde rechthebbende is gegaan en vice versa. Als we dit kunnen koppelen, hebben

We vinden niet altijd direct de juiste rechthebbende(n), maar na drie jaar wil je wel zoveel mogelijk hebben uitbetaald. Een uitkering van 100% is helaas een utopie. Het kleine stukje dat overblijft is bestemd voor het Fonds Sociale en Culturele Doeleinden, dat de ideële en materiële belangen van (uitvoerend) muzikanten en producenten behartigt.”

Het geld dat Sena drie jaar vasthoudt, blijft overigens binnen het ecosysteem dance.

“Het is niet zo dat zodra wij een danceevent zonder playlist licenceren, de vergoedingen uiteindelijk bij bijvoorbeeld Suzan en Freek terechtkomen – dat is een groot misverstand. Het feit dat we de markt nu actief kunnen bedienen is merkbaar. Het afgelopen jaar hebben we significant meer dance-afdracht kunnen realiseren.”

Transparanter

Sena houdt zich niet alleen bezig met (dance)evenementen. De organisatie sluit

we een transparantie-issue opgelost waar je u tegen zegt. Op die manier maken we concreet inzichtelijk waar het geld naartoe gaat.”

Marges

Van Soomeren kijkt uit naar het komende festivalseizoen, maar benadrukt dat het voor veel organisatoren een moeilijk jaar gaat worden. “Ik ben blij dat ons eindelijk weer een ‘normaal’ seizoen te wachten staat, maar de marges staan echter onder druk. Het rondkrijgen van het commerciële exploitatiemodel wordt voor sommigen een uitdaging. Zo zijn onder meer de kosten van toeleveranciers en de artiestengages gestegen en is de concurrentie onverminderd groot.”

Toch verwacht hij dat de totale omzet van dit festivaljaar die van recordjaar 2019 zal evenaren of overtreffen. “Nederland is een echt festivalland; we vervullen internationaal gezien een voortrekkersrol.” ◾

'We werken nu aan een systeem waarbij je de gebruikers kunt koppelen met de rechthebbenden'

en omzet

Het einde van gratis festivals?

Gratis festivals horen bij de Nederlandse evenementencultuur. Tenminste, zo zullen velen het ervaren. Toch zijn gratis evenementen anno 2023 geen vanzelfsprekendheid meer. Gestegen productiekosten, veranderende vergunningseisen, veranderd publiek: aan alle kanten staan evenementen onder druk. Met meerdere grote gratis festivals die gaan stoppen of besluiten entree te he en, doemt de vraag op of gratis festivals nog wel van deze tijd zijn.

Enkele jaren geleden werd al voorspeld dat er een kaalslag zou gaan plaatsvinden in het drukke Nederlandse festivalklimaat. Niemand had echter voorzien dat het instituten zouden zijn als bijvoorbeeld een Parkpop dat na vier decennia stopt om zichzelf te heroverwegen. Na de veertigste editie bleef het festival achter met een schuld van tonnen. “We hebben heel lang de tekorten gepakt en MOJO (sinds 2018 organisator van het gratis festival – red.) deed dat ook”, zo stelt Guus Dutrieux van organisator Ducos Productions. “Maar dat houdt

natuurlijk wel een keer op.” Dutrieux gaf in een interview met AD aan dat het festival al langere tijd ‘bedragen met vijf nullen’ in het rood schreef en dat het

Niet meer gratis Exact om de door Parkpop genoemde redenen heeft Ribs & Blues in Raalte besloten om vanaf dit jaar, de 25ste editie,

huidige klimaat niet helpt. “De huidige economie is niet fijn, daar heeft iedereen last van. Prijzen stijgen, personeel is niet te vinden, materiaal is schaars…”

entree te gaan heffen voor het voorheen gratis evenement. Al is het met 10 euro voor een dagkaart en 25 euro voor een weekend-passe-partout nog beschei-

‘We willen gratis blijven, maar het is de grote vraag of dit in het huidige klimaat nog wel kan’

DOOR: EDGAR KRUIZE

den. “Ook wij hebben nu te maken met fors gestegen prijzen bij alle leveranciers en oplopende gages voor artiesten na de coronatijd. De regen met Pinksteren 2022 zorgde voor een financiële tegenvaller. Maar ook het veiligheidsaspect op ons festival is een belangrijk argument”, legt Ton Groot Beumer van Ribs & Blues uit. “We hebben het lang kunnen volhouden maar zonder entreeheffing zetten we de toekomst van ons mooie festival op het spel en dat mag niet gebeuren.”

Ribs & Blues is niet het enige festival dat

Grote groei

Appelpop in Tiel is een van de grootste –zo niet het grootste – gratis festivals van Nederland en ook zij zien zich geconfronteerd met een flinke kostenstijging. “We zijn al 30 jaar gratis en met name de laatste tien jaar hebben we een grote groei doorgemaakt”, vertelt woordvoerder Tineke Teerink. “Ook wij zien de prijzen stijgen en willen koste wat het kost toch een gratis festival blijven. In die genoemde tien jaar hebben wij bijvoorbeeld nog nooit de sponsorkosten verhoogd. Dus

tenstijging van afgelopen jaar een potje bij de gemeente aan kunnen spreken”, zo stelt Steijger. “Maar daar zijn we niet structureel mee geholpen.” Teerink meldt dat Appelpop voor de gemeente Tiel van belang is en dat deze wel een bijdrage leveren. “Maar dat is door de manier waarop wij ons festival bekostigen - met genoemde sponsorbijdragen en daarnaast de drankomzet – niet primair de kurk waarop ons festival drijft.” In Breda is het wat meer complex, zo legt Roovers uit. “De gemeente vindt ons evenement belangrijk, maar de financiële steun die wij krijgen gaat gepaard met een voorwaarde dat wij als festival, dat verder draait op sponsors en drankomzet, geen grote financiële reserve opbouwen. Dat hebben we dus ook nooit gedaan, waardoor we nu behoorlijk in de problemen zijn gekomen.”

Verdwijnend fundament

deze beslissing genomen heeft. Zo hanteert Werfpop in Leiden sinds 2022 een entreebedrag om de gestegen kosten (onder meer voor de door de gemeente verplichte ECO-bekers) te dekken.

Risico’s

Waar Ribs & Blues een deels verregende editie kende, met daardoor een lagere baromzet, had gratis festival Breda Barst te maken met een geheel verregende editie in 2022. “Wij zitten in het derde weekend van september en dan loop je het risico op slecht weer”, aldus woordvoerder Linda Roovers van Breda Barst.

“We hadden echter niet kunnen vermoeden dat onze 25ste editie dusdanig zou verregenen dat de continuïteit van ons festival in het geding zou komen.” Ook Breda Barst heeft te maken met gestegen prijzen. “Hoewel het per toeleverancier verschilt, zaten we gemiddeld op zo’n 25 procent hogere kosten dan voor corona”, aldus Roovers. “Gestegen kosten zaten in van alles. Podiumbouw, techniek, beveiliging niet te vergeten, de eisen op dat gebied worden steeds strenger. Breda Barst draait voor het grootste deel op inkomsten uit de baromzet. Als die er niet zijn, dan loopt het hele festival gevaar. We zijn nu in de situatie dat we als festival een startkapitaal van 100.000 euro nodig hebben om dit jaar door te kunnen. Dat proberen we nu op verschillende manieren en met verschillende acties op te halen.”

wij hebben daar dit jaar verandering in gebracht. Je merkt dat het festival door die lokale sponsors belangrijk wordt gevonden. Zij hebben positief gereageerd op de nieuwe sponsorpakketten.”

Extra kosten

In Delft heeft Westerpop, dat zich opmaakt voor de 30ste editie dit jaar, ook een vrij stabiel lokaal sponsorbestand. Tegen de verwachting in keerde daarvan het gros na de gedwongen coronapauze weer terug. “De stabiele inkomsten uit de sponsoring wegen echter niet op tegen de extra kosten die we moeten maken”, zo zegt René Steijger van Stichting Westerpop. “Vorig jaar had Westerpop bijvoorbeeld een begroting van 200.000 euro, maar zagen we ons geconfronteerd met productionele prijzen die harder zijn gestegen dan de inflatie. Mobiele toiletten bleken ineens 45 procent duurder. Andere toeleveranciers hanteerden stijgingen tussen de 15 en 35 procent. Uiteindelijk gaven we 45.000 euro meer uit dan begroot en dit jaar wordt het er niet rooskleuriger op.”

Financiële steun

Veel gemeenten vinden de gratis festivals belangrijk voor de uitstraling van hun stad of dorp. Hoewel daar vaak wel een bijdrage aan wordt geleverd, is dit niet altijd genoeg om deze evenementen overeind, dan wel gratis te houden. “Wij hebben voor de onvoorziene kos-

Appelpop wil een gratis evenement blijven en zet naast een verhoging van de sponsortarieven ook in op een verhoogde drankprijs om het festival gezond te houden. Parkpop is nog niet volledig afgeschreven en wil de tijd nemen om te onderzoeken op welke wijze het festival op een gezonde wijze breed toegankelijk terug kan keren.

Voor Breda Barst is de toekomst onzeker. Roovers: “We willen gratis blijven, maar het is de grote vraag of dit in het huidige klimaat nog wel kan. Wij zijn ons daar dus over aan het beraden.” Westerpop doet dat ook, maar is realistisch. “We willen hoe dan ook onze 30ste editie halen, maar of we daarna doorgaan is echt een grote vraag”, zo zegt Steijger. “Zoals het er nu voor staat, kan het eigenlijk niet meer uit. Maar in onze statuten is opgenomen dat we te allen tijde gratis toegankelijk zullen zijn. Dat heeft een belangrijke reden. We willen iedere bezoeker de kans bieden om een laagdrempelig festival te komen bezoeken. Voor veel mensen die naar de betaalde festivals en concerten gaan, was een gratis evenement – of het nu het onze is of een van de vele andere gratis festivals - de eerste kennismaking met live-muziek. Komen mensen ze er niet meer mee in aanraking, zullen ze later misschien minder snel geneigd zijn ook die betaalde stap te maken. Het zou eeuwig zonde zijn als dat fundament voor de live-industrie langzaam verdwijnt in Nederland.” ◾

‘Voor veel mensen die naar betaalde festivals en concerten gaan, was een gratis evenement de eerste kennismaking met livemuziek’

‘Dit moet een Amsterdamse traditie worden’

De Amsterdamse Zomer is dit jaar weer te zien in het Olympisch Stadion. Medeorganisator Mitchel Bovenlander van 4PM Entertainment kijkt terug op een roerige vorige editie en zet alles op alles om in 2023 een goed lopend event van formaat neer te zetten.

uiteindelijk

De Amsterdamse Zomer is een samenwerking tussen Nicolette van Dam, Bas Smit, John Ewbank, en 4PM Entertainment. “We speelden al langer met het idee om een Nederlandstalig concept in het leven te roepen”, vertelt Mitchel Bovenlander, CEO 4PM Entertainment, bekend van evenementen als Kingland en het Amsterdamse Verbond. “Als Amsterdams bedrijf moest dit een ode aan onze stad worden. De koppeling met het Olympisch Stadion was vrij snel gemaakt alsook het contact met Nicolette, Bas en John, die de rol van ambassadeurs op zich nemen. We stonden in 2020 in de startblokken, maar covid gooide roet in het eten. Grootschalige evenementen konden geen doorgang meer vinden. Alleen kleinschalige events mochten onder restricties doorgaan. Met het televisieprogramma De Beste Zangers in het achterhoofd hebben wij toen in het grote Olympisch Stadion in een intieme setting en onder de noemer Amsterdamse Zomer diverse topartiesten neergezet. Dat bleek een succes, want in 2020 en 2021 waren alle concerten uitverkocht.” Nadat de co-

ronarestricties waren opgeheven, werd het stof van het originele plan geblazen en organiseerde 4PM Entertainment zowel een aantal kleine shows als een weekendeditie van de Amsterdamse Zomer.

No Show

Het uitgestelde debuut kreeg op social media destijds de nodige kritiek van teleurgestelde bezoekers die ‘ruim anderhalf uur moesten wachten op een drankje’ en riepen dat ‘de wijn aan het begin van de avond al op was’. Dit resulteerde in oneliners als ‘AliExpress Festival’, ‘Fyre Festival in Amsterdam’ en de nodige negatieve media-aandacht. Bovenlander erkent dat er dingen niet goed gingen. “Iedereen die vorig jaar een evenement organiseerde had te maken met schaarste van spullen

en mensen. Het plan voor Amsterdamse Zomer was om twee dagen voor de aanvang klaar te zijn, zodat er genoeg tijd was om te testen. Tot op het laatste moment waren we echter bezig met het klaarmaken van het event. Dat zorgde voor problemen op de zaterdag. De grootste uitdaging bleek de horeca te zijn. Op meerdere evenementen was de ‘no show’ van personeel groot, bij Amsterdamse Zomer was het extreem. Wat ook niet hielp was dat er dat weekend in heel Nederland veel andere evenementen stonden gepland. Uiteindelijk was er was vanaf de start op zaterdag een zware onderbezetting in de horeca en dat zorgde voor de lange rijen. Aan het einde waren er bij de drukke uitstroom ook uitdagingen in de routing. Op bepaalde plekken was die niet breed genoeg. Ondanks de klachten op

‘We proberen in gespreken met leveranciers duidelijk te maken dat grote prijsstijgingen uiteindelijk voor niemand goed zijn’

“Ja, er waren negatieve reacties, maar

hebben de bezoekers een leuke avond gehad.”

DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

socials bleef het een drukbezocht en vooral leuk feestje, waar iedereen tot het einde is gebleven.”

Een betere balans

D e organisatoren hebben na een probleemloos verlopen zondag gelijk de hand in eigen boezem gestoken. “We hebben na die zaterdag tot diep in de nacht doorgewerkt en contact gehad met uitzendbureaus voor personeel. Hierdoor waren de excessen er de volgende dag niet. Daar hadden bezoekers op de zaterdag natuurlijk niets aan. Voor hen was de consequentie van het personeelstekort dat zij delen van de show hebben gemist, omdat ze in de rij stonden. Dat is superzuur en daarom hebben we iedereen een ticket voor een ander event aangeboden of korting voor de 2023-editie. Daar is goed gebruik van gemaakt en de reacties waren positief.” Op dit moment staat de nieuwe editie van de Amsterdamse Zomer in de stijgers. “We hebben van de situatie in 2022 geleerd. Zo werken we nog meer met reservepersoneel, inzetbaar als er no shows zijn. Dat zorgt overigens wel dat je meer geld moet uitgeven, waardoor de marges steeds krapper worden. Een uitdaging waar de hele branche tegenaan loopt. Er moet op alle fronten een betere balans gevonden worden anders ben ik bang dat meerdere evene-

menten het heel zwaar krijgen en of niet rendabel meer kunnen zijn.”

Ticketprijs

Net als de andere shows van 4PM is de ticketprijs van de Amsterdamse Zomer niet substantieel hoger. Een bewuste, maar moeilijke keuze aldus Bovenlander. “Het wordt anders te duur voor bezoekers. Ik probeer in gespreken met leveranciers duidelijk te maken dat grote prijsstijgingen uiteindelijk voor niemand goed zijn. Als zij in de wedstrijd blijven zitten van 'dit kost het en anders niet', dan bestaat de kans dat er festivals en evenementen verdwijnen en leveranciers uiteindelijk ook klanten kwijtraken. Dat is natuurlijk hoe de economie werkt, maar een beter evenwicht is nodig. Op deze manier wordt het er voor niemand echt leuker op.” Ondanks inflatie en de daarbij horende uitdagingen gaat de kaartverkoop voor de Amsterdamse Zomer ‘goed’. “Natuurlijk zie je verschillen, maar we zijn niet ontevreden. Je moet in het achterhoofd houden dat het vorig jaar exceptioneel was. Na twee jaar stil te hebben gestaan konden bezoekers niet wachten om weer livemuziek te ervaren. Alle onze festivals verkochten dan ook heel snel uit. Dit jaar zie je dat hier meer tijd voor nodig is.” In 2022 trokken de twee shows van Amsterdamse Zomer per avond 25.000 bezoekers. De verwachting is dat dit aantal ook dit jaar wordt gehaald.

Horecaconcept

Met de Amsterdamse Zomer willen de organisatoren bezoekers niet alleen een muzikale avond bieden, de beleving eromheen is minstens zo belangrijk. Een van de belangrijkste onderdelen daarvan is het Amsterdamse Plein. Een plek waar aansprekende restaurants uit de hoofdstad een pop-up-restaurant hebben. Bovenlander: “We werken samen met een aantal bekende horecaconcepten als Ron’s Gastro Bar, No Rules, Brasserie van Dam, Baut en Café de City. Dit is een extra toevoeging op de totaalbeleving van de Amsterdamse Zomer.”

Unieke samenwerkingen

Het Olympisch Stadion speelt een belangrijke rol binnen de ambities van de Amsterdamse Zomer. “We willen dat het event daar over tientallen jaren nog steeds staat. Dit moet een Amsterdamse traditie worden waar bezoekers een geweldige dag of avond entertainment krijgen. Om dit te bereiken werken we met artiesten uit verschillende genres. Van jong tot oud. Centraal staat dat zij een ode brengen aan onze hoofdstad en er interessante muzikale en unieke samenwerkingen ontstaan.”

Voor 8 en 9 juli staan onder andere Tino Martin, Rolf Sanchez, Kris Kross Amsterdam en Joël Borelli gepland. Daarnaast zijn ook Ruth Jacott, Jan Smit, Zoë Tauran, Jeroen van der Boom, René Froger, Wolter Kroes, Yves Berendse, OG3NE en een mystery guest te zien. ◾

Broadway in de Nederlandse achtertuin

De spektakelmusical Les Misérables trekt dit jaar door Nederland en België en de verwachtingen zijn hooggespannen. Zeker toen bekend werd dat er twee maanden voor de eerste voorstelling al 75.000 tickets waren verkocht. Een gesprek met producenten Hans Cornelissen en Ruud de Graaf. “Les Misérables is een buitencategorie.”

DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

De musical Les Misérables, gebaseerd op het gelijknamige boek van Victor Hugo uit 1862, was en is een wereldwijd succes. Van 1991 tot 1992 stond de Nederlandse versie van Les Misérables in het Amsterdamse Carré en in het nieuwe Circustheater in Scheveningen. In 2008 werd de musical voor de tweede keer in Nederland opgevoerd. Dit keer in het Nieuwe Luxor Theater in Rotterdam. Een jaar later keerde de musical terug in Carré. Beide keren geproduceerd door Joop van den Ende Theaterproducties. Vanaf 5 maart 2023 is Les Misérables voor de

derde keer in Nederland te zien. Deze keer als rondtrekkend spektakel van De Graaf & Cornelissen Entertainment. De musical zal te zien zijn in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Maastricht, Groningen, Breda, Apeldoorn, Almere en Eindhoven. Half oktober draait een Vlaams/Nederlandse versie in Antwerpen en Gent.

Hoe is het idee ontstaan om Les Misérables opnieuw naar Nederland te halen?

Hans Cornelissen (HC): “Een jaar of vijf geleden hebben we met Erwin van Lambaart

(voormalig producent bij Joop van den Ende Theaterproducties) afgesproken om een keer in de zoveel tijd te gaan sparren. Tijdens een van die sessies kwamen we op Les Misérables. Waarom brengen we deze musical niet terug? Een afspraak in Londen met Cameron Mackintosh, die de rechten beheert, was snel gemaakt, waarna een lange weg volgde van gesprekken en onderhandelingen. Op het moment dat de intentie er was om de musical weer in Nederland op te voeren, gooide de wereldwijde pandemie roet in het eten. Uiteindelijk hebben we het 2,5 jaar moeten uitstellen.”

Ruud de Graaf (RdG): “We hebben een aantal keren gedacht: dit gaat hem niet meer worden. Het was een lange, zware weg, maar toch hebben we het plan levend kunnen houden. Als we willen dat het publiek terugkeert naar het theater als corona verdwenen is, dan moet je dat doen met het hoogst haalbare en op musicalgebied is dat natuurlijk Les Misérables.”

De aanhouder wint, want in december werd bekend dat er al 75.000 tickets waren verkocht. Een voorlopige kroon op het werk?

RdG: “Het gaat nooit om de eerste 75.000, maar om de laatste 75.000 kaartjes. Die kroon is er dan ook pas als op het einde van de rit alle tickets zijn verkocht. Desalniettemin is dit resultaat nu al fantastisch. We gaan geen nieuwe verkoopcijfers bekendmaken. Wel kunnen we zeggen dat het heel goed doorloopt en dat het zeker niet minder wordt!”

De vorige edities van Les Miserables stonden in een of twee theaters. Nu is de productie te zien in negen.

HC: “Onze insteek is om Broadway en het Britse West End in de Nederlandse achtertuin te brengen. Daarom hebben we gekozen voor een reizende productie. Iets dat met dit soort grote producties steeds minder gebeurt. We blijven een relatief lange periode in ieder theater staan. Het afbreken en opbouwen kost vier dagen en de hele productie past in 15 trailers. Deze versie is ook op een aantal punten vernieuwd en dus anders dan de vorige edities en voor de eerste keer op het Europese continent te zien.”

Aan het eind van de tournee maken jullie een uitstap naar België. Met wie werken jullie hiervoor samen?

HC: “Dat doen we in een coproductie met Studio 100, een grote speler in de Vlaamse musicalmarkt. Er staan twee lange series gepland in Antwerpen en Gent. Een aantal hoofdrollen zal daar vertolkt worden door Belgisch toptalent in combinatie met een deel van onze Nederlandse cast.”

Hoeveel mensen werken aan Les Misérables?

RdG: “Tijdens de tour zijn dat er heel veel. Je moet alleen al denken aan een cast van 35 en een orkest met 15 muzikanten. Per avond zijn er zo’n 85 mensen aan de slag. Dan heb ik het niet eens over de productie, publiciteit en marketing. De voorstelling kent ook drie belangrijke kinderrollen en de Nederlandse regels van de Arbeidsinspectie zijn een stuk strenger vergeleken met bijvoorbeeld die in Engeland. We hebben dus veel kinderen nodig en daarvoor zijn er weer kinderregisseurs en begeleiders.”

Hoe verklaar je het aanhoudende succes?

HC: “Dat komt vooral doordat de kwaliteit van de musical, waar deze ook te zien is, ontzettend hoog is. Een andere belangrijke factor is het verhaal van Victor Hugo met elementen die van alle tijden zijn en wereldwijd voor iedereen herkenbaar. Het verhaal gaat over onderdrukking, macht, liefde, leven en dood. En laten we ook de goddelijke muziek niet vergeten. Een aantal nummers uit Les Misérables is niet alleen uitgegroeid tot evergreens, maar ook tot

strijdliederen in bijvoorbeeld China, Iran en Oekraïne. Hoewel het boek in 1862 verscheen gaat het ook over wat er nu speelt in de wereld.”

De kaartverkoop kent weliswaar een vliegende start, maar tegelijkertijd zorgt de nasleep van corona ervoor dat theaters nog niet zo vol zitten als voor de pandemie. Baart dit zorgen?

RdG: “Het was vooral in het begin van vorig jaar lastig om het publiek, na twee jaar stilstand, weer het theater in te krijgen. Je ziet nu wel dat de bezoekers hun weg naar het theater weten te vinden. Dit alles zorgt ervoor dat iedereen nog scherper is. Wij moeten op alle fronten, of je het nu over marketing, productie of artistieke kwaliteit hebt, onze stinkende best blijven doen. En dat doen we. Ik denk dat we boffen dat Les Misérables toch gezien wordt als een buitencategorie. Het zit in het DNA van een enorm grote groep theaterbezoekers. Zij vinden Les Misérables iets speciaals en dat gevoel wordt wereldwijd heel breed gedragen.”

26 november is de laatste voorstelling in Nederland. Is de koek dan echt op of denken jullie al stiekem aan een vervolg?

HC: “In België loopt de voorstelling nog tot medio januari 2024. Alles kan, we sluiten niets uit. Je gaat daarover pas echt goed nadenken als je weet dat het overal zo goed als vol zit. Daarnaast moet je rekening houden met de beschikbaarheid van de cast. Maar ja, niets is onmogelijk. Als het moment daar is, zullen we er zeker over nadenken.” ◾

‘Het gaat nooit om de eerste 75.000, maar om de laatste 75.000 kaartjes’

FOTO: MARCEL KOCH

FOTO: ROY BEUSKER

RUUD DE GRAAF HANS CORNELISSEN

FOTO: ROY BEUSKER

DE CAST VAN LES MISÉRABLES

Rotterdam moet onze thuishaven worden’

Eind vorig jaar werd bekend dat het hiphopfestival WOO HAH! niet doorgaat. Dit jaar presenteert de organisatie achter het festival een nieuw concept: Rolling Loud Rotterdam, presented by WOO HAH! Er wordt samengewerkt met het internationaal opererende Rolling Loud. Festivalcoördinator Camiel le Rutte en boeker Maarten van Vugt van MOJO over de geschiedenis, de komende editie en de toekomst van Nederlands grootste hiphopfestival.

WOO HAH! vond altijd plaats op het festivalterrein van Beekse Bergen in Hilvarenbeek. Vanwaar de verhuizing naar Ahoy?

Camiel le Rutte (ClR): “Laat ik vooropstellen dat we dit niet zien als een verhuizing. We organiseren een ander festival. Het feit is dat we wel van locatie verhuizen, maar we nemen het oude concept niet mee. Met Rolling Loud Rotterdam zetten we iets compleet anders neer. We kijken terug op mooie edities in de Beekse Bergen. Een van de hoogtepunten was de editie in 2019 waar we 37.500 bezoekers per dag mochten ontvangen. Toch waren er constant uitdagingen.”

Maarten van Vugt (MvV): “Het was economisch vrij ingewikkeld om het festival rond te krijgen. Daarnaast was het niet mogelijk om uit te breiden. We zijn toen op zoek gegaan naar een plek waar we onze ambities wel waar konden maken. Dat is uiteindelijk Rotterdam Ahoy geworden. Op 30 juni en 1 juli zetten we daar een tweedaags stadsfestival neer, zonder camping en gegoten in de Rolling Loud-mal.”

Hoe zijn jullie in contact gekomen met Rolling Loud?

ClR: “Rolling Loud is onderdeel van hetzelfde moederbedrijf als MOJO, Live Nation. Zij hadden Europese ambities en

organiseerden in 2020 een hiphopfestival in Portugal. Dit festival ging vanwege de pandemie niet door. Een volgende stap was om een soortgelijk event ook in Nederland neer te zetten. Wij hebben toen gezegd dat het beter is om samen te werken voor onze relatief kleine markt. Vorig jaar hebben we in Beekse Bergen hier de eerste stap voor gezet.”

MvV: “Wat Rolling Loud in Amerika doet is indrukwekkend. Ze organiseren in Miami bijvoorbeeld een festival voor 100.000 mensen. Hoe globaal de hiphopmarkt ook is, er zijn tussen landen en werelddelen grote verschillen. Een concept uit Miami is niet

DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

klakkeloos door te vertalen naar Nederland. Lokale expertise en kennis van de markt en culturele verschillen zijn heel belangrijk. Daarom was samenwerking de enige logische oplossing. Rolling Loud Rotterdam is een combinatie geworden van hun wereldwijde uitstraling en artiestennetwerk en onze lokale aanpak.”

Jullie werken met verschillende stages. Een daarvan is ingeruimd voor talent. Kun je daar meer over vertellen?

ClR: “Rotterdam is een echte hiphopstad en we beseffen onze verantwoordelijkheid binnen het ecosysteem daar. Na de eerste aankondiging zijn er gesprekken gevoerd om te kijken hoe er samengewerkt kan worden met lokale initiatieven, communities, stichtingen en talenten. Met een talent stage willen we Rotterdamse en Nederlandse artiesten letterlijk een podium geven.”

MvV: “Nieuw talent is altijd een vast onderdeel geweest binnen WOO HAH! Zo was daar in het verleden de Little Cube. Dat was een klein podium ingericht voor jong talent. Hiervoor werkten we onder meer samen met de Herman Brood Academie. Dit jaar pakken we het groter aan met de talent stage. De acts hiervoor zijn overigens nog niet geboekt. In samenwerking met Rotterdamse partijen en een nog nader te noemen Nederlandse speler zijn we nu bezig om te kijken hoe we daar de beste invulling aan kunnen geven.”

Wat voor soort aanstormend talent kunnen we daar verwachten?

MvV: “Voor de talent stage is er plek voor 1500 bezoekers. Daar komen artiesten die aan het begin staan van hun carrière, maar ook in de scene al een naam hebben. Uiteindelijk willen we daar een dwarsdoorsnede van het Rotterdamse en Nederlandse hiphoplandschap presenteren.”

Wat zijn jullie ambities?

ClR: “We willen de locatie en de stad als thuishaven en vaste standplaats zien. Met de eerste editie tasten we af wat er allemaal kan. Onze ambitie is om de komende jaren keer op keer iets heel bijzonders neer te zetten. De schaalbaarheid van Ahoy is hierin natuurlijk mooi meegenomen. Zover zijn we echter op dit moment nog niet. We gaan na het eerste jaar kijken hoe het voelt en daarna de mogelijkheden tot groei onderzoeken.”

Er is veel keuze en Nederland heeft last van een flinke inflatie. Gaat dit invloed hebben op de kaartverkoop?

MvV: “We benaderen dit als een nieuw festival en als je een nieuw concept lanceert, heb je vaak tijd nodig om helemaal te landen. Dat was ook bij WOO HAH! het geval. De headliners en zo’n 85 procent van de line up zijn inmiddels bekend. De campagne waarin we laten zien wat we doen en hoe we dat doen is gestart. Ik kan je vertellen dat iedereen die hieraan meewerkt hongerig is en erop gebrand is het terrein vol te

trekken. We verwachten per dag 40.000 bezoekers.”

Wat zijn de grootste uitdagingen waar jullie tegen aanlopen?

ClR: “De uitdagingen en aandachtspunten zijn niet anders dan vorig jaar. Je ziet de resultaten van inflatie overal terug, dus ook in de festivalmarkt. Alles is duurder en schaarser. Van personeel tot materiaal. Vorig jaar is het organiseren van festivals goed en veilig gelukt en dat met een erg korte opstartperiode. Daar gaan we nu ook weer voor. Het is dus niet zo vreemd dat er binnen de hele operatie heel veel aandacht is voor budgettering en personeel.”

Met Travis Scott en Kendrick Lamar hebben jullie de top van de hiphopwereld op het podium staan. Wie staan er nog op het verlanglijstje?

MvW: “Door de verandering in het concept en de nieuwe locatie kunnen we een groter publiek bereiken. Dat doen we met vier podia: een grote outdoor mainstage waar plek is voor 40.000 bezoekers, twee indoor stages en een talent stage outdoor. We begrepen vanaf het eerste moment heel goed dat je dan, vooral op het gebied van headliners, iets goeds en aansprekends moet leveren. Dat is met Kendrick en Travis volgens mij goed gelukt. In het hiphopgenre zijn er echter maar acht of tien namen die grote groepen mensen op de been krijgen. We trappen in Rotterdam af met twee topartiesten en ja, het gaat een absolute uitdaging worden om volgend jaar weer op dat niveau te leveren. Dit zijn we echter wel gewend en ik heb het volste vertrouwen dat dit dan ook weer lukt.”

‘Rotterdam is een echte hiphopstad en we bese en onze verantwoordelijkheid richting het ecosysteem daar’

FOTO: LOTTE SCHRANDER

Trijntje Zingt Vrienten Met Vrienten

Na een zeer geslaagde en uitverkochte première in Amare Den Haag met het Residentie Orkest en een dito reprise in het Concertgebouw Amsterdam vervolgen Trijntje Oosterhuis en Xander Vrienten vanaf begin maart hun tour Trijntje Zingt Vrienten Met Vrienten.

Tijdens deze theater- en clubtour brengen zij een eerbetoon aan Xanders vader Henny Vrienten, die vorig jaar overleed.

Henny was voor mij een hele fijne en wijze raadgever. Hij kon dingen zeggen waar je wat aan had,” vertelt Trijntje Oosterhuis. Haar eerste ontmoeting met de voormalige Doe Maar-bassist was in 1998 toen zij het door hem samen met haar broer Tjeerd geschreven liedje Vlieg Met Me Mee voor de film Abeltje opnam. “Wij stonden toen met Total Touch net aan het begin van alles en hij had alles al 20.000 keer meegemaakt. Henny was toen al een soort van pater familias van de muziekindustrie met wie je goede gesprekken kon voeren. Ik herinner mij ook nog dat in zijn studio een paar kleine jochies rondholden. Daar moet jij er eentje van geweest zijn,” lacht Trijntje naar Xander Vrienten.

Goedkeuring

Net als zijn vader is Xander bassist. Hij zat

in de popgroep Valerius, speelt met Jett Rebel en stond ook al vaker met Trijntje op het podium. Zoals op de 70ste verjaardag van zijn vader, waarna het idee ontstond om samen met Trijntje een Henny Vrienten-plaat te maken. Xander: “Mijn vader vond dat een geweldig plan! Toen hij ziek werd, vroeg ik: ‘Pap wat wil je?’ ‘Niet stoppen,’ zei hij. ‘Ga het afmaken!’ Zonder zijn goedkeuring had ik dat nooit gedaan. Het zijn wel zijn liedjes.”

Muzikale autobiografie

In overleg met Henny werd besloten om alleen liedjes te kiezen van zijn laatste drie soloalbums. Henny beschouwde de trilogie En Toch, Alles Is Anders en Tussen De Regels als zijn muzikale autobiografie. Meer viel er volgens hem niet te vertellen. “Die trilogie is voor mij een soort van

schatkist,” zegt Trijntje. “Zoals Henny die liedjes vertolkt, zijn ze eigenlijk al volmaakt. Alleen toen hij die platen uitbracht, deed hij er verder niks mee. Geen promotie of zo, helemaal niets. Maar Henny vond wel dat die platen meer aandacht verdienden. Dus vond hij het prachtig dat wij ze een tweede fase lieten ingaan. Toen het heel slecht met Henny ging, heb ik tegen Xander gezegd: ‘Joh, laten we stoppen en dan zien we over een tijdje wel verder.’ Maar het overlijden van Henny heeft Xander niet verlamd. Integendeel, het heeft hem eerder doen vlammen. Tijdens het opnameproces voelde iedereen dat dit project heel breekbaar en delicaat was. We wilden de liedjes allemaal zo mooi mogelijk afmaken. Maar dat stond of viel er wel bij of Xander het aankon en daarin is hij echt opgestaan, ook als producer. Heel bijzonder en knap.”

DOOR: ED HOOGEVEEN

Ziel

“Na het overlijden van mijn vader stond ik samen met mijn zus Meke en broers Melle en Polle in de studio. Dat met elkaar en bij elkaar zijn voelde heel goed,” zegt Xander. Trijntje vult aan: “Met zijn familie zit ook zijn ziel erin, dit is de mooiste manier om de muziek van Henny Vrienten te vieren.”

Behalve Xander gaat ook Polle Vrienten mee op tournee. Hij zit in de band die Xander speciaal heeft samengesteld voor de Trijntje Zingt Vrienten Met Vrienten Tour. “Dat wordt gewoon een feestje,” verwacht Xander. “Eigenlijk zouden Polle en ik samen met mijn vader een toertje doen met liedjes van zijn laatste platen. Ik heb in het verleden wel vaker met mijn vader opgetreden en in zijn band gespeeld maar voor Polle zou dat de eerste keer zijn. Maar na twee repetities werd Henny ziek en is het er nooit meer van gekomen. Eeuwig zonde, ja. En heel spijtig voor Polle. Daarom ben ik ook zo blij dat hij nu met ons meegaat.”

Wie niet mee op tournee gaat, is het

Residentie Orkest Den Haag. “Wij waren ontzettend dankbaar dat het Residentie Orkest dit project heeft geadopteerd maar het orkest gaat inderdaad niet mee op tournee. Dat is gewoon te kostbaar. Bovendien heeft het Residentie Orkest nog andere verplichtingen. Dus onze tour gaan we gewoon met ons bandje doen. Maar dat klinkt ook geweldig hoor!” lacht Trijntje.

Pareltje

Tijdens de tour worden alle liedjes van het album Trijntje Zingt Vrienten Met Vrienten gespeeld, waaronder Het Gaat Niet Over (dat Trijntje op Henny Vrientens 70ste verjaardag zong) en Melk En Honing, het enige liedje dat niet is terug te vinden op Henny’s trilogie. “Hij was zo geraakt door mijn optreden op zijn verjaardag dat hij mij als bedankje een liedje wilde geven. Dus een paar weken later kwam hij op zijn fiets bij mij langs, gitaar bij zich, en toen begon hij Melk En Honing te spelen. Ik heb dat destijds opgenomen op mijn dictafoon en altijd

bewaard, zonder er iets mee te doen. Toen we met dit project bezig waren heb ik het aan Xander laten horen. Hij vond het heftig maar ook heel mooi en passend in dit project. Melk En Honing is gewoon een prachtig pareltje dat gezongen moet worden.”

Voorlopig staan er negentien optredens met band gepland in theaters en clubs, te beginnen met een concert in de Victorie in Alkmaar op 3 maart aanstaande. “Ik hoop dat daar nog een paar concerten bijkomen en, wie weet, misschien ook nog wel eentje met het Residentie Orkest,” besluit Trijntje met een knipoog. ◾

'Dit is de mooiste manier om de muziek van Henny Vrienten te vieren'

XANDER VRIENTEN EN TRIJNTJE OOSTERHUIS

FOTO: ANDREAS TERLAAK

4 trends en innovaties

Elk jaar proberen festivals over de hele wereld elkaar te overtre en met innovatieve podiumontwerpen en unieke ervaringen die de totale festivalervaring voor de bezoekers naar een hoger plan moet tillen. Festivaldecors, licht en special e ects spelen daar een belangrijke rol in, maar er moet ook slim met geld en mankracht worden omgegaan. Een ding is zeker: de industrie zit niet stil en innovaties volgen elkaar in rap tempo op.

Groot, groter, grootst was jarenlang het adagium bij decorbouwers en ontwerpers op de grote (dance) festivals. De focus ligt de laatste jaren op de inzet van moderne technologie om de bezoekers helemaal op te laten gaan in de festvalwereld. Hieronder bespreken we de nieuwste trends in festivalpodia en -ervaringen.

1‘Immersive’ podia

Een van de nieuwste trends in festivalpodia is het gebruik van ‘immersive’ ontwerpen die de bezoekers in staat stellen zich volledig onder te dompelen in de muziek en de optredens van artiesten. Deze podia maken gebruik van geavanceerde technologieën als projection mapping om een meeslepende omgeving te creëren die de grenzen tussen realiteit en optreden moet laten vervagen. Met projection mapping kunnen ontwerpers een podium veranderen in een driedimensionaal canvas. In combinatie met licht en special effects levert dat overweldigende beelden op. Een voorbeeld hiervan zijn de zogenoemde Galactic Gardens tijdens het Electric Forest festival, een vierdaags muziekfestival dat plaatsvindt in Rothbury, Michigan. Hier laven bezoekers zich aan een reusachtige boom in het midden van het podium, bedekt met LED-verlichting en projecties. De boom dient als middelpunt van het optreden, waarbij de artiesten interactie hebben met de projecties. Licht blijft so-

wieso een hoofdrol spelen tijdens festivals, maar door duurdere materialen en gebrek aan personeel, moet er slim worden omgesprongen met apparatuur en mensen. Zo ontwikkelde Ampco Flashlight onder meer een aantal modulaire sets, zodat podia in verschillende groottes in een mum van tijd voorzien kunnen worden van een goed uitgeruste lichtset. De set maakt zijn opwachting dit jaar op festivals als North Sea Jazz en Pinkpop. Vanaf april gaat het bedrijf werken met een tourset met licht en rigging. Die set is compleet voorbereid in een pre-rig truss. De set is relatief goedkoop en desgewenst aan te passen aan de wensen van de klant. Meer over de slimme setupts en toepassingen van Ampco Flashlight lees je elders in deze special. 2

VR, AR, mixed reality, hologrammen en digital festivals Naarmate de technologie voortschrijdt, onderzoeken festivalorganisatoren nieuwe manieren om virtual reality

(VR) toe te passen op events. Het lijkt vreemd, want met VR-ervaringen ontsnappen bezoekers juist aan datzelfde festival, maar het gaat veelal om relatief korte ervaringen in een compleet andere virtu-

DOOR: JAN MEIJOOS

ele wereld. Tomorrowlands

Mainstage is inmiddels nagemaakt in VR. Ontwikkelaar Jake Donaldson werd geïnspireerd door zijn ervaring op de recente 2022-editie van het Belgische festival. De Australische ontwerper heeft het

Reflection of Love-podium nagebouwd in VR met behulp van de Horizon Worlds-app van Meta (voorheen Facebook). Datzelfde Tommorowland organiseerde in 2022 zijn eerste digitale 3D-festivaleditie, getiteld Tomorrowland Around The World. Festivalbezoekers konden met een pc, laptop, smartphone of tablet – zonder speciale VR-bril - door een nieuw gecreeerde locatie navigeren om samen met vrienden het festivalterrein op een interactieve manier te verkennen. Hologrammen worden eveneens vaak gebruikt in de festivaltechnologie. Hoewel het gebruik van hologrammen nog relatief nieuw is, heeft het al een aanzienlijke impact op de industrie. 3D holografische projecties worden gemaakt met behulp van speciale software en projectoren waarmee artiesten in drie dimensies kunnen verschijnen, zodat het lijkt alsof ze echt op het podium staan. Een andere trend is het gebruik van mixed reality, waarbij holografische projecties worden gecombineerd met echte objecten en omgevingen. Een holografische performer kan bijvoorbeeld op het podium verschijnen en ‘samenwerken’ met echte muzikanten of dansers, waardoor een naadloos en visueel uniek optreden ontstaat. Zo gebruikten The Chemical Brothers holografische technologie tijdens hun set op Glastonbury Festival in 2019, en creëerden een 3D-projectie van een gigantische robot die leek te interacteren met het publiek. Ook wordt holografische technologie gebruikt voor merkactivaties en marketing. Met hologrammen kunnen interactieve displays en advertenties worden gecreëerd, waardoor merken op een innovatieve manier met festivalgangers in contact komen. Deze technologie kan worden ingezet om gepersonaliseerde ervaringen te creëren voor festivalgangers, waarbij zij hun eigen holografische avatars aanmaken of met holografische merkambassadeurs in contact komen. Coachella gebruikte een paar

jaar geleden augmented reality met een mobiele app. Festivalgangers gebruikten hun smartphones om toegang te krijgen tot een hologram van Ariana Grande dat als het ware in de palm van hun hand verscheen.

3

(Interactieve) kunst op festivals

Interactieve kunstinstallaties zijn een populaire trend aan het worden, omdat ze de bezoekers in staat stellen kunst op een hands-on manier te verkennen en ermee bezig te zijn. Een voorbeeld van een dergelijke interactieve kunstinstallatie is ‘Sonic Runway’ op Burning Man, een 600 meter lang pad met LED-lichtjes die reageren op geluid. Bezoekers kunnen zo hun eigen muziek maken door te klappen, schreeuwen of zingen, waardoor een bijna betoverende visuele weergave van licht en geluid ontstaat.

4

Duurzaam en milieuvriendelijk ontwerp

De laatste jaren zijn festivals zich steeds meer bewust van hun impact op het milieu en nemen ze maatregelen om hun ecologische voetafdruk te verkleinen. Duurzaam en milieuvriendelijk ontwerp is een trend geworden in festivalpodia, waarbij veel festivals gerecyclede materialen, zonne-energie en andere milieuvriendelijke kenmerken in hun ontwerp opnemen. Een voorbeeld van een duurzaam festivalpodium is het Amphitheatre op het Shambhala Music Festival in Canada dat volledig is opgebouwd met behulp van lokaal gewonnen, duurzame materialen. Het podium wordt zelf wordt voorzien van stroom door een combinatie van zonne-energie en een microwatersysteem, waardoor er geen generatoren of fossiele brandstoffen nodig zijn. ◾

Piepschuim kan jaren mee

Eigenaar Steven Grevenstuk van Brok Decor is groot voorstander van recyclen. Het bedrijf is zich meer gaan richten op piepschuim, omdat daar supergedetailleerd mee gewerkt kan worden gaan. “Op de juiste manier bewerkt kan het zo tien jaar mee en alle restdelen kunnen we recyclen. Dat maakt het s een duurzame manier van werken. Er wordt in de festivalwereld nog veel te weinig hergebruikt. Wij kunnen makkelijk een mainstage een aantal jaar later met hetzelfde materiaal ombouwen tot een mooie ingangspoort, om maar iets te noemen. Met de stijgende grondstofprijzen en de vraag om duurzamer te werk te gaan, zijn dat geweldige oplossingen.” Over Brok Decor lees je meer elders in deze special.

Nieuwe loods, nieuwe werkzaamheden en véél nieuwe energie

Niemand in de evenementenwereld kan eigenlijk nog om Brok Decor heen. De meest imponerende stages op Defqon, Mysteryland, de Zwarte Cross en vrijwel elk ander groot of klein festival komen uit hun koker. De coronacrisis gaf het bedrijf tijd om te evalueren, plannen te maken en een nieuwe stap te zetten. Meerdere nieuwe stappen. Een nieuwe loods, een nieuw kantoor, volledige zelfstandigheid, nieuwe technieken, di erentiatie in het productaanbod en buitenlandse avonturen zijn slechts het begin.

Het is niet voor iedereen weggelegd. Na een coronacrisis doorpakken met een verhuizing naar een gigantische werkplaats in Purmerend. Het heeft

voor Brok Decor voor een flinke energie-impuls gezorgd. Eigenaar Steven Grevenstuk: “Net zoals al onze concullega’s hebben we in 2020 en 2021 wel even ons hoofd boven water moeten houden. In 2022 moesten we zoals iedereen ineens van 0 naar 200%. Maar als ik zo om me heen kijk zijn we er echt ijzersterk doorheen gekomen. We hebben altijd nog door kunnen werken, aan tv-studio’s en interieuropdrachten. Bovendien was het de ideale tijd om naar jezelf en je organisatie te kijken, daar hebben we vóór de crisis nooit echt tijd voor gehad.” Het resulteerde in een verhuizing, nieuwe en betere technieken en een flinke bak motivatie. Daarnaast is Brok Decor geen onderdeel meer van The Support Group,: “We willen groeien, dus een nieuw pand was een logische stap.”

Styrofoam

De nieuwe werkplaats biedt niet alleen veel ruimte en schaalvoordelen, maar ook ruimte om nieuwe technieken toe te passen en door te ontwikkelen: “We zijn ons meer gaan richten op piepschuim, daar kun je super gedetailleerd mee te werk gaan. Op de juiste manier bewerkt kan het zo tien jaar mee en alle restdelen kunnen we recyclen. Dat maakt het ook nog eens een duurzame manier van werken. Voor merkactivaties is dit echt een toevoeging in wat we kunnen leveren.”

Duurzaamheid & werkwijze

De markt verandert in een snel tempo. Grondstoffen en arbeidsuren stijgen in prijs en duurzaamheid wordt een steeds belangrijker thema. Grevenstuk ziet vanuit zijn rol alleen maar kansen: “Er wordt in de festivalwereld nog veel te weinig hergebruikt. Wij kunnen makkelijk een mainstage een aantal jaar later met hetzelfde materiaal ombouwen tot een te gekke ingangspoort, om maar iets te noemen. Met de stijgende grondstofprijzen en de vraag om duurzamer te werk te gaan, zijn dat geweldige oplossingen. Alleen is daar wel een meerjarenplan voor nodig. Wij zijn niet alleen een one-stop-shop voor stagebouw en decor, maar ook een partij die kan adviseren over zo’n meerjarenplan. Dat is onze manier om met het budget

voor een Fiat toch een Rolls Royce te kunnen leveren.” De belangrijkste USP van het bedrijf haakt daarop in: “Onze kracht is het volledig ontzorgen van een evenement. Leg die handel maar bij ons neer, wij regelen het wel voor je. Van design tot productie, van opbouw tot afbouw. We komen met een office trailer, een eigen magazijn, eigen mensen, back-office afdeling op locatie, wij redden ons wel.” Naast het werken en halen van deadlines is fun daarbij de belangrijkste factor: “We doen het uiteindelijk allemaal om plezier te maken, dat is het belangrijkst.”

Meer dan een festivalmonster

“Iedereen ziet ons als festivalmonster, maar we doen veel meer dan dat”, legt Steven Grevenstuk uit. “Denk aan interieurs, tv-studio’s, beursstands, winkelinrichtingen, opslag - noem het maar op. We zijn enorm dankbaar voor de kansen die we in de covid-periode hebben gekre-

gen vanuit andere markten. Neem bijvoorbeeld tv-producent ID-TV, daar hebben we de volledige studio voor het programma Atlas gemaakt, dat was een super mooie klus. Decor is decor. Bovendien produceren we naast grote stages voor festivals, ook regelmatig merkactivaties van klein tot groot. We verzorgen dan design, productie en uitvoering. Inmiddels kunnen we vrijwel alles zelf, zeker met onze nieuwe loods en apparatuur.” Het speelse plezier waarmee Grevenstuk de toekomst tegemoet lacht is aanstekelijk: “We hebben ongelofelijk veel zin in wat komen gaat. Zo’n hal krijg je echt een bak met energie van. We zitten lekker in onze bubbel, voeren geweldige gesprekken met onze opdrachtgevers en hebben nog nooit met zoveel energie aan nieuwe klussen gewerkt. We krijgen heel veel aanvragen vanuit het buitenland, we zitten al in de US en zijn nu Brok Decor Caribbean aan het opstarten.” ◾

Werken bij Brok Decor

Brok Decor groeit snel en is altijd op zoek naar nieuwe collega’s! Momenteel is het bedrijf op zoek naar een Chef Werkplaats én handige decorbouwers, die de komende festivalzomer het Decor-team komen versterken. Als (meewerkend) Chef Werkplaats ben jij een belangrijke schakel tussen werkvoorbereiding en uitvoering. Jouw functie als Chef werkplaats zal het aansturen zijn van een team timmerlieden waarmee jij samen de decors produceert in opdracht van de projectmanager. Daarnaast ben jij eindverantwoordelijk voor het halen van deadlines. Wil je met Brok Decor mee knallen en genieten van je eigen creatie? Mail je gegevens en je CV naar request@brok-decor. com. Scan de QR-code voor meer informatie.

‘Iedereen ziet ons als festivalmonster, maar we doen veel meer dan dat’

SCAD-ReEvent wordt het centrale punt tijdens een event

Het 3D-tekenprogramma SCAD-ReEvent van ontwikkelaar AniVizzion is een veelgebruikte tool in de evenementenbranche. Afgelopen festivalseizoen was voor AniVizzion een bijzonder druk en succesvol jaar. AniVizzion-eigenaar Bert Hobelman: “We willen onze klanten liever verbazen door hun problemen altijd op te lossen, dan te focussen op groei.”

Het plan- en tekenprogramma SCADReEvent kan breed worden ingezet en biedt verschillende functionaliteiten voor onder meer licht, podium en hekwerk. “Vroeger maakte je tekeningen en met die tekeningen ging je op papier of pdf aan de slag”, vertelt Bert Hobelman. “Tegenwoordig is alles digitaal en veel geavanceerder. We zijn nu bezig om ervoor te zorgen dat er veel meer data uit de tekening kunnen worden gehaald. De tekening wordt op die manier het centrale punt voor alle informatie van het evenement. Denk aan informatie over licht, geluid of de podiumbouw, maar ook de informatie over de leverancier hiervan en wanneer en op welke plek wat moet worden ingezet. Ook de aansturing van licht, geluid en video is met SCAD-ReEvent te programmeren.”

Fieldlab Nijmegen

Samen met de gemeente Nijmegen, politie Nijmegen en het kadaster is AniVizzion betrokken bij Fieldlab Grootschalige Evenementen Nijmegen. Hierbij wordt de fysieke wereld vertaald naar een 3D-evenemententerrein. Er wordt een

‘digital twin’ gemaakt van de stad Nijmegen. Zo kan een organisator zijn evenemententerrein realistisch inrichten in een driedimensionale interactieve kaart van de fysieke omgeving, passend in de regels voor zijn vergunningaanvraag. Hobelman: “Neem als voorbeeld de Nijmeegse Vierdaagse, waar heel veel podia midden in de stad staan. Bij het aanvragen en verle-

een politie-aanrijroute. Er zijn ook mogelijkheden om het event in virtual reality of augmented reality te bekijken. Doordat er sneller inzicht is in de manier waarop het evenement zich in de stad verhoudt, kunnen de vergunningen sneller en makkelijker worden aangevraagd. Extra trainingen om te kunnen werken met SCAD-ReEvent zijn niet nodig voor de gemeente Nijmegen,

nen van een vergunning wil je als gemeente, maar ook als evenementenorganisatie over de juiste data beschikken.”

De door SCAD-ReEvent gemaakte evenementtekeningen kunnen worden samengevoegd met het systeem van de gemeente Nijmegen. Het event wordt dan in het digitale model van Nijmegen geplaatst, waardoor direct zichtbaar wordt of bijvoorbeeld een festivaltent niet in de weg staat van

aangezien de data van SCAD-ReEvent in het eigen systeem van de gemeente komt. Door de tekeningen van SCAD-ReEvent in de digital twin toe te voegen, is het ook mogelijk om mensenstromen te simuleren. “Het maken van evacuatieplannen wordt via crowd-simulatie een stuk makkelijker”, legt Hobelman uit. “Hiertoe wordt de Point Cloud-technologie ingezet, waarmee je met behulp van laserstralen een

DOOR: CAS SPIERTZ

‘We verliezen nooit uit het oog dat onze klanten ook gewoon simpel en snel een plattegrond moeten kunnen maken, presenteren en wijzigen’

3D-variant van een locatie of omgeving krijgt. Alles wordt gemeten, tot de bosjes, palen en stoepranden aan toe. Je kunt dus precies zien of bezoekers tijdens een evacuatie niet struikelen over bijvoorbeeld een vluchtheuvel.”

Plattegrond tekenen

AniVizzion is zich ervan bewust dat 80% van zijn klanten niet alle tools nodig hebben. Hobelman: “We verliezen nooit uit het oog dat onze klanten ook gewoon simpel en snel een plattegrond moeten kunnen maken, presenteren en wijzigen. Dat blijft voor ons heel belangrijk.” Zo heeft AniVizzion tools ontwikkeld die ervoor zorgen dat software-items makkelijk geplaatst kunnen worden. “Via magneettools klik je objecten automatisch tegen elkaar aan, waardoor je technisch correcte constructies kunt bouwen. Verder moet het mogelijk worden om lampen, die nu altijd in vaste positie staan, in het model natuurgetrouw te laten interacteren met de omgeving.”

Service

AniVizzion richt zich nu vooral op de technische ontwikkeling van het programma. De marketing van de software heeft op dit moment minder prioriteit. “We hebben een goede reputatie binnen de evenementenbranche. Als een klant ons belt met een probleem, dan krijgt hij een techneut aan de lijn. We doen niet aan support tickets en dergelijke. Mocht een probleem zo complex zijn

dat dit niet snel opgelost kan worden, dan kan het best zo zijn dat onze programmeur een nieuwe tool schrijft voor de klant. Deze misschien wat meer ambachtelijke manier van werken vinden we gewoon leuk om te doen. We willen onze klanten liever verbazen door hun problemen altijd op te lossen, dan te focussen op groei.”

Oplossingen voor festivals

Een andere ontwikkeling is MVR, My Virtual Rig, die vooral draait om het uitwisselen van data of tekeningen die gemaakt zijn in SCAD-ReEvent met andere platformen. “Denk aan bijvoorbeeld een visualisatieprogramma, de lichttafel of patchmodules om de gegevens van lampen uit te wisselen.” Daarnaast worden festivals steeds gekker, groter en moeilijker, geeft Hobelman aan. Zolang de klant werkt met de producten die in de bibliotheek zitten van SCADReEvent kunnen alle gewichten, vermogens en krachten berekend worden. AniVizzion is nu bezig om de niet-standaardproducten zoals handgemaakte decorstukken beter in het programma uit te werken. “Decorbouwers maken unieke stukken, variërend van dinosauriërs tot ruimteschepen. Het tekenen van de decorstukken in SCAD-ReEvent gaat goed in het programma zelf, maar de uitdaging zit ‘m in de data. Als die data makkelijker gelezen kunnen worden, kan de hele Excel-sheet nu in een keer gevuld worden met de juiste data. Dit levert tijdswinst op voor producenten van evenementen.” ◾

Draww

Tom van den Houdt, Managing Director van technisch tekenbedrijf Draww, levert voor verschillende evenementen de tekeningen aan. “Wij hebben gekozen voor SCAD-ReEvent van AniVizzion omdat het gewoon een kwalitatief goed programma is, met een itembibliotheek die echt helpt bij het tekenen”, legt Van den Houdt uit. “Daarnaast is het een Nederlands bedrijf en wordt er echt naar onze feedback geluisterd. Zo maakt AniVizzion additionele modules zodat het programma net weer iets beter werkt. Laatst hebben ze nog een count tool voor ons gemaakt die echt een meerwaarde biedt. Er is eigenlijk geen vraag te gek.”

3D-OMGEVING UIT SCAD REEVENT VAN HET HUNTENPOP FESTIVAL.

BERT HOBELMAN

Hardwell on tour

Na een sabbatical van ruim drie jaar

keerde Hardwell vorig jaar weer terug op het podium. De Nederlandse dj lanceerde zijn nieuwe album Rebels Never Die en tourde ter promotie van dit album rond de wereld. Hardwell was onder meer te zien in Amsterdam, New York, Bangkok, Valhinos - Sao Paolo, San Francisco, Jeruzalem en New Delhi. Bijzonder aan de show was dat Hardwell samen met Backbone International flink uitpakte met een eigen set. We lichten een tipje van de technische sluier op.

FOTOGRAFIE: NATHAN REINDS

Specs:

» De volledige set woog 30.710 kilo, verdeeld over 88 takels.

» In totaal is er 110 meter led-strip in de set verwerkt.

» Het tourteam bestond uit 13 personen, exclusief alle mensen op kantoor.

» De complete set past in 6 mega trailers.

» Als de crew op vrijdag om 06:00 uur begon met bouwen en vervolgens de hele nacht doorwerkte, kon het programmeerteam op zaterdag 12:00 van start.

» De complete afbouw direct na show duurde 5 uur.

» Per show werden er 8 lasers ingezet.

» De lichtshow is ontworpen door Jaap Kamps van The Next Que.

» Met het vertalen van het conceptontwerp naar een werkbare technische tekening, is één technical designer van Backbone 90 uur beziggeweest.

Materiaallijst:

» 3x BMFL Blade

» 17x BMFL Spot

» 44x Impression X4 Bar 20

» 84x MagicBlade R

» 24x SGM P5

» 56x Robe Pointe

» 22x Robe Spiider

» 88x Clay Paky Stormy

» 110x VDO Sceptron 1000

» 4x MDG 300 Fog

» 8x Lasers 20W

» 394m Trussing

» 792x LED tile 50*50 (samen een 22m x 9m scherm)

» 88x Rigging Points / Hoists

» 10x CO Jet

» 8x Stadium Shooter

» 8x MagicFX Wave Flame

» 21x L’Acoustic KARA

» 4x L’Acoustic KS21

» 32x L’Acoustic K1

» 80x L’Acoustic K2

» 32x L’Acoustic SB28

» 4x Pioneer CDJ 3000

» 1x Pioneer DJM900NX2

» 1x Pioneer RMX

Met dank aan Dave van Manen, Technical Producer bij Backbone International.

Eciënt maatwerk

De tekorten die in de voorgaande jaren door de coronacrisis zijn ontstaan, zetten het livesegment dit seizoen wederom stevig onder druk. Nieuwe, op maat gemaakte manieren om diensten en producten te leveren zijn daarom essentieel. Dat merkte Ampco

Flashlight ook op tijdens de reset van de live-industrie. “We zijn vorig jaar in recordtijd van nul naar honderd gegaan”, zegt commercieel directeur Dennis van der Haagen. “Nu moet er weer een balans ontstaan.”

Met vijftig jaar ervaring is Ampco

Flashlight een meer dan gerenommeerd bedrijf in de entertainmentindustrie te noemen. De specialist in licht-, geluid-, motion- en riggingverhuur levert aan concerten, festivals, dancefeesten, theatervoorstellingen, musicals en (corporate) events. Daarnaast verzorgt Ampco Flashlight, vaak samen met zusje PEAK audio, geluid bij grote televisie-evenementen en talentenshows als The Tribute: Battle Of The Bands en voorheen bij We Want More, The Voice Of Holland en zelfs het Eurovisie Songfestival, toen dat in 2020 en 2021 neerstreek in Rotterdam. Over de grens is Ampco Flashlight eveneens actief, onder meer met de BBC Planet Earth Experience in Londen en levert aan de tournees van Stromae en Metallica respectievelijk motion en rigging. Een meer dan indrukwekkende lijst aan events dus, al levert dat ook de

nodige uitdagingen op. Zeker na de pandemie, zo illustreert Dennis van der Haagen. “Wat je ziet is dat vanwege corona en de onderbreking van de supply-chain, of het nu over mensen of middelen gaat, het voor de live-entertainmentindustrie allemaal moeilijk in te vullen is, terwijl er nog steeds aanhoudend veel georganiseerd wordt. Dat betekent dat leveranciers meer moeten betalen voor materialen en mensen, als je ze al kan krijgen, met tariefverhogingen tot gevolg. Hiermee nemen de kosten voor opdrachtgevers toe, waardoor het steeds lastiger wordt om budgettair uit te komen. Ook moet je als opdrachtgever altijd maar zien of je je toegangskaarten kwijtraakt in het best wel gevulde speelveld.”

Betaalbaar dankzij samenwerken en modulair systeem

Een nieuwe manier van werken is daarom

van cruciaal belang, stelt Van der Haagen. “De achterliggende gedachte is: ‘Hoe krijgen we het voor elkaar dat het betaalbaar blijft voor de opdrachtgever?’ Dat is met name post-corona ontstaan, omdat daar die hele inhaalslag plaatsvond. Afgelopen seizoen, zomer 2022, waren opdrachtgevers vooral blij dat ze licht en geluid hadden. Dat hadden we nog nooit gezien. Er werd zoveel georganiseerd, zowel reguliere shows en festivals als inhaaldata, dat we regelmatig nee moesten verkopen. Dan zou je denken: ‘Dat is toch interessant, want dan kan de prijs omhoog?’ Maar je wilt je vaste klanten gewoon bedienen en bij voorkeur naar het budget dat er beschikbaar is. Hoe krijgen we het voor elkaar dat er genoeg facilitaire invulling is voor evenementen in Nederland en dat het toch allemaal betaalbaar blijft?” Het in Utrecht gevestigde bedrijf ontwikkelde daarom onder andere

DOOR: PIERRE OITMANN

een aantal modulaire sets, zodat podia in verschillende groottes in een mum van tijd voorzien kunnen worden van een goed uitgeruste lichtset. “We hebben daarover met onder andere Mojo Concerts gesproken, dus deze set gaan we zien op festivals als North Sea Jazz en Pinkpop”, legt commercieel manager Juan Neele uit. “Omdat er minder crew nodig is, bespaart het direct in facilitaire kosten, maar ook in hotels en catering.”

Meedenken met de klant

“Wij hebben een stap voorwaarts gezet”, claimt Neele. “De actualiteit zorgde voor nieuwe inzichten. We willen met oplossingen komen die minimale inzet van mensen nodig hebben en waarmee we maximale resultaten kunnen neerzetten. De eerste stap daartoe is gezet: vanaf april gaan we werken met een tourset met licht en rigging. Die set is compleet voorbereid in een pre-rig truss, dus er hangen lampen in en die modules staan vast in een trailer, waardoor je geen laad- en losmoment meer hebt in Utrecht. Je rijdt naar de locatie en je kan die set met

drie lichttechnici, aangevuld met stagehands, opbouwen. Die set kun je vervolgens ophangen in AFAS Live, Ziggo Dome, Ahoy of op een festival. De set volstaat voor vele toepassingen en is relatief goedkoop. Met een menukaartje kan een opdrachtgever het nog aanvullen aan de hand van zijn wensen, zodat we zeker weten dat de beleving honderd procent blijft. Zo denken wij mee met de klant. Op die manier werken wij bijvoorbeeld al samen met Di-Rect. Zij touren nu met een soortgelijke set, die wij geprepareerd hebben voor rigging en licht. Wij komen ’s ochtends aan in de venue en hangen in een uur tijd die set op. Dat kan flinke besparingen opleveren in locatiehuur.”

nenkort werken aan efficiënte en modulaire oplossingen, gebaseerd op de wensen en budgetten van onze opdrachtgevers en (inter)nationale acts, en op onze ervaring.”

E ciëntie en innovatie

Voor het uitmeten van grotere, meer specifieke sets en events is Ampco Flashlight ook stappen aan het zetten, bijvoorbeeld met een slim uitzetsysteem voor de rigging, legt Neele uit. “In plaats van dat je met meetlinten aan de gang gaat, zet je een laser-gpssysteem in. Dat helpt bij de efficiëntieslag, want in plaats van vier mensen heb je er nu maar twee nodig. Naast de licht- en riggingset gaan we ook voor de audiosets bin-

De Nederlandse eventmarkt is onder invloed van personeelstekorten, supply-chain issues en duurzaamheidswetgeving hard aan het veranderen en Ampco Flashlight hoopt met zijn klantbenadering en toepassingen een stap in de goede richting te zetten. “Efficiëntie en innovatie zijn de twee toverwoorden”, aldus Van der Haagen. “Kunnen wij die behoefte van de klant aan licht en geluid op een efficiënte manier invullen en welke innovaties kunnen wij daarin aanbrengen? Met oplossingen zoals een modulaire set kun je voor veel toepassingen prima uit de voeten.” Hij vertelt dat Ampco Flashlight mede dankzij deze voorwaartse benadering voor vrijwel elk budget een oplossing kan bieden. “Voor een band die een concert wilde geven, werd het allemaal bijna onbetaalbaar vanwege beperkte verkrijgbaarheid van materialen en crew bij facilitaire leveranciers, en dat los je zo eigenlijk op. Voor opdrachtgevers wordt het zo weer enigszins betaalbaar. Het sommetje klopt weer. En het is natuurlijk ook heel leuk om samen met opdrachtgevers naar oplossingen te zoeken.” ◾

'Je wilt je vaste klanten gewoon bedienen en bij voorkeur naar het beschikbare budget'

powered by

powered by

powered by

Waarom kiest men voor

Waarom kiest men voor

Cup Concept herbruikbare bekers?

Waarom kiest men voor Cup Concept herbruikbare bekers?

Cup Concept herbruikbare bekers?

Uiterst efficiënte en geavanceerde wasstraat voor de cups

Uiterst efficiënte en geavanceerde wasstraat voor de cups

Uiterst efficiënte en geavanceerde wasstraat voor de cups

Innamekorven die opslag en vervoer uitermate eenvoudig maken

Innamekorven die opslag en vervoer uitermate eenvoudig maken

Innamekorven die opslag en vervoer uitermate eenvoudig maken

Betalings- en restitutiemogelijkheden door Tikkie van ABN Amro en eigen innameapplicatie; www.feeback.nl

Betalings- en restitutiemogelijkheden door Tikkie van ABN Amro en eigen innameapplicatie; www.feeback.nl

Betalings- en restitutiemogelijkheden door Tikkie van ABN Amro en eigen innameapplicatie; www.feeback.nl

De herbruikbare bekers zijn vaatwas- en krasbestendig

De herbruikbare bekers zijn vaatwas- en krasbestendig

De herbruikbare bekers zijn vaatwas- en krasbestendig

Marktmeester-app voor een totaaloverzicht als het gaat om meerdere horeca-exploitanten

Marktmeester-app voor een totaaloverzicht als het gaat om meerdere horeca-exploitanten

Marktmeester-app voor een totaaloverzicht als het gaat om meerdere horeca-exploitanten

Trainingen voor het barpersoneel

Trainingen voor het barpersoneel

Trainingen voor het barpersoneel

Eigen rekentablet beschikbaar voor de barmedewerker

Eigen rekentablet beschikbaar voor de barmedewerker

Eigen rekentablet beschikbaar voor de barmedewerker

Ruim 25 jaar ervaring met festivals en evenementen

Ruim 25 jaar ervaring met festivals en evenementen

Ruim 25 jaar ervaring met festivals en evenementen

Herbruikbare bekers van hoge kwaliteit met bedrukking

Herbruikbare bekers van hoge kwaliteit met bedrukking

Herbruikbare bekers van hoge kwaliteit met bedrukking

www.starcups.nl/cupconcept FeeBack

www.starcups.nl/cupconcept

Gezond, verantwoord én Instagramwaardig

Het aanbod van voedsel en drank op festivals is enorm gegroeid en er zijn talloze innovatieve trends op dit gebied te zien. Zo is de veganopmars niet meer te stuiten, kan het aanbod niet gek genoeg zijn en is duurzaamheid standaard geworden. De moderne festivalbezoeker wil het allemaal en is bereid daar best wat meer geld voor betalen, zo lijkt het. ‘We zien de opkomst van de compromisloze festivalbezoeker.’

DOOR: JAN MEIJROOS

Festivals hebben de afgelopen jaren een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Niet alleen het muzikale aanbod, maar ook eten en drinken spelen een steeds belangrijkere rol op festivals. Het aanbod wordt uitgebreider en exotischer, maar tegelijkertijd is de verwachting dat het prijskaartje van datzelfde, immer uitdijende aanbod weer een stukje hoger zal liggen. Recente impactvolle gebeurtenissen spelen hierbij een grote rol. De naschokken van de coronapandemie, de oorlog in Oekraïne, de energiecrisis, het personeelstekort en de inflatie laten hun sporen na.

Prijsstijgingen

Toen de bezoeker in 2022 weer naar festivals mocht na een aantal jaren van lockdowns en afzeggingen, was dat duidelijk te merken aan de horeca. De omzetten waren hoog, en er werd veel geconsumeerd. Tegelijkertijd zijn de prijzen omhooggegaan en het is niet de vraag óf de prijzen de komende tijd zullen stijgen, maar hoeveel. Zo ging de bierprijs bij grote muziekfestivals in 2022 door de traditionele grens van 3 euro. Bij Pinkpop betaalden bezoekers omgerekend €3,20 euro per biertje, bij Lowlands en Down the Rabbit Hole was dit €3,30 en Rock Werchter vroeg €3,50 euro voor een biertje (in de pre-sale ging daar 0,25 euro vanaf). Appelpop heeft begin februari aangekondigd dat eten en drinken duurder gaat worden op de 2023-editie van het gratis festival. Tegenover de Gelderlander zei Kees van Keulen, voorzitter van Stichting Muziekstad Tiel recent dat 'we er niet onderuit komen de consumptieprijzen nog wat te verhogen, maar dat is een trend die je overal ziet. Hoeveel dubbeltjes bovenop die €3,50 komen durf ik nu nog niet te zeggen, maar dat het gaat toenemen, is inherent aan de prijsontwikkeling in de markt.'

Er alles uit halen

Verschillende aanbieders denken overigens dat de festivalbezoeker bereid zijn om iets dieper in de buidel te tasten. Lars van de Kerkhof van De Zanzibar, een tropische fruitbar met frisse en gezonde snacks, is zelf een fanatieke festivalganger. “Als ik naar mijn vrienden en mezelf kijk: jongeren gaan misschien wat minder vaak uit of op vakantie, maar pakken wel vaker een festival in een jaar. Als ze daar eenmaal zijn, willen ze er ook alles uit halen en kijken ze niet op 20 euro meer of minder. Wij kunnen overigens onze prijzen scherp houden. Ons fruit komt direct van de boer of van de veiling en wordt ter plekke gesneden. Zo is het vers en

zitten er geen partijen tussen die de prijs omhoogstuwen. Daarbij denken we dat onze gezonde snack iets toevoegt aan het huidige aanbod.”

Vegan wordt de norm?

Aan het totale aanbod zal het in ieder geval niet liggen. Dat wordt groter en diverser waarbij voedsel uit de wereldkeuken nog ieder jaar in populariteit stijgt. Verder neemt plantaardig en vegan een enorme vlucht. Steeds meer organisatoren doen vlees in de ban. Het aanbod van voedsel bij technofestival Awakenings was bijvoorbeeld al sinds 2015 voor 95% vegetarisch, waarbij de laatste 5% voor rekening van biologisch vlees kwam. Sinds 2022 is het festival 100% vleesloos en verwacht wordt dat andere festivals dat voorbeeld op termijn zullen volgen.

Binnen de wereld van de vlees- en visvervangers blijven zich sowieso interessante innovaties aandienen. Zo bracht Tindle anderhalf jaar geleden plantaardige kip in deegvorm op de Nederlandse markt. Het voordeel laat zich raden: cateraars en horeca kopen het plantaardige kipdeeg diepgevroren in en kunnen er daarna zelf kipstukjes, burgers of kebab van scheuren en kneden. Het Nederlandse Green Pro International (GPI) heeft dan weer plantaardige plakjes bacon (La Vie), en plantaardige rauwe zalmblokjes en gerookte zalm (Unfished) in het assortiment. Handig voor pokébowls en broodjes zalm én goed in te zetten op festivals om de twijfelende flexitariër over de streep te trekken.

Niet de booze, wel de buzz

Ook op het gebied van drinken zijn er tal van ontwikkelingen gaande. Bier en frisdrank zijn al lang niet meer de enige opties. Tegenwoordig bieden festivals wijn, cocktails en speciaal bier aan. Een trend op het gebied van alcoholische dranken is het gebruik van zogenoemd craft beer (bier op ambachtelijke wijze gebrouwen in een

'Eten en drinken moet gezond en lekker zijn, maar ook vooral mooi en bijzonder.

Dat doet het goed op social media'

onafhankelijke brouwerij) en lokale dranken. Dit verschijnsel past dan weer goed bij de trend van duurzame producten, omdat craft beer vaak is gebrouwen met lokale ingrediënten en in kleine hoeveelheden. Een andere trend op het gebied van de natte horeca is health. Festivals bieden tegenwoordig steeds vaker gezonde drankjes aan, zoals verse sappen en smoothies. Ook alcoholvrije dranken blijven toenemen in populariteit. Op festivals zie je dan ook steeds vaker mocktails, alcoholvrije cocktails, op de menukaart pronken. Pernille Kok–Jensen, Director Cultural Insights bij creatief strategisch bureau Fitzroy uit Amsterdam, ziet een onderstroom die ze kwalificeert als 'niet de booze; wel een buzz'. Ze doet voor haar werk veel onderzoek naar drank- en eetgewoontes van met name Gen Z: “We zien een duidelijk opkomst van zogeheten 'social elixirs' en 'adaptogenics'. Consumenten willen wel een bepaalde sensatie voelen, een bepaalde kick of positieve boost ervaren, maar dan zonder alcohol. Denk aan drankjes die veel gebruik maken van kruiden, paddenstoelen of andere plantaardige ingrediënten.”

Duurzaamheid is de standaard Minder plastic, minder afval en minder foodwaste zijn actuele thema’s die niet meer weg te denken zijn op evenementen. Loc7000 blijft hierin een voorloper en zet vol in op een partnerschap met afvalverwerker The One Project en verpakkingsfabrikant Huthamaki. De drie bedrijven zijn de afgelopen jaren bezig geweest om het perfecte (r)PET-inname systeem te zoeken en de gesloten kringloop verder te perfectioneren. In 2022 zijn verschillende pilots gedraaid en in 2023 gaan we hier meer van horen. Op het gebied van drankverspilling én om de actuele personeelstekorten te tackelen, bedacht datzelfde Loc7000 de volautomatische LocTap. Het betreft een automatische tapinstallatie die zonder tapverlies snel en gelijktijdig 24 biertjes kan tappen. Met één druk op de knop, tapt het apparaat precies de inhoud die in de beker hoort.

In datzelfde spectrum vinden we de BeerMate van ondernemers Ralph Bethlem en Marijn Venmans. BeerMate is volledig automatisch, wat betekent dat ook de beker uit de machine komt. Een heuse onbemande, selfservice fast-

lane voor bier moet ervoor zorgen dat de beleving van het evenement verbeterd wordt.

Drie trends

Volgens Kok–Jensen zijn de mogelijkheden van nieuw eten en drinken op festivals nog lang niet uitgeput. De ontwikkelingen die zij waarneemt zijn nu nog niet mainstream maar kunnen dat heel snel wel worden. Daarbij bespeurt ze drie belangrijke trends: 'snack hacks', 'yuck to yummy' en 'multisensory food & drinks'.

Kok-Jensen: “Hacks met eten zien we nu al bij bijvoorbeeld pizzabodems van bloemkool. Op festivals zien we ontwikkelingen waarbij een ingrediënt vervangen is door bijvoorbeeld een superfood om deze slimmer, gezonder of functioneler te maken. Multisensory is al het eten en drinken met een verrassend multisensorisch element. Denk aan bubbeltjesthee, Japanse mochi of ramen-drankjes. Yuck to yummy, tenslotte, is de trend die voortkomt uit de klimaat- en financiële crisis. Dingen die we voorheen vies vonden, willen we nu best proberen als het betaalbaar is en goed voor het milieu. Denk aan het eten van insecten en meelwormen bijvoorbeeld.”

Wat al deze trends met elkaar verbindt? “Ze zijn allemaal perfect geschikt voor TikTokfilmpjes en Instagram-posts!” lacht KokJensen. “Eten en drinken moet gezond en lekker zijn, maar ook vooral mooi en bijzonder. Dat doet het goed op social media. En dan ook nog eens duurzaam zijn. We bespeuren de opkomst van de compromisloze festivalbezoeker die lang niet meer met alles genoegen neemt. Het zou een gemiste kans zijn als mensen daar niet op inspelen.” ◾

‘We bespeuren de opkomst van de compromisloze festivalbezoeker die lang niet meer met alles genoegen neemt’

‘De bar van de toekomst’

Het is een doorn in het oog van zowel de organisatoren van evenementen als hun bezoekers: veel te lange rijen bij de bars. Gezien de gigantische capaciteits- en personeelstekorten lijkt dat er niet snel beter op te worden. De oplossing hiervoor is BeerMate, een zelfservice bierautomaat. “Wij willen marktleider worden op het gebied van barautomatisering”, luidt het credo van ondernemers Ralph Bethlem en Marijn Venmans.

Ralph Bethlem bedacht de BeerMate in 2017. “Het idee ontstond tijdens mijn opleiding Business Innovation op Avans Hogeschool. Ik organiseerde daarnaast evenementen als studentenfeesten en festivals. Vanuit een innovatieopdracht die we op onze opleiding moesten doen, keek ik naar de huidige situatie van traditionele bars op evenementen. Automatisering en robotisering was iets waarmee we op de opleiding veel bezig waren. Ik vroeg me af of iemand die twee al gecombineerd had, dus toen ben ik daarmee aan de slag gegaan en zo ontstond het idee van een festivaldrankautomaat, wat ook mijn afstudeerproject werd. Een perfecte kans om het idee helemaal uit te werken en gedurende die periode heb ik twee subsidies kunnen binnenhalen, van in totaal 50.000 euro. Toen ik klaar was met de opleiding had ik de mogelijkheid om een prototype te maken. De

bouw daarvan startte in september 2019 met een aantal jonge engineers die ik om me heen verzameld had. In januari 2020 tapten we het eerste geautomatiseerde biertje. En toen kwam corona.”

Positief ontvangen op horecabeurzen

Gedurende de coronapandemie werkte Bethlem een poosje bij Duotank, een producent van biertanksystemen. In diezelfde periode kwam hij in contact met de Belgische festivalorganisator Marijn Venmans, die veel potentie zag in het verhaal van BeerMate. Er ontstond een leuke samenwerking en inmiddels is Venmans de compagnon van Bethlem. “Met zijn praktijkvisie hebben we een nieuw product bedacht, de BeerMate Event Container, speciaal gemaakt voor festivals. We hadden al bedacht dat de machine verplaatsbaar moest zijn en met Marijn aan boord ontstond het idee om de BeerMate in een con-

tainer te plaatsen. Dat zijn we verder gaan ontwikkelen en een jaar later, in september 2022, stonden we op het eerste festival met de BeerMate Event Container.” Daarna ging het hard met BeerMate. In oktober bereikten Bethlem en Venmans met hun concept de finale van de ADE & Antler Startup Competition. Hierna werd er in de Kuip een pilot gedraaid en namen ze deel aan verschillende beurzen, waaronder Festivak in ’s-Hertogenbosch, de Horeca Expo in Gent en de Horecava in Amsterdam. Hier werd BeerMate overal zeer positief ontvangen.

Focus op massa en snelheid

“BeerMate is volledig automatisch, wat betekent dat ook de beker uit de machine komt”, legt Bethlem uit. “Er zijn in Europa al een paar semi-automatische tapsystemen waar je als bezoeker zelf nog een beker onder de tap moet houden. Dat is leuk, maar daarmee ga je geen duizenden mensen voorzien van bier. Wij focussen op massa, op snelheid, een stukje digitalisering en op de trend van zelfservice, die je de afgelopen twee jaar ook hebt zien groeien in supermarkten. We verzamelen veel interessante data voor onze klanten én we sluiten fraude volledig uit, want onze machine geeft geen gratis bier weg aan een bekende.

DOOR: PIERRE OITMANN

‘Het is niet ons doel om festivals volledig te automatiseren, maar wel om hun horeca te optimaliseren’

Het is niet ons doel om festivals volledig te automatiseren, maar wel om hun horeca te optimaliseren. Het aandeel van de bierconsumptie op de totale horeca-omzet op events ligt gemiddeld tussen de veertig en zestig procent, wat bier het belangrijkste product van je aanbod maakt. Voor een gemixte bestelling, bijvoorbeeld een biertje en een frisdrank en een mixdrankje, ga je nog gewoon naar de bar, waardoor rijen minder lang worden en die daardoor ook efficiënter wordt. Een fastlane voor bier zorgt ervoor dat de beleving van het evenement verbeterd wordt. Daarnaast is het een leuke innovatieve manier om bier te halen; het wordt een beleving op zich. Dat is een win-winsituatie voor de bezoekers, voor de organisator en voor de brouwerij.”

Juiste timing

Het idee van een machine die barvrouwen en -mannen vervangt, klinkt menigeen wellicht nog futuristisch in de oren. Toch staan er al de nodige festivalorganisatoren te poppelen om de BeerMate in te zetten op hun events. “Toen ik dit idee zes

jaar geleden pitchte, had voornamelijk de wat oudere generatie hier geen empathie voor”, aldus Bethlem. “Nu we zes jaar verder zijn, vinden de meeste mensen het een uitkomst. De timing klopt nu. Mensen zijn de afgelopen drie jaar tijdens corona gewend geraakt aan zelfservice en er is een personeelstekort. Door corona is er vooral in de horeca- en eventsector een grote uitstroom van ervaren personeel geweest. Heel wat jongeren die twee jaar niet konden uitgaan, gaan nu liever zelf feesten dan achter een bar staan.” Venmans: “Zelfs wie geen tekort heeft aan personeel, kan niet ontkennen dat de personeelskosten explosief gestegen zijn, dus dit optimaliseren is meer dan ooit interessant. De inzet van een BeerMate Event Container werkt omzetverhogend. BeerMate heeft een commissiemodel uitgewerkt voor events en festivals en zorgt voor servicemedewerkers die toezicht kunnen houden en mensen in de beginfase kunnen bijstaan. Want nieuwe technologie implementeren bij het grote publiek heeft soms wat overtuiging nodig.”

Circulair proces met TrashMate

Het verhaal stopt echter niet bij het uitgeven van bier, de heren hebben ook een oplossing bedacht om de bekers nadien automatisch in te nemen met de TrashMate. “Deze machine hopen we richting de zomer nog te kunnen introduceren op de festivals”, onthult Bethlem. “Hierdoor wordt het hele proces circulair. Onze biermachines en ‘slimme vuilbakken’ werken met ouderwetse softcups én met hardcups, waar het uiteindelijk over een paar jaar uitsluitend naartoe lijkt te gaan.” Om aan de grote vraag te kunnen voldoen, sloten de heren van BeerMate recentelijk een samenwerkingsovereenkomst met de Nederlandse fabrikant VDL. “Zij waren voor ons een goede match voor het op grote schaal produceren van high-tech machines die voldoen aan de hoogste kwaliteits-, veiligheids- en hygiënenormen.” ‘De bar van de toekomst’, zoals hun slogan luidt, zal dit jaar al te vinden zijn op grote events als Tomorrowland, Rock Werchter en de Formule 1. “Wij focussen ons in 2023 op de Benelux en vanaf 2024 willen we in de rest van Europa gaan leveren. Onze verdere toekomstige ambities reiken intercontinentaal. We willen allebei nog veel mooie festivals over heel de wereld bezoeken, dus hoe geweldig zou het zijn als we ook daar onze biertjes kunnen gaan halen bij één van onze machines?”

‘Een win-winsituatie voor de bezoekers, voor de organisator en voor de brouwerij’

Gezonde festivalsnack voor de lekkere trek

Drie ondernemers, drie vrienden en alle drie festivalgangers. Met gezond verstand én passie voor vers fruit, kwamen Rens Vereijken, Lars van de Kerkhof en Nick Engels op het idee om de tropische snack een mooier podium te geven. In oktober 2022 werden de mouwen opgestroopt en kocht het drietal twee 20 feet-zeecontainers. Die werden omgebouwd tot De Zanzibar: een tropische fruitbar met frisse en gezonde snacks voor de lekkere festivaltrek. “Vers is bij ons echt vers.”

DOOR: JAN MEIJROOS

Met hun jarenlange ervaring in de groente- en fruithandel besloten Rens Vereijken, Nick Engels en Lars van de Kerkhof er eind vorig jaar werk van te maken. Op een vrolijke manier bieden ze verse en exotische fruitsnacks aan op festivals en evenementen vanuit De Zanzibar. “Als je naar de hedendaagse festivalbezoeker kijkt, dan is er in de afgelopen jaren heel wat veranderd”, vertelt Van de Kerkhof. “Mensen leven en eten een stuk gezonder. In de festivalhoreca zien we dit nog onvoldoende terug. Het leeuwendeel bestaat nog steeds voornamelijk uit het eten van een vette hap en het drinken van alcohol. Hier is absoluut niks mis mee, zolang er maar een passend en gezond alternatief is wat de bezoeker ook daadwerkelijk triggert om eens iets anders te proberen.”

Vers fruit direct van de boer of veiling

Bezoekers kunnen kiezen uit Mixed Cones vol tropisch fruit, een goed gevulde Fruit Tray met banaan, ananas, meloen of fruit van de dag en drie smaken smoothies. Al het fruit bevindt zich in een grote, glazen vitrine vol crushed ice, terwijl de ‘fruitninja’s’ achter de bar daar in een handomdraai snacks van maken. “We plukken ze

nog net niet voor je uit de boom! Al het fruit komt direct van de boer of van de veiling en wordt ter plekke gesneden. Zo is vers bij ons ook écht vers”, aldus Vereijken.

Een lust voor het oog

De beleving zit naast de presentatie van het fruit ook in de bar zelf. Twee 20ft zeecontainers worden op het festivalterrein rap omgebouwd tot een tropische fruitbar met een 28 m² dakterras, inclusief DJ booth. Voorzien van lampjes en beplanting is De Zanzibar direct een eyecatcher. De modulaire bar is door de ondernemers zelf ontworpen, gebouwd en voorzien van de modernste horeca-apparatuur. Engels: “De container beschikt over een eigen koelcel, een gietvloer en een rvs aanrechtblad. De koelvitrine schuiven we via een rails naar voren.”

Duurzaam ondernemen

De Zanzibar maakt uitsluitend gebruik van milieuvriendelijke verpakkingen en haalt het fruit rechtstreeks van de boer of de veiling.

“Zo blijft de ecologische voetprint beperkt en is het fruit gegarandeerd van topkwaliteit”, aldus Engels. “Alles wat overblijft zal de dag erna op de markt worden verkocht.”

“Door bewust niet te kiezen voor een tus-

senpersoon of fruithandelaar houden we de lijnen kort en zijn wij overal bij betrokken”, vult Vereijken aan. “Doordat we transport in eigen beheer hebben en kiezen voor het rijden met een vrachtwagencombinatie produceren we de helft minder uitstoot en is er minder belasting voor het milieu. We vervoeren alles in één keer, waardoor we geen onnodige ritten en uren hoeven te maken.”

Ambities

Hoewel de focus nu vooral op De Zanzibar ligt, heeft het drietal grootse plannen met hun (andere) bedrijf Festifood Group BV. “Dit jaar ga je onze Zanzibar op heel veel festivals zien, maar dat is wat ons betreft pas het begin”, legt Van de Kerkhof uit. “De wereld wordt steeds duurzamer en het publiek steeds bewuster. Als het aan ons ligt spelen wij hier vanaf het begin af aan meteen goed op in. Door enkel exclusieve foodtrucks aan te bieden met lokale samenwerkingen streven wij naar meer exclusiviteit op het festival. De visitor experience van een festival wordt ook in 2023 nu eenmaal hoger, het is daarom van belang dat hier op het gebied van Food & Beverages ook e ectief op ingespeeld wordt.”

RENS VEREIJKEN, LARS VAN DE KERKHOF, NICK ENGELS

Ontzorgen met kwaliteit, pure smaak en beleving

Catering is van onschatbare waarde voor de totaalbeleving van een evenement. Niet alleen een gevarieerd en smaakvol aanbod is voor de bezoekers van groot belang, ook de snelheid en de vriendelijkheid waarmee zij worden geholpen dragen bij aan de beleving. Op het totaalplaatje is het juiste cateringaanbod misschien wel net zo belangrijk als het (muziek)programma. Bevers & Bevers begrijpt dit maar al te goed en geldt letterlijk en figuurlijk als een van de grote smaakmakers van het festivalseizoen.

Bevers & Bevers heeft inmiddels ruim 50 jaar ervaring met eventcatering en is een vaste waarde op menig groot evenement in de Benelux. Vanuit het logistieke centrum in het Belgische Malle vertrekken dagelijks cateringwagens en materialen naar uiteenlopende locaties. Van Pinkpop tot Rock Werchter, van Intents Festival tot Tomorrowland, Pukkelpop, Rebirth Festival en talloze anderen, ze vertrouwen allemaal op de diensten van het bedrijf. Een bedrijf dat de afgelopen jaren voorop is gaan lopen op het gebied van ontwikkelingen. Dit doet Bevers & Bevers puur vanuit een interne drang iets écht goeds te serveren. “Voedsel met een ziel”, zo noemt CEO Jurgen Bevers het. “Wij proberen ieder jaar nieuwe concepten te lanceren. Festivalklassiekers zijn door ons opnieuw uitgevonden vanuit het traditionele ambacht met focus op kwaliteit, pure smaak en beleving.”

Happy crew

De ambitie om iets écht goeds te leveren werkt twee kanten op. Uiteraard is de consument een factor, maar ook richting de organisator van een festival of evenement moet het eindproduct van begin tot eind écht goed zijn. Personeel is daarbij een belangrijke factor en geldt voor Bevers & Bevers als onderdeel van de ‘total journey’ die een evenementenbezoeker maakt. “Dat gaat verder dan de gezellige en aantrekkelijke aankleding van een verkooppunt. De manier waarop de

consument zijn frietje, pizzapunt of andere maaltijd ontvangt straalt af op het volledige evenement. Zodoende trainen wij hier ons personeel op”, aldus Bevers. “Wij kunnen voor onze werkzaamheden terugvallen op een happy crew van ruim 2000 intern opgeleide medewerkers.”

Self-supporting

Daarnaast zorgt Bevers & Bevers ervoor dat een organisator op het gebied van catering volledig wordt ontzorgd. De units van Bevers & Bevers zijn uitgerust met de meest moderne apparatuur waarmee hoge rendementen kunnen worden gehaald. Bevers & Bevers heeft een volledig in eigen beheer draaiende logistieke support met onder meer koel- en vriescellen, generators, gators, heftrucks en alles wat nodig is om de bijna 600 beschikbare eenheden zelfvoorzienend te kunnen draaien op een evenement. “Dat laatste geldt ook voor betalingen. Wij hebben een cashless betaalsysteem dat volledig in eigen beheer draait en ook wat betreft netwerkverbinding volledig self-supporting is. Een organisator heeft hier verder geen omkijken naar.”

Capaciteit en beleving

Vanwege de manier waarop Bevers & Bevers werkt, kan het moeiteloos op hoge capaciteit draaien zonder aan beleving in te boeten. Ook wat betreft de moderne wensen op het gebied van gebruik van plastics

is Bevers & Bevers klaar voor de toekomst. Zo heeft het onder meer geïnvesteerd in een eigen stock van miljoenen herbruikbare bekers en de daarvoor benodigde hypermoderne wasstraten, welke tevens de grootste in de Benelux is. Zo kan Bevers & Bevers altijd de garantie bieden dat zijn klanten steeds de beste service krijgen. “Met ruim 50 jaar ervaring en als huiscateraar van enkele van de grootste events in de Benelux, weten we capaciteit en beleving te koppelen aan professionaliteit, hoge kwaliteit voedsel en een aantrekkelijke aankleding. Dat maakt ons bij uitstek hét aanspreekpunt voor organisaties die hun gasten lekker willen verrassen.” ◾

Bevers & Bevers heeft een zeer breed assortiment food & beverage

• Hamburgers – braadworst – hot-dog’s

• Premium Steakhouse Burger

• Pasta met diverse sausen

• Wafels – pannenkoeken

• Vers getopte pizza’s

• Oosters – loempia’s

• Dranken uitbating

• Shoarma / Kebab

• Frietjes & snacks

• Ice-cream

• Nacho’s

• Ko e

• Snoep

• en meer…

We proberen daadwerkelijk onderdeel te zijn van het evenement’

Wie op een grootschalig evenement de horeca met een gerust hart uit handen wil geven, is bij Pro-Drinks aan het juist adres. De professionele horecaproducent uit de Zaanstreek denkt mee en ontzorgt.

DOOR: JAN MEIJROOS

Ondanks de lastige coronajaren is de professionele horecaproducent ProDrinks in de 13 jaar van zijn bestaan behoorlijk hard gegroeid. Dennis Fokker, manager operations bij Pro-Drinks, ziet dat het bedrijf is meegegroeid met het aanbod van festivals en evenementen in Nederland.

“Festivalland Nederland is uitgebreid en wij zijn daarin meegegaan. Deden wij in 2016 ongeveer 18 festivals, nu doen wij er gemiddeld 40 à 50 per jaar.” Pro-Drinks, een familiebedrijf gevestigd in het westen van de Zaanstreek, is uitgegroeid tot een gevestigde naam. Dankzij de jarenlange ervaring op verschillende evenementen heeft het bedrijf een groot netwerk opgebouwd, waardoor het altijd met betrouwbare partners samenwerkt. Door de vinger aan de pols te houden, is Pro-Drinks op de hoogte van de laatste trends en dingen die spelen bij het publiek.

Fokker: “Tegelijkertijd zijn we nergens aan gebonden. Als een klant of een festival een bepaald drankje of biertje wil schenken, regelen wij het. Wij werken in principe met iedere aanbieder en leverancier. Of het nu gaat om grote baropstellingen met tapbier van bekende merken, een kleinschaligere cock-

tailbar of een speciale activatie met champagne, we kunnen het allemaal realiseren.”

Volledig ontzorgd

Pro-Drinks is inzetbaar op groot- en kleinschalige evenementen, en bedient afwisselend zo’n slordige 5000 tot 50.000 man publiek. Daarbij is het bedrijf van begin tot eind betrokken bij het volledige traject.

Fokker: “Wij zijn een echt familiebedrijf en dat zie je terug in de manier waarop we werken. We kijken verder waar nodig, we denken mee met de organisatie en proberen daadwerkelijk onderdeel te zijn van het evenement. Zo leveren wij horecaproducties op maat met een team van ervaren, enthousiaste mensen. Het organiseren van events zit simpelweg in ons DNA.”

Wat Pro-Drinks onderscheidt van de concurrentie is dat het bedrijf beschikt over een eigen groothandel, eigen evenementenmateriaal van de dochteronderneming B.A.R. en een eigen uitzendbureau. “Met dat laatste gaat het met name om het trainen van leidinggevenden. Zij zijn goud waard op een evenement en kunnen klanten ontzorgen. Daarnaast werken we met tal van orga-

nisaties om het barpersoneel te regelen. Zo verzorgen we alle facetten tijdens een evenement, variërend van de op- en afbouw van de bar, het regelen van personeel tot het assortiment aan dranken.”

Voorbereiding en duurzaamheid

Planning speelt een allesbepalende rol, benadrukt Fokker: “We zijn meestal al drie tot vier maanden van tevoren bezig om alles in goede banen te leiden. En ondanks alle uitdagingen lukt dat altijd. Zo draaiden we op Koningsdag vorig jaar 1500 bardiensten. Dat is gezien het huidige klimaat met personeelstekorten geen geringe prestatie.” Ook het duurzame karakter is voor ProDrinks vanzelfsprekend. ‘Het is de afgelopen jaren een steeds belangrijker thema geworden en iedereen is er terecht mee bezig. Wij regelen ons eigen transport - deels elektrisch met onze lokale vervoerder Vels-Transport - en koelcontainers, scheiden het afval, werken met recyclesystemen en proberen zo de ecologische voetafdruk waar mogelijk laag te houden. Zo scheiden we achter de bar de statiegeldverpakkingen, de PET-bekers, het overige plastic en eventueel glas en karton. Dit om zo schoon mogelijke afvalstromen te creëren, die we aan kunnen bieden aan de afvalverwerker of een recyclingpartij. Onze transporten worden zo efficiënt mogelijk gepland, onder meer door ervoor te zorgen dat de retourtransporten zo veel mogelijk gevuld met bijvoorbeeld statiegeldverpakkingen retour gaan. Dit wordt in bulk opgeslagen en per volledig transport geretourneerd. Wij denken graag met de organisatie mee over het afvalplan en de juiste manier om afval te recyclen vanuit onze bar.” ◾

MOLOTOV COCKTAILS

Dé cocktailpartner voor ieder festival en event

Molotov Events draait al vanaf 1991 mee in de evenementenbranche. In 2019 is het bedrijf overgenomen door Pieter van Dommelen, die met een nieuwe strategie, een nieuwe naam (Molotov Cocktails) en een verbeterde marktpropositie het bedrijf op scherp heeft gezet. Inmiddels weet iedereen in de industrie: Voor premix cocktails op grote schaal moet je bij Molotov Cocktails zijn.

DOOR: TIMO KRAGTING

Pieter van Dommelen is een ondernemer in hart en nieren, al vanaf z’n 18e. Na zijn studie aan het grafi sch Lyceum in Eindhoven werkte hij vooral als ondernemer en vormgever. Al snel stak een andere passie de kop op: “In 2005 organiseerde ik Pieterpop ter ere van mijn 23ste verjaardag, daar kwamen 1.000 bezoekers op af, echt een geweldige dag. Het toenmalige Molotov Events verzorgde daar de cocktailbar.” In de jaren die volgden was Van Dommelen steeds nadrukkelijker betrokken bij Molotov Events: “Eerst ging ik mee als bartender, later als barhoofd. 15 jaar heb ik meegedraaid met alle elementen uit het bedrijf en de festivalwereld”. In 2019 nam hij het bedrijf over van Ad Meggelaars: “Ik ben altijd al een ‘multi-ondernemer’ geweest en dit klonk als een geweldige uitdaging. Ad wilde Molotov Events verkopen en zag mij als de juiste persoon. Ik was op mijn beurt wel weer toe aan een nieuw avontuur.”

Focus op cocktails

2020 bood zoals bij velen tijd en ruimte om nieuwe plannen en een nieuwe strategie uit te rollen. Molotov Events ging verder als Molotov Cocktails. Van Dommelen: “We verkochten naast cocktails ook koffie, wafels, frozen yoghurt, smoothies, eigenlijk te veel. Het was een wirwar van verschillende dingen, waardoor het op sommige vlakken vastliep. Tijd om de focus volledig op premix cocktails in bulk te richten. We hebben food afgestoten en apparatuur verkocht. Nu richten we ons volledig op cocktails. We zitten bovenop de nieuwste trends zoals cocktails met een schuimkraag. Denk aan bijvoorbeeld de Pornstar Martini en Espresso Martini. Deze kunnen we allemaal in hoogstaande kwaliteit en volume uitserveren op een evenement. We hebben onze eigen foodtrucks, een

Romney Loods en draaien volledige bars in 5x5 tenten. Dit doen we onder meer voor Lowlands, Pinkpop, Down The Rabbit Hole en Awakenings. Het feit dat wij op zo’n grote schaal en in hoog tempo kwalitatief hoogwaardige cocktails kunnen serveren, maakt ons uniek.”

Ontzorgen

Premix cocktails zijn volgens Van Dommelen echt een specialisme: “Dat festivals of horecaleveranciers een festivalbar kunnen runnen, betekent nog niet dat ze dit

ook met een cocktailbar kunnen. Dat behoeft een heel andere routing. Fruit, (crushed) ijs, de presentatie van de cocktail, het is echt anders. Molotov Cocktails heeft dit volledig in de vingers. Wij ontzorgen festivals en evenementen door de cocktailbar volledig voor hen uit te voeren, inclusief eigen horecapersoneel. Meerdere bars op een festival is geen probleem en we zorgen voor de perfecte sfeerbeleving zodat de festivalbezoeker met een tevreden glimlach de bar verlaat; en snel weer terugkomt uiteraard.” ◾

‘Het feit dat wij op zo’n grote schaal en in hoog tempo kwalitatief hoogwaardige cocktails kunnen serveren, maakt ons uniek’

‘Samen zorgen we voor innovatieve oplossingen’

Duurzaamheid is een belangrijk onderwerp voor nu en de komende jaren. De volledige festivalindustrie wil groener organiseren. Loc7000 werkt met verschillende partners samen om binnen de groene golf met duurzame en e ciënte oplossingen te komen. Directeur Pim Zuetho : “Door samen te werken spannen wij ons in voor duurzame evenementen.”

DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

De Europese Unie heeft de ambitie uitgesproken om Europa in 2050 het eerste klimaatneutrale continent te laten worden. Hiervoor moet in 2030 de koolstofuitstoot met ten minste 55 procent verminderd zijn. Iets dat al langere tijd hoog op de agenda van de live-industrie staat. Ook one stop horecashop Loc7000 zet onverminderd in op een schonere toekomst. Volgens directeur Pim Zuethoff is het belangrijk dat ook Loc7000 zijn verantwoordelijkheid op het gebied van duurzaamheid pakt. “Dat doen we niet alleen, maar ook door samen te werken met partners. Het uiteindelijke doel is dat we onze expertise inzetten om met nieuwe duurzame innovaties komen. Een voorbeeld is de samenwerking met afvalverwerker The One Project en plasticfabriek Huthamaki.”

Waardevol afval

Er moet een afvalbewustwording komen bij festivalbezoekers. Ook hier denkt Loc7000 graag mee met zijn partners. Zuetho : “We proberen de bewustwording te vergroten door op locatie het recyclingproces in beeld te brengen. Gadgets live op locatie printen met kleine of grote 3D-printers is een mooie manier om bezoekers te betrekken bij de mogelijkheden van recycling. Door dit te koppelen aan een uitdaging, bijvoorbeeld het aantal ingeleverde bekers, motiveren we de bezoekers van diverse evenementen om mee te denken en kunnen we laten zien hoe waardevol 'afval' is.”

Een e ciënt proces

De drie bedrijven zijn de afgelopen jaren bezig geweest om het perfecte (r)PETinnamesysteem te zoeken en de gesloten kringloop verder te perfectioneren. “In 2022 hebben we hiervoor verschillende pilots gedraaid op onder andere Bevrijdingspop Haarlem, Concert at SEA en GelreDome. Inmiddels is de beste manier in de basis gevonden en dat is de gerecyclede bekermunt aan de voorkant. Maar daarmee waren we niet klaar. We hebben nagedacht over hoe het plastic en afval ingezameld moet worden tijdens het event en hoe dit logistiek opgelost wordt. Ook als het event is afgelopen. Elke deelnemer betaalt hier overigens op een transparante manier dezelfde prijs voor.”

Rubish Portal

Binnen de samenwerking is Loc7000 de spil tussen Huthamaki en The One Project. Loc koopt de bekers voor de opdrachtgever in bij eerstgenoemde. Daarnaast centraliseert het de bekers van alle merken en zorgt het voor een centraal transport richting het evenement. “We hebben eigen tools ontwikkeld voor het retour nemen van de (r) PET-bekers en flesjes in de bar tijdens een evenement. Zo creëren we een mono-stroom.”

Na het festival zorgt Loc7000 ervoor dat al het plasticafval bij The One Project terechtkomt. Die haalt uit die grondstoffen het granulaat dat nodig is voor een de productie van nieuwe bekers. Dat proces is te volgen in de Loc7000-omgeving binnen het Rubbish Portal. Via de digitale portal ontvangt de opdrachtgever essentiële in-

formatie zoals het recyclingpercentage van de producten en de afvalstromen. De organisator weet dus precies wat er met het afval gebeurt. De hele keten, van fabriek tot fabriek, is hierdoor gedekt.

Zuethoff: “Vanaf volgend jaar moet ieder event zich houden aan een retourpercentage van 75 procent hoogwaardige recycling. Dat kan nu makkelijk aan de overheid gerapporteerd worden door middel van de informatie van het Rubbish Portal. Een transparante manier van werken die ook interessant is voor onze drankleveranciers. Organisatoren kunnen straks hun leveranciers tot op de komma tonen hoeveel van hun bekers zijn ingenomen en gerecycled.” Dat de samenwerking tussen de bedrijven nog verder gaat, blijkt uit het feit dat er een gepatenteerde techniek is ontwikkeld waarmee inkt van bekers verwijderd kan worden zonder gebruik van chemicaliën.

Plastic Promise

Loc7000 is ook aangesloten als deelnemer bij de Plastic Promise Community, het landelijk overkoepelend platform waar industriepartijen hun kennis en ambities delen om het gebruik van wegwerpplastic in de evenementenindustrie te verminderen en hoogwaardig te recyclen.

Zuethoff meldt dat Loc7000 er vanaf de eerste dag van het platform bij was.

“Natuurlijk is duurzaamheid belangrijk, maar wat mij bij Plastic Promise ook aanspreekt is het feit dat best practices worden gedeeld

en het daardoor geen wedstrijd wordt. Die wet- en regelgeving is er nu eenmaal en daar kun je dan het beste van maken, of je gaat met andere industriepartijen over de problematiek te praten. Zo kom je tot nieuwe ideeën die soms weer voor innovatieve oplossingen zorgen. Dit is een voorbeeld van iets positiefs dat de coronaperiode ons heeft gebracht. Niet alleen samenwerken, maar ook niet bang zijn om dingen te delen en samen nieuwe duurzaamheidstappen te zetten. Dat is een groot goed.”

Raptap

De green-focus van Loc7000 gaat verder dan plastic. “We kijken bijvoorbeeld ook naar de food disposables en werken toe naar eenzelfde goedwerkende en gebruiksvriendelijk oplossing hiervoor. Ook vroeg in het proces helpen wij festivals en evenementen om duurzamer te werken. Een voorbeeld daarvan is de vorig jaar geïntroduceerde

volautomatische ‘RapTap’. Dit is een nieuwe manier om nog betere verse biertjes te tappen zonder tapverlies. Hiermee kunnen snel en gelijktijdig tot 24 biertjes worden getapt. Met één druk op de knop, tapt deze tap de inhoud die in de beker hoort. Niet minder en vooral niet meer.” Naast het feit dat bovenstaande maatregelen en innovaties zorgen voor een beter milieu speelt ook het ontzorgen van de klant een belangrijke rol binnen de ambities van Loc7000. “Een van de dingen waar wij om bekend staan is dat wij onze klanten uitdagingen uit handen kunnen nemen op het gebied van horeca. Dit gebeurt op de meest duurzame wijze en zorgt ervoor dat het complete aanbod op een festival of terrein een upgrade krijgt. We zijn trots op het feit dat we met regelmaat met onze partners kunnen meedenken als het gaat om innoveren en we samen optrekken om de uitdagingen op het gebied van duurzaamheid het hoofd te bieden.” ◾

‘ Wij kunnen organisatoren volledig ondersteunen’

Een tap huren voor een lokaal buurtfeest of de complete horeca op een evenement tot 25 duizend bezoekers laten verzorgen? B.A.R. regelt alle benodigdheden en desgewenst de mensen.

DOOR: JAN MEIJROOS

De naam B.A.R. is ludiek en slim gekozen en staat voor Beverage Accessoires Rental. In de praktijk betekent dit dat het bedrijf verhuurder is van taptechnisch evenementenmateriaal. Dit behelst merkloze taps en klapbuffetten en de mogelijkheid om tankbier in te zetten voor een snellere tapdoorloop.

B.A.R. kwam via toeval tot stand. Toen moederbedrijf Pro-Drinks BV (zie pagina 64) de taptechnische inventaris van een leverancier over kon nemen, hoefde men geen twee keer na te denken. Dankzij de overname kan er een complete oplossing worden aangeboden. Operational manager Dennis Fokker. “We zijn er voor organisatoren van kleinschaligere evenementen als bruiloften, privéfeesten of braderieën. Tegelijkertijd kunnen we de volledige verzorging van de horeca op een evenement met 25 duizend bezoekers realiseren. Van transport tot installatie en advies op maat over de in te zetten aantallen, wij kunnen organisatoren volledig ondersteunen.”

Volledige kennis in huis

Voor de wat kleinschaligere evenementen biedt B.A.R. volgens Dennis Fokker een betaalbare totaaloplossing die kwalitatief net zo goed is als die van grotere, duurdere

partijen. “Bovendien denken we mee en kijken we wat er allemaal mogelijk is op de locatie. Bij buurtfeesten of bruiloften is er niet altijd de volledige kennis in huis over horeca. Wij delen onze expertise graag en zorgen ervoor dat alles op rolletjes verloopt. Onze klanten hoeven zich niet druk te maken over de logistiek, de stroomvoorziening of personeel. Wij kunnen desgewenst alles regelen. Bij de ene klant regelen we alleen de taps en het bier, en maken organisaties gebruik van vrijwilligers voor het tappen. Bij de andere zorgen we ook voor het personeel, een custommade aankleding, decoratie van de bar en ga zo maar door. Alles om de klant te helpen en te ontzorgen.”

(Geen) foutjes aan de kassa

“Desgewenst kunnen organisaties gebruikmaken van kassasystemen en rekentools van een van onze partners”, vertelt Fokker. “Veel van onze evenementen gebruiken deze rekentools en kassasystemen, waardoor het barpersoneel veel minder fouten maakt. Zeker met recyclen van drinkbekers en de waarde die een beker vertegenwoordigt, kunnen er veel foutjes aan de kassa insluipen. Met de tools van onze partners voorkom je dit.” ◾

Tankbiertransport

B.A.R. verzorgt daarnaast voor verschillende partijen het tankbiertransport in de regio Noord- en Zuid-Holland. Momenteel verzorgt het bedrijf de transporten voor merken als Horecabier, Stadshaven

Brouwerij, Brouwerij Nieuw Holland, Kronenbourg 1664 en Valk Bier.

‘Wij delen onze expertise graag en zorgen ervoor dat alles op rolletjes verloopt’

Cocktails, wijn en pre-mix dranken op tap

De naam zegt het al: Keg Service Nederland is gespecialiseerd in het afvullen van vaten. Hoofdzakelijk lichtgewicht, duurzame circulaire KeyKeg-vaten. Minder waste, sneller schenken, betere kwaliteit; een win-win voor horeca, drankleveranciers en evenementen. Wij spraken met eigenaar Pieter van Dommelen over de voordelen van kegs.

We werken enerzijds met eigen cocktails en anderzijds als afvuller”, vertelt Pieter van Dommelen. “Onze private label cocktails zoals Mojito, Strawberry Daiquiri, Aperol Spritz en Pornstar Martini gaan naar festivals, maar ook naar cafés in binnen- en buitenland. Ierland, België, Litouwen, Thailand en Amerika zijn landen waar nu al onze cocktails geserveerd worden. Als afvuller en tapspecialist werken we voor externe partijen en merken. Een drankleverancier levert een bepaald product bij ons, wij mixen en vullen af (indien gewenst met koolzuur). De klant ontvangt afgevulde vaten retour.”

De enige die op deze schaal produceert

“In de niche-markt van kegs zijn wij uniek. Keg Service Nederland is de enige partij die op deze schaal professioneel en merkonafhankelijk produceert. Wij zijn volledig gespecialiseerd in kegs en bijbehorende taptechniek.” Dit doet het bedrijf ook voor festivals en evenementen. Van Dommelen: “Denk bijvoorbeeld aan merkactivaties waarbij drank aan de laagalcoholische wetgeving van 14,9% alcoholvolume moet voldoen. Wij bieden hiervoor de ideale

oplossing: wij mixen en produceren drank vanaf 800 liter, tevens verhuren wij de taptechniek waarmee de klant op elke gewenste locatie de drank aan het publiek kan serveren."

Kwaliteit direct uit fust “Cocktails, wijn en pre-mix dranken, we hebben een uitgebreid assortiment van alledrie deze productgroepen.” Voor horeca biedt biedt de keg, naast minder

tuurswisselingen waardoor de gesloten houdbaarheid 1 tot 1,5 jaar is en geopend 4 tot 6 weken. Hierdoor is drank in keg voor cafés erg interessant. Gemak, snelheid, duurzaamheid, kwaliteit, consistentie: winst op allerlei vlakken!"

Smaakprofiel en alcoholpromillage

afval, nog allerlei voordelen. “Een bartender kan per ongeluk te veel of te weinig van bepaalde ingrediënten in een cocktail verwerken. Met als gevolg smaakverlies of er gaat teveel sterke drank in wat de marge drukt. Met onze kegs blijft de kwaliteit hoog en constant. De kosten per serve zijn vooraf bekend en de tijdswinst is aanzienlijk. Dankzij het bag-in-keg principe is de drank beschermd tegen zonlicht en tempera-

Van Dommelen vervolgt: “In de markt komt het vaak voor dat alle pre-mix cocktails op 10% alcoholvolume gemaakt worden. Een veilige norm. Ik geloof daar niet in. Ik denk dat als je een Negroni besteld, dat het een andere cocktail is dan een Espresso Martini. Met een eigen smaakprofiel en een eigen alcoholpromillage. Wij hebben cocktails vanaf 8% tot 14,9%. Dat maakt ons uniek. Bovendien hebben we het tijdens corona voor elkaar gekregen dat we schuimcocktails hebben die rechtstreeks met schuim uit de tap komen. Eiwit waar deze schuimkraag normaal van wordt gemaakt, is funest voor je houdbaarheid. Wij hebben de techniek ontwikkeld om de schuimkraag rechtstreeks uit het vat te halen waardoor een Pornstar Martini, een Whiskey Sour of een andere schuimcocktail direct zonder latere toevoegingen schuimend uit de tap komt en klaar is om uit te serveren." ◾

DOOR: TIMO KRAGTING

‘In de nichemarkt van kegs zijn wij uniek’

HET LAATSTE WOORD

EB Live staat ieder nummer vol met interviews met professionals die (meestal) over hun werk praten. In deze rubriek zetten we de spotlights op het persoonlijke leven van die prominenten. In deze editie is dat Birgitte de Winter. Zij is Algemeen Directeur bij AFAS Live.

BIRGITTE DE WINTER

Wat is het leukste aan je baan?

“De liefde voor muziek in de breedste zin van het woord. We streven ernaar de concertbeleving te vernieuwen met een aanbod voor een zo breed mogelijk publiek. Of je graag nieuwe artiesten ontdekt, leeft voor popmuziek, het liefst de hele nacht danst of in intieme setting je favoriete artiest bewondert. AFAS Live is er voor iedereen. Dat zorgt er niet alleen voor dat bezoekers verrast blijven worden. Het zorgt er ook voor dat ik al ruim 20 jaar met heel veel plezier in deze branche en bij AFAS Live werk.”

Wat wilde je vroeger worden?

“Vroeger wilde ik diëtiste worden. Met een VWO-A pakket, waar geen scheikunde en biologie in zit, gaat dat niet. Toen ben ik een andere richting opgegaan waar ik tot op dit moment geen spijt van heb.”

Welk concert is je het meest bijgebleven?

“Dan denk ik direct aan het concert van Tom Petty and The Heartbreakers in 2016. Voor het eerst in dertig jaar waren ze in volle glorie te bewonderen in Nederland! Voor het nummer The Waiting haalde hij Pearl

Jam-zanger Eddie Vedder (die een dag later in de Ziggo Dome zou optreden) op het podium, tot groot plezier van de toeschouwers. Bijzonder feitje: Jack White stond één dag later, op 25 juni 2016, in de HMH voor een concert en was bij deze show van Tom aanwezig.”

Welke artiest zou je nog graag live willen zien?

“Als ik ook mag kiezen uit artiesten die helaas niet meer onder ons zijn, dan zou ik heel graag een concert bezoeken van Michael Jackson.”

Welke les heb je de afgelopen jaren geleerd?

“Dat wij wel degelijk een essentiële factor zijn in het leven van mensen. Muziek kan mensen in het hart raken, verwonderen, meeslepen en vol energie brengen. Dat maakt de geluksmomentjes en de herinneringen die je een leven lang kunnen bijblijven.”

Wat is buiten je werk je grootste passie?

“Dat is mijn gezin: mijn partner, drie kinderen en onze twee honden. Zodra

er een moment vrij is, zul je me ook in de sportschool treffen voor een van de vele groeps(fitness)lessen.”

Ben je een ochtend- of een avondmens?

“Gezien de branche waarin ik werk, ben ik blij dat ik een avondmens ben!”

Welk boek ligt er op je nachtkastje?

“Daar ligt altijd één van de boeken van Lucinda Riley, op dit moment het zevende deel van de Zeven Zussen-serie.”

Wat stel je het vaakst uit?

“Ik maak me er bijna dagelijks schuldig aan; wat ik eigenlijk vaker zou moeten doen is op tijd naar huis gaan.”

Wat weten de meeste professionals niet over jou?

“Dat ik Barack Obama heb ontmoet. En ja, daar stond ik echt met knikkende knietjes.”

Naam: Birgitte de Winter

Functie: Algemeen Directeur AFAS Live