EB Live augustus 2023

Nederlandse festivals in zwaar weer

Danny Damman blikt terug op 15 jaar Ziggo Dome

Vooruitblik Congres Podia Festivals Evenementen

Uitgave

iMediate

Arendstraat 33b

Postbus 2227 / 1200 CE Hilversum

Telefoon: 035 - 646 58 00 redactie@entertainmentbusiness.nl

Uitgever

Joost Driessen

Platformmanager

Arnold le Fèbre

Redactie & medewerkers

Cas Spiertz, Jeroen van Trierum, Marcel Debets, Edgar Kruize, Pierre Oitmann, Ed Hoogeveen

Client Service Manager

Wanda Kreuning

Exploitatie

Mitchel van der Heide & Tarik Lahri

Telefoon: 035 646 5810

mitchel.vanderheide@imediate.nl tarik.lahri@imediate.nl

Abonnementen

Vragen of meer informatie? Mail naar abonnees@imediate.nl

Als vakblad hanteren we de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan ervan uit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een halfjaar verlengd. Opzeggen kan per post, mail of telefoon. De opzegtermijn is 30 dagen voor het einde van de abonnementsperiode.

Jaarabonnement EB Live

Benelux: € 79,95

Elk volgend abonnement: € 50

Jaarabonnement EB + EB Live

Benelux: € 134,95

Elk volgend abonnement: € 89,95

Basis layout

Louis Bertrand

Vormgeving

Tim van den Berg, Marion Deerenberg, Sterre van Mierlo, Xander van Straaten

Drukkerij

Vellendrukkerij BDU bv, Barneveld

© Copyright 2023

ISSN: 1875-2888

Alice in Festivalland

Ik heb het richtingsgevoel van een natte krant. Laat mij ergens los en ik ben binnen de kortste keren de weg kwijt. Gelukkig is dat meestal geen probleem; Google Maps en ik zijn in de loop der jaren de beste vrienden geworden. Maar soms kan ook mijn digitale route-assistent me niet uit de brand helpen.

Zo raakte ik een paar jaar geleden verdwaald op een groot festival. Ik ging wat te drinken halen en natuurlijk besloot ik dat te doen tijdens het optreden van een van de headliners. Nadat ik me door een eindeloos lijkende haag van hossende en headbangende mensen had gewurmd, bereikte ik de bar aan zijkant van de tent.

Met een aantal biertjes en een colaatje voor de Bob maakte ik me vervolgens op voor de terugtocht. Maar wacht eens, dacht ik, toen ik in mijn ooghoeken een tentflap zag wapperen in de wind, als ik nu eens om de tent heenloop en aan de andere kant weer naar binnen ga, dan kom ik precies goed uit. Dat backstagebandje – een van de voordelen als je voor EB Live werkt – had ik natuurlijk niet voor niets gekregen.

Ik manoeuvreerde een donker gat in en sloeg de hoek om. Manmoedig liep ik enkele minuten rond in de duisternis, ervan overtuigd dat ik de goede richting in ging. Ik stapte over touwen en kabels, ploegde door greppels en ontweek diverse graafmachines. Na verloop van tijd (‘Goh, ik wist niet dat die tenten zo groot waren!’) kwam ik uit op een kleine open plek. In het licht van de maan stond een aantal aggregaten tevreden te zoemen. In het midden priemde iets wat eruitzag als een buitenaardse zendmast naar de sterren. Gefascineerd dwaalde ik langs nog meer aggregaten, apparaten met knipperende lichtjes en hoog opgestapelde katrollen– als een soort Alice in Festivalland was ik beland in een wereld áchter het festival, een wereld die normaal gesproken onzichtbaar blijft.

‘Hee, wat doe jij hier?!’ Ik schrok, liet mijn tray met bier uit mijn handen vallen en draaide me om. De technicus aan wie ik mij verhaal deed, moest lachen, gaf me een korte rondleiding en zette me vervolgens keurig op de juiste plek weer af.

Tijdens het maken van deze EB Live moest ik een aantal keer denken aan deze ervaring. In deze editie duiken we namelijk diep in deze wereld die voor de meeste bezoekers verborgen blijft. In de specials Connected Events, Stroom & Water en Regelgeving & Veiligheid komen diverse partijen aan bod die ervoor zorgen voor een vlekkeloos verloop van een festival. Daarnaast vind je in dit nummer onder meer uitgebreide jubileumspecials rond 20 jaar Intents Festival en 30 jaar Mysteryland.

Ik wens je veel leesplezier!

ARNOLD LE FÈBRE

PLATFORMMANAGER EB LIVE & ENTERTAINMENT BUSINESS

Feeback

In een jaar tijd heeft FeeBack zich ontpopt als een betrouwbare dienstverlener die zich erop richt om snel en eenvoudig cashless uitbetalingen te verrichten voor grote én kleine evenementen. “Geen cash geld meer bestellen of uitkeren en het resultaat is dat het festivalterrein schoon is en je geen gezeur hebt van medewerkers of bezoekers”, aldus oprichter Frank Zijlstra.

Zwaar weer

Na decennia van een bijna oneindige groei aan festivals in Nederland, lijkt de rek van wat er in ons land aan evenementen mogelijk is er nu toch écht uit. Sterker nog, we zijn bij een kantelpunt aanbeland waarbij er festivals geleidelijk omvallen. We laten vier festivals aan het woord die deze zomer geheel of gedeeltelijk verstek moesten laten gaan, waarvan er drie zelfs volledig stoppen.

Danny Damman

Danny Damman, commercieel directeur van Ziggo Dome, neemt na 15 jaar afscheid van de Amsterdamse venue. Same met EB Live blikt hij aan de hand van 15 trefwoorden uitgebreid terug op zijn carrière. “Niemand in deze branche kijkt heel lang achteruit. Het gaat altijd om wat er voor je ligt.”

Live-industrie

Promovendus Martijn Mulder (Erasmus School of History, Culture and Communication) deed de afgelopen jaren onderzoek naar de liveindustrie in Nederland. Hij praat ons bij over de laatste ontwikkelingen en neemt alvast een voorschot op de toekomst.

Quotes

“Voor grote concerten zijn mensen gewend aan hoge prijzen. Als het gaat om minder bekende bands, dan moet je je toch afvragen hoeveel mensen nog bereid zijn te gaan betalen.”

Arie Verstegen, directeur van poppodium Boerderij, maakt zich zorgen om de gestegen prijzen.

JCDecaux lanceerde tijdens NN North Sea Jazz in samenwerking met Crafture en MOJO een nieuwe manier van adverteren, interactie en beleving. In Rotterdam werden op 143 interactieve displays gecureerde filmpjes gedeeld, die waren gemaakt tijdens het festival. Accountmanager Jerry Putters: “Dit is de volgende stap in storytelling en event extension.”

Wat hebben jullie tijdens NN North Sea Jazz precies gedaan?

Hoe waren de reacties?

“Door nú te investeren in Het Podium met een zaal voor een kleine 400 bezoekers worden we hét poppodium tussen Zwolle en Groningen.”

Wethouder Mark Tuit is blij met het voorgenomen besluit van de gemeente Hoogeveen om te investeren in het poppodium.

“Hallo Düsseldorf!”

Guns N’ Roses-zanger Axl Rose begroet het publiek tijdens een concert medio juli in Weert. Het kwam die avond niet meer goed. ‘Een kwelling van drie uur’, aldus NRC.

“Door heel Rotterdam stonden 143 premium digitale displays van JCDecaux waarop live sfeerimpressies te zien waren. Crafture produceerde live-content vanaf het festival en combineerde die met filmpjes gemaakt door bezoekers. Met deze manier van storytelling hebben we de volgende stap gezet in live-beleving en reclame. De digitale displays waren een weekend lang het verlengstuk van de NN North Sea Jazz Festival-podia.”

Wat was het doel?

“We hebben kunnen laten zien dat er veel meer mogelijk is met de techniek van Digital Out Of Home. Naast het delen van de beleving werd er re-targeting gebruikt om de verkoop van tickets voor de zondag en de volgende edities een boost te geven. Dit was het perfecte voorbeeld dat DOOH niet enkel voor branding en call to actions gebruikt kan worden maar ook uitstekend in te zetten is voor storytelling en event extension.”

“De hele markt alsook de consumenten reageerden positief en waren vooral nieuwsgierig. Dit was immers niet eerder in Nederland vertoond. We hebben de sfeer van NN North Sea Jazz Festival door de ogen van de bezoekers laten zien aan de inwoners van Rotterdam. Natuurlijk heb ik rondgelopen en gecheckt of de schermen werkten en of de boodschap aankwam bij de kijkers. Ik werd daar heel blij van. Samen met Crafture en MOJO hebben we met deze campagne getoond dat het mogelijk is om interactie te hebben met de bezoekers én de doelgroep op straat.”

Wat is de volgende stap?

“Dit smaakt zeker naar meer. Dit project is een opening naar nieuwe mogelijkheden binnen de Digital Out Of Home-arena. Na North Sea Jazz hebben we de techniek ook ingezet tijdens Pride Amsterdam. We kijken ernaar uit om deze bijzondere pilots verder te ontwikkelen en toe te passen bij toekomstige evenementen en campagnes.”

Een melodietje van goede bedoelingen

Coldplay stond een paar weken geleden maar liefst vier keer in een uitverkochte Johan Cruijf Arena. Naast die enorme prestatie, riep de band te pas en te onpas dat hun Music of the Spheres-tour volledig klimaatneutraal zou zijn. “Hoe dan?!” denk ik hardop als de zoveelste greenwashing headline in on- en o ine media verschijnt.

Je kunt een mening over hun muziek hebben, maar Coldplay pakt probleemloos zijn plek in het rijtje deugneuzen in de wereldwijde muziekindustrie. En waarom ook niet. De Britse band is sympathiek en wil een betere wereld. Al slaan ze volgens mij daarin een beetje door. Een wereldwijde tour zonder enige CO2-uitstoot? Ik ben geen klimaatexpert, maar dat is volgens mij net zoiets als iemand die een scheet laat en roept “Deze stinkt niet hoor!”

Maar goed, de intentie om duurzamer te touren verdient natuurlijk niets minder dan lof. Klimaatverandering gaat helaas veel sneller dan we met z’n allen dachten. Iedereen moet een steentje bijdragen om de planeet te redden. Zelfs, of misschien wel juist, de grootste rocksterren van deze aardkloot moeten het goede voorbeeld geven. En dat doet Coldplay.

Vorig jaar domineerde Chris Martin de headlines met zijn mededeling dat Coldplay-concerten duurzaam worden uitgevoerd. Over de exacte details werd echter gezwegen. Op de fiets naar het stadion, gerecyclede instrumenten, een boom planten voor iedere bezoeker, een microfoonstandaard als windturbine? Ik weet het niet. Wat inmiddels wel duidelijk is: er worden kinetische vloeren gebruikt. Daarmee kan de band de energie van het dansende publiek aftappen om de concerten te voeden. Wijlen Chriet Titulaer gelooft z’n oren niet. Ook riep Martin fans op hun beste groene beentje voort te zetten. Door bijvoorbeeld groen te reizen, ontvangen ze een merchandise-kortingscode. Enerzijds is dit een mooie actie, terwijl het anderzijds een slinkse manier kan zijn om nog meer tourshirts te verkopen…

Ondanks mijn cynisme, durf ik Coldplay een klein applausje te geven en een voorzichtige high five. Er zijn namelijk ook artiesten die anno 2023 hun fans tot twee keer toe voor niets naar een stadion laten reizen. Riep iemand Burna Boy? Maar goed, we hadden het over Coldplay. De band is natuurlijk in het verleden ontelbare keren de wereld overvlogen. Dat ze dit nu proberen goed te maken met een klimaatneutrale tour klinkt dan ook meer als een PR-stunt met de beste bedoelingen. En tegelijkertijd is het een slim staaltje greenwashing om het imago van Coldplay op te poetsen. Een melodietje van goede bedoelingen, met de dissonantie van commercie. Eigenlijk net zoals de band zelf.

Over Mike:

Mike Hendrixen is ruim 25 jaar werkzaam in de entertainmentindustrie. Na een rol als Marketing Director North & Central Europe bij Codemasters, startte hij in 2013 Vertigo 6 Marketing & PR, dat werkzaam is voor o.a. EA, PLAION Logitech, ASUS, Asmodee en Riot Games. Vertigo 6 werd overgenomen door Happy Horizon. In EB Live schrijft hij op persoonlijke titel over marketingontwikkelingen binnen de industrie.

Cijfers

Staatssecretaris Gunay Uslu van Cultuur en Media investeert in 2023 en 2024 in totaal €2 miljoen in talentontwikkeling voor artiesten in pop, hiphop en dance. Het geld gaat via het Fonds Podiumkunsten naar regionale muziekhubs.

55.000 miljoen

Tijdens de concerten van Coldplay in de Johan Cruij ArenA werd de lichtshow mede mogelijk gemaakt door 55.000 door het publiek gedragen lichtgevende polsbandjes van het Canadese bedrijf PixMob.

185

Het Amsterdamse festival Dekmantel heeft samen met schoenenmerk Salomin een limited edition ‘festivalschoen’ gemaakt. De Salomon XT-4 OG kost 185 euro.

3,7 miljoen

Waterfront Entertainment het bedrijf van Rick Engelkes moet definitief ruim 3,7 miljoen euro aan coronasteun terugbetalen. De producent zou de steun gebruiken voor een musical rond Willem van Oranje - die er nooit is gekomen.

Het nieuwe poppodium FG Live in Heerhugowaard opent op vrijdag 6 oktober o cieel de deuren met optredens van Van Dik Hout en VanVelzen. FG Live biedt plaats aan 2000 bezoekers.

De Uitmarkt verdwijnt na 45 jaar uit Amsterdam. De Uitmarkt gaat volgend jaar verder onder de naam ‘De Opening’ en wordt elk jaar in een andere stad georganiseerd.

COLUMN 45

FeeBack biedt een snel en doeltre end cashbacksysteem

In een jaar tijd heeft FeeBack zich ontpopt als een betrouwbare dienstverlener die zich erop richt om snel en eenvoudig cashless uitbetalingen te verrichten voor grote én kleine evenementen. “Geen cash geld meer bestellen of uitkeren en het resultaat is dat het festivalterrein schoon is en je geen gezeur hebt van medewerkers of bezoekers”, aldus oprichter Frank Zijlstra. “Een win-winsituatie dus aan alle kanten.”

Het concept van FeeBack is zo ontzettend eenvoudig en bovenal praktisch dat je je bijna afvraagt waarom het niet al eerder verzonnen is. Het principe van de dienst die FeeBack levert is dat je geen grote hoeveelheden cash geld meer hoeft te verwerken op festivals en andere publieksevenementen. Bedenker Frank Zijlstra schetst een beeld van het Bevrijdingsfestival in Leeuwarden. Hierbij was eerder een bedrag van twee euromunten nodig om bezoekers hun statiegeld uit te kunnen keren voor de uitgeleverde hardcups. Deze munten van twee euro moesten tijdens het drukbezochte evenement van A naar B verplaatst worden. “Het was een hele uitdaging om die twee-euromunten verplaatst te krijgen”, vertelt Zijlstra. “Het aan- en afvoeren bij een bar en bij de innamepunten is ook een crime. De stad is helemaal vol, dus je kunt niet met de fi ets, auto of scooter komen. Dat moesten de bodyguards doen met een tas voor- en achterop hun buik en rug, wat de nodige risico's met zich meebracht. Wij hebben een terminal bedacht die eigenlijk functioneert als een omgekeerd pinapparaat en volledig cashloos werkt.”

Simpel en doeltre end Zijlstra legt uit hoe FeeBack werkt. “Je meldt je aan als een organisator met een code. Zodra je bent aangemeld, dan is dat kastje, een terminal, voorgeprogrammeerd om een bepaalde waarde uit te geven in de vorm van een QR-code. Dit kan worden ingezet voor statiegeld op hard- of softcups, maar bijvoorbeeld ook op de borg voor

is uitgerold is het al op zestig events van uiteenlopende groottes ingezet met vlekkeloze resultaten. “Wij dachten: Hoe kunnen we nu op een simpele en doeltreffende manier een uitbetaling doen zonder dat daarvoor per se een internetverbinding nodig is of een token of anderszins? Wat je nodig hebt om een uitbetaling te kunnen doen, is iemands rekeningnummer.

lockersleutels, tenten, fietsen of elk ander item waar je borg voor wil vragen. Op het moment dat mensen de waarde invoeren op de terminal, bijvoorbeeld iemand die twee bekers terugbrengt, krijgt die direct betaald met de app en daarin zijn een aantal mogelijkheden. Ze kunnen ook uitbetaald krijgen met een Tikkie of ze krijgen uitbetaald vanaf een eigen derdengeldenrekening.” Sinds FeeBack een jaar geleden

Gebruikers van Tikkie hebben al hun rekeningnummer en gegevens in die app, dus dat was een voor de hand liggende optie. Bij het scannen van een QR-code kun je direct een app aanroepen. Dat was in technische zin voor ons een hele logische optie om daarop te gaan voortbouwen.”

Voorfinanciering statiegeld Bezoekers kunnen hun statiegeld dus

DOOR: PIERRE OITMANN

‘ Wij hebben een terminal bedacht die eigenlijk functioneert als een omgekeerd pinapparaat en volledig cashloos werkt’

snel teruggestort krijgen, maar Zijlstra ziet dat dit voor sommige events nog wel een hobbel is vanwege de liquiditeit. “Er is nog een andere mogelijkheid, want met een Tikkie en een derdegeldenrekening heeft de bezoeker het geld direct op de rekening. Maar daarvoor moet het statiegeld wel voorgefinancierd worden. Dat was waar we het systeem voor bedacht hebben. Op zich geen enkel probleem, want een evenement had voorheen soms ook honderdduizend euro aan cash nodig en dat hebben ze destijds ook vooraf geregeld. Alleen voor sommige organisatoren is dat voorfinancieren wel een issue, helemaal nu na de coronaperiode ondernemers minder liquide zijn. We hebben een mogelijkheid om gebruik te maken van een oplossing zonder die gelden voor te financieren. Dan wordt er een FeeBack-batchbetaling gedaan. Mensen kunnen de bonnen scannen en krijgen een melding dat het tegoed is verwerkt, maar alle bezoekers krijgen dan na afloop van het evenement in één keer uitbetaald.”

Het laatste bekertje

Het effect hiervan is dat er een vertraging wordt ingebouwd tussen het moment van inname en de uitgifte van het statiegeld. “Dat houdt dus concreet in dat mensen niet direct hun geld krijgen als ze de codes scannen, maar dat ze dus bijvoorbeeld een dag of twee dagen later hun gelden krijgen.” Het statiegeldissue ligt aan de oorsprong van het bedrijf. “FeeBack is ontstaan door de kwestie van het ‘laatste bekertje’. De nieuwe Europese wetgeving over plastic ligt daaraan ten grondslag, omdat steeds meer

evenementen met hard- en softcups werken. Volgend jaar wordt plastic op festivals helemaal in de ban gedaan. Afgelopen jaar was er nog een gedoogbeleid. Bedrijven mochten hun voorraden opmaken, maar de verkoop is nu opgehouden, dus volgend jaar is dat echt afgelopen. Toen ontstond dus de vraag: ‘Wat te doen met dat laatste bekertje?’”

Alle bekers retour FeeBack denkt het probleem van ‘het laatste bekertje’ volledig te kunnen oplossen, met als gevolg dat festivalweides schoner worden achtergelaten door bezoekers. “De relatie met die ‘laatste beker’ is dat wij interessant kunnen zijn voor een organisator of voor de bekerleveranciers door meteen een service aan te bieden zodat die bekers weer retour komen en ook op een eenvoudige wijze bij de bar ingenomen kunnen worden. Waar bijvoorbeeld mee wordt geëxperimenteerd is een bekermunt. Dan krijgen mensen een muntje mee waarmee ze in wezen recht hebben op een beker en als ze die kwijtraken, moeten ze een nieuwe kopen. Dat lijkt een oplossing, maar daarmee is het probleem van de ‘laatste beker’ nog niet opgelost, want mensen hebben die munt gratis gekregen. Die kent geen status, dus op het einde van een evenement gooien mensen die beker alsnog op de grond. Dan heb je met een bekersysteem gewerkt en ligt de vloer toch nog bezaaid met bekers. Maar als je genoeg statiegeld vraagt dan weet je zeker dat mensen hun bekers inleveren. En als jij dat zelf niet doet en ▶

Bekijk de gratis online demo. ‘Aansluiten, aanmelden, uitbetalen.’

‘Zeker bij grote evenementen is er een substantieel aantal bezoekers dat de bon óf vergeet óf te laat scant, waardoor er daar weer additionele revenuen uitkomen’

gooit een beker op de grond, dan zal iemand anders 'm wel oprapen.”

Kostenpost versus verdienmodel

De oplossingen en functionaliteit die FeeBack biedt, haakt dus direct aan bij het verbod van wegwerpbekers en -bestek op festivals dat op 1 januari 2024 van kracht wordt. In festivalland woedt er nog altijd een felle discussie over de voor- en nadelen van de zogenaamde hardcups ten opzichte van softcups.“Kijk naar Duitsland, waar ze al jaren met hardcups werken”, zegt Zijlstra. “Daar is het helemaal niet nieuw om via een systeem gelden terug te krijgen. Alleen daar wordt nog heel veel met cash gedaan. In die zin is het niet ingewikkeld.” Hij snapt wel dat de extra kostenposten van een dienst als de zijne voor veel evenementen drukken op de begroting. "Organisatoren krijgen nu in één keer te maken met kosten voor de huur van bekers of het wassen ervan. Daar komt ook ons systeem nog eens bij. Dat kost ook geld, waardoor veel partijen soms sceptisch zijn. ‘Goh, weer een kostenpost erbij die ik eerder niet had en ik kreeg die bekers gewoon van de brouwerij.’ In de praktijk is dus gebleken dat, zeker bij evenementen van meer dan tienduizend bezoekers, er een substantieel aantal bezoeker de bon óf vergeet óf te laat scant, waardoor er

daar weer additionele revenuen uitkomen. Daardoor wordt het, in tegenstelling tot een extra kostenpost, juist een extra verdienmodel.”

Extra revenuen

Volgens Zijlstra zijn er echter nog meer manieren waardoor FeeBack voor aanvullende geldstromen kan zorgen, die zelfs een deel van de kosten van de dienst kunnen dragen.

“Sommige bezoekers nemen hun beker mee naar huis, trappen ze stuk of gooien ze in de prullenbak, maar er is wel statiegeld voor betaald. Dus dat zijn wél inkomsten voor de organisator. Dat geldt ook als bezoekers bijvoorbeeld de bon niet scannen.” Zijlstra maakt een vergelijking met de aloude festivalmunt, die door veel evenenten om exact die reden nog aangehouden wordt in plaats van over te schakelen op een cashless betaalsysteem. “Je zult zien bij grote evenementen, waar een aanzienlijk volume is, dat onze kosten zelfs volledig betaald kunnen worden doordat mensen hun bonnetje vergeten te scannen. In negen van de tien gevallen blijft er zelfs veel geld over. Iets wat je met cash- en pintransacties niet hebt, want daar wordt elke uitbetaling direct verzilverd. Dus dat is een interessante bijkomstigheid.”

Cashbackterminal

FeeBack vervaardigt niet alleen de software voor de eigen terminals, maar produceert de kastjes ook zelf. “Er was een aantal dingen waar het systeem aan moest voldoen. Het moest waterproof zijn en het moest achter een bar te gebruiken zijn. Het moest ook offline kunnen werken, want op festivals komt het wel eens voor dat het internet wegvalt, ook al lijkt het helemaal

FRANK ZIJLSTRA

goed te gaan op de dagen dat je de verbinding test. Maar als er in één keer honderdduizend man op het veld staan, dan wordt het toch lastig. Dus die QR-codes moesten offline te genereren zijn en het moest met name heel snel werken, dus de afhandelingssnelheid. Dan hebben we het niet alleen over de bezoekers, voor wie het heel simpel moet zijn, maar vooral over de barmedewerkers. Want we zouden de QRcode ook op een scherm kunnen tonen. Dat hebben we er ook in zitten, alleen dat bonnetje maakt dat je een veel grotere handelingssnelheid hebt. Iemand krijgt een bonnetje en dan is de volgende aan de beurt. Maar ze kunnen dat bijvoorbeeld ook na 24 uur thuis op de bank doen of de volgende dag.”

Fraudebestrijding

De Cashback Terminals, zoals de kastjes genoemd worden, worden in-house vervaardigd in de werkplaats van FeeBack in Leeuwarden. Zijlstra beweert dat de ontwikkeling van de software een grotere uitdaging was dan die van de hardware, omdat - net als bij de terminal zelf -ook de beveiliging ervan waterdicht moest zijn. “Het is feitelijk een waardepapier dat je uitgeeft in de vorm van zo’n bonnetje met een QR-code, dus dat moet wel kloppen. Daarbij gaat het

aan de achterkant uiteraard om een aanzienlijke hoeveelheid ontwikkelwerk. Want hoe zit dat dan? Je denkt: Het is een soort kassabon, dat is niet zo moeilijk. Dat print je en dat is er. Maar daar zit nog zoveel meer achter. Als je die barcode nóg een keer scant, is het natuurlijk niet de bedoeling dat je nóg een keer wordt uitbetaald. Dus er zitten best wel veel fraudebestrijdingszaken in om te zorgen dat het allemaal goed gaat.”

Meer dan een kassabon

Met de beveiliging van de cashbackterminals van FeeBack zit het volgens Zijlstra helemaal snor. “Stel, iemand zou die terminals jatten en die dan zou aansluiten, zou diegene dan geld kunnen printen?

Of dat de stroom eraf is of je haalt de printer eruit, dan moet ‘ie zich weer opnieuw

aanmelden. Er zit een heel proces achter, waarbij je de terminals kunt toekennen aan een manager. Die heeft zijn persoonlijke pin. Die kan zich op afstand afmelden als er fraude wordt vermoed. We kunnen de terminal op afstand updaten en we kunnen de looptijd dat mensen hun bon kunnen scannen verlengen of op bepaalde manieren blokkeren. Dus ja, daar zit meer achter dan alleen het scannen van de bon.” Naast de belangrijke praktische toepassingen van de Cashback Terminals zijn er ook nog manieren om ze voor bezoekers leuker te maken dan enkel het afbeelden van een QR-code. “Wij kunnen die terminals op verschillende manieren programmeren. Dus je kunt er bijvoorbeeld een koningsdagtintje aan geven als je event op die dag plaatsvindt.”

‘ Wij kunnen de terminals op verschillende manieren programmeren. Je kunt dus snel uitbetalingen doen voor allerlei toepassingen waar men met borg of statiegeld werkt’

Nederlandse festivals IN ZWAAR WEER

Na decennia van een bijna oneindige groei aan festivals in Nederland, lijkt de rek van wat er in ons land aan evenementen mogelijk is er nu toch écht uit. Sterker nog, we zijn bij een kantelpunt aanbeland waarbij er, door diverse factoren, festivals geleidelijk omvallen. We laten vier festivals aan het woord die deze zomer geheel of gedeeltelijk verstek moesten laten gaan, waarvan er drie zelfs volledig stoppen.

De festivalsector zit momenteel niet zomaar in zwaar weer, maar heeft te maken met wat Amerikanen een 'perfect storm’ noemen. Twee seizoenen zonder inkomsten vanwege de coronapandemie, direct gelinkt aan supply-chainissues en een enorme afname aan personeel en vrijwilligers, prijzen die de pan uit rijzen door de energiecrisis en de oorlog in Oekraïne, strengere maatregelen en vergunningverlening door de stikstofproblematiek en daarbovenop een vergroot risico op extremere weersomstandigheden vanwege klimaatveranderingen.

Een paar jaar geleden floreerden festivals, met af en toe een paar kleinere namen die verdwenen. Een soort natuurlijke selectie, met nog altijd voldoende alternatieven. De opeenstapeling van recente gebeurtenissen op lokale en wereldwijde schaal zorgen voor een aardverschuiving in de festivalbranche en leiden mogelijk zelfs tot een ‘extinction-level event’, waarbij alleen de festivals overblijven die zich weten aan te passen op de alsmaar veranderde buitenwereld. Zo konden Oh My! Festival, Welcome To The Village en Into The Summer Festival in 2023 niet doorgaan, terwijl onder anderen Festival Op ’t Eiland en het iconische Parkpop zelfs helemaal de handdoek in de ring gooiden. Is dit een ongelukkige samenkomst van omstandigheden voor een kleine groep festivals of een trend in de transitie naar een nieuw festivallandschap?

Lange strijd

Veel festivals in Nederland staan op losse schroeven vanwege aangescherp -

te wetgeving. Welcome To The Village in Leeuwarden kampte daar al sinds 2017 mee en moest op een gegeven moment vertrekken van zijn oorspronkelijke locatie, de Groene Ster. Omdat er niet op tijd een geschikte nieuwe locatie gevonden werd, besloot de organisatie eind vorig jaar dat er voor 2023 geen editie mogelijk zou zijn. Toen leek artistiek directeur Eva van Netten nog hoopvol over de toekomst van Welcome To The Village, maar voor de aanvang van de zomer kwam zij met het nieuws dat het festival definitief zou stoppen.

“Het is een lange strijd geweest en dan wil je niet dat dit de uitkomst is, omdat je de hele tijd strijdt voor iets wat wél kan, iets waar je toch nog een opening ziet”, vertelt ze terugkijkend over de verschillende rechtszaken waarin Welcome To The Village verwikkeld was. “Op een gegeven moment is de strijd gestreden en dan moet je concluderen dat je hier geen toekomst in vindt. Dat is heel pijnlijk.”

Boze buur

In Leeuwarden moesten drie festivals het bijltje erbij neergooien omdat één man rechtszaken bleef aanspannen en uiteindelijk in het gelijk werd gesteld door de rechter. Geen van de vergunningen werd verlengd. “Dat toont dus aan dat het bestemmingsplan niet waterdicht is en daar moet de gemeente Leeuwarden iets aan doen”, aldus Van Netten. “Het leek in het begin om een boze buurman te gaan, maar later ontdekten we dat hij wel elk jaar naar ons festival kwam, dus het ging ook helemaal niet om ons als festival. Het was een

DOOR: PIERRE OITMANN

principekwestie. Dus dan heb je iemand die heel volhardend is en zegt: ‘Ik wil geen festivals in dit gebied.’ Met allerlei argumenten over natuurbescherming.”

Dat terwijl uit ecologische onderzoeken en geluidsreportages over Welcome To The Village bleek dat er geen schade voor de natuur was. “Als één iemand daarover klaagt, heb je meteen een rechtszaak aan je broek. Het is zorgelijk dat festivals daarmee te maken krijgen. Dat kost heel veel tijd, geld en moeite en zorgt voor onzekerheid.”

Gestegen fees

Met veertig edities op de teller was Parkpop in Den Haag één van de oudste popfestivals in Nederland, maar de jubileumeditie in 2022 zou de laatste blijken. Al die veertig edities waren volledig gratis toegankelijk dankzij subsidies en sponsoring, tot Parkpop niet meer kon opboksen tegen de stijgende prijzen.

Niet meer relevant

Dutrieux benadrukt dat de toenemende vraagprijs van artiesten slechts één van de factoren was waardoor een gratis festival ter grootte van Parkpop financieel niet langer houdbaar was. “Investeringen in milieumaatregelen, handhaving, verkeersmaatregelen”, somt hij op. “Dat zijn allemaal extra kosten die je niet terugverdient.”

Parkpop op een kleinere schaal organiseren, bijvoorbeeld op een andere locatie dan het Malieveld, was voor Dutrieux geen optie. “Als je een festival hebt van het kaliber Parkpop, met een landelijke positionering en uitstraling, wil je die positie behouden. Dat is waar wij voor staan. Toen wij in 1981 begonnen, was er nog niks. Dan is de conclusie misschien gewoon dat een grootschalig gratis toegankelijk festival in Den Haag, of überhaupt in de Randstad, niet meer relevant is. Parkpop moet nu plaatsmaken voor andere initiatieven op kleinere

“Het eerste probleem waren de toegenomen fees van de artiesten”, zegt Guus Dutrieux, algemeen directeur van DUCOS, dat Parkpop jaarlijks organiseerde. “Vroeger was een tournee ter promotie voor een album, maar toen de platenhandel volledig instortte, moesten we ineens veel meer betalen. Die fees stegen dusdanig snel dat het niet meer bij te benen was. Andere festivals gooien dan de entreeprijs omhoog, maar dat konden wij niet. We hebben onderzocht om entree te heffen op Parkpop. Omdat Parkpop de functie had om een breed publiek te bereiken, kon de entreeprijs niet hoog zijn, maar dan zouden de inkomsten dusdanig laag zijn dat je niet het festival kon neerzetten dat je voor ogen had. Bovendien krijg je minder subsidie als je entree vraagt. Dan blijf je dus nog steeds met tekorten zitten. We draaiden al jaren verlies en na corona ging het helemaal hard.”

schaal. Ik hoop dat de gemeente inzet op de initiatieven die er al zijn in Den Haag, zoals Kaderock.”

Subsidies en drankomzet

Een evenement dat in hetzelfde schuitje zat als Parkpop, zij het op een andere schaal, is Festival Op ’t Eiland. De organisatie kondigde in februari aan na tien jaar te stoppen met het festival dat tijdens de Nijmeegse Vierdaagsefeesten plaatsvond op het Stadseiland aan de Waal. Vooral de stijgende materiaal- en personeelskosten werden hierbij als reden opgevoerd.

“Ieder jaar bleek het heel lastig om datgene te organiseren wat wij voor ogen hadden en wat realiseerbaar was”, erkent Antwan van Horik, directeur van theater- en festivalorganisatie De Schoenfabriek, dat Festival Op ’t Eiland organiseerde in samenwerking met Lindenberg Cultuurhuis. “Het was een

'Investeringen in milieumaatregelen, handhaving, verkeersmaatregelen - allemaal extra kosten die je niet terugverdient'

BOSPOP

Nieuwe muziek uitbrengen?

Wij zijn trots op de Nederlandse muzieksector en zijn muzikanten en producenten. Met de kracht van muziek weten zij mensen te vermaken, te inspireren en te raken. Daarom stimuleren wij het maken van nieuwe muziek met het Sena Muziekproductiefonds. Wil je nieuwe muziek uitbrengen, maar mis je de nanciële middelen? Dan is dit fonds iets voor jou. Het kan je net dat ene duwtje in de rug geven dat nodig is voor de volgende stap in jouw muzikale loopbaan.

sena.nl/muziekproductiefonds

gratis festival en dan moet je het hebben van subsidies en van de drankomzet. De subsidiegevers hebben al regelmatig aangegeven dat het op een bepaald moment stopt. Aan de ene kant moet je veel drank verkopen, maar je wilt ook verdieping in je programma met theater- en dansvoorstellingen.”

Weersafhankelijk

De concurrentie van andere evenementen tijdens de Vierdaagsefeesten bleek uiteindelijk ook te groot en de locatie niet ideaal. “Tijdens de Vierdaagsefeesten heb je heel veel mogelijkheden in de stad en je moest

dat gat inmiddels opgevuld met een andere formule. “We hebben vastgehouden aan waar we voor stonden. Hartstikke goed dat er nu een alternatief georganiseerd wordt, maar dat is wel cultureel op een ander vlak dan wat ik zou willen organiseren.”

Code oranje

In tegenstelling tot de festivals die hierboven aan het woord kwamen, gaat het nog altijd goed met het Weerter rockfestival Bospop. De geplande editie van 2023 was ook al in volle gang, totdat de weerberichten voor de laatste dag van Bospop binnenkwamen. De KNMI gaf code oranje

dat zijn gewoon kleine kanonskogels. Daar is geen festivalterrein tegen bestand. We hebben al vaker geoefend op dit soort noodsituaties, maar dit was de eerste keer dat wij ermee te maken kregen.”

Tijd voor wat nieuws Uiteindelijk bleef het voorspelde noodweer grotendeels uit, al waren de bezoekers vol lof over het besluit van Bospop om het festival te staken. “Door onze bezoekers werd dat sterk gewaardeerd. Alle kaartkopers gaan we compenseren. We nemen ook een deel van de consumptiebonnen terug. Het is een financiële klap, maar het lijkt erop dat de verzekering een groot deel van het verlies gaat uitkeren.”

de Waalbrug over om op onze festivallocatie te komen. We waren heel erg afhankelijk van het weer. Als het minder mooi weer was, dan bleven mensen langer in de stad. We hebben een paar jaar pontjes laten varen, maar de kosten werden steeds hoger. Dat ging ook niet altijd, wanneer het water te hoog of te laag stond.”

Er werden allerlei scenario’s doorlopen om te kijken of Festival Op ’t Eiland op enige wijze kon worden voortgezet. De conclusie was dat het simpelweg onhaalbaar was voor de organisatie. Strandbar Stek heeft

af voor Limburg en Noord-Brabant, met kans op hagelstenen en zware onweersbuien. Hierdoor zagen de organisatoren van Bospop, Awakenings en Wildeburg zich genoodzaakt om hun festivals eerder te beëindigen. “Uiteindelijk was het de enige juiste keuze om Bospop af te gelasten”, stelt Koen Klomp van het managementteam van Bospop. “Het is een enorm moeilijke keuze om te maken, maar de veiligheid van onze bezoekers staat voorop. De voorspellingen waren tot windkracht tien en hagelstenen van twee tot vier centimeter;

Bospop lijkt dus een zonnige toekomst tegemoet te gaan, maar de organisatoren van de festivals die wel gestopt zijn drukken hun collega’s op het hart om de vinger continu aan de pols te houden. “De samenleving verandert, terwijl het concept van Parkpop al best oud was en misschien achterhaald”, redeneert Guus Dutrieux. “Dan is het tijd voor wat nieuws.”

Eva van Netten is het daarmee eens. “Ik denk ook dat veel festivals naar een nieuw model moeten zoeken om door te kunnen.”

Van Horik denkt dat het nog altijd mogelijk is om gratis festivals te organiseren als je de drankprijs omhoog gooit. Zolang je maar vertelt wat je daar als festival allemaal van doet. “Als je dat goed communiceert, snappen de bezoekers dat wel.” ◾

WELCOME TO THE VILLAGE

'Veel festivals moeten naar een nieuw model zoeken om door te kunnen'

‘Gestructureerd en gecontroleerd, maar ook absurd druk’

Nu het einde van de festivalzomer in zicht komt, blikken we met een aantal partijen terug op de afgelopen maanden. Wat ging er goed? En wat waren de obstakels? “Over het algemeen kun je nu al zeggen dat het een goed seizoen is, maar ook een waar kosten en inkomsten onder druk staan.” DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

VVEM

“Er zijn dit jaar veel festivals die op een stevige bezoekerscapaciteit begroot stonden. Vorig jaar was er een ‘explosie van interesse’. Iedereen wilde, zeker na corona, weer van livemuziek genieten. In 2023 zie je dat dit weer op een normaal niveau zit. Dit zorgt er wel voor dat je niet meer automatisch uitverkoopt, maar dat een bezetting van 80 tot 90 procent vaak gebruikelijk is. Voor organisatoren is dat spannend, zeker gezien de stijgende kosten. Festivals die niet van ticketinkomsten afhankelijk zijn maar van sponsoring en subsidies, voelen dat natuurlijk ook. Zeker omdat die twee zaken helaas niet voldoende meestijgen als alles duurder aan het worden is. Je ziet dat een paar titels op naam en faam het bordje ‘uitverkocht’ al snel op kunnen hangen en anderen hard moeten werken om een groot deel van de kaarten te verkopen. Over het algemeen kan je nu al zeggen dat het een goed seizoen is, maar ook een waar kosten en inkomsten onder druk staan.”

Barry de Ruiter

Ticketmaster

“Het zomerseizoen was fantastisch met een recordaantal evenementen in stadions en veel toffe festivals. Alles verliep voorspoedig, zonder uitdagingen, tot begin juli. Na twee toffe dagen Bospop, moest de laatste dag gestaakt worden door het dreigende noodweer. Ik was zelf net onderweg en baalde natuurlijk als een stekker. Je bent immers blij dat je uit de pandemie bent en gaat volle vaart vooruit tot de weergoden roet in het eten gooien. Dat was natuurlijk best zuur. Maar dit was de enige juiste beslissing die je kon nemen in overleg met de autoriteiten. De burgermeester van Weert was toen er een storm was op Pinkpop burgermeester van Landgraaf. Hij begreep dus gelijk de noodzaak. Wat daarna gebeurde was een flinke uitdaging. Van het ruimen van de camping tot communicatie. Dat is goed gelukt. Iedere bezoeker reageerde er goed op. De afwikkeling over de vergoeding van de tickets is daarna gelijk in werking gezet en dat werd zeer gewaardeerd. Ik denk dat het merk Bospop hierdoor alleen maar sterker is geworden. Andere organisatorische uitdagingen waren Pinkpop, drie keer Guus Meeuwis, Beyoncé en een Stadspark Groningen-event. We hebben alles op alles gezet om dat soepel te laten verlopen. Zo hebben we bij de collega’s in Duitsland scanners geleend en is het kantoorpersoneel ingeschakeld om mee te helpen. Dat zijn momenten dat je ziet waarom je het doet. Je kunt mooie deals maken, maar uiteindelijk gaat het om de mensen die naar het concert gaan.”

‘Je kunt mooie deals maken, maar uiteindelijk gaat het om de mensen die naar het concert gaan’

Willem Westermann

‘De kosten en inkomsten staan onder druk.’

Ronny Hooch Antink

MOJO

“Vorig jaar was het de opstap na corona soms een zaak van gewoon overleven. Dit jaar was het veel meer gestructureerd en gecontroleerd, maar ook absurd druk. We hebben in totaal 15 arenashows gedaan van Metalica, Bruce Springsteen, Harry Styles, Beyoncé, The Weekend en Coldplay. Daarnaast waren er nog onze festivals als Pinkpop, Down the Rabbit Hole en North Sea Jazz. En het toetje moet nog komen. Het team Lowlands is inmiddels begonnen met de opbouw. Het is mooi om te zien dat we weer die geoliede machine zijn die MOJO vóór corona was. Je ziet dat wij en de leveranciers weer grip op alles hebben. Bij de show van Harry Styles moesten we flink improviseren, maar dat is uiteindelijk ook goed gegaan. We werden in de middag voorgaand aan het optreden overvallen met het feit dat er ’s avonds door een storing geen treinverkeer was. Vanaf dat moment was het snel schakelen en uiteindelijk hebben we bussen kunnen inzetten om een groot deel van het publiek thuis te krijgen. Voor een aantal was dit echter niet mogelijk. Die mensen hebben we, voor een nacht, kunnen onderbrengen in Ziggo Dome. Alle betrokken partijen hebben op dat moment laten zien dat ze goed en snel konden schakelen.”

Jochem van Pelt

First Vision

“We hebben tot nu toe een prima seizoen. Zeker in vergelijking met vorig jaar. Dat was een gekkenhuis, mede door het personeels- en materiaaltekort. Dat bleek een doorlopend probleem te zijn, want ook dit jaar was het een uitdaging. Het kost meer moeite om het te regelen, maar uiteindelijk komt het wel goed. De chaotische taferelen van vorig zomerseizoen zijn er in ieder geval niet meer voorgekomen. Alles draait, er is weer structuur en het gaat eigenlijk gewoon goed. Desondanks is het voor iedereen in de branche spannend. Vooral als je kijkt naar kaartverkoop. Niet iedereen verkoopt even snel uit. Alles wordt duurder, zowel op festivals en de samenleving en je ziet dat bezoekers keuzes maken. Ik noem het niet per se een negatieve situatie. Iedereen die serieuze evenementen neerzet en gedegen en kwalitatief te werk gaat heeft hier een stuk minder last van. Dit zorgt er bij ons voordat we ook kritisch naar onze organisatie en werkzaamheden kijken. En dat is natuurlijk nooit slecht.”

Kiliaan Toorenaar

Close

“De hele branche kan nu al terugkijken op een gigantisch geslaagde festivalzomer. Het schitterende weer was natuurlijk een belangrijke factor voor het festivalsucces van de afgelopen maanden. Wel waren er voor sommige partijen flinke uitdagingen. Wat te denken van het afblazen van de tweede Awakenings-dag vanwege noodweer? Dat is natuurlijk vreselijk voor alle betrokkenen, maar het laat tegelijkertijd zien dat duidelijke en gerichte communicatie belangrijk is. Gelukkig zagen we in het eerste deel van de festivalzomer dat steeds meer bezoekers en organisatoren hun weg naar apps en de bijhorende communicatie weten te vinden. Hierdoor wordt de beleving voor de concert- of festivalbezoeker nog beter en dat juichen wij natuurlijk alleen maar toe. Op persoonlijke titel heb ik deze zomer weer enthousiast genoten van North Sea Jazz.”

Tjeerd Bijnsdorp

CircularPet

“Dit is de zomer van de laatste bekers opmaken. Je ziet wel dat veel organisatoren experimenteren met verschillende systemen, maar ik vraag mij af of bij iedereen de intrinsieke motivatie duurzaamheid is. Het is in elk geval nog niet zo dat iedereen deze zomer massaal over is gegaan op de hardcup of hoogwaardige recycling van softcups. Dat zal volgend jaar anders zijn, want we krijgen nu wel veel aanvragen die al betrekking hebben op 2024. Voor CircularPET was het de afgelopen maanden verder erg druk met nieuwe opdrachten en we hebben uitstekende resultaten behaald. Hoogtepunt tot dusver was Breda Jazz, waar in goede samenwerking met de horeca een heel hoog recyclepercentage is behaald. Rond de 85 procent van de daar gebruikte softcups werd hoogwaardig gerecycled. Hiermee lopen we twee jaar voor op de gestelde norm. Dit percentage zou namelijk pas in 2026 behaald moeten worden. We waren daarnaast betrokken bij de Nijmeegse Vierdaagsefeesten, waar we voor het tweede jaar mee samenwerkten. Het balletje rolt.” ◾

‘Duidelijke en gerichte communicatie is belangrijk’

‘Dit is de zomer van de laatste bekers opmaken’

‘Je ziet dat bezoekers keuzes maken’

‘Het is mooi om te zien dat we weer die geoliede machine zijn die MOJO vóór corona was’

‘Ik werk en leef graag op gevoel’

Danny Damman, commercieel directeur van Ziggo Dome, neemt na 15 jaar afscheid van de Amsterdamse venue. Same met EB Live kijkt hij aan de hand van 15 trefwoorden terug op zijn carrière. “Niemand in deze branche kijkt heel lang achteruit. Het gaat altijd om wat er voor je ligt.”

1 Amsterdam

“Ik ben in Amsterdam-Oost geboren en getogen, en ook al woon ik nu in Almere, ik ben trots op Amsterdam. Een jaar na de opening van Ziggo Dome nomineerde het Parool mij voor de verkiezing Amsterdammer van het Jaar. Ik was apetrots, maar al snel maakte ik de beslissing om geen campagne te voeren. Ik was genomineerd vanwege mijn werk en dat deed ik niet alleen. Verder is de liefde voor Ajax me met de paplepel ingegoten. Ik heb zelf

bij tot mijn 19e in diverse jeugdteams bij de club gevoetbald. Natuurlijk ben ik nog steeds fan en bezoek ik wedstrijden. Of dat qua planning weleens niet lekker liep als er tegelijkertijd een belangrijke pot én een concert? Ik sluit niet uit dat ik hier ooit op de tribune heb gezeten met een laptop op schoot om de wedstrijd te bekijken. Ik heb twee seizoenkaarten voor plekken achter de goal. Daar zit er een heel andere Danny Damman dan de persoon die meeste mensen kennen. Je kunt wel stellen dat

ik fanatiek ben, maar dan wel altijd met humor, een voorliefde voor goed spel en een passie voor de club.”

“Een belangrijk deel van mijn leven. Onlangs heb ik bij een bijeenkomst van onze businessclub-medewerkers gezegd dat ik twee huizen heb. Het eerste huis is dat met mijn familie, het tweede is Ziggo Dome. Mijn vrouw onderbrak me door te roepen: ‘Dat is dus niet waar, het is precies omgekeerd’.

2 Ziggo Dome

DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

DANNY DAMMAN FOTO: FERDY DAMMAN

Ziggo Dome is een belangrijk onderdeel van mijn leven. Ik ben trots op het gebouw, het team en de concerten. De afgelopen 15 jaar heb ik hier mijn hobby uit mogen oefenen en daarvoor heb ik ook nog betaald gekregen. Hoe mooi is dat? Dit is en blijft een eervolle baan. Ik ben nagenoeg bij ieder concert aanwezig en dan maak je bijzondere dingen mee. Tot mijn verbazing vroeg iemand onlangs of hij met mij op de foto mocht. Dat had ik niet eerder meegemaakt. Na het nemen van de foto zei hij: ‘Henk bedankt!’ De beste man dacht dat ik Henk Westbroek was. We hebben er hard om gelachen.”

3 Akoestiek

“Bij het begin van de bouw is Rob Metkemeijer aangenomen als akoestisch adviseur. Hij was betrokken bij ieder boutje en moertje. Dat zorgde nog wel eens voor uitdagingen. Zo was er ooit het idee om skyboxen te maken. Rob vond dat geen goed plan. Beton en glas zijn namelijk niet goed voor de akoestiek. Vanaf de eerste keer dat de deuren opengingen werd Ziggo Dome geroemd vanwege die akoestiek. De fout die mensen vaak maken is dat dit niets zegt over goed geluid. Dat heeft namelijk te maken met meerdere factoren. Naast een goede akoestiek van een gebouw, is ook de geluidsinstallatie - die bij iedere show anders is – en de plek waar deze hangt erg

belangrijk. En laten we de geluidstechnicus niet vergeten. Hij of zij werkt bijna iedere avond ergens anders en doet dat met een eigen mengpaneel en een andere visie op geluid.”

4 22 mei 2017

“De terroristische aanslag bij Manchester Arena tijdens een concert van Ariana Grande kwam ook hier hard aan. Een aantal collega’s had contact met de locatie en we kregen uit de eerste hand informatie. Iedereen was ontzettend geschrokken. De dag daarna is het hele team bij elkaar gekomen. Er heerste verslagenheid, maar we moesten ook door, want een dag daarna stond een concert gepland. We hebben zichtbare en onzichtbare beveiligingsmaatregels genomen. Aan de buitenkant hebben we bijvoorbeeld grote betonblokken geplaatst, er kwamen kluisjes buiten en tassen groter dan een A4 werden verboden. Via via hoorden we dat Schiphol afgeschreven detectiepoortjes had staan die we konden overnemen. In een mum van tijd reden er bussen naar de luchthaven om die dingen hier te krijgen. Die vreselijke aanslag heeft emotionele sporen achtergelaten binnen ons team. We voelden ons verbonden met de collega’s in Engeland. De aanslag heeft er ook voor gezorgd dat we anders zijn gaan denken over veiligheid en dat dit onderwerp altijd op één in ons draaiboekoverleg staat.”

5 Sponsoring

“Tijdens de bouw kreeg ik soms het verwijt dat ik te weinig deed aan het opzetten van de organisatie. Ik was namelijk druk bezig met het zoeken naar goede partners. Als eerste heb ik gezocht naar een naamgever. Al na een week kwam ik in contact met Nico Rijkhoff, die verantwoordelijk was voor de marketing van een nieuw bedrijf, dat we nu kennen als Ziggo. Binnen een jaar waren wij eruit. Het neerzetten van een Ziggo Dome is niet zo moeilijk maar de exploitatie wel.

Sponsoring en partnerships zijn een belangrijk onderdeel. Niet alleen financieel, zo heeft ons partnership met Ziggo wel bewezen. Ik ben trots dat zo’n 90 procent van de partners van het eerste uur na 15 jaar nog steeds verbonden is. Naast sponsoring is ook de businessclub iets dat uit mijn koker kwam en daar werd in de beginfase intern enigszins sceptisch naar gekeken.

'Ziggo Dome is een belangrijk onderdeel van mijn leven. Ik ben trots op het gebouw, het team en de concerten’

'Ik kan mij niet voorstellen dat ik, linksom of rechtsom, niet betrokken blijf bij Ziggo Dome’

Een businessclub zou niet passen bij het rock-’n roll-gevoel. We dachten dat we wel 180 plekken konden slijten aan de markt. Inmiddels zijn dat er ruim 900.”

6 COVID-19

“Aan het einde van de pandemie heb ik met mezelf afgesproken nooit meer daarover te praten. Dat bleek natuurlijk niet haalbaar, maar ik doe het zo min mogelijk. Die periode was dramatisch. Toen bekend werd dat we dicht moesten, ben ik plannetjes gaan bedenken zodat iedereen hier kon blijven werken. Ik heb nog nooit zo hard gewerkt voor zo weinig financieel resultaat. We zijn er wel in geslaagd het merk Ziggo Dome levend te houden en de saamhorigheid binnen het team aanzienlijk te verbeteren. Daarnaast waren er bijzondere momenten als het optreden van DI-RECT op het dak en de kleine concerten voor 50 mensen. Corona was voor iedereen een drama, maar ik heb er ook veel van geleerd. Zo ben ik elke dag dankbaar voor wat ik doe en geniet ik nog meer bij evenementen.”

7 Knaldrang

“Iedereen was blij om weer livemuziek te ervaren. Bezoekers hadden het echt gemist. Wat je zag was een ander gedrag bij jongeren. Sommigen gingen voor het eerst uit. Ze waren 16 toen corona begon en mochten nu dus voor het eerst alcohol drinken.

Dit gedrag verdween weer snel en valt het beste te omschrijven als balorigheid.”

8

De Dijk

“Als fan zat ik video’s van de band te kijken op YouTube en ontdekte bij toeval dat ze in 2021 40 jaar bestonden. Ik maakte een afspraak met het management van De Dijk in een oud Amsterdams grachtpand, met de bedoeling hier iets mee te doen. Toen ik naar de afspaak liep, stopte ik halverwege de steile trap even. Toevallig bij een poster waarop een concert van Raymond van het Groenewoud in Paradiso werd aangekondigd, met in het voorprogramma

De Dijk. Ik gokte dat dit de datum was van het eerste openbare optreden van De Dijk. Gelijk heb ik het kantoor gebeld om te kijken of die datum nog vrij was. Tijdens het gesprek kaartte ik het jubileum aan en dat ik zo brutaal was geweest om die datum te reserveren. Ik kon aan hun gezichten zien dat ze dachten: wat is dit voor mafkees?

Uiteindelijk gaf De Dijk zes concerten in Ziggo Dome, waaronder vier legendarische afscheidsconcerten.”

9 Details

“Walt Disney zei ooit: ‘there is no magic in magic, it’s all in the details. Ik gebruik vaak een verhaal over de opening van de Amsterdam ArenA. Iemand vroeg me tijdens een productieoverleg of ik het goed vond om de openingsshow te eindigen met confettisnippers uit het dak. Het was druk, ik dacht niet na en riep okay. Ik vond het een onbelangrijk detail. Uiteindelijk dwarrelden er 200.000 snippers op de grasmat. Ik had niet nagedacht over het aantal, de vorm en het verwijderen van die dingen. Twee dagen later werd de eerste voetbalwedstrijd gespeeld. Geloof me, ik heb 48 uur niet geslapen. Dat ene element uit de show laat zien hoe belangrijk het is om altijd bij alle details stil te staan.”

10 Optimistisch

“Mijn collega bij de ArenA was de helaas te vroeg overleden directeur Jan Gaasterland en van hem leerde ik hoe belangrijk het is om tijdens je werk optimistisch te zijn. Zo riep hij ooit over de gang: ‘De Stones gaan komen!’ Maar dat was enkel alleen nog een

'Niemand doet in het leven iets alleen, je doet het altijd samen. Ik ben iedereen op het werk dan ook zeer dankbaar’

FOTO: PAUL BERGEN

ARCTIC MONKEYS

optie. Een jaar later traden ze daadwerkelijk in de ArenA op. Bij de start van Ziggo Dome heb ik gezegd dat alle grote wereldsterren hier zouden gaan optreden. Van Madonna tot Lady Gaga. Dat was natuurlijk Amsterdamse bluf, maar ze hebben hier ondertussen wel allemaal gestaan. Optimistisch naar het leven en werk kijken past ook goed in de branche. Niemand kijkt heel lang achteruit. Het gaat altijd om wat er voor je ligt. ”

11 Kennis delen

“We krijgen hier vaak groepen scholieren over de vloer voor een rondleiding en dan vertel ik over het werk en wat voor lessen ik heb geleerd. Ook geef ik één keer in de drie maanden les aan jongelui op school. Dat varieert van MBO tot hotelschool. Op deze manier je kennis delen is bijzonder leuk en dankbaar. Wat ik vaak achteraf terugkrijg, is dat ze het tof vinden dat ik niet alleen de succesverhalen vertel, maar ook de missers.”

12 Blunder

“Backstage is heilig, zeker bij internationale artiesten. Zij moeten zich daar thuis voelen en hun ding kunnen doen, zonder gestoord te worden. Ooit wilde ik een belangrijke gast ons backstage café laten zien. Ik hoorde wel dat iemand op een gitaar speelde, maar dacht dat ik wel even snel naar binnen kon.

Bij binnenkomst stopte de gitaarspeler en schold hij mij helemaal verrot. Wie de fuck ik was en waarom ik zijn repetitie verstoorde. Het was de headliner van die avond. Ik heb mijn excuus aangeboden en snel weggegaan. Nog geen twee minuten later kreeg ik een boos belletje van de promotor. Een of andere mafkees was dwars door de repetitie van de artiest gelopen en zij wilde weten wie dat was. Het werd stil toen ik vertelde dat ik de schuldige was. Gelukkig konden ze daar snel om lachen.”

13 Favoriet

“Ik heb heel veel concerten mogen zien, maar wat is blijven hangen zijn optredens die je echt grijpen. Zoals bijvoorbeeld bij het laatste concert van Leonard Cohen. Onlangs gebeurde dat bij Artic Monkeys. Bijzonder, omdat ik de band niet echt goed kende. Dit was een optreden waar alles klopte. Van band, licht, geluid, interactie met het publiek tot de setlist. Alle elementen vielen op hun plek. Ik werd echt verrast en dat gebeurt niet snel.”

14 Vertrek

“Ik werk en leef graag op gevoel. Dat is een sterkte en zwakte tegelijk. Op basis van dat gevoel heb ik de beslissing genomen om weg te gaan. Toen ik aan een directielid van Vodafone Ziggo vertelde over mijn beslissing, zei hij: ‘Het is de kunst om weg te gaan

op het moment dat een aantal mensen het nog jammer vindt.’ Hopelijk blijkt ooit dat ik deze kunst beheerste en was mijn beslissing niet te vroeg of te laat.”

15 Toekomst

“29 september is mijn laatste dag hier. Doordat ik met zoveel passie voor Ziggo Dome rondliep, stonden mijn ogen niet open voor andere dingen. De vraag die mij het meest is gesteld de afgelopen maanden was: ‘Wat ga je doen?’ Dat antwoord is er nog niet. Ik heb nog minstens 100 koffieafspraken en het is gelukkig nog lang geen 29 september. Alle gesprekken die ik voer zijn met bedrijven die in deze branche actief zijn. Dat zijn overigens heel leuke gesprekken, waarvan ik na afloop denk waarom zou ik het een laten voor het andere? De kans is vrij groot dat ik niet specifiek bij één bedrijf aan de slag ga, maar voor mijzelf ga beginnen. Ik blijf 100 procent in het vak, maar op het hoe en wat kom ik later terug. Natuurlijk blijft Ziggo Dome na mijn vertrek ook gewoon draaien. Er zitten hier zoveel goede mensen en die pakken het stokje over om nog mooiere dingen neer te zetten. Niemand doet in het leven iets alleen, je doet het altijd samen. Ik ben iedereen op het werk dan ook zeer dankbaar. Ik kan mij niet voorstellen dat ik, linksom of rechtsom, niet betrokken blijf bij Ziggo Dome.” ◾

LEONARD COHEN

‘Niemand kijkt heel lang achteruit. Het gaat altijd om wat er voor je ligt’

FOTO: FERDY DAMMAN

DANNY,

als onze playlist iets kon zeggen…

DANNY DAMMAN BEDANKT VOOR 15 FANTASTISCHE JAREN ALS DIRECTEUR COMMERCIËLE ZAKEN.

HandicapNL en Awakenings lanceren prikkelarme ruimte

HandicapNL maakt zich er zich sinds 2019 hard voor dat óók mensen met een beperking kunnen genieten van festivals. Dat doet HandicapNL onder meer met het project

‘Toegankelijke Festivals’. Dit jaar werkt de organisatie samen met Awakenings Summer Festival, waar een prikkelarme ruimte is gelanceerd.

In Nederland leven maar liefst twee miljoen mensen met een handicap en voor hen is het nog altijd niet vanzelfsprekend dat zij onderdeel kunnen zijn van het normale leven en probleemloos een festival kunnen bezoeken”, vertelt Marjolein Lankhout van Handicap.nl. “We zijn samen met Green Events een aantal jaar geleden begonnen met initiatieven om de festivalwereld toegankelijker te maken en adviseren festivalorganisaties hoe zij dat het beste kunnen doen. Awakenings heeft samen met Philips TV & Sound een waanzinnige stap gezet door prikkelarme ruimtes te introduceren, een plek waar mensen met een beperking even kunnen ‘ontprikkelen’ en ontspannen.”

Echt toegankelijk

In de prikkelarme ruimtes zijn medische vrijwilligers en medewerkers van HandicapNL aanwezig voor advies en ondersteuning. Uit onderzoek van HandicapNL blijkt dat een rustruimte als één van de drie belangrijkste faciliteiten wordt ervaren door mensen met een beperking, naast zorg op maat en integratie met andere festivalgangers. Awakenings bood in voorgaande jaren al meerdere faciliteiten aan voor bezoekers met een beperking, zoals een gratis ticket voor begeleiders, rolstoeltoegankelijke parking en rijplaten.

Lankhout: “Er is echter zoveel meer mogelijk én nodig om het festival écht toegankelijk te maken. Door de prikkelarme ruimte en de verzorgingsruimte te lanceren naast alle andere faciliteiten wordt de drempel letterlijk verlaagd zodat iedereen kan komen. Daarnaast biedt Awakenings dit jaar ook aangepaste overnachtingsmogelijkheden.”

Vertrouwen

Het is nog wel een uitdaging om de doelgroep beter te bereiken, benadrukt Lankhout. “We moeten mensen met een beperking - of zij nu blind, doof, rolstoel-

gebonden of chronisch ziek zijn - het vertrouwen geven om festivals te bezoeken en daar mee te maken hoe het is om mee te kunnen doen met vrienden en leeftijdsgenoten. Toegankelijkheid is breder dan alleen de mogelijkheid om met een rolstoel het terrein op te komen of parkeermogelijkheden dicht bij de entree. Je kunt ook denken aan een speciaal onderdeel op je site voor mensen met een beperking, waarbij je bijvoorbeeld informatie geeft over de route. Of borden op het festivalterrein die aangeven waar verlaagde barren zijn te vinden. Ons uiteindelijke doel is om ervoor te zorgen dat wij als HandicapNL niet meer nodig zijn. We proberen kennis te delen en van elkaar te leren. Uiteindelijk moet niet je handicap beslissen of je naar een bepaald festival gaat, maar moet je zélf kunnen beslissen omdat alle zichtbare en onzichtbare drempels zijn weggenomen.” ◾

De Toegankelijke Festivals 2023

De Toegankelijke Festivals van 2023 zijn Concert at SEA, Amsterdam Roots Festival, Amsterdam Open Air, Awakenings, Milkshake, Amersfoort Jazz, Straf_Werk en de F1 Heineken Dutch Grand Prix.

DOOR: ARNOLD LE FÈBRE | FOTO: AMBER IJPELAAR

‘Uiteindelijk moet niet je handicap beslissen of je naar een bepaald festival gaat, maar moet je zélf kunnen beslissen’

Stop de woekerwinsten bij kaartdoorverkoop

De Nederlandse Consumentenbond heeft zijn vizier gericht op de extra kosten bij het doorverkopen van tickets. Volgens de Consumentenbond moet er iets gebeuren om de woekerhandel te stoppen. Een wens die overigens wordt gedeeld door het overgrote deel van de branche.

DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

De woekerhandel in tickets blijft een grote uitdaging. Eind vorig jaar werd door de Tweede Kamer een motie aangenomen over het wettelijk inperken van de woekerhandel in de doorverkoop van toegangskaarten. Een aantal maanden later stelde Gunay Uslu, staatssecretaris van Cultuur en Media, in een kamerbrief dat het nog te vroeg was voor concrete

maatregelen. Hoewel Uslu erkende dat de woekerhandel in tickets ‘een hardnekkig probleem’ is, is een regeling op Europees niveau volgens haar het meest wenselijk. Het standpunt van de Consumentenbond over de kosten die gerekend worden bij ticketdoorverkoop is duidelijk. De organisatie wijst naar andere Europese landen waar al wel wettelijke regels gelden. Zo

mogen kaarten in België enkel aan particulieren doorverkocht worden en alleen voor de oorspronkelijke prijs. Ook stipt de Consumentenbond Spanje aan, waar doorverkoop verboden is. In haar digitale magazine zegt de vereniging dat de Europese maatregelen waar Uslu op doelt er voorlopig niet komen en wil dat er op nationaal niveau maatregelen ge-

nomen worden. De aftrap hiervan is een groot onderzoek onder 1600 leden van de Consumentenbond. Zij werden gevraagd naar hun mening over ticketdoorverkoop en wat de meest ideale situatie voor de consument zou zijn.

De stem van de consument

Volgens Joyce Donat, woordvoerder van de Consumentenbond, wordt er binnen de branche en politiek al lang gepraat over een oplossing, maar blijft de consument tegen problemen aanlopen. “We ontvingen veel klachten, zijn daar ingedoken en een onderzoek binnen ons ledenpanel gestart.” Hiervoor is overigens geen contact of samenwerking gezocht met industriepartijen. Donat: “Dit was een onafhankelijk onderzoek. Van de resultaten is een artikel gemaakt en dat hebben we onder andere gedeeld met de politiek. Den Haag is ook al een tijd bezig met een oplossing voor de doorverkoop. Iedereen mag hierin zijn zegje doen en wij vertegenwoordigen de stem van de consument.”

Donat onderstreept dat een totaal verbod op doorverkoop iets is dat veel deelnemers aan het onderzoek niet willen. “De wens is er om de mogelijkheid te houden om, indien verhinderd, het festival- of concertticket door te verkopen. Het is grappig dat consumenten er allemaal anders instaan. Een kleine meerderheid geeft aan dat het maximaal de originele prijs, al dan niet inclusief servicekosten moet zijn. Sommige hebben de instelling dat zij bij doorverkoop meer moeten kunnen vragen dan de ori-

Statement Ticketmaster

Ticketmaster kon niet meewerken aan het artikel, maar stuurde voor de deadline wel een summier statement: ‘Ticketmaster biedt Nederlandse fans een veilige en eenvoudige manier om hun tickets door te verkopen of te kopen van een andere fan met de zekerheid dat hun ticket is geverifieerd en dat ze er gegarandeerd mee naar binnen kunnen.’

ginele prijs. Ook de originele aanbieders willen verdienen en dat is te begrijpen. Er moet immers een vergoeding zijn voor de hele logistiek er omheen. Zo werkt de wereld. Wij zijn echter van mening dat dit op een eerlijke manier moet gebeuren.”

Publieke veronwaardiging

Henk Schuit van Eventim is blij met het onderzoek. “Het is goed om te zien hoe de consumenten dit zien. Daarnaast geeft dit je de kans om nog een keer goed naar jezelf te kijken als ticketverkoper en eigenaar van het platform FanSale. Het is wel bijzonder dat de discussie gaat over dure kaarten in de secundaire markt. Dat is iets dat onze branche al jaren roept. Zeker toen partijen als ViaGoGo voor duizenden euro’s tickets doorverkocht. Dat was destijds niet de aanleiding voor wetgeving of een publieke verontwaardiging. Die is er, nu primaire verkopers zelf kaarten kunnen doorverkopen, ineens wel. Begrijp me goed, ik ben blij met de aandacht want misschien komt er duidelijkheid, regulering en wetgeving.”

Misleid door Google

Belangrijk hier is echter ook dat verder wordt gekeken, aldus Schuit. “Bijvoorbeeld naar Google. Waarom worden als eerste zoekresultaten getoond van secundaire aanbieders als een consument op internet naar kaartjes zoekt? Het antwoord laat zich raden. Ik erger me groen en geel aan dit soort secundaire aanbieders. Zij verkopen vaak iets dat ze nog niet hebben voor exorbitant hoge prijzen. Een groot deel van de marges die bedrijven als ViaGoGO ontvangen gaat rechtstreeks naar Google om te garanderen dat ze hoog in de zoekresultaten komen. De consument wordt dus niet alleen misleid door de secundaire aanbieder maar ook door Google.”

Geen verrassing

De Consumentenbond omschrijft de resultaten van het onderzoek niet per se als een verrassing. “Het is wel fijn dat dit nu zwart op wit staat met de harde onderzoekgegevens. Ons einddoel is dat de politiek weet wat er bij de consument speelt en die kennis meeneemt bij het bepalen van

regels. Misschien is onze boodschap hetzelfde als dat van kaartverkopers, al denk ik dat niet. Niet alle partijen staan er namelijk hetzelfde in. Kijk naar de verschillen tussen Ticketmaster en Ticketswap. Uiteindelijk moet er een oplossing voor dit probleem komen. Een die de consumenten tegemoet komt en waarmee zij uit de voeten kunnen.”

Onduidelijke Algemene Voorwaarden

In het onderzoek is er ook aandacht voor wat omschreven wordt als ‘onduidelijkheden in de algemene voorwaarden van ticketverkopers’. Er werden anoniem verschillende kaartjes besteld bij Ticketmaster, Eventim, de Nationale Theater Kassa, Ticketpoint en See Tickets. De Consumentenbond stelt dat bij geen van de sites waar de aankopen werden gedaan iets over doorverkoop werd gemeld binnen het bestelproces. Wel dat er akkoord gegaan moet worden met algemene voorwaarden die volgens de Consumentenbond ‘niet uitblinken in duidelijkheid’.

Schuit: “we worden graag gewezen op zaken die we kunnen verbeteren. Ons doel is om de consument zo goed mogelijk voor te lichten. Ik denk dat onze Algemene Voorwaarden juridisch dekkend, leesbaar, duidelijk en compact zijn. Het onderzoek is een aanleiding om daar nogmaals serieus naar te kijken en waar nodig te verbeteren en of te verduidelijken. Het belangrijkste is dat er op een transparante manier tickets verkocht worden en als de consument die toch wil doorverkopen dat eerlijk, makkelijk en duidelijk gebeurt.” ◾

Onderzoekresultaten

Het merendeel van de respondenten (87%) van het Consumentenbond-onderzoek is voorstander van wettelijke maatregelen en een maximumdoorverkoopprijs van een ticket. Dit zou ook moeten gelden voor servicekosten bij doorverkoop. Voor 34% is die maximumprijs de originele prijs inclusief extra kosten. 18% vindt alleen de originele ticketprijs, dus zonder servicekosten, een redelijke doorverkoopprijs. Twee derde zegt dat het onredelijk is als er twee keer servicekosten moeten worden betaald als er bijvoorbeeld via een o cieel doorverkoopkanaal wordt gekocht. 40% laat in het onderzoek weten dat zij het geen probleem vindt als doorverkoop alleen mogelijk is via het eigen platform van de originele ticketverkoper. Opvallend in het onderzoek is dat een klein aantal panelleden (het exacte percentage is niet gegeven) van mening is dat doorverkoop helemaal niet toegestaan moet worden. Zij zien liever dat de annuleringsmogelijkheden ruimer worden.

‘Pinkpop was een mijlpaal’

Prins S. en De Geit maakt een dansbare en vrolijke mix van rap en electropop. Met hun moderne klassiekers als Kinderboerderij (Keiblij), Nacht en Wat Jij Wil maakte het Nederlandstalige trio tal van festivals onveilig, waaronder Lowlands, Pinkpop en Sziget. Zanger en frontman Scott Beekhuizen verklaart het succes en blikt vooruit naar de komende clubtour.

Kun je ons iets vertellen over het ontstaan van de band?

Scott Beekhuizen: “Ik woonde in Den Haag in het Strijkijzergebouw, een hoog flatgebouw naast Holland Spoor en onze gitarist Marne Miessen woonde daar ook. We kenden elkaar wel al vanuit de cultuurscene in Den Haag, maar hadden nog niet iets samen ondernomen. Uiteindelijk leerde we elkaar beter kennen tijdens het pingpongen in de gezamenlijke ruimte. Marne stelde op een gegeven moment voor om iets samen te maken, dat zag ik ook wel zitten. We zijn de studio in gedoken en hebben we de eerste demo voor ‘Nacht’ gemaakt. Met die demo zijn we naar Daniel Ortgiess gegaan, producer en jeugdvriend van Marne. Hij heeft de demo geproduceerd. En zo is de band eigenlijk begonnen. Daarna zijn we gewoon gaan schrijven en muziek gaan maken omdat we het leuk vonden. Langzamerhand is de band gegroeid naar wat het nu is.”

Wanneer verscheen de eerste single?

“Ongeveer eind 2019 zijn we begonnen met het schrijven van liedjes en begin 2020 lag er genoeg klaar. We wilden graag live spelen, vooral omdat we merkten dat optreden een groot onderdeel zou worden van de bandidentiteit. Maar helaas ging dat niet door vanwege de coronacrisis. We hebben de release dan ook moeten uitstellen. Een jaar later in 2021 was ons geduld op en hebben we de eerste single ’Nacht’ uitgebracht, die werd opgepikt door 3FM. Vanaf dat moment is het balletje gaan rollen. Pas in 2022 konden we echt beginnen aan liveoptredens.”

Hoe benaderen jullie de liveoptredens?

“Wat voor mij het belangrijkste is en wat ik zelf op festivals en bij concerten de vetste ervaring vind, is dat je het gevoel hebt dat je met een hele groep mensen ‘opgetild’ wordt en dat je als publiek een eenheid

wordt en de euforie met elkaar deelt. Die euforie en het ’samengevoel’ kan in van alles zitten, tijdens de ruigere nummers in de moshpit maar ook tijdens het luisteren van een mooi liedje om daar dan samen van in vervoering te raken. Dat is voor mij wat de kracht van live is. Ik vind het moeilijk om te omschrijven, maar het is een soort gemeenschapsgevoel, het samen even bewust vergeten van de dagelijkse sleur. Daar proberen wij als band ons op te richten en door veel live te spelen merken we dat het steeds vaker lukt om het publiek die emoties te laten voelen. Wat ik heel vet vind is dat we dan na optredens soms berichten krijgen van mensen die sturen dat ze het tof vonden en dat het zo ‘samen’ voelde. Van bezoekers hoor ik dat ze de wildvreemden bedanken en hen een knuffel geven voor het leuke feestje dat ze hebben gehad bij ons concert. Het is toch tof dat de som van het luisteren naar de

DOOR: CAS SPIERTZ

stillere liedjes en het springen of moshen dat gevoel uiteindelijk teweegbrengt.”

Hoe blik het je terug op het afgelopen festivalseizoen? Hoe waren de shows tot nu toe?

“Pinkpop was wel een mijlpaal. Ik weet niet waarom, maar er viel veel op zijn plek toen. We stonden voor een groep mensen die er zin in hadden, maar waarvan er nog een deel was dat we voor ons moesten winnen. Dat is natuurlijk anders dan een clubshow waar mensen speciaal voor ons een kaartje kopen. Toen we opkwamen moesten we ons nog bewijzen aan het publiek maar gedurende de show voelden we dat dat lukte. Stapje voor stapje raakte het publiek meer betrokken en uiteindelijk hebben we daar samen met het publiek een feestje gegeven. Pinkpop is natuurlijk een show waar je als band naar uitkijkt maar dat dan het publiek zo meegaat en dat het technisch zo

goed verloopt, maakt het dat de show wel echt speciaal was voor ons als band.”

Dit najaar doen jullie een clubtour door Nederland en geven jullie een show in Antwerpen. Wat kunnen we verwachten?

“De intimiteit van zulke shows vind ik erg leuk, een Paradiso of Paard voelt toch intiemer dan een festivalveld. Plus, de mensen die daar komen, kopen hun kaartje speciaal voor ons, die insteek helpt uiteraard erg mee aan hoe die show uiteindelijk wordt. Het klinkt misschien klef en cliché maar ik ervaar het echt dat we die concerten samen met het publiek doen. En als de show goed gaat, voel ik me daar ook echt onderdeel van. We zijn druk bezig met nieuwe liedjes en het plan is om die te gaan spelen dit najaar. Die nieuwe muziek voelt echt als het volgende hoofdstuk voor onze band. Ik kan niet precies zeggen wanneer

het nieuwe album uitkomt, maar ik kan in ieder geval niet wachten totdat het zover is.”

Door de Volkskrant worden jullie getypeerd als Spinvis op XTC. Het Parool noemt jullie Drs. P aan de lsd. Welke vergelijking zouden jullie zelf trekken?

“Haha geen idee, Jan Smit aan de truffels misschien?” ◾

Clubtour Prins S. en de Geit

14/10 Burgerweeshuis Deventer

21/10 Gebr. De Nobel Leiden

03/11 Tivolivredenburg Utrecht

04/11 Hedon Zwolle

11/11 013 Tilburg

18/11 Muziekgieterij Maastricht

25/11 Patronaat Haarlem

30/11 Luxor Live Arnhem

22/12 Trix Antwerpen

‘Wij zetten groots in op de discussie en het debat’

Op maandag 18 september vindt in het Utrechtse TivoliVredenburg de vijfde editie plaats van het b2b-event Congres Podia Festivals Evenementen. Berend Schans, directeur van medeorganisator VNPF, wil met het event meer dan ooit kennisdelen en connecties maken. “We laten hier zien dat onze branche een serieus en volwassen onderdeel van de Nederlandse economie is.”

Er zijn in de Nederlandse live-industrie verschillende grote beurzen die zich richten op de mensen achter de schermen. Met het Congres Podia Festivals Evenementen onderscheiden brancheverenigingen VNPF en VVEM zich al meer dan vijf jaar door geen beurs neer te zetten, maar een congres. Berend Schans onderstreept het verschil. “Ik zie op beurzen vaak dat er heel veel stands zijn waar bedrijven en producten zichzelf in het zonnetje zetten. Kennisdeling is binnen dit soort events vaak een kleiner onderdeel. Daar is niets mis mee, maar wij zetten juist groots in op de discussie en het debat. Natuurlijk hebben wij ook een aantal stands om de kaartprijs zo laag mogelijk te houden, maar de inhoud voert altijd de boventoon. Je zou de vergelijking kunnen maken met EuroSonic

Noorderslag, maar die heeft in toenemende mate een internationale insteek en dan vooral op het gebied van de artiest. Onze focus ligt op de organisatoren en de podia. Het leuke is dat we met één been in de commerciële sector staan en met het andere in de cultuursector. Hierdoor ontstaat er tijdens iedere editie altijd een unieke sfeer.”

Geen lobby

Het Congres Podia Festivals Evenementen werd in het leven geroepen om ontmoetingen tussen industriepartners te faciliteren en kennis en nieuws te delen. Een ander bijkomend voordeel is dat op deze manier de branche goed te profileren is richting de buitenwereld. Schans: “Dat is niet de hoofddoelstelling, want het congres moet geen lobbyplek worden, maar het helpt

wel om de sector, bijvoorbeeld richting politiek, te presenteren als een serieus en volwassen onderdeel van de Nederlandse economie.”

Hooggespannen

De organisatie kijkt terug op een geslaagde 2022-editie en de verwachtingen voor dit jaar zijn dan ook hooggespannen. “Wij waren vorig jaar volgens mij het eerste grote event in onze de sector dat na de coronamaatregelen weer kon starten. Dat was goed te merken, want met bijna 1100 bezoekers was het drukker en levendiger dan ooit. De bezoekers hadden veel met elkaar te bespreken en vonden het fijn om elkaar na twee donkere jaren weer te ontmoeten. Het was wel spannend, want we wisten niet of iedereen ook gelijk aan een groot event wilde deelnemen. Daarnaast

DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

hielden we er natuurlijk ook rekening mee dat corona weer kon uitbreken en de industrie opnieuw moest sluiten. Die zorgen bleken achteraf niet nodig, want het Congres Podia Festivals Evenementen was op alle vlakken een doorslaand succes.”

Bomvol programma

Traditiegetrouw werd begin juli de informatie rond de 60 kennissessies gedeeld. Hoewel het programma nog niet compleet is, maakt Schans met een knipoog al een voorspelling. “Corona gaat het minst besproken onderwerp worden. Natuurlijk speelt het nog op de achtergrond, maar we gaan het vooral hebben over de zaken die nu relevant zijn in onze branche. Ik noem onder andere de aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt, de inflatie en het duurzaamheidsvraagstuk. We hebben heel veel keuze dus er zit voor iedereen wel iets interessants bij.”

Ga grasduinen

Het Congres Podia Festivals

Evenementen bevat een wagonlading aan sessies en panels. “De gedachte is dat we er voor iedereen in onze branche zijn. Een bezoek aan het event moet interessant zijn voor zowel de vrijwilligerscoördinator

van een klein podium als de CEO van een groot entertainmentbedrijf en alle lagen die daartussen, boven of onder zitten. Daarnaast moet je niet vergeten dat er altijd heel veel speelt. We krijgen soms het commentaar ‘Het was wel heel erg veel.’ Ik vermoed dat als we een stapje terugdoen, reacties kunnen verwachten als ’Waarom hebben jullie daar geen aandacht aan besteed?’ De huidige aanpak werkt tot dusverre uitstekend en we merken dat we op deze manier inspelen op de behoeften van de bezoekers, maar dat wil niet zeggen dat deze werkwijze in beton is gegoten. Ons advies is altijd: ga lekker grasduinen en laat je verrassen.”

Spiegel

Schans vergelijkt het opzetten van het Congres Podia Festivals Evenementen met het organiseren van ieder ander evenement. “Je begint met een groot idee en gaat daarna compromissen sluiten, want niet alles is haalbaar. Voor deze editie ben ik bijvoorbeeld trots dat de keynote gegeven gaat worden door Derk Loorbach. Hij is directeur van DRIFT en hoogleraar sociaaleconomische transities aan de Erasmus Universiteit. We waren al drie jaar in overleg en steeds lukte het net niet.

Dit keer liet zijn agenda het wel toe. Ik heb hem gevraagd om dieper in te gaan op zijn specialisme duurzaamheid. Derk gaat de bezoekers op een leuke, maar doeltreffende manier een spiegel voorhouden. Onze cultuurbranche loopt voorop als het gaat om duurzaamheid. Toch zie je dat veel organisaties nog een afwachtende houding aannemen. De keynote van Derk Loorbach zorgt hopelijk voor nieuwe inzichten.”

Berend Schans vindt het moeilijk om een sessie uit te kiezen waar hij zelf heel enthousiast van wordt. “Dat zijn er zoveel. We willen zoals gezegd vooral actuele zaken onder de aandacht brengen. Denk aan onderwerpen als educatie, marketing, duurzaamheid, afvalverwerking, inclusie, het personeelstekort - teveel om een keuze te maken.”

De kaartverkoop voor het Congres Podia Festivals Evenementen gaat ‘beter dan ooit’ en Schans hoopt dat het event wederom quitte gaat draaien. “Ik heb er alle vertrouwen in dat het goed komt. Uiteindelijk ben ik blij als iedereen na het event roept ‘Tot volgend jaar!’ en er bij de borrel zoveel gekletst wordt dat de bedrijfsleider van TivoliVredenburg mij vraagt of er een verlenging moet komen. Dan is deze editie compleet geslaagd.” ◾

‘Ons advies is altijd: ga lekker grasduinen en laat je verrassen’

De staat van de live-industrie

Promovendus Martijn Mulder (Erasmus School of History, Culture and Communication) deed de afgelopen jaren onderzoek naar de live-industrie in Nederland. Hij praat ons bij over de laatste ontwikkelingen en neemt alvast een voorschot op de toekomst.

Martijn Mulders proefschrift 'I was there! Pop venues and festivals and their value in the ecosystem of live music' was onderdeel van POPLIVE, een grootschalig onderzoeksproject naar livemuziek dat plaatsvond van 2017 tot 2022 aan de Erasmus Universiteit en Hogeschool Rotterdam. Hierbij werd samengewerkt met de VNPF en MOJO Concerts.

Mulder heeft onder meer 300.000 popoptredens geanalyseerd in de periode 2008 t/m 2019. “We hebben uiteraard veel data verworven uit die optredens. Het eerste wat me opviel is dat het in de media vaak gaat over de grote namen. Als je naar de database kijkt zie je juist dat meer dan 80% bestaat uit kleine lokale bandjes die

vaak een paar optredens geven en daarna weer verdwijnen. 60 tot 70% van de artiesten heeft in die periode niet meer dan drie keer opgetreden.”

Mulder legt uit dat het popaanbod overal is toegenomen, alleen dat er een kleine afname is bij de hele kleinschalige popzalen. De groei zit ‘m vooral in theaterzalen en de gevestigde poppodia. “Vooral het laagdrempelige aanbod in bijvoorbeeld de kroeg, het buurthuis of in het café is afgenomen.”

Waar in 2008 nog 6,5% van de concerten zittend waren, is dat nu gegroeid naar 20%. Een verklaring hiervoor kan de toenemende vergrijzing zijn van Nederland. “De 70+’ers gaan bijvoorbeeld graag naar tribute acts van de Beatles of Elvis en ze willen liever zitten.”

Genderbalans

“De genderbalans is de afgelopen jaren veranderd. Waar in 2008 zo’n 86% van alle artiesten op het podium een man was, schommelt dat percentage in 2019 rond 75%”, vertelt Mulder. In 2022 is de man/ vrouw-verdeling bij sommige festivals naar 50/50 gegaan. Een opmerkelijke verschuiving, aldus Mulder. “Vooral binnen de elektronische muziek was er sprake van een scheve balans. 12 jaar geleden was meer dan 95% van de dj’s man. “Nu zien we daar echt een kentering in en zijn er veel meer vrouwelijke dj’s.”

Podiumdirecteuren en festivalorganisatoren

Voor zijn proefschrift interviewde Mulder ook zo’n 35 podiumdirecteuren en fes-

tivalorganisatoren. “Podiumdirecteuren klaagden tijdens die interviews dat door de groei van de festivals hun aanbod minder zou worden,” vertelt Mulder. “Het festivalseizoen is langer geworden en dat zou gevolgen hebben voor het tweede rondje clubtour. Podia hadden dus de indruk dat hun aanbod afnam. Toen ik de cijfers analyseerde, bleek dat echter niet te kloppen.” De podiumdirecteuren en festivalorganisatoren gaven verder aan dat het steeds lastiger wordt om liveoptredens te organiseren. “Zij verzorgen de plek waar artiest en publiek samenkomen, maar tegelijkertijd hebben ze een redelijke zwakke machtspositie, omdat een groot deel afhankelijk is van wat er wordt aangeboden qua artiesten en bands. Doordat de vraag groter is dan het aanbod kunnen de artiesten vaak zelf bepalen waar ze spelen als ze op tour gaan.”

Daarnaast zijn veel poppodia verhuisd en dat heeft impact op de exploitatie, legt Mulder uit. “Er zijn podia die zeggen dat ze geen ruimte meer hebben om te experi-

DOOR: CAS SPIERTZ | FOTO'S: BEN HOUDIJK

menteren met hun programmering omdat ze alleen maar bezig zijn om de exploitatie van het gebouw rond te krijgen. Als een show niet is uitverkocht draaien ze gelijk verlies. Festivals kampen vooral met de veranderende wet- en regelgeving. Denk aan onduidelijkheid over vergunningen en nieuwe wetten over duurzaamheid.”

Een andere interessante ontwikkeling is volgens Mulder de keuze van de grotere artiesten en bands als Coldplay, Harry Styles en Beyonce om midden in de festivalzomer een eigen show te geven in arena’s of op evenemententerreinen. “Hierdoor wordt het voor festivals steeds lastiger om goede headliners te vinden.”

Ticketverkoop

Naast de bovenstaande effecten kopen veel mensen veel later hun ticket, zo blijkt uit het onderzoek. “Dat geldt niet voor concerten van wereldsterren als Taylor Swift en Harry Styles en grote festivals als Lowlands en Zwarte Cross. Juist bij kleinere festivals en

podia ligt het beslismoment van de ticketkoper veel later. Fans kopen niet meer zes maanden voor het concert of festival kaarten terwijl dat rond 2018/2019 wel het geval was.” Mulder vertelt dat hij van festivalorganisatoren te horen kreeg dat de ticketverkoop vaak een week of twee voordat het event plaatsvindt aantrekt. “Je ziet dit seizoen weer een aantal festivals dat 2 à 3 weken van tevoren wordt afgelast omdat ze te weinig kaarten hadden verkocht en de financiële risico’s te groot zijn om erop te gokken dat de kaartverkoop nog aantrekt.”

Vertrouwensband

Wat volgens Mulder daarnaast opviel tijdens de gesprekken met de branche is dat er veel samenwerkingen ontstaan en beslissingen worden gemaakt op basis van een onderbuikgevoel, intuïtie en vertrouwensbanden. “De sector is toch erg ons kent ons. De informele afspraken worden gemaakt aan de bar met een biertje tijdens Eurosonic Noorderslag.”

Ontwikkelingen

Hoe de nabije toekomst eruit zal zien? Het middensegment festivals krijgt het volgens Mulder steeds lastiger. “Ze zijn te klein om de duurdere grotere headliners te boeken en te groot om een nichemarkt te bedienen. De grote festivals waar partijen als MOJO of ID&T achter zitten overleven het wel. En met de wat relatieve kleine festivals gaat het goed aangezien zij zich kunnen onderscheiden door een bepaalde belevenis aan te bieden of een niche te bedienen.”

Een andere ontwikkeling is dat veel gratis festivals het moeilijk hebben door de infl atie en kostenstijgingen. “Als wetenschapper vind ik het een interessante ontwikkeling. Ik denk niet dat de sector per se elitair wordt omdat een Lowlands-kaartje 300 euro kost, maar dat dreigt wel het geval te worden als de gratis of goedkopere festivals verdwijnen. Dan is er geen keuze meer. Of je betaalt 300 euro, of je hebt pech.” ◾

Helene Fischer verovert Nederland

Mainstream Duitse muziek is niet heel populair in Nederland. Toch doet de Duitse megastar Helene Fischer in september de Gelredome aan met een spectaculaire tour. Wat is het geheim van haar succes? Gelredome-directeur Hèrald van de Bunt: “We verwachten ook nu weer een uitverkocht stadion.”

In september treedt de Duitse zangeres Helene Fischer voor de tweede keer op in Gelredome. De 38-jarige Fischer is een superster in haar eigen land en verkoopt razendsnel stadions uit. Voor haar meest recente Rausch-arenatour werden er in Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland en Nederland meer dan 700.000 tickets verkocht. Een van de hoogtepunten was de aftrap van de tour op 20 augustus 2022. Fischer trad in de regen op voor meer dan 130.000 fans op het openluchtterrein van het expositiecentrum van München. Het concert laat de schaalgrootte en het

spektakel van het rondtrekkende Fischercircus goed zien. De zangers gaf samen met haar band en een groot aantal dansers een meer dan twee en een half uur durend optreden op een 150 meter breed podium dat speciaal voor de show ontworpen werd. Tijdens Fischers vorige tour in 2017-2018 speelde ze in zowel arena’s als stadions. Pollstar meldde destijds dat er ruim een miljoen kaartjes waren verkocht. Gemiddeld zou dit uitkomen op 39.819 tickets per show. De tour zou een brutowinst hebben gemaakt van 91.648.570 dollar.

Alle leeftijden

Het concert dat Fischer in 2018 gaf in Gelredome raakte probleemloos uitverkocht en directeur Hèrald van de Bunt verwacht dat dit in september weer gaat gebeuren. “Haar vakmanschap, de uitvoering en het setontwerp is overweldigend

groots vol mooie effecten. Voor deze tour heeft Fischer de samenwerking gezocht met Cirque du Soleil, waardoor alles er nog spectaculairder uitziet. Er zijn recent wat tickets voor haar show bijgekomen en we verwachten ook nu weer een uitverkocht stadion.”

Helene Fischer heeft zowel jongere als oudere fans. Van de Bunt: “Het is een heel gemêleerd publiek dat denk ik voor 65 procent uit vrouwen bestaat. De brede aantrekkingskracht heeft te maken met het feit dat Fischer binnen haar carrière vele muzikale fases heeft gekend. Ze is begonnen in een genre dat aanhikt tegen de schlager, maar gooide daar al snel een popsausje overheen. Fischers muziek is heel breed zonder de extremen aan te raken en dat zorgt voor een publiek van alle leeftijden.”

Rob Trommelen, binnen MOJO onder andere verantwoordelijk voor het

‘Fischers muziek is heel breed zonder de extremen aan te raken’

DOOR: JEROEN VAN TRIERUM | FOTO'S: SANDRA LUDEWIG

Gelredome-concert, denkt dat het aprèsski-fenomeen ook heeft geholpen bij de populariteit van Fischer. “Hierdoor is haar song Atemlos Durch Die Nacht ook in Nederland een grote hit en een vaak gedraaid nummer in de kroeg geworden. Dat helpt natuurlijk mee.”

Complicerende factor

Het Nederlandse concertsucces van Helene Fischer heeft vooralsnog geen zwaan-kleef-aan-effect. De reden dat Duitse acts niet per se staan te springen om hier op de bühne te staan, heeft onder meer te maken met de grootte van hun eigen land. “Ik zou best meer willen doen met Duitse acts”, zegt Van de Bunt. “Waar je echter tegen aanloopt is het feit dat zij vaak een heel sterke eigen thuismarkt hebben. In Nordrhein Westfalen wonen net zoveel mensen als in Nederland en dat is alleen maar een deelstaat. De omvang van die markt en wat ze daar kunnen doen, zorgt er daarnaast voor dat er flinke gages worden gevraagd. Dat is een complicerende factor.”

De reden dat Fischer wel Nederland aandoet, heeft volgens de Gelredomedirecteur te maken met informatie en ambitie. “Tegenwoordig weet iedere artiest

waar de streams vandaan komen en daardoor zie je waar de markt zit. Financieel was het misschien wel interessanter geweest om nog ergens een groot concert in Duitsland te geven. Bovendien ligt Gelredome natuurlijk ook relatief dicht bij de Duitse grens.”

Trommelen noemt concerten van Duitse artiesten in Nederland ‘altijd een lastig verhaal’. “We hebben ooit Udo Lindenberg, een van de grootste artiesten in Duitsland, naar Nederland gehaald. In zijn thuisland trekt hij stadions vol en hier kwamen er 3000 man opdagen. Het grappige was dat het grootste gedeelte van de bezoekers uit Duitsland kwam. Artiesten als Rammstein, Kraftwerk en Helene Fischer zijn echt buitencategorieën.”

Ook in Amsterdam

Voor het Nederlandse concert waren in totaal 32.000 tickets beschikbaar. De verkoop gebeurde volgens zowel MOJO en Gelredome in heel Nederland. Van de Bunt stelt dat de muziek leeft in het Oosten en Zuiden van het land. “Natuurlijk hebben deze regio’s veel affiniteit met Fischer, maar de interesse in haar muziek gaat veel verder.”

Trommelen: “Helene geeft binnen deze

tour heel veel concerten in eigen land. Die markt is volgens mij goed bediend. We hebben het in het begin ook gehad over twee keer Ziggo Dome, Fischer wilde echter een grote show doen en daardoor is de keuze gevallen op Arnhem. Afstanden in Nederland zijn natuurlijk niets en een concert van dit formaat had ook goed in Amsterdam gehouden kunnen worden. Men is immers gewend om voor grote concerten daarnaartoe te reizen. Dat zal bij een optreden van Helene Fischer niet anders zijn.” ◾

Wel of geen schlager?

Een van de grootste discussiepunten als het gaat om de muziek van Helene Fischer is of dit nu wel of niet in het schlagergenre valt. Fans lijken dit genre te omarmen als een geuzennaam. Zowel Gelredome als MOJO vindt echter van niet. Toch valt het niet te ontkennen dat Fischer gebruikmaakt van aanstekelijke melodieën die je ook in schlager hoort en ook tekstueel zijn er raakvlakken. Het grote verschil is dat haar muziek verre van oubollig is en in haar nummers ook rock- en edm-invloeden zijn te horen. De zangeres wordt door verschillende media dan ook ‘de Lady Gaga van de schlagermuziek’ genoemd.

20 JAAR INTENTS FESTIVAL

‘Wij hebben de hardere genres kleurrijk gemaakt’

Eerder dit jaar vierde Intents Festival haar twintigste verjaardag met een jubileumeditie die de boeken in is gegaan als de meest spectaculaire ooit. Het driedaagse allround festival met een focus op de hardere stijlen heeft verspreid over 10 podia zo’n 400 acts geboekt staan. Door de extravagante aankleding en het oog voor details, wordt het festival regelmatig ‘het mooiste van Nederland’ genoemd.

Haha, ik weet niet of het gepast is om dat ook over jezelf te zeggen”, zo lacht festivaldirecteur Remko Hermans, die samen met Marijn Liebregts en Rick Liebregts medeorganisator Intents Festival is. “Maar het is waar dat wij veel aandacht besteden aan de kleinste details. Ons jubileumthema was ‘Kingdom Of Unity’ en dat hebben we in alles doorgevoerd. We hadden een koningspaar op het terrein dat bij de openings- en eindshows aanwezig was, alle thematiek op het terrein sloot eropaan en dat paar is met hun lakeien gedurende het festival overal opgedoken op het terrein. Zo bouw je een verhaal voor de bezoekers. We geven die thematisering misschien wel meer aandacht dan nodig is. Zo worden bijvoorbeeld alle raampjes van de partner- en VIP-decks met logo’s beplakt en hebben we vlak voor ons evenement nog een glazenwasser die het allemaal schoon maakt. Soms zal het publiek er niets van zien. Intern hebben we soms de discussie weleens of het niet te veel is. Dan zegt iemand: ‘We horen in onze bezoekersenquête nooit dat mensen een bannertje mooi vinden hangen.’ Maar het gaat ook niet om specifieke details die zichtbaar moeten zijn. Het gaat om de totaalervaring,

'We hebben van begin af aan de ambitie gehad om binnen de mogelijkheden die we hebben de meest vette dingen te doen'

op het terrein en daarbuiten zoals in onze marketinguitingen en op onze socials. We zijn ervan overtuigd dat als de details kloppen, zowel voor als achter de podia, je als bezoekers onwillekeurig voelt dat de wereld die we tijdens het festival presenteren ‘echt’ is. Onze medewerkers zijn daarbij van groot belang. Van de entree tot de bar, alles moet kloppen en dus ook de vrolijkheid die zij uitstralen. Die totaalervaring maakt dat bezoekers de ervaring vet vinden.”

Organische ontwikkeling

Intents Festival is niet altijd zo groots van opzet geweest. De eerste editie vond plaats in 2003 in een tent van 20 bij 40 meter en trok op de zaterdag 850 bezoekers. Op zondag slechts 150. Een schril contrast met de tienduizenden bezoekers per dag die het anno 2023 trekt. De eerste tien jaar zijn

hoe dan ook vrijwel niet meer te vergelijken met hoe het festival er tegenwoordig bij ligt. Er is echter één vaste waarde die zowel de eerste editie als alle andere die volgden kenmerkt, zo zegt Hermans. “We hebben van begin af aan de ambitie gehad om binnen de mogelijkheden die we hebben de meest vette dingen te doen. Die ambitie hebben we nog steeds, we hoeven niet de grootste te zijn maar willen wel het beste zijn in wat we doen. Zo was de eerste editie bijvoorbeeld klein, maar wel enorm in het oog springend omdat we daar een dikke lasershow hebben neergezet. Dat was in die tijd nog heel bijzonder. Dat we onze ambitie vast hebben weten te houden al die jaren, heeft volgens mij zeker bijgedragen aan de groei en ontwikkeling die we hebben doorgemaakt.”

De meest in het oog springende ontwikke-

ling is zoals gezegd manier waarop Intents Festival zichzelf visueel heeft ontwikkeld. De thematisering startte in 2009 en inmiddels is het festival uitgegroeid tot het meest gethematiseerde festival van Nederland. “We hebben die stappen heel geleidelijk genomen. Van thematisering van de tenten waaraan we onze naam danken, tot het eerste buitenpodium, onze eerste main stage, de eindshow die we in 2011 hebben geïntroduceerd, onze eerste anthem, de gethematiseerde camping… We hebben elke editie weer de logische volgende stappen gezet en productioneel veel geleerd. Het is een organisch proces geweest dat maakt dat we na 20 jaar een festival hebben staan dat wereldwijd impact maakt.”

Duidelijke doelgroep

Die impact maakt het festival onder meer ook door de opvallende discrepantie die er op het eerste gezicht lijkt te bestaan tussen de muzikale genres waar het op focust en de uitbundige aankleding. “Net als de productie die zich organisch ontwikkelde, is de focus op de hardere stijlen ook organisch geëvolueerd in de loop der jaren. In het begin lag de focus heel ruw genomen op dance op zaterdag en meer feestmuziek

'We hebben altijd goed gezorgd voor de mensen die aan ons festival werken, hun gezondheid, werkplezier en veiligheid staat in alles wat we doen voorop'

REMKO HERMANS, RICK LIEBREGTS EN MARIJN LIEBREGTS

op zondag. De hardere stijlen zaten er echter zeker altijd al in. Dan begon het met algemene dance, maar werd het naarmate de avond vorderde steeds harder. Uiteindelijk hebben we besloten om voor een duidelijk muzikaal profiel te kiezen. Op ons festival zijn her en der andere genres te horen, maar de focus ligt op de hardere stijlen. Met zo’n duidelijk profiel kun je je met marketinguitingen en socials heel duidelijk op één bepaalde doelgroep richten. Die bezoekers weten precies waarvoor ze naar Intents Festival komen. Dat maakt de communicatie wel iets makkelijker dan als we een algemeen festival zouden zijn, vermoed ik. Wat we hebben toegevoegd is een vrolijke, sprookjesachtige en kleurrijke aankleding, waar andere evenementen die zich op hardere stijlen richten vaak een donkerder en rauwer imago aannemen. Dat maakt Intents Festival toegankelijk en uniek; wij hebben de hardere genres kleurrijk gemaakt!”

B2B netwerk

Die toegankelijkheid uit zich ook in de omgang met het lokale bedrijfsleven. Intents Festival vindt al twintig jaar op dezelfde locatie plaats en heeft een belangrijke plek ingenomen binnen de gemeente Oisterwijk. “Wij zijn enorm met onze omgeving vergroeid. We draaien ieder jaar bijvoorbeeld met zo’n 1000 vrijwilligers uit de directe omgeving en we proberen wat betreft toeleveranciers met zo veel mogelijk

lokale partijen te werken. Dat is niet alleen duurzaam, maar ook gewoon goed voor de economie van de regio. Niet voor niets houden we met onze sponsoring een focus op bedrijven die uit de nabije omgeving komen en daaromheen hebben we een b2b-netwerk gebouwd. Inmiddels hebben we het hier over meer dan 150 bedrijven en

ADVERTENTIE

Proficiat! Intents

jaar

wij vinden het belangrijk dat we daar goede contacten mee onderhouden. We bieden hen de mogelijkheid om met hun gasten op een special deck het festival te bezoeken en daarmee stellen we ons open naar mensen die wellicht uit zichzelf niet naar Intents Festival zouden gaan en laten we de gemeenschap zien waar we voor staan en

hoe hier een vrolijke, open sfeer heerst.”

Open benadering

Die open benadering is er ook richting de mensen in de directe omgeving. Er is een aantal huizen dat vrij direct aan het terrein ligt en met de bewoners daarvan is er volgens Hermans meerdere keren per jaar

persoonlijk contact. “Daarnaast hebben we op de woensdag voor het festival en rondleiding voor mensen uit de gemeente Oisterwijk. Dat is een evenement op zich, waar dit jaar zo’n 1000 mensen op af kwamen, en supergrote opkomst. Verdeeld in groepjes leiden we hen rond over het festivalterrein, waar we op verschillende plekken tekst en uitleg geven over wat we doen. We weten dat een festival als het onze een grote impact heeft op de omgeving en willen daarom continu in gesprek blijven. Zo hebben we bijvoorbeeld een omgevingsinformatielijn die ook gedurende het festival bemand blijft, zodat mensen te allen tijde terecht kunnen met vragen of opmerkingen of om te melden als ze om wat voor reden dan ook last ondervinden. We gaan daar proactief mee om, staan die mensen voor, tijdens en na het festival te woord en laten ook de experts het woord voeren. Heeft iemand een vraag of klacht over het geluid, dan gaat iemand die daar verantwoordelijk voor is ermee aan de slag.

ADVERTENTIE

Ervaart iemand verkeershinder, dan pakt iemand die voor de mobiliteit verantwoordelijk is dat op. Natuurlijk kun je het nooit iedereen naar de zin maken, maar uit onderzoek blijkt dat het overgrote deel van de inwoners van de omliggende regio ons een warm hart toedragen.”

Internationale bezoekers

De gemiddelde leeftijd van de bezoekers van Intents Festival is 22 à 23 jaar. Een groot deel komt uit Brabant (“De hardere stijlen zijn hier vrij populair”) en uit de rest van Nederland. Een groeiend aantal bezoekers weet echter vanuit de hele wereld zijn weg te vinden naar het festival. “Afgelopen editie sprak ik een Australiër die me meldde dat in de diverse internetfora voor liefhebbers van hardere stijlen ons festival veelbesproken is. Ook sprak ik mensen uit Texas die vertelden dat zij via via de aftermovie van Intents Festival 2022 hadden gezien en direct dachten ‘daar moeten we ook heen!’ Dat blijven we een bijzondere ervaring

'We zijn ervan overtuigd dat als de details kloppen, zowel voor als achter de podia, je als bezoekers onwillekeurig voelt dat de wereld die we tijdens het festival presenteren ‘echt’ is'

Wij feliciteren met het 20-jarig jubileum!

Duurzaamheid

Intents Festival zet zich al geruime tijd in voor een duurzame toekomst voor onze planeet en voor een duurzame manier van het organiseren van een festival. “Wij noemen het ‘Next Generation-proof’, dat dekt de lading wat beter omdat duurzaamheid een beetje een algemene term is geworden”, zo zegt Remko Hermans. “Wij willen oprecht op de meest gezonde manier voor mens, natuur en omgeving ons festival organiseren. Soms is dat lastig, want voor bijvoorbeeld elektrificering zijn we afhankelijk van externe partijen en die gaan soms niet altijd op het tempo waarop je zelf zou willen. Maar goed, we zijn er serieus mee bezig. Het duurzaam denken en werken wordt in alle takken van de organisatie doorgevoerd. Zodat al onze medewerkers zich ook bewust zijn van de uitdagingen waar we – net als alle andere festivals – voor staan en zodat via hen ook het verhaal via alle lagen richting het publiek en de omgeving verteld kan worden. We leggen dat er niet altijd te dik bovenop. Het publiek komt tenslotte in eerste instantie voor een mooi feest. Maar we doen uiteraard wel aan voorlichting, want juist in een festivalomgeving kan je laagdrempelig de boodschap presenteren. We hebben bijvoorbeeld zogenaamde ‘GreenGuards’ op de camping lopen die bezoekers inspireren en motiveren om de omgeving netjes te houden en we hebben een zogenaamd duurzaamheidspanel. We hopen wel dat men onder met motto ‘goed voorbeeld doet goed volgen’ iets meeneemt van onze initiatieven en nadenkt over de eigen rol die men kan spelen op dit gebied ook buiten het festival om.”

Bovengenoemde initiatieven komen voort uit de duurzaamheidspijler ‘bewustwording’, een van de acht pijlers waar Intents Festival zich met het oog op de ‘Next Generation-proof’ gedachte op richt. De andere zijn ‘Grondsto en & Afval’, ‘Energie’, ‘Mobiliteit & Transport’, ‘Eten & Drinken’, ‘Natuur & Biodiversiteit’, Sociale Impact & Lokale Economie en ‘Gezondheid, Welzijn & Veiligheid’. “Het is eigenlijk heel eenvoudig, we kijken binnen elke pijler wat we kunnen doen om en positieve impact te maken op mens en natuur. Inmiddels besparen we meer dan 200.000 kg CO2 en hebben we als festival in de omgeving bijvoorbeeld al meer dan 4000 bomen geplant.”

Meer over het duurzaamheidsprogramma van Intents Festival via www.intentsfestival.nl/ duurzaamheid

vinden. Het is al geweldig dat iemand het ervoor over heeft om in de auto te stappen om naar jouw feestje te gaan, maar dat iemand uit Amerika of Australië besluit om geld te sparen en het vliegtuig te pakken met als enige doel jouw festival bezoeken, is dat wel bijzonder.”

Identiteit en beleving uitdragen

In het creëren van aftermovies gaat dan ook veel tijd en aandacht zitten. De aftermovie van 2023, waarin het jubileumthema ‘Kingdom Of Unity’ goed naar voren komt, is in no-time honderdduizenden keren bekeken. Eerdere aftermovies zijn inmiddels voorbij een miljoenen views. “Voor ons is het meer dan een memento voor onszelf of voor de bezoekers. Het is een tool waarin we onszelf presenteren, ons verhaal vertellen en waarmee we naast onze vaste bezoekers ook mensen bereiken die ons festival wellicht nog niet kennen of niet goed weten wat ze kunnen verwachten. De aftermovie is een belangrijk middel om de ticketverkoop voor volgende edities te stimuleren.”

De aftermovie is ook een middel om talent te ondersteunen, zowel visueel als muzikaal. Dat doet Intents Festival ook op

het eigen evenement, zo stelt Hermans. “We hebben sinds vorig jaar een eigen label, Intents Records, waarop we zelf muziek uitbrengen en waarmee we de koppeling met het festival kunnen maken. Op deze manier kan muziek van talent dat we zelf ondersteunen makkelijker onderdeel van de eindshow worden en dat draagt bij aan de eigen identiteit en beleving van het festival. We kunnen nu samen met artiesten iets creëren dat op het festival tot leven komt en dat is geweldig. We kunnen dit later ook weer in video’s gebruiken om op die manier meer lading aan het evenement en de makers te geven. Het mes snijdt aan twee kanten.”

Zorgen voor het team

Intents Festival heeft gedurende twee decennia de weg naar boven goed vast weten te houden, maar net als voor veel andere festivals geldt ook voor hen dat de coronapandemie een donkere bladzijde in de festivalgeschiedenis is. Eentje waar ze door de kernwaarden vast te houden relatief goed doorheen zijn gekomen. “We hebben gelukkig ons hele team bijeen weten te houden, we hebben twaalf man in dienst en leunen daarnaast op vele

zzp’ers en vrijwilligers. Dat bijeenhouden is niet zonder slag of stoot gebeurd. Dat het gelukt is, daar zijn we heel dankbaar voor, dat is niet iedere andere organisatie gegeven. Voor mij persoonlijk geldt dat ik in die periode heel druk ben geweest. Enerzijds met het er doorheen trekken van de eigen organisatie, maar anderzijds ook voor de branche door mijn werk voor en met stichting Front Of House, de VVEM en de werkgroep garantieregeling. Voor laatstgenoemde regeling hebben we ons enorm hard gemaakt en dan is het vrij zuur dat deze in juli in is gegaan en wij met Intents Festival in juni zitten en er voor dit festival dus geen beroep op konden doen. Andere producties die we draaien wel, maar het bredere belang is hoe dan ook altijd belangrijker geweest. Het is goed dat er geld naar leveranciers is blijven vloeien. Dat hebben wij als organisatie ook altijd beseft en zodoende hebben we ook in die periode gewoon decors laten maken, deels ook vanuit het besef dat als de festivalbranche weer open zou gaan iedereen het heel druk zou hebben en wij op deze manier zowel die drukte voor konden zijn als onze leveranciers konden steunen. We hebben tenslotte al jaren en goede band en er is over en

weer veel trouw.”

Die trouw is er ook naar de vele medewerkers aan het festival en daar heeft Intents Festival na corona de vruchten van geplukt. “We hebben altijd goed gezorgd voor de mensen die aan ons festival werken, hun gezondheid, werkplezier en veiligheid staat in alles wat we doen voorop. Toen er vorig jaar overal tekorten dreigden te ontstaan omdat veel mensen de branche hadden verlaten en inmiddels elders waren gaan werken, hebben wij daar minder last van gehad dan andere evenementen. Het was voor ons nog steeds keihard werken om de planningen rond te krijgen, maar meer dan regelmatig hoorden we ‘Eigenlijk werken we niet meer in de evenementenbranche, maar voor jullie komen

'Wij zijn enorm met onze omgeving vergroeid. We draaien ieder jaar bijvoorbeeld met zo’n 1000 vrijwilligers uit de directe omgeving'

we graag nog even terug’. Dat heeft ons veel goed gedaan.”

Creatief en e ciënt

Inmiddels is de blik volledig op de toekomst gericht en blijft Intents Festival ambitieus. “Het blijft een uitdaging in deze tijd waarin alles duurder wordt en waarin we als organisatie aan steeds meer voorwaarden moeten voldoen. Dat is uiteraard deels wel in de ticketprijs door te berekenen, maar de prijzen stijgen harder dan je de kaartprijs kunt laten stijgen. Doorrekenen in de drankprijs is ook lastig, want als mensen door een hogere prijs minder gaan drinken, snijd je jezelf in de vingers. Het is dus een uitdaging om hierin een goede balans te vinden. Creativiteit en het efficiënt omgaan met middelen zijn daarin belangrijk. Dat zit er echter vanaf de eerste editie in en gaat er eigenlijk niet meer uit. Drijfveer blijft het meest vette festival mogelijk neer te zetten en dat betekent ook dat we soms vrij radicale beslissingen nemen. Intents Festival 2020 ging niet door vanwege corona, maar we hadden toen wel al de podiumontwerpen laten maken. Die hadden we in theorie kunnen hergebruiken, maar in twee jaar is veel gebeurd. De ont-

werpen pasten gewoon niet bij het gevoel dat we hebben willen uitstralen toen we weer door konden. We hebben met uitzondering van de main stage alles in de prullenbak gegooid en zijn weer met frisse blik begonnen. Dat gebeurde de afgelopen jaren vaker, dat we op het laatste moment

IntentsCity

toch een beter of mooier idee hadden en dan moet dat er op dat moment gewoon komen. Dat zal ons kennende zeker blijven gebeuren, want wij gaan gewoon door met het continu verbeteren van de kwaliteit. Daar ligt onze passie en de kracht van Intents Festival.” ◾

In 2014 is Intents Festival gestart met een festivalcamping en sinds 2015 is die ‘meer’ dan gewoon een overnachting om het festival meerdere dagen te kunnen bezoeken. “Het concept van IntentsCity is dat de camping een mini-stadje is, compleet met eigen straatnamen en tal van faciliteiten”, aldus Remko Hermans. “Er zijn winkels, er is een stadhuis, een bioscoop, ko ebar, echt een klein stadje waar ook los van het festival veel te beleven is, van een silent disco afterparty tot BBQ of pool party voor IntentsCity-bezoekers. Je kunt hier voor vriendengroepen een afgebakende eigen plek reserveren. Compleet met eigen districtnaam of een eigen toiletcabine bijvoorbeeld. In feite is IntentsCity een festival op zich, veel mensen beschouwen het verblijf als mini-vakantie. Voor ons is het in het begin pionieren geweest, want nog niet veel festivals vlogen het verblijf op deze manier aan. Maar in de jaren die volgden zag je soortgelijke initiatieven ook op andere festivals opduiken. Ik zeg niet dat wij er de aanstichter van zijn, maar het laat wel zien hoe we als organisatie al vroeg een behoefte hebben gesignaleerd en daarop zijn ingesprongen door ‘all the way’ te gaan. Dat maakt dat IntentsCity nog steeds uniek in zijn soort is en daar zijn we trots op.”

'Van de entree tot de bar, alles moet. Die totaalervaring maakt dat bezoekers de ervaring vet vinden'

Met 103 decibel en torenhoge vlammen kunnen

de beide Rammstein concerten in Groningen niemand zijn ontgaan.

Uit alle hoeken van Nederland (en verder dan dat) kwamen meer dan 100.000 bezoekers dit event ervaren. Een big shout-out naar Greenhouse Talent voor de fijne samenwerking en ook een groot compliment naar al onze Eventim-collega’s; het kassa- en scanteam voor het razendsnel scannen van alle tickets en het controleren van de ID’s, de serviceteams voor het voorzien van alle benodigde informatie aan de bezoekers en het verkopen van de vele park- en shuttletickets, zodat iedereen snel het terrein kon betreden (en verlaten). En laten we fanSALE niet vergeten, voor het eerlijk en veilig doorverkopen van duizenden tickets van en voor fans!

Bij Eventim zetten we net dat stapje extra, dat is nou eenmaal waar je bij ons op kunt vertrouwen.

EVENTIM. Jouw ticketingpartner!

De juiste verbinding

We leven in een wereld waarin we steeds meer met elkaar verbonden zijn. Dat levert heel veel nieuwe mogelijkheden op, maar helaas ook nieuwe risico’s waarvoor creatieve oplossingen moeten worden bedacht. Datzelfde geldt voor connectiviteit op evenementen, want hoe houd je netwerkverbindingen stabiel en veilig voor zowel bezoekers als personeel en waar liggen de kansen voor de toekomst?

DOOR: PIERRE OITMANN

De opties voor netwerkverbindingen lijken eindeloos, zeker als je door alle technische termen het connectiviteitsbos niet meer ziet. Immers, er zijn nog zoveel meer opties dan enkel wifi en bekabeld internet. Een aantal van die talrijke toepassingen voor verbindingen op publieksevenementen komt in deze special aan bod.

Het belangrijkste waar je als event over moet nadenken is het type verbinding dat je nodig hebt (in de meeste gevallen zelfs meerdere types verbindingen) en waarvoor je die verbindingen nou precies nodig hebt. Gaat het om pinnen, gastenlijsten bijhouden, kaarten scannen, afrekenen bij de bar, geluidsmeters, communicatie met beveiliging of een mix van dit alles? De bedrijven die ons in deze special bijpraten over connectiviteit kunnen ieder festival, feest of congres adviseren over de juiste verbinding die aansluit bij hun wensen en behoeftes. Daardoor hoef je als organisator zelf niet in de techniek te duiken.

Volledig onafhankelijk

Misschien wel de meest cruciale functie van een netwerk op een festival is om het betalingsverkeer in goede banen te leiden. Er zijn allerlei slimme kassasystemen die je op een netwerk op je event kunt aansluiten, waarbij het bovenal belangrijk is dat je verbinding altijd werkt. Een kassasysteem dat niet goed werkt vanwege slechte verbindin-

gen betekent immers inkomstenderving. Private LTE is dé oplossing die de zorg van falende kassasystemen definitief wegneemt. “De functionaliteit van Private LTE is precies daarom ideaal”, legt Ward Erhart, managing partner bij Event Engineers, uit. “Omdat het netwerk volledig onafhankelijk draait van de publieke 4G, is het erg betrouwbaar. Tijdens Bevrijdingsfestival Groningen hebben we ruim 250 kassa’s op deze manier verbonden met internet, zonder dat we glasvezel rondom de hele drafbaan hebben gelegd. Dat scheelt enorm in de hoeveelheid materiaal en werk. Dat is ook de reden dat Event Engineers voor dat soort projecten graag met Private LTE werkt.”

Stresstesten

Niet alleen de kassasystemen op evenementen draaien in toenemende mate op draadloze verbindingen, maar ook de betaalmiddelen zelf bevinden zich steeds meer in het virtuele domein. Vanzelfsprekend dat ook daarin goede verbindingen cruciaal zijn. Wifi4Rent is al vijftien jaar lang gespecialiseerd in het leveren van tijdelijke netwerken op de meest uiteenlopende evenementen en werkt al enige jaren met cashless betaalsystemen. De vragen en wensen van hun klanten lopen steeds meer uiteen en daar springt Wifi4Rent op in met allerhande pilots om de best mogelijke oplossingen aan te bie-

den. Zo ook wat cashless afrekenen betreft, vertelt eigenaar Herman van den Dungen. “Klanten komen bij ons met hun software voor cashless betalingen en wij willen dit graag testen op evenementen. Wij helpen dan bij het stresstesten van de software.”

Real-time inzichten

Uiteraard speelt duurzaamheid ook op het vlak van connectiviteit een rol. Goede, betrouwbare verbindingen zijn namelijk een uitkomst om dingen online te monitoren. Een goed voorbeeld daarvan zijn slimme stroommeters, die snel in populariteit toenemen. Dat zien ze ook bij Event Engineers. Zij hebben daarom naast de stroommeters die ze leveren een eigen dashboard ontwikkeld om diverse stroombronnen tijdens

evenementen te monitoren. Aan de hand van real-time inzichten kan precies bijgehouden worden hoeveel er waar en op welk moment gebruikt wordt en wanneer de piekmomenten zijn. “Het is een goed voorbeeld van hoe Event Engineers niet alleen festivals ondersteunt met een optimaal netwerk, maar ook de verduurzaming van de stroomvoorziening”, stelt Erhart. Daarnaast vertelt hij over accusystemen die op afstand uit te lezen zijn. “Die zijn fantastisch!”

Internet, beeldschermen en telefoons

Een andere partij die zich bezighoudt met connectiviteit en met allerlei slimme meters op festivals is GIGTECH. Al bijna tien jaar is GIGTECH te vinden op veel van

de grootste evenementen en festivals die er in Nederland zijn. Daarmee gepaard komt ook een bak aan ervaring op alle vlakken die connectiviteit beslaan. Het verzorgen van een stuk crowdmanagement bijvoorbeeld, wat volgens medeoprichter Andrew Rijnbeek echt nog een aantal stappen verder gaat dan enkel een netwerkverbinding aanleggen. “Wat wij leveren zijn de technische faciliteiten”, beschrijft hij uitvoerig in deze special.

“Dus wij leveren de camera’s en hangen die op, waarbij we de hele meldkamer inrichten met internet, beeldschermen en telefoons.” Voor de diverse CO2-, winden watermeters maakt GIGTECH gebruik van het reguliere netwerk of van hun eigen lokale LoRaWAN-netwerk.

Inzicht in gedrag

Het bedrijf TIQS van Peter Roos heeft

de QR-code en al zijn functionaliteiten volledig omarmd. “We hebben een QRcodesysteem dat met kop en schouders boven elk ander systeem uitsteekt qua functionaliteit, qua gebruiksgemak en qua inzetbaarheid”, zo omschrijft de oprichter van TIQS zijn diensten. TIQS werd gedurende de coronapandemie ontwikkeld en is in eerste instantie vooral gericht op het betalingsverkeer op festivals, maar de nog altijd jonge onderneming heeft nu alweer een nieuw systeem bedacht, genaamd Access All Areas, waarmee festivalorganisatoren beter inzicht krijgen in het gedrag van hun bezoekers. Dit begint al bij de kaartverkoop en de promotie ervan. “We kunnen zien waar de promotie wordt gedaan, hoe vaak potentiële bezoekers worden aangesproken en wat de conversie is”, vertelt Roos. “Dit zorgt ervoor dat je in real-time kunt bijsturen.” Met een conversieratio van veertig procent, zoals Roos claimt, is dat een op zijn minst interessante propositie. ◾

‘Private LTE is dé oplossing die de zorg van falende kassasystemen definitief wegneemt’

Kwaliteit en betrouwbaarheid in connectiviteit

Of het nu gaat om netwerkverbindingen op grote evenementen als de Nijmeegse

Vierdaagse of festivals als Lowlands, North Sea Jazz en Awakenings, GIGTECH weet er wel raad mee. “Dat is waar we het beste in zijn”, vertelt Andrew Rijnbeek, mede-eigenaar van GIGTECH. “Wanneer je iets complex of iets groots van plan bent, kun je ons bellen. Daarin onderscheiden wij ons van andere partijen.”

DOOR: PIERRE OITMANN

GIGTECH gaat geen uitdaging uit de weg. “Wij zijn gespecialiseerd in het leveren van connectiviteit”, aldus Andrew Rijnbeek. “Dat is op zich een vaag woord, want mensen denken vaak meteen aan een internetverbinding of wifi. Dat is niet per se hetzelfde, maar uiteindelijk komt het er wel op neer dat een evenement een internetverbinding nodig heeft zodat men in de breedste zin kan werken, betalen en kaartjes kan scannen. Voor speciale toepassingen bouwen wij lokale netwerken die nooit het internet opgaan, maar die een signaal op een terrein van A naar B brengen. Voor camerasystemen waarbij beelden in de lokale meldkamer uitkomen bijvoorbeeld of een livefeed van een podium dat elders geprojecteerd wordt. Bij dit laatste kun je onder andere crisiscommunicatie op deze schermen meenemen. Het werkt allemaal lokaal en is niet afhankelijk van een internetverbinding.”

Volledige support op locatie

Wie GIGTECH inhuurt voor zijn event krijgt alle kennis en kunde geleverd die gepaard gaat bij connectiviteit. “Wij leveren eigenlijk nooit onze diensten zonder dat wij daar zelf bij aanwezig zijn als support. Dat is niet omdat we geen vertrouwen hebben in onze eigen materialen en ons eigen werk, maar zo'n netwerk is zo uitgebreid en complex dat je niet kunt voorkomen dat mensen eigen apparatuur verkeerd aansluiten of dingen lostrekken. We willen altijd, zeker met

de grote evenementen, een eigen engineer op locatie hebben zitten. Je moet bijvoorbeeld altijd alert zijn of de spanning niet ergens uitvalt, dat in zo’n geval tijdelijk opgevangen wordt door onze batterijen. Of dat er een kabel beschadigd raakt die je in

no-time moet vervangen. Alle stroomuitval en andere belangrijke informatie zoals temperatuurgegevens zien wij in ons uitgebreide monitoringssysteem, waarbij wij worden gealarmeerd. Wij weten dan direct wat er aan de hand is en kunnen een probleem oplossen voordat men überhaupt weet dat er een probleem was.”

Crowdmanagement

De diensten van GIGTECH houden echter niet op bij netwerkverbindingen. “Wij zijn natuurlijk specialist in het bouwen van netwerken, maar je krijgt dan vaak toch de vraag: ‘Nou ja, als je toch dat lijntje ergens naartoe trekt, kan je er dan niet meteen een camera aan hangen?’ Ja, natuurlijk, al is het bemannen van camera's en het regelen van beveiliging echt wel een vak apart. Wat wij leveren zijn de technische faciliteiten. Dus wij leveren de camera's en hangen die op, waarbij we de hele meldkamer inrichten met internet, beeldschermen en telefoons.”

Het aansluiten van slimme meters, zoals CO2-meters, windmeters en watermeters, valt ook binnen de dienstverlening van GIGTECH. “We hebben een samenwerking met het Belgische Calculus, waarbij zij het dashboard verzorgen dat erachter zit. De fysieke apparaatjes en de verbindingen hiervoor leveren we zelf en we plaatsen alle meters op locatie. Verbindingen gaan via het reguliere netwerk of via ons lokale LoRaWAN-netwerk.”

'We willen altijd, zeker met de grote evenementen, een eigen engineer op locatie hebben zitten'

ANDREW RIJNBEEK

Greenfield versus indoor GIGTECH kan overal aan de slag, of een evenement nu plaatsvindt in een modern gebouw of op een braakliggend grasveld. “Op de Beekse Bergen ligt niets, buiten een paar glasvezelverbindingen. Wanneer daar een festival is, leggen wij alle voorzieningen voor connectiviteit aan. Wij leveren dan onze complete mix aan connectiviteitsopties: glasvezel en UTPbekabeling, wifi, straalverbindingen én ons Private LTE-netwerk. Providers plaatsen een tijdelijke mast erbij voor extra mobiele

dekking voor het publiek. Uit deze mast halen wij onze back-upverbinding, indien de glasvezelverbinding zou uitvallen. Daarnaast kunnen we terugvallen op onze Starlinksatelietverbinding voor maximale zekerheid. Dat is een heel verschil in complexiteit met het North Sea Jazz Festival in Ahoy, wat een bestaand pand is waarin we een netwerk aanleggen. Daar ligt al een netwerk, maar wij leggen er alsnog ons eigen netwerk overheen. Wij willen het enige aanspreekpunt zijn voor de automatisering en we kunnen daarom niet meeliften op andermans apparatuur.

Als je twee partijen hebt die allebei een deel leveren, dan weet je niet meteen waar het probleem zit als er iets misgaat. Alle netwerkapparatuur, dus alle switches, firewalls en wifi, is van onszelf. Wij gebruiken alleen de interne bekabeling om overal een verbinding af te kunnen leveren.”

Oplossingen voor venues

In maart bestaat GIGTECH tien jaar. In Nederland is het bedrijf betrokken bij veel van de grootste evenementen en festivals die er te vinden zijn, met name in de drukke zomermaanden, maar Rijnbeek ziet dat er nog veel kleinere events en congressen zijn die GIGTECH nog niet op de radar hebben staan. “We willen niet dat kleinere evenementen zich bezwaard voelen om ons te bellen”, erkent hij. “GIGTECH is er voor iedereen die betrouwbare verbindingen nodig heeft en is bezig om een kant-en-klare, betaalbare oplossing te ontwikkelen voor het leveren van een stabiel en veilig draadloos netwerk voor kleine events, dat simpelweg ‘plug & play’ wordt.” Rijnbeek geeft aan veel vaste locaties te bedienen met hun evenementennetwerk, waaronder De Doelen, Gelredome en het Wagenerstadion. “Omdat we die hele mix aan connectiviteitsoplossingen hebben én een magazijn vol apparatuur, kunnen we elk type verbinding leveren voor deze locaties. Je hebt de zekerheid dat je vaste installatie altijd in topconditie is en je kunt voor elke klant met speciale wensen een tijdelijke uitbreiding van het netwerk voorzien.”

Vacatures

De gehele evenementenbranche kampt met personeelstekorten en ook GIGTECH geeft aan graag nieuwe collega’s te verwelkomen, zeker met de groeiplannen die het bedrijf in petto heeft. “We zijn altijd op zoek naar goede en gemotiveerde mensen. We hebben freelancers voor het bouwen van evenementen tot aansturend personeel. Daarnaast hebben we altijd behoefte aan goede netwerkengineers, die weten hoe ze netwerken moeten ontwerpen en aanleggen en dan ook nog in staat zijn om met de voeten in de klei te werken. Het is een uitdaging om die mensen te vinden. Je maakt in de zomermaanden vaak lange dagen. Je hebt toch een apart slag mensen nodig dat evenementen een warm hart toedraagt, die het mooi vindt om eraan mee te helpen en te bouwen. Daarbij is stressbestendigheid wel echt heel belangrijk. Je moet in de hectiek van de opbouw en de showdagen je kalmte kunnen bewaren en alle uitdagingen met een rustige blik tot een goed resultaat brengen. Onze vacatures zijn te vinden op www.gigtech.nl.” ◾

'Alle netwerkapparatuur, dus alle switches, firewalls en wifi, is van onszelf'

Wifi is hoofdact op Zwarte Cross

De Zwarte Cross vertrouwt al jaren op de vaste en wifi-netwerken van Extreme Networks. Dit jaar heeft Extreme een pilot met OpenRoaming opgezet tijdens het festival, waarmee bezoekers nog makkelijker verbinding kunnen maken. EB Live sprak met de Amerikaanse netwerkleverancier over deze relatief nieuwe technologie en wat die kan betekenen voor eventorganisaties.

Festivals hebben steeds meer behoefte aan stabiele goed beveiligde internetverbindingen. Bezoekers kunnen via wifi contact houden met vrienden en hun ervaringen delen op sociale media. Maar ook voor organisatoren is een betrouwbaar netwerk noodzakelijk voor het ondersteunen van de medewerkers en alle activiteiten tijdens het festivalweekend.

“Goede en veilige wifi is cruciaal bij tickets scannen, betalingen verwerken en beveiligingscamera’s raadplegen”, weet Patrick

Groot Nuelend van Extreme Networks.

“Bovendien verbeteren eventorganisaties de service aan hun commerciële klanten en partners, zoals horeca en retailers op de locatie. Connectiviteit is voor hen tegenwoordig natuurlijk ook een basisbehoefte.”

Gratis wifi -netwerrk

Met ‘Nøhlen (zeuren) is Dodelijk’ als lijfspreuk is het logisch dat het grootste betaalde muziekfestival van Nederland zijn

verbindingen op orde heeft. Het is een van de weinige Nederlandse events met gratis wifi op het grootste deel van het terrein, vertelt Patrick, die als Head of Vertical Markets and Strategy EMEA direct betrokken was bij de implementatie van het netwerk van de Zwarte Cross. “Uniek aan het netwerk van de Zwarte Cross is het tijdelijke karakter. De hele infrastructuur wordt vanaf de maandag na het festival weer afgebroken omdat de grond is gepacht van lokale boeren.”

Extreme verzorgt wifi voor sommige van de grootste evenementen en stadions ter wereld waaronder de NFLstadions, support tijdens de Super Bowl, NASCAR-racebanen waaronder Daytona International Speedway, maar ook voet-

balstadions van Manchester United en Liverpool FC en het Olympiastadion Berlin. De Zwarte Cross maakt al sinds 2018 gebruik van de Extreme-technologie. En de cijfers zijn indrukwekkend. Samen met partners Indicium B.V. en Palo Alto is dit jaar zo’n 10 kilometer aan bekabeling getrokken en zijn liefst 300 Wi-Fi 6-access points en 60 switches geïnstalleerd ter ondersteuning van het tijdelijke netwerk. Dit netwerk transporteerde in totaal 47 TB aan data waarvan 11 TB door de bezoekers. Op het drukste moment op zaterdag waren er ruim 7.300 apparaten verbonden met het netwerk van de Zwarte Cross.

Pilot met OpenRoaming

Een pilot op de Zwarte Cross van dit

'Perfecte pilot vanwege enorme schaal, aantal bezoekers en tijdelijk netwerk'

jaar was OpenRoaming, van de Wireless Broadband Alliance (WBA). OpenRoaming zorgt ervoor dat mobiele apparaten automatisch overstappen van een mobiel 4G/5G-netwerk naar een wifi -netwerk dat wordt beheerd door deelnemers aan het OpenRoaming-ecosysteem. “Die naadloze samenwerking van OpenRoaming slaat een brug tussen mobiele netwerken en wifi, en dat helpt ons met het leveren van ononderbroken connectiviteit. Zwarte Cross ontvangt zo'n 65.000 bezoekers per dag. In landelijke gebieden zoals het festivalterrein kunnen 4G/5G-netwerken overbelast raken door het snel groeiende aantal smartphones met bandbreedte-slurpende applicaties als TikTok, Instagram, Snapchat en YouTube. Wifi biedt dan uitkomst.”

Voor bezoekers is bovendien belangrijk dat OpenRoaming veilige wifi -verbindingen levert. OpenRoaming maakt gebruik van bestaande beveiligingsprotocollen zoals Passpoint, RADSec en standaarden 802.1x

en 802.11i die de netwerkbeveiliging waarborgen, zonder de privacy van gebruikers in gevaar te brengen.

Waarde voor organisaties

Maar ook eventorganisaties profiteren van OpenRoaming. Immers, meer bezoekers zullen gebruik maken van wifi omdat ze naadloos van het mobiele netwerk overgaan op het wifi -netwerk. “En hoe meer gebruikers wifi gebruiken, hoe meer inzicht de eventlocatie heeft in hun online gedrag”, legt Patrick Groot Nuelend uit. “Wifi -analytics is een kernonderdeel van de netwerken die Extreme voor klanten bouwt. Het helpt eventorganisaties en sportverenigingen met het netwerkbeheer van hun wifi, het verbeteren van werkzaamheden bij events en de efficiency van IT-teams. Analytics tonen ook trends waarmee organisaties gerichter bezoekersdiensten kunnen aanbieden die de beleving van het event op de locatie verhogen.”

Patrick is tevreden over de pilot met OpenRoaming tijdens de Zwarte Cross waar enkele honderden gebruikers zijn verbonden via OpenRoaming. “Dit grootste betaalde muziekfestival van Nederland was perfect voor de pilot met OpenRoaming vanwege de enorme schaal van de locatie, het aantal bezoekers en het feit dat het netwerk tijdelijk is. Die elementen maken het opbouwen en beheren van een wifi -netwerk erg complex. OpenRoaming is in dit verband interessant, omdat gasten een naadloze overdracht tussen 4G en wifi verwachten. Verder zijn we in gesprek met de WBA om te kijken hoe we deze lessen uit de pilot kunnen gebruiken voor toekomstige implementaties op de Zwarte Cross. Zo denken we aan OpenRoaming-integratie met de Zwarte Cross-app. We hebben nu de basis gelegd voor meer gebruikers op het wifi -netwerk. Daar profiteren de bezoekers en de Zwarte Cross van." ◾

'OpenRoaming slaat een brug tussen mobiele netwerken en wifi'

‘Met AAA krijg je meer grip op de bezoeker’

DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

De werkzaamheden van TIQS zijn moeilijk te vangen in een zin. Het bedrijf is specialist in het bestellen en reserveren via QR-codes, ticketing, gastenlijst, marketing, cashless, mailing, social media, kassa, data en loyalty. Dit alles komt samen in een nieuw systeem: AAA, oftewel Access All Areas. Met dit systeem zet TIQS een volgende stap om beter grip te krijgen op de bezoeker, waardoor het de organisator meer omzet kan garanderen.

Volgens TIQS-oprichter Peter Roos is de fysieke verbinding altijd de belangrijkste factor. “Met AAA willen we de verbindingsgrenzen tussen bezoekers, promotors en artiesten binnen de evene-

mentenbranche op een natuurlijke manier verder uitbreiden. We hebben AAA inmiddels geïntroduceerd in Ibiza met de artiest Louie Vega en de resultaten zijn uitstekend.”

TIQS wil het nieuwe systeem in Nederland lanceren tijdens de komende editie van Amsterdam Dance Event.

Eerder beslissen

Roos stelt dat COVID-19 de industrie flink heeft veranderd en met name impact heeft gehad op het gedrag van de bezoeker.

“We zien dat ticketkopers op het laatste moment beslissen om ergens wel of niet heen te gaan. Daar zijn twee redenen voor. De grote hoeveelheid aan keuzes en het beschikbare budget. Dit heeft vooral gevolgen voor de wat kleinere events en festivals. Vroeger kon je met 10.000 bezoekers een leuk event draaien. Om tegenwoordig succesvolle marges te maken, moeten er minstens 15.000 bezoekers zijn. Met AAA willen we ervoor zorgen dat de beslissing om ergens heen te gaan eerder wordt gemaakt.”

Dit gebeurt momenteel vaak via social media. TIQS koos er echter voor om het wiel niet opnieuw uit te vinden, maar in te

zetten op een eigen netwerk. De benodigde informatie om bezoekers te verleiden komt nu uit onder andere promotieteams, maar ook uit terrasbestellingen via een QR-code en ratings.

Bijsturen

De promotieteams worden nu al ingezet in Ibiza en Mallorca en zorgen voor een schat aan data. “We kunnen zien waar de promotie wordt gedaan, hoe vaak potentiële bezoekers worden aangesproken en wat de conversie is. Dit zorgt ervoor dat je in realtime kunt bijsturen. Bij een bestelling op een terras of tijdens de beoordeling van bijvoorbeeld de service vragen we gebruikers

TIQS is de spil in het verbinden van klanten en de organisator. Het bedrijf levert alles wat nodig is om een succesvol event op te zetten dat niet alleen voor meer omzet zorgt, maar ook een betere service biedt en een schat aan data oplevert.

MEETBARE CONVERSIE MET TIQS AMBASSADOR / AAA (ACCESS ALL AREA'S) VOOR EVENEMENTEN EN/OF PRODUCT-ACTIVATIE.

of we hen op de hoogte mogen houden van evenementen in buurt. Wat ook weer interessante informatie oplevert. Het grootste voordeel voor organisatoren en/of horeca is dat werken met Acces All Areas een conversie-ratio van minimaal 40 procent kan opleveren. In Ibiza ligt dat niveau zelfs al op 50 procent. De rode draad is dat iedereen bezig is om bezoekers naar een evenement toe te trekken. Alleen is dat schieten met hagel want je weet niet precies waar die eindgebruiker is. Wij geloven meer in een persoonlijke dan in een digitale manier.”

30% omzetstijging

Roos wil de potentiële bezoeker al in een

vroeg stadium verbinden met het event en tegelijkertijd een extra verkoopkanaal in het leven roepen. “Het AAA-platform is dan ook breed ingericht en gaat van QR en fysieke promotie tot cashless. Data zorgen ervoor dat we op een doeltreffende manier marketing kunnen bedrijven voor een festival, event of artiest. Het eindresultaat kan een omzetstijging van minstens 30 procent zijn en dan hebben we het nog niet gehad over het extra engagement.”

The Art of War

Peter Roos schrijft de huidige werkwijze om bezoekers te trekken via kanalen als Instagram, Facebook en TikTok en de traditionele manier van marketing niet af. Hij is er echter zeker van dat de unieke manier van werken van TIQS en het succesvolle resultaat van AAA het verschil gaat maken. “Volgens Sun Tzu, die in vijfde eeuw voor Christus ‘De kunst van het oorlogvoeren’ schreef, moet je oorlog voeren op een plek waar niemand is. Dat doen wij met AAA. Op Ibiza zit je op een terras en aan de muur hangt een wagonlading aan posters voor events. Je ziet door de bomen het bos niet meer. Hetzelfde geldt voor social media. Er is veel keuze en weinig duidelijkheid waarmee je de bezoeker over de streep kunt halen. Met de informatie van AAA kan dit doelgerichter.”

Blanco cheque

TIQS heeft het volste vertrouwen in het succes van Acces All Areas. Het systeem is volgens Roos al een succes op Ibiza. “De mogelijkheden zijn talloos en het resultaat is omzetstijging. Klanten worden en blijven bij ons klant omdat we niet moeilijk doen en transparant werken. Met AAA is TIQS nog meer een one-stopshop geworden. Alles wat we kunnen doen om het de organisator makkelijker te maken zit in het systeem. Hierdoor krijg je een eerlijk en volledig beeld van de eventopbrengst. AAA is niet ontstaan vanuit een bepaalde fi losofi e, maar vanuit het feit dat dit er nog niet was en iedere organisator meer geld wil verdienen. Wij zijn altijd al innoverend geweest op het gebied van technologie en het verzinnen van slimme toepassingen. We baseren ons wel op de werkwijze van de klant. In het verleden werd er vaak gekozen om verschillende bedrijven voor verschillende werkzaamheden in te schakelen en al die diensten vervolgens via API’s aan elkaar te knopen. Daar komt men steeds vaker op terug. De reden daarvoor is dat de blanco cheque die je uitschrijft aan de automatiseerder die bij iedere verandering het hele systeem weer moest aanpassen. AAA is een uitstekend en verantwoord alternatief.”

'Klanten worden en blijven bij ons klant omdat we niet moeilijk doen en transparant werken'

LOUIS VEGA EN PETER ROOS (RECHTS)

Al 15 jaar betrouwbaar internet op locatie

WiFi4Rent is gespecialiseerd in het leveren van tijdelijke (draadloze) netwerken op de meest uiteenlopende evenementen en locaties. Het bedrijf viert dit jaar het 15-jarig jubileum. Genoeg reden om in gesprek te gaan met eigenaar Herman van den Dungen en zijn zoon - en mogelijke toekomstig eigenaar - Robin.

Herman van den Dungen organiseert al zijn hele leven evenementen. Al tijdens zijn middelbareschooltijd werkte hij als stage-hand bij North Sea Jazz en sindsdien is hij altijd actief geweest in de livebranche. Hij merkte de behoefte aan internet op locatie en aangezien er maar weinig oplossingen voorhanden waren, startte hij zijn bedrijf Wifi4Rent. “Mensen zijn op locatie aan het werk en hebben gewoon betrouwbaar en snel internet nodig.”

De afgelopen 15 jaar is het bedrijf gegroeid in omzet en het aantal klanten. Maar uitgroeien tot een groot bedrijf is nooit zijn ambitie geweest, vertelt hij. “Het is een bewuste keuze geweest om alleen maar tijdelijke netwerken aan te bieden. Wat ik leuk vind zijn dan ook de buitenlocaties, geef ons een grasmat, een generator en een plattegrond en wij zorgen voor internet dat draait en blijft draaien.”

Die garantie kan Wifi4Rent geven omdat

het bedrijf werkt met bewezen technieken en oplossingen. Daarnaast draaien ze pilots en testen verschillende oplossingen voor de vraag van hun klanten. “Klanten komen bijvoorbeeld bij ons met hun software voor cashlessbetalingen en willen dit graag testen op evenement. Wij helpen hen dan bij het stresstesten van die software.”

Veranderingen

Alles wat Wifi4Rent levert, wordt op afstand gemonitord, maar het is ook mogelijk om een specialist op locatie alles in de gaten te laten houden. “Het is niet dat wij aankomen op de locatie, het netwerk aanleggen en vervolgens vertrekken,” vertelt Robin. Per locatie is het ook de vraag welke netwerkoplossing bruikbaar is. “Buiten wil je graag overal goed bereik hebben of juist heel specifiek op één plek. De netwerkoplossingen zijn de afgelopen jaren ook veranderd natuurlijk. 2G en 3G waren echt hopeloos, 4G was al wat beter en met de komst van 5G begint het eindelijk interessant te worden. Al is dat vooral bruikbaar in de binnenstad, in het buitengebied is 5G nog steeds hopeloos.”

Daar heeft Wifi4Rent weer andere oplossingen voor. De laatste jaren heeft het bedrijf volop geïnvesteerd in satellietsystemen specifiek gericht op internettoegang. Daarbij is het bedrijf minder afhankelijk van

DOOR: CAS SPIERTZ

mobiele providers of vaste aansluitingen.

Herman: “We maken tegenwoordig gebruik van het satellietennetwerk Starlink van Elon Musk. Het voordeel daarvan is dat het bijna overal ingezet kan worden. Je moet wel voldoende zicht hebben op de satellieten.”

Robin vult aan: “De ontvanger is niet gericht op één punt, maar kijkt juist over de hele horizon. Gelukkig bevinden de meeste festivals zich op een weiland waar er weinig kan interfereren.”

Front of house

WiFi4Rent brengt in kaart waar de klant een netwerk voor nodig heeft. Denk aan muntverkoop, horeca, cashlessbetalingen, ticketscanning, accreditatie of marketing. Vanuit die behoefte wordt er gekeken naar de mogelijkheden en oplossingen. “Wat we wel steeds vaker terugzien is de be-

hoefte aan internet bij de front of house. Een geluidsmeting wordt steeds vaker verplicht gesteld vanuit gemeentes en moet dan ook online terug te vinden zijn. Eerst werkten die online metingen op 4G of 5G, maar door de toenemende interferentie van mobiel wil de klant daar vaker een vast internetpunt.”

Het netwerk dat WiFi4Rent levert moet betrouwbaar zijn, benadrukt Robin. “Via het netwerk dat wij aanleggen verdient de organisatie immers zijn geld.” Het is volgens Herman belangrijk om met de klant in gesprek te blijven. “Vooraf krijgen we een platte tekening waarop wij het plan baseren van het netwerk, maar het gebeurt vaak genoeg dat er toch net een container of een decorstuk in de weg staat. Dat vergt vanuit ons een stukje creativiteit, fl exibiliteit en communicatie

om die problemen op te lossen zodat het netwerk optimaal kan draaien.”

Europees partnernetwerk

Dat is ook het mooie van het vak, vertelt Herman: “De afgelopen 15 jaar heb ik heel veel leuke evenementen mogen bedienen. Je werkt nauw samen met de opdrachtgever en leveranciers, maar één ding weet je zeker: als de toegangspoorten opengaan moet het gewoon klaar staan.”

In de toekomst wil WiFi4Rent meer samenwerken met Europese partijen en partners in met name Duitsland, België en Engeland. “Wat voor een partij uit Berlijn ver weg is, kan voor ons hier uit Almere dichtbij zijn. Dankzij deze samenwerkingen creëren we een Europees partnernetwerk, waarvan klanten er zeker van kunnen zijn dat de kwaliteit goed is.” ◾

ROBIN VAN DEN DUNGEN EN HERMAN VAN DEN DUNGEN

Event Engineers blinkt uit in maatwerk

Hoe groot of klein ook, geen modern evenement kan nog zonder een netwerk dat gedurende het evenement probleemloos draait. Event Engineers geldt al jaren als een betrouwbare partij die snel, netjes en bovenal kwalitatief hoogwaardige IT-netwerken ontwerpt en uitrolt voor de evenementenbranche. De specifieke behoeftes van een evenement staan daarbij altijd centraal.

DOOR: EDGAR KRUIZE

Vanuit de kantoren in Amsterdam en Hengelo bedient het vaste team van Event Engineers het jaar rond tal van evenementen. Persoonlijke maatwerk is waar het bedrijf in uitblinkt. Dat moet ook wel, zo stelt Ward Erhart, managing partner bij Event Engineers. “Geen evenement is hetzelfde en dus is er ook geen generieke oplossing die je bij elk festival uit kunt rollen. Tenminste, niet als je optimaal wilt voldoen aan de wensen en behoeften van de opdrachtgever. Wij merken in gesprekken met onze opdrachtgevers dat men regelmatig over technische oplossingen of ontwikkelingen heeft gehoord die interessant kunnen zijn. Een voorbeeld hiervan is Private

LTE. Vaak blijkt dat men wel heeft gehoord van het bestaan, maar niet goed weet wat het is. Het is aan ons om goed uit te leggen en te bekijken of dat inderdaad de oplossing is die voor dat specifieke evenement de beste is.”

Pinnen aan de bar

Private LTE (zie kader) is bij uitstek ideaal voor pinbetalingen aan de bar van een evenement. Overal – en dus ook op festivals en evenemententerreinen – komen steeds meer apparaten die afhankelijk zijn van een internetverbinding en het wegvallen daarvan is geen optie. Erhart: “Iets wat bijvoorbeeld altijd verbonden moet blijven,

zijn kassa’s op elke bar. Zodat gasten hun drankjes direct met pin contactloos kunnen betalen. Om die betalingen feilloos af te kunnen handelen, heb je op veel meer plekken internet nodig dan wanneer je als organisator alleen muntenautomaten hebt staan. Als je daarvoor gebruik maakt van Private LTE, betekent dit dat de kassa’s op een eigen netwerk draaien.”

De grote angst van elke organisator is dat juist een belangrijk netwerk als dat van de horeca uitvalt en dat er daardoor geen omzet meer is. “Precies daarom is voor deze functionaliteit Private LTE ideaal, omdat het netwerk volledig onafhankelijk draait van de publieke 4G is het erg betrouwbaar. Tijdens Bevrijdingsfestival Groningen hebben we ruim 250 kassa’s op deze manier verbonden met internet, zonder dat we glasvezel rondom de hele drafbaan hebben gelegd. Dat scheelt enorm in de hoeveelheid materiaal en werk. Dat is ook de reden dat Event Engineers voor dat soort projecten graag met private LTE werkt.”

Betrouwbare Verbindingen

Met de komst van 4G en zeker meer recent 5G is het aanbieden van publieksWiFi niet voor alle evenementen nog een prioriteit. Het publiek heeft doorgaans zelf namelijk al een goede verbinding. Toch is de vraag er wel degelijk nog, zo zegt Erhart. “Het heeft te maken met het soort publiek. Jonge bezoekers heb-

ben vaak een beperkte mobiele bundel en ook internationale gasten verwachten vaak dat WiFi aanwezig is. Zodoende leggen we vaak WiFi-netwerken aan voor bijvoorbeeld tech-conferenties of festivals in het buitengebied. Denk bijvoorbeeld aan Oerol op Terschelling, waar een festivalterrein is op een parkeerplaats vlakbij het strand. Daar was van alles te doen, zowel overdag als ’s avonds. Dan zie je dat de 4G daar niet op is berekend en dat mensen graag gebruikmaken van de publieks-WiFi. We hebben hiervoor een tijdelijke glasvezel aangelegd en gebruiken we een Starlink als back-up voor het betalingsverkeer.”

In een dergelijke setting zijn ook verschillende netwerken voor verschillende doeleinden mogelijk, zoals een netwerk voor het publiek en een eigen netwerk voor de theatermakers. “Een voorbeeld van een leuke uitdaging op Oerol was te vinden bij de theatervoorstelling ‘Dear Beloved Friend’ van Dries Verhoeven. Hierin werd gedurende elke avond een live-verbinding naar Kenia tot stand gebracht. Als die verbinding zou uitvallen dan lag de voorstelling stil. Daarvoor hebben we een Starlink geleverd in combinatie met een 4G/5Grouter met sim-kaarten van verschillende providers. Met deze oplossing werden drie

internetverbindingen tegelijk gemaakt voor maximale betrouwbaarheid. Bij uitstek een voorbeeld van hoe Event Engineers de netwerkoplossingen levert waar een opdrachtgever behoefte aan heeft.”

Online monitoring

Ook heeft Oerol al jaren de ambitie om het festival meer duurzaam op te zetten. Deze trend is in heel Nederland zichtbaar bij organisatoren. Event Engineers ziet dan ook de vraag naar slimme stroommeters toenemen vanuit de ambitie om stroomvoorziening te verduurzamen. “Zo wilde Oerol dit jaar geen aggregaten gebruiken voor het festivalterrein en de theaterlocaties. Dat hebben we gerealiseerd door gebruikt te maken van accusystemen en vaste aansluitingen. Die accusystemen zijn fantastisch, want ze zijn op afstand uit te lezen en ook krijg je een seintje als een accu bijna leeg is. Dan kun je snel bijschakelen. Een enorm verschil met vaste aansluitingen, waarbij de zekering er uit knalt als er meer stroom wordt gebruikt dan bedacht.”

Event Engineers heeft hiervoor het Event Dashboard ontwikkeld (event-dashboard. nl), hiermee zijn onder meer de stroombronnen op een evenement te monitoren. “Zo hadden we bij Oerol een terrein met

verschillende krachtstroomaansluitingen, waar een theatergroep stond die ook een maaltijd serveerde. Dan is het de vraag of je alle apparatuur goed verdeeld hebt over de verschillende aansluitingen en op welk moment er de meeste stroom wordt gebruikt. Ons dashboard – dat samenwerkt met de slimme meters die we erbij leveren –geeft real time inzicht en laat dus ook weten als er veel stroom wordt gebruikt. Het is een goed voorbeeld van hoe Event Engineers niet alleen festivals ondersteunen met een optimaal netwerk, maar ook verduurzaming van de stroomvoorziening.”

Wat is private LTE?

Private LTE is een privé 4G/5G-netwerk dat door organisaties zoals Event Engineers zelf aangelegd en beheerd wordt. Een dergelijk netwerk is onafhankelijk van de publieke netwerken van de bekende telecomproviders. Door het gebruik van eigen sim-kaarten heb je volledige controle over het aantal appraten op dat netwerk. Zeker bij drukke evenementen waar het openbare 4G/5G netwerk zwaar wordt belast is Private LTE heel handig. Bijkomend voordeel van een dergelijk netwerk, is dat je een groot gebied kunt dekken met slechts één mast. Hoe hoger de mast, hoe groter het gebied dat je kunt dekken.

‘Geen evenement is hetzelfde en dus is er ook geen generieke oplossing die je bij elk festival uit kunt rollen’

‘T GROOTSTE

EVENTLOCATIE FULL SERVICE APRES SKI

BEDRIJFSFEEST KERSTBORREL LIVE ACTS EN MEER..

VAN BRABANT

REGELGEVING & VEILIGHEID

Regeldruk? Of druk met regels?

Regels. Evenementen en festivals zijn er maar druk mee. Steeds drukker zelfs, want de eisen waaraan een evenement moet voldoen – zeker op het gebied van veiligheid en de omgeving – om een vergunning te krijgen worden steeds groter. Zit dit de organisatie van een goed festival in de weg, of wordt hier het kaf van het koren gescheiden? Voor beide punten is wel iets te zeggen, zo beargumenteert Willem Westermann van de Vereniging van Evenementenmakers (VVEM).

De VVEM is van oudsher een vereniging waar makers van evenementen op leunen met onder meer vragen over (de aanvraag van) vergunningen en de in hun gemeente geldende regelgeving. Willem Westermann ziet dat het neerzetten van een mooi evenement door toegenomen regelgeving steeds een beetje ingewikkelder wordt. “Toch vind ik het niet altijd logisch om van ‘regeldruk’ te spreken. Want het is waar dat we steeds drukker zijn met regels, maar het is voor iedere zichzelf respecterende partij in onze branche ook volstrekt logisch om daarmee bezig te zijn. Want het is een fenomeen dat zich in de hele maatschappij voltrekt, er komen gewoon overal steeds meer regels.” Het zijn echter ook dingen waar met name veel beginnende of wat kleinere evenementen zich minder graag in verdiepen. Die willen het liefst met zo min mogelijk poespas een ‘heel mooi feestje organiseren’ en zien wet- en regelgeving en vergunningen als obstakels op het pad naar dat feestje. “Het is echter geen bijzaak”, zo zegt Westermann stellig. “Het goed regelen van je evenement, de vergunningen die daarbij horen en het secuur omgaan met veiligheid zijn geen dingen die erbij hangen, maar dingen die erbij horen.”

Stikstofberekeningen en ecologie

De afgelopen jaren zijn de evenementenvergunningen en omgevingsvergunningen veel meer naar elkaar toe gegroeid. Wie iets wil organiseren moet inmiddels bijna evenredig veel aandacht aan beide vergunningen besteden. “Het is deel van het vakgebied geworden, inderdaad”, aldus Westermann. “Waardoor er zich naast de ambtenaren die een organisatie doorgaans al jaren kent ineens meer mensen zich met een evenement beginnen te bemoeien en zaken gaan beoordelen. Dus de traditionele diensten als brandweer, politie, GHOR en dergelijke, maar ook de omgevingsdienst gaat steeds meer werk doen. In toenemende mate hebben we nu dus te maken met het inzichtelijk krijgen van wat er nu precies in de bepalingen van de Omgevingswet thuishoort en wat in de APV, de evenementenvergunning. Als we het over regeldruk hebben, is te constateren dat we als branche steeds vaker te maken krijgen met de vraag om stikstofberekeningen en een ecologische quickscan, waarin de natuur en de bij een locatie levende beschermde planten en dieren worden beschreven. Dat zijn met name de onderwerpen die nu spelen. Deels logisch, maar we moeten er ook heel scherp op blijven dat het ook heel vaak niet logisch is en je als organisator moet afvragen waarom dat eigenlijk zou moeten. Het gaat in deze vaak om veronderstelde

kennis waarbij zowel de organisatie als het loket bij de gemeente niet goed weet wie wat moet doen en waarvoor je in sommige gevallen bij de provincie moet zijn en niet bij de gemeente.”

‘Een onwijze puist werk’

Een andere grote uitdaging ligt op het gebied van regelgeving rond de recycling van plastics. “Dat is een uitdaging die we als branche best aan willen gaan, maar waar we echt wel veel werk aan hebben om het goed voor elkaar te krijgen. Dit jaar is op dat gebied een proefjaar en we kunnen inmiddels constateren dat sommige dingen zeker al lukken. Tegelijk zien we ook dat het een onwijze puist werk is en dat het op dit moment nog erg lastig is om het volledig goed te doen. Waar de obstakels vooral zitten, is in de percentages die het ministerie als doel heeft gesteld. Die zijn hoger dan wat Europa wil en ik vind dat we daar als branche best kritisch over mogen zijn.”

Samen oplossingen zoeken

Veiligheid blijft voor veel gemeenten een belangrijk thema en daarin ligt inmiddels steeds meer nadruk op risicogerichtheid: welke risico’s zijn er rondom een festival of evenement? “Voor ons als makers is dat ook logisch. Wij zijn daar al jaren druk mee bezig, denken na over wat er kan gebeuren,

DOOR: EDGAR KRUIZE

wat de meest logische vervolgscenario’s zijn als zo’n risico zich voordoet en uiteraard wat de meest belangrijke risico’s zijn om rekening mee te houden en ons op voor te bereiden. Het grappige – en eigenlijk ook wel bijzondere – is dat de kennis over die specifieke onderwerpen bij gemeenten vaak niet zo heel groot is. Waarmee ik bedoel dat de kennis over risico’s die voor evenementen niet zo relevant zijn relatief hoog is en over de dingen waar wij echt heel druk mee zijn – denk aan de omgang met weersomstandigheden en alles wat met grote aantallen mensen op een bepaalde locatie te maken heeft – minder. Dat zijn bij uitstek onderwerpen waar evenementenmakers kunnen praten uit ervaring en meer vanuit kennisdeling in plaats vanuit regelgeving. Uiteraard is regelgeving belangrijk, maar op dit gebied zou het goed zijn als er risicogericht gedacht wordt en vervolgens gepraat wordt met ervaren mensen uit ‘het vak’ om oplossingen te zoeken in plaats van rigide aan regels vast te houden. Die ervaring is in veel gevallen beter op de daadwerkelijke praktijk toepasbaar.”

Bouwstenen

Dat betekent dus ook dat de beste oplossing is om op het gebied van regelgeving voor elk evenement maatwerk te leveren, afhankelijk van het soort evenement, de locatie, het publiek et cetera. “Regelgeving is goed, maar

dit vakgebied is nu eenmaal van nature dusdanig dat niet elke regel strak op ieder soort evenement kan worden toegepast. Wat wij als branche de komende jaren willen laten zien, is dat er een heel goede en logische manier is om regelgeving op maat te maken. Dit door wensen vanuit gemeenten en overheden enerzijds en anderzijds de kennis en expertise vanuit onze branche samen te brengen. Dat betekent dat je kijkt naar welke bouwstenen er zijn en hoe je met daarmee de juiste oplossingen vindt. Wij hebben wat betreft veiligheid die bouwstenen ver-

zameld en in het Nederlands Handboek Evenementen Veiligheid gepubliceerd. Dat handboek helpt enerzijds de evenementenmakers om te bepalen wat zij aan veiligheid moeten doen en anderzijds gemeenten en adviserende diensten bij het beoordelen van de veiligheidsplannen voor een evenement. Een heel goed voorbeeld van hoe kennis en expertise vanuit de branche toepasbaar verwerkt kan worden in regelgeving. Idealiter is dat de weg voorwaarts op alle gebieden. Het is juist heel fijn als het een en ander met eigen kennis kan worden opgelost.” ◾

‘Het is juist heel fijn en praktisch als het een en ander met eigen kennis kan worden opgelost’

Continu alert op nieuwe risico’s

Klimaatveranderingen, personeelstekorten, geweld en veranderende sentimenten in de samenleving hebben steeds meer invloed op de uitpuilende festivalagenda in Nederland.

Syan Schaap, strategisch adviseur bij Event Safety Institute (ESI), waarschuwt voor nieuwe risico’s bij evenementen en is daar met zijn team goed op voorbereid. Maar wat zijn die nieuwe risico’s en hoe kunnen we die voorkomen?

DOOR: PIERRE OITMANN

Event Safety Institute houdt zich bezig met het veiligheidsbeleid van publieksevenementen en het opleiden van professionals binnen de overheid en evenementensector. Het bedrijf is bij grote popfestivals in ons land betrokken, maar ook bij de Formule 1 in Zandvoort en er wordt nauw samengewerkt met de UEFA. Bij de huldiging van Feyenoord, nadat de Rotterdamse club dit jaar landskampioen werd, werd de hulp van ESI’s zusterorganisatie CrowdProfessionals ingeschakeld. Van de kennis en kunde van beiden wordt tot ver over de grens gebruikgemaakt. Zo heeft ESI een kantoor in Australië. Daar werd het team van ESI ingezet voor het vergroten van de crowdmanagementkennis bij de Melbourne Cricket Ground. Hier vonden drie uitverkochte shows plaats van Ed Sheeran — de best bezochte concerten ooit Down Under.

Veiligheid van bezoekers houdt niet op bij de uitgang van een event, zeker niet in Nederland, zegt Syan Schaap. “Dat heeft te maken met goed huisvaderschap, zoals in onze wetgeving is geborgd. Je bent ver-

antwoordelijk voor het nakomen van je evenementenvergunning en je hebt ook een maatschappelijke norm. Als jij iets organiseert, mogen mensen van jou verwachten dat je het goed hebt geregeld voor ze. Daar hoort een zorgplicht bij; dat je voor hun veiligheid zorgt.”

Meer analyses

Veiligheid rondom evenementen begint bij een goede risicoanalyse voor aanvang. “Het wordt steeds gebruikelijker om vooraf meer duidelijkheid te hebben over het aantal bezoekers dat je op een evenement ontvangt en binnen hoeveel tijd ze binnenkomen en weer vertrekken. Dat is geen nieuw risico, maar vooral een andere kijk op veiligheid. Waar het tien jaar geleden gebruikelijk was om achteraf te kijken hoe dingen verlopen zijn en dan het jaar daarna te proberen om dat aan te passen zodat het beter zou gaan, worden er tegenwoordig veel analyses vooraf gemaakt. Wat voor doelgroep krijg ik en uit welke richting komen ze? Binnen hoeveel tijd verwacht je dat ze binnenkomen? Dat soort analyses hou je niet alleen voor jezelf,

maar je deelt die met gemeentes, zodat die kunnen zien dat je het voor elkaar hebt en dat je weet wat je aan het doen bent.”

Meer fietsers

De toestroom van en naar evenementen verandert constant. “We zien dat er een verschuiving is. Dat er bijvoorbeeld meer mensen met de auto komen. Dat heeft iets met de coronatijd te maken, toen mensen minder het openbaar vervoer gingen gebruiken. Een andere een trend die we nu zien is dat meer mensen met de fiets naar evenementen komen en ook dat leidt weer tot nieuwe uitdagingen. Die fietsers moeten ook weer naar huis en hebben misschien een drankje op, met verkeersrisico’s tot gevolg. Dat zijn dingen waar je constant alert op moet blijven. Dat is een nieuw risico. Organisatoren moeten kijken naar de periferie rondom evenementen. Als mensen massaal een bepaald fietspad nemen, dan moet je daar toezicht hebben. Niet zozeer om boetes uit te delen, maar om in de gaten houden of daar geen ongelukken gebeuren.”

Natuurbranden

Een ander nieuw risico waar Schaap zich veel mee bezighoudt, zijn natuurbranden. “Daarvan hebben we tot nu toe geen hevige incidenten gezien in Nederland, maar als je kijkt wat er in Canada gebeurt, zie je wat het met zich meebrengt. Er zijn inmiddels evenementenorganisaties die zich voorbereiden op het scenario van een natuurbrand. Wij helpen om dat scenario uit te werken in hun planvorming. Daarbij moet je kijken wat de plannen van de lokale overheid zijn op dat vlak. We hebben voor een groot dancefestival dat scenario uitgeplozen en we kwamen samen met de brandweer, de gemeente en de politie tot de conclusie dat de brandweer al bezig was met een dergelijk scenario. De kans bleek zeer klein dat het evenement als geheel door een natuurbrand zou moeten worden ontruimd. Dit type risico wordt wel steeds groter. Tien jaar geleden hadden we het daar niet over.”

Demonstraties

Extremere uitersten in het klimaat gaan gepaard met extremere uitlatingen over dat klimaat. Zo heeft Schaap te maken gehad met zowel protesterende boeren als met Extinction Rebellion — op dezelfde locatie zelfs. “Met de boeren waren goede

afspraken te maken. Die hadden een plek langs de route gekregen waar zij hun stem konden laten horen zonder verstorend te zijn. Met Extinction Rebellion kon de organisatie minder goede afspraken maken, maar we waren daarop voorbereid. We hadden bedacht hoe we zouden omgaan met een ongecontroleerde, onverwachte wegblokkade. Tijdens Koningsdag in Rotterdam hebben wij ook de veiligheid begeleid. Daar is een demonstratievak langs de looproute gezet en heeft de koning een handje gegeven aan de demonstranten. Dat is anders bij een sinterklaasintocht, met groepen demonstranten die mogelijk tot geweld overgaan. Daar heb je te maken met potentiële openbare ordeverstoringen, waar je echt goed op moet zijn voorbereid.”

Kettingtrekkers

Diefstal is volgens Schaap een toenemend probleem. “We krijgen steeds meer signalen dat er georganiseerde berovingen plaatsvinden. Kettingtrekkers bijvoorbeeld. We horen over mensen die pepperspray of een andere bijtende vloeistof meenemen naar evenementen en het verstoppen in een aansteker en die dan op de grond kapot gooien. Vervolgens verspreidt de vloeistof zich in een groep mensen, die helemaal ge-

desoriënteerd raakt. Op dat moment slaan de dieven toe en trekken de ketting van het lijf. Speciale beveiligingsteams letten op afwijkend gedrag. Een nieuw aandachtspunt is dat je niet alleen bij de instroom bezoekers controleert, maar ook bij de uitstroom. Als mensen eerder weggaan, wil je vragen of ze nog even hun tas leegmaken. Dat moet je wel in je huisregels vastleggen.”

Seksueel geweld

Er wordt op evenementen ook vaker seksueel geweld gesignaleerd. “Je moet kijken wat er redelijkerwijs binnen jouw mogelijkheden ligt om mensen te helpen of te voorkomen dat het gebeurt. Daarin speelt communicatie een belangrijke rol, dus bezoekers erop wijzen dat als er iets is waar ze zich zorgen over maken ze naar iemand toe kunnen gaan. Een risicoanalyse op dit thema kan uitwijzen dat jouw evenement een verhoogd risico heeft op seksueel grensoverschrijdend gedrag en welke maatregelen je kunt nemen. Bijvoorbeeld als er relatief veel mannen komen die veel alcohol gebruiken en er een hoge mate van anonimiteit onder de doelgroepen is. Experts geven aan dat dit meer gelegenheid biedt aan dit soort gedrag. Dat kun je nooit helemaal voorkomen, maar je kunt wél voorkomen dat een dader zich stelselmatig aan mensen vergrijpt. Als je snel reageert, kun je voorkomen dat het veel leed veroorzaakt. De veiligheidsuitdagingen voor evenementen veranderen voortdurend en daarom blijft ESI steeds nieuwe inzichten signaleren en delen met onze achterban en via de website.”

‘De veiligheidsuitdagingen voor evenementen veranderen voortdurend en daarom blijft ESI steeds nieuwe inzichten signaleren en delen’

‘ Wij nemen de logistiek uit handen’

Festivalpoort is sinds de oprichting in 2015 uitgegroeid tot dé specialist op het gebied van logistiek management voor de op- en afbouw van evenementen en festivals.

“Wij zorgen ervoor dat organisatoren zich kunnen focussen op het produceren van een festival of evenement.”

DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

De oprichting van Festivalpoort is bijzonder te noemen. Oprichter en eigenaar Daan Verwijlen liep een jaar of tien geleden stage bij Awakenings en werd gevraagd om contactpersoon te worden van de verkeersregelaar die aan de poort stond. Zijn taak was om alle leveranciers te ontvangen en naar de juiste plek te begeleiden. “Het eerste dat mij opviel was dat het contact aan de poort niet optimaal verliep”, blikt Verwijlen terug. “Zo is het idee geboren om op die plek bij de daaropvolgende editie een toegewezen persoon neer te zetten. Dat liep gelijk veel beter. Het logische gevolg was om het aantal bedrijven, de leveringen en de hoeveelheid voertuigen te registreren en in kaart te brengen. Daarvoor hebben we een app gebouwd waarmee die informatie vooraf, tijdens en na het festival inzichtelijk wordt. Het grote voordeel is dat de logistieke stromen worden bijgestuurd waar dit gewenst is. Wij nemen de logistiek uit handen, waardoor organisatoren zich kunnen focussen op het produceren van een festival of evenement.”

CO2-uitstoot

Het logistiek management door Festivalpoort bleek een welkome aanvul-

ling te zijn op de productie van een festival. Verwijlen noemt het uitgebreide inchecksysteem uniek en prijst de veelzijdigheid.

“We hebben een eigen tool gebouwd, inclusief dashboard, die overal inzetbaar is. Zo kunnen producenten op kantoor bijvoorbeeld live meekijken hoeveel trailers er op het terrein zijn of welke leveranciers al zijn gearriveerd.”

Een andere, zeer relevantie uitbreiding is dat de tool nu ook onder meer de CO2uitstoot berekent. Verwijlen: “Gemeentes en andere instanties vragen steeds vaker hoeveel transporten er zijn geweest en waar deze vandaan komen. Onze tool registreert de postcode waar de levering vandaan komt zodat je weet hoeveel kilometer er is gereden. Verder kan onder meer de emissieklasse en de CO2-uitstoot van het voertuig berekend worden. Hiermee kun je als organisatie niet alleen inspelen op duurzaamheid, maar ook informatie rapporteren naar gemeenten, terreinbeheerders of natuurorganisaties. Een welkome aanvulling in de context van steeds strenger wordende wet- en regelgeving.”

Registratie

Een ander belangrijk onderdeel van de

Festivalpoort-werkwijze is veiligheid. “Van tevoren geven leveranciers aan wanneer zij komen leveren en met welk voertuig. Het kenteken is dan bij Festivalpoort bekend. Met deze informatie kunnen de poortwachters aan de slag en is precies duidelijk wie wanneer en wat hoort te leveren. Inzichtelijkheid, voorspelbaarheid en veiligheid worden zo vergroot.” Verwijlen gelooft dat een dergelijke werkwijze snel overal geïmplementeerd wordt en spreekt daar actief met zijn opdrachtgevers over. “We zijn met al deze zaken bezig voordat ze op een bouwterrein verplicht worden. Festivalpoort loopt graag voor de troepen uit en wil niet achteraf met een voldongen feit geconfronteerd worden.”

Machineriebeheer

Naast logistiek management verzorgt Festivalpoort sinds 2022 ook machineriebeheer. “Een logische stap”, aldus Verwijlen. “We hebben een poortwachter aan de poort, een terreinmanager op het terrein en op deze manier ook een beheerder voor het vele materieel waarmee hard gewerkt wordt. Ook dit deel professionaliseren wij zoals opdrachtgevers van ons gewend zijn.” ◾

DAAN VERWIJLEN

‘Groeien met klanten die bij ons passen’

Frank Hommes, eigenaar

van

ProBro.nl,

is al jarenlang een bekende naam binnen de evenementen- en verkeersveiligheidsbranche. Zijn bedrijf Project Broker heeft in een relatief korte tijd een uitstekende reputatie opgebouwd als betrouwbare en flexibele mobiliteitspartner.

DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

De officiële start van Project Broker was begin 2020. Na een vlammend begin stond drie maanden later de wereld stil door de coronapandemie. Iets dat een fikse impact had op het nieuwe bedrijf. Frank Hommes bleef echter niet bij de pakken neerzitten en wist zijn collega’s te detacheren bij verschillende wegenbouwklussen. “Het was geen makkelijke periode maar uiteindelijk zijn we er goed uitgekomen”, vertelt Hommes. “Inmiddels mogen wij meewerken aan heel mooie projecten als Intents Festival, Paaspop, WISH Outdoor, Soenda, Into the Woods, Mystic Garden en Walibi Fright Nights. Zoals het er nu uit gaat zien gaat ProBro dit jaar 150 evenementen doen.” Het kloppende hart van Project Broker bestaat uit vier personen op kantoor. Daarnaast is er een freelancer in Japan die helpt met tekeningen en plannen, een pool van 16 personen die op zzp-basis projecten coördineren en managen en kunnen er 300 studenten worden ingezet als evenementenregelaar.

Veelzijdig

Project Broker is niet alleen betrokken bij mobiliteitsoplossingen, maar heeft zich ook gespecialiseerd in regelgeving en veiligheid. Zo kijkt het bijvoorbeeld al in een vroeg stadium naar de beschikbare zones. Wat de beste manier is om de voertuigen van en naar het event te krijgen? Hoe zorg je ervoor dat calamiteitenroutes vrij worden gehouden?

Frank Hommes: “Om deze routering duidelijk aan te geven, vertellen we op de socials en websites van de klant hoe bezoekers het beste naar een event kunnen komen. Daarnaast voorzien wij ook in borden en bewegwijzering, waarbij we vanzelfsprekend voldoen aan de diverse richtlijnen en houden we rekening met zaken als de plek waar de borden komen te staan en de grootte van het bord. Ook controleren

we de restcapaciteit van de weg. Hoeveel voertuigen kan een weg per uur verwerken? Hoeveel normaal verkeer rijdt er al? Welk festivalverkeer kunnen we verwachten? Daarnaast zorgen wij er natuurlijk ook voor dat de collega’s de juiste opleidingen hebben afgerond en goed zijn geïnstrueerd.” Het vroeg aansluiten in een traject noemt Hommes essentieel. “Wij maken vooraf de verkeers- en mobiliteitsplannenplannen die allemaal getoetst worden door de diensten- en vergunningverlener. Dat is belangrijk voor het verkrijgen van een vergunning door de organisator. Het uiteindelijke doel is dat bezoekers veilig en snel van en naar de festival- en of de evenementlocatie kunnen reizen.”

Kwalitatieve groei

Hommes. “Vorig jaar kregen we gigantisch veel vragen om hulp. Het resultaat was dat we het grootste deel van die klussen dit jaar

weer doen. Voor 2024 willen we verdere kwaliteitsstappen maken. Natuurlijk willen we verder groeien, maar dan wel met klanten die bij ons passen. We hebben al een flink aantal interessante gesprekken gevoerd voor nieuwe klussen. Het is voor ons belangrijk om enkel in zee te gaan met een nieuwe partij als we ook echt waar kunnen maken wat we beloven.” ◾

‘Het uiteindelijke doel is dat bezoekers veilig en snel van en naar de festival- en of de evenementlocatie kunnen reizen’

Nederlandse Veiligheidsbranche gericht op de toekomst

De Nederlandse Veiligheidsbranche vertegenwoordigt ruim negentig procent van de hele beveiligingssector. Daarin zijn ongeveer 28.000 mensen werkzaam. De sectie Evenementen- en Horecabeveiliging is met 31 leden de grootste sectie binnen de Nederlandse Veiligheidsbranche. Hiervan is Taco Van Luyten (Intelligent Security) voorzitter, Frank Rustwijk (Security Event Crew) is één van de vier bestuursleden.

“Het is een hele dynamische club”, onderschrijft Rustwijk.

De Sectie EHB houdt zich op allerlei vlakken als belangenbehartiger bezig met het verder professionaliseren van de branche. “Wij maken ons hard voor onze leden en voor onze medewerkers”, stelt Taco van Luyten. “Dat doen we op een aantal dossiers en één daarvan gaat over de Wet Particuliere Beveiliging Recherchebureaus (WPBR). Die is toe aan vernieuwing.” Deze wet stamt alweer uit 1997. “Eén van die zaken waar wij op evenementen tegenaanlopen is dat het inlenen van beveiligingspersoneel bij andere beveiligingsbedrijven maar beperkt mogelijk is. Die samenwerking is met het tekort aan beveiligingspersoneel juist belangrijk.” Een ander belangrijk onderwerp waar de vereniging zich mee bezig houdt is het intensiveren van Publiek Private Samenwerking.

Toetsingskader

Samen met de politie en het Ministerie van Justitie en Veiligheid wordt gekeken naar andere thema’s zodat op een veilige manier evenementen georganiseerd kunnen worden. "We hebben hier een toetsingskader voor ontwikkeld”, aldus Van Luyten. Dit toetsingskader is een richtlijn voor de vraag wat beveiligingswerkzaamheden zijn en waarvoor dus een gekwalificeerde beveiliger voor nodig is, en wat ondersteunende werkzaamheden zijn die ook door een daartoe bevoegde evenementen hulpverlener gedaan kunnen worden. Het bestuur van de Sectie EHB overlegt daarover ook met

politie en het ministerie. Samen wordt gezocht naar een werkwijze die aansluit op de praktijk zonder concessies te doen aan kwaliteit en de uitgangspunten van de wet- en regelgeving.

Tour de Force

Het tekort aan het aantal beveiligers is niet nieuw. Het is nu al zo dat evenementen door personeelstekorten geen doorgang kunnen vinden. Volgens Van Luyten is er meer mogelijk als de wetgeving beter zou aansluiten op de huidige situatie. Voor de toekomstbestendigheid van de Nederlandse evenementenbranche is dit

cruciaal. “Vroeger had je een top 5 van piekmomenten”, aldus Rustwijk. “Nu zijn er elke week pieken. Het is als de Tour de France met af en toe een rustdag. De rest van de tijd zit je op de fiets. Er wordt verwacht dat het telkens weer een goed draaiend peloton veilig bij de finish aankomt.”

Eigen cao

Om de markt goed te kunnen bedienen heeft de sectie ook een eigen cao, ‘de Cao voor de Evenementen- en Horecabeveiligingsbranche’, afgesloten. Deze cao is afgesloten tussen de sectie en vakbond LBV en mag enkel worden toege-

DOOR: PIERRE OITMANN

past door leden van de sectie. In de cao worden onder meer afspraken gemaakt om het werken in de sector aantrekkelijker te maken, bijvoorbeeld middels loonstijgingen en door afroepkrachten te laten deelnemen aan de pensioenregeling van de sector. Van Luyten: “Voor de leden van de sector is de cao interessant omdat deze beter aansluit (dan de reguliere cao) op de specifi eke werkzaamheden op evenementen, zoals het werken met oproepkrachten.”

gingswerk bij uitstek mensenwerk waarbij service en gastvrijheid hand en hand gaan met veiligheid, al erkent Van Luyten dat er naar bij technologische ontwikkelingen wordt gekeken hoe beveiligingsmedewerkers werk uit handen genomen kan worden. “Eén van de pilots die we aan het draaien zijn binnen een publiekprivate samenwerking is hoe slim gebruik gemaakt kan worden van innovaties en technieken. Niet met het doel mensen te vervangen, maar ter aanvulling. Dit zou

Flexwerk

Een van de manieren waarmee evenementenbeveiligingsbedrijven de grote pieken proberen de inzet van een fl exibele schil. De overheid heeft dit afgelopen jaren via wet- en regelgeving aan banden willen leggen. Van Luyten: ‘Ook onze medewerkers hebben behoefte aan fl exibiliteit. Een vast dienstverband is in onze sectie niet de heilige graal’. Daarom probeert de sectie, in samenwerking met onder ander MKB-Nederland, te komen tot pragmatische oplossingen. Een grote zorg is dat, zonder de inzet van fl exibele medewerkers, evenementen en festivals straks geen doorgang meer kunnen vinden.

Innovaties en techniek

Uiteindelijk blijft evenementenbeveili-

betekenen dat we met de huidige beveiligingsinzet tot een betere kwaliteitsstandaard kan worden gekomen.”

Assistentiehonden

Er wordt ook steeds meer gevraagd van beveiligingspersoneel. “Wij zijn door NEN benaderd om deel te nemen aan een rondetafelgesprek van over assistentiehonden”, vertelt Frank Rustwijk. “Deze assistentiehonden vergroten de zelfredzaamheid van iemand met een beperking en stellen diegene in staat om zo volwaardig mogelijk te participeren in de maatschappij.” In de Europese Unie bestaat hier nog geen norm voor. Daardoor bestaat er onduidelijkheid over wat de toelatingseisen of opleidingseisen zouden moeten. “Voor beveiligers is het niet

duidelijk hoe je een assistentiehond herkent. Het is immers niet de bedoeling dat elke bezoeker zijn hond meeneemt naar een festival.”

Kwaliteit

Om kwaliteit te waarborgen heeft de Nederlandse Veiligheidsbranche in 2007 haar eigen kwaliteitssysteem opgericht. De Keurmerken Beveiliging. Voor evenementenbeveiliging is een eigen systeem opgericht, toepasselijk genaamd het Keurmerk Evenementenbeveiliging. Het 250e keurmerk werd onlangs uitgereikt aan Tessa Wiegel van AW Security. Zij ontving het prestigieuze keurmerk uit handen van Ard van der Steur, voorzitter van de Nederlandse Veiligheidsbranche (oud-minister van Justitie en Veiligheid) en Peter Oskam voorzitter Adviesraad Kwaliteitsbevordering die tevens Burgemeester Capella a/d IJssel is. “Het is net als een zwemdiploma”, legt Rustwijk uit. “Als je het eenmaal hebt, dan moet je elk jaar natuurlijk nog wel op herhaling, maar dan begeef je je wél in de hogere regionen en dan weet je ook gewoon dat je zaken goed geregeld hebt.” Rustwijk omschrijft die uitreiking dan ook als ‘een heugelijk moment’. “Het is een mijlpaal, omdat bedrijven zich hiermee onderscheiden.” Voor opdrachtgevers en overige stakeholders geeft het Keurmerk bepaalde garanties en borging. “Bedrijven laten met het keurmerk zien dat je met hen op een veilige manier zaken kan doen.” ◾

‘Bedrijven laten met het keurmerk zien dat je met hen op een veilige manier zaken kan doen’

HET 250E KEURMERK EVENEMENTENBEVEILIGING WERD UITGEREIKT AAN TESSA WIEGEL VAN AW SE-CURITY. ZIJ ONTVING HET KEURMERK VAN PETER OSKAM EN ARD VAN DER STEUR.

‘Partnerschap is goud waard in beveiliging’

In juni dit jaar vond er een uniek evenement plaats in Friesland. Zwemmer Maarten van der Weijden voltooide er een Elfstedentriatlon zonder gelijke. De beveiliging door Entrance Experts was eveneens uniek, tot genoegen van opdrachtgever Roy Hirs. “Een bijzondere ervaring die voor mij heeft bevestigd dat je niet moet werken met leveranciers, maar met partners.”

Maarten van der Weijden zwom in juni 200 kilometer, fietste 200 kilometer en wandelde 200 kilometer, met zo min mogelijk slaap tussendoor. Het doel hiervan was om donaties op te halen voor elf kankeronderzoeken, met uiteindelijk bijna 5 miljoen euro als resultaat. Voor de mobiliteit rondom het evenement was Roy Hirs aangetrokken. Hij is als zelfstandig verkeers- en omgevingsmanager onder meer verantwoordelijk voor het mobiliteitsplan van de Dutch GP in Zandvoort.

Hirs: “Deze triatlon was een project vol uitdagingen waarvoor ik een security team zocht om nauw mee samen te werken. Dat vond ik in Entrance Experts, opgericht door Bulent Dogan en Huibert van Os. Met Huibert en zijn mensen heb ik ook samengewerkt voor evenementen bij de GP. Ik heb Huibert gevraagd om samen dit dynamische evenement dat een week zou duren in goede banen te leiden.”

Uitdagend spanningsveld

‘Dynamisch’ is ladingdekkend voor de krachtsinspanning van Maarten van der Weijden en zeker ook voor de beveiliging van de sportman. Er was sprake van een situatie die voortdurend veranderde, vertelt Hirs. “De risico’s lagen niet zo zeer bij het zwemmen, want in het water is hij niet heel benaderbaar. Tijdens het fietsen en lopen was dat heel anders. Hem helemaal

omgeven met beveiliging was mogelijk, maar niet de bedoeling. Hij streed namelijk voor een goed doel en daar hoort contact bij met het publiek. Dat was het spanningsveld waarin we moesten opereren. Een interessant voorbeeld van de uitdagingen daarbij waren de schuurplekken op de schouders van Van der Weijden, veroorzaakt door zijn zwempak. Bij het fietsen wilden mensen hem soms aanraken, maar dat had pijnlijk voor hem kunnen worden. Met het team van Entrance Experts moesten we daardoor voortdurend kijken hoe de beste bescherming kon worden geboden voor een kwetsbare sportman die tegelijkertijd in contact wil staan met zijn publiek.”

Flexibele beveiliging

Aangezien het een uniek evenement betrof, hadden Hirs en Entrance Experts voor het veiligheidsplan geen concreet voorbeeld uit het verleden. “We hebben daarom samen bekeken wat de beste oplossing was en die aangepast wanneer de situatie daarom vroeg. Tijdens het fietsen en wandelen

hebben we telkens twee beveiligers met Van der Weijden mee laten gaan. Op plekken waar stempelposten voor hem stonden, waren zij wat nadrukkelijker aanwezig om eventuele fysieke overlast voor hem te vermijden. Daarnaast stonden er voortdurend twee extra beveiligers paraat om op te schalen wanneer dat nodig was. En ja, soms moest dat ook, wanneer ineens een grote groep mensen bijvoorbeeld selfies wilde maken met Van der Weijden.”

Empathisch handelen

Over het transport van de beveiligers was goed nagedacht: zij kregen een elektrische brommer om in de buurt te blijven van Van der Weijden. Zo had de sportman geen last van uitlaatgassen. De medewerkers van Entrance Expert voelden zich echter zo betrokken bij het bijzondere evenement, dat ze niet altijd gebruikmaakten van hun vervoermiddel. Huibert van Os. “Onze mensen hadden diep respect voor de prestatie van Van der Weijden. Tijdens zijn looptocht vonden zij het op een gegeven

DOOR: WALLY CARTIGNY | FOTO: RAYMOND VAN OLPHEN

‘Als beveiligingsteam staan wij voor een empathische manier van werken, ook als dat betekent dat we soms de eigen grenzen moeten opzoeken’

moment meer gepast om ook te gaan lopen. Het was die dagen erg warm, rond de 30 graden en de beveiligers liepen in formele kleding mee. Daar waren ze niet op getraind en ze hoefden dat ook niet te doen, maar ze hielden het wel vol. Als beveiligingsteam staan wij voor een empathische manier van werken, ook als dat betekent dat we soms de eigen grenzen moeten opzoeken.”

Weinig zekerheden

De triatlon van Van der Weijden zou oorspronkelijk van zondag tot zaterdag duren. Hij was 20 uur per dag bezig aan zijn tocht der tochten. De beveiligers van Entrance Experts draaiden diensten van zo'n 10 uur, waarbij de plaats van start en finish vooraf niet duidelijk waren. Van Os: “De enige zekerheid die we voorafgaand aan dit evenement hadden, was dat Van der Weijden op zondagmorgen 06:30 uur het water in zou duiken in Leeuwarden. Daarna was het afwachten hoe snel hij zou zwemmen, fietsen en lopen en wanneer hij een dutje zou

doen. Zodoende waren we enkele uren per dag bezig met de logistiek om iedereen op de juiste plek te krijgen. Dat was een belangrijk deel van de uitdaging, die we dankzij een hechte samenwerking tussen de partners succesvol konden aangaan.”

Streep door slotevenement

De triatlon, waar naast beveiligers ook vele andere professionals en vrijwilligers aan meewerkten, zou eindigen in een volksfeest op zaterdagavond in Leeuwarden. Het liep anders. Hirs: “Alles stond klaar voor een slotevenement met 15.000 bezoekers, maar Van der Weijden kwam uiteindelijk een dag later aan. Er was geen vergunning om het evenement naar zondag te verplaatsen. Ook de leveranciers van licht, geluid en ander materieel hadden daar geen mogelijkheid voor. We hebben toen mede vanwege de publieke toestroom en de veiligheid daaromtrent de keuze gemaakt om een podiumceremonie door te laten gaan zonder Van der Weijden. Hij is op zondag alternatief gehuldigd in de Prinsentuin in

Leeuwarden, waar ook de start van de triatlon plaatsvond. Dankzij een samenwerking tussen de organisatie, vrijwilligers, de burgemeester en familie van Van der Weijden is dat intiem en sfeervol evenement geworden. Daar was geen vergunning voor nodig en uiteindelijk was het een prachtige afsluiting. De dag ervoor hebben Huibert en ik alle zeilen bijgezet om het mogelijk te maken, maar het was het zeker waard.”

Geen leverancier maar partner

De week waarin de triatlon van Van der Weijden plaatsvond hebben Hirs en Van Os als intens ervaren. “Een bijzondere ervaring die voor mij heeft bevestigd dat je niet moet werken met leveranciers, maar met partners”, zegt Hirs. “In zo'n week moet je erop kunnen vertrouwen dat iedereen hetzelfde doel wil bereiken. Wat betreft Entrance Experts was daar zeker sprake van, die hebben alles gedaan wat nodig was om dit evenement goed te beveiligen. Ik bouw graag verder op een samenwerkingsverband als dit.” ◾

Duurzame stroomoplossingen voor events

De inzet van batterijen, stand alone of samen met andere opwekkers, maken evenementen en festivals op eenvoudige wijze duurzamer. Batterijen zorgen ervoor dat aggregaten minder vaak hoeven draaien, waardoor er ook minder geluidsoverlast en uitstoot is. Met Battery Boxen in vermogens van 15 tot 600 kW hebben wij voor elk evenement de juiste batterij in huis. Onze experts vertellen u graag welke oplossing het beste bij uw behoefte past. Bel of mail voor vrijblijvend advies met ons Rental team.

INVENTIEF met water en stroom

Onze behoefte aan meer schoon water en schone energie neemt alsmaar toe, terwijl we uit actuele berichtgeving over grondwater en de energietransitie weten dat er op deze vlakken in de zeer nabije toekomst een grote schaarste dreigt. Zeker in de aankomende zomers gaan we waarschijnlijk al problemen ervaren met het historisch lage grondwater. Hoe gaan bedrijven die water- en stroomvoorzieningen voor publieksevenementen leveren hiermee om? We zoeken het uit in deze special.

De uitdagingen voor festivalorganisatoren worden steeds groter. Supply-chain-issues, een tekort aan personeel en vrijwilligers, prijzen die de pan uit rijzen door de energiecrisis en de oorlog in Oekraïne, strengere regelgeving – het wordt steeds lastiger om een mooi muziek-evenement op te zetten op een groene weide ergens in het land. En dan hebben we nog niet eens gehad over stroom en water, want ook deze onderdelen maken het organiseren van festivals

steeds uitdagender. In het ideale geval zouden alle festivals en evenemententerreinen over een vaste water- en stroomaansluiting beschikken, maar daarvan is nog lang geen sprake. Als het ooit al zover komt, zoals Niels Sprenger van Bredenoord het eerder verwoordde in EB Live. “Je hoort dat een nieuwe aansluiting op het stroomnetwerk soms nog jaren kan duren. Voordat ons netwerk helemaal op orde is in Nederland zijn we denk ik vijftien tot twintig jaar verder. Die kabels moeten eerst allemaal de grond in.”

Datzelfde geldt voor de infrastructuur voor drinkwater, onderstreept Roy Minten, accountmanager Events bij MTD. “Water, en vooral drinkwater, is een essentiële basisbehoefte voor evenementen, maar is niet overal zomaar aanwezig.”

Opvangen en filteren

Dat drinkwater een zo’n essentiële basisbehoefte is voor evenementen, weten ze bij MTD maar al te goed, want het bedrijf heeft al bijna vier decennia ervaring met het aan-

DOOR: PIERRE OITMANN

leggen van tijdelijke watervoorzieningen. In deze special komt MTD uitgebreid aan het woord over welke oplossingen zij bieden aan festivals en hoe waterbesparing en -zuivering daarin steeds belangrijkere thema’s worden. Duurzaamheid is zeker wat water betreft immers hét sleutelwoord. Daarvoor zet MTD diverse technieken in die ervoor zorgen dat drinkwater niet verspild wordt.

“Het inzetten van gefilterd afvalwater op punten waar je niet per se drinkwater nodig

hebt, is een veel betere manier om duurzaam om te gaan met drinkwater”, stelt salesmanager Monique Verhoeven. Zo heeft MTD diverse productlabels die als doel hebben om onder meer douchewater op te vangen en te filteren om vervolgens als spoelwater voor toiletten gebruikt te worden.

Dertig procent minder verbruik

Bij WATR. zijn ze eveneens druk bezig met de verduurzaming van watergebruik op festivals. Het bedrijf is er volledig opgericht om evenementenorganisaties te ‘ontzorgen’ wat betreft tijdelijke watertechniek. Het opvangen van douchewater is iets waar ze bij WATR. druk mee bezig zijn geweest. Dit gebeurt met een zogenoemde ReWATR.vrachtwagen, zo vertelt eigenaar Han van Zeeland. “Die zorgt ervoor dat het volledige douchewater hergebruikt kan worden voor het doorspoelen van de toiletten. Dit zorgt voor dertig procent besparing op de het totale watergebruik binnen het festival.” Per spoelbeurt zou dit volgens Van Zeeland neerkomen op een besparing van zes liter water. De waterslangen die WATR. op festivals gebruikt, worden bovendien gerecycled, dus er is ook minder plastic in omloop.

Vacuümtoiletten

Festivals moeten dus inventief zijn met hoe en waar ze water en stroom vandaan halen en hoe ze dat (her)gebruiken. Wanneer de opties om stroom en water naar je festivalterrein te halen beperkt zijn, wat in veel gevallen vanzelfsprekend zo is, moet je kijken naar slimme oplossingen om het water- en stroomverbruik te verminderen. Het bedrijf TwT Verhuur uit Tegelen is expert op het gebied van sanitair op evenementen en werkt bijvoorbeeld met zogeheten vacuümtoiletten. Dit zijn mobiele wc-potten die een uitstekende oplossing zijn als een tijdelijke sanitaire voorziening, met name vanwege de gigantische waterbesparing.

“Een normaal toilet spoelt met zes liter water door, de nieuwe doen dat met 0,8 liter”, vertelt Wim Roulaux, algemeen manager van TwT Verhuur. “Je praat over

een besparing van 5,2 liter.” Roulaux legt uit hoe TwT Verhuur op het grote Duitse festival Parookaville 112 van deze vacuümtoiletten inzette en daarmee bijna 126.000 liter water per uur bespaarde. Gigantische aantallen dus.

Energiebesparing

TwT Verhuur is een zusteronderneming van F&L Powerrental. Waar de één zich toelegt op sanitair op evenementen, is de ander juist toegespitst op de energietoevoer op events. Een dubbelgrote uitdaging dus in een evenementenwereld waarin stroom en water zeker niet als vanzelfsprekend mogen worden beschouwd. Mitchel Keizer, oprichter en eigenaar van F&L Powerrental, bespreekt in deze special uitgebreid hoe zijn bedrijf een stroomnetwerk op een festival aanlegt en het energieverbruik gedurende de showdagen nauwkeurig bijhoudt. “Zo monitoren we bijvoorbeeld hoeveel vermogen er achter de podia is en dat leggen we naast wat er daadwerkelijk nodig is”, aldus Keizer. “Op die manier kunnen we samen stappen maken op het gebied van besparing. Maar we kijken ook naar logistiek, zowel tijdens de op- en afbouw als ook tijdens het festival zelf.”

Obstakel naar groene toekomst

De wereld vraagt om duurzame festivals met een kleine ecologische voetafdruk, groene energie en schoon water. En eigenlijk willen we dat ook allemaal wel. We zouden het in ieder geval moeten willen, om de toekomst van de festivalsector veilig te stellen. Dat dit wel de nodige uitdagingen met zich meebrengt, spreekt voor zich. Daarvan is ook Paul Wittenhorst, directeur van The Powershop, zich bewust. Nu is The Powershop wel gewend aan de nodige uitdagingen als het aankomt op stroomvoorzieningen op festivals, zoals Wittenhorst in deze special toelicht. Hij onderstreept hierin echter ook dat al deze nieuwe uitdagingen gepaard gaan met een hoger prijskaartje. “Dat kan voor spelers een probleem zijn. Ik durf dan ook te stellen dat prijs absoluut een obstakel is om de groene toekomst te versnellen.” ◾

De wereld vraagt om duurzame festivals met een kleine ecologische voetafdruk, groene energie en schoon water

F&L en TwT Verhuur leveren titanenklus tijdens Parookaville

F&L Powerrental en zusteronderneming TwT Verhuur zijn inmiddels bekende namen op het Duitse Parookaville. De Nederlandse bedrijven leveren, bouwen en onderhouden niet alleen het stroomnetwerk, maar zijn ook verantwoordelijk voor het sanitair voor het EDM-festival dat vorig jaar 225.000 bezoekers trok.

De kampioenswedstrijd spelen in de Eredivisie”, zo omschrijft

Mitchel Keizer het werk dat F&L Power Rental doet op Parookaville. “Dit is een gigantisch grote klus. Hoewel de contracten al getekend waren in 2019 zorgde de pandemie ervoor dat we pas vorig jaar voor de eerste keer dit bijzondere en drukke festival mochten draaien. In 2022 deden we dit met 96 aggregaten en 60 kilometer kabel. Hiermee hebben we zowel op het festival als op de camping de stroom geleverd. Dat is zo goed bevallen dat we dit jaar weer aan de slag konden.”

Oude vliegbasis

Het terrein van Parookaville is een oude Engelse vliegbasis die gebruikt wordt voor een aantal festivals. De grootse is

zondermeer Parookaville. Het populaire driedaagse EDM-festival vindt sinds 2015 jaarlijks plaats in Weeze am Airport en trekt de grootste artiesten en dj’s binnen het genre. Ook dit jaar liepen Keizer en zijn F&L-collega’s, begin juni, eerst een leeg terrein op. “Op dag een gaan we eerst aan de slag met een oude trafo waarmee de crewcatering aangesloten kan worden. Voor de rest van de werkzaamheden worden aggregaten gebruikt. Deze plaatsen we op van tevoren afgesproken plekken, waarna we de kabels neerleggen. Dit is een klus van minstens 2,5 week. De stroomvoorziening leveren we overigens ook voor de campings en het zogeheten Caravan Empire. Hier logeren de bezoekers die met een camper of caravan komen.”

24/7

Met het aanleggen van het stroomnetwerk is de klus voor F&L Powerrental nog niet gedaan. Het bedrijf is ook tijdens het festival aanwezig om mogelijke stroomuitdagingen snel op te lossen. “We zijn met een team 24/7 aanwezig en dat is nodig. Naast de stroom op het festival doen we bijvoorbeeld ook diesel-management. Het is de grootste nachtmerrie voor wat voor festival dan ook dat de stroom uitvalt of dat een diesel aggregaat leeg is. Mocht er iets gebeuren dan staan wij gelijk klaar om het op te lossen.” Werken in het buitenland kan de nodige uitdagingen met zich meebrengen. “Vorig jaar was het aftasten wat nu precies de Duitse manier van werken was. We weten dat zij gedisciplineerd werken en het exact nakomen van afspraken heel belangrijk vinden. Dat is gelukkig ook onze instelling. Daarnaast zijn Nederlanders veel directer en ik merk dit jaar dat onze Duitse opdrachtgevers dat erg waarderen.” F&L werkt op Parookaville met een eigen crew aangevuld met Nederlandse zzpers.

Van a tot z

De samenwerking tussen F&L Powerrental en Parookaville verliep ook dit jaar weer goed. Volgens Keizer heeft dat vooral te maken met het feit dat het bedrijf de complete dienstverlening levert. “Dat begint met een plan en meedenken met wat de klant precies wil. Zo monitoren we bijvoorbeeld hoeveel vermogen er achter de podia is en dat leggen we naast wat er daadwerkelijk nodig is. Op die manier kunnen we samen stappen maken op het gebied van

DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

besparing. Maar we kijken ook naar logistiek, zowel tijdens de op- en afbouw als tijdens het festival zelf. Daarbij speelt ervaring en het goed Duits kunnen spreken ook mee. We kleuren het plaatje van a tot z in. Deze mate van servicegerichtheid wordt door de organisatie van Parookaville met open armen ontvangen.”

Hoewel de schaalgrootte van deze klus gigantisch is pakken Keizer en zijn collega’s dit niet anders aan dan een kleiner festival in Nederland. “Het moet altijd goed gaan. Onze werkwijze en de planning vooraf zijn altijd hetzelfde. We willen de opdrachtgever het zo makkelijk mogelijk maken.”

Grote operatie

F&L Powerrental is niet het enige bedrijf van de organisatie dat door Parookaville ingehuurd is. Zo verzorgt het Limburgse TwT Verhuur al het sanitair op de campings van het festival. Net als zijn collega Mitchel Keizer onderstreept Wim Roulaux van TwT Verhuur de schaalgrootte van de werkzaamheden. “Wij leveren daar al het sanitair. Je praat dan over een kleine 650 wc’s, 650 douches en 120 wastafels. Bij de douches hoort ook warmwater-apparatuur als cv-ketels. Dat wordt allemaal door ons geleverd en aangesloten. Daarnaast zorgen we er tijdens het event voor dat al dat materiaal ook goed werkt en blijft werken.”

De samenwerking tussen TwT Verhuur en Parookaville begon bij de tweede editie van het festival. Roulaux noemt de internationale ervaring, werkwijze en service als de redenen voor het langdurige partnerschap.

“Wat waarschijnlijk ook helpt is dat we vanaf ons hoofdkantoor in twintig minuten op het festivalterrein kunnen zijn. Ondanks de relatief korte afstand blijft dit een grote operatie. We beginnen in de eerste week van juli en tot het festival rijden iedere dag minimaal twee tot zes monteurs daar naartoe.”

Duurzaamheid

In totaal verzorgt TwT Verhuur een kleine 90 vrachtwagen transporten om al het sanitair op het festivalterrein te krijgen. Ondanks de vele ritten staat duurzaamheid hoog in het vaandel bij het bedrijf. “Parookaville is het tweede evenement waar we werken met de vacuüm-serie. We hebben daar 112 vacuüm-toiletpotten geplaatst. Een normaal toilet spoelt met zes liter water door, de nieuwe doen dat met 0,8 liter. Je praat

over een besparing van 5,2 liter. Tijdens Parookaville is er een gemiddeld gebruik van 45 tot 50 spoelingen per uur per toiletpot. Iedere 60 minuten zijn daar dus ongeveer 30.000 spoelingen. Per dag zijn dat er 700.000 stuks. Met de toiletten uit de vacuüm-serie is de besparing een kleine 126.000 liter water per uur.”

Een bijkomend voordeel is dat de afvalstroom door gebruik van de speciale wc flink verminderd wordt. “Er is op het festivalterrein geen riool- en afvoerput. Gedurende het festival zijn er zes afvalwagens die constant water naar het riool brengen. Een ritje van een kilometer of acht. Door de besparing van de vacuümtoiletpotten rijdt er ieder uur een vrachtwagen minder.”

Roulaux blijft onder de indruk van het feit dat er zo snel ‘zo’n gigantisch festival’ wordt neergezet. “We hebben de ervaring en iedereen hier geeft 110 procent om de klus goed te klaren. Ik ben trots dat TwT Verhuur daar onderdeel van mag zijn.” ◾

'Het is de grootste nachtmerrie voor wat voor festival dan ook dat de stroom uitvalt of dat een diesel aggregaat leeg is'

Toekomsttest met water op jarig Mysteryland

In Nederland hoeven we ons niet vaak af te vragen of er een waterkraan in de buurt is. Toch beschikt een festivalterrein daar niet zomaar over. Daar zorgt MTD voor met tijdelijke infrastructuren voor water. Dit jaar test het bedrijf duurzame innovaties op onder andere het jubilerende Mysteryland.

MTD heeft al 35 jaar ervaring met het leggen van tijdelijke infrastructuren voor watervoorzieningen, zowel in Nederland als daarbuiten. In de basis gaat het om een eenvoudige dienst, vertelt Monique Verhoeven, Sales Manager Europe. “Wij zorgen ervoor dat overal waar nodig op een evenement een watervoorziening kan worden aangesloten. Dan hebben we het over douches, toiletten, cateringpunten, hospitalitytenten, VIP-gelegenheden et cetera. Daarvoor voorzien wij evenementenlocaties van een tijdelijke drink- en afvalwaterinfrastructuur. Die wordt boven de grond aangelegd en gekoppeld aan een waternet in de buurt, van bijvoorbeeld Vitens, Brabant Water of een andere waterleverancier. Na het eve-

nement ruimen we alles weer op, maken de leidingen schoon en stomen ze klaar voor een volgend evenement.”

Wereldwijde infrastructuren

Tot al die evenementen waarvoor MTD werkt, behoren veel bekende events waaronder de Dutch GP in Zandvoort, Intents en Lowlands. Verhoeven: “Naast ons werk voor evenementen en industrie zijn we huisleverancier van waterinfrastructuur bij Rai Amsterdam, MECC Maastricht, Jaarbeurs Utrecht en Libéma. Tijdens alle beurzen en evenementen die daar plaatsvinden zorgen wij voor een vlekkeloze watervoorziening. MTD is, met 10 kantoren en magazijnen wereldwijd, ook actief op evenementen in andere landen, zoals

Tomorrowland in Brazilië en Soundstorm in Saudi-Arabië. Bij elkaar worden onze infrastructuren bij meer dan duizend grote en kleinere events per jaar gelegd, wereldwijd.”

Organisaties ontzorgen

MTD weet dankzij de jarenlange ervaring goed hoe de tijdelijke infrastructuur voor water gelegd moet worden. Toch betekent dat niet dat het altijd eenvoudig is om een evenement te voorzien van het benodigde water. “Water, en vooral drinkwater, is een essentiële basisbehoefte voor evenementen, maar is niet overal zomaar aanwezig”, vertelt Accountmanager Events Roy Minten. “Eventorganisaties hebben hun handen vol aan de invulling van programma’s en allerlei randzaken. Zij zijn dan ook blij dat wij ze

DOOR: WALLY CARTIGNY

kunnen ontzorgen in de watervoorziening. Geen enkel evenement, nationaal of internationaal, binnen of buiten, kan namelijk zonder water. Ook als het water van verder weg moet komen, brengen wij het met onze systemen naar het gewenste punt. MTD zorgt naast de leidingen, voor de juiste druk van het water en we stellen de waterkwaliteit hierin centraal. MTD zorgt voor een probleemloze en veilige drinkwatervoorziening.”

Drinkwatergarantie

De kwaliteit van het water staat zoals gezegd centraal in de dienstverlening van MTD. Minten: “Wij sluiten evenementen niet alleen aan op water, we desinfecteren ons systeem en laten het door een onafhankelijk labaratorium bemonsteren. Want water is niet zomaar veilig drinkwater. Als het uit een reservoir komt en het wordt buiten 30 graden, dan gebeurt er van alles met het water. Daar denkt niet iedereen over na, maar het drinken van vervuild water kan grote gevolgen hebben.”

Verhoeven: “Wij wijzen relaties erop hoe belangrijk het is om bezoekers van schoon drinkwater te voorzien. Er ligt een verantwoordelijkheid bij organisatoren om de veiligheid van het publiek te waarborgen. Onze werkwijze maakt het mogelijk om die garantie te bieden.”

Duurzaam watergebruik

Hoewel het bieden van drinkwater essentieel is voor evenementen, is het gebruik van drinkwater dan weer niet nodig voor elke voorziening. Denk aan het spoelen van toiletten. MTD levert als specialist in infrastructuur voor water geen toiletten, douches en ander sanitair, maar denkt wel met klanten mee over het duurzame gebruik daarvan. Minten: “Wij adviseren graag in efficiënt watergebruik. Met de inzet van vacuümtoiletten bijvoorbeeld wordt al

grote winst behaald omdat die veel minder water verbruiken dan gewone spoeltoiletten. Daarnaast bekijken we ook opties als alternatieve waterbronnen die in de buurt van evenementenlocaties liggen. We kunnen bijvoorbeeld water uit een meer gebruiken om toiletten te spoelen.”

Blik op de toekomst

Verhoeven benadrukt het belang van een zuinige omgang met drinkwater. “Wij zijn er in Nederland aan gewend dat drinkwater overal aanwezig en vrij goedkoop is. Maar in de toekomst wordt het schaarser. De bevolking groeit wereldwijd terwijl de hoeveelheid water niet stijgt. Meer drinkwater maken is duur en ingewikkeld, dus dat is niet de oplossing. Het inzetten van gefil-

afvalstoffen. Daarna kan het water worden gebruikt om toiletten te spoelen.”

Grote stap met Mysteryland

Misschien wel nog spannender is de test met een tweede, Silver Label Unit. Verhoeven: “Daarin vangen we afvalwater van douches en toiletten op dat op meerdere manieren wordt gefilterd. De test zal uitwijzen of het gefilterde water hergebruikt kan worden voor bijvoorbeeld irrigatie of opnieuw douchewater.”

Deze test met het innovatieve Silver Label vindt plaats op het jarige Mysteryland, dat MTD al jaren voorziet van schoon water. “Het is geweldig dat we deze belangrijke stap voor de toekomst kunnen zetten tijdens het 30-jarige bestaan van dit evenement.”

terd afvalwater op punten waar je niet per se drinkwater nodig hebt, is een veel betere manier om duurzaam om te gaan met drinkwater.”

Introductie nieuwe technieken

Het past binnen de focus van MTD als specialist in waterinfrastructuur om technieken te ontwikkelen die duurzaam watergebruik in onder andere sanitaire voorzieningen verbeteren. Zodoende introduceert het bedrijf dit jaar twee systemen voor evenementenlocaties die hiervoor zorgen. Verhoeven: “De eerste oplossing is een zogeheten Grey Label Unit. Het betreft een systeem waarin douchewater wordt opgevangen dat vervolgens wordt gefilterd van shampoos en andere

Goed voor iedereen

MTD zet in op spoedige ingebruikname van de nieuwe fi ltersystemen. De Silver Label Unit wordt derhalve in december dit jaar ook ingezet op het Soundstorm festival in Saudi-Arabië. Ook de organisatie van dat evenement heeft grote belangstelling in duurzamer gebruik van water, hetgeen leverancier MTD zeer tevreden stemt. Minten: “Onze focus ligt dan wel op tijdelijke infrastructuur voor water, maar we houden graag het grotere plaatje in het oog. Een slimmere omgang met water is belangrijk voor de gehele festivalscene, van organisatie en toeleverancier tot aan de bezoekers. We willen immers allemaal nog heel lang genieten van deze geweldige branche.” ◾

'Een slimmere omgang met water is belangrijk voor de gehele festivalscene, van organisatie en toeleverancier tot aan de bezoekers'

MONIQUE VERHOEVEN EN ROY MINTEN

Prijs is obstakel voor versnelling groene toekomst

Als een van de oudste tijdelijke stroomvoorzieners van Nederland en België heeft The Powershop een gedegen reputatie opgebouwd. Het bedrijf profileert zich als een partner die niet alleen de klant wegwijs maakt op het gebied van stroomdistributie, maar ook meedenkt en helpt om groene ambities te realiseren.

DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

The Powershop is een one-stop-shop die alle componenten aanbiedt om tijdelijke stroomvoorziening te realiseren. Het van oorsprong Belgische bedrijf werd in 1996 opgericht en beheert een vloot van hoogwaardige stroomgeneratoren, verlichting, elektrische stroomdistributie en HVAC-apparatuur. Door de jaren heen is het dé partner geworden van onder meer MOJO Concerts en ID&T, maar toont het zijn specialisme ook tijdens sportwedstrijden en bij internationale evenementen als het Eurovisie Songfestival.

Directeur Paul Wittenhorst omschrijft de werkwijze van The Powershop als allesomvattend. “We zijn betrouwbaar, ervaren, servicegericht, flexibel en denken in oplossingen. Zowel voor, tijdens als na een evenement. Daarnaast werken we met betrouwbare apparaten, kennen we het klappen van de zweep en zijn we 24/7 bereikbaar. Iets dat door onze klanten zeer wordt gewaardeerd. Daarnaast staat het woord ontzorgen hoog bij ons in het vaandel.

Na corona

Als we vroeg in een traject instappen, helpt The Powershop exact met wat nodig is.”

Nationaal versus internationaal Voor de leek behelst het aanleggen van tijdelijke stroomvoorzieningen vaak niet meer dan het neerzetten van een aantal aggregaten. Wittenhorst moet glimlachen als hij dit hoort. “Er komt natuurlijk veel meer bij kijken. Wij houden in onze plannen rekening met alles wat fout kan gaan en bedenken vervolgens hoe dit opgevangen kan worden. Er kunnen altijd allerlei situaties ontstaan die verstoringen veroor zaken en ieder evenement, festival of artiest heeft specifieke eisen en vraagt om een andere werkwijze. Wat je bijvoorbeeld vaak bij Amerikaanse bands ziet, is dat zij met een andere spanning werken dan wij hier in Europa. Je moet dan met andere transformatoren werken om toch dat voltage te leveren.”

In Nederland is de festivalsector het belangrijkste onderdeel van The Powershop.

The Powershop draait na de pandemie weer op volle toeren. Wittenhorst kijkt met gemengde gevoelens terug op die periode. “Na twee jaar stilstand was de opstart niet makkelijk. Gelukkig konden we aan de slag met twee heel grote en mooie projecten: de Formule 1 in Zandvoort en het Eurovisie Songfestival in Rotterdam. Er waren natuurlijk wel uitdagingen, bijvoorbeeld een behoorlijk tekort aan personeel. Het heeft soms best wel wat pijn gedaan om alles te realiseren, maar het is uiteindelijk gelukt. Dit jaar zien we dat het een stuk beter gaat. Er is meer aanbod in personeel en veel freelancers die door COVID-19 iets anders zijn gaan doen, keren terug in de branche. Dat is natuurlijk goed nieuws.”

In België ligt het zwaartepunt op internationale samenwerkingsverbanden en partnerships. Zo was bet bedrijf betrokken bij zowel het Wereld als Europees kampioenschap voetbal. Daarnaast wordt de Belgische tak vaak op tour meegenomen door bands als Metallica en Rammstein.

Betrouwbare partner

The Powershop zit al vroeg aan tafel met zijn klanten om de mogelijkheden rondom een event, festival of concert te bespreken. Wittenhorst is trots op het feit dat zijn bedrijf hier niet alleen aan tafel zit als leverancier, maar ook een adviserende rol heeft. “Dat gaat van informatievoorziening over stroom tot het meedenken over oplossingen van bijvoorbeeld de combinatie duurzaamheid en energie. Hier is dan vaak onze eerste vraag: ‘Heb je dit echt nodig?’ Wij gaan dan aan de slag met een plan dat het beste past bij de wensen en benodigdheden van het festival of concert. Belangrijk is dat hier altijd meerdere mogelijkheden in meegenomen kunnen worden. Daarnaast zorgt onze ervaring ervoor dat we kunnen anticiperen op iedere mogelijke situatie. Als je werkt met bijvoorbeeld een internationaal uitgezonden spektakel als het Eurovisie Songfestival, dan mag het niet gebeuren dat de stroom uitvalt. Wij hebben destijds een bijna 100 procent garantie gegeven dat er geen stroomverstoringen zouden zijn. Hoe we dat realiseerden? Door van tevoren een gedegen plan in elkaar te

zetten waarbij we bijvoorbeeld met dubbele aggregaten hebben gewerkt. Op deze manier hebben we een overcapaciteit gecreëerd die we gelukkig niet nodig hebben gehad.”

Groene uitdaging

Wittenhorst kijkt vol vertrouwen naar de toekomst, maar plaatst tegelijkertijd wel een duidelijke kanttekening. “De agenda van 2024 begint zich al flink te vullen met mooie opdrachten. Het is echter belangrijk dat we extra tijd en energie uittrekken om in te spelen op de wens van onze klanten en de regering om zo duurzaam mogelijk te werken.”

Net als de rest van de branche zet ook The Powershop in op groen. Dit is een uitdaging want energie en groen zijn niet per se twee woorden die hand in hand gaan. Toch is de directeur zeker van de groene mogelijkheden die zijn bedrijf aanbiedt. “Het allerbelangrijkste is dat je dit ook hier per project moet bekijken. Iedere opdrachtge-

ver heeft een ander plan en mogelijkheden. Zijn er bijvoorbeeld op de locatie vaste stroompunten aanwezig dan gebruik je die, zo nodig in combinatie met een batterij. Dat is een uitstekende groene oplossing. De realiteit waar we vaak mee werken is echter dat veel festivals midden op een weiland worden georganiseerd en dat brengt andere uitdagingen met zich mee.”

Hoger prijskaartje

Deze uitdagingen zijn op te lossen door bijvoorbeeld te werken met aggregaten waarbij de stikstofuitstoot nihil is en de CO2-reductie groot. The Powershop heeft het afgelopen seizoen deze apparaten

meerdere keren ingezet onder andere bij Intents Festival. Dit is echter nog niet op een grotere schaal gebeurd. Hier zijn twee redenen voor. De prijs voor de organisator en de beschikbaarheid van het materiaal.

“Je praat ten eerste over een veel hoger prijskaartje. Dat kan voor sommige spelers een probleem zijn. Ik durf dan ook te stellen dat prijs absoluut een obstakel is om de groene toekomst te versnellen. Daarnaast moet je ook rekening houden met de beschikbaarheid van de apparatuur en het feit dat deze techniek nog relatief in de kinderschoenen staat. Wat ook voor uitdagingen in het gebruik kan zorgen. Dit alles kan drempels voor organisatoren opwerpen.”

'Als we vroeg in een traject instappen helpt The Powershop exact met wat nodig is'

30% besparing op het totale watergebruik

Het Brabantse WATR. richt zich weliswaar op iedereen die een tijdelijk watervraagstuk heeft, maar focust zich met name op evenementenorganisaties. Eigenaar Han van Zeeland startte in 2005 een bedrijf in de handel en de installatie van watertechniek in geheel Europa en in 2015 is daar WATR. bijgekomen. Van Zeeland over de naam, de werkwijze én de innovaties van WATR.

DOOR: CAS SPIERTZ

Omdat Han van Zeeland met zijn bedrijf Van Zeeland Watertechniek al actief was in de markt voor de handel en installatie van water techniek, was het een logische keuze om een zusteronderneming specifiek voor de evenementenbranche in het leven te roepen. Het materiaal en de monteurs waren

immers al in huis. Van Zeeland: “We verzorgen bijvoorbeeld de aanvraag voor een standpijp levering, maar ook de aanleg van materialen als slangen, buffertanks en pompen. Daarnaast kun je bij ons ook terecht voor de opslag en afvoer van afvalwater. We zijn met een open blik de branche binnengestapt met eigenlijk weinig voorkennis. Dat heeft uiteraard voordelen, maar ook nadelen. Nadeel was dat we nul contacten hadden, maar het voordeel was wel dat we met een frisse blik de markt betraden en een achtergrond hadden in de watertechniek.”

Nette

prijs

In 2016 kreeg WATR. zijn eerste klanten en met de meesten van hen werkt Van Zeeland nog altijd samen. “Klanttevredenheid staat bij ons hoog in het vaandel. Indien gewenst is er een kundige storingsmonteur op locatie aanwezig, die ook mee heeft opgebouwd waardoor we de klant volledig kunnen ontzorgen. Daarnaast hebben we één aanspreekpunt en zijn we van a tot z echt betrokken bij de klant. Als ik een voorbeeld mag geven: ‘s avonds merkten we bij de opbouw van een festival dat er ergens wellicht te weinig waterdruk zou zijn. We gaan daar

proactief mee om en zorgen ervoor dat het probleem wordt opgelost. We brengen niets extra’s in rekening, want als ik een prijs afspreek met de klant, dan doen we het voor dat bedrag.”

Van Zeeland vindt het belangrijk om open te communiceren met klanten en daarom zal een offerte nooit groter zijn dan één A4tje. “Ik ben van mening dat een nette prijs en een open calculatie veel beter werkt en voor vertrouwen zorgt onder je klanten. Zo komt de klant nooit voor verassingen te staan en als hij wil opschalen weet hij gelijk wat de extra kosten zijn. Mijn doel is om samen met klanten of andere leveranciers gepassioneerd de uitdaging aan te gaan en langdurige werkrelaties op te bouwen.”

Doordat WATR. de voorraad in eigen huis heeft en een buitendienst met monteurs klaar heeft staan, kan het bedrijf snel schakelen en opschalen. “We denken actief mee met de klant, waarbij we ons buiten de gebaande paden begeven. Zo werden we op een donderdagavond gebeld door een camping met waterproblemen. Zij wilden de volgende dag om half acht ‘s ochtends 8000 flesjes water hebben. Kijk, wij hebben geen flesjes water op voorraad, maar ik ben wel snel gaan schakelen binnen mijn

'Een nette prijs en een open calculatie werkt veel beter en zorgt voor vertrouwen'

netwerk en om middernacht stonden daar 8000 flesjes water. Vervolgens zijn we met een tankwagen met 30.000 liter water naar die camping gereden. We hadden daarvoor nooit contact gehad met elkaar, maar zij zaten met een groot probleem en dan ga ik geen nee zeggen.”

Onafhankelijk

Het team van WATR. werkt op locatie volledig onafhankelijk. “Vooraf worden er diverse scenario’s besproken en naar een plan b gekeken met de klant. Op locatie kijken we nogmaals met de organisator en/of productieleider naar het plan, maar daarna gaat ons team vol aan de slag met het aankoppelen, doorspoelen, testen, reinigen en het nemen van monsters. We werken graag efficiënt en proberen alles binnen een dag op te leveren. Vooral de uitdagende opdrachten geven mij nog altijd een kick. Denk aan opdrachten waarbij de aan- en afvoer moeilijk te bereiken is en

Jera on Air

Willem Claessens van metal- en hardcorefestival Jera on Air in Ysselsteyn over de samenwerking met WATR.: “Wij zijn met Jera on Air gegroeid naar een festival met 12.500 bezoekers per dag. Gelukkig kon WATR. met ons meegroeien. De oplossing die WATR. biedt met ReWATR. scheelt ons in bu ering en afvoer van afvalwater per vrachtwagen en zorgt voor meer speling met het waterverbruik. Topoplossing, zeker aangezien er op ons festivalterrein weinig aanvoercapiciteit is en we altijd zuinig moesten zijn op ons verbruik.”

als je je buiten de gebaande paden moet begeven om tot oplossingen te komen.”

Innovatie

Van Zeeland legt uit waarom het flink investeert in innovatie en duurzaamheid: “We luisteren goed naar de uitdagingen van onze klanten en dagen ons zelf uit om deze op te lossen door te blijven innoveren. Daarnaast houden we ons ook bezig met het verduurzamen van het bedrijf. Standaard rijden onze bussen op fossielvrije brandstof en we zijn bezig met het verbeteren van de monitoring van de watermeters om verspilling te voorkomen. Een mooi voorbeeld van een innovatie is onze ReWATR. vrachtwagen, die ervoor zorgt dat het volledige douchewater hergebruikt kan worden voor het doorspoelen van de toiletten. Dit zorgt voor 30% besparing op de het totale watergebruik binnen het festival en dus voor een 100% besparing bij het doorspoelen. Doe je dit niet,

dan zou je per spoelbeurt 6 liter drinkbaar leidingwater wegspoelen. Deze vrachtwagen is dit festivalseizoen ingezet bij onder meer Jera on Air.”

De waterslangen die worden gebruikt tijdens het seizoen worden weer verkocht. “Na een festivalseizoen verkoop ik de slangen als reststukken aan de klanten van het handelsbedrijf. Dit zorgt er ook voor dat wij tijdens het seizoen werken met jong materiaal.”

Naam

En dan de naam, waar komt die eigenlijk vandaan? “Ik zag een bekend kledingmerk dat de klinker uit zijn naam had gehaald toen dacht ik: dat kan ik ook! Maar ja, waarom staat er dan een punt achter? Op elk festival willen de organisatoren hier nog een waterpunt en daar nog een waterpunt, dus vandaar WATR. Dit zorgt er ook voor dat men gelijk kan zien wat je komt leveren op het festival.” ◾

30 JAAR MYSTERYLAND

‘Mysteryland is een reis door muzikale dimensies’

Mysteryland begon ooit in 1993 als hardcore-event, maar heeft zich in de loop der jaren ontwikkeld tot een weekendfestival voor een breed publiek van danceliefhebbers. Dit jaar viert Mysteryland zijn 30ste verjaardag en in deze jubileumspecial blikken mede-ID&T-oprichter Irfan van Ewijk, Mysterylands managing director Milan Raven en creative lead Jill van Raan terug op de roemruchte geschiedenis van het dancefestival én staan ze stil bij de toekomst. “De ‘mystery’ van Mysteryland wordt de komende jaren nóg verder uitgediept.”

We waren echt aan het pionieren”, blikt Irfan van Ewijk, oftewel de ‘I’ in ID&T, terug. Van Ewijk stond samen met Duncan Stutterheim en Theo Lelie aan de wieg van ID&T, dat hij in 2014 verliet. “Regenbuien, modderpoelen, organisatorische missers en problemen – we hebben een hoop meegemaakt tijdens de eerste edities van Mysteryland. Als ID&T zijn we door schade en schande wijs geworden.”

Magisch moment

De eerste Mysteryland-editie werd georganiseerd op het Midland Circuit in Lelystad in 1993. “Veel festivals en dancefeesten speelden zich in die jaren nog voornamelijk in de nacht af. Mysteryland heeft op diverse plekken in Nederland plaatsgevonden en het is heel bijzonder om te zien hoe het zich heeft ontwikkeld van een voornamelijk op hardcore gericht event naar het pluriforme, maatschappelijke en sociaal bewogen festival dat het nu is.”

Vanaf dag één heeft Mysteryland als slogan ‘Yesterday is history. Today is a gift. Tomorrow is a Mystery!’ om de sfeer van het festival te illustreren. Dit is ontleend aan een citaat van Eleanor Roosevelt, de vrouw van de Amerikaanse president Franklin D. Roosevelt. Zij zei ooit: “Tomorrow is a mystery. Today is a gift. That is why it is called the present.”

'Making beautiful discoveries by accident’, daar staat Mysteryland volgens mij voor'

Irfan van Ewijk

Nieuw hoofdstuk: groene stroom

Dit jaar begint Mysteryland aan een nieuw hoofdstuk. In samenwerking met Gemeente Haarlemmermeer, Recreatieschap Spaarnwoude en ID&T Group gaat het festival over op groene stroom. Ongeveer 80 procent van het stroomverbruik van het festival bestaat uit vaste groene stroom. De overige 20 procent van het stroomverbruik bestaat voor een groot deel uit flexibele, duurzaam opgewekte energie. Mysterylands managing director Milan Raven: “Wij zijn enorm trots dat we samen met de andere betrokkenen deze belangrijke stap voorwaarts kunnen zetten. We hopen hiermee andere organisatoren te inspireren. Deze inspanning sluit goed aan bij onze onder tekening van de Green Deal Circular Festivals dat zich richt op duurzame innovatie en waarin we hebben beloofd ons hard te maken om in de toekomst voor een groot deel circulair en klimaatneutraal te zijn.”

Groen en lokaal

De groene stroom waarmee Mysteryland vanaf dit jaar wordt gevoed, wordt geleverd door lokaal energiebedrijf Tegenstroom dat volledig in eigendom van de Gemeente Haarlemmermeer is. Tegenstroom levert honderd procent lokaal opgewekte zonnestroom die wordt opgewekt door ondernemers in de regio Haarlemmermeer. Een van hen is de naastgelegen ondernemer Jos Koeckhoven, die met zijn land al jaren onderdeel uitmaakt van de camping van Mysteryland. Voor de stroomvoorziening zijn elektriciteitskabels in de grond gegraven. Op de plekken waar veel stroom nodig is, zoals de verschillende hoofdpodia, zijn ondergrondse putten aangelegd. Daarop komen tijdens het festival containers te staan, die werken als een soort grote stopcontacten, gevoed met zonnestroom van de buurman. De camping van Mysteryland zal worden gebruikt als ‘testing ground’ voor nieuwe vormen van duurzame energie. Hiervoor worden samenwerkingen aangegaan met innovatieve start-ups.

Alle betrokken partijen hebben na een traject van zes jaar een eenmalige investering gedaan waarmee een vaste stroomvoorziening op middenspanning (oftewel 10.000 volt) wordt gerealiseerd. Naast deze investeringen is er ook subsidie van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) ontvangen. De subsidie uit de regeling Demonstratie Energie- en Klimaatinnovatie (DEI+) wordt uitgekeerd aan bedrijven die innovatieve technieken inzetten om CO2-uitstoot te verminderen.

Het neerzetten van een festival is echt een speciale tak van sport, legt Van Ewijk uit. “Je begint met niets en moet in razend tempo een heel dorp uit de grond stampen. Als alles eenmaal staat, de lampen aangaan en het publiek binnen komt stromen, ben je al het harde werk vergeten. Dit blijft een magisch moment, nog steeds na al die jaren.”

Plannen voor de toekomst?

“Of ik in de jaren negentig had kunnen voorspellen dat Mysteryland anno 2023 nog steeds zo toonaangevend en succesvol zou zijn?” Irfan van Ewijk lacht. “Aan langetermijnplanning deden we pas veel later. Als ID&T doken we in die tijd van het ene op het andere event, waarbij we steeds iets beters en spectaculairders wilden neerzetten. Inmiddels gaat ID&T een stuk georganiseerder en weloverwogen te werk.”

Impact

Mysteryland heeft grote impact gehad op het Nederlandse festivallandschap, aldus Van Ewijk. “Natuurlijk, er zijn meerdere festivals die een eigen koers gingen varen, maar wij probeerden ons altijd te onderscheiden. Mysteryland biedt een gevarieerd en

veelzijdig programma, waarbij heel veel te ontdekken valt. En dat willen we ook uitstralen. We willen sámen iets neerzetten, met het publiek, met onze partners, met de dj’s, met de locatie. Met die filosofie verkocht je toen geen kaartje extra, maar dat vonden en vinden we heel belangrijk. Zoek de interactie met elkaar op, let een beetje op je medebezoekers en de omgeving, sta open voor andere invloeden. Mysteryland is meer dan alleen de hele nacht stampen. Ik heb het vaak genoeg gezien: mensen komen bijvoorbeeld voor een bepaalde dj, maar zijn vervolgens niet weg te slaan uit de Healing Garden. ‘Making beautiful discoveries by accident’, daar staat Mysteryland volgens mij voor.”

Internationaal

Irfan van Ewijk was daarnaast betrokken bij de internationale expansie van Mysteryland. Zo werden er tussen 2011 en 2014 vier edities in het Zuid-Amerikaanse Chili georganiseerd. In mei 2014 vond Mysteryland USA plaats, op de plek waar in 1969 het legendarische Woodstock Festival geschiedenis schreef.

“De edities in Chili behoren tot mijn per-

Mysteryland wordt georganiseerd door ID&T en is het langstlopende elektronische muziekfestival ter wereld

Mysteryland viert dit jaar haar 30-jarig bestaan

Meer dan 300 artiesten zullen op 22 stages optreden tijdens het weekend

Met de aanleg van een nieuw stroomnetwerk op het festivalterrein gaat Mysteryland dit jaar over op vaste, lokaal opgewekte, groene stroom

soonlijke hoogtepunten. We gingen direct van start met campings, lokale overheden en scholen werkten mee en het publiek was erg enthousiast. We begonnen met 9.000 bezoekers en uiteindelijk zijn we uitgekomen op 25.000 mensen. Ik vond het belangrijk om de internationale edities ook een beetje te laten groeien en broeien zoals we ook altijd in Nederland hebben gedaan. Dat betekent dus bijvoorbeeld dat we op zoek gingen naar lokaal talent en lokale partners. Ik denk dat je best mag stellen dat we het festivallandschap mede hebben vormgegeven, zowel nationaal als internationaal.”

'Ik vind het Floriade-terrein de mooiste festivallocatie van Nederland. Het biedt nog zoveel mogelijkheden!'

Jill van Raan

Langstlopende dance-event

“We zijn het langstlopende dance-event ter wereld, maar ik heb nog altijd het gevoel dat we niet ons volledige potentieel hebben bereikt”, vertelt Milan Raven, die sinds 2019 managing director van Mysteryland is. “Als je naar Mysteryland gaat, weet je dat je kwaliteit kunt verwachten. We zijn natuurlijk niet het enige dancefestival in Europa dat zo breed programmeert, maar ik durf te stellen dat we onze plek in het festivallandschap - zowel als grondlegger als vernieuwer – dubbel en dwars verdiend hebben.”

Verrassingen

Beleving, een brede programmering en een volstrekt eigen koers, dat zijn volgens Raven de pijlers van Mysteryland. “Bij ons kunnen zowel de fijnproevers als de liefhebbers van de grote shows terecht. We zijn altijd op zoek naar de volgende grote namen en manieren waarop we bezoekers kunnen verrassen. Mysteryland is een festival vol ‘happy accidents’ of zoals Irfan al zei ‘beautiful discoveries by accident’. Van intieme stages in het bos tot het grote gebaar van de eindshow - onze veelzijdigheid maakt Mysteryland uniek.”

Extra spektakel

Na twee jaar stilstaan wegens corona kon er vorig jaar eindelijk weer een Mysteryland worden georganiseerd. “Het was een geweldige editie, die al onze verwachtingen heeft overtroffen”, aldus Raven. “We waren heel blij dat we de ideeën waar we al een paar jaar op zaten te broeden, eindelijk tot leven konden laten komen. Voor de komende jubileumeditie – van vrijdag 25 tot en met zondag 27 augustus - zorgen we natuurlijk voor extra spektakel; ik ga daar niet over uitweiden, dat moet je gewoon zien en

De geschiedenis van Mysteryland in een notendop

1993

De eerste editie van Mysteryland vindt in 1993 plaats op het Midland Circuit in Lelystad. Het driedaagse festival wordt georganiseerd door het bedrijf The Nations Top (TNT), opgericht door Sander Groet en Brian Bout. De eerste editie wordt zeer goed bezocht en ontvangen, maar is financieel geen succes.

1994

In 1994 maakt Irfan van Ewijk, een van oprichters van ID&T, kennis met Sander Groet. TNT is bezig met de voorbereidingen voor de tweede Mysteryland-editie, maar een geschikte locatie is nog niet gevonden. ID&T en TNT besluiten er samen de schouders onder te zetten. Mysteryland vindt dat jaar plaats op de Rotterdamse Maasvlakte. Hoewel de bezoekers het naar hun zin hebben, blijven ID&T en TNT achter met een financiële kater.

1995 & 1996

1995 wordt gebruikt om een goed plan in elkaar te zetten en op zoek te gaan naar een nieuwe locatie. In 1996 wordt de derde Mysteryland-editie georganiseerd op het terrein van Vliegbasis Eindhoven. In plaats van drie dagen gaat het festival nu naar één nacht. Het muzikale accent ligt tijdens deze editie vooral op hardcore.

1997

In 1997 worden er drie edities van Mysteryland georganiseerd. Twee indoor-varianten in Jaarbeurs Utrecht (in februari en maart) en een outdoor-editie in juli op Recreatieterrein Bussloo. Laatstgenoemde editie is een van de modderigste edities ooit; hevige regenbuien veranderen het festivalterrein in een gigantische modderpoel. Boeren uit de omgeving schieten te hulp met balen stro om het terrein toch nog enigszins begaanbaar te maken.

'Van intieme stages in het bos tot het grote gebaar van de eindshow - onze veelzijdigheid maakt

Mysteryland uniek'

Milan Raven

Altijd.

Voor

Als trotse partner en leverancier van duurzame mobiliteitsoplossingen willen we graag onze hartelijke felicitaties aan ID&T overbrengen.

Drie decennia Mysteryland is een mijlpaal die met trots gevierd mag worden. Het is een erkenning van jullie harde werk, doorzettingsvermogen en ongeëvenaarde passie voor muziek en evenementen.

Duurzame relaties creëren een duurzame toekomst. We zijn daarom vereerd om met jullie samen te werken en kijken uit naar een mooie voortzetting. Moge ook de komende 30 jaar gevuld zijn met nog meer muzikale hoogtepunten, grensverleggende innovaties en onvergetelijke ervaringen!

Team Rent4Crew

beleven. We hebben niet alleen stappen gezet op het gebied van programmering en decors, maar ook qua randprogrammering. De ‘mystery’ van Mysteryland wordt nog verder uitgediept. Dat vinden we ook een heel belangrijk onderdeel. De dingen waarvoor je niet het kaartje hebt gekocht, maar die je achteraf wel het meeste bijblijven.” Mysteryland beweegt altijd mee met de tijd, benadrukt Raven. “Momenteel slaan we een wat progressievere weg in. Dat past ook echt bij ons. We lopen niet alleen achter de trends aan, maar initiëren deze ook.”

Publiek

Het publiek dat Mysteryland bezoekt is heel divers. Raven: “Op het festivalterrein lopen niet alleen bezoekers van het eerste uur rond, maar ook jonge mensen van 18 en 19 voor wie het allemaal nog een groot avontuur is. Sommige bezoekers komen voor de hardstyle, anderen voor de r&b, trance, techno en noem het maar op. Mensen van meer dan 100 verschillende nationalitei-

1998

In 1998 verandert Mysteryland weer van locatie. Bussloo wordt verruild voor Recreatieterrein Lingebos. Daarnaast wordt er ook dit jaar weer een indoor-editie georganiseerd in Jaarbeurs Utrecht.

1999 & 2000

Ook in 1999 en 2000 vormt recreatieterrein Lingebos het decor van Mysteryland. Inmiddels reizen iedere editie zo’n 35.000 danceliefhebbers af naar het festival. Een van de headliners is DJ Tiësto, die een inmiddels klassieke en legendarische set verzorgt.

2001

ten lopen door elkaar heen; we zijn echt heel trots op ons publiek. Ik beschouw Mysteryland als een reis door muzikale dimensies. Bij ons is het allemaal net wat groter. Je zou ons kunnen zien als een ‘gateway festival’, waar je je smaak kunt ontwikkelen. Dat is wat Mysteryland echt uniek maakt. Keep an open mind!”

Toekomst

Voor de toekomst denkt Milan Raven aan nog meer groene initiatieven (zie kader Nieuw hoofdstuk: groene stroom). “Als festivalbranche zijn we eigenlijk altijd een beetje aan het pionieren. Alle innovaties op het gebied van duurzaamheid en milieuvriendelijkheid omarmen wij. Onze ambitie is om naar 100% groene stroom te gaan. We hebben hele grote stappen gezet, maar we zijn er nog niet.”

Verrassing en verwondering

Jill van Raan, creative lead bij Mysteryland, is verantwoordelijk voor het hele creatieve proces voor én tijdens het festival. Wat kunnen we verwachten de komende editie? “Milan zei het al: veel entertainment en randprogramme-

In 2001 slaat Mysteryland de handen ineen met Six Flags Holland. Niet alleen vindt Mysteryland dat jaar plaats vlakbij het pretpark, bezoekers met een combikaart kunnen gratis een bezoekje brengen aan Sixflags.

2002

Het daaropvolgende jaar maakt Mysteryland de transitie naar een dagfestival. De locatie is in 2002 Ruigoord in Amsterdam. De capaciteit is kleiner dan het gebied bij Six Flags; er is ruimte voor ‘slechts’ 20.000 bezoekers.

2003

In 2003 neemt Mysteryland zijn intrede op het Floriade-terrein in Vijfhuizen in de gemeente Haarlemmermeer, waar het tot op de dag van vandaag plaatsvindt. Dat jaar komen er maar liefst 40.000 bezoekers op het festival af.

2004-2007

In 2004 en 2005 trekt Mysteryland ruim 100.000 mensen naar het Floriade-terrein. Dankzij een optreden van rapformatie Opgezwolle staat er voor het eerst ook hiphop op het Mysterylandprogramma. In 2007 strijkt Coolpolitics voor het eerst neer op Mysteryland, een initiatief dat jongeren meer probeert te betrekken bij maatschappelijke thema’s en de politiek.

ring!” aldus een enthousiaste Van Raan. “Dat is ook de feedback die we van onze bezoekers hebben gekregen. We hebben vorig jaar echt aandacht besteed aan de randprogrammering. Bezoekers moeten verrast en verwonderd worden. Dat deden we bijvoorbeeld met een psychedelische kinderboerderij. Dit jaar staat er onder meer een naaktstrand op het programma, met acts die speciaal gemaakte naaktpakken dragen. Bezoekers worden aangemoedigd om daartussen te gaan staan en mee te dansen – ook in een naaktpak, die we in alle soorten, maten en kleuren hebben klaarliggen.”

Samen het leven vieren

Mysteryland mag dan een groot en imposant festival zijn, het is tegelijk ook een intiem festival “Die intimiteit en het feit dat we samen het leven vieren, zijn voor ons heel belangrijk. We zijn er voor zowel de grote massa als voor de liefhebbers van wat minder mainstream genres. Vanuit die gedachte zijn ook de Sofa Sessions ontstaan die we vorig jaar hebben geïntroduceerd. De sfeer is intiem en huiselijk; bezoekers werden echt verrast, want we hadden het ook niet aangekondigd. We vroegen artiesten om eens een andere kant van zichzelf te laten zien. Zo verzorgde Bizzey een hiphopset en gaf de harpist Remy van Kesteren een verrassingsoptreden.”

Jezelf kunnen zijn

Jill van Raan werkt al 14 jaar bij ID&T en heeft de verschillende fases waar het festival doorheen is gegaan aan den lijve meegemaakt. “We keren nu weer terug naar onze roots en stoppen heel veel tijd, energie en geld in de bezoekerservaring.”

De behoefte van het publiek is veranderd in de loop der jaren, merkt Van Raan. “Ze zijn heel kritisch en letten op alles. Zijn de

2008-2012

In 2008 wordt het 15-jarig jubileum gevierd. Op het programma staan meer dan 150 artiesten en diverse kleine kunstenaarscollectieven en theatergezelschappen.

2011

In 2011 maakt ID&T bekend dat het festival uitbreidt met een Mysteryland in Chili. In totaal worden er vier edities in Chili georganiseerd.

2013 & 2014

In 2013 wordt de uitverkochte twintigste editie georganiseerd. In 2014 vindt er een Amerikaanse editie van Mysteryland plaats op het terrein waar in 1969 het legendarische Woodstockfestival geschiedenis schreef. In 2016 wordt er voor het laatst een Amerikaanse Mysteryland georganiseerd.

2015-2019

Mysteryland keert in 2015 terug naar zijn roots en maakt bekend weer een weekendfestival te worden. Voor de camping zijn 5000 kaarten beschikbaar, die binnen anderhalf uur uitverkocht zijn. De bezoekersaantallen blijven groeien. In 2019 trekt Mysteryland ruim 100.000 bezoekers.

2020 & 2021

Wegens de coronapandemie kan Mysteryland in 2020 en 2021 geen doorgang vinden.

2022

Het langstlopende dance-event ter wereld gaat met hernieuwde energie van start en maakt zijn reputatie volledig waar. Het festival maakt zich intussen op voor het dertigjarig jubileum.

'De komende periode gaan we steeds meer een co-creatie aan met de leveranciers om ons heen'

Jill van Raan

GEFELICITEERD MET 30 JAAR MYSTERYLAND!

Mysteryland 2023: line-up

Op zaterdag wordt de mainstage op speciale wijze geopend met een dj-set van Sander Groet, die Mysteryland in 1993 mede opgericht heeft. De Australische Timmy Trumpet maakt op zaterdag zijn debuut als closing act, terwijl Hardwell de closing set op de zondag verzorgt.

Ook de Britse dj James Hype en het Italiaanse trio MEDUZA maken hun debuut op de mainstage. Om het jubileum extra feestelijk te maken staat er op zaterdag en zondag wederom een spectaculaire eindshow op het programma.

Ook op de rest van het festivalterrein valt voor bezoekers veel te ontdekken, zo ontvangt Adam Beyer op zijn eigen Drumcode stage gasten als Joris Voorn en HI-LO. De Nachtcollege stage biedt podium voor hard-techno sets van onder meer DIØN, Køzløv en Cynthia Spiering. De Trance Energy stage wordt overgenomen door artiesten als Paul Van Dyk, Ben Nicky en Laura van Dam. Liefhebbers van stevigere techno kunnen hun hart ophalen bij de Adonis stage, waar onder anderen DJ Bone en Dave Angel een speciale back-to-back dj-set verzorgen.

Op de Q-dance stage kunnen hardstyle-liefhebbers onder meer van Warface en Vertile genieten. Meer snoeiharde beats zijn er op beide festivaldagen te horen op de iconische Thunderdome-stage, waar onder meer Cryogenic en hardcore-grootheid Drokz speciale sets neerzetten voor de jubileumeditie.

Zowel op zaterdag als op zondag kan er gedanst worden bij Vunzige Deuntjes, waar nationale sterren als Frenna, Broederliefde en Tabitha acte de présence geven. Ook is Freddy Moreira dit jaar weer aanwezig met zijn Moreira’s Mansion, waar de energieke artiest het podium betreedt met onder anderen Natte Visstick en Poke. Nieuw op zaterdag is de Amapiano sound, vertegenwoordigd door Dusst x Stewww.

Mysteryland trakteert campingbezoekers tot slot op extra feestjes met een speciale programmering. Iedereen die een campingticket heeft weten te bemachtigen, trapt het weekend op vrijdag af met optredens van onder anderen Joel Corry en Marten Høger. Op de zaterdag vindt er speciaal voor campinggasten een afterparty plaats op het festivalterrein. Onder anderen GORDO, Mau P en Horse Meat Disco zetten het feest voor de campingbezoekers voort tot na middernacht.

toiletten goed geregeld? Is de sfeer goed? Zijn de mensen zichzelf? En kun je jezelf ook zijn? Ik vind dat alleen maar een goede ontwikkeling. Het houdt ons scherp.”

Co-creatie

Aan inspiratie de komende jaren geen gebrek. “Ik vind het Floriade-terrein de mooiste festivallocatie van Nederland. Het biedt nog zoveel mogelijkheden! De komende periode gaan we steeds meer een cocreatie aan met de leveranciers om ons heen. Hoe kunnen we bijvoorbeeld samen een snoeiplan maken dat voor ons allebei voordelig is? Verder is een amfitheater echt een wens van mij, of wat te denken van permanente fonteinen? Onze ambities zijn echt oneindig.”

“Wat mijn persoonlijke Mysterylandhoogtepunt is? Dat was vorig jaar. Na de moeilijke en zware coronaperiode mochten we eindelijk weer. We hadden zolang aan de plannen gewerkt en het was te gek om weer los te kunnen gaan. We waren net begonnen op de zaterdag, de eerste dj ging van start en ik stond van een afstandje toe te kijken, met het kippenvel op mijn armen –zo geëmotioneerd was ik.” ◾

HET LAATSTE WOORD

EB Live staat ieder nummer vol met interviews met professionals die (meestal) over hun werk praten. In deze rubriek zetten we de spotlights op het persoonlijke leven van die prominenten. In deze editie is dat Roy Pereira, die in september start als hoofd van de marketingafdeling bij Friendly Fire.

ROY PEREIRA

Wat is het leukste aan je baan?

“Werken met hele, leuke, creatieve mensen die bezig zijn met muziek en evenementen. Ook het coachen en meedenken met deze mensen in het team over hoe we bepaalde shows of festivals in de markt willen zetten is fantastisch. Ik merk ook een enorm verantwoordelijkheidsgevoel binnen Friendly Fire en dat vind ik heel fijn. Niemand voelt zich ergens te groot voor, als we het maar als team voor elkaar gaan krijgen.”

Wat wilde je vroeger worden?

“Rockster, ik heb altijd in bandjes gespeeld met het idee dat dat wel ging lukken. Helaas, we waren niet zo talentvol als we dachten. Het hoogtepunt was onze 11e plek in de Roos van Nijmegen.”

Welk concert blijft je voor altijd bij?

“Jay-Z & Eminem - The Home & Home Tour. Dat was een concert dat ze deden in Detroit en New York, dat was wel echt een hoogtepuntje. Maar ook de nachtshow van Amy Winehouse in Paradiso, Odd Future tijdens Koningsdag of The Mars Volta in Berlijn.... Er zijn er te veel om op te noemen! De eerste keren van The Opposites en de Jeugd van Tegenwoordig in de Alpha op Lowlands. Of laatst nog Aphex Twin op Best Kept Secret, wow, niet normaal.”

Welke artiest zou je nog graag live willen zien?

“Turnstile, maar die ga ik dit jaar zien!”

Wat is buiten je werk je grootste passie?

“Ik denk voetbal, ik ben een fanatiek Feyenoordsupporter en heb jarenlang met mijn vader in de Kuip gezeten. Totdat ik zelf een kindje kreeg, die is nu net 6 jaar geworden dus kunnen we bijna weer seizoenkaarten kopen, haha. Ik voetbal zelf ook nog in Utrecht, twee keer per week. Shoutout Kampong 35+!”

Wat is de belangrijkste les die je de afgelopen jaren hebt geleerd?

“Geduld en relativeringsvermogen. Ik denk dat ik mijn hele leven lang al onrustig ben geweest en altijd veel kanten op ben gegaan, zowel in mijn hoofd als fysiek. Op veel plekken gewoond en geleefd. Maar zeker ook in mijn werk heb ik te vaak gehad dat er meer moest en dat dat sneller en effectiever moest gebeuren. Door de geboorte van mijn dochter ben ik veel meer in het moment gaan leven en heb ik veel meer gevoel gekregen over wat echt belangrijke zaken zijn in het leven. Door het opvoeden van haar heb ik ook vaak mezelf moeten aanleren wat geduldiger te zijn (en dat leer ik nog steeds).”

Ben je een ochtend- of een avondmens?

“Ik ben duidelijk geen ochtendmens, ik heb altijd even nodig om op te starten, twee kopjes koffie en even een paar tellen. Ik ben nooit meteen wakker, daarentegen is mijn

vrouw wel een ochtendmens en mijn dochter ook, haha, dus dat zijn meestal wel interessante ochtenden. Vroeger was ik zeker een avondmens, veel naar shows, festivals en clubs, maar ook daar word ik wat ouder in, dus dat doe ik tegenwoordig meer gepland dan vroeger. Maar zeker in de avond meer actief dan in de ochtend!”

Welk boek ligt er op je nachtkastje?

“A Little Life door Hanya Yanagihara (net begonnen).”

Wat stel je het vaakst uit?

“Kleding kopen en de kapper. Als ik het doe, dan meestal wanneer mijn vrouw zegt dat het moet. Ik ben, denk ik, ook echt een typische mannelijke koper. Dus alles gericht op één moment en dan bam!, een hele nieuwe garderobe.”

Wat weten de meeste professionals niet over jou?

“Ik vind koken heel leuk, maar alleen als ik er de tijd voor heb, meestal is dat niet zo, maar de keren dat het lukt en dat mensen ervan genieten, dat vind ik altijd wel vet. Stiekem zou ik wel eens een keer een cursus willen volgen.”

Naam: Roy Pereira

Functie: Head of Marketing Friendly Fire

Geboortedatum: 26 mei 1978