Rohit Goswami
Þýðing / Translation
Árni Pétur Árnason
Mynd / Photo Barði Benediktsson, picture of Landspítalinn
Grein / Article
Ríkisrekin og einkarekin heilbrigðisþjónusta Public and Private Healthcare: A Perspective Áður en lengra er haldið er mikilvægt að taka fram að eigin reynsla, byggð á minningum og yfirborðslegri greiningu rita, væri ranglega talin sérfræðiálit. Að því sögðu verður þessi grein, byggð á þeirri vafasömu reynslu að hafa mátt reyna á heilbrigðiskerfi víða um heim og með innleggi frá alþjóðlegu samfélagi, vonandi áhugaverð lesning. Jafnréttissamfélag byggir, ef allt væri eins og best yrði á kosið, á aðgangi allra að heilbrigðisþjónustu, rétt eins og segir í stofnskrá Alþjóðaheilbrigðisstofnunarinnar: „…grundvallarréttur hvers mans er að njóta besta mögulega heilbrigðis.“ Erfitt getur reynst að skilgreina og aðgreina ríkisrekið og einkarekið heilbrigðiskerfi vegna ýmissa fjárframlaga og niðurgreiðslna ríkis og einkaaðila til kerfisins. Jafnan er það svo að yfirvöld reyni að halda úti heilbrigðisþjónustu sem kostar notendur ekki hálfan handlegginn án þess að stýra öllum þáttum kerfisins nákvæmlega. Á Íslandi hefur útg jöldum til heil brigðisþjónustu verið vandlega stýrt með akademískt álit til hlið sjónar1 og má til þess rekja góða frammistöðu íslenska kerfisins í alþjóðlegum samanburði á síðustu árum. Raunar er því svo við komið að árið 20152 var íslenska heilbrigðiskerfið talið hið næstbesta í heiminum hvað varðar aðgengi að og gæði heilbrigðisþjónustu, og er þá einnig talinn með áætlaður fjöldi dauðsfalla sem hefði mátt koma í veg fyrir með tímabærri og afkastamikilli heilbrigðisþjónustu. RÖKIN FYRIR RÍKISREKNU HEILBRIGÐISKERFI Út frá fyrirliggjandi gögnum3, 4 og í samhengi við gagnadrifin og vel heppnuð viðbrögð ríkisrekna heilbrigðiskerfisins5 við heimsfaraldri CoViD-19, skyldi ætla að niðurstaða umræðunnar um ríkis- og einkarekin heilbrigðiskerfi væri sú að ríkisrekið heilbrigðiskerfi sé hinu einkarekna fremra. Hins vegar hefur notkun viðaukalyfja aukist, meira að segja á Íslandi6, og þó þau séu notuð meðfram og ekki í stað gagnveikislækninga, gæti verið að þar sé um að ræða vísi að sambandsleysi milli þess að þurfa og hljóta heilbrigðisþjónustu. Þrátt fyrir að fjöldi lækna miðað við fjölda sjúklinga sé meiri hér á landi en í flestum öðrum heimshlutum, hafa samanburðarrannsóknir verið gerðar 7 sem sýna að enn hærra hlutfall lækna (þ.e. einn heimilis læknir fyrir hvern íbúa) gæti styrkt ríkisrekna heilbrigðiskerfið enn frekar og dregið úr þörfinni á að sérfræðilæknar sinni almennum greiningum. HVATAR EINKAVÆÐINGAR Ríkisstudd heilbrigðisþjónusta (hvort sem ríkið niðurgreiðir kostnað að hluta eða til fulls) er almennt talin hornsteinn lýðræðisríkja en THE STUDENT PAPER
At the onset, it should be stressed that the experiences garnered from personal recollections and cursory literature analysis should not be misconstrued as an expert opinion. That being said, having had the dubious pleasure of being processed through the healthcare systems across multiple continents, and with inputs from a wider global community may make for an engaging read. An egalitarian society ideally assumes healthcare for all. Indeed, the WHO posits that “…the highest attainable standard of health is a funda mental right of every human being”. A workable definition of private and public medical assistance is often blurred by the various attempts to subsidize healthcare. This is typically due to the government attempting to provide affordable healthcare without micromanaging the entire healthcare industry. Healthcare expenditure in Iceland has been carefully managed with academic inputs [1] which have led to consistently high rankings. Indeed, as of 2015 [2], the Icelandic healthcare system has been ranked to be the second-best in the world based on access to and quality of healthcare, taking into account also an estimate of “amenable mortality”. This is a measure of deaths that could theoretically have been avoided by timely and effective health care. MAKING A CASE FOR PUBLIC HEALTHCARE From the data [3, 4] then, and in the context of the data-driven and successful public healthcare responses [5] to the COVID-19 pandemic, it would appear that the discussion on public and private healthcare systems stalls with the conclusion that public healthcare is indeed superior. However, even in Iceland, the usage of complementary medicine has been on the rise [6]. Although these are in conjunction with and not to the exclusion of allopathy, it may serve as an indicator of the disconnect between requiring healthcare and receiving it. In spite of having a higher doctor-topatient ratio compared to much of the world, comparisons can be and have been made [7] which indicate that even higher ratios (i.e. one GP per person) could further strengthen the public healthcare system and de-duplicate specialist efforts. PRIVATIZATION DRIVERS State-sponsored healthcare coverage (both partial and complete) may be a cornerstone of democratic nations, however, in most countries with a choice, the public sector is commonly perceived to be overburdened and less sensitive to personalized patient needs.
13
