Primeur 11 2022

hall 1 stand nr. 132

www.sortindus.be www.optimum-sorting.com

44 “Spaans seizoen gekenmerkt door onzekerheid en uitdaging”

Miguel Gonzàlez, MG Fruit

46 “Het Spaanse product staat onder druk” Oscar van Turenhout, OV Fruit 48 “Spaanse mandarijnen op lege markt doen het goed”

Willem Koole, Frukar 50 Meer tomaat en komkommer in Almería, maar minder courgette en aubergine 52 Spanje: citrusoverzicht seizoen 2022-2023 54 Spaanse kakisector probeert voet aan wal te zetten in Peru en China

83 “Wereldwijde vraag naar bevroren aardappelproducten blijft hoog”

Steven De Cuyper, Agristo

88 Aardappelverwerkers hebben met betaalbaar product troef in handen

89 “Het is heel positief dat we met zijn allen kunnen bewerken dat friet echt nog wel een betaalbaar product is” Wim Lannoey, Remo-Frit

92 “Het is opletten” Kees Nefs, Nefs aardappelen

94 “De aardappel wordt weer populair” Moniek Wisse, Schaap Holland

97 “Als de plannen doorgaan betekent dat voor veel telers het einde van de aardappelteelt” Andries Middag, VAVI

100 “We bekijken op een wetenschappelijke manier hoe we rendementen kunnen verhogen”

Tim Van Win, Fam Stumabo

110 Kleine Nederlandse aardappeloogst in 2021/22, maar veel import en export

36ste jaargang • november 2022

Inhoudsopgave

4 Veel-voor-weinig-horeca moet scherp zijn met prijzen

13 “Ik wil het heel snel achter me laten, maar het zal wel altijd een litteken blijven” Ben de Groot van De Groot fresh group

18 Groentepasta met echt verse groenten

22 De koude keten van Colruyt Group loopt door tot in de consumentenkoelkast

28 “Regelmatig wordt een product speciaal voor ons geteeld”

30 Welke factoren bepalen de ophoping van lipiden in avocado?

32 “Hoe meer energie je erin steekt, hoe meer omzet je eruit kunt halen” Mariska Dielissen, De Groenteloods

34 Granaatappel past goed in dieet om gewicht te verliezen

36 FAO neemt bananenprijzen onder de loep

38 Onderzoek naar broccoli voor vertagen prostaatkanker

39 Grote modemerken laat oog vallen op stoffen van paddestoelen

40 Groot, lokaal netwerk in Marokko betaalt zich nu uit voor tomatenteler

55 “We kunnen vooruitkijken op een deftige preicampagne qua prijsvorming”

58 “Biologisch is een bijzondere markt, maar principiële consumenten zullen hier altijd voor kiezen” Haneman Biofruit:

Vaste rubrieken

64 “Vraag naar gesneden uien in de lift door personeelsproblemen in de horeca” Mol Fresh Food

66 Miljoen ton uien minder in Europa

68 Kiwibes blijkt betere bron van antioxidanten dan traditionele kiwi

71 “Foodwaste en foodsafety zijn hier grote uitdagingen”

Wilco Hendriks, BCS Coldstorage & Logistics

74 “Aardappeltelers bundelen om marktpositie te verkrijgen” Jasper Roubos, POC

76 Pistachenoten zijn een krachtige antioxidant

78 Therapie met bananeneiwit werkt tegen Covid

78 Afzet Amerikaanse paddenstoelen 2021/22 bedroeg 318.421 ton

124 Elke afzonderlijke aardappel beoordelen op maat én kwaliteit

126 Behoefte aan duurzame en slimme bewaarsystemen groter dan ooit

128 Met minder mensen meer werk verzetten

130 Etiketteren zonder productbeschadiging met geavanceerd afblaassysteem

PietPraat

Het zal je maar overkomen: ongewild in een drugsconflict verzeild raken dat jarenlang jouw leven, dat van je familie en je medewerkers beïnvloedt. Het overkwam fruithandel de Groot fresh group en nu het achter de rug is, vertelt Ben de Groot over de impact.

Verder horen we van de zussen Margriet en Annelies Looye over hun intrede in het familiebedrijf en het belang van merken in het tomatenschap, geeft Hello Fresh een inkijkje in het samenstellen van de maaltijdboxen, legt markthandel De Groenteloods uit dat er duidelijk nog behoefte is aan basic groenten- en fruithandel en laat Sophyn Greens haar licht schijnen over het benutten van reststromen in de AGF-sector.

Daarnaast besteden we in onze specials aandacht aan Spaans Product en Bewerkte Aardappelen, kijken we naar Marokko als tuinbouwland en blikt Haneman Biofruit vooruit op het biologische hardfruitseizoen.

Kortom, we hopen jullie als lezer in een gevarieerd nummer weer uitgebreid te kunnen bijpraten over het wel en wee van de AGF-sector.

Veel leesplezier!

Pieter Boekhout

Veel-voor-weinig-horeca moet scherp zijn met prijzen

Nasi, bami, saté of Foe Yong Hai, de bakjes van de ‘afhaalchinees’ zijn een bekend fenomeen in Nederland, maar de laatste jaren gaat het minder goed met de traditionele Chinees-Indische restaurants. Veel restaurants zijn getransformeerd tot wokrestaurant - vaak grootschalig - of hebben een deel van het restaurant met wokbuffet ingericht. Daarnaast is een nieuwe trend ontstaan, het all you can eat wereldrestaurant.

duizenden bestellingen binnen 48 uur af bij klanten. Yannick: “We hebben een wagenpark van 30 bakwagens en 4 trek kers met een losse oplegger. We komen door heel Nederland tot zelfs op de eilan den. Voorheen kwamen we ook in België, maar door een tekort aan chauffeurs heb ben we dit af moeten stoten.”

Gasten

kunnen er voor een vaste prijs onbeperkt eten en kiezen uit gerech ten uit diverse continenten van de wereld. Deze type restaurants hebben één ding gemeen, het bieden van “veel voor weinig”. De opkomende sushi- en poké bowltrend zorgt ook voor nieuwe ontwikkelingen in de markt. Voor Ebo van der Bor van min der belang, omdat deze gerechten niet zo vaak in de all you can eat restaurants wor den geserveerd.

Ebo van den Bor is gespecialiseerd in de groothandelbezorging aan Aziatische en mediterrane restaurants. In 1939 begon Evert van den Bor met een eierhandel onder de naam Van den Bor in Nijkerk erveen. Met de trein en de transportfiets ging hij dagelijks eieren venten bij ver

schillende zuivelwinkels in Amsterdam. Chinezen kochten daar hun eieren om deze vervolgens weer te verwerken in de Foe Yong Hai of nasi. Door de grote vraag bedacht Evert dat het gemakkelijker was om rechtstreeks aan de Chinezen te leve ren. Hij breidde zijn productengroep uit met zowel ketjap als soja-olie, azijn en ham. Sinds 1976 zijn ze groothandel in Chinees/Oriëntaalse producten en heb ben ze ook groenten en fruit in het assor timent. Vanaf 1987 leveren ze tevens aan mediterrane restaurants en is het assorti ment verder uitgebreid met mediterrane producten en snacks.

Het bedrijf rijdt met een eigen opvallend bedrukte geconditioneerde vloot door heel Nederland. Per week leveren ze zo

De AGF-categorie producten wordt inge vuld via leveranciers die dezelfde flexibi liteit en kwaliteit waarborgen als Ebo van der Bor, uiteraard met de scherpste prij zen. Wat er in het assortiment zit, wordt bepaald aan de hand van de vraag vanuit de klanten. “Eigenlijk is dat heel basic: peen, kool, prei en uien hebben de hoogste afname. Opkomend is de avocado, die zijn momenteel natuurlijk hot.” Naar voorge sneden producten is bij Ebo van der Bor weinig vraag. “Gek genoeg met de huidige personeelstekorten, maar voor ons klan tenbestand is het vaak te duur en de houd baarheid te kort. Voor biologisch produc ten is gezien de hogere inkoopprijzen ook geen animo.”

Ebo van der Bor heeft sinds twee jaar een webshop. Deze is groeiende, maar heeft

nog een klein aandeel in het totaal. Per soonlijk contact met de klant blijft het belangrijkste. “We hebben acht vertegen woordigers in dienst die klanten bezoe ken en nieuwe kansen in de markt signa leren en oppakken. Daarnaast hebben we een verkoopbinnendienst die de klanten opbelt voor de bestelling.”

Het aandeel traditionele Chinese restau rants in Nederland krimpt, voornamelijk de kleine afhaalbalies verdwijnen steeds meer. “Deze Chinezen zijn vaak nog van

de eerste generatie die hierheen is geko men. De tweede generatie Chinezen is beter opgeleid en kiest steeds vaker voor een all you can eat restaurant. In corona tijd bloeide de afhaalchinees een beetje op. Echter dit was niet voldoende om het verlies bij de wereldkeukens (waar wij ook veel leveren) te compenseren. De deuren werden gesloten voor klanten en zijn ook lang dicht gebleven. Er was geen mogelijkheid voor de all you can eat (wereldkeuken) om open te zijn vanwege de 1,5 meter afstandsregel. De marges zijn erg dun en ze hebben dus elke vier kante meter in het restaurant nodig om winstgevend te zijn.”

De concurrentie tussen horecaleveran ciers is groot. Klanten hebben ook altijd twee of meer leveranciers. De drempel om over te stappen naar een andere leve rancier is dan ook laag, waardoor je altijd scherp moet blijven. Dit brengt wat druk met zich mee, maar het is vooral een leuke

uitdaging!” vertelt Yannick Vos, Inkoper bij Ebo van der Bor.

Klanten van Ebo van der Bor werken op het scherpst van de snede. “De consument moet twee uur kunnen eten voor €30-€40 p.p. Om dan nog geld te verdienen, moet je scherp zijn met je prijzen. Zeker in de grote steden is veel concurrentie en ze kijken allemaal naar elkaar. Prijzen wor den daarom nauwelijks verhoogd.” Ook Ebo van der Bor probeert haar prijzen zo scherp mogelijk te houden voor de klant. “Wanneer wij genoodzaakt zijn om kosten te verhogen is daar gelukkig veel begrip voor. Onze klanten weten dat wij er alles aan doen om dit zoveel mogelijk te beperken. We zitten allemaal in hetzelfde schuitje!” (ML) 

Q U O T E S

Binnen no-time ben je een eindbaas met gamen door een uitstekende training van hand-oogcoördinatie tijdens de oogstverwerking Preiteeltbedrijf Maatschap Hop zoekt scholieren onder het mom ‘met een bijbaan naar een zelfredzame puber’

“Teleurgesteld dat het niet gelukt is … méér dan een half jaar constructief overleg gehad, maar uiteindelijk gezamenlijk besloten dat de kortetermijncontext andere prioriteiten vooropstelt in beide organisaties …” Hans Vanderhallen (Coöperatie Hoogstraten) blikt terug op het beëindigen van de fusiebesprekingen met REO Veiling

“Weet je, op papier kun je miljonair zijn, maar feitelijk nog zo arm als een kerkrat” Henk de Jong reageert op zijn explosieve stijging in de Quote 500

“Meer concurrentie van tomatenmerken juichen we toe”

Twee jaar schelen de zussen Annelies en Margriet Looije. Na eerst elders in de keuken gekeken te hebben, kwamen ze eind 2020 gezamenlijk in een directiefunctie van het familiebedrijf Looye Kwekers terecht. Met achtereenvolgens de uitbraak van het tomatenvirus, glasschade in één van de kassen in Burgerveen, de huidige energiecrisis en de inflatie kregen ze meteen de nodige uitdagingen voor hun kiezen. Tijd voor een duo-interview. “We zouden met onze Honingtomaten liever tegen een ander merk concurreren dan tegen het prijsblok in het tomatenschap!”

Was jullie intrede bij Looye Kwekers een vastomlijnd plan?

Annelies: Zeker niet, onze ouders heb ben ons juist altijd gestimuleerd om bui ten het bedrijf te kijken en vooral werk te gaan doen wat we leuk vonden en waar we

energie van kregen. Bij Nature’s Pride heb ik in de loop der jaren enorm veel geleerd van boom tot schap, maar ik had ook niet gedacht dat ik mijn hele leven mango’s zou blijven inkopen. Tegelijkertijd lag er zeker

geen kant-en-klaar plan klaar om in het familiebedrijf te komen werken.

Margriet : Bij jou is de overtuiging er altijd wat sterker geweest dan bij mij. Ik had altijd nog als Plan B in mijn achterhoofd dat ik bij Lely kon blijven. Ik had daar een mooie businessrol in een grote organisa tie, maar kwam ook nog bij de boeren op het erf. Vooral in het begin van de corona periode kwam ik erachter dat ik meer begaan was met tuinders dan met boeren. Mijn hart ging sneller kloppen van toma ten in warme kassen dan koeien in koude stallen. Dat was voor mij een kantelpunt om een terugkeer naar de glastuinbouw te overwegen. En rond Pinksteren 2020 vroeg Gerard Verkerke, de toenmalige algemeen directeur van Looye Kwekers,

Margriet en Annelies Looije, Looye Kwekers:

Annelies Looije

35 jaar, getrouwd en een dochter van 3. Woonachtig in Maasdijk. Studeerde Economie en Bedrijfseconomie aan de Universiteit van Rotterdam. Werkte ver volgens een jaar bij Bakker Barendrecht als trainee, waarna ze 5,5 jaar bij Florpart ners als consultant werkte. Wilde ‘dichter op het vuur’ zitten en stapte over naar Nature’s Pride, waar ze 4 jaar als inkoper werkte. Is sinds december 2020 operatio neel directeur van Looye Kwekers.

aan mijn vader of één van zijn meiden geen zin had om een directiefunctie te willen vervullen. Toen is het balletje gaan rollen.

Annelies: We zijn thuis met vier mei den. Onze zus Jacqueline werkt voor ons bedrijf in Spanje. Onze zus Corien doet iets heel anders en werkt als diplomaat bij het ministerie van Buitenlandse zaken. Voor hen was een comeback naar het Westland op dat moment niet aan de orde. Wij von den het heel mooi om het familiebedrijf voort te zetten en besloten samen in te stappen. Er waren meerdere openstaan de functies op directieniveau. Hoewel ik bij Nature’s Pride vooral commercieel actief was, heeft de operatie me ook altijd getrokken. Zo ben ik als operationeel directeur gestart, een maandje na jouw intrede als commercieel directeur.

Hoe werd er intern op jullie komst gereageerd?

Margriet: Heel erg positief, mensen waren blij met nieuw elan en ook dat het bedrijf voortgezet werd.

Annelies: Onze komst schiep ook meteen duidelijkheid. Onze vader Jos was al langer bezig om wat meer afstand te nemen van het bedrijf. Inmiddels waren er meerdere externe directeuren geweest en met onze komst kwam er meteen veel meer duide lijkheid.

Kan Jos het werk goed loslaten?

Margriet: Hij is volledig uit de dagelijkse leiding. Wij voeren samen met financieel

verantwoordelijk voor R&D - die al 26 jaar voor ons werkt - de direc tie. Tegelijkertijd is mijn vader nog volop actief, maar dan vooral voor projectma tige zaken. Hij loopt alle teelten nog af en is elke twee weken drie of vier dagen in Spanje. Daar heeft hij heel veel schik in en bovendien heeft hij een schat aan teelttechnische kennis. Verder bel ik hem geregeld op voor advies. Maar hij bemoeit zich inhoudelijk alleen op aanvraag met de bedrijfsvoering.

Annelies: Wat wel heel knap is, dat hij ons volledig vrij laat in de keuzes die wij maken. Hij is het daar ongetwijfeld niet altijd mee eens, maar dat zal hij niet zeg gen. Een voorbeeld om te illustreren is dat mijn vader altijd een faliekant tegenstan der was van camera’s bij de kassen. Toen ik net was begonnen was het een aantal keer onrustig rond onze kassen met insluipers en na een paar keer was ik het goed beu. Intern kreeg ik een aantal keer de vraag of ik het wel zeker wist, maar ook hierin geldt dat mijn vader ons volledig vrijliet. Nu zijn wij hier verantwoordelijk voor en als wij denken dat het dit het beste is, dan gaan we dat gewoon doen.

Wat hebben jullie als eerste veranderd, toen jullie aantraden in de directie? Margriet : Waar ik gelijk op ingezet heb, is om premium meer leidend te laten zijn. Je moet namelijk oppassen dat de klanten die het hardste schreeuwen niet automatisch het meeste product krijgen. Wij stapten

Margriet Looije

33 jaar, getrouwd “met Ruben van Bakke rij van den Berg”, dochter van 9 en zoon van 2. Eveneens woonachtig in Maasdijk. Maakte haar middelbare school niet af. Ging na diverse baantjes aan de slag bij Quality Queen op de inkoop. Na 4,5 jaar startte ze een bachelor Bedrijfskunde in combinatie met diverse functies bij Looye, waar ze onder meer de aanbesteding deed van de bouw van de kas in Burger veen. Werkte vervolgens bij Lely in een commerciële rol waar ze de laatste jaren verantwoordelijk was voor alle third par ty businesses. Sinds november 2020 com mercieel directeur van Looye Kwekers.

directeur Marcel van Rosmalen en Rob bert de Jong,

voor het begin van de winter in en hebben standaard te weinig tomaten in de win ter, maar het wilde nog weleens gebeuren dat er hierdoor meer kilo’s onder priva te label weggingen. We hebben vanouds veel groenteboeren tot onze klantenkring. Voor hen maakt het nogal wat uit als ze twee in plaats van vier doosjes Honing- of Joyntomaten krijgen. Daar heb ik meteen een stokje voor gestoken. Wij steken al onze marketing-effort in onze premium tomaten, dat is de kern van wie we doen en wat wij zijn.

Annelies: Op teeltgebied zijn we volop aan de slag gegaan met het virus en heb ben we ook goed gekeken naar de organi satiestructuur. Nu wordt er veel meer op locatieniveau uitgevoerd. En soms is het ook de teugels aanhalen. Ik weet nog goed de eerste Koningsdag dat vanuit commer cie werd gevraagd of groothandelsklan ten ook op Koningsdag konden laden. Dat was in het verleden namelijk niet zo. Maar bij Nature’s Pride werd er ook gewoon gewerkt, alleen moesten mensen gewoon zorgen dat klanten ’s morgens kwamen laden. Klanten snappen heus wel dat je een feestdag hebt, maar niet dat je een hele dag niet geopend bent.

Kan het weleens knetteren tussen jullie?

Annelies: Dat kan, maar nooit lang en vaak is het een gevolg dat we te weinig gepraat hebben. Dat heeft dan meer tot onbegrip gezorgd dan dat we structureel anders over dingen denken. Wel hebben we, zeker het afgelopen half jaar in deze uitdagende

tijden, heel goed geleerd waar onze sterke en zwakke kanten liggen.

Margriet : Als het knettert, dan is dat ook maar één of twee keer per jaar. En wat dat betreft zijn we ook net kerels, dan duurt het nooit langer dan een dag. We gaan er nooit mee naar huis.

Hoe raakt de huidige energiecrisis Looye Kwekers en hoe hebben jullie daarop geanticipeerd?

Annelies: Die raakt ons hard. We hebben er natuurlijk veel discussies over gehad, maar stoppen in de winter is voor ons gewoon geen optie. We hebben een mer kenstrategie. Margriet heeft me wel een keer of vijftig gevraagd of ik merken kon opnoemen die er niet zijn van november tot en met maart. Misschien dat jullie lezers het antwoord weten, maar wij kunnen ze niet noemen. Dus voor ons was doorgaan de enige optie. En LED-belichting is nu de enige manier waarop we dat nog enigszins betaalbaar kunnen doen.

Margriet : Dus gingen wij op een vrijdag middag medio februari samen LED-lam pen kopen voor onze locaties Burger veen 2 en Naaldwijk. Wij die LED-lampen gekocht en twee weken later – opnieuw op vrijdagmiddag - belt Annelies mij op dat de gasprijs door het dak ging, waarop ik zei: waarom koop je ze ook niet voor Burger veen 1?

Annelies: Waarop ik op maandagmorgen de leverancier belde voor nog eens 5.000 lampen voor dezelfde voorwaarden en

prijs in week 41. Dat kon, maar dan moest hij wel binnen twee dagen weten. Der gelijke investeringen moeten altijd bij ons langs de RvC, dus daar gaat even tijd overheen, maar we kregen snel goedkeu ring en zo zijn we in één keer overgegaan van 100% SON-T naar hybride belichting. Achteraf zijn we daar natuurlijk heel blij mee. Verder hebben we op de locatie in Naaldwijk ons verduisteringsdoek ver nieuwd. Dat hing er al vijftien jaar, maar met de huidige gasprijzen werd renovatie gelijk een stuk interessanter. Burgerveen 2 is een semi-gesloten kas, waarvan er niet zoveel staan in Nederland. We hebben daar nu anderhalf jaar een tweede scherm, dat aanvankelijk was bedoeld als zomer scherm. Maar die werkt ook prima als tweede energiescherm en dat bleek voor deze kas het missende puzzelstukje, want die kas is een stuk beter gaan draaien en presteert op energiegebied een stuk beter dan een standaardkas.

Margriet : Tegelijkertijd is het nog steeds een hele taaie periode. We hebben het over de kostenkant gehad, maar de omzet staat door de inflatie en het consumentenver trouwen ook onder druk. Als ik kijk naar het laatste pré-coronajaar 2019, dan doen we het nog best heel redelijk. De sector –en dan met name de retailleveranciers –hebben twee vette coronajaren gehad en daar hebben wij ook van geprofiteerd, zo eerlijk moeten we ook zijn. Maar het is nu weer opnieuw koers bepalen. We blijven onze merkenstrategie aanhouden, daar geloven we sterk in. En we hebben een goed sales- en marketingteam, die geluk

kig ook in staat zijn om aan de juiste knop pen te draaien bij onze afzetkanalen. We blijven dan ook dit jaar gewoon investeren op marketinggebied.

Het blijft altijd wel een mooi verhaal hoe jullie vader een Piccolo-tomaatje proefde in een supermarkt in Londen en zo met het ras aan de slag is gegaan… Margriet : Dat klopt, tegelijkertijd zeggen wij altijd dat hij dat voorjaar ook makke lijk een minder smakende Piccolo van de eerste of tweede tros had kunnen proeven, dan had geen ene haan er ooit meer naar gekraaid.

Uit welke hoek komen voor de Honingtomaten de grootste concurrentie?

Margriet : Om te bepalen wie je concur renten zijn, kijk je waarmee je vergelijk baar bent. Dat is voor de Honingtomaten als enige merk in het schap heel erg lastig. Nu komt de concurrentie uit het borrel schap, in elk geval voor Nederland.

Annelies: Dat is tegelijkertijd ook wel ons probleem. We hebben geen merk waarte gen we kunnen concurreren. In die zin is het meer een prijsblok waartegen we con curreren. En vechten tegen een prijsblok is echt moeilijker dan vechten tegen andere merken.

Margriet : Wij zouden meer concurrentie op het gebied van smaak dan ook toejui chen. Als tomaten lekkerder worden, gaan mensen meer tomaten eten. Als je kijkt naar bijvoorbeeld het toetjesschap, dan is

het veel makkelijker om een nieuw product te introduceren. Als je niets te vergelijken hebt, is dat een stuk lastiger. Gelukkig zien we dat de (troscherry)tomaten steeds lekkerder worden en dat is een hele goe de zaak. Uiteindelijk wint niemand er iets aan als de tomaten niet te eten zijn. En als de kwaliteitsstandaarden omhoog gaan, komt dat de consumptie altijd ten goede. We zijn niet bang dat de Honingtomaten voorbij worden gestreefd. We hebben goe de contacten met veredelaars, dus weten goed de ontwikkelingen op rassengebied. Maar we zijn de verbeterde versie van de Honingtomaat nog niet tegengekomen.

Annelies: Uiteindelijk is de Honingtomaat ook meer dan een ras. Door onze manier van telen maken wij de Piccolo tot een Honingtomaat. Dat tonen onafhankelijke smaaktesten ook aan.

Zitten er nog prijsverschillen in jullie premiumtomaten?

Margriet : Voor de Honingtomaten hebben we het hele jaar door één vaste prijs. Voor Joyn-tomaten hebben we een zomer- en een winterprijs. Voor de Private Label-lij nen zijn er wel seizoensprijzen, maar dat hele dynamische van ‘een kwartje erbij of een kwartje eraf’ wat in de AGF-handel heel gebruikelijk is, dat kennen wij hier niet.

Zien jullie nog verschillen tussen de consumptie in Nederland, België of Duitsland?

Margriet : Wat we vooral zien is dat de Belgen lekker eten echt waarderen en

daar ook best wat meer voor willen beta len. Duitsland is groter en kent veel regio nale verschillen. In Nederland hebben we dankzij betere scanningsinformatie ook betere stuurinformatie dan Duitsland, dat is misschien wel het grootste verschil. Ter vergelijking, Coca Cola doet dit elke dag. Over het algemeen kun je wel stellen dat de tomatenconsumptie – met uitzonde ring van de coronajaren 2020 en 2021 –enorm stabiel is. De groenten- en fruitcon sumptie ligt eigenlijk in alle landen op een te laag niveau. Daarom moeten we goed kijken hoe we de taart groter kunnen krij gen. In Nederland zie je dat de groentecon sumptie nog altijd erg geconcentreerd is rond het avondeten, daarin valt nog veel te leren van de Duitsers die dat aantoonbaar beter doen. In Nederland is de borrelplank de grootste concurrent voor de Honingto maten, maar in Duitsland kennen ze het principe borrelen niet, daar brunchen ze weer veel meer.

Weten jullie hoe bekend de Honingtomaten zijn bij de consument?

Margriet : We meten dit twee keer per jaar, maar houden ook erg gericht de resultaten van campagnes bij. Momenteel hebben we bijvoorbeeld radiocommercials lopen op QMusic, na afloop meten we exact hoe de naamsbekendheid is gegroeid, zowel de geholpen als spontane naamsbekendheid. Op dit moment zit de geholpen naamsbe kendheid van Honingtomaten in Neder land, België en Duitsland tussen de 30 en 35%.

Hebben jullie nog een bepaald merk als voorbeeld?

Margriet : Ik heb niet één voorbeeld, maar heb wel veel facetten van merken die ik superknap vind. Neem bijvoorbeeld de beweging die John Deere bij mensen teweegbrengt dat ze het merk op hun rug laten tatoeëren. Wat The Flower Farm doet met haar margarine door het pro bleem van ontbossing beet te pakken, wat eigenlijk niemand een probleem vond, en daar een alternatief bedenkt en een sterk merk rond bouwt, vind ik ook erg knap. Verder vind ik Naïf Babyverzorging een mooi voorbeeld van een vernieuwend merk in een gesettelde markt. Heineken kan ik weer erg waarderen om de manier waarop ze communiceren op het raakvlak tussen lef en gedegen. Bij Nespresso vind ik de supergelikte uitstraling weer bewon derenswaardig. Zo heb ik veel facetten van merken die ik bewonder, maar er is er eigenlijk nog geen totaalmerk die dat alle maal in zich heeft, maar misschien is dat wel een mooie ambitie om voor elkaar te krijgen.

Hebben jullie nog meer merken in petto?

Margriet : Wij zitten niet stil. Maar hier komt veel bij kijken. We zijn niet bang om fouten te maken, maar willen een eventu eel nieuw merk wel goed en gedegen op de markt brengen. We hebben de Moyo-to maat geïntroduceerd. Daar hebben we superveel van geleerd, maar uiteindelijk was de Moyo niet de kwaliteit waar wij als bedrijf voor willen staan.

Is uitbreiding buiten het tomatensegment een optie?

Annelies: Voorlopig niet. We hebben de kennis van de teelt van tomaten. Onze opa startte in 1946 met deze teelt en onze passie is al jaren onveranderd geble ven: smaakvolle tomaten kweken. Smaak gaat hier als een rode draad door het hele bedrijf. Daar is meer voor nodig dan bij zondere tomatenrassen en bijzondere technische innovaties. Onze kassen en telers zijn daarbij volledig gericht op de tomaten, dus dat blijft zeker de focus voor de komende jaren.

Retail is een relatief jonge tak voor Looye. Hoe is de uitbreiding van de afzet jullie bevallen?

Margriet : We hadden altijd al retail klanten onder private label, maar voor de Honingtomaten en Joyn-tomaten is de retail inderdaad nieuw. Maar Nielsen-data, rotatiecijfers, proeverijen, promotie-ana lyses, dat zijn dingen die wel echt nieuw waren voor ons. Feit blijft dat we in de winter minder tomaten beschikbaar heb ben en we willen onze merktomaten hoe dan ook jaarrond leveren, zodat we ons merk kunnen blijven bouwen. We kijken dan ook wel heel selectief waar deze toma ten wel of niet passen. Met onze Honingto maten en Joyn-tomaten kunnen we nooit zo opschalen als dat we met private label kunnen, maar we hebben deze private label-lijnen wel nodig om onze premi um-lijnen te kunnen verkopen. Onze focus ligt met de Honingtomaten en Joyn-toma ten op Nederland, België en Duitsland. Dat doen we bewust, zodat we ons marketing geld gerichter in kunnen zetten, maar we weten dat onze tomaten ook wel in Japan, Dubai of Scandinavië terecht komen. Voor private label is Mercadona in Spanje onze verste klant.

Kunnen zij die tomaten dan niet in Spanje zelf sourcen?

Annelies: Als je kijkt naar de kwaliteit troscherry die wij vanuit de Nederland se kassen leveren, dat kwaliteitsniveau kan eigenlijk niet behaald worden met de teelt in Zuid-Europa. In elk geval de Piccolo niet. Niet voor niets worden maar 20 tot 25% van de kilo’s Piccolo’s die we plukken als Honingtomaten verkocht, die andere 75 tot 80% haalt dat om smaak- of kwaliteitsredenen niet. We staan voor een bepaald kwaliteitsniveau. Honingtomaten moeten dagvers zijn. Wat we vandaag oog sten wordt ’s avonds verpakt en gaat de volgende dag naar de klant. Met Spaans of Marokkaans product kunnen we dat nooit redden en daarmee kunnen we onze kwa liteitsbeloftes niet waarmaken. Zelf telen we als Looye Kwekers niet in het buiten land, alleen hebben we in Portugal wel een contractteelt bij Wim Zuidgeest van Frestia.

Wat is jullie connectie met het Spaanse bedrijf Looije Aguilas?

Margriet : De activiteiten van het bedrijf in Spanje staan totaal los van de activi teiten hier, alleen komen de aandeelhou

ders overeen. Verder is het een op zich zelf staand bedrijf met een eigen entiteit, directie, klanten en leveranciers.

Annelies: Omdat onze zus Jacqueline directeur is van het Spaanse bedrijf, zie je nu dat we wel wat dichter naar elkaar toe kruipen. Ik bel regelmatig met Jacq over teeltzaken, Margriet doet dat weer met de commercieel verantwoordelijke in Spanje.

Margriet : We hebben een paar gezamen lijke klanten, zoals de Spaanse super markt Mercadona. Extra voordeel is dat zij de Spaanse taal goed beheersen. Soms hebben we hier product tekort en dan kopen we daar wat product bij. Dus in die zin groeien we inderdaad wat meer naar elkaar toe.

Looye heeft eerder fusiebesprekingen gevoerd met RedStar. Is het zoeken naar samenwerkingsverbanden met collegatelers nog altijd een topic?

Margriet: Die gesprekken waren voor onze tijd en zijn momenteel niet aan de orde. Maar we hebben wel een onder nemershart en letten wel goed op wat er gebeurt. Maar we doen zeker de deur voor overnames niet dicht, tenminste om zelf de overnemende partij te zijn. We willen niet overgenomen worden.

Annelies: Wij zijn ook geen lid van een telersvereniging. Dat doen we bewust, want het maakt ons flexibel en we kun nen makkelijk onze eigen keuzes maken. Maar aan de achterkant werken we wel volop samen. Zo hebben we met een aan tal telers een eigen uitzendbureau, werken we samen in een softwarebedrijf en heb ben we onlangs met twee andere telers in Burgerveen en gasontvangststation (GOS) in gebruik genomen.

Is uitbreiding naar het bio-segment voor jullie een optie?

Margriet : Teelttechnisch weet ik niet of het voor de Piccolo mogelijk is, maar afzet technisch hebben we hier geen ambities in. Je ziet het bio-aandeel wel wat groeien, al ben ik ook erg benieuwd hoe dit markt aandeel zich de komende tijd zal gaan ont wikkelen. Mijn vader noemde het altijd het verschil tussen de burger en de consument. Mensen zeggen altijd dat alles biologisch,

duurzaam en CO2-neutraal moet zijn, tot dat ze het in hun portemonnee voelen.

Annelies: Ook teelttechnisch heb ik er zo mijn twijfel bij of dat voor ons werkt. De regels in Nederland zijn zo dat biologische tomaten direct in de grond geteeld moeten worden. Dat gaat fors ten koste van de pro ductie. Bio is zeker niet altijd per se duur zaam. Ik denk dat onze winst veel meer ligt in het verduurzamen van de teelt en ons energiegebruik dan in de biologische teelt.

Margriet : Duurzaamheid staat hier echt bovenaan. We willen teruggeven aan de natuur wat we van de natuur krijgen. Als sector hebben we – al is dat afgelopen jaar misschien een beetje geforceerd gebeurd – enorme stappen gezet op het gebied van verduurzaming en wij doen daar als bedrijf ook goed aan mee.

Jullie kregen meteen te maken met de ToBRFV-uitbraak. Hoe kijken jullie hier op terug?

Margriet : Ik zal het trieste gevoel nooit vergeten van toen wij de kas binnenkwa men met die lichten aan tijdens die don kere dagen en de halflege kassen met hier een paar planten en daar weer een hele rij. Eigenlijk altijd kwam je met buikpijn de kas uit.

Annelies: Toen wij instapten wisten we wel dat we last hadden van virusdruk, maar we kwamen al jaren niet meer weke lijks een kas in, dus de impact konden we niet goed inschatten. Daar kwamen we gauw genoeg achter, ik kan me het eerste virusoverleg nog goed herinneren. Maar we zijn er toen meteen strak bovenop gaan zitten. We hebben veel gesproken over hygiëne en hoe we de teeltwisseling aan moesten pakken. Dat virus is vreselijk, maar ik kijk nu ook wel met een gevoel van trots terug hoe we ons hygiëneniveau heb ben verbeterd.

Margriet : We hebben het zodoende wel flink voor onze kiezen gehad. Het momen tum is echt pittig. Eerst het virus, toen de hoge gasprijzen en vervolgens gingen er nog eens 200 ruiten kapot. Een oudgedien de zei tegen me: “Nu ben je gelijk een echte tuinder….” Uiteindelijk zullen we altijd wel pieken en dalen houden, maar wij hebben er nu best wat achter elkaar. Wel vind ik de rol van de Nederlandse tuinbouw op de Europese markt best een uitdaging. We hebben hier zo’n 70 vaste medewerkers en afhankelijk van het seizoen tussen de 400 en 500 uitzendkrachten werken. Worden energie en arbeid hier niet veel te duur om tomaten te telen? Dat is wel iets wat me bezighoudt.

Krijgen jullie de vacatures ingevuld?

Annelies: Alle functies hebben we tot nu toe in kunnen vullen. Dat kost de ene keer wat meer tijd dan de andere keer, maar we hebben elke vacature binnen een aan tal maanden ingevuld. Wel zien we dat de echte productievacatures in de kas en de verpakking zeker in de zomer steeds las tiger zijn in te vullen. Een mooie ontwik keling vind ik dat mensen heel gedreven zijn om bij ons te werken. We hebben sol licitanten die al jaren bij grote corporate bedrijven werken, maar graag naar ons willen komen omdat ze weer graag bij een familiebedrijf met een gezond product en merk willen werken. In die zin zitten we echt wel in de goede hoek.

Tot slot een vraag die ik van mijn collega niet mag stellen: hoe combineren jullie je werk hier met het gezin?

Margriet : Dat wil ik wel zeggen, maar dan moet jij ook vertellen hoe je het combi neert, want het is natuurlijk onzin dat het wel aan ons wordt gevraagd en niet aan mannen.

Annelies: We werken allebei vijf dagen plus. We zijn opgegroeid in een mannen wereld en dat vind ik nooit zo erg. Deze week zat ik nog bij de algemene leden vergadering van de waterzuiveringscoö peratie Westland en dan ben ik de enige vrouw. Daarvoor heb je echt een partner nodig die achter je staat en het begrijpt als je bijvoorbeeld weer eens later thuis komt

omdat je vanuit Burgerveen in de file staat of omdat een bijeenkomst weer uitloopt.

Margriet : Dat lukt niet als je partner daar te ingewikkeld over doet. En je moet het goed regelen. Alles wat je niet zelf hoeft te doen, moet je ook vooral niet zelf doen. We hebben een gezamenlijke oppas die de ene week bij ons oppast en de ande re week bij Annelies. We hebben wel ons eigen huis hoor…. Het is ook echt niet zo dat wij hier altijd als eerste binnenkomen en als laatste weggaan. Maar we probe ren wel altijd om 8 uur op de zaak te zijn. Het gebeurt best heel regelmatig dat we elkaar ‘s avonds nog zitten te mailen. Dat hoort erbij en daar heb ik ook geen hekel aan. Ik wilde altijd graag werken bij het bedrijf dat ergens het beste in is. Dat was Lely en daar streef ik hier ook weer naar. Er is geen plek waar ik liever zou willen werken! (IH) 

“Ik wil het heel snel achter me laten, maar het zal wel altijd een litteken blijven”

Ben de Groot van De Groot fresh group

Stel, je vindt als fruitimporteur 400 kilo cocaïne tussen een partij bananen. Een uiterst onaangename verrassing, maar je doet wat je moet doen: je belt de politie. Die komt de verdovende middelen halen en begint aan een onderzoek. Je denkt: “Opgeruimd staat netjes. Voor mij is de kous hiermee af.” Tot je een week later een sms’je krijgt met dreigementen tegenover bedrijf, familie en medewerkers als geen geldelijke compensatie wordt geleverd voor de “verloren gegane” partij drugs.

je met de dag zenuwachtiger. Terwijl het bedrijf gewoon verder moest draaien.”

Het

overkwam fruithandel De Groot fresh group in mei 2019 en het luidde het begin in van een meer dan twee jaar durende terreurcampagne, waarin blijk werd gegeven van totale lak aan wetge ving, fatsoen en zelfs menselijk leven. Want als bij wonder zijn er geen doden gevallen bij het beschieten en het in brand steken van huizen van (oud-)medewerkers van het bedrijf. Er werd begin 2020 zelfs een handgranaat die op scherp stond ach tergelaten bij een appartementencomplex. Wat als iemand die had opgepakt, een kind bijvoorbeeld…

Hedel en omstreken, de thuisbasis van De Groot fresh group en haar vele medewer kers, werd zwaar bewaakt en leefde al die tijd in angst.

DOOR HET LOT AANGEDUID

Niemand bij het groente- en fruitbedrijf had ook maar iets te maken met de lading drugs. Onderzoek heeft dat ondertussen meer dan genoeg uitgewezen. Zoals de directie van elke onderneming haalde het management van De Groot fresh group alles uit de kast om ervoor te zorgen dat het bedrijf kon groeien en bloeien, en de personeelsleden van hun kant stonden

elke dag op post om een cent te verdienen en zo hun droom van een huis, een gezin, een hobby of een reis waar te maken. Daar werkt een mens voor. Maar de werknemers van De Groot fresh group hadden de pech dat hun bedrijf, hun huizen en hun levens van de ene op de andere dag in het vizier werden genomen door niets ontziende cri minelen die – op hun manier – ook een cent wilden bijverdienen. Het had eender welk bedrijf kunnen overkomen, maar het lot duidde De Groot fresh group uit Hedel aan.

OP VAKANTIE IN SPANJE

“Het zal wel altijd een litteken blijven,” zegt eigenaar Ben de Groot. “Het was mijn broer William die het sms’je binnenkreeg. Ik herinner me het nog goed. Het was op een zondagavond en William was toen op vakantie in Spanje. Er werd € 1,2 miljoen euro geëist, anders waren we het doel wit van mogelijke aanslagen. We lichtten gelijk de politie in en toen kwamen we in een rollercoaster terecht. Alles moest geheim gehouden worden, we mochten niets zeggen. Aan niemand. Ook niet aan het gezin. Dat is een heel vervelend gevoel, zeer beangstigend. Ondertussen bleven de berichten maar binnenstromen en word

“En dan was er uiteraard het contact met de politie en justitie. Ik had in heel mijn leven niets meer met de politie te maken gehad sinds ik als jonge kerel mijn brom mertje had opgevoerd en het mocht gaan uitleggen. Ook nu vroegen ze van ons een verklaring en werden we grondig onder vraagd. Wat ook logisch is natuurlijk, maar prettig is anders. Ik belde onze vas te advocaat die ons bijstaat bij overnames en andere zakelijke kwesties. Wie moest ik bellen? Andere advocaten ken ik niet,” vertelt Ben.

SAFEHOUSE

“En toen werd het grimmig. Er moest met geld over de brug worden gekomen. We werden naar een safehouse gebracht met de familie, zelfs mijn moeder. Mijn vader heeft het niet meer moeten meemaken. Hij was onlangs overleden. William en ik moesten de onderhandelingen opstarten en opeens moest iedereen van onze fami lie weg. Dat was vreselijk. En we mochten nog steeds niets zeggen. Er kwam ook niets door van justitie en je blijft eigenlijk verdacht. Ik ging terug naar kantoor. Het personeel wist van niets. Maar jij zit daar met een wit gezicht en het enige waar je aan denkt, is dat iedereen gevaar loopt,” blikt Ben terug. In september 2019 werd bekendgemaakt dat de eigenaren al sinds mei werden afgeperst door iemand die zich voordeed als eigenaar van de cocaïne.

VAN DE REGEN IN DE DRUP

“We kregen toen te maken met allerlei instanties van justitie waarvan je niet

eens weet dat ze bestaan. We moesten alles doorgeven, zo werd een medewer kerslijst gevorderd. En uiteindelijk is het die lijst die door een blunder van het Open baar Ministerie in het najaar van 2019 in het strafdossier terechtkwam, zodat ook de verdachten er inkijk in hadden. En dat is eigenlijk het verhaal, want die hebben daar misbruik van gemaakt. Alle namen en adressen stonden erin.” Justitie gaat ervan uit dat er op basis van die lijst in 2020 en 2021 aanslagen werden gepleegd in Hedel en omliggende dorpen.

“Toen het duidelijk werd dat die mense lijke fout was gemaakt, kwam de officier van justitie langs in het bedrijf om indirect toe te geven dat er een flater was gesla gen, maar dat gebeurde in een jargon dat helemaal niet de taal van de mensen van de vloer was. Bovenop de angst, was er nu ook boosheid en woede. Toen heb ik heel veel werknemers aan mijn tafel zien pas seren. Ik ben dag en nacht bezig geweest. Gelukkig had ik op dat moment al een heel competent beveiligingsbedrijf in de arm genomen, zodat ik verder kon werken en de zaken regelen. Maar de situatie was

ondertussen wel heel gevaarlijk gewor den.”

EEN REEKS AANSLAGEN

Vooral in de zomer, herfst en winter van 2020 volgden de aanslagen zich op, met als dieptepunt het volledig uitbranden van een woning van twee oud-medewerkers in de gemeente Hedel. Ze konden zich ter nauwernood in veiligheid brengen. Enkele verdachten waren op dat moment weer op vrije voeten.

Tot begin 2021 werden er dreig-sms’jes gestuurd. In het voorjaar van dat jaar werd de man die verantwoordelijk werd gehouden voor het leggen van de handgra naat veroordeeld, maar in diezelfde lente werden weer meerdere huizen beschoten in Kerkdriel, Velddriel, Hedel en Waarden burg. Hoofdverdachte Ali G. uit Naarden, die toen al enkele maanden vastzat op ver denking het brein te zijn achter de bedrei gingen en aanslagen, zei tegen de recht bank: “Ondertussen zijn er weer allemaal nieuwe aanslagen gepleegd. Jullie kijken allemaal naar mij, terwijl hij (de vermeen de opdrachtgever, red.) buiten verdergaat.”

Volgens justitie ging Ali G. echter ook in de gevangenis door met het organiseren van aanslagen. Via een medegedetineer de zou hij opdracht hebben gegeven voor de beschietingen op de woningen en voor het in brand steken van een huis in Tiel in 5 juni 2021. Op dezelfde dag nog werden toen 4 mannen aangehouden voor het uit voeren van die opdracht.

VEROORDELINGEN

In totaal zijn ondertussen een twintigtal personen veroordeeld, van opdrachtgever tot handlangers en uitvoerders van de aan slagen. De veroordelingen vonden plaats in februari, april en september van dit jaar. Eind september werd Ali G. veroordeeld tot 19 jaar en 10 maanden cel voor poging tot afpersen van fruitbedrijf De Groot, het bedreigen van en aanzetten tot aanslagen op medewerkers. Het Openbaar Ministe rie had in juli 26 jaar en 7 maanden geëist. Voor de veroordelingen baseerde justitie zich op verklaringen van medeverdachten, tapgesprekken en de adressenlijst waar Ali G. aantekeningen op maakte.

SAMEN GINGEN WE ER VOOR!

“Als ik terugkijk, is alles goed geko men, maar het is een heel zware periode geweest. Mensen zagen overal het gevaar op de loer liggen, konden niet meer sla pen of durfden niet meer thuis te slapen. Er waren veel mensen nog verdrietiger en angstiger dan ik. Dan moet je veel praten, omarmen, een hart onder de riem steken, het positieve erin houden. Er was evenwel geen ziekteverzuim bij de werknemers, er zijn geen mensen weggegaan, integendeel. We vormden een hechte groep. We gingen er samen voor. Onze medewerkers waren fantastisch, maar iedereen was natuurlijk bang.”

EEN DIEPE BUIGING

“Gelukkig had ik thuis ook een familiere cherche die ons ondersteunde, zodat ik me puur kon focussen op het bedrijf. In de buurt werd er enorm veel gesurveil leerd. De beveiliging was extreem. Het is vermoedelijk de grootste dergelijke case in Nederland geweest. Een derde van de capaciteit van de recherche zat erop, want ze konden er lang geen grip op krijgen. Los van het feit van die jammerlijke fout van de adressenlijst – maar in elk bedrijf worden fouten gemaakt – maak ik een diepe bui ging voor wat justitie en recherche voor ons hebben gedaan. Ze hebben ons enorm geholpen, ook om ons voort te stuwen als bedrijf, vanuit de optiek dat we niet mogen afglijden door toedoen van boeven.”

ZWIJGPLICHT

“Een van de lastige punten was evenwel dat we niet transparant mochten zijn, niet tegenover onze leveranciers en afnemers, niet tegenover de pers, maar ook niet tegenover onze werknemers. We moch ten nergens over praten. Maar wanneer een aanslag was gebeurd, wilden we wel

als eerste onze eigen mensen informeren voordat het in de krant kwam. Soms haal den wij als management ook meer info uit de pers dan uit het onderzoek zelf.”

MEDELEVEN EN SCEPTICISME

“We hebben enorm veel medeleven gehad van mensen in het dorp, van mensen die ik ken en niet ken. Ook van onze leveran ciers of klanten hebben we geen kritische geluiden gehoord. We hebben op dat vlak zelfs veel ondersteuning gekregen. Dat zijn ook mensen met wie we vaak al jaren samenwerken en die weten gewoon wie wij zijn. Maar de reacties – of eerder het gebrek aan reacties en steun – vanuit een deel van de branche viel wel wat tegen en dat is best opmerkelijk, want die mensen zouden het best in onze huid moeten kun nen kruipen. Het is immers niet de eerste keer en het zal ook niet de laatste maal zijn dat er drugs wordt gevonden bij het lossen van een partij fruit. Ik vermoed dat enige stemmingmakerij en de eeuwige twijfel daar wel voor iets tussen zitten. Maar nu de zaak voorbij is en onze naam is gezui verd, krijgen we wel duizenden berichten, bloemen en kaartjes.”

DE ROL VAN DE PERS

Die twijfels werden volgens Ben gevoed door de berichtgeving in bepaalde kran ten, vooral op basis van info van de dader zelf. “Hij speelde het spel heel slim en stuurde de berichtgeving aan. Net voor de zomer van vorig jaar werd bijvoorbeeld duidelijk geïnsinueerd dat mijn broer William er iets mee te maken zou hebben. Afschuwelijk was dat. Dan heb je echt wel zin alles achter te laten en het op te geven. Want je kunt je ook niet verweren, niet tegenover je mensen en niet in de pers. We mochten immers niet communiceren in het belang van het onderzoek. Eén krant

schrijft iets en heel Nederland neemt het zelfde verhaal over, dat is echt iets bizars. En ik vermoed dat het beeld dat de dader van ons heeft opgehangen, namelijk dat wij met die cocaïne te maken hadden, bij sommigen toch nog enigszins blijft voort leven. Dat soort dingen achtervolgen je en dat is heel vervelend.”

“Als ik zo nu terugkijk op de hele zaak, dan denk ik aan de ene kant dat we beter van meet af aan betaald hadden, want dan had den we ons al die ellende bespaard. Maar aan de andere kant weet je dan nooit waar het stopt. Want dan geef je de afpersers vrij spel en wordt het waarschijnlijk alleen maar erger. En eerlijk, wat die hoofdver dachte met ons heeft gedaan, is eigenlijk ook maar één voorbeeld – maar wel eentje dat kan tellen – van wat er vandaag de dag gebeurt in de maatschappij,” reflecteert Ben.

Ondertussen is de controle op de contai ners bij De Groot fresh group nog veel strenger geworden dan voorheen al het geval was. “We kijken nu nog beter uit met wie we samenwerken en welke produc ten we importeren. Het is spijtig dat dit zo moet, maar we achten het noodzake lijk. Er zijn immers bepaalde risicolanden en -producten. Sommige import doen we niet meer, en ja, dat zet een zekere rem op onze onderneming. Gelukkig is ons bedrijf gezond en groot en kunnen we zeker nog verder groeien. Nu alles achter de rug is, kunnen we ons weer volledig focussen op onze job en werken we opnieuw vol goede moed aan de toekomst, voor ons bedrijf, onze partners en onze werknemers,” besluit Ben. (PB/PDC)

Foto’s: Bart Meesters/ Meesters Multi Media

Groentepasta met echt verse groenten

De grote hoeveelheid reststromen in de AGF-sector. Linsie Meijer verbaasde zich er altijd al over. En dat terwijl de gemiddelde groentenen fruitconsumptie nog altijd te laag is. Met Sophyn Greens laat ze zien dat het anders kan.

Sophyn Greens ontwikkelt en produ ceert producten waarbij groenten en fruit als basisingrediënten verwerkt zijn. Linsie was zelf jaren werkzaam in de AGF-sector voordat ze in 2020 haar eigen onderneming begon. “Met Sophyn Greens wil ik op een positieve en innovatieve manier de verschillende uitdagingen in de voedselketen aanpakken,” vertelt ze. “Er wordt veel voedsel weggegooid, maar we nemen ook te weinig gezonde nutriënten in. Neem alleen al de grote hoeveelheden reststromen, die worden weggegooid, omdat ze niet voldoen aan de hoge eisen. Daar vind ik wel iets van. Met producten die echter een hoger gehalte groenten en fruit bevatten, maken we het consumen ten ook nog eens gemakkelijker.”

Inmiddels is de eerste productlijn ver krijgbaar op de markt: groentepasta. De

wortel, rode biet, spinazie en pastinaak pasta’s, onder de naam Sophini, bevatten 35 procent verse groenten. “Vier pasta’s met elk een eigen kleur en voedingswaar den, die qua structuur vergelijkbaar zijn met verse pasta’s maar wel lang houdbaar zijn. Waarom pasta? Vrijwel iedereen eet pasta, van jong tot oud. Door in plaats van gewone pasta de groentepasta van Sophi ni te eten, krijg je makkelijk extra groen ten binnen en het ziet er ook nog eens

Begin november heeft Sophyn Greens een subsidie van Zeeland in Stroomver snelling toegekend gekregen voor de ontwikkeling van groenten- en fruit pasta's, waarbij de lokale grondstoffen en het circulaire karakter doorslagge vend waren. Sophyn Greens is de initia

leuk uit op het bord. Bovendien zijn onze pasta’s binnen 5 minuten gaar.”

De pasta’s worden door Sophyn Greens zelf gemaakt in het Zeeuwse Ellemeet. De groenten worden nu in deze opstartfase nog ingekocht bij de lokale groothandel of telers uit de buurt. Na het wassen en snij den van de groenten worden ze geblan cheerd en tot een puree gemaakt. Vervol gens wordt de groentepuree gemengd met het meel. “We gebruiken voor het meel durumtarwe of spelt, en zijn bezig met lokale meelsoort,” vult Linsie aan. “Alle pasta’s zijn vegan en worden geprodu ceerd zonder kunstmatige toevoegingen of technische hulpstoffen. Zo blijven we zo

tor van het project en werkt hiervoor de komende twee jaar samen met Trifonius (teler), PeelPioeers, VersPlus, HAS Hoge school Den Bosch en onder support van Food Fellows/Harvest House en Coroos.

dicht mogelijk bij het natuurlijke product, deze inslag is voor ons een fundamentele basis. Momenteel maken we vooral fusilli, maar andere vormen zoals penne of maca roni zijn ook mogelijk.”

KLEUR EN SMAAK

De pasta’s van Sophini komen op een goed moment op de markt nu de periode voor de kerstpakketten is aangebroken. Linsie: “We krijgen veel aanvragen binnen van leveranciers van kerstpakketten. Onze

groentepasta worden daarnaast voor al aangeboden bij boerderijwinkels en Zeeuwse groothandels. We zijn nu net pas een aantal weken live en moeten eigenlijk continu produceren om de vraag bij te benen. In eerste instantie richten we ons op jonge gezinnen, waar soms wel een paar keer per week pasta op het menu staat. Juist de meeste kinderen vinden pasta lekker, ideaal om zo dus een extra handje groenten binnen te krijgen. De gekleurde pasta’s vallen op. Het ziet er leuk uit op het

bord en we krijgen ook echt terug dat ze in de smaak vallen. Daarnaast is vegan ont zettend populair en we merken dat consu menten sowieso bewuster bezig zijn met wat ze eten. De eerste herhaalaankopen zijn binnen, het ziet er veelbelovend uit.” (CH) 

Linsie: “Met Sophyn Greens wil ik op een positieve en innovatieve manier de verschillende uitdagingen in de voedselketen aanpakken”

Sinds jaar en dag zijn de huisvestigings artikelen van ‘stapelbed.com’ een begrip in de telers en kwekers wereld.

Wij hebben de handel in locker en garderobe kasten van onze ‘stapelbed.com’ afgesplitst om logistieke redenen.

De kasten hebben een nieuw uiterlijk gekregen, van een toch wel kantoor uiterlijk zijn we over gegaan naar een wat meer huiselijke uitstraling met een nog gemakkelijker en simpeler systeem om de kasten te monteren.

Verder zijn de sloten verbeterd en hebben wij gekozen voor een afsluitsysteem dmv een hangslotje.

Dit omdat de ervaring heeft geleerd dat sleutels weg geraken of afbreken in het

De koude keten van Colruyt Group loopt door tot in de consumentenkoelkast

‘Laagste kosten, laagste prijzen’ is geen loze kreet bij Colruyt Laagste Prijzen. Daarom is energiezuinig inrichten en werken vanaf het allereerste begin ingebed in de bedrijfsfilosofie van de Belgische supermarktformule. Waar keuzes en innovaties vroeger soms een toevallig gevolg waren van de wil om prijs- en kostenefficiënt te werken om de klantbelofte van de laagste prijs in te vullen, werken die keuzes uit het verleden nu positief door. De energievraag van de unieke koude keten van Colruyt ligt vele malen lager dan voor reguliere ketens. Dat is winst in deze tijd van exploderende energieprijzen.

De winkels van Colruyt zijn spartaans ingericht, straffe dozen, zonder enige franje. AGF is géén visueel, maar kwalita tief visitekaartje. AGF staat niet vooraan in de winkel uitgestald, maar is ‘verstopt’ in een centrale frigo, een gekoeld gangpad waar AGF op de juiste temperatuur is weg gezet. “Helemaal in het begin had Colruyt de centen niet voor grote investeringen

en is die gekoelde doorgang bedacht. Ach teraf gezien is het een duurzame keuze geweest waarvan het succes al verschil lende keren is herbevestigd,” vertelt pro jectingenieur Peter De Bonte van Colruyt Group. “Energetisch zitten we met een heel mooi concept. In de frigo is er enkel een doorgang aan de voor- en achterkant. Dat maakt dat onze energievraag een fac

Colruyt medewerker plaatst koelelement in de koelkar

tor 7 tot 8 lager is dan dat we zouden koe len in koelmeubels met deuren over elke lopende meter met telkens energieverlies.” Een ander voordeel van de ‘megakoelkast’ is dat de warmte die vrijkomt bij de koel motor gebruikt kan worden om de winkels te verwarmen. Colruyt is momenteel bezig met deze ombouw, zodat alle winkels ‘van het gas’ af kunnen worden gekoppeld.

Projectingenieur Peter de Bonte voor een energiezuinige liquid ice koelkar

Frigo

De versmarkt in Colruyt noemen ze kortweg ‘frigo’ maar is een geavanceerde gekoelde ruimte met verschillende temperatuurzones. Op schappen en tafels staan groenten en fruit gepositioneerd op plekken met een voor hen ideale producttemperatuur. De temperatuur kan per zone apart worden ingesteld. De gesneden groenten staan een stuk koeler aan de wanden.

FLAPPEN

Momenteel swingen de energiekosten de pan uit. “Onze winkels zijn de helft ener giezuiniger dan een gewone supermarkt. Dus onze energie-efficiënte maatregelen uit het verleden brengen vandaag wel die ‘voorsprong’,” vult woordvoerder van Colruyt Group Hanne Poppe aan. “We blij ven steeds kritisch evalueren waar we nog verder kunnen werken op het bespa ren van ons energieverbruik, en dat is nu relevanter dan ooit. We hebben de laatste weken hard gewerkt om grote en kleine ingrepen grondig te evalueren, die moge lijk een verschil kunnen maken. Zo hebben we de LED-verlichting wat minder gezet, en monitoren we de temperatuur in onze winkels (doorgaans tussen de 17 en 19 graden).”

De koeling van de centrale frigo is ook weer onder de loep gelegd. In 2013 besloot Colruyt alle winkels te evalueren naar de vierde generatie. In die operatie zijn de plastic flappen die aan voor- en achterzij de van de centrale frigo hingen, vervan gen door een luchtgordijn. Zo kon de vers ruimte worden opgesplitst in twee delen. Bovendien waren die flappen iets dat door de klanten als minder aangenaam werd ervaren. Colruyt-eigen werden de flappen niet in de ban gedaan. “Ze worden tijdens hittegolven tijdelijk teruggehangen om de koude goed in de versmarkt te houden en bij oudere filialen is soms extra onder steuning van de flappen nodig om de koe ling op peil te houden,” vertelt Hanne. Nu met deze energieprijsstijgingen is beslo ten om de flappen in alle filialen terug te hangen. “De luchtgordijnen doen abso luut wat ze moeten doen, maar de flappen kunnen we nu inzetten om nóg efficiënter te zijn om de koeling in de koelruimte te houden. We berekenden daar een bespa ring mee van 2,3 miljoen euro op jaarbasis voor alle Colruyt-winkels. We beseffen dat dit voor sommige klanten minder aange naam is, maar het is wel een maatregel die bewijst dat alle kleintjes kunnen helpen in de energiecrisis waar we ons vandaag in bevinden. Bij een nieuwe corona-out

break voorzien we manieren om de flap pen te ontsmetten, dus daar is ook al aan gedacht.”

Vanuit het frigo-concept is de gekoelde keten doorgetrokken naar het distributie centrum. Door een efficiënt bestelproces wordt alle AGF dagelijks vers aangevoerd in zogenaamde koelkarren die samen met andere producten in een gewone vracht wagen passen. Dat maakt gekoelde docks, gekoeld transport én gekoelde voorraad cellen in winkels overbodig. “We hoeven dus geen ruimtes mee te koelen en voorko men zoveel mogelijk energielekken. Na het lossen van de vrachtwagen rijden we de gekoelde karren onmiddellijk naar de juis te plek in de winkel,” verduidelijkt Peter.

SLIMME KOELBOXEN

Online winkelen zorgde voor een nieuw stukje in de koude keten. Deze zoge naamde Collect&Go-dienst bestaat sinds 2000, waarbij klanten hun kant-en-klare klantorder bij afhaalpunten, totaal 217 in België en Luxemburg, kunnen ophalen. De meeste afhaalpunten zijn gelinkt aan een Colruyt-winkel, er zijn er enkele die ‘los staand’ zijn.

Voor het transport van die bestellingen volstond nog de inzet van de koelkarren al die in de keten gebruikt werden. Sinds een half jaar is daar aan huis levering bijgeko men en dat maakt het gebruik van koel karren niet meer interessant. Ze zijn log en zwaar en passen goed in vrachtwagens,

Koffers

Diepgevroren AGF-producten liggen in gesloten diepvrieskoffers. Colruyt kiest voor horizontale diepvrieskoffers, die verbruiken minder dan verticale diepvrieskasten.

Doordat koude lucht daalt en warme lucht stijgt, verliezen deze koffers nauwelijks koude wanneer je ze opent en blijft warmte buiten. De deksels zijn ondoorzichtig. Dat zorgt voor een lager verbruik dan glazen

deuren. Ze beschermen producten ook nog eens tegen licht en verkleuring. Daardoor kunnen we je producten aanbieden in een doorzichtige diepvrieszak in plaats van een doos. Zo is meteen de kwaliteit van de producten te zien. Bovendien is het voor klanten makkelijker om een zak op te bergen dan een doos.

maar niet in de (ongekoelde) bestelbusjes. Daarom werd een zoektocht gestart naar geschikte koelboxen voor thuisleverin gen en bij de afhaalpunten. Peter: “Onze R&D-afdeling werkte enkele prototypes van koelboxen uit. Die testten we uitvoe rig op verschillende vlakken. Hoeveel

warmteverlies is er, zijn ze ergonomisch, hoe het zit met de stabiliteit, hoelang blij ven de producten koud? We speurden de markt af, maar vonden niets dat aan al onze eisen voldeed. Uiteindelijk hebben we de koelbox volledig intern ontworpen en ontwikkeld.”

Verslimming in de consumentenkoelkast

Naast de eigen koelketen wil Colruyt ook graag weten hoe het de producten vergaat wanneer ze in de koelkast bij de consument zijn aangeland. Expert bewaartechnologie Ward Steenackers van de innovatietak Voe ding binnen Colruyt Group onderzoekt de volledige supply chain van distributiecen trum via transport naar winkel tot aan de omstandigheden in de koelkast bij de klant. Daarbij bekijkt hij ook nieuwe technologieën op het gebied van bewaren en verpakking. “De klant staat hierin centraal. Wij willen dat, als deze een product koopt en ermee naar huis rijdt, hij het product zo lang mogelijk kan bewaren en kan genieten van optimale kwaliteit. Koeling is de voornaamste factor als het gaat om houdbaarheid van het product. Verpakkingen kunnen helpen de houdbaar heid nog verder te verlengen. In klimaatkas ten bootsten we de omstandigheden in de winkel of bij de consument thuis na en kijken we naar de effecten van licht, temperatuur en vochtigheidsgraad op de houdbaarheid en analyseren de kwaliteit tout court. Denk hier bij aan vers gewicht, kwaliteit op basis van een kwaliteisscore, aan- en afwezigheid van schimmels en bacteriën, dehydratie, hardheid, suikergehalte, etc.,” vertelt Ward.

Colruyt gaat uit van het principe dat zij groen ten en fruit pas verpakken als de verpakking

meerwaarde biedt. “Deze denkoefening doen we voor ieder product. Heeft het nut om het product te verpakken? Ja of neen? Wij spreken van slim verpakken. Zo is duidelijk dat het verpakken van bloemkool niet zinvol is, zolang er voldoende blad om de kool heen zit. De natuurlijke verpakking beschermt goed genoeg. De houdbaarheid en knappe righeid van witloof echter kan door verpak king wél sterk verbeteren. We hebben ver schillende verpakkingen uitgetest, en telkens geëvalueerd op houdbaarheid, verkleuring van het loof en het snijvlak en knapperigheid.

Bij zakken voorzien van macroperforaties aan de onderzijde van de verpakking van 1 liter lag de maximale houdbaarheid op 7 dagen. Bij krimpfolie trad er pas uitdroging en bruin kleuring op na 10 dagen. Uiteindelijk bleek een flowpack zonder kartonnen schaaltje de optimale verpakking. Die laat geen water door en behoudt een hoge luchtvochtigheid, waar door witloof niet uitdroogt. We heb ben de folie geoptimaliseerd. Deze slimme verpakking met microper foraties heeft een dubbele functie: ze laat minder zuurstof binnen en minder water buiten. Zo bederft het witloof minder snel en blijft het lan ger knapperig. Dankzij deze nieuwe verpakking is het product tot wel

Vooral de eis om producten minimaal 20 uur koud te houden, bleek een hele uitda ging. Uiteindelijk is het gelukt door spe ciale koelelementen te ontwikkelen. Die moeten natuurlijk ook eerst zelf gekoeld worden. Dagelijks zijn zo’n 5000 koe lelementen nodig. Colruyt investeerde

twee keer langer houdbaar en gaat er minder voedsel verloren.”

Een innovatie die sinds kort in de winkel ligt zijn voorgesneden groenten verpakt in twee compartimenten. “Vaak worden de groenten in een zakje niet in een keer opgegeten. En eens het zakje geopend, verliest de inhoud door het contact met een grotere concen tratie zuurstof heel snel zijn versheid. Een dag later al merken we bij sla bijvoorbeeld dat zowel kleur als de krokante beet flink afgenomen zijn. Er zijn toen zakjes met twee compartimenten ontwikkeld, die afzonderlijk kunnen worden geopend. Uit marktonder zoek en bijhorende gebruikerstest bleek dat de klant hier positief tegenover stond en nu ligt deze verpakking in de versmarkt.”

Expert bewaartechnologie Ward Steenackers

in elke koelbox passen twee kratten daarom in een forse, energie-efficiënte en CO2-neutrale koelinstallatie, die ook deels het distributiecentrum verwarmt via warmterecuperatie.

Met de inhouse ontwikkeling van de koel boxen wil Colruyt de versheid richting

klanten garanderen. Daarom maakten ze de koelboxen ook ‘slim’. Ingebouwde sen soren meten elke twee seconden de tem peratuur in de koelboxen, welke continue in verbinding staan met een intelligent datasysteem. Op basis van die data kan Colruyt aantonen dat de koude keten in

de koelboxen nooit wordt onderbroken. Bij uitlevering checkt de Collect&Go-me dewerker in een app of de laatst gemeten temperatuur juist is. (ML)

hanne.poppe@colruytgroup.com

AGF-markthandelaar Bruyninckx houdt tegenwoordig cocktailparty’s

Fruit- en groentenverkoper op markten Werner Bruyninckx (46) en zijn echtgenote Lien Heelen (36) hebben onlangs hun eerste oester-tasting gehouden. Binnenkort staat een Franse avond op het programma. Natuurlijk niet in hun marktkraam, maar in de Opera Bar in Tienen die ze recent hebben overgenomen en opgeknapt. De combinatie van ochtend- en nachtleven is een bewuste investering in de toekomst.

jaar ervaring gaan opdoen in de horeca. Dat bleek echt zijn ding. Hij heeft nu voor zichzelf uitgemaakt om deze stiel verder onder de knie te krijgen.” Op dat moment kwam voor Werner ook de mogelijkheid te investeren in zijn toekomst. Zijn neef had namelijk besloten om te gaan stoppen met de Opera Bar. Werner: “Toen we dat verna men zijn we rond de tafel gaan zitten.”

Het

is best een gedurfde stap, zeker in deze onzekere tijden. “Bruyninckx Fruit blijft de hoofdzaak, maar het is ook goed om op twee paarden te wedden,” ver telt Werner. “In deze periode van het jaar is de markthandel over het algemeen wat rustiger en dan kan er bijvoorbeeld wat meer energie in de Opera Bar worden gestoken. Bovendien is de Opera Bar voor de AGF-handelaar een extra klant, want ook al is het een bar, vers fruit maakt in menig cocktail de show.” Al naar gelang het seizoen serveren ze daarbij huisberei de tapas. “Het is het beste van twee werel den. Klanten kunnen zo van ons lekker verse fruit en groenten genieten op een heerlijke cocktail en hapjes.”

Bij de markthandel wedt Bruyninckx ook op meerdere paarden. Naast de mark ten in de Tienen, Overijse en twee dagen in Leuven, hebben ze inmiddels een goed bezochte online winkel www.fruitkraam. be met gratis bezorging vanaf 30 euro in de regio Leuven. Die activiteit is behoorlijk aan het groeien, onlangs bereikten ze een mijlpaal met 5000 volgers op Facebook.

Ook de markthandel bloeit. Bruyninckx investeert daarom in een moderne, nieu we en toekomstbestendige verkoopwa gen. “We zijn daar al twee jaar aan bezig. Hopelijk kunnen we er komend voorjaar gebruik van gaan maken. Het zal een van de grootste verkoopwagens op de Belgi sche markt worden. We maken gebruik van de modernste technologieën voor op de markt. Er komt een gekoelde opslag en voor de afdeling sla en bladgroenten bou wen we vernevelingstechnologie in,” blikt Werner al vooruit.

Die wagen en de markthandel zal straks door zijn oudste zoon worden voortge zet. Bij Werner zit de AGF-handel in het bloed. Dat gen is overduidelijk ook bij zijn oudste zoon aanwezig, zijn broer heeft het AGF-gen niet overerft. Werners beide zoons helpen van jongs af aan mee op de markt, maar de lol die ze daaraan beleven, verschilt. “De oudste heeft het altijd leuk gevonden en helpt enthousiast mee. De jongste ook, maar die heeft nooit van dat vroege opstaan gehouden. Daar wordt hij niet blij van. Op zijn 16e is hij daarom een

Het interieur van de Opera Bar werd gron dig vernieuwd, met opvallende groentin ten volgens de laatste nieuwste trends. Er kwam ook een heel nieuwe keuken aan te pas om gasten wat meer te bieden dan drankjes en ze kunnen blijven zitten als ze “een hongertje krijgen.” Verder gaan ze in de Opera Bar ook voor de nodige reuring zorgen. De eerste oester-tasting is achter de rug en nieuwe evenementen staan op stapel. “We willen regelmatig evenemen ten op poten zetten, zoals bijvoorbeeld een afterworkparty of een namiddag met Franse chansons. Ook bij het komende WKvoetbal zullen we de wedstrijden op groot scherm gaan uitzenden.” Deze nevenacti viteit levert de familie Bruyninckx behoor lijk wat extra werk op. De dagen zijn een stuk langer, maar ieder kan nu doen wat hij het leukste vindt, dus ze zetten met zijn allen de schouders eronder. (ML) 

Warnez is gespecialiseerd in het telen, wassen, sorteren en verpakken van verse aardappelen en bedient verschillende type klanten:

- Retail - Groothandel - Food Service - Verwerkende industrie - Export - Aankoop - Verkoop

Voor vragen of meer informatie kunt u contact met ons opnemen: Aankoop: Stijn.DePourcq@warnezpotatoes.be Verkoop: Jurgen.Duthoo@warnezpotatoes.be

Warnez est spécialisé dans la culture, le lavage, le tri et le conditionnement de pommes de terre fraîches et sert différents types de clients: - La grande distribution - Les grossistes - La restauration - L’industrie de transformation - L’exportation

Pour toute question ou information complémentaire, veuillez nous contacter: Achats: Stijn.DePourcq@warnezpotatoes.be Ventes: Jurgen.Duthoo@warnezpotatoes.be

De meeste gekozen receptcategorie van bestelde recepten in 2021 was vegetarisch. 33% van de Nederlandse en 30% van de Belgische HelloFreshgebruikers koos voor die categorie.

Inhoud van de HelloFresh-box begint en eindigt bij de klant

Wat eten we vandaag? Het is de grote vraag waar consumenten dagelijks mee worstelen. 37% van de Nederlanders en 56% van de Vlamingen ervaart zelfs stress tijdens het bedenken van maaltijden, weet Ruth Andreae, receptontwikkelaar bij HelloFresh. In 2011 pakte het bedrijf als een van de eerste ter wereld groots uit als maaltijdboxleverancier om dit probleem voor consumenten op te lossen.

Via actieve marketingcampagnes heb ben ze een klantenbestand opge bouwd dat nog altijd groeiende is. Wereld wijd leverde de maaltijdboxleverancier in

Het merendeel van de Nederlanders (67%) en Vlamingen (72%) wil voedselverspilling verminderen om geld te besparen. Ruth: “Omdat wij alle producten in precies de juiste hoeveelheden bij de consument thuis leveren, heb je bijna geen voedselverspilling. En mocht er dan toch iets over zijn? Dan proberen we onze klanten tips aan te reiken over wat te doen met restjes via onze kanalen.”

het derde kwartaal van 2022 243 miljoen maaltijden aan 7,3 miljoen actieve klan ten. Ook biedt HelloFresh tegenwoordig fruit-, ontbijt-, brunch-, bak-, wijn- en gelegenheidsboxen aan. Ruth: “We heb ben verschillende boxen die inspelen op het seizoen/moment. Denk hierbij aan een barbecequebox gedurende de zomer periode of een brunchbox voor speciale momenten zoals Moederdag of Pasen.” Het gemak van een wekelijkse fruitschaal bij de bestelling is goed aangeslagen onder gebruikers. Hoe populair de fruit box precies is, kan Ruth niet vertellen, aangezien HelloFresh beursgenoteerd is. De fruitbox is niet gepersonaliseerd, de box bevat verschillende soorten fruit, zowel Hollands seizoensfruit als exotisch fruit.

KORTE KETEN

Inkopen gebeurt zo veel mogelijk in de korte keten. De ingrediënten van de maaltijden en boxen bestelt HelloFresh rechtstreeks bij leveranciers en telers. De boxen worden vervolgens ingepakt in de geconditioneerde distributiecentra van HelloFresh en bezorgd bij de consument thuis met eigen gekoelde busjes. “Door deze verkorte keten besparen we op ver schillende vlakken zoals transporttijd, opslag en CO2-uitstoot,” benadrukt Ruth. “Onze producten komen voornamelijk van telercoöperaties. Hierbij houden de telers rekening met de vraag vanuit HelloFresh en wordt een product dus regelmatig spe ciaal voor ons geteeld. Kwaliteit en vers

Maaltijdboxen stijgen snel in populariteit. In 2019 bestelde 4,6 procent van de Nederlandse huishoudens weleens een maaltijdbox, in 2021 lag dat percentage op 5,7. Uitgedrukt in absolute getallen: 364.000 huishoudens in 2019, tegenover 459.000 in 2021. Dat blijkt uit cijfers van marktonderzoeker GfK.

Receptontwikkelaar Ruth Andreae

Voorbeelden van recepten uit de bakbox die populair zijn bij HelloFresh-gebruikers zijn het bananenbrood met walnoten en kokos en de carrot cake met creamcheesetopping.

heid staan bij het selecteren van de ingre diënten in de box altijd op één. Daarom kiezen we er – waar mogelijk – voor om direct samen te werken met leveranciers van dichtbij, die zich ook inzetten voor duurzaamheid. Zo zijn de ingrediënten niet te lang onderweg, weten we precies waar ze vandaan komen en hoe ze zijn geproduceerd.”

HelloFresh is een datagedreven bedrijf en kan goed meebewegen met de voor keuren van klanten. Als uit klantdata bijvoorbeeld blijkt dat een bepaalde keu ken erg in trek is, past HelloFresh het aanbod hier waar mogelijk op aan. Via een technologieplatform aan de achter kant van de website wordt klantgedrag gemeten en aan de hand van die gege vens bedenkt en ontwikkelt HelloFresh

voedingscentrum. “Onze eigen diëtisten zien erop toe dat de recepten in balans zijn en van alle nodige voedingswaarden voorzien zijn. Zo bevat ieder recept onge veer 200 gram groenten. Verder houden we altijd rekening met de portiegrootte van een gerecht zodat het niet te veel of te weinig is. We testen recepten uitvoe rig en luisteren naar feedback van onze klanten. Ook geven we de klant tips om voedselverspilling te voorkomen. Bij

In de top 3 van favoriete keukens in Nederland stonden vorig jaar de Italiaanse, Fusion en de Aziatische keuken. De top 3 keukens in België waren Italiaans, Fusion en Nederlands.

twist, zoals zoete-aardappelstamppot met kruidenkaasblokjes en zoete hutspot met rookworst en spekjes in plaats van de traditionele stamppot/hutspot,” aldus Ruth. “We helpen klanten graag om nieu we ingrediënten en recepten te ontdek ken. We merken dat dit een van de dingen is die mensen aanspreekt aan HelloFresh. Orzo is bijvoorbeeld een ingrediënt dat een aantal jaar geleden nieuw was in Nederland en erg goed in de smaak viel bij HelloFresh-gebruikers. Dit ingredi ent staat nog steeds vaak op het menu, maar wel elke keer net in een ander jasje. Zo hebben we bijvoorbeeld de orzo met frisse citroenricotta en kastanjecham pignons, de orzo met spinazie en mini-ro matomaten en de mediterrane orzo met kipgehakt en aubergine.”

vervolgens recepten en maaltijden. Ruth: “De inhoud van de box begint en eindigt met feedback van onze klanten. Op basis daarvan creëren wij recepten. De recep ten worden getest door een testpanel dat ons voorziet van feedback. Op basis daar van wordt bepaald of de recepten opge nomen worden in het weekmenu. Als een recept op het menu staat meten we met een score de prestatie. Hiermee kunnen we recepten met elkaar vergelijken en blijven verbeteren.”

Bij het samenstellen van de recepten houdt HelloFresh zoveel mogelijk reke ning met het seizoen. Ruth: “Zo staan er voor deze herfst bijvoorbeeld recepten op het menu met radijs, koolrabi, pasti naak, spinazie en witlof. Deze ingrediën ten komen in deze periode allemaal van Nederlandse bodem.”

De recepten zijn ook voedzaam. Tijdens het ontwikkelen houden ze zoveel moge lijk rekening met de voorschriften van het

voorbeeld door gerechten die het kortst houdbaar zijn eerst te bereiden of door een lekkere lunchsalade te maken van restjes aardappelen.”

VERANDERING VAN SPIJS DOET ETEN

De doelgroep van HelloFresh is breed en bedient klanten met verschillende eet voorkeuren en is er voor het drukke gezin, waarbij de ouders geen tijd hebben voor boodschappen of het bedenken wat er op tafel komt, tot klanten die graag nieuwe dingen willen proberen. De missie van HelloFresh is ‘Change the way people eat forever’. Verandering van spijs doet eten en dat lukt HelloFresh. Bij Nederlandse klanten van HelloFresh kwam de tradi tionele ‘Nederlandse keuken’ niet voor in de top 3 van favoriete keukens (zie inzet). “Belgen appreciëren Nederlandse gerechten wel heel erg en plaatsen deze keuken wel in hun top 3. Ondanks dat dit in Nederland niet het geval is, hebben we uiteraard wel Nederlandse gerechten op het menu staan. Vaak is dit wel met een

Ook voor groenten spant HelloFresh zich in. “Afgelopen jaar hebben we het maandthema 'vergeten groenten' gehad. Elke week kon de klant kiezen voor een gerecht met een vergeten groenten. Hierbij hoorde onder andere een ravioli met vergeten groenten. De ravioli in dit recept is gevuld met pastinaak, knolsel derij, pompoen, aardpeer, rode ui, wortel en gele wortel.” (ML)

HelloFresh houdt nauwgezet de trends en ontwikkelingen in de gaten op het gebied van eten en drinken. Uit onderzoek blijkt dat 59% van de Nederlanders en 67% van de Belgen verantwoorder om wil gaan met eten. De voornaamste reden hiervoor is uit gezondheidsoverwegingen (NL 40%, BE 35%). Dat ziet HelloFresh ook steeds meer terug in de stijgende vraag van hun klanten naar gezonde en snelle maaltijden.

“Regelmatig wordt een product speciaal voor ons geteeld”

Welke factoren bepalen de ophoping van lipiden in avocado?

Landen als Australië of Nieuw-Zeeland onderzoeken al langer het effect van een bepaalde klimaatzone op de ophoping van oliën en droge materie, evenals de relatie tussen deze twee variabelen.

Om te bepalen of er op dit vlak verschillen bestaan tussen de avocadoteeltgebieden in Chili, werden 6 volwassen avocado boomgaarden (7 jaar of ouder) gekozen in de regio’s Coquimbo, Valparaíso en O'Higgins. In elke boomgaard werden vier gezonde bomen met een vergelijkbare vruchtbelasting geselecteerd.

Op verschillende tijdstippen werden per geselecteerde boom vier vruchten geplukt. De bemonstering is uitgevoerd van begin juni tot eind januari en de monsters wer den naar het laboratorium van de Faculteit Landbouwwetenschappen van de Univer siteit van Chili gebracht, waar een databa se werd aangelegd.

Oliezuur (een enkelvoudig onverzadigd vetzuur) vertegenwoordigt tussen 40% en 45% van alle vetzuren in het vruchtvlees van avocado. In het vruchtvlees bevindt zich de grootste hoeveelheid lipiden, ongeveer 70% van de hele vrucht. In de pit maken lipiden minder dan 30% van het geheel uit. De belangrijkste lipide is er linolzuur.

In het onderzoek dat werd uitgevoerd door dr. Bruno Defilippi en medewerkers van het Nationale Instituut voor Landbou winnovatie (Inia) werd aangetoond dat de ophoping van lipiden in het vruchtvlees van avocado sterk afhankelijk is van de temperatuur. De accumulatie van droge materie in een boomgaard gelegen aan de kust volgde niet hetzelfde patroon als die van een boomgaard in het binnenland.

Reeds

aan het eind van de jaren '70 van de vorige eeuw bleek uit testen dat, hoewel de pit niet zoveel lipiden heeft, er een direct verband bestaat tussen de grootte van de pit en het gehalte aan vet zuren in het vruchtvlees. Vruchten met grotere pitten hebben een hoger oliege halte. In de jaren '90 werd deze relatie bevestigd door onderzoek van het Cen

trum voor Naoogstonderzoek (Cepoc) van de Universiteit van Chili. Er werd vastge steld dat in 80% van de bestudeerde avo cadoboomgaarden het fruit met de groot ste pitten een hoger oliegehalte hadden in het vruchtvlees.

Maar het is niet de enige factor die de ophoping van oliezuur in avocado's bepaalt.

Fruit in het binnenland had 55 dagen eerder 23% droge materie. In de kustge bieden is de temperatuur lager. Aan de hand van temperatuurmetingen kan men nu weten wanneer een avocado in een bepaald gebied 10% olie zal bevatten, of anders gezegd, 23% droge materie. 

Onbekend maakt onbemind: Pitaja / dragonfruit

Toen ik enkele jaren geleden op vakantie was in Spanje, stuitte ik bij toeval op een marktkraam vol met pitaja’s. Ik werd gelijk gegrepen door de opvallende verschijning. Pitaja is namelijk het Spaanse woord voor ‘drakenfruit’, wat verwijst naar de fel rode schil met stekelige groene bladeren rondom de vrucht. Het vruchtvlees is wit van kleur en bevat vele zwarte pitjes. De laatste jaren kom ik deze vrucht ook zo nu en dan in de Nederlandse supermarkten tegen, daarom vertel ik je deze maand graag meer over deze relatief onbekende vrucht.

Pitaja is een tropische vrucht van een cactus die oorspronkelijk uit Midden-Amerika komt, maar inmiddels ook veelvuldig in Zuid-Amerika en Oost-Azië wordt gecultiveerd. Ook in Spanje zijn er steeds meer telers die de pita ja hebben omarmd. De bekendste verschijning van pitaja is rood van kleur en heeft wit vruchtvlees, maar er zijn ook gele en oranje varianten. Sommige hebben zelfs vruchtvlees met een rode of paarse kleur.

Pitaja is rijk aan vitamine C, wat een van de belangrijkste vitamines is voor het menselijk lichaam. Het is nodig voor de aanmaak van colla geen, dat verantwoordelijk is voor een gezonde huid. Ook is deze vita mine belangrijk voor een gezond immuunsysteem. Daarnaast bevor dert vitamine C de opname van ijzer uit de voeding. Het leuke is dat pitaja van nature rijk is aan ijzer, waardoor pitaja kan bijdragen aan de ijzerinname. IJzer is één van de mineralen waar mensen vaker een tekort aan hebben. IJzer speelt een belangrijke rol bij het trans port van zuurstof in het lichaam.

Daarnaast is pitaja ook een goede bron van vezels. Vezels staan erom bekend de spijsvertering te kunnen verbeteren, maar er zijn ook aanwijzingen dat vezels het risico op diverse gezond heidsproblemen kunnen verminderen, zoals hart- en vaatziek ten, diabetes type 2 en overgewicht. Ook wordt er steeds vaker een link gevonden tussen een lagere kans op dikkedarmkan ker en een hogere inname van vezels. Ons lichaam kan vezels niet verteren, maar de darmbacteriën kunnen ze wel fermen teren. Ze gebruiken de vezels als brandstof voor hun groei, wat gunstig is voor onze gezondheid. Het blijkt dat pitaja vooral de groei van melkzuurbacteriën en bifidobacteriën kan bevorde ren. Dit zijn bacteriën die bekend staan als gunstig voor onze gezondheid.

Deze vrucht is ook heel interessant als bron van magnesium. Een portie pitaja voorziet in bijna 20% van de aanbevolen dage lijkse hoeveelheid aan dit mineraal. Magnesium is aanwezig in alle lichaamscellen en neemt deel aan meer dan 300 belangrijke chemische reacties in het lichaam. Zo is magnesium onderdeel van enzymatische processen die nodig zijn voor de afbraak van voedsel tot energie, maar speelt het ook een rol bij de spiercon tractie, botvorming en aanmaak van ons DNA.

Ook op het gebied van de antioxidanten is pitaja interessant. Zo bevat deze vrucht vele antioxidanten in de vorm van onder meer polyfenolen, carotenoïden en betacyaninen. Uit reageer buisstudies blijkt dat deze stoffen oxidatieve stress kunnen bestrijden. Voedingspatronen die rijk zijn aan carotenoïden worden in verband gebracht met een lager risico op kanker en hartziekten.

Ga bij de aanschaf altijd voor een pitaja die helderrood is, dan weet je zeker dat het om een vers exemplaar gaat. Laat deze dan een paar dagen thuis in de fruitschaal liggen, tot de kleur wat donkerder is geworden. Als de vrucht rijp is, veert deze een beetje mee als je er zachtjes in knijpt. Een rijpe pitaja kun je net als een banaan met de hand pellen, maar veel mensen snijden hem met een mes doormidden en lepelen het vruchtvlees eruit. Onrijpe draken vruchten zijn groen van kleur. Als deze vrucht niet rijp genoeg is, heeft deze een neutrale smaak. Sommige mensen denken dat dit de natuur lijke smaak is, maar dat is dus niet terecht. Pas overigens op, als je veel donkere plekken ziet, kan dit erop wijzen dat hij overrijp is. Het vrucht vlees is dan meestal zeer donker van kleur en de smaak verre van opti maal.

Als je pitaja eenmaal rijp is, kun je hem zo leeg lepelen, maar er zijn nog tal van andere opties. Zo kun je er uitstekend je salades, smoothies en yoghurts mee verrijken. In warme landen maakt men er ook vaak een sorbetijs van. Als je wat over hebt, kun je het vruchtvlees tot vijf dagen in de koelkast bewaren, mits deze goed afgesloten wordt bewaard. In de vriezer blijft pitaja zelfs drie maanden goed, dus je zou in het seizoen ook een voorraadje aan kunnen leggen.

Hopelijk heb ik je enthousiast kunnen maken voor de pitaja en neem je deze vrucht ook eens mee als je er bij toeval op stuit. Als je hem nog nooit hebt geprobeerd, dan zou ik deze vrucht zeker op je bucketlist zetten!

Juglen Zwaan

www.ahealthylife.nl

Mariska Dielissen, De Groenteloods:

meer energie je erin steekt, hoe meer omzet je eruit kunt halen”

“Geen enkele poespas, gewoon basic groenten- en fruithandel. Daar is nog duidelijk behoefte aan,” vertelt Mariska Dielissen. Samen met haar man Rogier van Breemen hebben ze op zaterdag in Eindhoven een markthandel en runnen ze daarnaast sinds anderhalf jaar een ‘marktplaats aan huis’, De Groenteloods genaamd. Daardoor zijn ze met de markthandel in Tilburg gestopt.

Oudere groentemannen hoor je nog weleens over de tijd dat ze nog pallets verkochten in plaats van kistjes, maar dat soort handel is echt niet verdwenen, getui ge deze ondernemers. “Als de prijs goed is, kun je alles verkopen,” is Mariska’s erva ring. Dat betekent in hun geval scherp en kort op de bal inkopen en deels zelf telen. “Bij Rogier gaat de wekker steeds vroe ger,” vertelt Marika. Om half twee staat hij naast het bed om handel te gaan halen en stevig te onderhandelen. “We draaien het om. Rogier schat in voor welke prijs hij de pallet kan verkopen en geeft de maximale prijs die hij ervoor wil betalen.”

Dat ouderwetse handjeklap leerde hij van Mariska’s familie die voorouders heeft in de AGF-handel. De opa van Mariska heeft de Besterdse markt in Tilburg nog mee opgezet en reed er in die tijd met paard en wagen naartoe om zijn zelf verbouwde groente te verkopen. In de loop der jaren werd de handel breder en die formule werkt nog altijd. De vader van Mariska staat ook nog altijd op de markt en ver bouwt zelf groenten, net als Mariska en haar man. Het gaat om courgettes, suiker mais, pompoenen, meiknolletjes, boeren kool, diverse verse kruiden, etc.

“Ik heb het met de paplepel binnenge kregen, maar eigenlijk wilde ik er altijd ver weg van blijven,” vertelt Mariska. Ze droomde wel van een eigen zaak. Haar man Rogier wilde wel een friettent begin nen, maar nadat duidelijk werd dat er min stens een investering van minimaal 2 ton aan zat, kozen ze toch voor gezonde han del. “Mijn vader stelde voor het eens op de markt te proberen en heeft hem in een jaar het vak geleerd. Rogier vond het leuk en zo ben ik er ook weer in opgeslokt,” vertelt Mariska.

Samen zetten ze een succesvolle markthandel op in Eindhoven en daarna in Tilburg. Anderhalf jaar geleden startte Mariska in coronatijd voor één dag in de week met een verkooppunt in Oisterweek aan huis: De Groenteloods. Dat was begon nen met een aardbeienautomaat, die werd uitgebreid met een eerste kraampje. Maar al snel was er een tweede kraampje nodig en nog een en…, er kwamen winkelmand

“Hoe

Mariska Dielissen en haar man Rogier van Breemen

jes en recent werden winkelkarren aan geschaft. De Groenteloods groeit gestaag door. De klanten blijven maar komen en halen er inmiddels hun groenten en fruit voor de hele week. “De Groenteloods heeft een sneeuwbaleffect veroorzaakt. Eerst dachten we dat het na de boost door coro na zou wegebben, maar de mensen blijven komen zonder dat we daarvoor reclame maken.” Daarom zijn ze gestopt met de markt in Tilburg, in Eindhoven blijven ze staan, die is inmiddels ook flink uitgedijd tot een heel gangpad.

Het succes van hun handel is een combi natie van kwaliteit, prijs en geen poespas.

“Hoe meer energie je erin steekt, hoe meer je eruit kunt halen,” stelt Mariska. Al die energie gaat naar de producten. “We zijn echte marktlui en hebben altijd moeten vechten voor onze plek, de prijs-kwali teitsverhouding is ontzettend belangrijk voor succes.”

Wat aan groenten niet zelf wordt ver bouwd, wordt door Rogier opgekocht bij boeren en tuinders in de omgeving die goed zijn met hun producten. Voor appels, aardappelen en uien rijden ze naar Zee land. Zoveel mogelijk alles vers van het land. Wat ze niet direct bij telers kunnen halen komt van grossiers, zoals bananen,

druiven en sinaasappels. Daar kopen ze ook de buitenbeentjes die de supermarkt niet inkomen. “Zolang de kwaliteit goed is, kan ik best een partij sinaasappels met een schilbeschadiging verkopen.”

De consument wil waar voor zijn geld. Al die toegevoegde waarde is alleen maar ballast, is de mening van Mariska en Rogier. “We verkopen alleen maar werk. Want met teelt erbij zitten we zelf al tot over ons oren in het werk. Als je gaat snij den, dan moet je machines hebben, en koe ling, en lampen en ga zo maar door. Nee hoor, niets voor ons. Wij hebben thuis een koeling voor opslag met zonnepaneeltjes

en geen gas. Wij verkopen boerenkool aan de stronk, waar zie je dat nog?” Meer luxe voor zichzelf vinden ze ook niet nodig. “We zijn old school. Op de markt in Eindhoven staan we gewoon met houten kramen. Een mooie verkoopwagen lijkt misschien makkelijk, maar je moet die net zo goed in- en uitruimen, qua werk scheelt dat niet echt. Bovendien denken we dat zo’n wagen afstand creëert tussen jou en je klanten en vermoeden we dat klanten denken dat de prijs van onze producten daardoor minder scherp zijn.”

Op de markt verkopen ze vooral de gang bare handel. In De Groenteloods kan

Mariska meer experimenteren met het assortiment. “Mensen willen verrast wor den en nieuwe dingen uitproberen, daar lopen ze op. Zo hadden we laatst sprouting paarse broccoli en dragonfruit. Zulke frat sen zou ik op de markt niet uithalen, maar het slaat aan, dus volgende keer nemen we dat weer mee. We verkopen ook veel ver geten groenten als rammenas, peterselie wortel, verschillende soorten bietjes. We breiden steeds een stukje uit.”

De Groenteloods biedt naast een breder assortiment nog meer mogelijkheden. “We hebben speeltafels en een luchtkus sen voor de kinderen, zodat de moeders

hier rustig kunnen shoppen en de kinde ren vertier hebben. We hebben ook een paar kippen aangeschaft. Hier in de buurt is geen kinderboerderij, dus misschien nemen wij wel wat dieren erbij. We hebben genoeg ideeën, maar nemen kleine stapjes. Het moet allemaal niet te snel gaan, want ik wil het goed in de hand kunnen houden,” besluit Mariska. (ML)

mariskadielissen@hotmail.com

Granaatappel past goed in dieet om gewicht te verliezen

Granaatappel kan een onderdeel zijn van een afslankdieet, en helpen bij het afvallen, omdat het relatief minder calo rieën bevat dan andere voedingsmidde len. Per 100g granaatappel bevat het 83 calorieën. Dit is laag in vergelijking met meer calorierijk voedsel, zoals verwerkt en verpakt junkfood. Granaatappel is ook een bron van vezels (per 100g bevat het 4g vezels), wat helpt om een vol gevoel te

behouden, naast andere gezondheidsvoor delen. Al met al is granaatappel ook een gezond voedingsmiddel. Zolang je de calo rieën van granaatappel in je dagelijkse calorie-inname kunt inpassen, kan het een goed voedingsmiddel zijn om af te vallen. Andere vruchten zouden eveneens goed werken, omdat ze over het algemeen ook vrij weinig calorieën bevatten. 

Dief loopt zich vast in aardappelveld

Tijdens een patrouille spotten een Brits politieteam een verdacht busje met vermoedelijk valse kentekenplaten. Toen ze het busje wilden aanhouden reageerde de bestuurder niet op het stopteken maar reed in volle snelheid een aardappelveld in, in een poging te ontsnappen. De dief kwam echter niet ver vanwege de aardenrichels waarin de aardappelen worden verbouwd. Volgens de politie kwam het busje al stuiterend over de richels tot stilstand, waarna de dief nog rennend aan de politie probeerde te ontsnappen. Politiemannen moesten er ook rennend achteraan en spraken van een scene uit ‘Starsky en Hutch’. Uiteindelijk konden ze de bestuurder arresteren op verdenking van een reeks vermeende strafbare feiten, waaronder diefstal van een busje.

FAO neemt bananenprijzen onder de loep

Waar de wereldwijde import van bananen in het afgelopen decennium, tussen 2011 en 2021, steeg met 21 procent tot 19.448.000 ton in 2021, maakten de prijzen een heel andere ontwikkeling door, laat FAO in een onlangs verschenen rapport over bananen weten.

In bijvoorbeeld Frankrijk lagen de groot handelsprijzen in 2021 op hetzelfde niveau als in 2011: 0,91 euro terwijl de importprijzen in die tijd slechts 6 euro cent plusten en in 2021 uitkwamen op 0,74 euro. In de periode tussen 2011 en 2021 lagen de gemiddelde importprijzen in Frankrijk op 0,74 euro (door FAO bere kend als USD 0,89), de groothandels beur den gemiddeld 0,95 euro (1,15 USD) voor een kilo bananen en de retail verkocht ze voor gemiddeld 1,81 euro(2,19 USD). De opslag van import naar groothandel

bedroeg gemiddeld 28 procent en tussen groothandelsprijs en consumentenprijs werd 91 procent overbrugd. Op het laagste niveau bedroegen de importprijzen 0,68 euro per kilo (2011) en op de top 0,76 euro per kilo. Dat was in de jaren 2012 en 2016. Ter vergelijking: in 2021 was de import prijs van een kilo bananen in Frankrijk 0,74 euro. Dit komt overeen met de gemid delde importprijs gedurende de periode 2011-2021. De groothandelaren beurden minimaal 0,91 euro (in 2011 en 2021) en maximaal 1,01 euro (2016). Voor de retailprijzen gold een minimum van 1,70 euro in 2011 en een maximum van 1,88 in 2021. Daarmee lijken de supermark ten in Frankrijk de schakel met de meest constante prijsvorming en –stijging: bijna 11 procent in 2021 ten opzichte van 2011. Voor de importeurs geldt een toename van bijna 9 procent en de Franse groothande laren kregen zowel in 2011 als in 2021 0,91 euro voor een kilo bananen. Vooral in de laatste jaren liggen de importprijzen op

een min of meer gelijk niveau en nemen de groothandelsprijzen eerder af dan toe.

JAPAN

Een ander land waarover FAO in detail rapporteert is Japan. Tussen 2011 en 2020 lag de importwaarde van een kilo bana nen daar gemiddeld op 91,06 JPY (door FAO omgerekend tot 0,88 USD), minimaal 63,98 JPY in 2012 en maximaal 107,87 JPY in 2016. Het procentuele verschil tussen de hoogste en de laatste importprijzen bedraagt 68,6 procent. In 2020 was de importprijs 101 JPY. Dat is in lijn met de importprijzen van de laatste drie jaren, maar lager dan in 2016 toen een maximum van 107,87 JPY werd betaald. De gemiddel de groothandelsprijs in dezelfde periode lag op 162,50 JPY (1,58 USD), wat een dik ke 78 procent meer is dan de gemiddelde importprijs. De laagste groothandelsprijs werd in 2012 genoteerd, 125 JPY, en de hoogste in 2016, 185 JPY. Een plus van 48 procent. Overigens hebben ook hier de prijzen de top in 2016 niet meer geëven aard. In 2020 kwam de gemiddelde groot handelsprijs voor een kilo bananen in Japan uit op 171 JPY. De retailprijzen in Japan liggen gemiddeld ruim 47 procent hoger dan de groothandelsprijzen: 239,10 JPY (2,05 USD). De laagste retailprijzen

2011

January 895 745 823 729 765 788 784 802 743 784 771

February 960 940 833 765 827 839 781 871 768 824 782

gende jaren niet meer weten te evenaren, terwijl de retailprijzen wel doorstegen.

March 889 924 833 811 858 844 795 902 830 822 799

April 895 955 847 888 845 828 811 907 832 830 804

May 886 943 812 815 842 821 828 814 821 833 798

June 823 837 803 788 802 839 829 786 784 800 789

IMPORTPRIJS HOGER DAN GROOTHANDELSPRIJS

July 754 693 763 756 807 840 812 750 770 750 717

August 713 794 734 743 810 804 792 730 749 757 758

September 721 863 729 750 808 810 777 759 769 772 777

werden in 2012 gerealiseerd met 201 JPY en de hoogste in 2020 toen ze 276 JPY per kilo bananen bedroegen. Dat is een plus van 37,31 procent. In Japan stijgen de prij zen in alle schakels, al is de laatste jaren een afvlakking zichtbaar. Zowel de importen groothandelsprijzen hadden in 2016 een piek en hebben die prijzen in de vol

October 722 861 702 796 825 815 784 790 774 768 798

Ook de bananenprijzen in de Verenigde Staten zijn door de FAO uitgewerkt. In de periode tussen 2011 en 2021 werd een kilo bananen in de VS geïmporteerd voor

November 716 832 653 800 790 795 788 757 772 749 792

December 715 856 709 770 790 789 771 738 772 756 783

YEAR AVERAGE 807 854 770 784 814 818 796 800 782 787 781

USD/TONNE YEAR AVERAGE 1 125 1 100 1 022 1 043 903 905 899 948 876 897 924

January 812 708 794 715 743 730 750 760 708 800 740

February 928 863 848 760 810 840 750 830 733 830 750

January 892 945 929 926 909 1 040 1 002 1 134 1 137 1 170 1 237

February 1 002 1 068 923 954 1 002 1 054 1 054 1 268 1 157 1 185 1 223

March 785 890 810 780 810 840 750 825 808 820 798 April 775 860 804 760 810 830 773 778 798 780 810

March 996 1 144 937 965 1 039 1 013 1 068 1 164 1 178 1 195 1 226

May 820 June 568 840

April 1 027 1 030 903 930 1 032 993 1 064 1 157 1 164 1 281 1 226

May 1 011 953 909 915 944 985 1 085 1 151 1 123 1 295 1 226

July 495 656 700 688 725 780 688 640 700 680 705

June 976 954 910 927 923 993 1 095 1 157 1 126 1 295 1 226

August 534 663 700 690 700 768 670 653 713 700 680

July 961 965 923 930 938 1 009 1 095 1 137 1 126 1 270 1 235

August 951 951 940 958 958 1 043 1 095 1 109 1 123 1 250 1 230

September 947 965 937 923 947 999 1 095 1 113 1 151 1 240 1 185

September 750 October 773 750 November 640 730 655 740 696 670 700 640 750 730 730 December 640 730 700 730 690 670 700 670 750 730 730

October 954 956 931 898 930 968 1 082 1 123 1 134 1 133 1 151

November 956 934 923 899 930 958 1 078 1 123 1 130 1 130 1 144

YEAR AVERAGE 675 758 741 735 754 762 725 708 741 752 742

December 942 944 923 909 930 958 1 095 1 130 1 137 1 151 1 157

USD/TONNE YEAR AVERAGE 939 974 984 976 837 843 819 836 830 859 877

YEAR AVERAGE 968 984 924 928 957 1 001 1 076 1 147 1 141 1 216 1 205

JAPAN ( ...JPY / tonne... )

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

January 53 000 52 100 67 800 79 200 87 100 91 600 83 100 80 300 93 700 92 700 February 56 500 56 900 71 200 79 400 89 000 98 000 89 600 88 000 91 000 94 400 March 64 500 65 200 77 100 82 700 95 800 109 200 96 900 94 800 94 100 88 900 April 74 100 72 200 82 100 90 000 102 500 112 800 106 100 109 000 103 600 102 100 May 78 500 72 300 92 500 93 100 109 300 114 600 116 200 112 500 108 400 105 300 June 75 800 71 100 89 600 94 500 115 600 115 600 112 100 110 000 109 800 116 400 July 86 200 69 600 86 600 97 000 117 700 120 200 106 100 110 100 110 200 114 800 August 72 600 66 400 83 200 94 800 117 000 124 100 103 400 111 500 114 800 113 000 September 68 200 62 000 82 400 96 300 119 100 127 700 95 900 109 900 113 800 106 700 October

Banana Statistical Compendium 2021

Groothandelsprijzen in de Verenigde Staten, Japan en Frankrijk, per maand

FRANCE ( ...EUR / kg... )

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021

January 1.03 0.89 1.04 0.93 0.97 0.99 0.95 0.98 0.90 1.00 0.95

January 0.94 0.92 1.56 0.94 0.87 0.95 0.91 0.91 0.87 0.88 1.04

February 1.25 1.07 1.07 0.95 1.05 1.08 0.97 1.12 0.93 1.07 1.00

February 1.10 1.09 0.96 0.94 0.99 0.94 0.91 1.16 0.91 0.91 1.01

March 1.08 1.08 1.05 1.00 1.10 1.09 1.00 1.13 1.06 1.07 0.98

March 1.04 1.33 0.96 0.94 1.04 0.93 0.91 1.11 1.00 1.07 0.99

April 0.98 1.08 1.05 1.02 1.10 1.10 1.04 1.02 1.08 1.00 1.00

April 0.97 1.11 0.96 1.01 1.01 0.93 0.91 0.98 0.94 1.06 0.98

May 0.94 1.02 1.01 0.98 1.01 1.10 1.05 0.95 0.91 1.00 0.95

May 0.99 1.05 0.95 0.97 0.99 0.89 0.91 0.94 0.89 0.97 0.98

June 0.81 1.00 0.97 0.91 0.96 1.07 0.96 0.89 0.90 0.91 0.85

June 0.98 0.97 0.94 0.99 0.98 0.87 0.92 0.90 0.95 0.93 0.99

July 0.76 0.87 0.90 0.88 0.92 0.98 0.90 0.83 0.88 0.85 0.81

July 0.80 0.93 0.94 0.98 0.98 0.93 0.92 0.90 0.95 0.91 0.97

August 0.76 0.86 0.92 0.92 0.92 0.92 0.91 0.79 0.80 0.85 0.80

August 0.86 0.93 0.91 0.98 0.98 0.93 0.92 0.87 0.94 0.85 0.94

September 0.81 0.95 0.95 0.97 0.95 0.97 0.94 0.85 0.87 0.85 0.86

September 0.86 0.96 0.86 0.98 0.97 0.93 0.91 0.87 0.94 0.83 0.92

October 0.83 0.97 0.93 0.97 0.95 0.93 0.95 0.86 0.90 0.88 0.90

October 0.86 0.96 0.89 0.98 0.97 0.93 0.89 0.90 0.94 0.84 0.93

November 0.85 0.90 0.92 0.93 0.93 0.95 0.95 0.90 0.94 0.90 0.90

November 0.91 0.96 0.91 0.98 0.97 0.92 0.88 0.88 0.92 0.85 0.94

December 0.89 0.96 0.89 0.89 0.92 0.91 0.87 0.87 0.87 0.91 0.94 YEAR AVERAGE 0.93 1.01 0.98 0.96 0.97 0.92 0.91 0.94 0.93 0.92 0.97

December 0.83 0.91 0.93 0.93 0.94 0.95 0.95 0.90 0.93 0.90 0.90 YEAR AVERAGE 0.91 0.97 0.98 0.95 0.98 1.01 0.96 0.94 0.92 0.94 0.91 USD/KG YEAR AVERAGE 1.27 1.24 1.30 1.26 1.09 1.12 1.09 1.11 1.04 1.07 1.07 JAPAN ( ...JPY / kg... ) 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

January 1.29 1.30 1.36 1.33 1.41 1.30 1.21 1.26 1.33 1.32 1.31

February 1.39 1.37 1.29 1.30 1.41 1.26 1.40 1.28 1.30 1.32 1.32

gemiddeld USD 1,05. In 2013 werd een laagterecord van USD 0,92 betaald en in 2020 de hoogste prijs van 1,22 USD. Daar tussen is een verschil van 33 procent. De groothandelaren beurden minimaal 0,91 USD (2017) en maximaal 1,01 USD voor een kilo bananen. Het gemiddelde tussen 2011 en 2021 kwam uit op 0,95 USD en lag daarmee onder de gemiddelde importprijs 13

March 1.40 1.38 1.26 1.30 1.29 1.29 1.21 1.27 1.32 1.33 1.32

April 1.31 1.41 1.28 1.35 1.29 1.32 1.24 1.30 1.30 1.30 1.29

May 1.40 1.38 1.30 1.29 1.26 1.31 1.28 1.21 1.26 1.28 1.32

June 1.42 1.38 1.27 1.27 1.30 1.32 1.21 1.26 1.32 1.14 1.27

July 1.38 1.37 1.27 1.27 1.37 1.41 1.20 1.27 1.37 1.30 1.32

August 1.38 1.31 1.24 1.14 1.32 1.41 1.24 1.27 1.27 1.20 1.28

September 1.36 1.35 1.30 1.27 1.33 1.39 1.17 1.21 1.27 1.28 1.32

October 1.33 1.38 1.28 1.37 1.36 1.21 1.18 1.25 1.27 1.27 1.32

November 1.35 1.35 1.29 1.35 1.32 1.13 1.25 1.28 1.35 1.24 1.32

December 1.35 1.37 1.33 1.36 1.24 1.21 1.21 1.30 1.37 1.19 1.37

Banana Statistical Compendium 2021

YEAR AVERAGE 1.36 1.36 1.29 1.30 1.32 1.30 1.23 1.26 1.31 1.26 1.31

January 121 121 139 147 175 183 151 168 176 156 February 129 124 150 161 186 189 169 175 178 167 March 140 130 161 167 189 191 178 180 179 175 April 148 135 172 177 189 197 175 178 182 188 May 145 135 169 174 188 204 162 173 176 192 June 140 133 161 172 192 204 167 166 173 177 July 133 130 153 176 199 202 177 172 182 165 August 122 125 143 174 200 200 164 177 184 176 September 125 119 143 173 192 189 156 176 182 183 October 133 118 148 168 179 174 147 171 170 176 November 131 116 142 164 162 154 148 164 160 160 December 122 121 138 164 161 140 157 167 150 142 YEAR AVERAGE 132 125 151 168 184 185 163 172 174 171 USD/KG YEAR AVERAGE 1.66 1.57 1.55 1.59 1.52 1.71 1.45 1.58 1.60 1.58

FRANCE ( ...EUR / kg... ) 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021

January 1.03 0.89 1.04 0.93 0.97 0.99 0.95 0.98 0.90 1.00 0.95 February 1.25 1.07 1.07 0.95 1.05 1.08 0.97 1.12 0.93 1.07 1.00 March 1.08 1.08 1.05 1.00 1.10 1.09 1.00 1.13 1.06 1.07 0.98 April 0.98 1.08 1.05 1.02 1.10 1.10 1.04 1.02 1.08 1.00 1.00 May 0.94 1.02 1.01 0.98 1.01 1.10 1.05 0.95 0.91 1.00 0.95

June 0.81 1.00 0.97 0.91 0.96 1.07 0.96 0.89 0.90 0.91 0.85

July 0.76 0.87 0.90 0.88 0.92 0.98 0.90 0.83 0.88 0.85 0.81

August 0.76 0.86 0.92 0.92 0.92 0.92 0.91 0.79 0.80 0.85 0.80

September 0.81 0.95 0.95 0.97 0.95 0.97 0.94 0.85 0.87 0.85 0.86

October 0.83 0.97 0.93 0.97 0.95 0.93 0.95 0.86 0.90 0.88 0.90

November 0.85 0.90 0.92 0.93 0.93 0.95 0.95 0.90 0.94 0.90 0.90

December 0.83 0.91 0.93 0.93 0.94 0.95 0.95 0.90 0.93 0.90 0.90

YEAR AVERAGE 0.91 0.97 0.98 0.95 0.98 1.01 0.96 0.94 0.92 0.94 0.91 USD/KG YEAR AVERAGE 1.27 1.24 1.30 1.26 1.09 1.12 1.09 1.11 1.04 1.07 1.07 JAPAN ( ...JPY / kg... )

Banana Statistical Compendium 2021

Detailhandelsprijzen in de Verenigde Staten, Japan en Frankrijk, per maand

October 1.34 1.33 1.29 1.28 1.27 1.26 1.21 1.27 1.26 1.27 1.32

November 1.32 1.32 1.29 1.31 1.27 1.26 1.21 1.25 1.26 1.27 1.36

December 1.32 1.34 1.31 1.29 1.28 1.27 1.23 1.27 1.26 1.26 1.37

YEAR AVERAGE 1.35 1.33 1.32 1.32 1.28 1.26 1.24 1.27 1.26 1.27 1.32

FRANCE ( ...EUR / kg... )

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021

January 1.70 1.62 1.75 1.74 1.74 1.82 1.81 1.83 1.82 1.85 1.86

February 1.85 1.70 1.82 1.77 1.77 1.85 1.85 1.86 1.85 1.86 1.90

March 1.88 1.77 1.81 1.76 1.79 1.84 1.85 1.86 1.82 1.85 1.89

February 1.38 1.33 1.35 1.32 1.30 1.26 1.26 1.27 1.26 1.27 1.30

March 1.37 1.34 1.34 1.32 1.31 1.29 1.26 1.28 1.28 1.27 1.31

April 1.37 1.33 1.32 1.32 1.32 1.27 1.26 1.27 1.25 1.28 1.33

May 1.36 1.32 1.33 1.33 1.28 1.26 1.24 1.27 1.28 1.30 1.32

June 1.35 1.33 1.33 1.34 1.27 1.25 1.26 1.27 1.27 1.30 1.31

July 1.35 1.33 1.33 1.34 1.28 1.25 1.25 1.27 1.25 1.28 1.31

August 1.34 1.31 1.31 1.34 1.28 1.24 1.24 1.25 1.27 1.27 1.30

September 1.34 1.32 1.32 1.34 1.28 1.27 1.20 1.26 1.25 1.27 1.32

October 1.34 1.33 1.29 1.28 1.27 1.26 1.21 1.27 1.26 1.27 1.32

November 1.32 1.32 1.29 1.31 1.27 1.26 1.21 1.25 1.26 1.27 1.36

December 1.32 1.34 1.31 1.29 1.28 1.27 1.23 1.27 1.26 1.26 1.37

YEAR AVERAGE 1.35 1.33 1.32 1.32 1.28 1.26 1.24 1.27 1.26 1.27 1.32

FRANCE ( ...EUR / kg... )

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021

January 1.70 1.62 1.75 1.74 1.74 1.82 1.81 1.83 1.82 1.85 1.86

February 1.85 1.70 1.82 1.77 1.77 1.85 1.85 1.86 1.85 1.86 1.90

March 1.88 1.77 1.81 1.76 1.79 1.84 1.85 1.86 1.82 1.85 1.89

April 1.80 1.84 1.84 1.79 1.83 1.89 1.87 1.89 1.88 1.90

May 1.78 1.80 1.81 1.77 1.83 1.89 1.86 1.85 1.85 1.94

June 1.73 1.78 1.84 1.78 1.85 1.86 1.85 1.85 1.85 1.89

July 1.67 1.78 1.84 1.78 1.82 1.92 1.85 1.82 1.86 1.91 1.89

August 1.60 1.72 1.80 1.74 1.84 1.93 1.87 1.91 1.89 1.91 1.90

September 1.57 1.70 1.76 1.73 1.77 1.83 1.79 1.79 1.77 1.84 1.84

October 1.58 1.72 1.75 1.76 1.79 1.84 1.78 1.82 1.80 1.82 1.86

November 1.62 1.75 1.75 1.76 1.81 1.84 1.82 1.81 1.83 1.87

April 1.80 1.84 1.84 1.79 1.83 1.89 1.87 1.89 1.88 1.90

May 1.78 1.80 1.81 1.77 1.83 1.89 1.86 1.85 1.85 1.94

June 1.73 1.78 1.84 1.78 1.85 1.86 1.85 1.85 1.85 1.89

July 1.67 1.78 1.84 1.78 1.82 1.92 1.85 1.82 1.86 1.91 1.89

August 1.60 1.72 1.80 1.74 1.84 1.93 1.87 1.91 1.89 1.91 1.90

September 1.57 1.70 1.76 1.73 1.77 1.83 1.79 1.79 1.77 1.84 1.84

October 1.58 1.72 1.75 1.76 1.79 1.84 1.78 1.82 1.80 1.82 1.86

November 1.62 1.75 1.75 1.76 1.81 1.84 1.82 1.81 1.83 1.87

December 1.61 1.75 1.76 1.75 1.80 1.84 1.80 1.83 1.82 1.86

YEAR AVERAGE 1.70 1.74 1.79 1.76 1.80 1.86 1.83 1.84 1.84 1.86 1.88

van 1,05 USD; de gemiddelde groothandelsprijs was daar mee 9,5 procent lager dan de gemiddelde importprijs. De

jaren de groothandelsprijs vaak onder de importprijs ligt. Overigens schommelen de groothandelsprijzen in veel

17

YEAR AVERAGE

USD/KG

17 Table 9 Retail prices in selected countries, monthly UNITED STATES OF AMERICA ( ...USD / kg... ) 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021

delde groothandelsprijs. In 2017 bedroeg de retailprijs 1,24 USD, de laagste prijs tussen 2011 en 2021. In 2011 werd de hoogste prijs betaald: 1,35 USD. Een verschil van bij na 9 procent en in 2021 lag de prijs, met 1,32 USD, nog altijd lager dan de 1,35 USD in 2011. Opvallend is dat de laatste

prijs in 2011; respectievelijk 0,92 en 0,93 USD. Daarmee lij ken in de VS, ten opzichte van de andere voorbeelden van de FAO, het meest onder druk te staan, met de krapste mar ges. (MW)

Onderzoekers hebben aangetoond dat een stof uit broccoli, die verband houdt met het verminderen van het risico op en de progressie van prostaatkanker, zich ophoopt in prostaatweefsel, wat een aanwijzing is voor de werking van de beschermende stof.

Wetenschappers

en clinici van het Quadram Institute en het Norfolk and Norwich University Hospital (NNUH) kwamen tot deze bevinding na een kli nische proef met patiënten uit Norfolk met vastgestelde of vermoedelijke pros taatkanker die vrijwillig supplementen namen vóór hun routinematige prostaat biopsie. De resultaten geven antwoord op een belangrijke vraag over hoe voedings bestanddelen hun invloed kunnen uitoe fenen op normaal en kankerweefsel in de prostaat, door aan te tonen dat zij zich tot aanzienlijke niveaus ophopen in de prostaatklier zelf. Dit levert meer onder steunend bewijs dat dieetinterventies die deze verbindingen leveren, patiënten met prostaatkanker ten goede kunnen komen. Diëten die rijk zijn aan kruisbloemige groenten, zoals broccoli, en aan look, zoals

knoflook, zijn in verband gebracht met een vermindering van het risi co van het ontstaan en de ontwik keling van agressieve prostaat kanker. De beschermende werking van deze voedingsmiddelen wordt toegeschreven aan de activi teit van de afbraakbestanddelen ervan. Deze verbindingen worden door plantenenzymen of onze darmbacteriën afgebroken tot andere biologisch actieve verbindingen die in studies op cellen of bij dieren beschermen tegen prostaatkanker. Metingen tonen aan dat de niveaus van de verbindingen die in het bloed circule ren lager zijn dan die welke gewoonlijk in experimentele systemen worden gebruikt en na 24 uur nauwelijks detecteerbaar zijn. Kunnen deze verbindingen zich dus ophopen in de prostaat om effect te sorte

ren? In een proef werden 40 mannen gere kruteerd die een prostaatbiopsie moesten ondergaan wegens vermoedelijke pros taatkanker of mannen met prostaatkan ker die onder actief toezicht stonden. Dit betekent dat bij hen vroege, plaatselijke, langzaam groeiende prostaatkanker is vastgesteld en dat zij regelmatig worden gecontroleerd om ervoor te zorgen dat de kanker niet agressiever of verder gevor derd is.

Banana

Statistical Compendium 2021

Onderzoek naar broccoli voor vertagen prostaatkanker

Voor de ADaPT-trial werd de mannen gevraagd om vier weken lang supplemen ten te nemen vóór hun routine-prostaat biopsie. De supplementen bevatten ofwel glucoraphanine uit broccoli of alliine uit knoflook, twee stoffen die in verband worden gebracht met bescherming tegen

prostaatkanker, ofwel een placebo. Noch de patiënten noch de onderzoekers wisten welke combinatie van supplementen ze kregen. Uit de analyse bleek dat consump tie van het glucoraphaninesupplement de concentratie van de werkzame stof sulfo rafaan in alle bemonsterde prostaatzones

Grote modemerken laat oog vallen op stoffen van paddestoelen

milieubewustzijn heen. En daar ligt een onverwachte rol voor zowaar paddenstoelen. Zo heeft Balenciaga in samen werking met SQUIM een duur zame jas ontworpen. Het kle dingstuk werd voor het eerst getoond aan het grote publiek tijdens het defilé van het mode merk voor haar herfst/winter collectie 2022. SQUIM heeft zich gespecialiseerd in natuur lijke materialen die worden

gekweekt door microbiële fer mentatie. Zo heeft het een hele familie stoffen ontwikkeld, EPHEA genaamd, gemaakt van mycelium - het vegetatieve deel van schimmels -, die een innovatief alternatief voor leer vormen. Deze op mycelium vezels gebaseerde materialen hebben geleid tot een golf van samenwerkingen tussen luxe merken en bedrijven die zich toeleggen op materiaalinnova ties: Hermès werkt samen met Mycoworks, Ralph Lauren met

aanzienlijk verhoogde. Dit ondersteunt de theorie dat het een lokaal effect kan uit oefenen op kankercellen in de prostaat op dezelfde manier als in laboratoriumexpe rimenten.

Natural Fiber Welding, Refor mation met Ecovative en Stella McCartney, Ganni en nog een aantal anderen (waaronder ook Kering, het moederbedrijf van Balenciaga) werken samen met Bolt Threads. Gucci, ook eigendom van Kering, heeft nog een ander alternatief voor leer ontwikkeld, genaamd Demetra. 

Groot, lokaal netwerk in Marokko betaalt zich nu uit voor tomatenteler

Als Marokko als groot tuinbouwland nog niet in het vizier was, dan is daar sinds het hard stijgen van de energieprijzen vanaf het najaar van 2021 wel verandering in gekomen. Telen in het gunstige NoordAfrikaanse klimaat wordt steeds aantrekkelijker als hier in Nederland en België ’s winters het verwarmen en belichten van kassen haast niet meer te betalen is. Bij Agro Care, Nederlands grootste tomatenteler, kunnen ze over telen in beide landen meepraten. De telers zijn in 2022 25 jaar in Nederland actief en ook al 10 jaar in Marokko.

Sinds 2013 is Agro Care actief in de teelt van santa- en cherrytomaten in Marokko. De telers startten destijds mid dels een joint-venture met Van Oers en zijn sinds 2020 100% eigenaar van een lokaal teeltbedrijf. Jarenlang was Ad van Kes ter de man die voor de teelt in Marokko zorg droeg, maar sinds 1 januari 2022 is Stijn Weijns er Managing Director. “In de beginjaren had de teelt in Marokko nog niet onze hoogste prioriteit. Door er wel al te starten zijn we nu in de gelegenheid om te anticiperen op wat er gebeurt met alsmaar oplopende kosten voor energie, maar vergeet ook arbeid niet.” De toma

tentelers telen snoeptomaten in Marokko, in de tuinbouwregio Agadir. “Het is een arbeidsintensieve teelt,” stipt Stijn aan. “De arbeidskosten per vierkante meter bedragen in Marokko 30% van de Neder landse arbeidskosten voor een snacktoma tenteelt. Dat maakt het telen in Nederland, zeker met de huidige hoge kosten, minder rendabel. Met onze stap naar Marokko is hier al rekening mee gehouden.”

RUIMTE OP MAROKKAANSE MARKT

De teelt in Marokko is, zeker gelet op de recente ontwikkelingen, belangrijker geworden voor Agro Care. Dat is ook te zien

aan een toegenomen areaal. Als Managing Director is Stijn dit winterseizoen verant woordelijk voor 50 hectare. 18 hectare is daarvan volledig in eigen beheer, de rest gaat om areaal door samenwerking met lokale telers. Stijn spreekt van ‘outgro wers’. “In 2021 hadden we er 11 hectare bij, dit jaar komen we met ons eigen areaal en het areaal van de outgrowers op een totaal van 50 hectare uit. Volgend seizoen willen we groeien naar 100 hectare, door uitbreiding met eigen teelt en uitbreiding met areaal van outgrowers. Onze ambitie is te groeien naar 200 hectare.”

Voor Agro Care is dit het tweede winter seizoen waarbij er ook productie wordt gedraaid in kassen van lokale telers waar mee men samenwerkt. Niet geheel toeval lig ook in de tweede winter met hele hoge energieprijzen in Nederland, waar Agro Care ook kassen heeft net als in Frankrijk en Tunesië. De teller van de teler, die dit jaar 25 jaar bestaat, staat in totaal op 261 hectare. De ambitie is om in 2030 op 1000 hectare uit te komen. Door bijna tien jaar

Agro Care teelt pruim-snoeptomaten van het ras Sweetelle. Er wordt geteeld in kokossubstraat.

Demonstratiecentrum om tuinbouw Marokko naar hoger niveau te tillen

Dit jaar wordt een glazen kas gebouwd voor het Institute Agronomique et Vétéri naire Hassan II (IAV), een in Agadir geves tigde universiteit. Diverse Nederlandse tuinbouwtechniekbedrijven zijn bij de bouw van de demokas betrokken. Het project bestaat uit verschillende kassen in verschillende groottes, samen goed voor bijna 1 hectare. Bijzonder is dat het om

terug de stap naar Marokko te zetten heeft Agro Care in de loop der jaren een ‘groot netwerk’ op kunnen bouwen, geeft Stijn aan. “Met onze eigen vestiging en een uit stekend lokaal team hebben we de markt goed leren kennen.”

TROSTOMATEN

Door de situatie in Nederland zochten meer telers en handelsbedrijven de afge lopen tijd Marokko op om te kijken of ze er ook tomaten vandaan konden krijgen. Of er écht meer vliegtickets naar Marok ko zijn verkocht, dat weten we niet, maar de verhalen over toegenomen interesse en bezoekjes aan het Noord-Afrikaanse land zijn niet te missen. Ondanks dat tal van bedrijven al lijntjes hebben lopen met Marokkaanse telers en Marokkanen niet plotseling kas sen bij kunnen toveren, blijken er nog genoeg telers hun diensten aan te kunnen bieden. Dit najaar boden er zich bijvoorbeeld op GroentenNieuws nog 6 tomaten telers met een areaal van ruim 36 hectare aan op zoek naar Nederlandse klanten. Stijn weet dat er nog ‘best wel wat’ telers in Marokko zijn die geen eigen markttoegang hebben. “Het zijn vaak wat kleinere telers die bij voorbeeld verkopen aan verpak kers. Dat doen ze bijvoorbeeld op weekbasis, maar er zijn ook telers die zaaien zonder zekerheid over hun afzet.”

Zelf werkt Agro Care met contracttelers. “Een goede teler heeft zijn afzet vooraf wel geregeld. Die wil geen grote risico’s lopen.” De telers met wie Agro Care werkt, telen voor de tomatenteler uitsluitend snoepto maten van de rassen Angelle en Sweetel le. “Tegelijkertijd telen zij soms ook nog zachtfruit ernaast, of sperziebonen. Dat doen ze voor risicospreiding.” De moeilij ke teeltsituatie met hoge energieprijzen op de Noordwest-Europese markt hakt er vooral flink in bij de teelt van grove trosto

glazen kassen gaat. Veel kassen in Marok ko zijn nog van plastic. In de kas van bijna één hectare komt de focus te liggen op waterverbruik (dat moet naar beneden) en opbrengst per vierkante meter (die moet omhoog). Als de kas af is zullen er demonstraties worden gehouden en moet er onderzoek én onderwijs plaats vinden.

maten. Een belangrijk deel van de belichte teelt was hierop gericht. Op de vraag aan Stijn of de teelt in Marokko het wegvallen van deze trostomaten op kan vangen, ant woord hij stellig. “Nee, teelt van trostoma ten zie je hier maar heel weinig. Bovendien is het voor export naar Europa vanwege de transportafstanden ook kwalitatief uitda gend. Als er al trostomaten voor export naar Nederland komen, dan zullen dat tro scherry- en troscocktailtomaten zijn.” De kwaliteit van de groene delen goed hou den tijdens transport over grote afstand is wat de export moeilijk maakt. “Vlees tomaten worden hier wel geteeld en ook losse ronde tomaten. Deels voor de lokale markt, maar ook wel voor export.”

Dit jaar wordt in Marokko, in de regio Agadir, door een Nederlands consortium een glazen kas gebouwd voor het Insti tute Agronomique et Vétérinaire Hassan II (IAV), een in Agadir gevestigde univer siteit. Diverse techniekpartijen willen daarmee laten zien wat er met een glazen kas mogelijk is, ook in Marokko. Stijn kent het project, waarbij het echt om een demo kas gaat. “Zodra de energievoorziening in Marokko goed op orde is, dan is er echt toekomst voor glazen kassen, vinden wij. Zonder goede energievoorziening niet.” Gespeculeer over een betere gasvoorzie ning in Marokko kent Stijn al wel. “In de verdere toekomst zien wij zeker wel toe komst voor glazen kassen in Marokko.”

WATER

GLAZEN KASSEN

In Tunesië, waar Agro Care een nog groter areaal dan in Marokko heeft, teelt Agro Care wel trostomaten. “In tegenstelling tot in Marokko telen we in Tunesië wel in glazen kassen. We verwarmen die kassen ook. In Marokko telen we in plastic kassen, zonder dat we er extra energie in de vorm van warmte instoppen.” Het plan van Agro Care is om in Tunesië meer trostomaten te gaan telen en de teelt van snacktomaten die nu nog uit Tunesië komen te verplaat sen naar Marokko. “Die switch gaan we de komende jaren maken.”

Een ander belangrijk punt in de demokas en in de teelt in de kas sen in Marokko in het algemeen is water. In de demokas wil men laten zien dat het mogelijk is met gebruik van veel minder water tomaten te telen. Stijn wijst op een groot stimuleringsprogram ma vanuit de overheid, ‘Le Plan Maroc Vert’. Daarmee zet de overheid onder meer in op de rea lisatie van een groot waterdistri butie-netwerk. “Wij zijn daar met onze kassen ook op aangesloten. Het water komt vanuit een stuw meer in de bergen.” Ook op ont zilting van water wordt ingezet om telers van water te voorzien. “Ook op dit project hebben wij van tevoren ingeschreven. Dat was, naast het doen van een aanbetaling, een voorwaarde om aangesloten te wor den.”

“Ondanks alle overheidsinzet blijft water wel een probleem,” stelt Stijn. “Het is voor ons een groot aandachtspunt. Waterre circulatie gebeurt nog niet of slechts heel beperkt. Om dat meer mogelijk te maken, willen wij gaan investeren in het telen op goten in plaats van op de grond. Daardoor wordt het mogelijk drainwater op te van

Stijn Weijns

gen en het ook te ontsmetten en opnieuw te gebruiken.” Eerst wil Agro Care het eigen teeltbedrijf een upgrade geven; de ambitie is om dit ook in de kassen van de outgrowers te realiseren. “Met die telers hebben wij langetermijnafspraken. Wij financieren kosten voor ze voor, zoals voor zaden, maar stellen ook eisen. Zo willen we dat ze in kokos telen in growbags.”

Desondanks is het water- en meststoffen gebruik in Agadir nog wel hoger dan in Nederland. Qua energieverbruik is de teelt in Marokko dan weer ‘beter’, tenminste wie het zwart-wit naast elkaar zet met een Nederlandse kas. Agro Care, dat bij coöpe ratie Harvest House is aangesloten voor onder meer de afzet, werkt samen met de coöperatieleden aan het berekenen van de HortiFootPrint.

JAARROND

Op het moment dat wij Stijn spreken, tele fonisch terwijl hij weer even in Nederland op kantoor in Rilland is, is het Marok ko-seizoen al even onderweg. Een ‘klas siek’ Marokko-seizoen loopt van augustus tot april het jaar erop. “Komend seizoen willen we kijken of we ook jaarrond in Marokko kunnen gaan telen. Dat kan door dichter bij de kust te gaan telen. Door kas sen dichter bij de kust te hebben en ook iets meer in het binnenland krijg je meer spreiding in de plantingsdata. Aan de kust kun je vroeg planten en vroeger oogsten.”

Na de oogst wordt het product gewassen en gesorteerd, alvorens het vanuit Marok ko naar Nederland en Polen op transport gaat naar de verpakkingsbedrijven van Greenpack. AgroCare is aandeelhouder in

Greenpack. “Hier verpakken we de toma ten in kleinverpakkingen voor afzet via Harvest House.” De bijzondere marktsi tuatie maakt dat Stijn merkt dat er meer vraag en meer aanbod aan tomaten uit Marokko is. “Onze eigen productie is niet genoeg om alle programma’s die we heb ben lopen in te vullen. Daarom kopen we direct in Marokko bij. Zolang we dat kun nen blijven doen tegen prijzen waarbij het voor ons nog rendabel is, blijven we dat doen.” Stijn, die zegt dat november altijd een ‘moeilijke periode’ is met nog veel tomatenaanbod, wijst erop dat er ook een periode komt dat de prijs van op de vrije markt beschikbare tomaten hoger ligt dan de prijs in de programma’s. “Op dat moment kopen wij niet bij.” (TT) 

stijn.weijns@agrocare.nl

Agro Care heeft een volledig lokaal management. Op de foto Ad van Kester (COO Agro Care), Philip van Antwerpen en Stijn Weijns met het lokale management.

Het pakstation heeft een capaciteit van 10 ton per uur. Geoogst product wordt binnen 24 uur gecontroleerd, gewassen en gekoeld, om daarna per gekoeld transport binnen 3 dagen bij Greenpack in Maasdijk aan te komen.

“Spaans seizoen gekenmerkt door onzekerheid en uitdaging”

“Het seizoen begon goed. Vanaf begin september was er een beetje tekort aan alles waardoor de eerste producten uit Almeria en Murcia veelbelovend waren,” zegt Miguel Gonzàlez, CEO en oprichter van MG Fruit - dat zich richt op het importeren van groenten en fruit veelal uit Spanje - begin november. De hoge prijzen leidden ertoe dat er weinig programma’s op lange termijn werden afgesloten. Inmiddels moet Miguel vaststellen dat het prijzenfeest, zoals hij het noemt, weer afgelopen is.

Hij

geeft aan dat, zoals elk jaar, de Hol landse productie nog niet is afgelopen en de Spaanse productie reeds is begon nen, dit jaar verergerd door de hoge tem peraturen. “Door de hoge temperaturen in Noord-Europa loopt de productie van buitenteelten zoals ijsbergsla, broccoli en bloemkool langer door dan gebruikelijk. Daarbij waren ook in Spanje de tempe raturen in de maand oktober uitzonder lijk hoog, waardoor de productie sneller op gang komt.” Miguel ziet dat het ertoe leidt dat er momenteel een overvloed is aan veel producten met uitzondering van citrus. “Van met name groenten is er een te groot aanbod en dat betekent dus lage prijzen. Alleen voor citrus - citroenen en mandarijnen - is het op dit moment qua prijs redelijk positief omdat de productie niet zo groot is.”

ALERT

Miguel ziet dat de consumentenvraag nog op peil is, maar vraagt zich af wat de invloed van de economische tegenwind gaat zijn. “De hoge energiekosten gaan ons parten spelen, omdat de kosten worden doorberekend in de prijzen. Hoe gaat de consument reageren; wat gaat hij nemen en wat laat hij liggen? Mijn logica zegt dat de papaya’s, mango’s of avocado’s eerder blijven liggen, maar van de gangbare pro ducten zoals bijvoorbeeld tomaten, bana nen of appelen verwacht ik niet dat de con sument voorlopig minder gaat eten.” Hij noemt de situatie spannend, omdat de stij

gende kosten zeker invloed zullen hebben op de consumentenprijzen en -bestedingen.

Daarbij voorziet hij ook meer kan sen voor het Spaanse product, nu de Nederlandse teler door de hoge gasprijzen vaker de afweging maakt om de kas leeg te laten. “Er gaan zeker dingen gebeuren die buitengewoon zijn en die andere jaren niet gebeuren. Ik verwacht dat er een onregelmaat komt in de aanvoer van groenten en fruit.” Miguel voorziet een uitdagende situatie die erom vraagt om goed geïnfor meerd en alert te zijn. “Degenen die dat goed doen, zullen daarvan profiteren. Dit is een beetje hetzelfde als in de corona tijd toen er veel werd geklaagd, maar we in de groenten en fruit in grote lijnen toch de beste tijd hebben meegemaakt sinds jaren.”

CO2-BEWUSTZIJN

Een andere ontwikkeling waarvan Migu el verwacht die gaat doorzetten en ver regaande invloed zal hebben, is de focus op duurzaam transport. “Dat gaat in de komende tijd veranderen.” Hij voorziet dat op termijn het CO2-bewustzijn bij super markten een grotere rol gaat spelen en merkt op dat de eerste schreden op dat pad onlangs werden gezet toen een grote supermarkt aankondigde geen groenten en fruit meer te willen invliegen.

Specialist in groente en fruit uit Spanje

“Procentueel stelt dat nog niet zo veel voor, maar het is wel een signaal en ande re supermarkten zullen volgen.” Zo houdt Miguel het bijvoorbeeld niet voor onmo gelijk dat supermarkten minder zullen inzetten op zeetransport, juist meer op elektrische boten of dat zij op termijn uit Zuid-Europa alleen nog handel per trein zullen willen ontvangen. “Daar wordt al jaren over gesproken, maar tot nu toe is dat niet mogelijk geweest omdat de infra structuur nog niet op orde is en de facili teiten nog niet klaar, maar wie weet gaan we daar in de toekomst naar toe.” (MW)

Miguel Gonzàlez, MG Fruit:

Miguel Gonzalez voorziet een uitdagend seizoen voor het Spaanse product

packers en flowpackers

Sismatec biedt topseal, casepack en flowpackoplossingen voor de voedingsmiddelenindustrie. Afhankelijk van uw wensen, bieden wij uiteenlopende mogelijkheden. Met onze kennis en expertise op het gebied van verpakken denken we met onze klanten mee en geven we advies over het toepassen van de juiste verpakking. Sismatec is leverancier van A-merken, waaronder de merken Proseal en Belca. Proseal heeft een breed assortiment traysealers en case packers, Belca heeft de flowpackers. De trend in de Nederlandse markt is op dit moment de duurzame topsealverpakking.

Proseal traysealers

De Proseal traysealers bieden de oplossing om verpakkingen te topsealen en zijn in staat om 30 (semi-automatisch) tot 240 (volautomatisch) verpakkingen per minuut te sealen. Door de mogelijkheid tot verlenging van de houdbaarheid van het product wordt voedselverspilling tegen gegaan middels het toepassen van een hersluitbare topsealverpakking. Hierdoor kan de verpakking teruggezet worden in de koelkast.

Proseal case packer

Sismatec en Proseal bieden met de case packer de end-of-line oplossing voor het automatisch inpakken van trays/punnets/emmers (met topseal of deksel) in kratten en dozen tot wel 160 verpakkingen per minuut. Deze machine is de perfecte aanvulling op uw bestaande verpakkingslijn en zorgt voor een besparing op personeelskosten, de continuïteit van uw productieproces, een hoge mate van flexibiliteit in het verwerken van diverse verpakkingen met korte omsteltijden, en de mogelijkheid tot automatische of handmatige invoer van dozen en kratten. Bovendien is de case packer eenvoudig te integreren in uw verpakkingslijn(en).

Onderzoek wijst uit dat 30 procent van het geproduceerde voedsel wordt geconsumeerd en ergens verloren gaat tussen de boer en de consument. Een juiste keuze voor de verpakking kan dus helpen om deze voedselverspilling deels tegen te gaan. De steeds strengere milieueisen dwingt ons om ook te kijken naar alternatieven voor plastic, met als resultaat dat we tegenwoordig ook in staat zijn om verpakkingen van alternatieve materialen te sluiten. Denk hierbij aan karton, pulp, suikerriet en recyclebaar plastic.

Voordelen topsealverpakking

• Plasticreductie

• Gebruik van recyclebare folie

• Mono-materiaal voor de trays en foliën

• Efficiënter in de logistieke keten

• Strakke presentatie in de winkel

Belca flowpackers

Uiteraard zijn wij ons bewust van andere verpakkingsoplossingen. Zo leveren wij ook flowpackers om uw diverse producten te verpakken. Met onze Belca machines kunnen we met een korte omsteltijd verschillende schaalafmetingen verpakken op eenzelfde machine. Deze flowpackers zijn in staat om duurzaam te verpakken door mono-materialen te gebruiken voor schalen en folies.

Informatie en advies Bent u op zoek naar bewezen topseal, casepack of flowpackoplossingen voor het optimaliseren van uw bedrijfsproces? Of bent u juist op zoek naar een betrouwbare partner die een oplossing vindt voor uw vraagstuk? Informeer naar de mogelijkheden door contact met ons op te nemen via info@sismatec.nl of te bellen naar (0031) (0) 546 874 113.

process & packaging solutions

BEREIDEN VULLEN DOSEREN

“Het Spaanse product staat onder druk”

“Op dit moment gaat het aardig,” vat Oscar van Turenhout van OV Fruit, actief in AGF-handel, de markt voor Spaanse groenten begin november samen. Oscar merkt op dat door de hoge temperaturen in Nederland de afgelopen tijd de teelt langer is doorgegaan, waardoor het Spaanse en Hollandse product elkaar in de weg heeft gezeten en er veel product op de markt was met de bijbehorende lage prijzen. “Het begint nu wat kouder te worden en voor de Nederlandse telers schiet het niet op om te stoken met de huidige gasprijzen, waardoor we sinds begin november merken dat de handel een beetje leuk begint te worden.”

Oscar voorziet dat het een uitdagend seizoen wordt. Zo geeft hij aan dat er gedurende het groeiseizoen 20 tot 40 procent minder Spaanse kaki’s werden verwacht. “Bij de oogst bleek de produc tie nog slechter te zijn. In de markt wordt gezegd dat er zelfs tot 80 procent minder kaki’s zijn. In elk geval is duidelijk dat er weinig Spaanse kaki’s op de markt komen, waardoor de prijzen op een goed niveau liggen.” Oscar verwacht dat door de mati ge oogst de schaarste het gehele seizoen zal aanhouden.

Ook het Spaanse citrus heeft met uitda gingen te maken in aanbod en maatvoe ring, laat Oscar weten. Hij verwacht dat

de tekorten tot half december zullen aanhouden. “Als we daarna naar de goede clementinerassen overgaan, wordt er een normale productie en gelijkmatige maat verdeling verwacht.” Ook voor de groenten uit Spanje, zoals bij voorbeeld aubergine, courgette, paprika of broccoli, voorziet Oscar tot eind december strubbelingen. “Er zijn een stuk minder kilo’s dan verwacht. De retail gaat ook langzaamaan over waardoor er te weinig handel zal zijn en de prijzen zullen stijgen. Maar ik verwacht dat er in januari meer Spaanse groenten op de markt zul len komen.”

CONTRACT

De uitdagingen voor het Spaanse product komen deels voort uit de weersomstan digheden, maar deels ook omdat de markt in Spanje verandert, merkt Oscar. Hij ziet dat er in zijn algemeenheid wat minder geteeld wordt in Spanje. “Waar er 10 jaar geleden misschien 20 telers al hun pro ductie via een grote coöperatie afzetten

Oscar van Turenhout, OV Fruit:

en daardoor verliezen hebben geleden, zijn er door die concurrentie nu mis schien nog 15 telers waardoor er min der volume wordt geteeld in Spanje. Niemand kiest er nog bewust voor om voor verliezen te telen, er wordt vooral op contract geteeld.”

Toch kunnen af en toe overschotten ontstaan, merkt de AGF-handelaar op. “Die zullen voor vreselijk slechte prijzen op de markt komen, maar de overschotten zullen incidenteel zijn, want er wordt veel bewuster geteeld. Er is al een hoop ingedeeld en er zullen geen grote volumes wekenlang voor slechte prijzen op de markt belan den.” Overigens merkt Oscar op dat de markt niet uitsluitend door het Spaan se product wordt bepaald. “Het is geen feest met de prijzen. We hebben niet alleen met Spanje te maken; inmiddels komen er bijvoorbeeld tomaten vanuit Albanië, Tur kije, Marokko en Moldavië. Tien jaar gele den zag je uit landen als Albanië en Mol davië geen handel komen. Nu wel en die landen produceren goedkoper en dat zit de Spaanse teelt in de weg waardoor het Spaanse product onder druk staat.”

VRIJE MARKT

Dit neemt niet weg dat Oscar ziet dat er zeker ook ruimte is voor de vrije markt, al was het maar omdat het vastleggen in programma’s bij de retail er ook toe leidt dat steeds meer telers ervoor kiezen om niet meer afhankelijk te zijn van de prijsvoorschriften van de retail en met specialisatie een andere weg in te slaan. Dat wil overigens niet zeggen dat de prijs

er niet toe doet. “Prijs is nog steeds heel belangrijk, maar service en con tinuïteit in kwaliteit en in prijs is ook belangrijk. Het zorgt voor doorstroom. Als je de handel laat afhangen van de overschotten die naar Nederland worden gestuurd, heb je die continuï teit en stabiliteit niet en weet ook de klant niet wat hij moet.” Oscar ziet ook voor de toekomst kansen in de markt voor specialisatie en bewijst met OV Fruit zelf, dat groothandelsmarkten in heel Europa belevert, dat het kan werken. De broers Oscar en Victor Van Turenhout startten afgelopen septem ber met hun AHG-handel, naast AGF gericht op dadels en exoten, en kunnen in november al melden dat ze progno ses al dik hebben overschreden. (MW)

“Spaanse mandarijnen op lege markt doen het goed”

“De Spaanse mandarijnen kwamen op een goede markt terecht. De markt was leeg, de mandarijnen uit Zuid-Afrika waren zo goed als op,” zegt Willem Koole, Commercieel Directeur van Frukar, importeur van diverse groenten en fruit, begin november over de start van de Spaanse mandarijnen.

“We importeren al meer dan 30 jaar citrus vanuit Spanje en weten dus veel van de Spaanse citrusmarkt.” Qua

productie denkt Willem dat er zo’n 40 procent minder mandarijnen in Spanje zal worden geoogst. Het is de reden dat hij

verwacht dat de prijzen goed zullen blij ven. Hij geeft aan dat dit wel afhankelijk is van de Marokkaanse oogst, die naar ver luidt ook een stuk minder groot zal zijn en met kleiner fruit dan gebruikelijk.

Sinaasappelen is dan weer een ander ver haal. Willem constateert dat, in tegenstel ling tot de mandarijnen, die markt niet leeg is. “Er zijn genoeg kleinere maten

Willem Koole, Frukar:

sinaasappelen voor de pers uit Zuid-Afrika op de markt en de eerste Navelina-soor ten uit Spanje zijn ook klein. Dat komt de markt op dit moment niet ten goede.” Hij merkt op dat door de regelgeving rondom de koudebehandeling voor citrus er in juni en juli weinig aanbod was en de prijzen hoog waren. Hij ziet dat daarna, toen het alsnog behandelde citrus uit Zuid-Afrika uiteindelijk toch tot de markt werd toege laten, de prijzen zakten.

KLEINE MATEN

“Nu zijn er te veel kleinere maten sinaas appelen uit Zuid-Afrika en ook uit Span je komen kleine vruchten, waardoor de markt op dit moment veel te laag is.” Ove rigens is ook de Spaanse sinaasappeloogst kleiner dan gebruikelijk; er worden zo’n 25 procent minder Navelina’s en Salusti ana’s verwacht en de vruchten zijn klein.” Grote kalibers zijn er bijna niet.” Voor de latere soorten – zoals bijvoorbeeld de Navels, Powels of Lane Late’s - gaat Wil lem uit van een normale productie. Hij

ziet dat de lagere oogst van mandarijnen en sinaasappelen vooral zijn oorsprong vindt in de veranderende klimatologische omstandigheden en dan met name de droogte en het slechte weer van het afge lopen groeiseizoen.

Van de mandarijnen constateert Willem dat de consumptie wat afneemt. “Je merkt in de markt dat als een product lange tijd erg duur is, er minder wordt geconsu meerd.” En dat de producten duurder gaan worden, staat wel vast voor de commer cieel directeur. “De kosten in Spanje zijn gemiddeld tussen de 50 en 150 procent gestegen. Als we alles bij elkaar optellen, wordt het een stuk duurder.” Momenteel merkt Willem dat de kosten gedeeltelijk in de keten worden geabsorbeerd en gedeel telijk worden doorberekend.

CONSUMENTENBESTEDINGEN

Hij verwacht dat de kostenstijgingen hun invloed zullen hebben op de consumen tenbestedingen. “Uiteindelijk zal de con

sument het moeten betalen en die heeft ook steeds minder te besteden. Als de groenten en fruit te duur worden, ver wacht ik dat de consument naar alterna tieven gaat zoeken die beter betaalbaar zijn.” De belangrijkste focus voor Frukar is nu continuïteit voor zowel de leveranciers als het eigen bedrijf. “Als er een tekort is in de markt, lukt dat wel. Maar als de prij zen hoog zijn, dan is er al gauw genoeg in de markt.” Hij ziet dat dit momenteel al bij bio-citrus speelt, waarvan de vraag terug loopt door de hoge prijzen.

Duurzaamheid is een aspect waarvan Wil lem ziet dat het bij de afnemers een steeds grotere rol gaat spelen. Zo is PlanetProof een ingeburgerd begrip en voldoen veel telers met gemak aan de bovenwettelijke eisen die supermarkten stellen. De com mercieel directeur ziet dat dit laatste ook een keerzijde heeft. “Deze ontwikkelingen komen niet ten goede aan de houdbaar heid. Daardoor krijgen de supermarkten steeds meer derving en hetzelfde geldt uiteindelijk voor de consument. Als de consument dan dat dure netje manda rijnen of sinaasappelen koopt dat op de fruitschaal nog geen week houdbaar is en er misschien wel fruit moet worden weg gegooid, dan zullen er minder herhaalaan kopen zijn,” besluit Willem. (MW) 

“De groothandelsprijzen voor gas zijn sinds januari 2022 verdubbeld in Europa en sinds begin 2021 vernegenvoudigd”

Meer tomaat en komkommer in Almería, maar minder courgette en aubergine

Officiële cijfers zijn er nog niet, maar ramingen van verschillende spelers in de sector en de bestellingen van zaailingen bij kwekerijen wijzen op een uitbreiding van het tomatenareaal in de kassen van Almería. Na een zoveelste inkrimping vorig seizoen, toen met 3%, lijkt men in de Zuid-Spaanse provincie op een toename van 14% af te stevenen.

De Short-term outlook for EU agricul tural markets die de Europese Com missie in de zomer uitbracht, voorzag al een achteruitgang van de tomatenteelt in Europa als gevolg van hoge energiekosten. Het laatste kwartaalrapport van de Bank van Spanje laat geen twijfel bestaan over de impact van deze factor, hetzij direct (torenhoge kosten voor het verwarmen en belichten van de kassen), hetzij indi rect (algemene inflatie en meer concreet bijvoorbeeld veel duurdere meststoffen). Volgens het rapport zijn de groothandel sprijzen voor gas in Europa sinds januari

2022 verdubbeld en sinds begin 2021 zelfs vernegenvoudigd.

Omdat er op korte termijn geen oplossing voor dit probleem is, hebben veel telers in Almería ervoor gekozen om het areaal van de in Centraal-Europa meest geteelde soorten, namelijk pruim- en trostomaten, uit te breiden. Want van dit type tomaten verwacht men immers dat er op de markt een tekort zal ontstaan in de maanden dat hun teelt een groot energieverbruik ver eist. In Nederland zou het tot april kunnen duren voordat die rassen weer in aanzien lijke hoeveelheden beschikbaar komen.

Ook het komkommerareaal lijkt toe te nemen – met 5% volgens een raming van Cute Solar, een Europese informatie- en promotiecampagne voor de niet-ver warmde en niet-belichte kasteelt – en het paprika-areaal zou met 2% groeien. Daar tegenover staat een krimp van het areaal van aubergine en courgette, die volgens Cute Solar zou kunnen oplopen tot respec tievelijk 10 en 15%.

Hoewel de kassen in Zuid-Europa worden “aangedreven” door energie die de zon gratis levert, mag niet worden vergeten dat ook daar de telers te maken hebben met gestegen kosten, zoals bijvoorbeeld de grondprijzen (aankoop of pacht), de loonkosten, de kosten voor de bouw van kassen en de tarieven voor irrigatie (niet onbelangrijk in een jaar waarin Spanje wordt geteisterd door droogte). Een voor deel op dat vlak is evenwel het feit dat “de watervoetafdruk van de kasteelt in Almería 20 keer kleiner is dan het natio

nale gemiddelde”, zo becijfer de onlangs het Andalusische ministerie van Landbouw.

En dat de telers het gevoel heb ben dat alles veel duurder is geworden, wordt ook met cij fers gestaafd door het Spaanse ministerie van Landbouw via de publicatie van een algemene prijsindex in de land- en tuin bouwsector. De meest recente gegevens hebben betrekking op de maand juli 2022, toen de prijzen voor landbouwgrond stoffen en -diensten in Spanje gemiddeld met 39,55% geste gen waren ten opzichte van dezelfde maand in 2021 en ook tegenover juni 2022 nog licht bleven stijgen, namelijk met 0,28%. Een van de grondstof fen waarvan het gebrek aan beschikbaarheid veel zorgen

wekt, namelijk meststoffen, was in juli 92,28% duurder dan een jaar geleden. Voor stikstof was de stijging op jaarbasis 129,77%.

In deze context is het niet moeilijk om te begrijpen dat de levensvatbaarheid van de sector enkel gewaarborgd is als de telers, die hun kapitaal riskeren in steeds duurdere investeringen, in staat zijn om zich een inkomen te verschaf fen via hogere prijzen voor hun productie. “En dit jaar was het seizoen alvast begonnen met goede prijzen, beter dan die van vorig jaar,” zo luidde het in Almería. Maar een te war me herfst zorgde eind oktober voor een overlap tussen de late zomergewassen en de vroege herfstgewassen, waardoor de

Almería zijn hoop op betere prijzen op het winterseizoen, wanneer naar verwachting het licht uitgaat in de kassen van Centraal-Europa. (MdMA) Spaanse Intense Pruimtomaten

Spanje: citrusoverzicht seizoen 2022-2023

Het Spaanse clementineseizoen kent momenteel goede prijzen voor alle ketenpartners, niet alleen door de kleinere oogst, maar ook door het lagere aanbod vanuit het zuidelijk halfrond en een goede marktvraag.

Er zijn geen voorraden mandarijnen of clementines van het zuidelijk halfrond meer op de markten. Veel eerder dan vorig jaar waren ze al geslonken, omdat het overzeese seizoen vroeger dan gebrui kelijk was geëindigd. De overgang tussen beide hemisferen is dan ook heel ordente lijk verlopen.

Het Spaanse ministerie van Landbouw raamt de citrusopbrengst voor 2022/2023 – het seizoen begon op 1 september – op 5,968 miljoen ton. Dit is heel wat minder dan voorgaande seizoenen: 15,6% minder dan vorig seizoen en 12,8% minder dan het vijfjarig gemiddelde (-1,1 miljoen ton). Het is van 2012/13 geleden dat de oogst zo klein uitviel.

De extreme weersomstandigheden van dit jaar zijn bepalend geweest voor deze lage opbrengst, met name overmatige regen val tijdens de bloei en vruchtzetting en extreem hoge temperaturen in de zomer. Daarbij komt nog dat er beperkingen op irrigatie waren in sommige regio's.

Mandarijnen en clementines kunnen vanaf het begin van het seizoen op interesse rek enen van de kopers. En het lagere aanbod en de goede vraag vertalen zich voorlopig in hogere telersprijzen. De citrusoogst valt lager uit dit jaar, maar het zal de consump tie zijn die uitmaakt of er nu te weinig of te veel productie is. Het is bijvoorbeeld zo dat de vraag naar clementines en mandar ijnen elk jaar blijft groeien, terwijl de con sumptie van sinaasappelen blijft krimpen. Volgens officiële cijfers zal de oogst van

easy peelers ten opzichte van vorig jaar met 10% dalen tot 1.953.954 ton. Meer dan de helft daarvan (56%) zijn clementines.

De eerste Navelina-sinaasappelen werden al in oktober geplukt en vanaf begin november waren er dan aanzienlijke hoev eelheden beschikbaar. De Spaanse sinaas appel betreedt een markt met weinig overlap met aanbod van het zuidelijk hal frond. De sector heeft geleerd van wat er vorig jaar is gebeurd en hoewel er zich hier en daar wel wat spanning kan voordoen, zijn er geen botsingen met grote volumes, zoals dat in andere jaren wel is gebeurd. Sinaasappel krijgt de hardste klap te ver duren in de oogst: -19,9% in vergelijking met vorig seizoen en -15,7% ten opzichte van het vijfjarig gemiddelde. Er wordt een opbrengst van 3.010.491 ton verwacht. Driekwart van de sinaasappelen behoort tot de Navel-groep.

Over het algemeen wordt een kleine of middelgrote maatsortering verwacht voor de sinaasappelen vanwege de droogte in

de lente en de zomer, vooral voor de rassen die van oktober tot en met december worden geoogst. De regens in okto ber zullen wel helpen om de Lane en Navel sinaasappelen op maat te brengen. Als de consumptie aanhoudt, is het onderhand wel duidelijk dat grote sinaasappelen duurder zullen worden dit seizoen. Het wordt belangrijk om de enorme stijging van de teelt-, verwerkings- en transport kosten door te kunnen rek enen naar de verkoopprijzen. Dat geldt natuurlijk niet alleen voor de sinaasappelen, maar voor de gehele citrusgroep en bij uitbreiding alle groentenen fruitsoorten.

De citroenoogst wordt ger aamd op 918.802 ton. Dat is 12,4 % minder dan vorig jaar. Van grapefruit zal er 75.394 ton worden geplukt, wat een daling van 13,7% ten opzichte van vorig seizoen inhoudt. Het wordt de kleinste oogst in drie jaar, maar de voorbije twee seizoenen werd er telkens een record opgetekend. De overgang tussen het zuideli jk halfrond en het noordelijk halfrond is dit jaar ordelijk verlopen doordat de voorra den van landen als Zuid-Af rika, Argentinië, Uruguay of Chili veel eerder op waren dan vorig seizoen. De vraag is niet bijzonder hoog, maar de pri jzen houden goed stand – ook al dalen ze lichtjes –, vooral omdat het aanbod beperkter is in vergelijking met vorig jaar. De Spaanse citroenaanvo er domineert op de Europese markt, waar overigens een lager aanbod uit Turkije wordt geconstateerd. Volgens de meest recente beschikbare

gegevens nam het citrusare aal vorig jaar met 1,7% toe ten opzichte van 2020 tot 219.096

hectare. De grootste areaalu itbreiding was in citroen en grapefruit (+10%). De grootste

groei deed zich voor in de regio Murcia (+7%), gevolgd door Andalusië (+3,2%).(JP) 

Spaanse kakisector probeert voet aan wal te zetten in Peru en China

Het Rojo Brillante seizoen is begin oktober weer van start gegaan. Rojo Brillante is het meest geteelde kakiras in Spanje, waar de Valenciaanse Gemeenschap het gros van het areaal voor zijn rekening neemt. Tegen het einde van het seizoen zullen er dit jaar evenwel zo’n 55 à 60% minder kilo’s dan gebruikelijk worden geoogst. De lage volumes en de hoge teelt-, verpakkings- en transportkosten worden dit seizoen de grootste uitdagingen. De telersprijzen zijn daarentegen vanaf het begin hoger dan normaal. Spaanse exporteurs kunnen hun product ondertussen naar India verzenden, binnenkort ook naar Peru en misschien zelfs naar China.

dit jaar, ook al hebben Spaanse expor teurs nu toegang tot de Indiase markt en, in afwachting van de goedkeuring van het protocol, binnenkort ook naar de Peruaanse markt. Bovendien staan er in november bezoeken van plantgezondhe idsinspecteurs van de Chinese overheid aan verschillende kakipercelen en pak stations gepland, als voorbereiding op de onderhandelingen over een exportproto col.

Er

zijn verschillende redenen die van invloed zijn geweest op deze scherpe daling van de kaki-opbrengst, maar de voorjaarsvorst van eind april die voor veel uitval van bloemen en kleine vruchten zorgde, is waarschijnlijk de belangrijkste. Anderzijds heeft het weer van dit jaar de cotonetplaag minder virulent gemaakt. Een tweede reden voor de beperkte oogst is de toenemende verwaarlozing van boomgaarden in volle productie als gevolg van de lage prijzen van de afgelopen jaren. Volgens de laatste beschikbare gegevens is het aantal kakiplanten dat vorig jaar door erkende kwekerijen is vermeerderd met 4% gedaald ten opzichte van 2020, en als we de cijfers vergelijken met 2015, hebben we het over 80% minder plantmateriaal. Bovendien zijn er problemen met het hui dige verzekeringssysteem voor dit gewas, want niet alle schade door slechte weers omstandigheden wordt door de verzeke ring gedekt. Alleen die schade die duide lijk aan vorst kan worden toegeschreven, komt in aanmerking voor uitbetaling.

Ondanks de lage opbrengst en een wein ig uniforme maatsortering – er is eigen

lijk een overvloed aan klein fruit – is de kwaliteit volgens Spaanse telers en expor teurs over het algemeen erg goed.

De telersprijzen liggen dubbel zo hoog als die van vorig jaar. “Klasse I kaki’s zijn echt schaars. Het hele verkoopseizoen door zullen we tekorten hebben. De prijzen zul len nog wel een beetje dalen naarmate het aanbod toeneemt, maar ik verwacht over het algemeen redelijk stabiele prijzen met pieken tussen de €1,50 en €1,80 per kilo,” zegt José Tomás van het Valenciaanse bed rijf Frutomás Export. “De hoeveelheden kaki’s van standaardkwaliteit zijn vrij hoog, maar we missen ook daar product van. Er is meer vraag dan aanbod. De pri jzen zijn zo hoog dat er een moment komt dat de kopers de prijzen van de klasse I kaki’s niet kunnen betalen en dus afzak ken naar de lagere kwaliteitscategorieën. De prijzen van klasse II kaki’s halen het niveau van het klasse I fruit van voorgaan de jaren,” voegt hij eraan toe.

In het algemeen wordt verwacht dat de kaki-export naar landen buiten de EU zal afnemen gezien de kleine oogst van

“De opening van nieuwe markten is een zeer positief punt,” zegt Juan Carlos Martínez, CEO van The Natural Hand. “Het moet ons helpen om Europa te ‘ontlasten’ wanneer we meer volumes beschikbaar zullen hebben in de komende seizoenen. Peru hebben we al in zicht en hoewel het geen grote markt is, is het toch weer een deur die opengaat. Het zal erop aankomen onze kaki’s er geleidelijk op de markt te introduceren en ons product bekend te maken bij de Peruaanse consument. Bij India gaat het momenteel nog om enkele punten en komma’s. Als we daar ons product bij de consument bekend kunnen maken, zullen we er zeker en vast veel vol umes naartoe kunnen sturen de komende jaren. Nu zijn we aan het onderhandelen met China, een land waar traditioneel veel kaki's worden geconsumeerd en onze Rojo Brilliante behoorlijk gewaardeerd wordt. Mocht deze markt opengaan, dan zouden we snel grote hoeveelheden kunnen ver laden. Dat zou pas een enorme vooruit gang kunnen betekenen voor de Spaanse kakisector.” (JP) 

Na een uitermate moeizaam jaar lijkt de preimarkt zich dit jaar weer redelijk te herstellen. Voor Calsa is deze wintergroente bij uitstek één van de hoofdproducten in het assortiment. “In België is de markt op het moment redelijk goed tot zelfs goed te noemen in uitbetaalprijzen aan de telers, wat toch een enorm verschil is met vorig jaar,” vertelt Pol Dendauw van de Belgische exporteur.

De prei komt uit een moeilijk jaar. Waar er vorig seizoen veel aanbod op de markt was, viel de vraag over het algemeen fors tegen. “Het resulteerde in onverantwoorde prijzen. De telers heb ben destijds hun prei echt met verlies ver kocht, maar op het moment kijken we naar uitbetaalprijzen die maal 2,5 gaan onge veer,” vervolgt Pol, die samen met Jeroen en Charlotte Buyck aan het roer staat van het familiebedrijf. Hij ziet meerdere rede nen voor de verbetering op de preimarkt. “Ten eerste is er mede door het slechte jaar nu minder aangeplant. Bovendien hebben we te maken gehad met een droge zomer, wat voor minder opbrengst heeft gezorgd. Wanneer je dit afzet tegen een mooie vraag in de export kunnen we dus spreken van prima prijzen.”

Het overgrote deel van de prei die Calsa verhandelt gaat momenteel naar Duits land, Frankrijk, Spanje en Italië. “Duits land heeft nog wel een deel eigen pro ductie, waardoor dit nog in een beginfase

zit. De vraag in deze landen is echter vele malen beter dan vorig jaar. Binnen ander halve maand zal hier ook nog Polen bij komen. Zij komen traditiegetrouw eind december ongeveer op de markt, waar door we ook qua afzet niet veel te klagen hebben, verwacht ik.”

Kwalitatief begint het aanbod langzaam maar zeker weer op een goed niveau terecht te komen. Door de hitte en droogte zijn er forse kwaliteitsproblemen geweest, wat zorgde voor weinig goede kwaliteit prei op de markt. “Tot twee weken gele den hadden we veel problemen met trips. Trips floreert door de droogte, waardoor een groot deel van de prei beschadigd was. Het aanbod dat op het moment van de velden komt, is door de recente regen echter verbeterd.” Een reden voor het pro bleem ligt, zo legt Pol uit, in de keuze bij vele telers voor de variëteit Krypton. “Dit is een variëteit die over het algemeen een groter rendement kilo’s per hectare ople vert. Het nadeel is echter dat Krypton nog

vele malen gevoeliger is voor trips dan andere variëteiten. Dat laat zich voelen in de prijs. Dan is het rendement bij ‘betere’ variëteiten wellicht 10 ton minder, maar ontvang je onderaan de streep even veel of zelfs meer per hectare dan ze nu heb ben ontvangen. Wellicht moet de keuze meer op kwaliteit in plaats van kwanti teit. Het hangt echter veel van de zomer af en je weet nooit op voorhand wat je gaat krijgen. Vorig jaar hadden we een norma le Nederlandse en Belgische zomer, maar dit jaar was het weer droog. Zo kan het elk jaar verschillen.”

Kijkend naar de knolselderij is de situatie voor Calsa eigenlijk precies eenzelfde ver

Wie werkt waar sinds oktober 2022?

Geswitcht

Van

Naar

VentureFruit Koen Maaskant Florensis

Johan Otto Carsol Europe

Bakker Barendrecht Jan Strijbos Rovema

VH Vertical Packaging

Jerry van Galen

The Greenery

Liquidseal Fruits Rembert Duarte Quirónsalud Liquidseal Fruits

Edwin Vanlaerhoven Certhon Koninklijke Paardekooper Group

Manuel van Doesburg Best Fresh Group / Eminent food SanLucar Company

Lex van der Meer

Keurmeester AGF Postuma AGF Dennis van Klinken

The Greenery E. van den Berg

Richard van der Heide Europe Retail Packing

Remy Sonnenberg

Van Oers/Primeale

Vitaal Europe

Agroponiente

Martijn Jansen

Angvik Auto

Hartman Expeditie Noud van den Broek Boumanfruit Banken Champignons

Daan van Empel Schuttelaar & Partners

Marcel Biemans

Aad van Dijk

Van Aert Flowers

FruitMasters

Coöperatie Hoogstraten

The Greenery Bayer

Maandelijks vermelden we de AGF-switchers die de overstap hebben gemaakt naar een ander AGF-bedrijf. Heb je een switch van jezelf of namens je bedrijf te melden? Geef ze door aan marjet@agfprimeur.nl en hij staat er de volgende keer bij.

heb ooit een vrachtwagen paprika’s tegen koi karpers geruild”

Bij Kesbeke worden augurken, uitjes en andere groenten met alle liefde achter glas gestopt. Eigenaar Oos Kesbeke geniet daar al jaren van, maar kijkt naast ingemaakte groenten ook graag naar levende wezens achter glas: het zeeleven in zijn 7 meter lange zeeaquarium.

k zit er expres met mijn rug naartoe, want anders blijf ik er veel te lang naar kijken,” vertelt Oos. Als hij even wil ont spannen, dan draait hij zijn stoel om. “Het is een levend schilderij. Ik word daar heel rustig van. Het zeeleven is fascinerend. Elk moment ziet er anders uit en bij maanlicht zie je weer heel andere beesten tevoor schijn komen,” vertelt Oos. Zijn aquarium is niet alleen rustgevend, het is ook werk, vooral het schoonmaken van de ramen. Daar is Oos een paar uurtjes per week aan kwijt. Verder is het een kwestie van de goede balans houden. Bij Oos gaat het zo goed dat hij zijn koralen en anemonen moet ‘snoeien’. “Anders groeit het de pan uit.”

Dat Oos aan de slag ging met het waterle ven, kwam doordat er in zijn kantoor ooit opnames werden gemaakt voor ‘De moord op de haringkoning’, een aflevering van de Amsterdamse detectiveserie Baantjer. “Ze hebben toen mijn kantoor verbouwd en er werd een kreeftenbak ingezet, die zie je ook weleens in viszaken en restaurants, waar ze vissen in hadden gedaan. We kon den die bak lenen van een goede klant van ons.”

Na de opnames kon Oos er eigenlijk geen afstand van doen. Hij vond het zo leuk en van die klant mocht de bak blijven staan.

Echter, van het één kwam het ander. Eerst kwam er een wat een grotere bak voor de vissen, omdat hij die een beetje krap vond voor alle vissen. Vervolgens wilde Oos het groter aanpakken. Hij kreeg interes se in koi karpers. De gekleurde Japanse karpers waren destijds een echte rage. Voor Oos werd het een sport om koi’s te kweken en te verkopen. Op zolder richtte hij een aquarium in van maar liefst 8000 liter. “Daarin konden ze echt groot wor den, maar van verkopen kwam niet veel terecht. Het werd meer weggeven. Ooit heb ik een paprikateler blij gemaakt. Hij moest zijn overschot kwijt en toen heb ik wat koi karpers geruild tegen een vracht wagen paprika. Dat was wel hilarisch.”

Na de koi-uitdaging besloot Oos met een zeeaquarium aan de slag te gaan. Dat wordt altijd als een behoorlijke uitdaging gezien. “Het is een heel andere dimen sie, maar gelukkig viel het me mee. Het wordt ook gemakkelijker. Je hebt bijvoor beeld veel licht nodig om koraal te laten groeien. Eerst had ik sps-lampen die ook voor wegverlichting werden gebruikt. Die gaven veel hitte af, dus moest je het water ook weer gaan koelen. Bovendien vraten die lampen stroom. Vandaag de dag is het allemaal led en dat kost een fractie aan energie. Alles wat we konden verbeteren om energie te besparen hebben we toege

past. Het houden van een aquarium is al duur genoeg.”

Mensen die met een zeeaquarium willen beginnen wordt aangeraden om een zo groot mogelijke maat te kopen, waar Oos zich goed aan gehouden heeft. “Ik denk dat dit de grootste in Amsterdam is. Wat leuk is, het is een tropisch aquarium gevuld met natuurlijk water uit Neeltje Jans. Ik heb namelijk het geluk nog in bezit te zijn van een oude azijntank. Die laat ik twee keer per jaar vullen met Nederlands zeewater.”

Ruimte genoeg dus voor heel veel soorten vissen. Een favoriet heeft Oos niet, maar er zijn wel een paar opmerkelijke vissen. “Eentje noemen we Max, naar Max Ver stappen. Die heeft de bizarre eigenschap dat hij ’s avonds met een noodgang telkens heen en weer schiet door de hele bak. Het lijkt wel of hij in training is. Verder hebben we Terror Jaap, een clownvis die in sym biose leeft met een anemoon. Iedereen denkt dat het een sympathiek soort visje is, vanwege de film Nemo misschien. Ze lijken wel lief, maar hij bijt je gewoon in je donder als je te dichtbij komt met je hand.”

Oos houdt veel van de zee en het water leven. Kesbeke is business supporter van het Wereld Natuurfonds dat actie voert voor een plasticvrije zee. Wanneer het vakantie is, dan zoekt Oos altijd een plek op om te duiken. “Niets leukers dan een visje tegenkomen die ook in het aquarium rondzwemt,” besluit hij. (ML) 

“I

Oos Kesbeke over zijn vissenhobby

“Ik

Sinds 20 augustus mag Haneman Biofruit zich officieel hofleverancier noemen. Het biologische teeltbedrijf, dat vanwege haar 100-jarig bestaan in aanmerking kwam voor het predicaat, vierde de benoeming met een open dag op 21 augustus. Tegelijkertijd wordt er vooruitgeblikt op een nieuw biologisch hardfruitseizoen. “Er zijn misschien wel tientallen uitdagingen om rekening mee te houden, maar toch ziet het er allemaal weer mooi uit,” vertelt Toine Janssen van Haneman Biofruit.

De pluk zit er medio november op voor het bedrijf, gevestigd in het Gelder se Winssen. “Gezien het gevecht met de warmte en droogte van de zomer ziet de oogst er alleraardigst uit. Het was voor zowel de peren als de appels geen gemak kelijke groeiperiode,” legt Toine uit. Op een areaal van zo’n 28 hectare teelt hij voornamelijk Conference peren en Elstar en Maribelle appels. “Met de peren hebben we het lastig gehad met schurftbestrijding,

maar dit is aan het einde van de rit toch wel goed gelukt. Er is wel meer aantasting geweest dan we eigenlijk hadden gewild, maar dat zagen we vrij vroeg in het seizoen al. Dan ben je er wel op voorbereid.” Wat betreft de appels lag het gevaar overwe gend in de zonnebrandschade. De hitte, en daarmee gepaard gaande problemen voor het hardfruit, domineerde menig nieuws medium van de zomer. Toch is dit voor het biologische fruit van Haneman Biofruit

alleszins meegevallen. “Het ging echter niet vanzelf. Zonnebrandschade valt te voorkomen door preventief beregenen in de middag, maar we hadden niet overal even goede kwaliteit water om dit te doen. Als je dan ziet wat de schade uiteindelijk is na zo’n zomer kunnen we tevreden zijn met de kwalitatief goede volumes.”

Haneman Biofruit, wat in 1922 is gestart door de grootvader van Toine, heeft anno 2011 de volledige omschakeling gemaakt naar de biologische teelt. “Mijn opa is 100 jaar geleden neergestreken op de gronden, waar we momenteel nog steeds gevestigd zijn. Destijds was het een gemengd bedrijf. In de loop van de jaren heeft mijn vader het overgenomen, waarna ik in 2000 de touwtjes in handen kreeg. Op dat moment zaten we al na te denken om de omschake ling naar biologisch te maken. Ik had zelfs de cursus biologische teelt al gedaan, maar

Haneman Biofruit viert predicaat hofleverancier en blikt vooruit op nieuw hardfruitseizoen:

“Biologisch is een bijzondere markt, maar principiële consumenten zullen hier altijd voor kiezen”

toch hebben we het uiteinde lijk nog niet aangedurfd. Men kreeg toen een mooie subsidie als er werd besloten om over te schakelen, waardoor velen besloten de stap te zetten. Dit zorgde bij ons voor de angst dat we met de biologische teelt wel hogere teeltkosten zouden krijgen, maar het fruit, van wege het grote aanbod, niet verkocht zouden krijgen.” Tien jaar later besloot Toine er, met zijn familie, vervolgens toch nog maar weer eens over na te denken. “Je bent dan 10 jaar wijzer en hebt van alles mee gemaakt. Dan doemt de vraag toch weer op: wat heb ik in al die tijd nu eigenlijk verdiend met gangbaar blijven en wat zijn de risi co’s van omschakelen?” Dit resulteerde in het besluit om er vol voor te gaan en van af 2011 werd het bedrijf omgedoopt tot Haneman Biofruit.

De twijfel die de teler destijds voelde van wege onzekerheden binnen de biologische sector zal door menig teler in het heden nog steeds worden gedeeld. “Biologisch is een aparte markt. Enerzijds hebben wij, net als vele anderen, zorgen over de hoge kosten in energie of dieselolie bij voorbeeld. In de agrarische sector kun je dergelijke kostenstijgingen simpelweg niet doorberekenen , waardoor het steeds moeilijker wordt voldoende kwalitatief hoogwaardig product te leveren. Ander zijds merkte je gedurende de pandemie dat mensen meer met hun gezondheid bezig waren, waardoor biologisch opeens ‘booming’ werd. Nu zitten we in een heel andere tijd. Een tijd van torenhoge inflatie, dure vaste lasten en verminderde koop kracht. Dan is het altijd maar de vraag wat de consument gaat doen. In de biologische

te onderscheiden: principiële kopers en impulskopers. De een blijft altijd wel bij het biologische product en de ander kiest voor de goedkopere optie. Voordeel voor ons is wel dat de afzet van Conference over heel Noordwest-Europa verspreid is, waardoor er een dermate grote markt is dat ik op grote schaal minder problemen verwacht.”

Het resulteert in een gematigd positieve blik van de biologische teler richting het komende seizoen. Een seizoen dat voor Haneman Biofruit werd afgetrapt met een open dag op 21 augustus, waarbij het predicaat hofleverancier, het 100-jarig jubileum en de onthulling van het ‘Boert Bewust-bord’ werden gevierd. “Het ver krijgen van het predicaat hofleverancier was natuurlijk een prachtige eer,” gaat Toi ne verder, die aangeeft dat er nog een hele procedure aan gekoppeld zit. “Het begint met een duidelijk gemotiveerde aanvraag onderbouwd met financiële, personele, bedrijfstechnische en historische infor matie, die wordt ingediend bij de burge

stations en komt ten slotte de arbeidsinspectie langs. Ver volgens werd het stil. Zo stil dat we tijdens een paar dagen vrijaf ons begonnen af te vra gen of we het wel toegekend zouden krijgen.” Uiteindelijk was daar toch het verlossende woord en werd het Predicaat 'bij Koninklijke Beschikking Hofleverancier' officieel toe gekend.

“Dat is toch prachtig, een soort erkenning. En dan niet slechts voor ons als telers, maar voor de gehele sector. Iedere dag zijn er honderden telers in Nederland bezig om te zorgen dat iedereen in de winkel kan halen wat ze willen. Dit wordt als heel normaal beschouwd, maar dat is het natuurlijk niet.” Het is een speerpunt van het initiatief ‘Boert Bewust’, die actief contact zoekt, in gesprek gaat en activi teiten organiseert om mensen bewust te maken van de inspanning die in het vak en de arbeid gaat zitten. “Daarmee willen we een bredere erkenning creëren, want men moet zich realiseren dat het eigenlijk niet normaal is dat alles zo beschikbaar is. Het is een groep bestaande uit boeren vanuit verschillende sectoren, biologisch en gangbaar. Hiervoor waren we al even gecertificeerd, maar op 21 augustus werd mede het ‘Boert Bewust-bord’ onthuld. Op de dag waren er rondleidingen door de boomgaarden, een bezichtiging van de fruitpers voor ons verse sap, activiteiten voor kinderen en een boerenmarkt met lokale producenten van wijn, bier, fruit, ijs, vlees en tuinplanten. Dit was heel gezellig en zeer geslaagd; een mooie manier om het nieuwe seizoen weer in te gaan.” (JF) 

Tione Janssen

Snelle interventies, herstellingen van aangereden of defecte poorten en deuren

Vervangen van oude poorten door nieuwe, vaak efficiëntere exemplaren

Preventief & correctief onderhoud, om de levensduur & werking te garanderen of zelfs te verbeteren

Leveren van onderdelen, technische ondersteuning of complete poorten of deuren aan subdealers

Leveren en plaatsen van alle types poorten en deuren bij uitbreidingen, nieuwbouw of grote renovaties

Dezelfde kwalitatieve dienstverlening, specifiek voor hét Belgische poortenmerk, DYNACO

Mauk Overduin (80) gaf het uienvirus door aan zijn zoon

“Uien laten je niet meer los”

ten. Pakomi had hiervoor de beschikking over een eigen koelopslag van 4000 tot 5000 ton uien. Voortaan konden ze nage noeg jaarrond Hollandse kwaliteitsuien leveren. “Deze ‘vriesuien’ hadden uiter aard een hoog kostenplaatje en dus ook een hoog prijskaartje. In het begin was het voor ons een hele goede zaak. De aardig heid ging eraf, toen iedereen dat ging doen, zelfs veel uientelers hebben nu een eigen ‘vriescel’.” Het heeft ook voor speculatie op de uienmarkt gezorgd met hoge pieken en dalen qua prijsvorming. Minnaar zei vaak: ‘Vandaag gooi je ze op de mesthoop en morgen raap je ze weer op’.”

Hoewel Mauk Overduin al ruim 23 jaar niet meer actief is in de uienhandel, is hij nog altijd “uienziek”. “Je loopt dat uienvirus ongemerkt op en je geneest er niet meer van,” vertelt hij. “Wanneer je eenmaal in de uien terecht bent gekomen, laten ze je niet meer los.” Dagelijks is Mauk te vinden bij sorteer- en pakstation Tuns waar hij dichtbij woont. Bij Tuns werkt zijn zoon Nico als in- en verkoper van uien, het virus is blijkbaar overgegaan van vader op zoon.

Hoewel

hij goed kon leren, had Mauk geen zin in de schoolbanken. Op 14-jarige leeftijd al was hij werkzaam bij een garage in de buurt en solliciteerde hij bij een tankstation. De huiselijke rel die dat opleverde, werd in de kiem gesmoord met als uitkomst dat Mauk toestemming kreeg om met 15 jaar school te verlaten. Na wat baantjes hier en daar kwam hij terecht bij Minnaar, destijds een gerenom meerd handelshuis, waar ook zijn neef werkzaam was. Er was hem ter ore geko men dat: “Als je daar kunt werken, zit je voor je leven gebeiteld.”

Mauk doorliep bij Minnaar alle afdelin gen. Hij startte op de boekhouding in Rot terdam, kocht fruit op het hout, ging alle veilingen af om de gekochte hoeveelheden groenten en fruit op kwaliteit te controle ren, hield toezicht op het laden van coas ters naar het Verenigd Koninkrijk, et cete ra. In 1964 werd hij gevraagd om de in- en verkoop van uien te gaan doen vanuit Oude Tonge voor Pakhuis Buscop. “Minnaar had die zaak overgenomen van de heer Buscop. Toen de heer Buscop naar Zuid-Afrika emi greerde werd ik tot directeur bevorderd

en werd de naam gewijzigd naar Pakhuis Koelhuis Minnaar, Pakomi.”

Over de avonturen in de uienhandel kan Mauk een boek opendoen. Het handelsvo lume is in de loop der jaren enorm toege nomen, van 12 tot 15 duizend ton per week in Mauks tijd, tot nu 30 tot 40 duizend ton en meer. Hij schetst de enorme transitie die heeft plaatsgevonden, mede door de introductie van verbeterde bewaartech nieken. “In februari gingen wij altijd naar Zuid-Afrika, Argentinië, Chili, Australië en Nieuw-Zeeland om uien te kopen voor levering in maart/april en mei. Wij wilden jaarrond een goede kwaliteit uien leveren en in de periode vanaf maart werden de Hollandse uien minder van kwaliteit, van daar dat we (verse) uien gingen importe ren. Daarbij werkten we veel samen met Denimpex uit Amsterdam.” Toch wilde Pakomi ook graag een jaarrond Holland se kwaliteitsui leveren. Ze introduceerde hiertoe de Globetrotter: een ui die door de destijds unieke bewaarmethode langer goed bleef en waarmee ze de klanten de garantie konden bieden dat de uien 2 tot 3 weken na aflevering niet zouden sprui

Mauk heeft gedurende zijn jaren in de uienhandel diverse bestuursfuncties vervuld. “Het is heel belangrijk scherp te blijven en voeling te houden met wat er gebeurt. Die bestuursfuncties hadden als voordeel dat ik automatisch op de hoogte bleef van allerlei ontwikkelingen.” Pako mi leverde altijd aan de uienexporteurs, maar Mauk zorgde ervoor dat hun klanten wisten waar de uien vandaan kwamen. “Duitsland nam altijd de meeste uien af, maar er gingen ook veel uien naar landen als Maleisië en Singapore. Ik reisde altijd mee met de exporteurs als die hun klan ten gingen bezoeken. Dat maakte dat die altijd uien van ‘ome Mauk’ wilden, dus dat was weleens lastig voor exporteurs,” lacht Mauk. Pakomi leverde onder het eerder genoemde eigen merk Globetrotter dat stond voor kwaliteit: harde uien met veel rokken. Er was vaak zoveel vraag naar dat Pakomi de verwerking niet aankon en daarom nauw samenwerkte met buurman Tuns. Dat is ook de reden dat zoon Nico daar terecht is gekomen.

Minnaar verkocht het bedrijf later aan Albert Fischer Group uit het Verenigd Koninkrijk. De meer ‘corporate’ aanpak botste met die van Mauk, die vanuit Min naar alle vrijheid gewend was. Toch ging hij verder in de uienhandel en maakte er het beste van. Hij stapte uit de handel vanwege ernstige gezondheidsredenen en sindsdien volgt hij de uienhandel vanaf de zijlijn, bij Tuns. De afgelopen jaren werd hij als handelsexpert gevraagd zitting te nemen in het arbitrage Instituut voor Agrarisch Recht waar diverse zaken die speelden tussen teler en koper van uien zijn afgehandeld. (ML)

“Vraag naar gesneden uien in de lift door personeelsproblemen in de horeca”

Waar de handel voor Mol Fresh Food tijdens de coronacrisis nog voor de nodige kopzorgen zorgde, zijn de zaken inmiddels weer in volle gang. “De vraag naar gesneden uien zit, mede door de personeelsproblemen in de horeca, in de lift,” vertelt Anthony Mol, die samen met zijn broer René het bedrijf runt. Bovendien hebben de gebroeders pas haar pand uitgebreid, waardoor de blik weer vol goede moed op de toekomst gericht kan zijn.

uitbreiding kwam ter sprake toen de grond van onze buren beschik baar kwam. Deze komt maar één keer te koop, dus moesten we een keuze maken,” vervolgt Anthony. “We begonnen al uit ons jasje te groeien, waardoor we besloten de kans aan te grijpen.” Het resulteert voor het bedrijf in een verdubbeling van de oppervlakte. “We hebben de koelcapaci

“De

Rene en Anthonie Mol

teit kunnen uitbreiden en hebben op deze manier vooral wat meer opslag voor ons zelf kunnen creëren. Bovendien hebben we ook extra ruimte gekregen om zon nepanelen op het dak te plaatsen. Dat is toch een stukje duurzaamheid, wat enorm belangrijk is in deze tijd. Het is nog niet voldoende om volledig energieneutraal te zijn, maar met de huidige energiekosten is alles meegenomen.”

Geen personeel meer om te snijden Mol Fresh Food, gevestigd in Putten, had de nodige hinder ondervonden van de pan demie. Gesneden uien zijn een product groep bij uitstek voor de horeca, die op dat moment gesloten was. “Wij hadden echter nog het voordeel dat we een vrij breed klantenbestand hebben, waardoor we gelukkig veel spreiding hadden. Waar de horeca het moeilijk had, konden we de risi co’s spreiden door ons meer te focussen op bijvoorbeeld retail, de visindustrie of bak kerijen,” legt Anthony uit. Inmiddels heeft de horeca haar deuren ook weer geopend, waardoor de afzet weer goed doorloopt. “Alles is gelukkig weer groeiende en zeker met de huidige personeelsproblemen stijgt de vraag naar gesneden uien signi ficant. We zien dat bedrijven die vroeger

zelf schilden en sneden nu simpelweg geen mensen in de keuken meer hebben om dit soort dingen te doen. Dan hebben ze het er graag voor over om het kant-en-klare pro duct te kopen.” Verder merkt de onderne mer een toename in de vraag naar kleinere verpakkingen. “Hier wordt meer en meer gebruik van gemaakt. De standaard zijn kilo-verpakkingen, maar steeds meer res taurants kiezen voor de 500-grams ver pakkingen. Het is natuurlijk ook zonde om een kiloverpakking open te maken, terwijl je op dat moment maar de helft nodig hebt. Deze andere helft blijft dan vaak aange broken in de keuken liggen. Dan pak je liever een 500 grams-verpakking, wat de versheid van de uien uiteindelijk ten goede komt.”

Het resulteert in een drukke periode voor het familiebedrijf, waar de ouders van gebroeders Mol ook nog steeds dagelijks hand-en-spandiensten verrichten. “Mijn moeder werkt nog in de administratie waarbij ze een deel van de boekhouding verricht en ook vader Boudewijn Mol is dagelijks aanwezig voor bijvoorbeeld het ophalen van onderdelen tot het koken van heerlijke soep voor het personeel waar we van kunnen genieten.” Het is hulp, die nog

steeds meer dan gewaardeerd wordt door de broers. Toch kan deze drukte richting het einde van het seizoen nog voor enige problemen zorgen in de beschikbaarheid van de uien. “We kiezen bij voorkeur voor het Nederlandse product. Op dit moment is er nog genoeg beschikbaar, maar het moeizame groeiseizoen zorgt er wel voor dat je de portemonnee moet trekken om ze in te kopen. We moeten zeker voor de 60+-maten, die wij schillen, nog maar zien of er vanaf april voldoende beschikbaar is. We zijn afhankelijk van de markt. Als we door het Nederlandse product heen zijn, zullen we toch onze blik moeten richten op gele uien uit Spanje en rode uien uit Egypte. We proberen dit zo veel mogelijk te vermijden, maar nood breekt wet. Al met al kijken we echter met positieve blik vooruit.” (JF)

Miljoen ton uien minder in Europa

11november. November is de maand waarin de oogstramingen gepre senteerd worden. In Nederland wordt de zaaiuienoogst door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) ingeschat op gemiddeld 44,2 ton per hectare. De sprei ding over de verschillende percelen is met 20 tot 85 ton opnieuw groot te noemen. Dit is een gevolg van de extreme weers omstandigheden. De opkomst was veelal moeilijk, vanwege soms heftige regenbui en die een korst vormden waar het zaad maar moeilijk doorheen kwam. In het voorjaar was vervolgens lange tijd sprake van een schrale, koude noordelijke wind, die de laatste jaren steeds meer lijkt voor te komen. De periode waarin loof en bol gevormd moeten worden, zuchtte daar entegen lange tijd onder grote droogte en snikhete temperaturen die het gewas danig lieten lijden. En tenslotte was er sprake van een oogstperiode voor én na de hevige regen die in september met bakken uit de hemel kwam, plaatselijk tot wel 150 millimeter in een etmaal.

De plantuienoogst ligt met 48,9 ton per hectare ook fors lager dan vorig jaar. Wie het rekensommetje maakt en uitgaat van 27.500 hectare geoogste zaaiuien en 5.800 hectare plantuien komt uit op onge veer 1.480.000 ton bruto opbrengst in het zwad, tegenover 1.788.000 ton vorig sei zoen. Met aftrek van vocht- en uientarra, export buitenom de officiële cijfers, nati onale consumptie en industrieel verbruik voor schillers en gebakken uitjes, bete kent dat net iets meer dan een miljoen ton beschikbare uien voor export. Dat komt overeen met een kleine 20.000 ton export per week. De verwachting is dat er tot en met week 45 ongeveer de helft van deze beschikbare voorraad al weg is en er dus

nog zo’n 14.000 ton over is voor de reste rende 33 weken.

De verhouding gele en rode zaaiuien ligt op bruto 1.001.000 ton geel en 210.000 ton rood. Opvallend is dat de opbrengst verschillen per hectare slechts 1,5 ton lager liggen bij rode uien dan bij de gele uien, terwijl het areaal ongeveer dezelfde spreiding over het land heeft. Het netto verschil is ongetwijfeld groter, omdat rode uien meestal een hoger uitvalpercentage hebben. Toch wordt vaak verondersteld dat de rode uien veel minder kilo’s geven

opbrengsten op een heel aantal plekken tegenvielen, kromp de beschikbare hoe veelheid uien in Europa met ruim dertien procent van 7.293.000 ton naar 6.314.000 ton, oftewel een miljoen ton minder beschikbare uien. Vooral de volumes in Spanje en Nederland waren fors minder met respectievelijk 369.000 en 294.000 ton. Maar ook Duitsland (-145.000 ton), Verenigd Koninkrijk (-109.000 ton), Frankrijk (-69.000 ton) en België (-31.000 ton) oogstten minder uien.

dan gele uien, hetgeen in het achterliggen de (droge) seizoen niet terug kwam in de cijfers van het CBS.

Ook in omliggende landen zijn er fors minder uien. De grootste Europese pro ducenten komen begin november altijd samen om de oogstramingen door te nemen tijdens Euronion en daar bleek dat er ongeveer een miljoen ton minder uien geproduceerd zijn. Weliswaar hadden de noordelijke gelegen lidstaten een wat hogere productie, maar dat weegt niet op tegen de fors lagere oogsten in de grootste producerende landen zoals Nederland en Spanje. Er was met een krimp van 115.000 naar 105.000 hectare, negen procent minder areaal in Europa. Omdat ook de

De prijs bij de boer was zo vroeg in het sei zoen zelden zo hoog en vast. De uientelers denken dat ze letterlijk op goud zitten en geven hun uien niet zomaar weg. Gevolg is dat de handel meer dan 30 euro moet neertellen voor 100 kilo en ze dan met hoge kosten voor transport, schonen, sor teren, verpakkingen, transport en import heffingen op de wereldmarkt moet ver kopen. De exportkansen nemen daardoor wel wat af, maar anderzijds zijn er niet heel veel alternatieven tot januari op de wereldmarkt waar de Hollandse ui domi neert en zeer geliefd is vanwege de goede kwaliteit. Wat het seizoen in de tweede helft gaat doen blijft lastig te voorspellen. Wel lijkt het erop dat West-Afrikaanse bestemmingen de laatste jaren tot aan de nieuwe oogst aan de markt blijven en veel minder afhaken in de tweede helft van het seizoen, zoals tot enkele jaren geleden. Feit is in ieder geval dat er een miljoen ton minder uien in Europa zijn en Nederland momenteel de helft van de productie al heeft uitgevoerd naar zo’n 120 verschil lende bestemmingen tegen hoge prijzen. Waar het kantelpunt ligt, zal de markt vanzelf laten zien. 

De wijze van zakendoen in het West land, dat heeft Sandra Huysman van Kwekerij de Westlandse Aardbei altijd wel wat vreemd gevonden. Sinds 2004 behar tigt ze de commerciële kant van De West landse Aardbei, het teeltbedrijf met eigen afzet van haar en haar man Jaco. “Ik viel met mijn neus in de boter,” vertelt ze.

Sandra kwam erbij op het moment dat Jaco en zijn vader de overstap maakten van het telen van radijs naar het telen van aardbei en. Ze besloten het anders aan te pakken en de eigen afzet te verzorgen. Sandra had al enige commerciële ervaring en nam die taak op zich. Jaco houdt zich vooral bezig met teeltzaken. “Maar we doen het wel samen en alles in overleg.”

Hoewel Sandra niet uit een tuindersgezin komt, zag ze als Westlandse natuurlijk wel hoe het eraan toeging in tuindersgezinnen. “Samen met een vriendinnetje moest ik de veilingbrieven ophalen, dan wisten ze wat ze gebeurd hadden.” Zakelijk gezien begreep ze de werkwijze toen al niet. “Je doet al je investeringen en uiteindelijk zeg je: “Tja ik zie wel wat ik ervoor krijg”. Dat klinkt wat zwart-wit misschien, maar naar mijn idee gebeurt het zo nog heel vaak. Wij proberen daar toch een andere lijn in te krijgen.”

Daarom is het antwoord van Sandra aan klanten die meteen ‘wat kost dat?’ vragen toch wat uitgebreider. “Ik geeft altijd het voorbeeld van een transportbedrijf. Als

je die inhuurt weet je wat je moet betalen voor een rit van a naar b. Maar in de tuin bouwwereld zou je op punt b pas afreke nen met een soort handjeklap. Zo werkt dat niet, zeg ik dan en dat begrijpt men meestal wel.”

Kwekerij de Westlandse Aardbei zorgt er ook voor dat ze geen anoniem uitwissel baar product zijn. “We laten de aardbeien rijpen aan de plant, ze worden bij ons rood geoogst, en binnen een paar uur is het van de plant in het winkelschap. De lijnen zijn heel kort. 80 procent van onze aardbeien wordt in een straal van 50 km rondom afgezet. We hebben ook een klein stukje export, maar ook daar willen we weten wie onze klanten zijn en waar onze aard beien heen gaan.”

De aardbeien zijn direct terug te herlei den naar het bedrijf zelf. “We zijn geen code, maar onze foto en contactgegevens staat op het bakje. De persoon die het geld voor dat bakje neerlegt, daar willen we alles voor doen. Winkels zien we meer als verkooppunten. Als de klant ons product koopt, dan is de retailer blij en wij ook. We willen zeker dat het product goed aankomt bij de eindklant. Onlangs kregen we een reactie van een tevreden consument uit Engeland, dat is toch superleuk.”

Wanneer Sandra een deal maakt wil ze zeker weten dat er verderop in de keten zorgvuldig wordt omgegaan met hun pro duct. “Stel, iemand wil onze aardbeien

gaan verkopen. Dan ga ik wel het gesprek aan over hoe hij dat voor zich ziet. Je kunt natuurlijk niet alles in de hand houden, maar bepaalde facetten kun je wel pro beren te reguleren. Het is niet bedoeld als bemoeienis, maar zorgdragen voor het product. Alles hangt met elkaar samen. Eerst moeten wij een mooie aardbei telen, die moet keurig netjes geplukt worden door ons plukteam, dan moet je chauffeurs hebben die er voorzichtig mee omgaan en vervolgens zijn het de mensen op de win kelvloer die er zorg aan moeten besteden. Die samenhang voor ogen te houden en om dat voor elkaar krijgen, is niet de gemak kelijkste weg, maar het is juist ook iets wat het werk heel leuk maakt. Die sociale kant: het teamwork in de kas met de plukkers en de chauffeurs, maar ook op maandagoch tend dat praatje met de klant.”

Dat het over het algemeen mannen zijn waar Sandra mee te maken heeft, is geen punt. “Mannen die zijn lekker direct en daar houd ik wel van. Ik kom ook mannen tegen die misschien wat bot doen en iets hebben van ‘wat kom jij eigenlijk doen’, maar ik heb daar geen moeite mee. Omdat ik meer van het sociale ben, hebben ze mis schien meer aan mij moeten wennen dan andersom. Het is in elk geval een uitdagen de branche, waar nog heel veel gehaald en gebracht kan worden.” (ML)

AGF-ster Sandra Huysman, Kwekerij de Westlandse Aardbei

“Het is een uitdagende branche waar nog heel veel gehaald en gebracht kan worden”

Kiwibes blijkt betere bron van antioxidanten dan traditionele kiwi

Een onderzoek onder leiding van de Complutense Universiteit van Madrid (UCM) heeft geconcludeerd dat kiwi bessen een grotere natuurlijke bron van antioxidanten zijn dan traditionele kiwi's. "Het is een duurzaam en gezond alternatief om fruit in het dieet te diversifiëren," zo beweert de studie die werd gepubliceerd in Molecules. Een van de nieuwigheden van deze studie was de toepassing, voor het eerst voor dit soort fruit, van de QUEN CHER-methodologie (QUick, Easy, New, CHEap and Reproducible-method), waar mee het antioxidantvermogen van mole culen van verschillende aard kan worden gemeten, zoals vezelantioxidant, fenol verbindingen en vitamines, terwijl lange en kostbare extractieprocessen worden vermeden die ook vervuilende residuen genereren. Aan de andere kant ondersteu nen in vitro-onderzoeken met gezonde darmcellen het antioxidantpotentieel van dit voedsel. "Het is een gemaksproduct, wat het zeer interessant maakt om de con sumptie van fruit bij iedereen, en in het bijzonder bij kinderen en ouderen, aan te moedigen. Met deze nieuwe fruitsoort kan het aanbod weer gediversifieerd worden

om een betere gezondheidstoestand te bereiken," zegt de onderzoeker van UCM. Naast de voedingswaarde benadrukken de onderzoekers de duurzaamheid van dit fruit. Omdat de schil geen haartjes heeft, kan de kiwibes in één hap worden gegeten en produceert het dus geen afval. De kiwi bes is beter bestand tegen lage temperatu

ren dan de traditionele kiwi en de teelt is verspreid over verschillende gebieden in Europa, waaronder ook Spanje. Momenteel kan het worden gekocht in supermarkten en bij groenteboeren in heel Europa.

Onze kracht in de chaos

Energiecrisis, markten op slot, dure transportkosten, perso neelstekort en een wijzend vingertje vanuit de grote stad, die alles beter weet, naar het platteland. Waarom zou je nog in de tuinbouw willen werken en waarom zouden je opvolgers er nog mee door willen gaan? Ik denk dat veel ondernemers momenteel hoofdpijn hebben van de situatie waar we nu in zitten.

Deze column wil ik wijden aan de WHY van ons vak en waar om wij misschien wel het beste perspectief hebben van onder nemend Nederland. Gezondheid en Geluk is onze basis; hoe zo nutteloos vak? We maken gezond, echt voedsel, dat wat dokters adviseren. Het product dat wij maken doet ertoe en moet ertoe doen. Wij maken voedsel, de groene planten sector creëert een gezond leefklimaat en de bloemen bieden troost, vreugde en inspiratie (Arjan Lubach is ook maar een mening). We vergeten dit te vertellen en te beseffen, lees al mijn vorige columns er maar op na.

De kas als energiebron is een fantastisch concept. Planten als gezondheidsbrengers zijn zeer actueel. De transitie van minder vlees naar meer groenten wordt ons van buitenaf aan gedragen. Architecten leren dat het werkt om gebouwen met veel groene planten te verduurzamen. Groene planten houden de warmte vast en als het in de zomer te warm is, laten ze de

temperatuur dalen. Dat is zonder fossiele energie en ook nog eens gratis luchtzuiverend.

We zullen moeten beseffen dat wij als beroepsgroep de natuur zo eerlijk mogelijk nabootsen. En de mens is ook een onder deel van die natuur. We staan er niet boven, we zijn gelijken. Echter in een korte tijd zijn er heel veel mensen bijgekomen op deze planeet. Dus moeten we ons aanpassen en beperken. Fossiel is eindig en vraagt om alternatieven.

Mijn bedrijf is in 12 jaar verviervoudigd, maar de energiereke ning is nog steeds even hoog als toen. En nog steeds te hoog. Ik schaam me hiervoor en zal er alles aan doen om CO2-neutraal of negatief te gaan werken. En dan niet in 2040, maar mogelijk al in 2025. Niet omdat het moet, maar omdat ik het wil. En neem van mij aan, dat slaapt lekker.

Ons vak als producent en handelaar is de wereld te voeden en de natuur bij de mensen thuis te brengen in de vorm van Gezondheid en Geluk. Voor een eerlijke prijs en zo duurzaam als mogelijk. Onze boodschap is dat de natuur helpt te gene zen en dat de mens en de plant onderdeel zijn van deze natuur. Niet beter en niet minder.

Rob Baan

“Foodwaste en foodsafety zijn hier grote uitdagingen”

Toen Wilco Hendriks in 2016 voor het eerst in Kenia kwam, kon hij in heel het land geen commercieel koel- of vrieshuis vinden. De CEO van BCS Coldstore & Logistics – een bijna 80 jaar oud familiebedrijf in Nederland dat als dienstverlener actief is in geconditioneerde opslag en transport – zag dat in Nederland en West-Europa de kansen voor logistieke dienstverleners qua uitbreiding in zijn algemeenheid beperkter waren en verlegde de blik naar opkomende economieën om schaalvergroting te realiseren. Na het nodige onderzoek besloot BCS de sprong naar Kenia te wagen en daar een coldstore op te zetten: BCS Kenya Ltd (BCSK).

“Het

grote verschil tussen Kenia en Europa is dat in Kenia veel met betrekking tot koelen en de koelketen nog niet is vastgelegd in wet- en regelgeving.” Het is de reden dat de BCSK coldstore in Kenia, die volgens Europese normen is

gebouwd, zich vooral richt op internatio nale bedrijven die zich bezighouden met im- en export of lokale distributie. Zo werkt BCSK bijvoorbeeld met KFC, maar ook met de importeur van verse groen ten en fruit die de Carrefour vestigingen

in Kenia belevert. “We streven ernaar om partnerships aan te gaan met partijen die wensen en eisen hebben die wij kunnen leveren en andere dienstverleners niet. Van daaruit kunnen we met naamsbe kendheid en reputatie ook kleinere par tijen overtuigen dat ze met BCSK de goede dingen doen. Want het gaat uiteindelijk om het garanderen van gezond voedsel.”

OVERTUIGEN

Overigens ziet Wilco dat ook de Keniaanse overheid daarin stappen zet: onlangs werd de verplichting uitgevaardigd dat van alle bederfelijke goederen die voor de consu ment in de schappen van de supermarkt belanden, de koelketen niet onderbroken mag worden. Een belangrijk aspect, stelt Wilco vast, omdat het ontbreken van een goede koelketen problemen oplevert.

BCSK streeft ernaar om partnerships aan te gaan met internationale partijen

Wilco Hendriks, BCS Coldstorage & Logistics, over de nieuwe vestiging in Kenia:

“Voedselverspilling en voedselveiligheid zijn hier grote uitdagingen. Er gaat heel veel voedsel verloren en de bevolking groeit en groeit maar. En er sterven dage lijks mensen door bedorven voedsel.”

Hij merkt op dat BCSK door cultuurver schillen voor een andere aanpak kiest bij het benaderen van klanten. “Het is belang rijk om bedrijven te overtuigen; dit is een cultuur waar men eerst komt kijken. Zien

en temperatuur voelen is geloven. Pas als alles gezien en gecontroleerd is, kun nen we zaken doen.” Wilco constateert dat mon-tot-mondreclame hierbij een rol speelt. De relatieve onbekendheid met de koudeketen brengt volgens de CEO overi gens ook met zich mee dat de bijbehoren de dienstverlening – zoals bijvoorbeeld de dagelijkse temperatuuroverzichten - min der op waarde wordt geschat en prijs altijd een grote rol speelt. “Omdat de wet- en

regelgeving grotendeels nog mist, staat al gauw het financiële aspect centraal.”

KNOOPPUNT

In het tweede kwartaal van 2022 was de BCSK coldstore – met ruimte voor 3.000 pallets en een temperatuurbereik tussen -25°C en + 4°C - in Kenia operationeel, na een langdurig traject van ruim vijf jaar, laat Wilco weten. Hij geeft aan dat pech en corona en de bijbehorende terugval

Unieke warehouse locatie

“Wij zitten zo’n zeven kilometer van het vliegveld af en ongeveer drie kilometer van de treinterminal”

Wilco Hendriks

in wereldhandel en logistieke strubbe lingen hierbij een rol speelden, maar ook dat bouwen in Kenia niet dezelfde vanzelf sprekendheid heeft als in Europa. “Als je hier een dergelijk project start, moet je er rekening mee houden dat je tegen allerlei problemen aanloopt.”

Overigens zijn er inmiddels wel meer koel huizen in Kenia te vinden. Wilco stelt vast dat het merendeel daarvan is gebouwd

door bedrijven voor eigen gebruik of ver der weg zitten van Nairobi, waar bouwen goedkoper is. Hij geeft aan dat Nairobi echt wel het knooppunt van de handel is in Kenia en ziet dat het loont om in de buurt te zitten van zowel luchthaven en treinterminal als het centrum van de stad Nairobi. “Qua locatie zitten wij voor heel veel partijen gunstig. Het is allemaal niet zo ver weg. Nairobi is het steentje in de

www.coldstore.nl www.bcskenya.co.ke info@quatr-e-m.nl

vijver; het begint allemaal daar en kringelt vandaar uit steeds verder.”(MW) 

Na een traject van zo’n vijf jaar is het Keniaanse koel- en vrieshuis van BCS operationeel

Jasper Roubos, POC:

bundelen om marktpositie te verkrijgen”

het gebied van duurzaamheid en gewas bescherming, komt altijd eerst bij de teler terecht. Maar die krijgt daar niet voor betaald. Dat heeft de doorslag gegeven om de primaire producenten buiten de mede dingingswetgeving te houden.”

“Er is iets structureel mis,” vat Jasper Roubos, voorzitter van de Producenten Organisatie Consumptieaardappelen (POC), de prijsvorming op de consumptieaardappelmarkt, die de verwerkende industrie, tafelaardappelen en export omvat, samen. “In zijn algemeenheid heeft de consumptieaardappelteelt geen marktpositie.”

Hij wijt het vooral aan de versnippering van het aanbod door de vele individuele telers tegenover een beperkt aantal inkopende partijen, die bovendien weten hoe het spel te spelen.

“Zelfs met een areaal van 500 hecta re aardappelen ben je tegenover de industrie nog maar een kleine speler en nog steeds één van de vele.” Jammer vindt Jasper, die zelf ook aardappels teelt in de Haarlemmermeer, dat de telers de coöpe raties – met uitzondering van enkele in de tafelaardappelsector – vaarwel hebben gezegd. “Toen de teler ging samenwerken met de inkooporganisaties, had hij geen idee wat het verlies van de coöperaties voor de lange termijn zou betekenen.”

Jasper noemt de prijsvorming in de aard appelsector niet meer van deze tijd en stelt dat de teler per definitie te weinig betaald krijgt. Overigens rekent hij het de verwerkende industrie niet aan. “Zij gebruiken de middelen en de ruimte die ze hebben.“ De voorzitter van POC stelt daar tegenover dat een bundeling van het aan

bod aan de telerskant, zoals een produ centenorganisatie, tegenwicht kan bieden. “POC is opgericht om telers te versterken zodat we een gelijkwaardige partner wor den en samen met onze afnemers de teelt toekomstbestendig kunnen maken voor alle schakels in de keten.” Jasper geeft aan dat waar bundeling decennialang – anders dan in een coöperatie - niet was toege staan vanuit de mededingingswet, dit nu, door aangepaste EU-regelgeving, in de agrarische sector wel kan.

LAAGDREMPELIG INITIATIEF

De aardappelteler legt uit dat de wens tot vergroening aan de basis lag van de Brus selse beslissing om bundeling tot 80 pro cent van alle telers in de agrarische sector toe te staan. “De kostprijsverhoging die het gevolg is van het realiseren van maat regelen voor maatschappelijke wensen op

Het is de reden dat begin 2020 POC werd opgericht. Jasper noemt het een laagdrem pelig initiatief, waarvan de bestuurders nu nog vrijwilligers zijn. “Voor een lage investering kan iedere teler lid – vrije teler of op contract, voor industrie of tafel segment - worden en zo kunnen we POC verder uitbouwen. Hij geeft aan dat de regelgeving erin voorziet dat de POC de afzet voor de leden kan doen, maar dat dit absoluut niet de bedoeling is. “Telers wil len juist die afzetvrijheid behouden, dat is wel gebleken uit het verleden.” De voorzit ter laat weten dat het opbouwen van een professionele organisatie prioriteit heeft waarbij het aanbod op de vraag kan wor den afgestemd door gezamenlijk inzicht te geven in teelt en bewaring waarmee de telers op een gelijk informatieniveau met de afnemers moeten komen.

EVENWICHTIGER MARKTBALANS

“Maar ook commerciële adviezen en kost prijsberekening zijn aspecten waar we ons op richten. Inzicht geven en tot naden ken zetten, daarmee kunnen we de eerste periode van POC mee vullen en dat zal al veel effect gaan krijgen. Dat is ook de infor matie die we missen. We worden doodge gooid met teelttechnische informatie ten behoeve van de perfecte aardappel en het creëren van een overaanbod waartoe individuele telers constant worden ver leid. POC streeft naar een evenwichtiger marktbalans waardoor het prijsniveau omhooggaat.

Daarnaast werd POC opgericht om een tegenwicht te bieden aan de oprukkende schaalvergroting die volgens Jasper gren zen heeft. “Voor de grotere bedrijven zijn steeds zwaardere machines nodig, die impact hebben op de bodem. Er wordt steeds minder geoogst, we komen maar niet op een hoger niveau qua opbrengst. Dat heeft te maken met de intensivering van de teelt. Uiteindelijk is het inleveren op het natuurlijk kapitaal van de bodem. Je moet alles eruit halen, want anders verdien je niets.” Waar de aardappelteler

“Aardappeltelers

aangeeft dat de verwerkende industrie de verwachting heeft uitgesproken dat er in de toe komst maar een 200-tal aard appeltelers zullen overblijven in Nederland, ondersteunt POC nadrukkelijk het familiebe drijf en het behoud ervan.

ONAFHANKELIJKE MARKTTOOL

Daarbij ziet Jasper informatie als een cruciaal aspect. “We pleiten voor een onafhanke lijke markttool.” Dat kan vol gens de voorzitter zijn in de vorm van de huidige beurs, die dan wel zou moeten worden gemoderniseerd. “De beurs zou moeten beschikken over een onafhankelijke marketeer die alle transacties in beeld brengt.” Want Jasper ziet dat de verwerkende industrie wel over gedetailleerde informa tie beschikt. “Als er een klein beetje overaanbod is, wordt dat door de afnemers enorm uitvergroot. Ze weten dat ze geen extra inspanning hoeven leveren om hun grondstof vast te leggen. Is er een klein tekort, dan is dat heel anders. En als wij als telers weten dat er een tekort is, kunnen wij die ken nis benutten. Nu weten we dat vaak niet eens. Hoe meer infor matie we als telers delen, hoe beter.”

Tot nu heeft 15 procent van de Nederlandse consumptie aardappeltelers zich aangeslo ten bij POC. Jasper legt uit dat tijd nodig is om kapitaal op te bouwen en een organisatie op te tuigen. Daarbij hebben de coronarestricties, die het POC onmogelijk maakten om de telers op te zoeken, hen par ten gespeeld. Deze winter gaat dat wel gebeuren en uit erva ring weet de voorzitter al dat de uitleg zal zorgen voor veel interesse van telers om zich aan te sluiten. De eerste resul taten kan POC ook al op zijn conto schrijven. Jasper geeft aan dat mede door de oproep van POC dit voorjaar om niet direct contracten te tekenen, voor het eerst de contractprijs tussentijds is verhoogd. Daar naast heeft POC een contract tool ontwikkeld met daarin alle voorwaarden van alle

afnemers, waardoor gemak kelijk zichtbaar wordt voor welke omstandigheden welke afnemer de beste voorwaar den biedt.

AREAAL BEHEERSING

En dat kan soms ook inhouden dat een andere keuze wordt gemaakt. “Als je voor 32 cent op dit moment tarwe kan telen, ben je gek als je een aardap pelcontract tekent. Want een contract is het afgelopen jaar schijnveiligheid gebleken. Je weet als teler zeker dat je niks verdient, maar dat je ook niet kapot gaat. Wij roepen op om nu de keuze te maken of je als teler wel aardappelen wil telen tegen contractprijzen die mogelijk de kosten niet dekken.” Jasper ziet areaalbe heersing als één van de tools van POC om de prijs te beïn vloeden, al erkent hij dat dit nog wel discussie kan ople veren met telers. “Ga eens 10 procent minder telen en meer verdienen. Daar kun je weinig tegenin brengen.”

Hij ziet de Amerikaanse situa tie, waar uiteindelijk een krimp in teelt werd gerealiseerd, als voorbeeld. “De Amerikaanse telers zagen dat als je structu reel een overaanbod hebt, je nooit prijszetter kunt zijn. Als telers kunnen wij op een een voudige manier prijszetter zijn door areaal beheersing.” De opmerking dat dit de vrijheid van telers beperkt, pareert Jas per met de vraag: “Wat is dan nu de vrijheid van de teler? Je kunt nu alleen maar ja of nee zeggen tegen een contract of ja en nee tegen de beursprijs die altijd aan de lage kant is, omdat de beurs niet optimaal werkt.” En daarbij zijn de ver wachtingen niet onrealistisch hoog gespannen, Jasper ziet dat al bij een verhoging van de prijs van een bakje patat van zo’n drie cent – op voorwaar de dat die drie cent dan ook bij de teler terecht komt – veel problemen de wereld uit zijn. (MW) 

poconsumptieaardappelen@gmail. com

Flexibel verpakken

Weeg en verpak eenvoudig in zakken, dozen of kratten tot 50 kg. Van jute en karton tot polypropyleen. Met opdruk, label en plantenpaspoort. Decennia onderhoudsarm en betrouwbaar.

Eqraft ontwerpt, bouwt en onderhoudt slimme agri fabrieken. Met onze expertise, machines en software helpen wij u om een efficiënte en betrouwbare onderneming te ontwikkelen.

eqraft.nl

Weger + Krattenvuller + Baxmatic®

Pistachenoten zijn een krachtige antioxidant

Voedingsmiddelen die rijk zijn aan anti oxidanten worden regelmatig aange prezen als onderdeel van een gezonde levensstijl en onderzoek suggereert dat een dieet met veel antioxidanten zelfs het risico op voortijdig overlijden verlaagt. Bepaalde groenten en fruit worden vaak beschouwd als voedingsmiddelen met een hoog antioxidantgehalte. Een nieuwe studie, uitgevoerd door de Cornell Uni versity en gepubliceerd in het tijdschrift Nutrients, levert op dat vlak enkele verras sende resultaten op. Zo blijken pistacheno ten een zeer hoge antioxidantcapaciteit te hebben, een van de hoogste in vergelijking met de waarden die naar voren komen in onderzoeken naar voedingsmiddelen die algemeen bekend staan om hun antioxi dantcapaciteit, zoals blauwe bessen, gra naatappelen, kersen en rode bieten.

Onderzoekers van de Cornell University wilden het potentiële mechanisme ach ter de gezondheidsvoordelen die recente onderzoeken aan pistachenoten toeschrij ven, beter begrijpen. Ze analyseerden pis

tachenoten om de volgende items te bepa len:

• de samenstelling van fytochemicali en in pistachenoten (verbindingen in planten die kunnen helpen het risico op chronische ziekten te verlagen en ervoor zorgen dat het lichaam goed blijft werken);

• de antioxiderende kracht van pista chenoten;

• het vermogen van pistache-extracten om de groei van tumorcellen (borst-, lever- en darmkankercellen) in een laboratoriumomgeving te remmen.

De onderzoekers ontdekten dat pistache noten een zeer hoog niveau van antioxi dantactiviteit hebben.

"We waren verheugd om te zien dat de antioxidantcapaciteit van pistachenoten zo hoog was in ons onderzoek", zegt Dr. Rui Hai Liu, hoogleraar Voedingsweten

schappen aan de Cornell University. "In vergelijking met de waarden van andere voedingsmiddelen met een hoog anti oxidantengehalte die zijn gerapporteerd in onderzoeken die dezelfde methoden gebruiken, zien we dat de antioxiderende activiteit van pistachenoten hoger is dan die van voedingsmiddelen die vaak wor den beschouwd als antioxidantenkracht patsers, zoals blauwe bessen, kersen en rode bieten. We denken dat de hoge anti oxidantactiviteit van pistachenoten te maken heeft met de unieke verbindingen in pistachenoten, waaronder vitamine E, carotenoïden, fenolen en flavonoïden. De combinatie of interactie van deze gezond heidsbevorderende bioactieve stoffen met andere voedingsstoffen in pistachenoten is waarschijnlijk de bepalende factor die bijdraagt aan de vele gezondheidsvoor delen die we de afgelopen jaren hebben gezien in onderzoeken naar pistacheno ten."

Een samenvatting van aanvullende bevin dingen uit het onderzoek zijn onder meer:

• Pistachenoten hebben een grote ver scheidenheid aan belangrijke fyto chemicaliën, waaronder verschillen de leden van de vitamine E-familie (β-tocoferol en γ-tocoferol), caroteno iden (luteïne, zeaxanthine en bèta-ca roteen), fenolen en flavonoïden.

• Pistachenoten hebben een hoge anti oxidantactiviteit, zoals gemeten door zowel ORAC als CAA. CAA meet de antioxidantactiviteit in een cel (hoe de cellen de antioxidanten opnemen of absorberen). In vergelijking met de chemische tests is CAA eerder een fysiologisch relevante test en wordt hij beschouwd als een afspiegeling van wat er in het menselijke lichaam kan gebeuren.

• Fytochemische extracten van pis tachenoten vertoonden krachtige antiproliferatieve activiteiten tegen in vitro menselijke borst-, lever- en darmkankercellen, met uitzonderlijk hoge activiteit tegen de borstkan kercellen. Ze bleken de kankergroei in de drie genoemde kankercellen te

remmen zonder cytotoxiciteit voor de cellen te veroorzaken. De onder zoekers melden dat dit studiegebied toekomstig onderzoek waard is om te bepalen hoe pistache-extracten pre cies de groei van kankercellen blok keren. Interessant is dat populatie studies een verband aantonen tussen een hoge frequentie van notencon sumptie en een verminderd risico op bepaalde vormen van kanker.

Pistachenoten die in de VS worden geteeld, zijn ook een plantaardige bron van eiwit ten. Een portie pistachenoten (30 gram of 50 pitjes) is een uitstekende bron van koper en een goede bron van eiwitten, vezels, vitamine B6, fosfor en thiamine.

Therapie met bananeneiwit werkt tegen Covid

Een artikel in Cell Reports

Medicine beschrijft de werkzaamheid van H84T-Ban Lec tegen alle bekende men

omvat MERS (het oorspron kelijke SARS) en SARS-CoV2, inclusief de omikronvariant. H84T-BanLec is afgeleid van een lectine (een koolhydraat bindend eiwit) uit bananen. Het bereikt zijn opmerkelijke virusblokkerende eigenschap

pen door een bindende wer king. Na binding kan het virus geen cellen binnendringen om ze te infecteren. H84T-BanLec is volgens het team een unieke belofte, omdat het werkzaam is tegen alle coronavirusva rianten en tegen influenzavi russen. Markovitz en het team hopen dat de therapie de moei lijkere stap van diermodel naar testen op mensen zal maken. Het team denkt aan een neus spray of druppels die kunnen worden gebruikt om corona virus- en griepinfecties in sei zoensgebonden en pandemi sche situaties te voorkomen of te behandelen. Ze hopen ook het gebruik van H84T-BanLec tegen kanker te onderzoeken, omdat kankercellen, net als virussen, ook hoge manno se-glycanen op hun oppervlak hebben.

Afzet Amerikaanse paddenstoelen 2021/22 bedroeg 318.421 ton

Het

verkoopvolume van de paddenstoelenoogst van de Verenigde Staten voor de periode 2021-2022 bedroeg in totaal 318.421ton, een daling van 7 procent ten opzichte van het vorige seizoen. De waarde van de verkoop van de Amerikaanse paddenstoelen teelt in de periode 2021-2022 bedroeg 1,02 miljard dollar, een daling van 4 procent ten opzichte van het vorige seizoen. De gemiddelde gerapporteerde prijs was 1,45 dollar per 0,453 gram, een stijging van 5 cent op jaarbasis. Speciale paddenstoe len: shiitake, oester, en alle andere exoten De waarde van de ver koop van commercieel geteelde speciale padden stoelen in 2021-2022 bedroeg

in totaal $ 87,3 miljoen, een stijging van 32% ten opzichte van het seizoen 2020-2021. De gemiddelde prijs die de telers ontvingen, 3,88 dollar per 0,453 gram, was 67 cent hoger dan de raming van het vorige seizoen.

Kameel haalt frietjes in de Drive-thru

Las Vegas is vooral bekend vanwege de extravagante hotels en casino’s. Vanuit de omliggende woestijn is de stad van veraf te herkennen aan de vele neonverlichtingen. Mensen die willen gokken en feesten worden erdoor aangetrokken maar ook echte woestijnbewoners, zoals Fergie de dromedaris. Fergie kwam ooit aanlopen vanuit de Colorado woestijn en voelt zich helemaal op zijn gemak in de uitbundige stad. Zijn begeleider trakteert Fergie soms op Franse frietjes. Die vindt de kameel heerlijk en het dier vindt het geen punt om rustig zijn beurt af te wachten in de drive-thru van het fastfoodrestaurant.

Stand 478

27-28-29nov.

KOOP!

BEDRIJFSINVENTARIS

wegens bedrijfsverplaatsing van frietproductiebedrijf

• Zetmeelscheider op constructie met RVS binnenlamellen, merk: Paques (NL fabricaat)

• Diverse waterpompen Callens ca. 50 / 80 / 100

• Latik laarzen borstelmachine in RVS pneumatisch met handen ontsmettingstoestel 220V

• Enkelwandige dieselopslagtank 1000L

• Partij diverse machineonderdelen, kettingen, tandwielen enz.

• Diverse RVS besturingskasten

• Manuele bediende vetpomp + ketel op wagentje

• Partij diverse lagers SKF (nieuw)

• Hogedruk waterpomp, Pentax

• Svenka Pomp, P88-83215-SNT (membraampomp op luchtdruk)

• Frigo celdeuren

• Robbe, montage weegunits voor 4 x 5 ton met digitale uitlezing

• Air compressor ABAC / Genesis 15 * 500

• Labo materialen -Barlet Yeoman industriële friteuze, 380 V, 1 frituurmand dampafzuigkap in RVS, met afvoerbuis, motor en bediening weeg toestellen

• Unitop universeel paneel met Siemens DP/PA koppelschakelaar (Rossmark)

• Weegbrug 50 ton

• Frigo cellen

• En veel ander materiaal

Bezichtigingop afspraak

NV Crisper, Ruddervoordestraat 3, Wingene (Zwevezele)

Hans Werbrouck +32(0)476-299.209

Hans@fritco.be

Aardappelverwerker Aviko, onderdeel van Royal Cosun, geeft aan dat de wereldwijde vraag naar aardappelproducten jaarlijks gemiddeld met 4 procent stijgt, vooral dankzij de groeiende behoefte in Centraalen Oost-Europa en Azië. Een extra motivatie voor Aviko om zich te versterken in hét land van de friet. “Een eretitel die niet enkel figuurlijk maar ook letterlijk aan België toebehoort, want ons land is sinds een vijftal jaar de grootste producent van diepvriesfrieten ter wereld.” Om de groeiende markt te kunnen faciliteren opende Aviko onlangs een nieuwe fabriek in Poperinge. Hieronder wat feiten over de fabriek:

• Oppervlakte terrein: 8 hectare

• Productie: 220.000 kilo aardappelvlokken per week en 3,5 miljoen kilo diepvriesfriet per week

• Friettunnel: 67 meter lang

• Vrieshuis: heeft een hoogte van 42 meter en de oppervlakte van een voetbalveld

• Aantal werknemers: 190

• Elektriciteit: “De warmtekrachtcentrale en de ruim 2.500 zonnepanelen op het dak van het vrieshuis leveren samen voldoende elektrisch vermogen op voor de autonome werking van de site.”

Steven De Cuyper, Agristo:

“Wereldwijde vraag naar bevroren aardappelproducten blijft hoog”

“Na enkele boeiende jaren, hebben we nu toch de wind wel weer in de zeilen om ons product op de wereldkaart te kunnen plaatsen,” zegt Steven De Cuyper, Directeur van de Agro-afdeling van Agristo, dat zich richt op de productie en verkoop van bevroren aardappelproducten wereldwijd. Steven ziet dat de vraag naar bevroren aardappelproducten mondiaal hoog blijft. “De nood aan convenience producten blijft groeien; dat is ook de vraag naar diepvries friet.” Daarbij zijn vooral Latijns-Amerika en Azië groeimarkten met kansen en de directeur denkt dat dit nog wel even zal voortduren. “Hoewel er lokaal ook kansen zijn, blijven wij historisch in de lead met onze technologie, de kennis die er bij onze aardappeltelers is en de bodem. Wij hebben daarmee altijd een groot voordeel gehad.” Onder meer de opbrengst is één van die voordelen. “Hier hebben we opbrengsten die elders in de wereld niet of nog niet bereikt worden.”

Toch ziet Steven wat verschuivingen en voor de toekomst verwacht hij dat er een zeker evenwicht tussen de verschil lende productiegebieden zal ontstaan. “Door toenemende schaalgrootte en poli tieke invloeden worden de uitbreidings mogelijkheden van het areaal in West-Eu ropa beperkter. Dat zal mogelijk betere kansen bieden aan andere regio’s in de wereld.” Zeker als ook de hoge energie prijzen in ogenschouw worden genomen. “Daarin zien we in Europa nu een evolutie. In andere regio’s stijgen de energieprijzen veel minder en zijn ze minder volatiel. Dat bevordert ons competitief voordeel van weleer niet.”

VRAAG NAAR CONVENIENCE BLIJFT GROEIEN

En de hoge energiekosten spelen zeker een rol in de productie van bevroren aardap pelproducten, geeft Steven aan. “Wij heb ben een energie-intensief proces, waar bij we moeten inzetten op efficiëntie en alternatieve energiebronnen.” Overigens merkt Agristo als gevolg van de stijgende prijzen nog geen achterblijvende vraag. “Het gaat niet specifiek over de aardappel alleen, het is een algemene hoge inflatie waarvan we nog niet weten hoe dat het koopgedrag zal laten evolueren. We zien

meestal dat onze diepvriesfriet het goed doet in crisistijden.”

Ook merkt de directeur dat de wereld wijde vraag naar convenienceproducten blijft groeien. “Dat bepaalt ook de vraag naar onze producten.” Een andere drijver van de vraag die hij ziet, zijn de gezonde re baktechnieken. “Airfryer en ovenfriet, daar zien we verschuivingen in.” Daar naast constateert hij dat corona zowel de take-away als de home-delivery een boost heeft gegeven. “We zien deze trend zich voorlopig voortzetten. We volgen deze ontwikkelingen op en deze bieden ons nieuwe kansen in de afzetmarkt.”

UITDAGENDE TEELT

Ondanks dit goede uitgangspunt voor de sector ziet Steven ook uitdagingen en dan vooral op het vlak van de teelt dat met steeds meer beperkingen te maken krijgt, zoals bijvoorbeeld de veranderen de klimatologische omstandigheden. “Het afgelopen jaar was een heel bijzonder jaar. We waren goed gestart, maar vanaf juni begon de droogte wel grote proporties aan te nemen en voor een heel lange peri ode. Als we zien waar we geëindigd zijn, dan is het door de regenval op het laatst toch een minder negatief verhaal gewor

den dan verwacht, al zijn er regionaal gro te verschillen. We zien toch dat we in de komende jaren door de wijzigingen in het klimaat naar een uitdagende teelt gaan.”

Een ander aandachtspunt voor Steven zijn de ontwikkelingen rondom Nitraatwetge ving en bemestingsplannen, die hoog op de politieke agenda staan. “Komt er daar door minder areaal ter beschikking en wat is daarvan de impact op de gemiddelde rendementen? Dat zijn nog open vragen.” Agristo staat in dit verband positief tegen over het verbeteren van de waterkwaliteit en ondersteunt dit doel graag, maar roept

Agristo ziet dat de wereldwijde vraag naar bevroren aardappelproducten hoog blijft

Steven De Cuyper, Directeur van de Agro-afdeling van Agristo

“Driving food forward” is de slogan die prijkt op het herkenbare wit-oranje materieel van Farm Trans. Waar de afgelopen twee jaar de focus lag op het waarborgen van de transportbewegingen in de voedselindustrie tijdens COVID-19, ontwikkelt de logistieke dienstverlener zichzelf ook sterk “voorwaarts”.

Niet alleen de capaciteit werd in 2022 flink uitgebreid om de groeiende vraag voor het vervoer van bulk en geconditioneerde producten aan te kunnen, ook het personeelsbestand heeft een flinke groei doorgemaakt.

Daarnaast is dit jaar ook een Duitse vestiging geopend wat het totaal aantal vestigingen op 7 brengt in 5 landen en heeft ook het netwerk een positieve ontwikkeling doorgemaakt.

“Met deze uitbreidingen verstevigen we onze positie in Europa. Door onze eigen groei en de combinatie met onze vaste partners, bedienen we het hele Europese continent”, aldus Martin Numan, Business Unit Manager Bulk Logistics.

Farm Trans zet naast de vertrouwde Benelux markt ook steeds meer in op de binnenlandse markten van het VK, Duitsland en Polen. Martin Numan: “We kijken er naar uit om weer aanwezig te zijn op Interpom om onze klanten te vertellen over de ontwikkelingen binnen onze organisatie en welke mogelijkheden we allemaal te bieden hebben.”

ook op om dit wel in samenhang te doen en met een focus op de langere termijn. “Net als alle actoren binnen de akkerbouw moeten we de krachten verenigen en met eenzelfde ambitie de toekomst ingaan met als doelstelling het op de kaart zetten van het verbeteren van de waterkwaliteit.”

JUISTE RICHTING

Daarbij ziet hij dat het werken onder natuurlijke omstandigheden en met ver schillende weersinvloeden het bereiken van harde doelstellingen moeilijk maakt. “We moeten gemiddeld op lange termijn de

juiste richting uitgaan en verbetering van kwaliteit nastreven. Dit zou kunnen bete kenen dat, als het weer een seizoen tegen zit, er een terugval is. Dat is de praktijk. Maar misschien kun je het jaar erna twee stappen vooruit zetten. Als je gemiddeld gezien maar vooruit gaat.”

Steven verwacht dat in dit proces inno vatieve teelttechnieken een rol kunnen spelen. “We moeten een combinatie zoe ken tussen goede landbouwpraktijken en innovatieve middelen en teelttechnieken.” Als voorbeeld noemt hij de inzet van preci

sielandbouw waar onder meer met behulp van drones de stikstofgift, bemesting en het gebruik van gewasbescherming naar een ander niveau gebracht kan wor den. “We moeten echt wel inzetten op de beschikbare technieken van de toekomst en dat incorporeren in een toekomstplan waar we binnen tien jaar toch een duide lijke verbetering en een andere praktijk nastreven.” (MW) 

Steven.DeCuyper@agristo.com

Agristo ziet kansen in producten met gezondere baktechnieken zoals airfryer en oven

Aardappelverwerkers hebben met betaalbaar product troef in handen

Zoals in alle sectoren, wordt ook in de verse verwerkte aardappelproducten de invloed van de kostenstijgingen gevoeld. Enerzijds doordat de eigen kosten stijgen en anderzijds doordat de koopkracht van de consument achteruitgaat. Waar de ene verwerker ziet dat het leidt tot wat minder vraag door de horeca vanwege beperktere openingstijden om op energiekosten te besparen, ziet een andere schillerij juist weer dat de consument door de stijgende prijzen meer grijpt naar basisproducten, zoals een aardappel. De grote vraag is wat uiteindelijk de invloed van de inflatie op de consumentenbestedingen voor voeding zal zijn. Daarbij is de sector het erover eens dat het vers verwerkte aardappelproduct waarschijnlijk niet als slechtste uit de bus komt; het blijft immers een relatief goedkoop voedingsmiddel.

Foto: Nefs Aardappelen - Anke Bot Fotografie

Wim Lannoey, Remo-Frit:

“Het is heel positief dat we met zijn allen kunnen bewerken dat friet echt nog wel een betaalbaar product is”

“De afzet van verse friet aan de horeca krimpt wat, de afname van de foodservice en de industrie blijft op een normaal niveau,” zegt Wim Lannoey, Algemeen Directeur van aardappelverwerker Remo-Frit.

Wim ziet dat vooral de cafetaria’s nooit meer het afzetniveau van voor de coronaperiode hebben bereikt. “Als we vergelijken voor corona, hebben we in de horeca aan volume moeten inboeten.” Hij wijt het aan de ontwikkeling om de ope ningstijden, vooral in de week, in te per ken eerst gedicteerd door corona, later bestendigd door de energiecrisis. “Het lagere volume komt voornamelijk voort uit de beperktere openingstijden door de week. De trend van minder lang open zijn heeft zich verdergezet na corona, te wijten aan de stijgende energiekosten.”

“De wereld rondom ons, inclusief de aard appelwereld, is fel veranderd.” Wim ziet dat het voor de ondernemer een hele uit daging is om iedere keer opnieuw een hindernis te nemen en vindt het belang rijk om niet bij de pakken te blijven zit ten. “We moeten vooruit. Tijdens corona bijvoorbeeld had ik als ondernemer enorm veel stress, maar toen hebben we veel aan de efficiëntie gesleuteld. Nu staan we voor andere uitdagingen en ook die gaan we als sector wel weer te boven komen.” Zo doet de aardappelverwerker er momenteel alles aan om de kostprijs onder controle

te houden. “Wij laten onze fabrieken zo efficiënt en economisch mogelijk draaien, maar we moeten wel opboksen tegen de stijgende kosten.”

Waar Remo-Frit de biogasvergister ontwikkelde vanuit duurzaamheidsoogspunt biedt het nu ook een economisch voordeel

Wim Lannoey van Remo-Frit naast de niewe vlokkenlijn

BIOGASCENTRALE

Onlangs investeerde de aardappelverwer ker daarom in maatregelen voor water- en energiebesparing, is er een vlokkenlijn geïnstalleerd om het rendement in de fabriek te verhogen, wordt een warmtenet om de restwarmte van de motoren aan te wenden ontwikkeld en werkt het bedrijf al sinds 2000 met elektriciteit, verkregen uit de eigen biogascentrale die wordt gevoed met aardappelschillen. “Destijds was de biogascentrale echt pionierswerk. Dat was toen vooral uit het oogpunt van duur zaamheid en wij hadden nooit gedacht dat dit een economisch voordeel zou worden. Vandaag is dat een hele grote troef. Met onze eigen aardappelschillen maken we 1.800 kilowattuur elektriciteit, stoom en warmte.”

Het geeft Remo-Frit een prima uitgangs punt om de huidige bedrijfsvoering te optimaliseren. “Proberen goed te doen wat we vandaag doen, is onze focus voor de eerstkomende jaren. De nieuwe site in Verrebroek, waar we sinds 2000 actief zijn,

het bestaande assortiment, de vlokkenlijn en een eigen biogascentrale vormen een hele uitdaging.” Een ander aspect daarin is het personeelsbeleid. “We hebben sinds corona intern heel veel aandacht besteed aan opleiding en vandaag beschikken we over een goed team medewerkers, die van onschatbare waarde zijn.”

BETAALBAAR

Ondanks de stijgende kosten stelt Wim vast dat het frietje nog steeds een goed koop product is. “Het bakje friet is één van de meest goedkope producten die momen teel voorhanden zijn. Als je bij een cafeta ria-bezoek de component friet procentueel afzet tegen de andere componenten zoals mayonaise, cola en een snack, dan komt de friet er enorm gunstig uit. Ondanks alles blijft deze component een heel goedkope component. Het is heel positief dat we met zijn allen kunnen bewerken dat friet echt nog wel een betaalbaar product is. Het zijn de aspecten in de rand die het frituur-be zoek duurder maken.”

Remo-frit gebruikt Premières, Bintjes en Markies-aardappelen om verse friet van te maken. Wim stelt vast dat de vraag naar Bintjes blijft, maar dat het areaal onder druk staat. Desondanks ziet hij het wel bekende frietras niet zomaar verdwijnen. “Wij hebben qua weersomstandigheden dit jaar een extreem moeilijk jaar gehad, maar hadden geen glazige aardappelen in Bintje en qua opbrengsten kan het ras mee met andere variëteiten.” Wel maakt RemoFrit een zorgvuldige selectie van gron den en telers als het om de productie van Bintje gaat. “Alles moet aan de kant van de teler optimaal in orde zijn en dan lukt het.” Overigens constateert Wim dat de droog te van het afgelopen groeiseizoen alle aardappelrassen parten heeft gespeeld, maar dat hij tussen de verschillende vari eteiten in opbrengst weinig verschillen heeft gezien. “De opbrengsten per hectare zijn heel gelijklopend van de verschillende rassen.” (MW)

Remo-Frit investeert in een warmtenet om de restwarmte van motoren te benutten

Ruys Groep: “Zo efficiënt mogelijk met de investeringseuro omgaan”

“Het begint eigenlijk al bij het ontwerp, als je een ruimte goed ontwerpt, moet je ook zorgen voor een zogenaamde plasvrije vloer,” zegt Hendrik Ruys, directeur van Ruys Groep, dat zich richt op bedrijfs vloeren voor nieuwbouw en renovatie, onder meer in de aardappelverwerkende industrie. Vooral in de aardap pelverwerkende industrie is een goede afwatering om tot een ‘plasvrije’ vloer te komen een belangrijk gegeven, legt Hendrik uit. “Bij staand water is er kans op bacterievorming. Dat heeft weer invloed op de houdbaarheid van de pro ducten.” Goede afwatering kan worden bereikt met een afschot van één procent, laat Hendrik weten. “Genoeg om

een plasvrije vloer te garande ren, maar daar merkt eigenlijk niemand wat van; er gaan geen karretjes lopen of men sen staan niet schuin.”

Ontwerpfase

En Hendrik geeft aan dat, als de vloer niet in een vroeg sta dium bij de ontwerpplannen wordt betrokken, achteraf bijvoorbeeld zomaar kan blij ken dat een afwaterput onder een machine is geplaatst, wat hygiënische problemen kan opleveren. “In een vroeg sta dium kunnen we het meeste betekenen om mee te denken naar oplossingen.” Naast hygiëne zijn ook chemische bestendigheid en veiligheid, om bijvoorbeeld het doorg lijden van heftrucks of het

uitglijden van medewerkers te voorkomen, belangrijke aspec ten van bedrijfsvloeren. “In de verwerkingsruimten moe ten we letten op chemische bestendigheid, omdat zetmeel toch wat agressief kan zijn, en op de antislip van de vloer.”

30 jaar Overigens kan een vloer in een koelcel of personeelsruimte er weer heel anders uitzien dan in een verwerkingsruim te, merkt Hendrik op. “In een koelcel moet je vanwege de vele bewegingen een hele slijtvaste vloer hebben, maar is chemische bestendigheid niet noodzakelijk.” Daardoor past Ruys Groep, dat onder meer aardappelverwerkers Farm Frites, Schaap en Agris

to tot de klantenkring mag rekenen, in deze ruimten vaak andere vloeren toe, dat kan ook een economisch voordeel opleveren. “Je kunt overal de Rolls Royce neerleggen; de beste vloer voldoet ook in de koelcel – waar zich verpakt product bevindt – maar is het echt nodig? We proberen zo efficiënt mogelijk met de investeringseuro om te gaan.”

Daarbij is voor Ruys Groep het uitgangspunt dat een vloer 30 jaar meegaat zonder gedoe of moeilijkheden. “Er is niks zo vervelend als renovatie onder productie, hoewel onze doch ter SR Vloeren met renovaties wel heel goed en snel kan wer ken.” (MW)

www.ruysgroep.nl

Ruys Vloeren geeft aan dat een zogenaamde plasvrije vloer in de aardappelverwerkende industrie een belangrijk gegeven is

“Het is opletten”

“De vraag is goed,” zegt Kees Nefs van Nefs Aardappelen gevestigd in Halsteren over de markt voor vers gesneden friet, dat hij naast aardappelen – geschild en ongeschild – voornamelijk aan cafetaria’s en horeca levert. Kees ziet dat de vraag weer op het niveau van voor corona is. Wat wel is overgebleven uit de coronatijd is het thuisbezorgen door cafetaria’s.

“Dat is niet alleen een trend van coro na, maar ook de trend van de maat schappij. Het thuisbezorgen is na corona weer wel verminderd, maar er wordt meer thuisbezorgd door cafetaria’s dan daar voor.” Ook merkt Kees dat er vraag is naar friet in de schil, al wordt dat meer door restaurants gebruikt. Hij geeft aan dat het voor cafetaria’s een kleiner product is; sommigen verkopen het naast de gewo ne friet. Hoewel hij ziet dat de cafetaria’s vooral vragen om de gangbare fritesma ten, merkt Kees dat de snackbars steeds meer verschillende toppings op de friet aanbieden. “In plaats van een standaard

frietje stoofvlees heb je nu een Italiaanse of Spaanse frietjes of een frietje met een topping van bosuien.“

TEGENWIND

Uiteraard raakt de huidige economische tegenwind ook de frietsnijderij en Kees vraagt zich af hoe de markt voor verse friet zich in deze tijden zal ontwikkelen. “Het is allemaal wel lastig. Ik weet ook niet of het voor de consument over een half jaar financieel nog haalbaar is om een frietje te gaan halen. Het is wel laagdrempelig, maar de consument kan zijn geld maar een keer uitgeven.” Het zorgt er overigens ook

voor dat de omslag naar een meer duurza me bedrijfsvoering wordt versneld. Zo is Nefs Aardappelen bijvoorbeeld bezig met het investeren in elektrische vrachtauto’s. “Wij waren al met duurzaamheid bezig en hebben bijvoorbeeld al zonnepanelen, maar de energiecrisis zet er wel vaart ach ter. Wij koelen veel en onze processen zijn machinaal; dat verbruikt veel stroom, dus letten we daar wel op.”

KOSTEN HOGER, MARGES MINDER

Kees noemt de stijgende kosten, één van de grootste uitdagingen op dit moment. Hij merkt op dat het de kostprijs van de verse frites verhoogt en dat hij er niet aan ontkomt dat gedeeltelijk door te bereke nen. “De kostprijzen zijn hoger en de mar ges zijn minder. Een deel van de kosten stijgingen moeten we zelf accepteren en dat gaat van de marge af.” De hoge kosten zorgen ervoor dat de ondernemer op moet letten. Zo geeft Kees aan dat Nefs Aardap pelen met de verse friet de regio bedient

en dat het niet meer vanzelfsprekend is om het gebied uit te breiden. “Je moet zor gen dat je route rendabel blijft. Je kunt niet zomaar 60-70 kilometer rijden voor een nieuwe klant, daar is het volume te klein voor en de kosten te hoog.”

REGIONALE AANVOER

Hetzelfde geldt voor de aanvoer van aard appelen. Waar de focus altijd al voorname lijk op aardappelen uit de regio lag, werd de grondstof ook weleens uit België of Frankrijk aangevoerd. In deze tijden niet

handig, ziet Kees. “Met de hoge transport kosten en de tolheffingen is dat voor ons bijna niet meer te doen.” Nefs Aardappelen werkt met regionale Frieslanders, Bintjes en Agria’s. “Een gedeelte van mijn inkoop leg ik vast en de rest koop ik op de vrije markt bij. De oogst is dit jaar zodanig dat ik niet zonder aardappelen zal vallen en de kwaliteit in deze regio is goed.”

Kees ziet dat er nog steeds vraag blijft naar verse friet van Bintjes, maar hij moet ook constateren dat dit ras minder en minder

wordt geteeld. “Het is telkens maar voor een korte periode en het wordt steeds minder, maar als ze beschikbaar zijn, heb ben we ze wel.” Kees stelt vast dat het Bintje gevoelig is voor droge weersom standigheden waardoor het ras steeds meer uit beeld verdwijnt. (MW) 

kees@nefsaardappelen.nl Foto’s: Anke Bot Fotografie

en

sorteeroplossingen?

“De aardappel wordt weer populair”

“We zien een grotere afname van de basisproducten,” constateert Moniek Wisse, accountmanager bij Schaap Holland dat zich onder meer richt op het vermarkten van aardappelen “vers met het mes” geschild voor retail en foodservice. Ze vindt het, gezien de economische omstandigheden, niet verbazingwekkend.

“Met aardappelen zet je een gezonde, duurzame en betaalbare maaltijd op tafel. Dat is wel waar consumenten in plaats van exotische, dure wereldgerech ten op terug grijpen. De aardappel wordt wel weer populair.” Toch moet zij ook vaststellen dat de aardappelconsumptie in Nederland terugloopt; vanwege het gemaksaspect weliswaar minder hard bij de koelvers geschilde aardappelen dan bij de klassieke consumptieaardappel. “Tij dens corona was er meer tijd om te koken. Nu zijn mensen weer druk met feestjes en werk en is er minder tijd. Het moet snel gaan. Maar ook voor zorginstellingen en restaurants – die te kampen hebben met personeelstekorten – is het ideaal als de aardappelen alvast geschild zijn.”

Hoewel er dus minder tijd is om te koken dan tijdens de coronaperiode ziet Moniek wel een ander effect uit die tijd beklijven: de focus op gezonde voeding. “Corona heeft er wel aan bijgedragen dat de con sumenten bewuster kiezen wat zij op tafel zetten.” De accountmanager geeft aan dat de aardappel bij dat streven prima past, net als bij andere thema’s van dit moment. “Wat de trends ook zijn, een aardappel geeft daar altijd antwoord op.” Zij merkt op dat naast dat de aardappel gezond is, het plantaardig is en dat de Nederlandse aardappel past in de focus op lokale pro ductie. “Daarnaast is er weinig energie voor nodig om de aardappel op tafel te zetten, zeker wanneer een eenpansge recht als bijvoorbeeld een stamppot wordt gemaakt.”

GROTERE STROMEN

De focus op energiegebruik speelt niet alleen bij de consument, maar is uiteraard in de hele keten een aspect dat aandacht vraagt. “Dat is waar wij ook mee te maken hebben. Het schillen van aardappelen en het koelen van de geschilde produc ten vraagt energie.” Moniek stelt vast dat waar de retail zich aanpast aan de huidige economische omstandigheden door het assortiment minder diep te maken, de leverancier evenzeer het aanbod bundelt om kosten te besparen en een betaalbaar product op de markt te kunnen blijven brengen. “Het voordeel daarvan is dat de rotatie per SKU hoger is, waardoor het product verser is. Daarnaast ontstaan er grotere stromen waardoor producten goedkoper kunnen worden aangeboden.”

Overigens ziet Moniek dat door de econo mische tegenwind, de samenwerking in de gehele keten toeneemt. “Het is belang rijk om de aardappelen aantrekkelijk te houden voor de consument, dat is waar we in de hele keten belang bij hebben. De

Moniek Wisse, Schaap Holland:

Schaap Holland stelt vast dat de productbeschikbaarheid van de Nederlandse aardappel in de supermarkt prima op orde is

hele keten – van rasontwikkeling, telers tot koelversaardappelleveranciers en retail – zoekt de samenwerking op om de consument te laten zien wat je met het basisproduct aardappel kunt doen en te enthousiasmeren om vaker aardappelen op het menu te zetten.” De accountmana ger ziet dat de ketensamenwerking ook van belang zal zijn om de promotiedruk – waarvan zij verwacht dat die zal toene men – gezamenlijk tegemoet te treden. “Dat moeten we samen oplossen en daarbij zijn alle schakels nodig.”

Moniek stelt vast dat de keten er gezamen lijk in elk geval goed in slaagt de product beschikbaarheid op peil te houden. “Dat geldt niet voor alle producten in de super markt, maar voor Nederlandse aardappe len gaat dat goed. Op het wereldtoneel zijn

er steeds nieuwe gebeurtenissen, bijvoor beeld logistieke vertraging door vracht wagenstakingen in Frankrijk of de geopo litieke situatie in Oost-Europa waardoor productbeschikbaarheid een thema wordt. Met Nederlandse aardappelen kunnen wij de schappen mooi volhouden.”

Naast duurzaamheid in de teelt – de afne mers van Schaap Holland kunnen kiezen voor aardappelen die zijn geproduceerd volgens de protocollen van Voedselvei ligheid, GlobalGAP, PlanetProof of biolo gisch – is er aandacht voor het duurzaam heidsaspect van de verpakking. Hoewel er gebruik wordt gemaakt van gerecyclede folie, laat Moniek weten dat het gebruik van plastic voorlopig noodzakelijk is om een ander aspect van duurzaamheid, de houdbaarheid van de koelvers geschilde

aardappelen, te garanderen. Het neemt niet weg dat de aardappelbewerker open staat voor nieuwe ontwikkelingen. “In het hele koelschap worden plastic verpak kingen gebruikt. Iedereen wil daarin wel reduceren, maar uiteindelijk willen we onze geschilde aardappelen ook de bes te houdbaarheid meegeven. Er zijn wel andere materialen getest, maar die leve ren voorlopig niet echt voordeel op in de keten. Je wilt geen voedsel verspillen, dus de houdbaarheid moet minstens even lang zijn als bij de huidige verpakkingen. Daar liggen kansen voor de verpakkings industrie om met een mooi alternatief te komen.” (MW) 

Schaap Holland merkt dat er na corona nog altijd een focus is op gezonde voeding

“Als de plannen doorgaan betekent dat voor veel telers het einde van de aardappelteelt”

“Na corona merken we dat de vraag weer op niveau is,” antwoordt Andries Middag, directeur van de Vereniging voor de Aardappelverwerkende Industrie (VAVI) op de vraag hoe de branche ervoor staat. Daarnaast stelt hij vast dat de betalingsbereidheid bij de afnemers van de aardappelverwerkende industrie goed is, waardoor de sector erin slaagt de gestegen kostprijs van de producten op een redelijke manier door te belasten aan de afnemers. De directeur ziet dat het de sector vertrouwen geeft. “Er wordt op verschillende locaties uitgebreid en fabrieken worden doorontwikkeld.”

Verder stelt Andries vast dat er ondanks de droogte sprake was van een relatief goede oogst, onder meer te danken aan het Nederlandse watersysteem. “We heb ben gezien dat het Nederlandse systeem in samenwerking met de Waterschappen de aardappelteler deze zomer echt zijn diensten heeft bewezen. In veel regio’s was er afgelopen zomer heel lang water beschikbaar, dat gebruikt kon worden

voor beregening. In vergelijking met delen van België, Noord-Frankrijk en Duitsland zijn we daarmee echt gezegend en dat ver taalt zich in de opbrengsten.” Overigens laat hij weten dat dit plaatje er over tien jaar mogelijk anders uitziet. “Water is uiteindelijk een schaars goed en we zien het niet als vanzelfsprekend dat er in de toekomst altijd en overal voldoende zoet water beschikbaar zal zijn op dezelfde

manier als dat nu het geval is. Zowel in de teelt als in de fabrieken zullen we nog bewuster met water moeten omgaan en we zullen dus zelf meer voorzieningen moeten treffen om water langer vast te houden bijvoorbeeld en er efficiënter mee om te gaan. Dan denk ik dat er nog steeds voldoende zoet water beschikbaar zal zijn, maar op een iets andere manier dan nu het geval is.”

ELEKTRIFICATIE

De VAVI-directeur kijkt dus terug op een goed aardappelseizoen en hij legt uit dat hij dit doet vanuit het perspectief van het halfvolle glas. Want er zijn ook zorgen. Bijvoorbeeld over het gas waarvan hij vaststelt dat, hoewel de beschikbaarheid voor de korte termijn op orde is, de betaal baarheid ervan vrij onvoorspelbaar blijft. “Op de korte termijn komt het wel goed, maar voor de lange termijn willen we een slag maken naar nog meer elektrificatie

VAVI ziet dat de vraag naar aardappelproducten na corona weer op niveau is

Andries Middag, VAVI, over het zevende actieprogramma van de Nitraatrichtlijn:

van onze productieprocessen met stroom die we zelf hebben opgewekt of groe ne stroom afgenomen uit de omgeving.“ Andries laat weten dat de aardappelver werkende industrie op jaarbasis zo’n 150 miljoen ton gas gebruikt en dat als daarin besparingen kunnen worden gerealiseerd, dit interessant zou zijn voor de beschik baarheid van gas voor andere industrieën en consumenten.

“Vanuit dat perspectief zijn we interes sant en het zou goed zijn als subsidiere gelingen ruimhartig worden aangepast omdat de aardappelverwerkende indus trie tot nog toe vaak buiten de huidige kaders valt. Anders zullen we in ons eigen tempo verduurzamen en ruim voor 2050 klimaatpositief zijn, maar de crisis op de energiemarkt biedt ook een kans om een aantal grote spelers op de markt, waaron der de aardappelverwerkende industrie, versneld te laten verduurzamen. Maar dat kunnen we niet alleen op eigen kracht.”

NITRAATRICHTLIJN

Een andere zorg vormt het zevende actie programma van de Nitraatrichtlijn dat is bedoeld om de kwaliteit van het grond- en oppervlaktewater te verbeteren en dat voorschrijft dat op zand- en lössgronden uiterlijk op 1 oktober een vanggewas (een gewas om stikstofuitspoeling in het water te voorkomen) moet worden ingezaaid na het hoofdgewas. Dit heeft als consequen tie dat het hoofdgewas voor 1 oktober moet zijn geoogst. Inhoudelijk slecht beke ken, observeert Andries.

“Als de plannen doorgaan zoals ze nu voorliggen betekent dat voor heel veel telers het einde van de aardappelteelt en dat betekent ook dat we de aardappelen dan van elders zullen moeten halen. De groeiseizoenen zijn, onder meer door de warme herfsten, veel langer dan voorheen. Dat geldt overigens ook voor vanggewas

sen: die nemen na 1 of 15 november ook nog volop stikstof op.” Hij spreekt de hoop uit dat er een ambtelijke of politieke oplos sing voor dit probleem wordt gevonden. Anders vreest hij dat deze richtlijn voor veel aardappeltelers het einde van de teelt en mogelijk zelfs het einde van hun bedrijf zal betekenen.

KETENVERANTWOORDELIJKHEID

Mede op aangeven van het ministerie van LNV, kijkt VAVI naar de ketenverantwoor delijkheden waar het gaat om onder meer de beloningsstructuur. “Hoe kunnen wij ervoor zorgen dat niet alleen wij een goed belegde boterham hebben, maar dat dit ook voor onze telers en alle andere keten partijen geldt? Telers moeten zich comfor tabel voelen bij het telen van aardappelen, zodat ze dat tot in lengte van dagen kun nen blijven doen.” Daarnaast ziet hij voor aardappeltelers in gezamenlijkheid moge lijkheden om hun marktpositie te verbete ren. “Dat zal waarschijnlijk ook resulteren in betere prijzen.”

Ondanks de huidige economische tegen wind, stelt Andries vast dat nu blijkt dat er prijstechnisch ruimte in de markt blijkt te zijn. “De kostprijs van onze producten is fors gestegen. Dat zit voor een deel in de aardappelen en voor een deel in ande re grondstoffen en hulpmiddelen. Telers kunnen daarvan leren dat een kleine kos tenstijging van de aardappelprijs in prin cipe te absorberen is in de markt. De hoge re energieprijzen worden immers voor een deel ook uit de markt betaald. Uit de huidige omstandigheden kunnen we leren dat er rek zit in de prijzen van frites en andere aardappelproducten.”

NGT’S

Waar de Nitraatrichtlijn mogelijk invloed zal hebben op het geteelde volume aan aardappelen, is dat wellicht ook van toepassing op de vermindering van het gebruik van gewasbeschermingsmidde len. “Het is becijferd dat dit tussen de 10 en de 20 procent van de opbrengst kost.” Andries verwacht dat er voor westerse consumenten altijd wel voldoende aanbod en diversificatie in aardappelproducten zal zijn, maar in de landen die de onder kant van de markt vertegenwoordigen zal het aanbod waarschijnlijk verschra len. “Bij gelijkblijvende of stijgende kosten betekent minder opbrengst dat de kost prijs zal stijgen. Aan de bovenkant van de markt en in een economisch positief scenario, is dat prima op te vangen. Maar dat zal waarschijnlijk betekenen dat in sommige landen het aantal opties minder zal worden. Als wij onze producten min der goedkoop kunnen verschepen, dan zullen ze daar minder keuze hebben.”

Overigens pleit VAVI in dit kader voor het toestaan van New Genome Techniques (NGT’s) in de veredeling, wat in Europa momenteel niet is toegestaan, maar waar naar de EU wel onderzoek verricht . “Dat is een oplossing die ons zou kunnen helpen

Andries Middag, VAVI

om minder gewasbescherming te gebrui ken en om rassen te ontwikkelen die beter met droogte en hitte kunnen omgaan. Op het moment dat we het belang van plant aardige voeding en dus ook aardappelen in het voedingspatroon zien, kan dit hel pen bij de besluitvorming van de EU. Dat er in de politiek sinds kort regelmatig over voedselzekerheid wordt gesproken en ook over hoe we in de EU zelf onze voedsel voorziening kunnen verzorgen, zijn posi tieve ontwikkelingen die kunnen helpen om iets rationeler te kijken naar dit soort technieken.”

WAARDERING

Andries stelt vast dat het belang van de aardappel in een gezond voedingspatroon wat onderbelicht is geraakt. Zo geeft hij aan dat bijvoorbeeld de hoeveelheid vita mine C in aardappelen en frites acht keer hoger is dan een in een appel, die zonder discussie als gezond wordt gezien. De VAVI-voorzitter verwacht, al was het maar door de krappere beurs, dat de waar dering voor de aardappel wel weer gaat toenemen bij de consument. “Ik verwacht dat de wat ingewikkelder producten ver vangen gaan worden door aardappelen

en frites en dat er in plaats van buitens huis eten weer meer thuis gekookt gaat worden.” Andries ziet dat dit in eerdere crises ook gebeurde. “De aardappel houdt zijn waarde in alle omstandigheden, of het economisch gezien goed gaat of wat min der goed.” (MW) 

Synergo is een advies- en ingenieursbureau dat gespecialiseerd is in de voedingsmiddelenindustrie.

Wij creëren duurzame, pragmatische oplossingen voor al uw technische vraagstukken. Door onze jarenlange ervaring in de food industrie, maken wij het verschil voor uw organisatie. Forward in Food Processing!

VAVI merkt dat er in de aardappelverwerkende industrie wordt uitgebreid VAVI spreekt zijn zorg uit over de plannen in de Nitraatrichtlijn die voor veel telers het einde van de aardappelteelt zou kunnen betekenen

Van Win, Fam Stumabo:

“Waar wij de laatste twee jaar steeds meer op focussen, is dat wij samen met onze klanten op zoek gaan naar rendementsverhogingen,” vat Tim Van Win, Sales Manager Benelux bij FAM Stumabo de impact van de huidige omstandigheden op de aardappelverwerkende industrie samen. FAM Stumabo richt zich op de ontwikkeling van industriële snijmachines en de productie van precisiemessen en -onderdelen.

hebben droge zomers gehad, waardoor de aardappeloogsten kleiner waren en het nog belangrijker dan voorheen is om snij- en zetmeelverliezen te voorkomen. Zetmeel gaat eruit en ande re componenten zoals olie gaan erin, maar dat zijn schaarse en dure componenten. Daarom proberen wij samen met onze klanten op een wetenschappelijke manier te bekijken hoe we de snijkwaliteit kun nen bewaken en dus de rendementen kun nen verhogen, dit zowel voor frieten als voor chips.”

Zo wordt bijvoorbeeld, met de klant en een team van ingenieurs, onder zocht of het gebruik van een specifiek mes, het op een andere manier voeden van de snijmachine of het toepassen van andere snijtechnieken kan bijdragen aan betere resultaten. “Zo slagen we erin om net daar de winst te maken waar de echte

uitdagingen zitten.” Daarvoor brengt FAM Stumabo het product van een klant geheel in beeld om voor elke situatie naar een passende oplossing te zoeken. “Een aard appel die net van het veld komt is, door het water dat er in zit, opgespannen. Om met dat type aardappel een goed resultaat te behalen, gebruik je een specifiek type mes. Heeft de knol de tijd gehad om te rus ten in de bewaring, is er weer een ander type mes nodig voor verwerking. Door de jaren heen, hebben we veel onderzoek gedaan naar aardappelen en kennen we het product van de klant uitermate goed. Hierdoor trachten we steeds de optimale oplossing aan te bieden.”

DUURZAAM

Duurzaamheid is een ander aspect waar van Tim ziet dat het volop in de belangstel ling van de aardappelverwerkende indus trie staat. Hij merkt op dat het snijden van aardappelen op industriële schaal zeer efficiënt verloopt, maar ook duurzamer. “De verschillende snijtoepassingen vinden hun weg naar miljarden mensen wereld wijd. Dat zijn duizelingwekkende getallen. Als we daar bijvoorbeeld een procent min der snijafval kunnen realiseren, dan gaat dat over een besparing van tonnen. Niet alleen voor aardappelen, maar ook wat het waterverbruik betreft.”

Tim Van Win, Sales Manager Benelux van Fam Stumabo

“We

Tim

“We bekijken op een wetenschappelijke manier hoe we rendementen kunnen verhogen”

Een ander aspect is de schaal van de machines. “Waar wij vroeger, in een chips lijn bijvoorbeeld, het inkomend product moesten verdelen over drie machines, kunnen we dat nu met één machine doen.” Daarbij merkt Tim op dat de opschaling er uiteraard voor zorgt dat er minder ener gie nodig is, alhoewel de machines niet heel veel energie verbruiken. Verder stelt hij vast dat voor klanten ook de total cost of ownership een belangrijke overweging is. “Onze machines zijn gebouwd op vijf pijlers: kwaliteit, capaciteit, eenvoud van de machine, onderhoud en hygiëne. In elk van deze vijf aspecten zoeken we naar manieren om de kosten te reduceren. Dat zijn zaken die bijdragen aan de total cost of ownership van een machine en in ons geval is dat meer doorslaggevend dan energiegebruik.” Tim constateert dat dit zeker van belang is nu de prijzen in de supermarkten onder druk staan. “Voed selverwerkers zoeken daarom naar effici entie om competitief in de markt te kun nen zijn.”

TRENDS

Tim ziet dat de aardappelverwerkende industrie onderhevig is aan trends, waar

op FAM Stumabo kan inspelen. Zo merkt hij dat klanten steeds op zoek zijn naar onderscheidende snijvormen voor de aardappelproducten, vooral in het snac king segment. Een andere trend in de aardappelverwerking die FAM Stumabo meer en meer ziet, is het toepassen van ‘batter’ op aardappelproducten, waarbij de aardappel ‘een jasje wordt aangetrok ken’ en wordt voorzien van een smaakma ker of een krokant korstje. Ook worden in de aardappelindustrie steeds vaker zoete aardappelen bewerkt. “Dat zijn heel grote en hardere knollen en daar moeten we bij de voeding van de machines op inspelen. Het snijden van dit type grondstof vraagt een andere aanpak.”

TOENAME PRODUCTIE IN AZIË

Fam Stumabo ziet dat de aardappelver werkende industrie goed draait. “In zowel Europa, Noord- en Zuid-Amerika, evenals in Azië is er groei. In Europa gaat dat niet alleen over het verbeteren van bestaande verwerkingslijnen, maar ook nog steeds om nieuwe fabrieken; in Azië richt zich dat voornamelijk op nieuwbouw. In Azië zie je ook de trend naar aardappelproducten groeien, omdat een vierkante meter aard

appelen tot vier keer meer opbrengt dan een vierkante meter rijst,” geeft Tim nog mee. Hij ziet dat dit gegeven gecombineerd met de bevolkingsgroei in dat werelddeel leidt tot de ontwikkeling van regiona le teelt en verwerking van aardappelen. Daarbij constateert hij dat de vraag naar aardappelproducten door quick service restaurants in Azië groeit. “Daar ligt zo’n groot marktpotentieel. FAM Stumabo kanvia lokale partnerships - haar kennis delen om ook daar steeds tot het beste resultaat te komen.” (MW) 

www.fam.be | www.stumabo.com

Een toekomst zonder Flowpack rond kartonnen schalen

Sinds kort bieden we bij VDH Packaging Creations 2 alternatieve verpakkingen aan voor de welgekende en veelgebruikte karton nenschaal met flowpack daaromheen. Zo introduceren en stellen we jullie graag voor aan onze SQ PUNNETS dit zijn schalen die zon der flowpack vulgewichten van 250g tot 3kg kunnen verpakken op een ecologische, maar ook efficiënte manier.

Concreet merken we reeds een aantal jaar een enorme toename in de gebruik van kartonnen verpakkingen voor groenten en fruit.

DE Sq Punnet is een 100% recycleerbare verpakking, die zonder flowpack of het gebruik van plastic ideaal is om vulgewichten van 500g – 1kg Aardappelen (kriel), maar ook andere groenten en fruit te verpakken. De klant kan vervolgens kiezen of hij de sluiting reeds vast aan zijn schaal wil voorzien of kan de schaal afsluiten door middel van een gepersonaliseerd label/etiket.

Net zoals in ons hele SQ-gamma willen consumenten graag zien wat er in de verpakking zit. Hiervoor werken we met gepersonali

Dit is logisch, aangezien karton ongeacht één van de meest eco logische verpakkings- mogelijkheden van het moment is. Zoals de Europese normen dat toeschrijven worden verpakkers in allerlei Europese landen verplicht om in slechts 1 materiaal (mono-ma terial) te verpakken of is er zelfs sprake van een verbod op het gebruik van plastic voor kleine vulgewichten. Dit zorgt ervoor dat wij als leverancier alternatieven op de markt moeten ontwikkelen. Zo introduceerde we in het verleden reeds onze mono- plastic variant, SQ Pack, mono-papierenvariant, SQ Paper en sinds kort voegen we daar ook nog de SQ Punnet aan toe.

seerde perforaties of stansen, in de vorm van het product of logo’s zoals de klant dit graag wenst. Op deze manier behouden we de mono- materiaal eigenschap van het karton en hoeven we geen plastic te gebruiken. Daarnaast is het mogelijk om de verpakking in alle gewenste kleurencombinaties te bedrukken voor een fraaie uitstraling. Zowel de kartonnen microgolf schalen alsook de labels bieden we sinds kort aan op de Europese markt.

www.vdhconcept.com

Burg Machinefabriek BV te Kruiningen produceert sinds 1995 portaal kistlediging voor de AGF branche. Ruim 25 jaar geleden deed de eerste portaallediger zijn intrede in de logistiek van fruitkisten. De afgelopen decennia is deze techniek uitgegroeid tot een volledig programma, waarbij de kisthandling voor land bouwkisten op dezelfde wijze geautomatiseerd kan worden.

De portaal logistiek systemen nemen zo mogelijk de kist direct van de grond op, en ledigen deze op de gewenste

positie. Bijvoorbeeld in een bestaande hopper of bunker. Deze wijze van kistlogistiek is uitermate geschikt voor verder automatisering doormiddel van bijvoorbeeld AGV’s en automatische toevoer op ketting- en rollenbaan. Tevens is de bereikbaarheid door middel van een heftruck kin derspel geworden, doordat kisten ook op vloerniveau kunnen worden aangeleverd.

De portaal logistiek systemen zijn geschikt voor allerhande

kistlogistiek zoals: lediging –vullen – transport – stapelen. Het portaal logistiek systeem is minder gevoelig voor be schadigde kisten en geschikt voor kisten met verschillende afmetingen voor gebruik te gelijkertijd. Bovendien is het vermijden van veel mechani sche onderdelen directe winst op downtime en onderhouds kosten. Portaal logistiek sys

temen zijn uitermate geschikt in de volle breedte van de AGF branche, en brengen rust en eenvoud met zich mee. Door dat het systeem gemakkelijk te integreren is in bestaande si tuaties, zal de terugverdientijd vanaf dag één merkbaar zijn.

21ste Europese indoor vakbeurs voor de aardappelketen. Van teelt tot verwerking en vermarkting.

Exposanten lijst Interpom ’22

603 Aardappelwereld, Den Haag, NL 108 Ab Texel Group, Lelystad, NL 600a Abs - Algemeen Boerensyndicaat, Roeselare, BE 582 Actisol, Cholet, FR

426 Aerts Rapide, Ophasselt, BE 193 Agrico, Emmeloord, NL 208 Agrifac Machineryg B.v., Steenwijk, NL 4102 Agrilemahieu, Voormezele, BE 520 Agrimech, Wisbech, UK 194 Agristo, Wielsbeke, BE 141 Agrityre, Kallo, BE 302 Agrivaux, Braine Le Château, BE 507 Agro-Belts - Hessels Zeefbanden, Kuurne, BE 322 Agrodust, Tollebeek, NL 346 Agronomic, Amifontaine, FR R6 Agrovision, Ronse, BE 110 Allan Equipment Manufacturing, York, CA

698 Allround Vegetable Processing - Bernhard Upmann - Profixx, Andijk, NL

R65 Ammeraal Beltech, Heerhugowaard, NL R20 Ancon, Staden, BE 4112 Anné Mechanisatie, Kieldrecht, BE 259 Ansquin Sockeel, Villers Au Flos, FR R63 Ap Technics, Olen, BE 600e Apaq-W , Namur, BE 616 Aphasol, Dendermonde, BE 551 Ateliers Weyne, Sombreffe, BE 109 Atm Machinery, Haaksbergen, NL 220 Aviko Potato, Dronten, NL 608 AVR - Vito, Roeselare, BE 4118 B. Naaktgeboren Bv, Tollebeek, NL 347 Barbarie Palox, La Chapelle Faucher, FR 692 Barias - Food Co-Packer, Roeselare, BE 250 Baselier, Steenbergen, NL 265 BASF Belgium Crd. Center Commv., Waterloo, BE 162 Bayer Cropscience, Diegem, BE 646 BCF Life Sciences, Pleucadeuc, FR 519 BD-Technix, Lo-Reninge, BE 269 Beaucarne, Kooigem, BE 457 Beeuwsaert Construct, Ledegem, BE 4145 Bejo, O.l.v. Waver, BE 667 Belchim Crop Protection, Londerzeel, BE Seminars Belgapom, Berlare, BE 482 Beyne, Ichtegem, BE 300 Beynel Palox, Salles, FR 6103 Bijlsma Hercules, Franeker, NL 186 Binst Breeding & Selection, Grimbergen, BE 303 Bio3g, Mons, BE

R51 Bluefield Seeding Solutions, Brookfield, CA 600b Bodemkundige Dienst Van Belgie, Heverlee, BE 600a Boerenbond, Leuven, BE

R52 Borms, Dendermonde, BE 404 Breston, Nieuwetonge, NL 564 Broekema Bv, Veendam, NL 476 Broson, Roosendaal, NL

411 Bulcke Ondernemingen, Comines-Warneton/ Komen-Waasten, BE 446 Burg Machinefabriek, Kruiningen, NL 685 C.A.J Distri, Jemeppe Sur Sambre, BE R24 CAP Plants, Sericourt, FR 600e Carah, Ath, BE

R72 CBB Montage, Deinze, BE

R82 Chiorino Benelux B.v., Utrecht, NL R22,R16 Clarebout, Nieuwkerke, BE R34 Clarklift Belgium, Izegem, BE 541 Clifton Rubber, St. Ives, Cambs, UK 411 Cobefa - Thomas Vandevoorde - Bulcke Ondernemingen, Komen, BE 4155 Comptoir Du Plant, Mericourt, FR 410 Constructie Bruynooghe, Staden, BE R20 Constructie Mittenaere - Ancon, Staden, BE 600e CRA-W, Gembloux, BE 602 Dacom Farm Intelligence, Haren, NL 4110 De Aardappelhoeve, Tielt, BE 506 De Akkerbouwkrant / Le Journal Grandes Cultures, Dronten, NL 188 De Bruyne / Euralpack, Oudenaarde, BE 554 De Lille, Lendelede, BE 275 Decam Koeltechniek, Ardooie, BE R42 Decock Plants, Komen, BE 4111 Dejonghe Techniek, Staden, BE 670 Delvano, Hulste, BE 225 Dema-C, Poperinge, BE 460 Den Hartigh, Emmeloord, NL 425 D-Enso, Tielt, BE 118 Deprez Construct, Kortemark, BE 4123 Deroo Constructie, Poperinge, BE 4100 Deschout Potatoes, Wingene, BE 205 Despierres Irrigation, Voharies, FR 4107 Deva Fyto, Veurne, BE R34 Devil Doors - Clarklift Belgium, Wervik, BE 252 Dewaele-Briche, Terdeghem, FR 254 Dewagtere Engineering, Roeselare, BE 413,414 Dewulf, Roeselare, BE 416 Dezeure Nv, Diksmuide, BE 454 DG Drainage, Keiem, BE R69 DK Transportbaand Aps , Ferritslev, Dk 424 Downs, Ste Marie Cappel, FR 615 DT Dijkstra, Emmeloord, NL 5101 Dumbox, Roeselare, BE 5101 Dumoulin, Roeselare, BE 111 Dutch Tecsource B.v., Beusichem, NL 400 EGS Industry, Oudsbergen, BE 224 Elea, Quakenbrück, De R54 Elpress, Boxmeer, NL 644 EQO Sas, Auch, FR 606 Escaffre Matagri, Camphin En Carembault, FR 150 Esch Conveyor Components, Waalwijk, NL 591 Esfo Metal Belts Bv, Enschede, NL 307 ETS Compagnaud , Negrondes, FR 518 ETS Verhaeghe, Peronne, FR 188 Euralpack, Schoten, BE 676 Europlant Aardappel, Heerenveen, NL 199 FAM Stumabo, Kontich, BE 533 Farm Frites International , Oudenhoorn, NL 588 Farm Trans Bv, Zevenbergen, NL 577 Farmstore, Cuijk, NL 312 Fentum, Borssele, NL 306 Ferucom, Stiens, NL R5a Finepolis Ecoassur, Keerbergen, BE 136 Finis Foodprocessing Equipment / Eillert Food Processing Machinery, Ulft, NL 617 Firma Beel, Wortegem-Petegem, BE 600e Fiwap, Gembloux, BE

273 Flauw Sas, Steenwerck, FR R41 Flikweert Vision Technologies, Ouwekerk, NL 100 Foodeq Engineering B.v., Steenbergen, NL 469 Forrez, Ieper, BE 151 Forsfood, Kauhajoki, Fi R40 FPS Food Process Solutions Europe, Goes, NL 130 Fraxinus, Roeselare, BE 549 Gallenco, Nieuwpoort, BE 179 GEA Belgium, Bakel, NL 696 Gesquiere Geert Lm Bv, Poperinge, BE R44 GH Ulma, Schelle, BE 160 GPI De Gouwe, Gouda, NL 348 Grimme Belgium, Roeselare, BE R32 Gronddepot, Deinze, BE 250 Groupe Euro-Direct Baselier, Margny Les Compiegne, FR 4147 Gruva Techniek, Cadzand, NL 600e Gwpppdt-Upr, Gembloux, BE 1127 Haith, Doncaster, UK 1106 Heat And Control B.v., Lelystad, NL R8 Heckner, Berg, De 507 Hessels Zeefbanden, Heiligerlee, NL 158 Hilaire Van Der Haeghe - Hh Agri, Wilrijk (Antwerpen), BE 509 Horsch, Châteauvillain, FR 226 Humigatordfs.com - Jebe, Geel, BE 138 HZPC Holland, Joure, NL 645 I.N.tec, Bellvis Lleida, Es 191 Idaho Steel Products, Idaho Falls, USA 600a Ilvo - T&V - At, Merelbeke, BE 174 Insort Gmbh, Kirchberg An Der Raab, At R1 Inter Agra, Tarnowskie Gory, Pl 600f Interprovinciaal Proefcentrum Voor De Aardappelteelt (Pca) Vzw, Kruishoutem, BE 280 Interseed Potatoes Maison Debarge, Dronten, NL R15 Isagri, Beauvais Cedex, FR 467 Jan Van Dam Group, Oudewater, NL 403 Jongejans Dust Collectors, Den Helder, NL 352 Joskin Distritech, Soumagne, BE 351 Joskin Ets., Soumagne, BE 257 Key Technology, Hasselt, BE 222 Keymolen Agri Vandaele Machinery, Rebecq, BE 191 Kiremko & Idaho Steel, Montfoort, NL 115 Klim’top Controls, Hardifort, FR 315 Kmk Agro, Sroda Wielkopolska, Pl 642 KPMB, Roeselare, BE R13 KWS Benelux, Sinaai, BE 418 Lambweston / Meijer, Breda, NL 6105 Lamote Pootgoedsnijden, Hooglede, BE R39 Landbouwleven, Brussel, BE 310 Lechler, Montreuil, FR 640 Lemken Belgium, Sleidinge, BE 301 LG Products (Altez Group), Tielt, BE 4122 Ludo Pauwels, Beervelde, BE 422 Lutosa, Leuze-En-Hainaut, BE 200 Mahieu Construct, Comines, BE 280 Maison Debarge, Saint Omer, FR 474 Manitou Benelux, Perwez, BE 478 Manter International | Sarco | Solidtec, Emmen, NL R25 Marc Seru Aardappelhandel, Veurne, BE 106 Marcelissen Food Processing Machinery, Venlo, NL 159 Marel Further Processing, Boxmeer, NL

4116 Maschio Gaspardo Benelux, Ham, BE

218 Mc Cain Foods Europe, Harnes, FR

536 Mechatec Box Handling Systems, Tollebeek, NL

6101 Meconaf Afzuiging, Franeker, NL

R11 Medinbio, Wavre, BE

448 Meijer Potato, Rilland, NL 350 Michalak Machines, Skalbmierz, Pl

4152 ML Irrigation, Vervins, FR

591 Modutech Benelux, Gent, BE

R70 Molcon Interwheels (Miw), Dendermonde, BE

470 Monseu, Lavaux-Sainte-Anne, BE

140 Mooij Agro - Vandoorne Installatiebedrijf, Hegelsom, NL

561 Murre Technologies, Krabbendijke, NL

1119 Mydibel, Moeskroen, BE

4157 Myldes, Dottenijs, BE

183 Mylle H., Bellegem, BE

591 Narviflex, Geel, BE

202 Naus Agriboxes, Espel, NL

614 Necap Agrarische Bewaarsystemen , Wieringerwerf, NL

501 New Holland, Zedelgem, BE

308 Noble, Divatte Sur Loire, FR

552 Nucrop By Packo | Nufarm, Loppem, BE

552 Nucrop By Packo | Nufarm, Zedelgem, BE 613 Omnivent Techniek , Zeewolde, NL

132 Optimum Sorting, Hasselt - Kuringen, BE 1122 Optiserve, Maarheeze, NL

R9 Oxytec, Hamburg, De 4135 Paardekooper Verpakkingen, Den Hoorn, NL 556 Packo Nv, Zedelgem, BE 1124 Palletbedrijf Van Der Pol, Woensdrecht, NL

R10 Panelflex, Kuurne, BE

320 Philippe Hoornaert, Staden, BE 578 Pim-Machinery, Oosterzee, NL 276 Pluimers Isolatie, Huizingen, BE 538 Poltrac, Schendelbeke, BE 642 Pomuni | Kpmb, Ranst, BE 206 Pouchain, Villers Au Flos, FR 500 PPA Group, Dronten, NL 335 Primeur, Tholen, NL 159 Profenco Energy & Process Technology / Marel Further Processing, Eindhoven, NL 698 Profixx, Meulebeke, BE 471 Protec Sorting Equipment, Collecchio - Parma, It 690 Pro-Vega, Łowicz, Pl R30 Pulsemaster, Eersel, NL 461 Pype Products Bv, Staden, BE 169 Raes Construct, Gullegem, BE 246 Raytec Vision, Parma, It R37 RDS, Harelbeke, BE R7 Reintjes Systems, Leunen, NL 690 Remach / Pro-Vega, Ens, NL 277 Restrain Company, Breda, NL 586 Rits Drainage, Geluveld, BE 517 RMA Techniek, ‘S-Heer Arendskerke, NL

4141 Roger & Roger, Mouscron, BE 176 Roosjen, Antwerpen, BE 349 Ropa France, Golancourt, FR 164 Rosenqvists, Kristianstad, Se

305 Roussel Agri, Tincques, FR 559 Rova - Rovasac, Oudenaarde, BE 4158 RTL Patat, Lauwe, BE 600c Salco Industrial Doors, Zwaagdijk-Oost, NL R14 Saleenco Industries, Zwevezele, BE 478 Sarco Packaging & Equipment, Gameren, NL 248 Scanstone, Forfar, UK 346 Schouten Agri Sorting Solutions / Agronomic, Hoorn, NL

R74 Scotts Precision Manufacturing, Boston, UK R5 Sencrop, Lomme, FR

311 Servagri, Orcq, BE

618 Sesvanderhave, Tienen, BE 5102 Silbo, Zory, Pl

308 Simon Group - Noble, Divatte Sur Loire, FR 210 Simons, Wezeren, BE 669 Soiltech, Biezenmortel, NL 478 Solidtec Bv, Dronten, NL 695 Sorma Benelux , ‘S-Gravenzande, NL 165 Sormac Bv, Venlo, NL

4105 Sorpac, Jaraczewo, Pl 511 Spiessens, Tielt, BE 480 Spinnekop, Ieper, BE 604 Steenvoorden Machines, Breezand, NL

152 Stet, Emmeloord, NL

R35 Strube Belgium, Gembloux, BE

130 Stumaco Engineering | Fraxinus, Staden, BE

600d Syngenta Crop Protection, Zwijnaarde, BE

6104 Tack Technics, Meulebeke, BE

584 Tecnoma Technologies, Epernay, FR

103 TEK-Dry Systems, Blackburn, UK

499 Thermica, S-Hertogenbosch, NL

411 Thomas Vandevoorde, Eeklo, BE

601 Tibo Afzuigtechniek, Middenmeer, NL

445 TMCE, Saint-Gonnery, FR

112 Tolsma - Grisnich, Emmeloord, NL 116 Tomra Food, Leuven, BE

101 Tong Engineering, Lincolnshire, UK

R64 Totalled, Ieper, BE

6102 Tradecorp, Brussel, BE

694a Transportbanden Bruynooghe, Hooglede, BE 184 Tummers Food Processing Solutions, Hoogerheide, NL

104 Turatti, Cavarzere (Ve), It

130 Typhoon, Beveren (Leie), BE

339 UPL Benelux, Breda, NL

698 Upmann, Rheine-Mesum, De 134 Urschel, Wijk Bij Duurstede, NL 473 V3 - Manupal, Achene, BE 694 Vam Water Tech, Borssele, NL

R2 Van Damme, Waregem, BE 5103 Van Der Peet, Nieuwkoop, NL

170 Van Hessche Beton, Tielt, BE 146 Van Remoortel, Verrebroek, BE 222 Vandaele Machinery, Oostrozebeke, BE 420 Vandenbulcke F Bvba, Bellegem, BE 140 Vandoorne Installatiebedrijf, Poelkapelle, BE 167 Vanhemens, Kluisbergen, BE 472 Vantage Agrometius, Sint-Truiden, BE R33 Vecotec, Staden, BE 4118 Vegniek | B. Naaktgeboren, Emmeloord, NL 4108 Vendavid, Pittem, BE 504 Ventri Techniek, Dronten, NL 447 Verbruggen Emmeloord, Emmeloord, NL 4143 Verduyn, Kortemark, BE 565 Vereinigte Hagel Weersverzekeringen, Smilde, NL 204 Verhelst-Coppens Agri, Meetkerke, BE 4109 Vermo - Sandstra, Roeselare, BE 1125 Vervaeke Aardappelhandel, Pittem, BE 5100 Vh Global Trading, Zedelgem, BE 688 VHM Machinery, Ens, NL R75 Visar Sorting Sàrl, Oppens, Ch R18 Viscon Be, Roeselare, BE 608 Vito Remote Sensing, Mol, BE 281 Vl Trac - Bohez, Vlamertinge, BE 600a Vlam, Brussel (Schaarbeek), BE R50 Vos Technics, Herk-De-Stad, BE 500 & 514 Vss Machinebouw, Oudelande, NL 502 W.N. Kramer, Burgerbrug, NL 311 Walagri - Servagri, Leuven, BE

278 Warnez, Tielt, BE 283 WDM, Turnhout, BE 4155 Wecxsteen Groupe - Comptoir Du Plant, Godewaersvelde, FR

334 Wevano Machinery, Emmeloord, NL 4117 Wifo-Anema Bv, Ferwert, NL

402 Willy Naessens Group, Wortegem-Petegem, BE 309 Yongli Nederland Wormer, Oudkarspel, NL 562 Zinger Mechanisatie Bv (Zibo Holland), Borger, NL

•

•

•

Kleine Nederlandse aardappeloogst in 2021/22, maar veel import en export

Vorig jaar werd er wereldwijd voor in totaal 13,5 miljard euro aan aardappelen (vers en verwerkt) internationaal verhandeld. De waarde van de export van bevroren producten was met 7 miljard euro veel groter dan die van (verse) consumptieaardappelen. Die had een om vang van 3,4 miljard euro. De internationale handel in andere verwerkte aardappelproducten was 2,3 miljard euro groot. En die van pootaardappelen 0,7 miljard euro. Deze cijfers zijn exclusief de vaak innovatieve producten die van de zetmeelaardappelen gemaakt worden.

In ieder geval in Noordwest-Europa gaat de bulk van de consumptieaardappelen naar de (diepvries) industrie. De grote bedrijven hebben vestigingen in diverse Noordwest-Europese landen. Dit verklaart de grote onderlinge handel tussen de grote teeltlanden Frankrijk, Duitsland, Neder land en België. Voor het lopende seizoen wordt ondanks de toch best langdurige droogte in voorjaar en zomer in Nederland een grote oogst verwacht, nl. 3,93 miljoen ton. De laatste tien jaar was alleen in 2011 en 2017 de oogst van consumptieaardap pelen zo groot. In veel andere landen is de oogst niet zo groot.

Pootaardappelen is een heel ander verhaal. Jaarlijks wordt er in Nederland ca. 1,5 mil joen ton van geoogst. Wereldwijd gezien is Nederland veruit de belangrijkste expor teur. Ook de markt van zetmeelaardappe len is een losstaand verhaal. In Nederland is het een groot product met een jaarlijkse oogst van een kleine 2 miljoen ton.

WERELDWIJDE PRODUCTIE; HANDEL VEELAL LOKAAL

Aardappelen worden wereldwijd geteeld met China en India als landen die eruit springen qua productieomvang. Ook de internationale handel vindt wereldwijd

plaats, maar het grootste deel van de han del vindt plaats tussen een beperkt aantal landen in West-Europa en Noord-Amerika.

De grote im- én exportlanden van con sumptieaardappelen zijn geconcentreerd in West-Europa. Het grootste deel van de consumptieaardappelen is bestemd voor de verwerkende industrie.

De grote fritesverwerkers hebben meer dere fabrieken in de diverse landen. Al naar gelang de behoefte en de beschik baarheid gaan de industrieaardappelen van (contract)teler naar de fabrieken, al of niet via tussenhandel, en passeren daarbij regelmatig de landsgrenzen, in beide rich tingen.

Bij de export (en import) van aardappelen met de omringende landen kunnen we de vraag stellen hoe relevant dit is. In feite is heel Noordwest-Europa (België, Neder land, Duitsland en Frankrijk) als één teelt gebied te beschouwen.

Van de bijna 4 miljoen ton die de Neder landse verwerkende industrie in het sei zoen 2021/22 (juli-juni) verwerkte kwam 1,56 miljoen ton ofwel bijna 40% uit het buitenland. Van de Nederlandse produc tie aan consumptieaardappelen gaat rond driekwart naar de Nederlandse verwer kende industrie. De Nederlandse import van consumptieaardappelen is voor het

NEDERLAND

OOGST

Totaal

6.534 7.392 6.025 6.961 7.020 6.676 7.334

Consumptie aardappelen 3.160 3.950 3.133 3.716 3.682 3.288 3.927 - waarvan industrie 2.222 2.402 Pootaardappelen 1.475 1.548 1.347 1.546 1.507 1.528 Zetmeel aardappelen 1.900 1.894 1.546 1.699 1.831 1.860

IMPORT

Consumptie aardappelen 1.744 1.676 1.652 1.702 1.588 1.855 - waarvan industrie 1.427 1.556 Pootaardappelen 75 105 121 117 79 59 Bevroren aardappel producten 400 417 416 372 324 404 Ov. verwerkte aardappelen 39 39 43 43 44 37

EXPORT

Consumptie aardappelen 881 877 971 1.368 1.196 1.585 Pootaardappelen 982 979 901 921 876 803 Bevroren aardappel producten 1.951 2.018 1.969 1.746 1.717 2.010 Ov. verwerkte aardappelen 317 309 310 280 237 285

BELGIË

OOGST

Totaal 3.405 4.417 3.045 4.028 3.929 3.871 3.393

IMPORT

Consumptie aardappelen 1.952 2.152 2.691 2.943 2.935 2.922 Pootaardappelen 156 142 160 183 203 207 Bevroren aardappel producten 179 200 187 210 234 224 Ov. verwerkte aardappelen 46 46 48 46 45 48

EXPORT

Consumptie aardappelen 873 965 777 1.014 872 914 Pootaardappelen 113 75 110 101 89 57 Bevroren aardappel producten 2.179 2.322 2.583 2.665 2.698 3.030 Ov. verwerkte aardappelen 201 200 203 191 178 194

overgrote deel bestemd voor de industrie.

BELGIË EXPORTEERT VOOR 3 MILJARD EURO AAN BEVROREN PRODUCT

Nederland en België zijn groot in aardappelen en dan voor al als handelsland. Nederland produceert naast 3 tot 4 mil joen ton consumptieaardap pelen ook nog veel (1,5 miljoen ton) pootaardappelen en zet meelaardappelen (1,8 miljoen ton). België teelt 3,5 à 4 miljoen ton aardappelen en dat zijn vrijwel allemaal consumptie aardappelen.

Nederland exporteerde vorig seizoen voor bijna 3 miljard euro aan aardappelen inclusief verwerkte aardappelen, maar exclusief allerlei afgeleide pro ducten waarin aardappelen verwerkt zijn. De export van België bedroeg in het seizoen 2021/22 bijna 2,7 miljard euro. Daarmee zijn de Lage Landen veruit de belangrijkste export landen van aardappelen, vers en verwerkt. De Verenigde Sta ten en Canada volgen daarna met een totale exportwaarde van rond de 1,5 miljard euro.

Bij België is de handel in bevro ren product dominant met een export in het afgelopen seizoen van 3 miljoen ton ter waarde van 2,2 miljard euro. De Belgi sche import en export van con sumptieaardappelen is naar verhouding niet zo groot.

Nederland importeert en exporteert veel consumptie aardappelen, maar naar waar de gezien is de export van bevroren product veruit het belangrijkste met in het afge lopen seizoen een waarde van 1,8 miljard euro.

LANDSGRENZEN ZIJN IN AARDAPPELWERELD NIET VAN BELANG

De bulk van de consumptie aardappelen gaat zoals gezegd naar de (diepvries)industrie. Volgens de diverse statisti sche bureaus heeft Nederland in het afgelopen seizoen veel consumptieaardappelen geëx porteerd, maar ook de import was groot. Volgens Eurostat/

Nederland: Bruto-oogst aardappelen (in 1000ton)

Consumptie aardappelen 3.857 3.384 3.481 3.871 3.325 3.160 3.950 3.133 3.716 3.682 3.288 3.927

Pootaardappelen 1.313 1.479 1.400 1.475 1.517 1.475 1.548 1.347 1.546 1.507 1.528 Zetmeel aardappelen 2.163 1.904 1.695 1.754 1.809 1.900 1.894 1.546 1.699 1.831 1.860

Nederland: Productie, import en export con sumptieaardappelen (in 100ton)

2020/21 2021/22

Productie 3.682 3.288 - verwerkt 2.222 2.402 - rest 1.459 886

Import 1.588 1.588 - verwerkt 1.427 1.556 - rest 161 32

Samen 5.270 4.876 - verwerkt 3.650 3.958 - rest 1.620 918

Nederland: Productie, import en export bevro ren aardappelen (in 1000 ton) 2020/21 2021/22

Productie 2.222 2.402 Import 324 404 Samen 2.547 2.806 Export 1.717 2.010 Rest 829 795

Nederland: Verwerking consumptieaardappelen in 1000 ton)

2020/21 2021/22 2022/23 jul 272,5 118,4 154,1 300,9

aug 278,7 139,8 138,9 271,9 129,3

sep 320,2 121,5 198,7 347,1 135,9 211,2 325,8 130,1 195,7 okt 340,1 115,0 225,1 353,3 137,0 216,3 nov 279,8 108,9 170,9 339,2 140,2 199,0 dec 293,0 111,2 181,8 323,6 154,7 168,9 jan 312,2 93,0 219,2 331,5 118,8 212,7 feb 288,3 107,6 180,7 311,2 114,3 196,9 mrt 322,1 112,0 210,1 339,4 114,8 224,6 apr 292,9 116,7 176,2 355,6 128,4 227,2 mei 318,7 145,0 173,7 355,7 106,3 249,4 jun 331,1 138,2 192,9 328,1 132,9 195,2 SEIZOEN 3.649,6 1.427,3 2.222,3 3.957,5 1.555,7 2.401,8 jul-sep 871,4 379,7 491,7 919,9 408,3 511,6 925,0 414,8 510,2

Nederland:

jul 272,5 129,6 23,1 300,9 130,1

aug 278,7 119,2 24,8 271,9 126,4

sep 320,2 146,6 26,2 347,1 151,6

325,8

okt 340,1 161,5 28,3 353,3 160,7 28,1 nov 279,8 120,9 25,8 339,2 152,7 27,4 dec 293,0 130,0 19,5 323,6 142,9 29,1 jan 312,2 145,0 24,2 331,5 159,1 26,9 feb 288,3 129,4 24,5 311,2 146,5 26,5 mrt 322,1 144,2 22,3 339,4 152,8 30,3 apr 292,9 123,9 25,7 355,6 160,1 32,6 mei 318,7 138,2 26,7 355,7 161,2 31,5 jun 331,1 145,3 27,5 328,1 142,3 32,7 SEIZOEN 3.649,6 1.633,8 298,6 3.957,5 1.786,4 339,2 jul-sep 871,4 395,4 74,1 919,9 408,1 74,1 925,0 425,7 83,8

Nederland: Import en export consumptie- en industrieaardappelen (in tonnen)

Bron: Eurostat 2016/17 2017/18 2018/19 2019/20 2020/21 2021/22 +/- in %

IMPORT

Wereld

1.743.778 1.675.643 1.652.392 1.702.488 1.587.897 1.854.776 +17%

EU27 1.676.051 1.606.215 1.542.818 1.633.457 1.521.803 1.791.176 Westelijk Azië 49.328 59.194 61.279 47.407 51.932 49.018 -6% Afrika 8.071 2.358 15.656 8.666 7.880 8.211 +4% Rest Europa 10.321 7.872 32.613 12.954 6.279 6.369 +1% Rest 7 3 26 4 2 2 +34%

EXPORT

Wereld 881.241 876.873 971.407 1.368.246 1.195.541 1.639.901 +37%

EU27 609.181 553.146 779.780 1.068.076 860.238 1.314.729 +53% Afrika 155.931 202.152 109.230 164.149 214.197 183.200 -14% Latijns Amerika 46.090 58.762 51.525 61.383 71.259 59.229 -17% Rest Europa 46.009 28.445 22.159 30.875 15.007 58.898 +292%

Westelijk Azië 9.754 15.335 2.935 5.565 4.241 17.549 +314%

Golfstaten 4.974 5.130 3.662 2.288 3.636 3.572 -2%

Oceanië 1.315 1.407 1.285 1.214 1.150 1.282 +11%

Zuid en Oost Azië 7.845 11.411 457 5.892 12.414 956 -92%

Voorm. Sovjet Rep. 139 913 207 28.574 13.310 488 Rest 3 171 168 232 89 -

Nederland: Import consumptieaardappelen (in tonnen)

Bron: Eurostat 2016/17 2017/18 2018/19 2019/20 2020/21 2021/22 +/- in %

Wereld 1.743.778 1.675.643 1.652.392 1.702.488 1.587.897 1.854.776 +17%

EU27 landen 1.676.051 1.606.215 1.542.818 1.633.457 1.521.803 1.791.176 +18%

EU27 extra 67.727 69.428 109.574 69.031 66.093 63.600 -4%

Duitsland 1.187.123 1.041.616 988.013 977.116 1.035.802 1.331.298 +29% België 286.474 318.585 318.876 441.247 345.665 304.346 -12%

Frankrijk 139.789 185.810 186.714 170.985 103.071 123.782 +20%

Israël 49.327 59.173 61.278 47.349 51.777 48.798 -6%

Spanje 15.297 20.134 17.212 13.953 14.965 12.372 -17%

Ver Kon 10.054 7.230 31.939 12.357 5.144 5.725 +11% Italië 11.120 8.169 8.907 10.174 6.950 6.244 -10%

Portugal 7.082 14.559 5.516 4.169 2.633 609 -77%

Egypte 2.946 656 8.619 5.228 5.131 6.119 +19%

Polen 17.968 3.086 2.333 867 345 672 +95%

Marokko 5.126 1.689 7.038 3.438 2.749 2.092 -24%

Malta 2.000 2.801 4.330 4.229 2.552 2.341 -8%

Luxemburg 1.252 1.144 2.363 4.504 3.585 3.812 +6%

Denemarken 2.117 3.529 3.171 1.968 822 402 -51% Cyprus 1.935 746 186 500 1.915 2.134 +11%

Overige 4.168 6.717 5.898 4.402 4.789 4.031 -16%

CBS is er in het afgelopen sei zoen vanuit Nederland 1,6 mil joen ton consumptieaardappe len uitgevoerd. Dat was veel vergeleken met voorgaande seizoenen. De Belgische (diep vries)industrie is met afstand de belangrijkste afnemer met in het afgelopen seizoen een hoeveelheid van 745.000 ton. Belgische importcijfers geven een wat kleinere hoeveelheid voor import uit Nederland, nl. 660.000 ton.

De export naar EU-landen vormt wel de bulk, want in het afgelopen seizoen werd er 325.000 ton consumptieaard appelen naar niet EU-landen uitgevoerd. Dit was wat min der dan in het seizoen ervoor, maar wel meer dan daarvoor. De belangrijkste afnemers van buiten de EU waren in het afge lopen seizoen Ivoorkust, Zwit serland, Mauritanië, Senegal, Trinidad en Tobago en Mali.

IMPORT VRIJWEL GEHEEL BESTEMD VOOR INDUSTRIE

Nederland importeert ook veel consumptieaardappelen. Die gaan vervolgens vooral naar de industrie. In het afgelopen seizoen importeerde Neder land maar liefst 1,9 miljoen ton. Volgens CBS/Eurostat ging het voor het overgrote deel (1,3 miljoen ton) om import uit Duitsland. Overigens valt een dergelijk grote hoeveelheid niet helemaal terug te vin den in de cijfers van de Duitse export. Die is met 0,9 miljoen ton flink lager, maar nog best omvangrijk.

België 271.761 261.156 269.727 240.394 200.773 221.187 +10%

Duitsland 74.186 57.704 70.410 61.506 56.545 104.930 +86%

Frankrijk 43.684 49.108 38.674 39.062 40.337 51.438 +28%

Oostenrijk 2.332 12.194 10.060 7.664 11.006 11.237 +2%

Polen 2.459 3.220 3.410 10.772 6.611 7.019 +6%

Spanje 1.408 2.357 1.953 1.347 1.357 3.088 +128%

Ver Kon 2.092 26.696 18.326 5.649 4.075 1.429 -65%

Ierland 1 9 71 3.540 2.108 1.300 -38%

Denemarken 1.086 3.848 2.597 817 574 800 +39%

Overige 672 749 707 1.083 913 1.356 +49%

Op afstand zijn België en Frankrijk de andere leveran ciers van consumptie/indus trie-aardappelen aan Neder land. Opvallend is dat het cijfer van de Nederlandse import uit België met 300.000 ton in het afgelopen seizoen flink lager is dan het Belgische exportcijfer naar Nederland van 750.000 ton.

Al met al blijkt wel dat er veel handel in consumptie/indus trie-aardappelen is tussen Nederland, België, Duitsland en in iets mindere mate ook Frankrijk, maar dat de cijfers

niet altijd goed op elkaar aan sluiten.

De Nederlandse consumenten kopen naar schatting een klei ne 300.000 ton (consumptie) aardappelen. Voor een klein deel betreft dit importproduct in het voorjaar.

FRANKRIJK EN DUITSLAND GROOTSE EXPORTLANDEN

Overigens is Frankrijk wereld wijd wel de grootse exporteur van consumptieaardappelen. In het afgelopen seizoen ging het zelfs om 2,5 miljoen ton. België en Spanje zijn de bei de grote afnemers, gevolgd door Italië en Portugal. De export naar Nederland had een omvang van rond de 90.000 ton. De Franse export naar landen buiten de EU is van bescheiden omvang.

Duitsland is wereldwijd de tweede exporteur van con sumptieaardappelen met in het afgelopen seizoen een hoeveelheid van bijna 2 mil joen ton. Nederland was veruit de belangrijkste afnemer op afstand, gevolgd door België en Italië. Ook Duitsland expor teert relatief bescheiden hoe veelheden naar landen buiten de EU.

Na Nederland en België volgt de Verenigde Staten (2021: 0,56 miljoen ton) als export land en dan Iran (ook 0,56), Egypte (0,46), Pakistan (0,43), Canada (0,43), China (0,39), India (0,35) en Spanje (0,33).

Na België en Nederland is Spanje wereldwijd het derde importland voor consumptie aardappelen. In het afgelopen seizoen importeerde Spanje 0,85 miljoen ton. Frankrijk was veruit de belangrijkste leverancier. Andere grotere importlanden van consump tieaardappelen zijn: Italië, Oezbekistan, Rusland, Duits land, de Verenigde Staten, Portugal, Nepal, Frankrijk en Afghanistan.

AFGELOPEN SEIZOEN RECORD EXPORT BEVROREN AARDAPPELEN

Nederland: Export consumptieaard appelen (in tonnen)

Bron: Eurostat 2016/17 2017/18

2018/19 2019/20 2020/21 2021/22 +/- in %

Wereld 881.241 876.873 971.407 1.368.246 1.195.541 1.584.901 +33%

EU27 landen 609.181 553.146 779.780 1.068.076 860.238 1.259.729 +46%

EU27 extra 272.060 323.727 191.627 300.170 335.303 325.173 -3%

België 353.257 297.374 457.866 717.924 537.594 744.928 +39%

Duitsland 117.158 117.397 133.239 134.542 184.546 276.266 +50%

Frankrijk 34.923 34.333 36.791 36.883 27.688 101.528 +267%

Ivoorkust 30.079 40.506 30.598 43.659 51.627 54.584 +6%

Zwitserland 15.331 2.433 1.541 3.024 957 42.471 +4337%

Mauritanië 35.858 50.089 19.558 34.073 42.372 41.297 -3%

Italië 28.355 26.652 28.565 22.052 23.739 36.404 +53%

Senegal 51.909 59.440 27.002 47.570 62.004 33.714 -46%

Trinidad & Tob 14.645 22.941 18.281 23.277 25.525 20.782 -19%

Mali 8.164 13.131 7.910 8.106 14.350 19.597 +37%

Spanje 20.805 15.467 18.681 11.025 14.776 17.444 +18%

Israël 6.558 10.261 2.863 3.767 3.056 16.894 +453%

Roemenië 1.635 7.210 14.599 36.767 11.099 16.623 +50%

Guyana 10.299 11.873 10.299 10.741 11.760 11.607 -1%

Hongarije 7.675 13.320 12.251 18.084 10.018 11.455 +14%

Polen 8.199 6.663 20.728 44.895 7.854 10.287 +31%

Gambia 3.792 7.451 3.679 5.161 10.592 9.637 -9%

Denemarken 3.493 3.143 3.500 1.992 4.223 9.434 +123%

Barbados 6.195 7.834 6.983 8.640 9.330 8.535 -9%

Suriname 7.719 8.577 8.493 9.072 9.261 7.703 -17%

Kaapverdië 7.868 9.189 8.108 8.129 9.271 7.291 -21%

Portugal 13.066 7.125 11.175 3.524 16.548 7.166 -57%

Noorwegen 12.996 13.781 10.032 9.028 5.261 6.497 +23%

Burkina Faso 4.747 5.652 3.209 5.948 9.706 5.311 -45%

Slowakije 1.349 3.160 7.613 7.910 4.067 5.037 +24%

Jamaica 3.254 2.504 3.762 3.362 6.860 4.886 -29%

Tsjechië 1.724 3.203 13.237 16.418 3.845 4.602 +20%

Servië 702 4.981 2.051 4.212 1.941 4.342 +124%

Zweden 2.957 4.948 4.665 3.560 2.813 3.177 +13%

Ver Kon 16.206 5.339 7.806 13.495 5.871 3.022 -49%

Luxemburg 1.244 1.243 1.326 1.997 2.378 2.322 -2%

Oostenrijk 1.193 1.116 1.399 2.054 1.414 2.092 +48%

Malta 4.104 3.962 1.965 1.769 2.500 1.970 -21%

Ghana 1.371 2.028 1.875 2.176 1.576 1.969 +25%

Ierland 2.205 597 2.134 518 760 1.918 +153%

Guinea-Bissau 1.779 1.798 844 1.220 1.934 1.901 -2%

Congo, Dem Rep 990 1.268 871 904 1.687 1.622 -4% Dom. Rep. 1.215 1.802 4.087 1.544 -62% Overige 37.440 47.670 25.907 58.967 50.656 27.042 -47%

Bron: Eurostat 2016/17 2017/18 2018/19 2019/20 2020/21 2021/22 +/- in % Wereld 981.713 979.025 901.271 920.561 875.745 803.245 -8%

EU27 539.628 525.369 530.912 496.817 512.187 489.381 -4% Afrika 195.682 214.766 169.697 186.814 132.950 138.004 +4% Westelijk Azië 106.634 97.510 89.713 114.627 103.880 76.107 -27%

Latijns Amerika 27.652 27.221 25.143 31.422 22.680 26.880 +19% Rest Europa 48.241 48.324 42.117 40.919 32.915 22.899 -30%

Voorm Sovjet Rep 20.644 27.818 11.299 16.745 20.517 20.086 -2% Zuid en Oost Azië 15.489 16.784 11.613 12.228 24.554 15.526 -37% Golfstaten 27.706 21.202 20.737 20.963 26.012 14.307 -45%

Nederland: Import en export aardappelproducten anders dan bevroren (in tonnen)

Bron: Eurostat 2018/19 2019/20 2020/21 2021/22 +/- in %

IMPORT

Wereld 42.954 43.176 44.241 37.380 -16%

Griesmeel 2.907 4.104 3.895 1.783 -54%

Schijfjes 26.207 28.812 29.535 25.481 -14% Overig 13.841 10.260 10.811 10.117 -6%

EU27 landen 39.236 39.629 40.692 35.475 -13% EU27 extra 3.718 3.548 3.550 1.906 -46%

België 22.909 28.143 30.076 26.493 -12%

Duitsland 12.203 7.476 6.434 5.184 -19%

Ver Kon 3.347 3.122 3.006 1.278 -57%

Frankrijk 1.531 1.691 1.137 1.189 +5% Overig 2.964 2.745 3.589 3.236 -10%

EXPORT

Wereld 310.198 279.881 237.261 284.585 +20%

Griesmeel 5.907 6.490 6.213 5.423 -13%

Schijfjes 18.803 20.792 19.518 18.407 -6% Overig 285.488 252.600 211.530 260.756 +23%

EU27 landen 272.069 243.155 207.629 251.482 +21%

EU27 extra 38.129 36.726 29.632 33.103 +12%

Duitsland 109.089 94.946 78.713 101.276 +29%

Frankrijk 69.106 57.157 49.281 56.190 +14% België 35.584 34.195 30.221 38.801 +28% Ver Kon 31.766 30.449 23.569 26.995 +15%

Zweden 18.803 19.685 17.480 19.083 +9%

Denemarken 13.622 13.395 12.643 12.838 +2%

Ierland 6.612 6.656 5.998 6.362 +6%

Italië 6.660 6.089 5.287 6.080 +15%

Oostenrijk 4.253 4.094 2.266 3.129 +38%

Chili 1.790 1.659 2.359 2.373 +1% Polen 1.743 936 548 1.300 +137%

Overig 12.913 11.557 9.443 11.459 +21%

Nederland:

Export bevroren aardappelproducten (in tonnen)

Bron: Eurostat 2018/19 2019/20 2020/21 2021/22 +/- in %

Wereld 1.969.362 1.746.162 1.717.120 2.010.455 +17%

EU27 extra 1.073.409 938.030 946.096 1.056.275 +12%

EU27 landen 895.953 808.132 771.024 954.180 +24%

Ver Kon 434.049 347.603 298.149 383.294 +29%

Duitsland 223.799 198.269 178.233 215.821 +21%

België 117.290 136.227 157.961 177.331 +12%

Frankrijk 130.945 106.969 113.420 125.091 +10%

Saoedi Arabië 95.402 81.321 114.369 107.609 -6%

Italië 87.024 69.290 54.781 83.023 +52%

Spanje 81.920 63.921 43.497 70.801 +63%

Polen 34.639 33.482 37.953 51.705 +36%

Columbia 11.534 19.889 39.164 48.633 +24%

Ierland 31.966 29.069 30.423 44.135 +45%

Zweden 54.771 50.197 38.015 43.941 +16%

Australië 30.229 24.369 42.181 39.256 -7%

Brazilië 36.354 45.290 40.711 35.758 -12%

Japan 32.359 29.988 26.527 32.783 +24%

Ver Staten 19.677 28.236 27.412 32.712 +19%

Ver Arab Em 29.727 25.233 25.704 31.766 +24%

Chili 28.222 19.454 20.412 27.815 +36%

Griekenland 23.086 18.649 20.321 26.688 +31%

Koeweit 22.485 18.407 24.099 26.035 +8%

Jordanië 11.241 9.514 12.726 19.780 +55%

Denemarken 24.158 22.037 17.422 18.333 +5%

Finland 21.316 16.797 16.226 18.307 +13%

Roemenië 6.455 13.034 14.983 18.005 +20%

Oostenrijk 16.336 13.822 12.352 16.177 +31%

Thailand 22.310 20.522 19.193 16.069 -16%

Peru 19.336 18.562 14.089 15.306 +9%

Zuid Korea 4.601 10.303 14.053 14.037 -0%

Rusland 34.157 30.455 24.145 12.852 -47%

Qatar 8.809 8.907 10.911 11.292 +3%

Maleisië 8.515 9.200 8.357 10.427 +25%

Indonesië 15.107 16.523 11.716 10.312 -12%

Tsjechië 9.020 8.027 6.883 9.549 +39%

Portugal 9.280 8.181 7.195 9.300 +29%

Filippijnen 32.206 24.472 20.107 9.055 -55%

Israël 7.296 5.467 5.586 8.940 +60%

Ecuador 7.048 6.274 6.129 7.676 +25%

Zuid Afrika 584 330 2.672 7.309 +174%

Dom. Rep. 7.601 5.969 5.746 6.833 +19%

Panama 6.945 6.395 7.858 6.545 -17%

Taiwan 3.339 3.744 3.115 6.385 +105%

Honduras 4.194 3.119 6.417 6.014 -6%

Trinidad & Tob 8.066 7.273 5.833 6.009 +3%

3.000.952 +9%

Overig Europa 50.462 46.254 29.506 16.307 -45% Midden-Oosten 16.963 15.709 10.137 10.379 +2% Rest EU27 1.288 343 499 4.530 +808%

Frankrijk 1.525.101 1.462.709 1.577.042 1.519.582 -4% Duitsland 599.798 588.510 585.356 781.281 +33% Nederland 432.856 768.208 552.811 659.884 +19%

Spanje 37.090 30.698 35.348 33.998 -4%

Ver Kon 50.462 46.254 29.504 16.283 -45%

Afrika 17.367 18.913 13.399 13.990 +4%

Roemenië 41 106 405 4.400 +987% Italië 5.509 5.718 3.218 2.279 -29%

België: Export consumptieaardappelen (in tonnen)

Bron: Belg. Nat. Bank 2018/19

Wereld 776.950 1.014.109 985.244 993.892 +1%

Eurozone 747.449 933.073 946.980 955.251 +1%

Overig EU 19.893 30.953 9.040 22.179 +145%

Rest Europa 6.202 37.220 13.092 5.496 -58%

Afrika 3.264 9.045 15.259 10.338 -32%

Midden-Oosten 211 3.763 157 577 +269%

Nederland 555.559 743.323 766.341 749.933 -2%

Frankrijk 147.860 133.324 130.904 109.469 -16%

Oostenrijk 26 284 1.165 39.430 +3286%

Duitsland 31.318 41.914 33.504 28.035 -16%

Roemenië 14.806 10.673 5.916 17.931 +203%

Slovenië 11 22 - 7.097

Spanje 5.194 5.259 5.562 4.816 -13%

Polen 4.473 18.437 2.807 2.855 +2%

Ver Kon 5.822 25.899 7.594 1.041 -86%

Cyprus 4.610 4.045 4.385 5.493 +25%

Costa Rica 4.453 4.774 5.573 5.428 -3%

Uruguay 9.953 7.059 5.475 4.926 -10%

Oman 2.733 3.154 3.279 4.909 +50%

Jamaica 7.550 4.946 3.859 4.596 +19%

China 18.620 14.307 11.279 4.378 -61%

Bahrein 3.064 2.953 3.561 4.177 +17%

Overige 104.980 90.135 92.662 107.838 +16%

EXPORT

Wereld 2.583.288 2.665.152 2.698.258 3.030.070 +12%

EU27 1.411.497 1.390.252 1.327.493 1.540.150 +16%

Rest Europa 391.334 432.051 399.336 426.470 +7%

Latijns Amerika 246.590 258.077 329.837 392.514 +19%

Zuid en Oost Azië 158.146 156.107 168.392 179.519 +7%

Golfstaten 143.428 153.629 148.084 155.236 +5%

Noord Amerika 76.495 129.544 148.207 147.714 -0%

Afrika 64.775 62.160 78.666 82.643 +5%

Westelijk Azië 55.757 47.980 56.771 57.399 +1%

Oceanië 29.366 29.444 33.356 38.445 +15%

Voor Sovjet Rep 5.900 5.909 8.117 9.981 +23%

VANUIT BELGIË EN NEDERLAND

Vooral in België gaan veel aardappelen naar de diepvries industrie. In het afgelopen sei zoen exporteerde België maar liefst 3 miljoen ton bevroren aardappel producten ter waar de van 2,23 miljard euro. België exporteert naar heel veel lan den waarvan een 40-tal meer dan 10.000 ton. Frankrijk is de belangrijkste afnemer gevolgd door het Verenigd Koninkrijk, Nederland en Spanje. Brazilië is de belangrijkste verder weg gelegen afzetmarkt voor Bel gische diepgevroren frieten. Dan volgt de Verenigde Staten. In het afgelopen seizoen kon er een record hoeveelheid van 200.000 ton naar de Verenig de Staten worden uitgevoerd. Overigens is Canada voor de Verenigde Staten veruit de belangrijkste leverancier van diepgevroren aardappel producten. In het afgelopen seizoen ging het om ruim 1,1 miljoen ton. Van de hele Belgi sche export gaat overigens een kleine helft naar lande buiten de EU.

Nederland exploreerde in het afgelopen seizoen 2,0 miljoen ton diepgevroren aardappel producten. Dat was flink wat meer dan in de beide voor gaande seizoenen Daarvoor schurkte de export wel eens tegen de grens van 2 mil joen ton aan. Ook Nederland exporteert naar heel veel lan den. Het Verenigd Koninkrijk is de belangrijkste afnemer. Gevolgd door Duitsland, Bel gië, Frankrijk en Saoedi Ara bië. Van de Nederlandse export aan diepgevroren aardappelen gaat overigens ruim de helft naar landen buiten de EU.

Nederlandse export pootaard appelen bleef in afgelopen sei zoen achter bij voorheen

Pootaardappelen is een heel andere markt. Vanwege de ligging (dicht bij de zee) en de kennis is Nederland wereld wijd een grote speler op deze markt. In het afgelopen seizoen exporteerde Nederland vol gens Eurostat/CBS cijfers ca. 800.000 ton pootaardappelen.

België: Import bevroren aardappelproducten (in tonnen)

Bron: Eurostat 2016/17 2017/18 2018/19 2019/20 2020/21 2021/22 +/- in %

Wereld 179.203 200.335 186.667 209.750 233.948 224.043 -4%

EU27 landen 170.400 194.601 181.000 206.773 232.286 223.157 -4%

EU27 extra 8.803 5.734 5.668 2.977 1.663 886 -47%

Nederland 142.258 167.786 150.484 160.082 190.583 192.741 +1%

Frankrijk 16.642 14.722 20.755 31.257 27.488 14.842 -46%

Duitsland 4.559 4.511 4.119 8.515 8.385 11.057 +32%

Polen 1.392 3.635 1.982 954 1.915 1.866 -3%

Spanje 1.797 1.230 1.339 4.402 1.855 672 -64%

Ver Kon 2.236 655 1.078 2.544 1.514 668 -56%

Italië 928 768 188 216 976 602 -38%

Oostenrijk 238 242 273 313 328 351 +7%

Denemarken 641 358 314 332 247 241 -2%

Luxemburg 136 127 185 16 4 235 +5267%

Portugal 1.364 955 977 357 230 206 -10%

Overige 7.013 5.347 4.975 762 422 562 +33%

België: Export bevroren aardappelproducten (in tonnen)

Wereld 2.179.075 2.322.036 2.583.288 2.665.152 2.698.258 3.030.070 +12%

EU27 landen 1.288.803 1.316.842 1.411.497 1.390.252 1.327.493 1.540.150 +16%

EU27 extra 890.272 1.005.194 1.171.790 1.274.900 1.370.765 1.489.920 +9%

Frankrijk 405.959 412.481 445.475 414.899 405.482 455.754 +12%

Ver Kon 315.428 340.756 370.548 410.647 374.292 396.564 +6%

Nederland 326.379 302.763 295.609 279.191 233.078 236.539 +1%

Spanje 121.960 140.089 152.384 152.748 140.150 199.146 +42%

Duitsland 80.489 80.162 96.352 119.661 130.970 143.216 +9%

Brazilië 77.107 99.880 79.060 114.074 144.651 138.646 -4%

Ver Staten 3.751 18.576 58.188 109.882 121.659 119.878 -1%

Italië 80.453 82.029 86.479 87.743 91.921 107.552 +17%

Saoedi Arabië 91.278 83.505 104.789 108.563 100.227 106.884 +7%

Chili 46.729 56.175 66.692 57.517 76.178 97.329 +28%

Polen 32.916 43.017 46.893 49.129 41.995 67.372 +60%

Ierland 47.946 50.834 55.733 55.381 55.208 63.037 +14%

Japan 31.902 30.635 30.240 28.498 30.666 45.847 +50%

Portugal 43.359 40.130 42.705 42.497 41.904 44.817 +7%

Jordanië 28.551 29.518 41.729 36.969 45.331 42.160 -7%

Columbia 25.140 27.633 30.669 22.968 17.819 40.711 +128%

Griekenland 30.712 33.940 37.788 34.250 30.686 38.568 +26%

Roemenië 13.821 15.677 21.689 21.693 24.431 34.845 +43%

Zweden 20.922 20.119 21.347 29.832 31.065 31.986 +3%

Indonesië 8.043 11.713 15.972 27.182 37.636 31.255 -17%

Zuid Korea 7.784 8.996 10.181 11.992 11.242 28.417 +153%

Maleisië 12.326 20.616 23.269 26.552 30.755 27.694 -10%

Australië 11.547 13.220 18.776 19.796 22.814 27.146 +19%

Dom. Rep. 8.139 10.019 12.025 11.158 22.606 25.094 +11%

Ver Arab Em 14.587 14.772 15.578 18.762 19.769 23.498 +19%

Zuid Afrika 9.764 11.049 20.607 13.398 20.210 23.309 +15%

Mexico 1.799 9.780 15.389 14.005 20.201 22.400 +11%

Hongarije 8.895 11.420 13.228 13.538 13.035 19.244 +48%

Filippijnen 36.631 27.596 30.367 28.433 27.742 16.838 -39%

Denemarken 13.969 16.061 20.213 19.617 19.497 15.858 -19%

Tsjechië 12.398 13.573 13.791 14.640 12.595 15.402 +22%

Servië 2.656 3.721 9.494 10.775 12.308 14.325 +16%

Honduras 5.153 4.466 6.787 8.169 8.963 13.409 +50%

Israël 6.093 6.634 10.987 8.419 10.050 13.285 +32%

Bulgarije 6.623 8.005 10.612 9.129 11.269 13.028 +16%

Marokko 3.082 5.410 9.923 8.619 11.197 12.056 +8%

Costa Rica 3.689 5.197 6.483 5.871 9.173 12.024 +31%

Kroatië 6.642 8.097 9.524 8.598 8.293 11.599 +40%

Panama 2.743 2.827 5.793 5.299 8.473 11.483 +36%

Jamaica 2.608 4.717 5.525 6.397 7.513 10.446 +39%

Overige 169.100 196.230 214.393 198.666 215.204 231.409 +8%

Duitsland: Import consumptieaardappelen (in tonnen)

Bron: TM/SBA

531.220 654.463 546.678 557.060 437.677 -21% Nederland 224.926 234.117 216.537 312.960 193.463 -38% Frankrijk 68.833 116.280 87.988 69.424 62.867 -9% Egypte 73.169 82.000 66.383 49.715 53.473 +8% Spanje 59.969 75.473 63.932 45.007 50.606 +12% België 19.136 22.795 17.982 24.262 28.065 +16% Israël 35.674 44.000 41.530 20.251 23.507 +16% Cyprus 10.422 10.410 8.397 9.711 10.733 +11% Italië 6.765 9.261 8.727 7.557 5.341 -29% Oostenrijk 4.524 6.882 4.243 4.951 4.615 -7% Polen 1.545 7.717 1.926 1.119 1.238 +11% Portugal 6.659 5.709 2.102 1.765 1.207 -32% Denemarken 900 19.562 10.355 1.560 847 -46% Slovenië 3.875 7.388 5.388 2.426 823 -66% Ver Kon 10.586 6.068 8.128 3.618 150 -96% Overige 4.237 6.801 3.060 2.734 742 -73%

Dat was minder dan in 2020/21 en nog minder dan de seizoe nen daarvoor. In 2016/17 zou het volgens deze bron al eens bijna een miljoen ton geweest kunnen zijn. De productie van pootaardappelen in Neder land ligt al jaren op een niveau van ca. 1,5 miljoen ton. Als de cijfers van de diverse landen kloppen zou Nederland onge veer de helft van de internati onale handel in pootaardappe len vertegenwoordigen.

De Nederlandse pootaard appelen gaan naar heel veel landen. Pakweg 55 tot 60% is gericht op EU- landen waarbij België de belangrijkste is. Bui ten de EU zijn de Noord-Afri kaanse landen Algerije, Egypte en Marokko de belangrijkste afnemers. Andere afnemers zijn: Israël, Cuba, Irak, Tur kije, Saoedi Arabië, Libanon en Pakistan.

ZETMEELAARDAPPELEN

Jaarlijks wordt er in Neder land een kleine 2 miljoen ton zetmeelaardappelen geteeld. Vooral in de Noordelijke pro vincies. Dit is een heel aparte markt. Van deze aardappelen worden de meest uiteenlopen de vaak zeer innovatieve pro ducten gemaakt.

Kees Boon Fruit and Vegetable Facts www.fruitandvegetablefacts.com fruitvegfacts@gmail.com

Duitsland: Export consumptieaardappelen (in tonnen)

Bron: TM/SBA 2017/18 2018/19 2019/20 2020/21 2021/22 +/- in %

Wereld

1.909.450 1.714.063 1.843.904 1.891.810 1.944.491 +3%

Nederland 932.939 759.257 746.563 822.475 863.606 +5%

België 311.464 392.776 348.789 372.576 363.318 -2%

Italië 124.685 116.907 117.834 140.583 138.880 -1%

Oostenrijk 91.675 91.969 81.710 68.582 92.239 +34%

Tsjechië 127.007 93.139 116.737 116.586 89.826 -23%

polen 61.611 30.331 131.094 52.320 61.486 +18%

Denemarken 65.915 75.724 63.512 73.295 56.269 -23%

Roemenië 14.436 16.685 42.869 53.247 44.802 -16%

Zwitsereland 4.398 1.156 5.982 3.052 28.476 +833%

Thailand 24.163 14.330 20.749 23.923 23.735 -1%

Indonesië 22.769 6.821 13.310 17.020 19.081 +12%

Kroatië 5.736 1.206 3.185 2.934 16.480 +462%

Saoedi Arabië 103 1.662 20.293 17.992 14.671 -18%

Oman 7.522 11.665 13.437 16.497 11.711 -29%

Frankrijk 1.461 3.712 4.848 4.240 10.553 +149%

Servië 6.749 1.169 163 21 9.309 +44229%

Slowakije 12.868 5.146 11.783 14.476 7.972 -45%

Bulgarije 9.246 8.003 11.464 11.069 7.957 -28%

Griekenland 4.570 12.133 8.644 9.874 7.106 -28%

Ver Arab Em 6.003 9.362 8.063 6.561 6.792 +4%

Koeweit 9.476 8.933 9.217 6.857 6.129 -11%

Maleisië 6.763 6.294 7.846 9.225 6.038 -35%

Overige 57.891 45.683 55.812 48.405 58.055 +20%

Frankrijk:

Export consumptieaardappelen (in tonnen)

Bron: TM/Franse douane 2017/18 2018/19 2019/20 2020/21 2021/22 +/- in % Wereld 2.058.227 2.085.132 2.158.603 2.092.476 2.481.106 +19%

België 414.631 539.113 529.032 596.964 769.765 +29% Spanje 637.921 592.747 613.431 656.742 625.967 -5%

Italië 364.503 295.587 362.930 277.813 296.728 +7% Portugal 164.206 165.375 146.866 190.500 153.048 -20% Duitsland 77.557 123.766 91.130 75.423 95.617 +27% Roemenië 33.566 21.449 64.445 34.133 89.900 +++ Nederland 70.313 78.307 70.022 60.785 89.141 +47%

Hongarije 41.462 29.252 48.751 31.382 66.979 +++

Griekenland 21.036 37.645 25.657 23.488 44.338 +89%

Tsjechië 23.950 32.794 32.256 22.760 40.518 +78% Bulgarije 20.909 18.993 18.707 13.203 36.260 +175% Servië 18.796 4.387 5.508 3.993 35.296 +784%

Slowakije 28.288 31.394 29.636 25.046 25.360 +1%

Polen 16.885 20.208 20.568 13.919 24.320 +75%

Israël 26 - - 49 12.653 +++

Slovenië 4.449 5.463 8.164 5.432 11.010 +++

Zwitserland 1.720 6.713 12.002 2.777 10.159 +++

Kroatië 6.231 550 2.211 285 9.006 +++ Ierland 5.961 6.622 5.100 6.511 5.674 -13%

Ver Kon 36.611 30.958 32.396 8.006 4.529 -43%

Overige 105.816 74.764 72.187 51.271 39.367 -23%

Jan

Wereldwijd:

Wereldwijd: Import bevroren aardappelen (in 1000 ton)

Bron: TM/Eurostat 2012 2015 2018 2019 2020 2021

Wereld 6.083 6.811 8.052 8.372 7.696 8.346

Ver Staten 751 810 1.017 988 1.076 1.228

Frankrijk 586 621 645 638 574 609

Nederland 795 890 918 954 891 860

Frankrijk 126 151 201 220 188 184 Duitsland 83 96 91 87 97 100 België 46 90 91 104 94 85 Ver Kon 117 115 99 105 114 80 Canada 91 77 77 69 86 69

Denemarken 51 48 59 62 48 52 Ver Staten 18 17 19 29 29 37 Rusland 1 1 38 44 71 32 Zuid Afrika 10 16 12 11 12 20 Kazakhstan - 0 11 8 13 13 Spanje 16 13 37 34 12 10 Overige 78 75 103 84 81 74

Ver Kon 511 635 693 759 624 539

Brazilië 232 293 334 341 371 392

Japan 386 342 382 395 364 377

Duitsland 248 269 318 363 339 349

Nederland 366 353 436 406 346 321

Italië 247 279 308 315 268 298

Spanje 269 285 306 308 223 276

België 152 177 195 198 217 237

Mexico 123 151 178 200 200 205

Saoedi Arabië 183 215 194 232 245 202

Filippijnen 60 59 145 160 122 151 Polen 38 60 109 127 109 151 Chili 55 68 110 116 88 147

Korea, Rep. 76 106 122 132 127 126

Roemenië 48 53 72 96 90 117

Australië 124 122 129 112 106 113

Maleisië 68 88 91 95 95 105

Rusland 82 98 125 101 76 99

Griekenland 71 83 92 90 71 98

Ierland 76 88 99 101 90 87

Zweden 69 74 74 77 73 81

Indonesië 27 38 53 69 63 80

Ver Arab Em 52 62 70 79 73 79

Jordanië 19 39 63 73 61 78

Portugal 56 61 74 79 66 77 Columbia 19 38 51 53 46 76

China 131 145 191 129 101 74 Taiwan 53 55 63 69 71 72

Denemarken 50 50 58 56 57 63 Hongarije 32 42 56 61 58 62 Thailand 34 49 64 70 70 60 Irak - 14 30 37 33 59 Canada 59 51 52 61 49 54 Koeweit 34 35 42 45 42 50

Overige 727 836 1.054 1.183 1.054 1.202

Wereldwijd: Import pootaardappelen (in 1000 ton)

Bronb: TM/Eurostat 2012 2015 2018 2019 2020 2021

Wereld 1.341 1.449 1.565 1.587 1.672 1.455

België 101 124 145 159 205 214

Egypte M 110 141 113 142 113 133

Nederland 107 40 109 137 107 78

Italië 73 70 75 74 86 73

Algerije 151 153 110 90 62 64 Ver Staten 72 65 73 66 81 63 Spanje 61 59 68 70 66 56

Qatar 2 51 61 58 52 50 Duitsland 71 89 89 90 67 50

Frankrijk 34 26 34 41 40 49 Portugal 48 43 42 42 36 36 Marokko 38 52 44 38 61 36

Azerbaijan 1 1 45 41 47 32

Israël 22 33 24 22 33 30

Canada 13 10 15 18 22 30

Saoedi Arabië 31 35 28 37 40 23

Irak 25 21 25 29 36 22

Griekenland 22 26 24 23 21 19 Rusland 24 33 17 10 9 17 Libanon 18 29 24 21 20 17

Turkije 19 38 19 17 22 17

Oostenrijk 9 9 17 14 20 15 Tunesië 26 20 19 17 23 15

Cuba - - 14 22 10 14 Roemenië 6 4 8 12 12 14 Kazakhstan 3 4 4 2 5 13

Linië - 20 22 17 16 12 Oezbekistan - - 34 9 16 12 Zimbabwe 1 4 7 3 7 12

Syrië 16 12 11 23 18 12 Polen 15 14 19 18 24 11 Jordanië 5 9 11 11 10 10 Cyprus 7 8 11 9 7 10 Kroatië 8 9 8 8 9 10 Slowakije 2 4 5 6 4 8 Tsjechië 6 8 10 8 10 8 Overige 198 186 179 180 255 169

Wereldwijd:

Bron: TM/Eurostat 2012 2015 2018 2019 2020 2021 Wereld 6.340 6.879 8.358 8.628 7.844 8.843 België 1.590 1.990 2.498 2.718 2.586 2.857 Nederland 1.459 1.611 2.043 1.936 1.619 1.862 Canada

Wereldwijd: Import consumptieaardappelen (in 1000 ton)

Bron: TM/Eurostat 2012 2015 2018 2019 2020 2021 Wereld 10.806 11.173 13.325 14.174 13.730 13.936

België 1.585 1.504 2.488 2.945 2.785 2.921 Nederland 1.553 1.409 1.723 1.752 1.551 1.852

Spanje 654 625 756 768 857 834 Italië 594 594 563 603 527 548

Oezbekistan 12 43 225 282 406 547 Rusland 437 508 556 291 307 529 Duitsland 784 436 520 674 617 498

Ver Staten 281 335 413 346 420 404 Portugal 382 366 398 350 352 345

Nepal 141 189 272 262 276 332 rankrijk 371 357 347 373 290 286

Afghanistan 54 203 350 166 368 251 Canada 304 140 150 220 168 220 Maleisië 182 213 227 247 236 218 Ver Arab Em 181 233 255 244 233 188

Oekraïne 3 0 4 247 295 187

Azerbaijan 59 123 106 152 136 183 Vietnam 30 23 39 46 59 174

Tsjechië 91 197 173 201 188 158 Roemenië 159 104 120 182 169 158 Oostenrij 104 164 193 170 152 155 Griekenland 108 124 153 191 161 148 Syrië 65 46 80 86 58 135 Polen 112 132 129 264 185 125 Sri Lanka 111 142 145 142 127 117 Irak - 424 473 440 313 116 Mexico 90 123 131 125 125 116 Ver Kon 387 255 165 195 217 92 Oman 46 65 100 99 101 86

Turkmenistan 155 151 82 76 59 81 El Salvador 74 79 83 78 73 79 Ierland 65 70 75 79 64 70

Een totaaloplossing op het gebied van persoonlijke hygiëne bij Aviko Rixona

Aviko Rixona is een belangrijke speler binnen de aardappelsector en is in de loop der jaren uitgegroeid tot één van de grootste Europese producenten van verse, diepgevroren en gedroogde aardappelsoorten. De producten en innovaties die het bedrijf ontwikkelt zijn smaakvol, gemakkelijk te bereiden en gezond. Het hygiëneproces hoort aan te sluiten op deze innovatieve en gezonde werkwijze. Aangezien de eisen voor hygiëne steeds hoger worden kiest Aviko Rixona voor de hygiëne-oplossingen van Elpress.

Met behulp van hygiënesluizen, hekwerk en wasgoten met handendrogers zorgt Elpress ervoor dat alle personen die de productieruimte betreden een zorgvuldig hygiëneprotocol hebben gevolgd.

Elpress BV Handelstraat 21 Industriegebied Saxe Gotha NL-5831 AV Boxmeer Nederland

De Humigator zorgt voor minder ziektes, minder gewichtsverlies en langere bewaring van de aardappelen in de opslag. Pootgoed teler Gilbert van Campen uit Kraggenburg (NL) en de Franse consumptie-aardappelen teler Adriaansen Edouard uit Louche (Calais) vertellen over hun ervaringen met de Humi gator-machine in het afgelopen seizoen. Gil bert van Campen (NL) is gespecialiseerd in de teelt van pootaardappelen en heeft een opslag van 900 ton met naast de Humigator ook een goed ventilatiesysteem. “Dankzij de inzet met de Humigator hebben we tussen de 3 en 5% minder indroging gehad. Dit is omgerekend een meeropbrengst tussen de € 8.100 en € 13.500 per seizoen. Bovendien resulteerde de inzet van de Humigator in minder ziektes, een betere algehele inwen dige kwaliteit van de aardappelen en was de pootaardappel over het algemeen vaster

en beter.” Ook voor de Franse teler Edouard Adriaansen uit Louche (Calais) is de Humi gator een oplossing. Adriaansen beschikt over een opslag van 1.000 ton en heeft een simpel ventilatiesysteem waarmee hij één uur per dag buitenlucht binnenbrengt in zijn loods. “De Humigator werd ondersteund door ventilators en met de Humigator erbij hebben we het hele seizoen de koeling en vochtigheid op 98% kunnen houden.” Bij deze teler resulteerde deze inzet op 5-8% minder indroging, omgerekend een meer opbrengst van € 15.000 en € 24.000 euro per seizoen. “Voor ons is de Humigator bijna bin nen één jaar terugverdiend en volgens de berekeningen zal deze investering in 2023 geheel zijn terugverdiend en 24.000 euro winst hebben opgeleverd.” “Wij wensen alle aardappelboeren dit succes toe”, vertellen Harry Goos en Jef Viaene, verantwoordelijk

voor respectievelijk de Nederlandse en Bel gische markt. “Voor boeren die geen grote professionele koelingssystemen hebben is de Humigator dé ideale oplossing.” De Humigator is een luchtververser en lucht reiniger in één! Een traditioneel koelings systeem reinigt de lucht niet en verwijdert geen bacteriën uit de lucht. Doordat Humi gator de bacteriën uit de lucht haalt, kun je tot 98% vochtigheidsgraad in de opslag krijgen, zonder uitbreiding van zilverschurft. De Humigator zorgt dat de aardappel niet krimpt, met een meeropbrengst van 3-5% als resultaat. Bovendien zijn deze aardap pelen over het algemeen vaster en beter.

Contact: Harry Goos Mob: +31 (06) 51 32 78 40 harrygoos@bewaaradvies.nl

Elke afzonderlijke aardappel beoordelen op maat én kwaliteit

Maatschap Bouthoorn was al even op zoek naar een geschikte optische aardappelsorteerder. Lange tijd achtte de pootgoedleverancier uit Middenmeer de machines niet voldoende bewezen. Tot ze kennis namen van de U-Vision. “De combinatie van sorteren op maat én kwaliteit was voor ons doorslaggevend,” aldus Bas Bouthoorn.

In 2020 werd bij Bouthoorn een compleet nieuwe verwerkingslijn, inclusief opti sche sorteermachine U-Vision opgeleverd. De machine is nu tweeëneenhalf jaar in gebruik en Bas is erg te spreken over de nieuwe sorteertechniek. “We leveren veel

pootgoed voor de vroege export. Het sor teren op maat is een belangrijk item en het uitsorteren van beschadigingen en defec ten natuurlijk ook. We zitten hier in de Wieringermeerpolder op de zware gron den. Dat betekent vaak veel kluiten tussen

de aardappelen. Mechanisch sorteren van ongewassen product is best lastig. Met het oog op de toekomst keken we al even uit naar een geschikte optische sorteerder. De technieken zijn vaak alleen gefocust op de maat en maar beperkt op kwaliteit, maar een goede combinatie hadden wij niet eerder gezien.”

De U-Vision scheidt kluiten en stenen al eerder in het proces van de aardappe len, wat minder beschadigingen ople vert in het verdere verwerkingsproces. Bas merkt op dat de machine dankzij de camera’s de aardappelen goed beoordeelt

Complete opstelling van de optische sorteermachine U-Vision

op kwaliteit. “Het leeswerk is nog wel in ontwikkeling en gaat elk jaar verder voor uit. Schurft bijvoorbeeld is best lastig te beoordelen. Door veel data te verzamelen gaat dat steeds beter. Groot voordeel vin den wij ook de compacte bouw en het open karakter van de U-Vision. De machine is niet helemaal afgedicht. Dat is niet nodig, omdat er geen gebruik wordt gemaakt van afblaastechniek met perslucht. Daardoor heb je mooi zicht op het product en wat er gebeurt. Bij ons verwerkt de U-Vision gemiddeld 10 ton per uur bruto product en draait ook in de pauzes gewoon door. Dat levert een flinke efficiëntieslag op en we hebben minder leesuren nodig.”

NAUWKEURIG EN CONSTANT

De optische sorteermachine U-Vision is ontwikkeld door Inovaa en wordt gepro duceerd in samenwerking met Wevano en de Zuid-Afrikaanse fabrikant Uniekum. “Met onze sorteertechnieken helpen we aardappelproducenten om de kwaliteit van hun product te verhogen,” laat Bas Pomstra weten. Hij richtte samen met Marnix Hamstra het bedrijf Inovaa op. Hun U-Vision machine draait inmiddels bij diverse Nederlandse aardappelbedrij ven en ook vanuit het buitenland groeit de interesse.

De U-Vision maakt gebruik van camera techniek. Elke afzonderlijke aardappel wordt op basis van verschillende beelden beoordeeld. Dit maakt nauwkeurig sorte ren mogelijk. Bijzonder aan deze machine is dat elke aardappel zowel op maat als op kwaliteit wordt beoordeeld. “We richten ons vooral op het sorteren van ongewas sen product. Voor pootgoedleveranciers is goed op maat sorteren erg belangrijk. Met optisch sorteren kan dat op de halve milli meter nauwkeurig, waardoor er veel meer rendement uit een partij te halen is. Zeker als een partij minder goed is, dan is con ventioneel sorteren bijna niet haalbaar. De machine vervangt mensenhanden en is niet alleen sneller, maar ook nauwkeuriger en constanter.”

PRODUCTVRIENDELIJKHEID

De camera’s beoordelen ook elke afzon derlijke aardappel op eventuele bescha digingen en defecten, zoals vervorming, groeischeuren, ritnaald, groen of rot. Bas benoemt ook het onderscheidende uit voersysteem. “Elke aardappel wordt door middel van de productdragers naar de juiste uitgang gebracht waardoor bescha digingen en valhoogtes minimaal zijn. De productdragers zijn zo vormgegeven dat de grootte van de aardappel geen beper

kende factor is. Bij grote aardappelen worden meer productdragers gebruikt en bij de kleinere minder. Omdat er voor dit systeem geen perslucht wordt gebruikt is het energieverbruik laag en de stofont wikkeling minimaal.” Wat betreft de ont wikkeling van de kwaliteitsbeoordeling van de aardappelen geeft Bas Pomstra van Inovaa aan: “Voor het beste resultaat heb ben we de telers overigens hard nodig. Wij hebben verstand van machines, cameraen besturingstechniek en zij van aardap pelen. Er zijn zoveel aspecten van invloed op de kwaliteit van het product. Denk alleen al aan de hoeveelheid verschillende rassen, grondsoorten en klimatologische omstandigheden, maar ook de diversiteit in afzetmarkten en de daarbij behorende eisen. Door samen te werken, kennis te delen en continu in te blijven spelen op ontwikkeling, komen we tot een optimale sorteeroplossing.” (CH)

“Omdat er voor dit systeem geen perslucht wordt gebruikt is het energieverbruik laag en de stofontwikkeling minimaal.”

Behoefte aan duurzame en slimme bewaarsystemen groter dan ooit

Zachte temperaturen in de oogstperiode. Niet de meest ideale omstandigheden voor het inschuren van aardappelen en uien. Om de kwaliteit gedurende de bewaarperiode te behouden zijn goede bewaaroplossingen essentieel. En deze systemen worden steeds slimmer.

Bij Omnivent wordt er hard gewerkt aan de ontwikkeling van de besturings systemen voor het drogen en bewaren. Het bedrijf ontwikkelt en levert wereldwijd bewaaroplossingen en is vooral groot in de aardappel- en uiensector. “Wij hebben alle benodigde technieken voor ventileren, (condens)drogen, koelen en klimaatre geling in huis om aan de bewaarbehoefte van de klant te voldoen. Als een producent lang wil bewaren, is ons uitgangspunt om dit zo efficiënt mogelijk te doen,” aldus Cor van Maanen van Omnivent. “Er gebeurt momenteel veel in de ontwikkeling van de OmniCuro V5 met de benodigde software.”

Omnivent merkt een toenemende behoef te aan duurzame en slimme bewaarsys temen. “Producenten hebben jaarlijks te

maken met een drietal factoren: kwaliteit van het te oogsten product, weersomstan digheden en de lengte van bewaren. Deze drie onder controle houden kan best las tig zijn. Dit seizoen bijvoorbeeld was het droog. De kwaliteit die van het land komt is goed, maar het is nog te warm. Aard appelen moeten voor het goede bij een temperatuur van 7°C bewaard worden. Wil je het product kiemvrij houden staan producenten direct voor de keuze: meer kiemremmers toevoegen of het klimaat overnemen.”

INKOELEN STEEDS UITDAGENDER

“Er heerst grote onzekerheid onder de telers,” vult Dries Claes hem aan. Hij is salesmanager voor Omnivent in België en Frankrijk en krijgt op het moment van

schrijven – eind oktober - dagelijks vragen van klanten hoe om te gaan met de hoge temperaturen en kiemlust. Daarbij komen vanzelfsprekend de zorgen om de hoge stroomkosten en eventueel gas voor de verwarming. Juist deze beginfase van het bewaarproces is zo belangrijk voor rest van de bewaarperiode. In België en Frank rijk zien we dat producenten hun product zo veel mogelijk afland proberen te verko pen nu de prijzen behoorlijk goed zijn.”

Cor vertelt dat het proces van inkoelen vanwege het klimaat inderdaad steeds uitdagender wordt. “Het is niet alleen de temperatuur, maar ook de gevolgen daar van. Onze bewaarcomputer OmniCuro maakt bewaren makkelijker. Inmiddels is de nieuwste versie OmniCuro V5 beschik baar. Gebruikers zien in één oogopslag wat er gebeurt in de cel. Dat is te danken aan de sensoren in de bewaring voor het meten van de temperatuur, luchtvochtigheid en CO2. Het levert veel extra en nieuwe ken nis op. De mate van de hoeveelheid CO2 in een bewaring is bij fritesaardappelen

Omnicuro EMS in handen

bijvoorbeeld bepalend voor de bakkwali teit. Hoe hoger de CO2, hoe meer kans op afwijking in bakkleur. Kenmerkend aan het EMS (Energie Management System) is de flexibiliteit van de besturing. Het is een zelfcorrigerend besturingssysteem, dat zelf meedenkt en waarschuwt. De compu ter instrueert de gebruiker in plaats van andersom.”

BESCHIKBARE ENERGIE OPTIMAAL BENUTTEN

In combinatie met de OmniCuro V5 intro duceert Omnivent het Energie Manage ment Systeem (EMS). Dit systeem meet wanneer en hoeveel stroom er beschik baar is en bepaalt waarvoor de energie op dat moment het best gebruikt kan wor den. “Veel bedrijven hebben inmiddels zonnepanelen op hun dak liggen of een windmolen staan. De tijd van goedkope stroom gebruiken in de nacht is voorbij. Tegenwoordig kun je beter overdag koelen en condenseren om zo de eigen opgewek te stroom optimaal te absorberen,” aldus Cor. “Uniek aan ons EMS is dat het priori teiten kan geven. Het systeem meet hoe veel energie er beschikbaar is, weet hoe veel energie er per cel nodig is en bepaalt

vervolgens waarvoor de energie op dat moment het best gebruikt kan worden vol gens deze door jou ingestelde prioriteiten.”

Vanwege de koppeling met de OmniCuro V5 weet het EMS precies op welk niveau de cellen zitten. Op basis daarvan - en de hoeveelheid energie die op dat moment beschikbaar is - maakt het systeem keu zes. Bijvoorbeeld om een cel langzaam te gaan koelen en zo meer energie te hebben voor een andere cel. “Pootgoedtelers heb ben het product nu prima onder contro le. Dan kan het ook zo zijn dat de energie tijdelijk voor de verwerkingslijnen wordt gebruikt,” noemt Dries als voorbeeld. “Door efficiënter gebruik te gaan maken van de energie die voorradig is, kunnen gebruikers de grens wat meer opzoeken van de beschikbare energie.”

DENKEN IN OPLOSSINGEN

De salesmanagers zien een toenemende vraag naar het systeem, mede dankzij de energiecrisis. “Producenten willen nog duurzamer en slimmer bewaren en koe len. Als Omnivent zijn we vanzelfsprekend trots dat we met onze technieken produc ten onder alle omstandigheden goed kun

Tijdens de Interpom bieden Cor en Dries bezoekers de mogelijkheid om kennis te maken met energiebesparende bewaar techniek. Zo is er een interactieve demo beschikbaar van de OmniCuro V5 met EMS. Ook kunnen bezoekers vragen stel len over het besparen van energie bij hun bewaren. Omnivent is aanwezig op stand nummer 613.

nen bewaren, maar de huidige energieprij zen maken het hen niet gemakkelijk. Aan de andere kant blijkt ook juist nu weer hoe sterk West-Europese producenten zijn. Samen met onze klanten vooruit blijven kijken en denken in oplossingen, dát is onze gezamenlijke kracht.” (CH) 

Cor.Van.Maanen@omnivent.nl Dries.Claes@omnivent.nl

Met minder mensen meer werk verzetten

De ontwikkeling van kistenvullers is de laatste jaren sterk toegenomen. De nieuwe kistenvuller en (ont)stapelaar van Wevano neemt veel werk uit handen, brengt rust op de werkvloer en is productvriendelijk.

Koninklijke Maatschap de Wilhelmi napolder (KMWP) heeft de nieuwe MKV-kistenvuller met (ont)stapelunit van Wevano sinds september in gebruik. De nieuwe kistenvuller mocht zich direct bewijzen in de oogstperiode. “En dat is gelukt,” laat Vincent van Coolbergen van KMWP weten. “Hiervoor hadden we een soortgelijk systeem van een andere aan bieder, maar die sloeg steeds in storing. Dan staat de hele inschuurlijn stil en kost het je capaciteit. De nieuwe kistenvuller bevalt tot nu toe goed.”

RUST OP DE WERKVLOER

Zeker in drukke tijden is de MKV volgens Vincent een uitkomst. “Normaal gespro ken rijdt er een heftruckchauffeur continu heen en weer om kisten te verplaatsen. Lege kisten voor het vullen van de kisten en daarna de gevulde kisten ook weer wegzetten. De kisten worden nu automa tisch onder de kistenvuller geplaatst en de volle kisten worden ook weer automatisch gestapeld. Het geeft veel meer rust op de werkvloer. Er wordt veel minder heen en weer gereden, waardoor je elkaar minder

in de weg zit. En we zijn nu flexibeler met onze mensen, omdat de machine veel werk uit handen neemt. Het inschuren gaat nu sneller.

Naast een verbeterslag in capaciteit – de machine heeft een capaciteit van 100 ton per uur, ruim voldoende om de twee vier rijige aardappelrooiers aan de gang te houden - is voor ons de rust op de werk vloer en de productvriendelijkheid zeker zo belangrijk. We telen behoorlijk veel consumptieaardappelen voor de retail. Behoud van kwaliteit staat voorop. De bewegingen in de machine, de minimale valhoogte, deze kistenvuller is veruit de vriendelijkste als je het mij vraagt. Ja, het is een investering, maar echt de moeite waard.”

COMBINATIE VAN VULLEN EN (ONT) STAPELEN

Wevano merkt vanuit producenten een toenemende behoefte naar ontstapelen en stapelen om meer rust te krijgen bij het inschuren. “Daarom hebben we een nieuw type kistenvuller ontwikkeld: de

MKV-kistenvuller. Een vergelijkbaar sys teem als de kisten-bibagvuller wat aard appelvriendelijkheid betreft, uitgebreid met een (ont)stapelunit aan beide kanten van de bufferbunker,” aldus John van Dijk van Wevano.

Nieuw is onder andere de brede vulband op de kistenvuller, die tegelijkertijd als buffer wordt gebruikt tijdens de kistwis sel. De vulband pendelt constant heen en weer om geen stortkegel in de kist te krijgen. De toevoer van het product blijft dan op een normale snelheid product aan voeren. Hij merkt op dat de werking van de bufferbunker uniek is. “De bufferbun ker wordt helemaal omhooggetrokken en dient als valbreker. De bodem van de bufferbunker komt zelfs tot vlak onder de toevoerband, waardoor de valhoogte minimaal is en er geen beschadigingen aan het product ontstaan.”

CAPACITEIT EN

PRODUCTVRIENDELIJKHEID

Het vullen van de kisten werkt als volgt. Een sensoroog bepaalt het zakken van de bufferbunker. Dit gaat stapsgewijs tot het ingestelde gewicht is bereikt. Tijdens het vullen zakt de bufferbunker in een lege kist die onder de bufferbunker gereed staat. John: “Deze lege kist wordt auto matisch aangevoerd door de (ont)stape

De bufferbunker dient als valbreker en komt tot vlak onder de toevoerband, waardoor de valhoogte van het product minimaal is

laar, waarop 4 of 5 kisten geplaatst kunnen worden. Daardoor zijn minder heftruckbewegingen nodig, waardoor een medewerker alleen zo’n 100 ton per uur kan wegrijden.”

Bij het bereiken van het gewicht zakt de bufferbunker tot de laagste positie in de kist. Ook hier wordt de valhoogte tot een minimum beperkt. Vervolgens worden de twee bodems opengetrok ken, zodat de kist vanuit het midden wordt gevuld. De bufferbunker wordt vervolgens omhoog getrokken en de bodems sluiten weer. De afgevulde kist wordt automatisch naar de sta pelaar getransporteerd waarin een schudmachine gemonteerd is, zodat de kisten een mooie gelijkmatige vul ling krijgen. “De reacties op de nieuwe kistenvuller zijn positief. Niet alleen vanwege de rust en het sneller kunnen inschuren van de aardappelen, maar ook zeker de productvriendelijkheid wordt gewaardeerd.” (CH) 

j.vandijk@wevano.nl vc@kmwp.nl

Vincent: “Naast verbetering in capaciteit is de rust op de werkvloer en de productvriendelijkheid voor ons zeker zo belangrijk”

Het venijn zit hem in de staart. Die oude wijsheid gaat ook op als het om verpakken gaat. Want al is het fruit met uiterste zorgvuldigheid gesorteerd en verpakt, zonder etiket kan het niet worden verkocht. Etiketteren lijkt misschien een makkelijke handeling, het is een uiterst secuur werkje als het om AGF-producten gaat.

Er zijn verschillende manieren om pro duct te etiketteren: afrollen, aandruk ken of afblazen. De eerste twee metho den zijn voor de meeste AGF-producten te ‘ruig’ en leveren productbeschadiging op. VWS Nederland bedacht al ruim 20 jaar geleden een afblaassysteem dat in de loop der jaren steeds verder is geperfec tioneerd. “Ons geavanceerde afblaassys teem is daarom uitermate geschikt voor het etiketteren van kwetsbare producten. Productbeschadigingen willen we abso luut voorkomen. Het product mag bij het etiketteren niet worden aangeraakt en dat kan doordat het etiket, anders dan mechanisch met een stamper of roller, met behulp van lucht op de verpakking wordt

geblazen”, legt directeur Patrick van der Vegt van VWS Nederland uit. Het etiket moet zowel op de gewenste plek en ook telkens op dezelfde plek terechtkomen. Patrick: “Wij hebben daar in de loop der jaren erg veel ervaring mee op gedaan. Ons afblaassysteem is uiterst stabiel en precies en heeft zich reeds jaren bewezen in de voedingsmiddelenindustrie.”

Vanuit Schaijk produceert en levert VWS Nederland roestvrijstalen weeg- en etiket teersystemen, die indien gewenst kunnen worden gekoppeld aan het ERP-systeem van de klant en kunnen worden uitgebreid met diverse inspectiesystemen. Patrick van der Vegt: “Al onze systemen worden

zowel hard- als softwarematig in eigen beheer ontwikkeld. Zo weten we precies wat er de deur uitgaat en vinden klanten bij ons alles onder één dak.”

Bij VWS Nederland werken 18 professi onals. “We hebben een klein team, maar samen hebben we inmiddels meer dan 150 jaar ervaring in wegen en etiketteren. Met ons team van professionele en gemo tiveerde medewerkers zijn we daarom een innovatieve en betrouwbare partner. Er zijn al volop systemen van ons opera tioneel in onder andere Nederland, België, Engeland, Noord- en Zuid-Amerika, Aus tralië en Nieuw-Zeeland,” besluit Patrick van der Vegt. (ML)  vegt@vwsnederland.nl

Japanse Wijnbes

(Rubus phoenicolasius) Rosaceae

De Japanse wijnbes behoort net als de braam en framboos tot het geslacht Rubus. Tot het geslacht Rubus behoren meer dan zeshonderd soorten. De Japanse wijnbes is een Rubus-soort met helderro de, aromatische vruchten, afkomstig uit het oosten van Azië, uit landen als Japan, China en Korea. De plant heeft bruinrode, stekelige twijgen die dicht begroeid zijn met roodachtige klierharen. De Japanse wijnbes heeft gele tot tomaat roodkleuri ge vruchten, die qua vorm wel wat lijken op kleine bramen.

De Japanse wijnbes moet niet verward worden met de New Zeelandse wineberry (Aristoteeia serrata).

De Japanse wijnbes is in 1872 voor het eerst beschreven door de Duits-Russische botanicus Karl Johann Maximowicz en geplaatst in het bulletin van de universi teit van St. Petersburg.

Frankrijk is het Europese land waar deze bijzondere vrucht in 1876 voor het eerst werd aangeplant.

Het is in 1890 dat de Japanse wijnbes wordt geïmporteerd in Noord-Ameri ka. Zowel in Frankrijk als Noord-Ameri

NL: Japanse wijnbes, wijnbes

FR: Framboise du Japon, Ronce du Japon

DE: Japanische Weinbeere, Rotborstige Himbeere

ENG: Wineberry, Wine raspberry, Japanese wineberry

ES: Bayas del vino japonés

IT: Uva giapponese, Lampone del Giappone

ka was het de bedoeling om de plant als onderstam te gebruiken in de veredeling van de Rubus-soorten zoals de framboos en braam. In de Verenigde Staten wordt dit nog steeds gedaan bij de veredeling van verschillende Rubus-soorten zoals framboos (R.idaeus), de zwarte framboos (R.occidentalis), Himalaya braam (R.dis color) en de gewone braam (R. fruticosus).

Inmiddels wordt de Japanse wijnbes in de Amerikaanse staten New York en Connec ticut gek genoeg gezien als een invasieve exoot en is het bezit en de handel van het plantmateriaal verboden.

Rond 1925 is er in Nederland op voor spraak van prins Hendrik, de echtgenoot van koningin Wilhelmina, een grote aan plant geweest van deze fruitsoort, met name op de arme gronden die vrijkwamen na het kappen van de dennenbomen (mijn hout) in Gelderland, Utrecht en Brabant. Inmiddels is de Japanse wijnbes in heel Europa aanwezig, van Finland tot Spanje en van Polen tot Engeland.

De smaak is friszuur, met een geheel eigen aroma. De vruchten zijn 0,8 tot 1,5 cm in doorsnede. De teelt is niet moeilijk, gelijk aan frambozen. Maar de oogst is las tig, doordat de bessen licht kleverig zijn en groeien aan stekelige ranken, en dus moet dat handmatig gebeuren. Toch laten de vruchten makkelijk los van de bloem bodem, maar voor de beroepsteelt is het een lastige vrucht. Toch is er beperkt aan bod in de zomer uit België, Duitsland en natuurlijk Nederland. Het is een product voor de specialisten in AGF.

Hoewel er geen officiële beschreven ras sen bestaan, zijn er wel verschillende variëteiten op de markt. Het gaat dan om

selecties op basis van het formaat van de vruchten.

OPSLAG EN BEWARING

Korte bewaring, ca. 3 tot 5 dagen bij 1° tot 3°C met een RV van 90%. Invriezen bij -18°C

AANVOER PERIODE

Nederland en België, van juni tot augustus. Frankrijk, Engeland, Duitsland, Verenigde Staten (voornamelijk diepgevroren)

GEBRUIK DOOR CONSUMENT

Vers eten en verwerken in nagerechten en shakes

INDUSTRIËLE

VERWERKING

Uit China en Japan wordt de diepgevroren Japanse wijnbes ingevoerd en verwerkt tot sap, jam en vruchtencompote. In de verwerking wordt de smaak wat vlak, daarom wordt er rode bessensap of vruch ten toegevoegd.

VOEDINGSWAARDE PER 100 GRAM

PRODUCT

Energie 243 kJ/58 kcal

Water 83,1 g Eiwit 1,2 g Koolhydraten 8,5 g Suikers 6,8 g

Vet 0,7 g

Vitamine A 0,80 mg Vitamine B 1,0 mg

Vitamine C 20 mg Calcium 25-32 mg Fosfor 25-32 mg IJzer 1,0 mg Natrium ........................... 3 mg Kalium .......................... 189 mg © Dick Pijpers www.allesovergroentenenfruit.nl

van Westreenen, Fruitbedrijf van Westreenen:

“Een kijkje in de Hollandse boomgaard” Martine

Voor een consument is het niet makkelijk om te weten of hij een appel of peer van Fruitbedrijf van Westreenen koopt. Toch doet het bedrijf zijn best om Hollandse appels en peren op de kaart te zetten. Van Westreenen vindt het belangrijk om retail en consumenten via social media betrokken te houden bij de fruitteelt. “We willen zo een kijkje in de Hollandse boomgaard geven,” vertelt Martine van Westreenen.

Fruitbedrijf van Westreenen is in 1921 opgericht en is in 101 jaar tijd al drie generaties lang van vader op zoon over gegaan. Momenteel werken ook zoon Paul en dochter Martine van huidige eigenaar Berend Jan van Westreenen als vierde generatie volop mee in het bedrijf. Fruit bedrijf van Westreenen heeft inmiddels 75 hectare aan appels en peren, die zijn onderverdeeld in 3 appelrassen (Kan zi, SunSpark en Elstar) en 4 perenrassen (Migo, Conference, Doyenné du Comice en Gieser Wildeman). Deze appels en peren worden op duurzamer manier geteeld, namelijk via het On the way to PlanetProof keurmerk. Martine verzorgt de HR-admi nistratie en PR via social media. “We zijn zes jaar geleden gestart met een Face bookpagina. We wilden eigenlijk een web site voor het bedrijf oprichten. Facebook bleek toegankelijker en makkelijker, dus daar is het bij gebleven.”

De Facebookpagina van Fruitbedrijf van Westreenen heeft inmiddels meer dan 1000 volgers. Onder die volgers ook veel Poolse medewerkers. “Personeel is een heel belangrijk onderdeel van ons bedrijf. We zijn blij met al onze medewerkers. Van het plukken maken we altijd een feestje en maken daar ook leuke foto’s van, die we posten op onze Facebookpagina. Ondanks dat onze posts in het Nederlands zijn, wor den ze ook gewaardeerd in Polen, merken we aan de reacties.”

Fruitbedrijf van Westreenen post niet regelmatig en maakt geen gebruik van betaalde advertising. Tussen twee posts kunnen wel maanden zitten. “Er zit geen promotie of branding strategie achter met een bepaald budget. We vinden het gewoon leuk om mensen te laten zien wat er allemaal bij komt kijken als je een appel en een peer teelt en hoe het er in de boom

gaard aan toegaat. Als er iets leuks te mel den is, dan maak ik een paar leuke foto’s en bedenk er een tekstje bij.”

Het bijhouden van de Facebookpagina vraagt dus geen grote investering. De boomgaard is fotogeniek en er gebeurt genoeg. “Tegenwoordig kun je heel gemak kelijk mooie foto’s maken met je mobiel. Eigenlijk maakten we altijd al erg veel foto’s. Nu delen we de foto’s op Facebook zodat iedereen kan meegenieten van al het moois dat de fruitteelt te bieden heeft.”

De twee meest gelikete posts op de Face bookpagina van Fruitbedrijf van Westree nen zijn die van het 100-jarige bedrijfsju bileum en diegene waarbij een korte video over Fruitbedrijf van Westreenen wordt getoond. “Deze twee posts ontvingen veel likes en een aantal shares. We kregen daarop ontzettend veel leuke reacties, ook van mensen die we niet kennen”, besluit Martine. (ML) 

Fruittuin Verbeek

Een familiebedrijf, een boerderijwinkel, een groot terras, een zelfpluk boom gaard, teelt van duurzaam fruit en een officiële trouwlocatie. Fruittuin Verbeek heeft genoeg activiteiten om mooie plaa tjes van te schieten en op Insta te zetten.

Gootsteenontstopper van AGF-afval

Dankzij een Japanse uitvinding kun je AGF resten in je eigen keuken verwerken tot gootsteenontstopper en bodemverbeteraar. In een zogenaamde Bokashi emmer wordt het keukenafval omgezet met behulp van toege voegde micro organismen. Er ontstaat zowel een sap als gefermenteerd organisch materiaal dat naar zuurkool ruikt. Het organisch materiaal kun je bewaren. Het sap moet je meteen gebruiken en werkt goed als gootsteen ontstopper of, indien verdund in verhouding 1:100, als meststof voor je planten.

Loomly

Wat post je op welk platform en wanneer? Als je actief wilt zijn op social media, kan dat al snel een tijdrovend werkje zijn. Ieder platform heeft weer zijn eigen insteek, inlogcodes etc. Wil je als bedrijf je berichten breed uitzetten en managen op social media dan is Loomy een app die je daarbij ondersteunt. De app helpt bij het opslaan, organiseren en gebruiken van je foto’s, video’s, links etc. in een centrale bibliotheek. Inhoud is van te voren klaar te zetten voor publicatie op Facebook, Twitter, Instagram, Pinterest, LinkedIn, SnapChat, TikTok, etc.

Met Loomly’s Analytics is vervolgens mogelijk om in de presta ties van de berichten te meten nadat ze zijn gepubliceerd. In één oogopslag is te zien in welke onderwerpen en inhoudstypes uw publiek het meest geïnteresseerd is. Deze informatie is dan weer terug op te nemen in het planningsproces.

Puzzelen

Met allerlei verschillende onderdelen en kleuren ziet de Fruit Slicer Set eruit als een puzzel, maar het lost meer problemen op dan het creëert, althans dat belooft deze gadget. Als je alle onderdelen opsplitst, beschik je over 10 gereedschappen om fruit mee te snijden. Elke onderdeel is speciaal ontworpen om te helpen bij het snijden en schillen van elk type fruit: avocado, fruitstamper, appelsnijder, citrussnijder, schattig fruitgaas, citroenpers, fruitschaal, fruitrasp, sinaasappelpers en dan kun je het opeten met fruit vorkjes.

Striptease

Het kan een lastig werkje zijn om tijm blaadjes van een takje te verwijderen. Een striptease van tijm wordt waarschijnlijk een stukje gemakkelijker met deze kruiden en groentenstripper. In één beweging kun je stengels en blaadjes scheiden van diverse soorten kruiden en groenten als boerenkool en snijbiet. De strip per heeft 8 verschillende gaten voor de stelen. De 8 gaten heb ben verschillende grootten van 1,5 mm tot 12,5 cm, zodat het te gebruiken is voor de kleinste kruiden tot grote bladgroenten. Plaats de steel en trek door het geschikte gat. Daarnaast is er een snijrand voor het snijden en hakken van de gestripte blaad jes.

Fruit en groenten onderwijs

Zouden kinderen meer groenten en fruit gaan eten als ze alle soorten leren kennen en in alle talen? Met behulp van de app Fruit en Groenten kunnen ze zowel populaire soorten als soorten die alleen in bepaalde delen van de wereld voor komen leren kennen. De app bevat meer dan 90 HD foto’s plus de naamgeving in verschillende talen en hoe deze uit te spreken. De opgedane kennis is via een game te testen.

Mijn Bedrijf op Google

De eerste indruk is belangrijk. Ook online. In Google Mijn Bedrijf kun je allerlei gegevens over je bedrijf online beheren.

Google

Mijn Bedrijf is bedoeld voor bedrijven die in contact willen blijven met hun klanten. Via de app kan je als eigenaar van het bedrijf regelen welke informatie over jouw bedrijf in beeld ver schijnt, als consumenten zoeken op Google, in Google Maps of op Google+.

Je kunt vanuit de app de informa tie aanvullen en vernieuwen en je kunt ook nieuwtjes en foto’s posten op je Google+ pagina.

Weetje: Kiwi’s

Kiwi’s komen net als kaki oorspronkelijk uit China, maar zijn succesvol gemaakt door Nieuw-Zeeland. Dit succes is te danken aan de Nieuw-Zeelandse schooldirecteur Mary Isabel Fraser. Aan het begin van de 20e eeuw bracht zij kiwizaadjes mee van een bezoek aan een missieschool in China. De NieuwZeelanders noemden de kiwi’s toen

Chinese kruisbessen. Maar toen ze in de jaren 50 de vruchten wilden exporteren naar de Verenigde Staten was de link met China vanwege de Koude Oorlog commercieel gezien niet zo gunstig. Ze wilden een naam die direct liet zien dat het fruit een Nieuw-Zeelands product was. Het resultaat werd ‘kiwi’.

... november 1997 (Primeur • elfde jaargang)

Colofon

AGF-PRIMEUR bv Stevinweg 2, 4691 SM Tholen Tel +31 (0)166 - 69 82 00 info@agfprimeur.nl • www.agfprimeur.nl

Uitgever en hoofdredacteur: Pieter Boekhout

Redactie: Marjet Lubbers-Bruijnse, Martine van der Wekken, Izak Heijboer, Thijmen Tiersma, Liesbeth Stikkelman, Colinda van Hemert, Peter De Craemer, Jannick Flach, Joel Pitarch, Marta del Moral Arroyo

Illustrator: Sandor Paulus

Advertenties & abonnementen: Andries Gunter, T. +31 (0)166 698232 - andries@agfprimeur.nl

Vormgeving: Viola van den Hoven, Martijn van Nijnatten Drukkerij: Veldhuis Media BV, Meppel

Jaarabonnement € 75,- in Nederland en België € 90,- in andere landen automatisch doorlopend tot schriftelijke opzegging tot 2 maanden voor de vervaldatum

Copyright Het is niet toegestaan om, zonder voorafgaande toestemming van AGF-Primeur, door AGF-Pri meur gepubliceerde artikelen, onderzoeken of gedeelten daarvan over te nemen, te (doen) publiceren of anderszins openbaar te maken of te verveelvoudigen.

Privacy

AGF-Primeur legt uw klantgegevens vast voor de uitvoering van de (abonnements)overeen komst, of wanneer u in het kader van dienstverlening contact heeft met AGF-Primeur. De gege vens worden tevens gebruikt om u te informeren over producten en diensten van AGF-Primeur en zorgvuldig geselecteerde derden.

Disclaimer

Alle (redactionele) informatie, waaronder begrepen adviezen, ideeën en meningen, is op zorgvuldige wijze en naar beste weten samengesteld. De inhoud en inkleding van advertenties is bepaald door of namens adverteerders en wordt door AGF-Primeur niet beoordeeld op de juistheid, volledigheid en rechtmatigheid daarvan. AGF-Primeur en auteurs zijn niet aan sprakelijk voor schade in verband met gebruik van (redactionele) informatie en de inhoud en vormgeving van advertenties.

Ondanks de vele zorg die aan deze uitgave is besteed, kunnen er fouten voorkomen. Onze excuses hiervoor. Wij willen allen hartelijk danken die aan het tot stand komen van deze uitga ve heeft meegewerkt. In het bijzonder danken wij God die kracht en wijsheid geeft.

Een Betere Manier van Snijden

Ontdek de voordelen van een Urschel snijmachine

Als uw partner in productiviteit werkt Urschel met u samen om nieuwe snijtechnologie te delen en om rendabele oplossingen voor het precisie verkleinen te vinden die passen bij uw einddoelen.

Elke machine is uitgevoerd in roestvrijstaal en gemaakt volgens de kwaliteisnormen van Urschel. Wij geven ondersteuning en service voor een lange levensduur van uw machine.

Bediening met 1 druk op de knop bespaart tijd en arbeidskosten. De machines zijn ontworpen voor een continue, ononderbroken productie tegen een zo hoog mogelijke capaciteit.

Door verschillende soorten verwisselbare snijcomponenten, kunt u uw machine aanpassen en laten meegroeien met uw productielijn. Neem contact op met Urschel om te ontdekken hoe wij u kunnen helpen met uw ontwikkeling.

KORTRIJK, BELGIUM

De wereldleider in Voedsel Snijtechnologie

Neem contact met ons op voor een gratis demonstratie met uw product.