Primeur 2 | 2022 by AGF Vormgeving

Onafhankelijk vakblad voor de agf-handel

februari 2022 36ste jaargang

In dit nummer :

Uien, Bananen Voedselveiligheid & Kwaliteitscontrole

Alles draait om tevreden relaties

Jongejans werkt al meer dan 30 jaar aan de beste afzuigoplossingen voor honderden tevreden relaties uit de agrarische sector. Wij denken ook graag met u mee! Bekijk alle oplossingen op jongejansluchttechniek.nl

Syngenta Uien

NIEUW

Motion

Promotion

Nation

Progression

• Middelvroege ui • Harde en zeer huidvaste ui • Geschikt voor de lichtere klei gronden • Zeer geschikt voor lange bewaring

• Middelvroege ui • Zeer sterk wortelgestel • Geschikt voor alle grondsoorten • Geschikt voor middellange bewaring

• Vroege ui • Zeer sterk wortelgestel • Zeer geschikt voor de teelt op zand en lichtere gronden • Geschikt voor af-land afzet, of korte bewaring

• Middelvroege/late ui • Zeer harde en goed huidvaste ui • Zeer lange spruitrust • Zeer geschikt voor lange bewaring

Art.-Nr. 5158 - 4 Block-Wandkalender - Classic 4 Druckfläche Rückwand: 345 x 990 mm (Bitte beachten Sie einen randabfallenden Beschnitt von 5 mm an allen Seiten) Bei Druck nach 4-c Euroskala benötigen wir ein farbverbindliches Proof. Wird dieses nicht mitgeliefert erfolgt der Druck laut Daten und nach Standardrichtlinien. Firma:

Goodwill

Stückzahl:

250 Stück

Druck:

4-c CMYK

erstellt:

03.08.2021 fb

geändert:

Schrĳf je nu direct in via onderstaande qr-code of ga naar: www.syngenta.nl/kantinepakket en maak kans op dit speciale Promotion kantinepakket. Het pakket bestaat uit: • Maandkalender • Drinkbekers • Blik met heerlĳke koekjes • Opener • Hand- /theedoek

‘Wil jij één van deze gave kantinepakketten winnen? Schrijf je dan nu direct in!’

www.syngenta.nl/kantinepakket Kalender Uien 345x990mm_DEF.indd 1

23-07-2021 16:27

Voor meer informatie en specifieke details over de rassen kunt u ons altĳd contacteren. Kees Jacobs T +31 657 312 075 kees.jacobs@syngenta.com

syngentavegetables.com

Michiel van Mol T +31 657 570 352 michiel.van_mol@syngenta.com

#syngentaveg

settogrow.eu

DE NIEUWE NORM IN PLANTUIEN

Het UNIO-assortiment blinkt uit in vroegheid, kwaliteit en opbrengst. Wij hebben een breed assortiment aan plantuien om te voldoen aan wat professionele telers in heel Europa nodig hebben. Elk ras heeft unieke kenmerken waardoor het geschikt is voor bepaalde omstandigheden, regio’s en doeleinden.

BETROUWBARE UIENRASSEN

VROEGHEID EN KWALITEIT HAND IN HAND

GOED BESTAND TEGEN FUSARIUM

DE NIEUWE NORM IN PLANTUIEN

“Wij versterken de groei van onze klanten met betrouwbare rassen, expertise en een uitstekende service.” Betrouwbaarheid staat bij ons voorop bij het assortiment, maar ook wat betreft levering, service en relaties met klanten en leveranciers. Bij UNIO leggen we de lat hoger en stellen we een nieuwe norm op het gebied van plantuien.

+31 (0)527-652 275 unio@settogrow.eu

Productie en distributie door Go Products B.V.

settogrow.eu

Bred by

6 Visie

Hoelang nog een banaan voor minder dan een euro?

“Er moet een aanvaardingsproces zijn dat de bananen wat duurder worden”

“Stop met vertragen en maak die banaan 100 procent duurzaam” Laura Hoogland

“Importeurs staan te springen om iets beters met de bananen te doen dan ze te laten vernietigen”

Bananenonderbroekjes

Bananenpallets

De Groot Fresh Group: Kostprijs bananen flink gestegen

Resistent zetmeel uit groene bananen

Ultrasnelle pyrolyse voor waterstof uit bananenschillen

Ecuador zet in op duurzame bananenteelt

71 Special: Voedselveiligheid & Kwaliteitscontrole

Extra: Bananen

108

“Ik zie geen reden waarom The Greenery over 25 jaar niet meer zou bestaan” CEO Steven Martina 71

“Ook telers, importeurs en keurmeesters kunnen in de toekomst aan de slag met het non-destructief meten van de kwaliteit van groenten en fruit” Eelke Westra

TLR neemt intrek in ultramodern laboratorium op Dutch Fresh Port

De gevolgen van een recall Niek van As en Vincent Spierings van Aon

“Tekort aan keurmeesters en kwaliteitscontroleurs groeit” Marcel van de Werken, Kiwa AQS:

Hoe veilig zijn bewerkte AGF-producten voor listeria?

“Het zal pittig worden” Bartel Debbaut

“De nieuwe hygiënecode: een harnas vol flexibiliteit” Christ Manders

Thema: Uien

108 “Uien moet je voelen en ruiken, zeggen ze weleens” Levien Amperse, Jan van Strien

137 “Ieder jaar is weer anders, je kunt gewoon geen 5-jaren prognose maken”

114 Veel van het uienzaad ter wereld wordt vermeerderd in Zuid-Afrika David Malan

140 “Hoe kunnen bestaande machines meer flexibiliteit en capaciteit opleveren?”

121 “Steeds meer vraag naar temperatuur gecontroleerde ladingen” 127 West-Vlaamse uien van farm to fork 130 “Wie een zoete ui heeft geproefd, komt terug” Joost de Jong 135 “Uireka bundelt de krachten van de keten om oplossingen te vinden voor concrete problemen” Gijsbrecht Gunter

142 Betrouwbare partner in snel veranderende markt 144 Met intelligente lijnbesturing nog efficiënter verpakken

36ste jaargang • februari 2022

Inhoudsopgave

PietPraat

Bloedlekkere sinaasappelen

“Kansen te over voor biologisch hardfruit” Harrie van den Elzen, Biofruit

“Klant zat geen dag zonder Aziatische groenten”

“We hebben nog groente en fruit, maar dat is minimaal”

Waarde toevoegen door verspilling tegen te gaan

Wetenschappers laten erwten sneller groeien door elektroshocks

“Het zijn geen handen waar je mee werkt, maar harten en hoofden” Jola Criens

“Tegen de nieuwe iPhone 13 kan een sperzieboon natuurlijk niet op”

Brexit zorgt voor kleine verschuiving bij import verse groenten en fruit in het Verenigd Koninkrijk

De (nabije) toekomst van de tuinbouw: vraagstukken en enkele (voorzichtige) antwoorden

Kaki overschot verwerkt tot kakileer

Appelafval omgezet in appelleer

Kost stijgende kostprijs de Zuid-Europese aardappel de kop?

Bloedstelpende biofilm uit citrusschillen

“Logistiek is van A naar B met alle schakels ertussen, het mooie is dat wij al die schakels kunnen aanbieden” Erik Janse, Teun Messemaker

Van appelafval naar verpakkingsmateriaal

“Sorteren op volume in plaats van afmeting of gewicht” Michel Remijn, RMA Techniek:

Directe zeeroute Mexico – Rotterdam nu echt van start?

Afrika heeft steeds meer en beter biologisch fruit te bieden

“Turkse handel is een mooie aanvulling op ons exotenassortiment” Fabricio Torres, Torres Tropical

Eerste blauwe bessen casepacker in Nederland

Nutri-Score: Verwarrend of hulp bij gezonde keuze?

100 “In de afgelopen 3 jaar is het areaal nieuwe aardbeienrassen in Huelva vrij snel gegroeid” Veronica Dias 102 Verder kijken dan corona: hebben horeca(toe)-leveranciers hun verdienmodel aangepast? 106 Dutch Seaweed Group wil wereld een beetje beter maken met smaakvolle zeewier binnen handbereik 148 Dick Pijpers: Tomatillo 149 Dick Pijpers schrijft 100ste column 150 Apps en gadgets

Waar we in de vorige editie van PRIMEUR nog wat in mineur vast moesten stellen dat we elkaar weer niet in Berlijn konden ontmoeten, ziet de wereld er ineens weer heel anders uit. Het lijkt erop dat we een drukke lente met allerlei ‘inhaalevenementen’ tegemoet gaan, waar we elkaar eindelijk weer ‘live’ kunnen spreken. Het PRIMEUR-team kijkt ernaar uit! Nog meer optimisme in het Visie-interview met Steven Martina van The Greenery die naar aanleiding van het 25-jarig bestaan terugblikt en vooruit kijkt en geen reden ziet waarom The Greenery over 25 jaar niet meer zou bestaan. Er is aandacht voor bloedsinaasappelen, aardbeien en bananen. Verder laten we uiencommissionairs aan het woord, nemen we je mee in de wereld van uienzaden en belichten we verschillende aspecten van voedselveiligheid. En er is nog veel meer, dus neem snel een kijkje in de februari-editie van PRIMEUR! Pieter Boekhout

Vaste rubrieken 13

Column Rob Baan

AGF-ster Moniek Wisse

Column Juglen Zwaan

Column Jan Robyn

Social Media: Wat doet Berrybrothers op social media?

Nevenactiviteit: Fruitbedrijf Van Rossum

105 Hoe is het met: Sjaak Baars

AGF Primeur 2 • 2022

Citrus

Bloedlekkere sinaasappelen Tarocco bloedsinaasappelen

Niet alle sinaasappelen zijn appeltjes van oranje, er zijn ook die rode pigmenten hebben, al zie je dat niet altijd aan de schil. Ze worden een beetje luguber bloedsinaasappels genoemd, dat natuurlijk niets met de smaak te maken heeft, maar met die rode kleur in het vruchtvlees. Favoriet op de Italiaanse markt is de Tarocco vanwege de excellente smaak. Dat die sinaasappel ook in Nederland te koop is, is mede te danken aan Landwaart Culinair, die ze niet alleen los verkoopt, maar ook op allerlei manieren verwerkt. Vanwege alle mooie en bijzondere eigenschappen is de Tarocco een must have voor Landwaart Culinair. Ze importeren ze sinds 2017 en leveren de Tarocco sinaasappelen ook aan derden. Er is twee keer per week een binnenkomst uit Italië. Vorig jaar bezochten Wim en Eelco Landwaart de boomgaarden in Sicilië om met eigen ogen te zien waar de Tarocco bloedsinaasappels groeien, namelijk aan de rand van de vulkaan de Etna. De grond is daar door de vele vulkaanuitbarstingen erg vruchtbaar. De as die over het land is neergedaald, is rijk aan mineralen. Ook is het klimaat op Sicilië perfect voor de groei van de sinaasappelen. In de sinaasappelgaarden hebben Wim en Eelco sinaasap-

AGF Primeur 2 • 2022

Eelco: “Niet alleen wij, maar ook de klanten van Landwaart Culinair kijken elk jaar reikhalzend uit naar december. Hoewel veel klanten bekend zijn met de sinaasappels, laten wij altijd via onze sociale mediakanalen weten dat we de sinaasappels weer in de winkel hebben liggen.”

Landwaart Culinair heeft een heel breed assortiment waar de Tarocco op allerlei wijze wordt gebruikt. “Het bijzondere aan de Tarocco sinaasappels is dat we pels geplukt, geproefd en gezien hoe alle deze vruchten op verschillende afdelingen vruchten klaar worden gemaakt voor ver- gebruiken. Wij verkopen de sinaasappetrek naar Maartensdijk. len niet alleen los, maar we maken er ook versgeperst sap van. Onze collega’s in de “De Tarocco bloedsinaasappels zijn heel kookkeuken verwerken de sinaasappels bijzonder. De vruchten zijn anders dan in salades en gerechten en persen er vers 'gewone' sinaasappelen. De Tarocco’s sap van. Ook op de patisserie-afdeling is bevatten veel vitamine C, mineralen, de Tarocco een favoriet product. De smaak vezels en foliumzuur. Het vruchtvlees is is erg lekker en de oranje kleur van de deslekker zacht, de verhouding zoetzuur is serttaarten en gebakjes springen er echt mooi in balans met een tikje bitterheid, uit.” maar vooral sappig en vol van smaak. Deze sinaasappels zijn dus heel lekker én hart- Tot de jaren zestig waren bloedsinaasstikke gezond,” vertelt Eelco Landwaart. appelen bijzonder populair in de Europa maar productiebeperkingen, met name Van december tot en met maart is het sei- het overwicht van klein fruit, en de ontzoen van de Tarocco bloedsinaasappelen. wikkeling van verbeterde navelselecties

Glaasje en gebakje met Tarocco bloedsinaasappelen, foto Landwaart Culinair

hebben ertoe geleid dat bloedsinaasappe- AGF-specialist René Vos van Vershal De len, net als sinaasappelen met pit, gelei- Kunst woonde lange tijd in Italië en kent delijk aan populariteit verloren op de de liefde van de Italiaan voor met name exportmarkten. Tarocco. “Ik denk dat als je aan 10 Italianen vraagt wat voor hen een sinaasappel Tarocco lijkt herondekt in de markt. Land- is, dan komt daar de Tarocco uit. In het waart Culinair heeft de populariteit en de algemeen is de sinaasappel heel belangverkoop van de Tarocco sinaasappels in rijk in Italië en wordt deze verwerkt in de afgelopen jaren enorm zien toenemen. salades met bijvoorbeeld venkel,” vertelt “Ook corona heeft een verkoopboost gege- René. “Ontbijt is in Italië vaak in een bar ven. Mede door de promotie en de positie- dan wordt een spremuta, een glas geperst ve eigenschappen van de Tarocco sinaas- sinaasappelsap, cappuccino en brioche appels is de verkoop in speciaalzaken en besteld. Dat is bekend “menu”, zoals bij de supermarkten enorm gestegen.” McDonalds.” Tarocco

Als het gaat om kwaliteit en smaak staat Tarocco afkomstig uit Sicilië bekend als de beste kwaliteit. De agronomische technieken zijn in Sicilië zeer traditioneel en vermengd met het modernste landbouwsysteem. Het Siciliaanse seizoen begint in december en gaat door tot in de lente. Tarocco wordt geëxporteerd naar heel Europa en is vooral in het Noorden van Europa populair. Tarocco Ippolito is zeer gewild in Engeland, waar vanwege de hoge prijs deze sinaasappelsoort per stuk wordt ingekocht. Tarocco en met name Tarocco Ippolito wordt ook in Spanje geteeld. De prijzen daarvan liggen lager door de andere weersomstandigheden en bodemgesteldheid. Prijzen kunnen variëren van 6 euro tot 12 euro de kilo. Supermarkten bieden bloedsinaasappelen aan vanaf ongeveer 2,50 euro de kilo. Tarocco wordt ook in Australië geteeld, van waaruit de Europese industrie sap importeert voor het kleuren van sinaasappelsap.

De liefde voor Tarocco en ander citrus heeft René meegenomen naar Nederland en brengt dat over aan zijn klanten. Hij post regelmatig over het aanbod op Facebook. “Met citrus kun je je echt nog onderscheiden van de supermarkt. Consumenten worden daar snel verleid door goedkope aanbiedingen, maar dat valt vaak tegen, hoor ik van klanten terug,” vertelt hij. Bloedsinaasappels vergen wel wat extra inspanning om te verkopen. “De naam bloedsinaasappel vinden klanten niet heel aansprekend, als ik het laat proeven zijn mensen wel enthousiast. Dit jaar is de kwaliteit echt top. Ik verkoop het merk Le rosse dell’etna, wat het rode van de Etna betekend, dat is de beste kwaliteit. Wat er dit jaar ook uitsprong was de Tacle, een kruising tussen een mandarijn en een bloedsinaasappel, die is echt mega-lekker. Zelf zou ik graag de vanilla sinaasappel nog in het assortiment willen hebben, maar dat is nog niet gelukt.” (ML/GP)  info@agf-landwaart.nl vershal@gmail.com

Q U O T E S “Best lastig uitleggen dat een product 50 procent duurder wordt”

Als de gasprijs niet snel daalt, vallen de tuinbouwbedrijven in Noord-Limburg met bosjes om, vreest ZON-directeur John Willems.

“Het zijn verstandige mensen met goede intenties, die beiden uitblinken in gezond boerenverstand” Luc Vanoirbeek (VBT) is positief over de slagingskansen van de fusiegesprekken tussen REO en Hoogstraten.

“De ‘sproutcam’ zal komend jaar breder worden ingezet”

Sjaak van der Waaij (Van Oers United) over de techniek om elke spruit op kwaliteit te kunnen controleren voordat deze verpakt wordt.

AGF Primeur 2 • 2022

Visie

CEO Steven Martina:

“Ik zie geen reden waarom The Greenery over 25 jaar niet meer zou bestaan” In 2016 koos The Greenery met Steven Martina voor een CEO uit eigen gelederen. Vorig jaar vierde de afzetcoöperatie haar 25-jarig jubileum. Van die kwarteeuw was Martina achttien jaar van de partij. Sinds dit jaar vormt hij samen met CFO Arthur Swijter tevens het bestuur van de Coöperatie The Greenery U.A. in het zogeheten RVC+ model. Een interview over onder meer het aanbrengen van focus, digitalisering en diversiteit. “Dat mensen met droge ogen uitleggen dat we systeemtechnisch de btw op groenten en fruit niet naar 0% kunnen krijgen, daar kan ik met mijn verstand niet bij!”

AGF Primeur 2 • 2022

Wielerclinic op telerslocaties met het team van Jumbo-Visma

Hoe hebben jullie het 25-jarig jubileum gevierd? Het was natuurlijk een mooi moment geweest om met elkaar het 25-jarig bestaan te vieren, maar we hebben het jubileum vanwege de coronabeperkingen niet kunnen vieren zoals we dat eigenlijk hadden willen doen. Toch hebben we coronaproof er wel aandacht aan besteed, waarbij de nadruk lag op de interactie met en tussen onze telers en medewerkers. Zo hebben we een verrassingsbox naar alle medewerkers gestuurd en hebben al onze telers persoonlijk een taart ontvangen uit handen van onze medewerkers. Verder hebben we een aantal kleinere, meer ludieke initiatieven georganiseerd. Vanuit de directie hebben we onder meer kookworkshops, de 25 jaar The Greenery-quiz en fitnesstrainingen gegeven. Ook hebben we een wielrenclinic gehouden onder begeleiding van het Jumbo-Visma Team en stops bij verschillende telerslocaties.

weer met fysieke producten en telers aan van de handelsonderneming en de coöpede slag. Zo ben ik in Breda in de aardbeien ratie ineen zijn gevlochten en de RvC toegestart. Daar heb ik allerlei functies gehad zicht houdt op coöperatieniveau. van inkoper tot verkoper en business unit manager, tot ik in 2013 werd gevraagd Voelen de telers zich dan nog wel om naar Barendrecht te komen om het vertegenwoordigd? commerciële gedeelte van de organisa- Dat was wel een punt van aandacht, daartie voor mijn rekening te nemen. In 2014 om heeft dit traject ook wel even geduurd. werd ik commercieel directeur voor alle Gevoelsmatig lijkt het zo dat telers minder handelsactiviteiten, een maand later voor invloed zouden krijgen, maar feitelijk zijn alle commerciële activiteiten. Vervolgens ze zelfs dichter op het bedrijf komen te zitkwam in 2015 de RvC met de vraag of ten. In het verleden ging ik naar de algeik, als eerste CEO uit eigen gelederen, de mene ledenvergadering, vertelde ik hoe organisatie wilde leiden. Ik ben nu inmid- het met The Greenery BV ging en vertrok dels zes jaar actief in die rol en sinds dit ik weer. Vervolgens legde de voorzitter jaar ben ik ook bestuursvoorzitter van van de coöperatie verantwoording af aan Coöperatie The Greenery U.A, de opvolger de algemene ledenvergadering. Nu vertel van Coforta. ik zelf hoe het met de coöperatie en het bedrijf gaat, leg ik rechtstreeks verantWaarom hebben jullie gekozen voor dit woording af en ben ik direct in verbinding RVC+ model? met onze leden. Maar ook vanuit kostenWe merkten dat, met alle veranderingen en efficiency-oogpunt levert het winst op, die we in de markt zien bij onze telers en wat beter past bij deze tijd. klanten, het belangrijk is dat je slagvaarHoe lang maak je zelf al deel uit van The dig kunt opereren, kunt ondernemen met Twee jaar terug brachten jullie al Greenery? elkaar en direct en snel kunt schakelen. scheiding aan tussen de leden- en de Vanaf 2004 ben ik bij The Greenery in In het vorige model zaten wat dubbelrol- handelstak. Wat was daar de reden van? dienst, maar vanaf mijn elfde werkte ik in len. Het bedrijf The Greenery is in eigen- Wij hebben twee jaar geleden de beweging mijn vrije tijd op een zachtfruitteeltbedrijf. dom van coöperatie Coforta. De coöpera- ingezet om een duidelijke splitsing aan te Vanaf mijn zestiende ging ik ook inkopen tie heeft een bestuur dat verantwoording brengen in onze activiteiten. The Greenedoen op de veilingen en heb ik ook een aflegt aan de algemene ledenvergadering. ry BV bestaat uit meerdere onderdelen: aantal jaren commissiehandel gedaan. Zo Die bestuursleden vormden met twee The Greenery Growers, The Greenery kwam ik op de veilingen bij FruitMasters, niet-leden commissarissen de Raad van Logistics en The Greenery International. Veiling Zaltbommel, maar ook bij het Bel- Commissarissen (RvC) van The Greene- Ieder onderdeel heeft een eigen focus. The gische Hoogstraten en Borgloon. Toch heb ry. Vanuit The Greenery BV legden de Greenery Growers verzorgt de afzet van ik niet alleen in het fruit gewerkt, want ik CFO en ik verantwoording af aan de RvC, het product van onze leden, The Greenery ben tijdens mijn studietijd bijna vijf jaar maar hadden we ook te maken met het Logistics biedt logistieke oplossingen voor werkzaam geweest in de aandelenhandel. bestuur, dat bestond uit telers, die zowel vers en The Greenery International levert Dat was een droom van jongs af aan. Een een bestuurlijke rol als toezichthoudende toegevoegde waarde dienstverlening met handelaar verdient echter alleen geld als rol hadden, maar ook de aandeelhouder een breed assortiment Nederlands en er beweging is. Echt spannend vond ik vertegenwoordigden. Daarvan hebben we import product aan retail- en onlineklandat uiteindelijk niet. Toen werd ik bena- gezegd dat het wel heel complex werd op ten in Europa. De dochters Hoogsteder, derd door The Greenery, omdat ze op zoek verschillende thema’s. Om die complexi- Wagenaar, E. van den Berg en de andere waren naar iemand die verstand had van teit eruit te halen en directe interactie met deelnemingen bedienen specifieke markzachtfruit en handel drijven en heb ik de elkaar te hebben, hebben we voor het RvC- ten en klanten. overstap gemaakt. Bij The Greenery kon ik plus model gekozen waarbij het bestuur AGF Primeur 2 • 2022

Visie

Retail DC Barendrecht

Met The Greenery Growers verzorgen Zeker niet als je ook nog een ander belang we de afzet van onze aangesloten leden. hebt als leverancier van hetzelfde bedrijf. Telers vinden het belangrijk dat we een Daarom wilden we onze aandeelhouders maximale prijs realiseren tegen zo min belonen. Maar om dat te kunnen doen, mogelijk kosten, zodat er zoveel moge- moet je wel winst maken. Daarom was de lijk rendement terugvloeit. Dit onderdeel prioriteit om het bedrijf op orde te brenheeft dan ook geen winstoogmerk. Tege- gen en te zorgen voor een positief resullijkertijd hebben we ook een logistieke en taat. Vorig jaar hebben we voor het eerst een handelstak met winstoogmerk. In het dividend uitgekeerd aan de leden, omdat verleden was het weleens de vraag of we de solvabiliteit op orde was en we nagedekking moesten ophalen voor het logis- noeg schuldenvrij waren. Inmiddels zijn tieke apparaat, winst moesten maken als we schuldenvrij en hebben we een goede handelsbedrijf of moesten gaan voor de netto balans. Daar zijn we blij mee en dat beste uitbetaalprijs van de teler. Daarover laadt ook het eigenaarschap voor onze is nu geen ruis meer. Gecombineerd met telers. We mogen trots zijn op de resultahet gegeven dat klanten aangeven dat ze ten die we de laatste jaren neerzetten en direct zaken willen doen met de bron en kunnen dat ook staven. Dat zorgt er ook sommige telers behoefte hadden aan meer voor dat we in trek zijn als coöperatie. interactie met de eindklant, hebben we onze organisatie het afgelopen jaar verder Is dat nodig? aangepast. Een aantal van onze klanten Ik denk dat het altijd nodig is om een aanbedienen we nu rechtstreeks per product trekkelijke partij te zijn in de markt. Uitvanuit The Greenery Growers. Daarmee eindelijk wil je met de beste telers met realiseren we kortere lijnen tussen de de toekomst bezig zijn. En voor de toetelers en de klant. Transparantie vinden komst heb je wel een bepaalde mate van we erg belangrijk en we denken dat dit in groei nodig. Dat vergt focus. We hebben zijn geheel leidt tot een grotere tevreden- gekozen voor focus op een aantal proheid van telers en klanten. Dit draagt posi- ductgroepen. Voor ons zijn dat hard- en tief bij aan het wederzijdse begrip tussen zachtfruit, vruchten vollegrondsgroenklant en telers. ten. Voor andere groepen, zoals paddenstoelen hebben we die focus niet meer. Vorig jaar kon je een winstuitkering Voor de handelsklanten voor wie we het over 2020 delen met de leden. Smaakt totaalassortiment verzorgen, blijven we dat naar meer? dit organiseren en daar hebben we ook Toen ik in 2016 gevraagd werd als CEO heb leveranciers voor. Maar we faciliteren ik gezegd: ‛Ik wil de klus graag oppakken, dit niet meer als coöperatie. De trend is maar wat ik belangrijk vind, is dat we een al jarenlang dat we naar minder telers normaal bedrijf worden.’ Wat ik daar- gaan, maar wel naar een groter areaal per mee bedoelde, is dat op het moment dat teler. Schaalvergroting zet onverminderd je winst maakt, je aandeelhouder dat ook door. En die trend zal zich met de stijgenmoet kunnen ervaren. Dat moet tastbaar de kosten en druk op arbeid de komende zijn. Je kunt eigenaar zijn van een bedrijf, jaren door blijven zetten. Er moet verder maar als je nooit winst uitgekeerd krijgt, geautomatiseerd worden en daar heb je ga je geen rationele beslissingen nemen. een bepaalde schaalgrootte voor nodig.

AGF Primeur 2 • 2022

Met de huidige energieprijzen is het zelfs moeilijk om bepaalde teelten op te starten. Dat zijn allemaal momenten voor telers om tot keuzes te komen. Vandaar dat we het bedrijf inrichten per productgroep en binnen die productgroep met de belangrijkste telers aan de slag gaan om te kijken welke ambities ze hebben en welke stappen noodzakelijk zijn om relevant te blijven in de markt.

In die zin was het vertrek van de vollegrondstelers naar Tolpoort toch wel een hard gelag? Nee, want uiteindelijk zijn telers vrij om te gaan en staan waar ze willen. Die ambitie hadden deze telers al langer en nu hebben ze besloten deze stap te zetten. Hiermee viel er een behoorlijk areaal weg, maar het mooie hiervan is dat er ook weer ruimte ontstaat. De klanten vallen namelijk niet weg. Dat gat hebben we deels ingevuld met eigen teelt en deels met nieuwe leden. Een aantal vollegrondstelers heeft dit jaar om die reden opgeschaald en er zijn een aantal broccolitelers bijgekomen, goed voor een uitbreiding van 75 hectare van het areaal. Ook hebben we contracten afgesloten met enkele leveranciers van witlof, waarbij nu ook gepraat wordt over een nauwere samenwerking. Dat zijn stappen die we nu volop kunnen zetten. Sinds een paar jaar terug hebben jullie afgezien van GMO. Blijft dat zo? Dat weet ik niet. Vooropgesteld, GMO is geen gratis geld. Als je iemand vraagt of hij GMO-geld wil ontvangen, dan wil hij dat ongetwijfeld. Maar daar hangen ook verplichtingen aan vast. Wij hebben nu een aantal jaar de bewuste keuze gemaakt om geen gebruik te maken van GMO. Die keuze is tweeledig. We konden niet zonder zeer disproportionele maatregelen vol-

doen aan de vereisten die aan ons als orga- een stuk minder vraag. Op individuele nisatie werden gesteld. Met de omvang die producten kan Corona daarmee een negawij hebben en de verantwoordelijkheid tieve impact hebben gehad, maar overall die we willen nemen, hebben wij vooral hebben we een goede afzet gehad, dankzij vanwege de onduidelijkheid van de regels onze focus op retail. gekozen om geen gebruik te maken van GMO. Het lastige is wel dat Nederland de Daarnaast hebben we een focus op onlizaken anders uitlegt dan bijvoorbeeld ne spelers, zowel opkomende spelers als België en Duitsland. Ook vanwege het partijen die al wat langer aanwezig zijn op vergrootglas dat erop ligt als gevolg van de markt. We zien dat dit een behoorlijke incidenten die in het verleden hebben vlucht heeft genomen. Enerzijds bij onze plaatsgevonden. Daar moet je zorgvuldig bestaande klanten, maar ook bij nieuwe mee omgaan. Daarom vinden wij het zo spelers. Daarbij denken we ook mee met belangrijk dat er een level playing field onze klanten over de verpakkingsvorm, is in Europa. Daarnaast vinden we het grootte en de distributie, maar ook het belangrijk om als bedrijf zonder subsi- gewenste rijpheidsstadium van het fruit dies te kunnen opereren. Die mogelijkheid bij de online consument. hebben we dan ook gecreëerd binnen het bedrijf. Omdat Nederland in Europa net- Kun je wat zeggen over jullie tobetaler is geworden, zag je dat er wat omzetontwikkeling bij Jumbo en de druk op het ministerie kwam doordat wij mogelijke kansen die de fusie van PLUS en andere partijen afzagen van GMO. Als met Coop brengt? gevolg hiervan zie je dat de voorwaarden Wij hebben voor AGF-begrippen een de laatste jaren worden aangepast. Op redelijk groot binnenlands aandeel door basis daarvan hebben diverse coöpera- samenwerking met enkele grotere retaities opnieuw GMO aangevraagd. Ook wij lers. Het moge duidelijk zijn dat Jumbo kijken hier opnieuw naar op basis van een een belangrijke klant is voor ons en in de solide plan per productgroep en evalueren toekomst zal zijn. Ook PLUS is voor ons of het past bij de ambitie en investeringen al jaren een klant waar we een intensief die we willen doen. partnership mee hebben o.a. met de winkeldistributie via Hollander. Zij zijn nu Kun je een inkijkje geven welke druk bezig met de fusie met COOP en waar bedrijfsonderdelen bepalend zijn gewenst, zullen we daar in ondersteunen voor het financiële resultaat in de en meedenken. coronaperiode? Vorig jaar was door de horecasluiting met Hoe hoog staat digitalisering bij The Corona de retail verreweg het dominante Greenery op de agenda? kanaal. Dat heeft in zijn geheel in ons voor- Heel hoog. Dit is een hele belangrijke pijler deel gewerkt. Wel hebben we in specifieke binnen ons bedrijf. Voor onze medewerproducten te maken gehad met markten kers is dit belangrijk, maar er komt ook die zijn weggevallen. Een product als rode een nieuwe generatie telers aan die het bessen wordt veel in de horeca gebruikt. cruciaal vindt om alle informatie realtime Als niemand naar een restaurant gaat, heb binnen handbereik te hebben. We kijken je dan in bepaalde periodes van het jaar daarbij vooral hoe het bijdraagt in onze

propositie naar onze klanten en leden. Als ze dat al niet zijn zullen alle bedrijven op termijn digitale bedrijven zijn. Die ontwikkeling gaat voortdurend verder. De hele keten wordt steeds meer data gedreven. De verwachtingen op dit vlak van onze telers en klanten zullen de komende jaren alleen maar toenemen. Dat moeten we faciliteren. Ook in het kader van goed werkgeverschap ben je aantrekkelijker als je met moderne middelen werkt en digitale trajecten aan de slag kunt om ervoor te zorgen dat je proces iedere dag weer een stukje beter wordt. Ook onze webshop wordt door onze handelsklanten goed gebruikt. Vorig jaar hebben we besloten het aantal producten op te schalen. Waar in het verleden onze klanten graag een verkoper aan de lijn hadden, vindt met name de nieuwe generatie het nu ook wel makkelijk om ieder moment van de dag de beschikbaarheid en prijzen online binnen handbereik te hebben.

Hoe zie je de toekomst van de verschillende dochterorganisaties? We hebben verschillende bedrijven onder de groep. Dat is ooit zo ontstaan na het samenvoegen van alle veilingen en de aankoop van handelshuizen, distributie- en transportbedrijven. Nu zijn we wel in een fase gekomen dat we ons afvragen of dit nog altijd de koers is die we willen volgen. Wat dragen deze ondernemingen bij? En hoe verhoudt zich dat tot de risico’s die het met zich meebrengt? Zijn we bereid hier in de toekomst op door te investeren? Dat zijn keuzes die we de komende tijd zullen gaan maken. Maar dat zullen er dus eerder minder dan meer worden… Naturelle is bijvoorbeeld al geïntegreerd in The Greenery.

AGF Primeur 2 • 2022

Visie

Dat weet ik nog niet, maar we gaan zeker meer focus aanbrengen. Naturelle hebben we inderdaad al geïntegreerd in The Greenery, maar dat had vooral als oorzaak dat we de biologische tak niet meer als apart onderdeel zagen.

Waarom niet? Bio is een tak van sport, die relevant is voor de niche, maar we kunnen niet de wereldbevolking biologisch voeden. Natuurlijk ben ik voor biologisch voedsel, maar we hebben daarvoor niet de grond en het water beschikbaar. Bovendien vind ik dat je de vraag moet stellen of biologisch echt duurzamer is. Ik ben van mening dat

maatschappelijke thema’s. Onze missie is om ervoor te zorgen dat we groenten en fruit voor iedereen bereikbaar maken. Het is belangrijk dat we daarin een bijdrage aan de maatschappij leveren. Natuurlijk moet er geld verdiend worden. Maar door die producten zo efficiënt mogelijk in korte lijnen naar de markt te brengen, kunnen we zorgen dat groenten en fruit beschikbaar, maar ook betaalbaar is voor iedereen. Groenten en fruit worden vaak als duur gezien, maar er is genoeg aanbod om keuzes te maken. Iedere week is er wel iets in de aanbieding. Als je iedere week bloemkool wilt eten wordt dat lastig, want er zijn weken bij dat de bloemkool 3 euro

toren blazen en moet je gewoon toegeven dat gezondheid geen prioriteit heeft. Want als je ergens prioriteit aangeeft, dan richt je ook je acties daarop in. Via onze belangenorganisatie GroentenFruitHuis vechten we door.

In een interview met SER benoemde je diversiteit en inclusie als strategisch thema. Hoe geef je dat handen en voeten? Ik moet zeggen dat ik hier in het verleden nooit zo bewust mee bezig was. Ik heb het geluk gehad dat ik in een veilig milieu ben opgegroeid. Een aantal jaren geleden ben ik benaderd door de Global People Awards.

We hebben in een rap tempo duizenden miljarden gepompt in coronasteun, maar voor preventiethema’s kan dat blijkbaar niet biologisch dat niet per definitie is. Je hebt kost, maar er zijn ook weken bij dat die 99 meer input en minder output. Is dat duur- cent kost. Het is ook een stukje educatie. zaam? Dezelfde discussie zien we rond de Zeker in de lagere inkomensklasse maken verpakkingen momenteel. Plastic moet mensen vaak ongezonde keuzes, niet eens en masse vervangen worden door karton. gebaseerd op geld. Want ze kopen wel een Maar waar komt dat karton dan vandaan? voorverpakt hamburgerbroodje voor 3 Daar moeten bomen over de hele wereld euro. Maar een paprika voor 99 cent vindt voor worden gekapt, die hier naartoe ver- men duur. Terwijl we dankzij onze efficischeept moeten worden. Dan is het wel- ëntie een van de laagste AGF-prijzen heblicht duurzamer om te kijken naar een ben van Europa. Dat is ook de reden dat specifieke plasticsoort, waarbij we zorgen we het zo belangrijk vonden dat de btw op dat we een goed recyclingsysteem hebben. groenten en fruit naar 0% toeging. Nu krijWat onze retailklanten hiervan vinden? gen we als sector te horen dat de overheid Uiteindelijk luisteren zij naar de wensen dat systeemtechnisch niet voor elkaar kan van de consument en de publieke opinie. krijgen. In 2019 kon men wel omhoog van 6 naar 9%, maar anno 2022 niet van 9 naar Wat is nu een onderwerp waar je je 0%. Met alle respect, maar dat er mensen persoonlijk hard voor hebt gemaakt zijn die met droge ogen dit durven uit te binnen het bedrijf? leggen, daar kan ik niet bij. We zijn zo bang In die periode dat ik aantrad als CEO, werd dat we straks iets onterecht op 0% gaan ik vader en dan ga je toch meer nadenken prijzen, dat we het niet doen. Volgens mij wat je hier doet op deze wereld. Wat laat ik moeten we veel meer een ‘can do-mentana? Voorheen dacht ik daar nooit over na, liteit’ hebben. We hebben in een rap temmaar als je kinderen krijgt, wordt dat toch po duizenden miljarden gepompt in corobelangrijk. Ik had nooit gedacht dat ik dat nasteun, terwijl dat geld voorheen altijd zo zou zeggen, maar zo werkt dat nu een- onbereikbaar was. Maar opeens werd de maal. En vooral als je in de positie van CEO geldpers aangezet en hadden we geld als bent, ga je meer nadenken welke impact water. Maar voor preventiethema’s kan je kunt en moet hebben. Van daaruit ben dat blijkbaar niet. Maar als dat zo is, dan ik meer gaan nadenken over een aantal moet je als overheid ook niet hoog van de

AGF Primeur 2 • 2022

Zij reiken jaarlijks een prijs uit voor de beste ondernemer en de beste manager met een etnische achtergrond. Ik heb die geweigerd, omdat ik geen prijs wilde krijgen vanwege mijn achtergrond. Maar ik werd het jaar erop weer benaderd, dit keer om in de jury deel te nemen. Toen zei men: ‛Dit gaat niet over jou, maar het gaat erover wat je voor anderen kunt betekenen.’ Vervolgens kom je in aanraking met veel mensen die hun verhaal vertellen, welke struggles ze hebben meegemaakt en dat heeft bij mij wel voor een switch gezorgd. Natuurlijk ga ik niet alleen maar vrouwen of mensen met een andere achtergrond binnenhalen. Wij hebben als internationaal bedrijf in de omgeving van Rotterdam toch al een bonte verzameling van collega’s van allerlei nationaliteiten, alhoewel we er nooit actief op hebben gestuurd. Maar dit gaat met name om bewustwording. De mensen met een etnische achtergrond zijn ook onze klanten. Om deze mensen goed te begrijpen heb je ook in je bedrijf de juiste diversiteit nodig. Belangrijk is dat je een goede mix hebt. Dat komt de creativiteit ten goede. Als je een maatschappij hebt, waarin de verdeling in groepen ongelijk is, dan gaat dat op termijn altijd tot frictie leiden. En dat gaat weer ten koste van de

economische stabiliteit en het gevoel van Dat is voor iedereen lastig in deze markt. veiligheid. Je ziet dat er op verschillen- Je zag in coronatijd dat iedereen wat de plekken verantwoordelijkheid wordt terughoudender was. Nu zie je mensen genomen om de stappen met elkaar te weer meer om zich heen kijken. Iedereen zetten. Deels is er al wetgeving vanuit de zoekt goede mensen en voor ons geldt dat politiek, maar wij hebben ook internatio- ook. Wij kunnen nog steeds redelijk goed nale klanten die van ons jaarlijks gerap- onze mensen vinden, maar op bepaalde porteerd willen hebben hoeveel vrouwen disciplines wordt dat complexer. Denk aan er in ons bedrijf werken, hoeveel dat er teamleiders in de loods. Dat heeft ook met zijn in een leidinggevende positie met als concurrentie in de regio te maken. En dan eis dat dit in 2025 minimaal 30% is. En maakt het toch uit of je in DC moet werken laten we wel zijn, vaak wordt dit in onze waar het 3 of 12 graden is, waarbij mensen branche weggewuifd onder het mom ‘in soms 50 cent per uur meer verdienen. In onze tak van sport zijn er geen vrouwen die zin ben je af en toe in competitie met actief’. Maar heb je ook echt een poging bedrijven die op dat gebied een iets betere gedaan? De andere kant van de medaille CAO hebben. Voor mensen met een lager

is dat als je hier al te actief op stuurt dat vrouwen reageren dat ze puur op basis van hun kwaliteiten willen worden aangenomen, in plaats van hun vrouw-zijn. Dat maakt het best een uitdaging, maar het gaat erom dat je er met elkaar bewust van bent en zorgt voor gelijke kansen. Zo organiseren we nu binnen The Greenery sessies waarbij we in gesprek gaan met vrouwen uit het bedrijf hoe we dit willen organiseren. Want we moeten vooral niet de fout maken om zoiets als mannen even denken te regelen. Ik maak het mee dat ik in netwerkclubs zit, waarbij er 50 personen zijn, waaronder vier vrouwen en ik de enige ben die gekleurd is. Dan komen thema’s als diversiteit en vrouwen aan de top aan de orde en dat ook nog eens op de toon alsof men allemaal de wijsheid in pacht heeft. Ik ben daarmee gestopt. Ik ga niet meer aan een sessie over vrouwen in de top deelnemen met grotendeels mannen. En als het over diversiteit gaat, wil ik niet de enige aan tafel zijn die divers is. Je moet niet over, maar met mensen praten. En dan ben ik ervan overtuigd dat je ook gerichter stappen kunt zetten. Is het lastig om mensen aan te trekken of aan je te binden?

mensen van nature een bepaalde drempel kunnen hebben. Daarom organiseren we maandelijks ook ontbijtsessies, de laatste twee jaar helaas veelal digitaal, waarbij mensen allerhande vragen kunnen stellen. Hoewel ik zelf denk makkelijk benaderbaar te zijn, zien mensen met wie je jarenlang hebt samengewerkt je opeens als de CEO. Dat is ook extern zo met klanten en telers. Maar het kan gerust gebeuren dat Gert Lukassen me opbelt dat hij al een half uur aan het dock staat en dat niemand zijn aardbeien komt laden. Ik ben dan degene die nog als eerste onder ‘aardbeien’ in zijn telefoon staat. Dat blijft ook gewoon leuk.

We begonnen het interview over het jubileum. Denk je dat The Greenery over 25 jaar nog bestaat? Ja zeker! Ik zou niet weten waarom niet. Hoe het bedrijf er dan uitziet, weet ik niet. Wie of wat inspireert jou? Inmiddels beslaat al twee derde van het Ik haal mijn inspiratie uit veel verschil- bedrijf niet meer de afzet van de produclende bronnen. Zo probeer ik wekelijks ten van eigen leden, maar activiteiten op wel twee boeken te lezen. Dat varieert van het gebied van handel en logistiek. Ook managementgoeroes tot meer algemene de iets nabijere toekomst zie ik positief bronnen. Als ik een persoon moet noe- in. We hebben de afgelopen jaren orde men, denk ik aan Nelson Mandela, zonder op zaken gesteld. We staan er financieel mezelf daar ook maar op enigerlei wijze goed voor, zitten in een sector waarin de mee te spiegelen. Als je zoveel leed wordt komende jaren nog veel kansen en groeiaangedaan en je kunt daar toch overheen mogelijkheden zijn. We hebben het bedrijf stappen en het goede blijven doen, dat nu op een nieuwe manier gestructureerd vind ik heel knap. en zijn bezig om de aandeelhouders nog meer bij de coöperatie te betrekken door Stappen collega’s makkelijk op je af? een stukje vermogen op naam te krijgen. Dat wisselt. Ik zit natuurlijk lang bij het Dat zijn zaken waar we de komende tijd bedrijf en heb met sommigen zij aan zij met onze leden vorm aan gaan geven, in gewerkt. Je hebt collega’s die makkelijk combinatie met het maximaal faciliteren binnenlopen, appen of mailen. Maar er van hun dromen en ambities. Daar kunzijn ook medewerkers, bijvoorbeeld in de nen we nu ook echt mee aan de gang. Volle loods, waarbij de afstand wel wat groter is. kracht vooruit!” (IH)  Sommigen ken je van vroeger en besprewww.thegreeenry.com ken graag allerhande zaken met je, anderen kijken meer tegen je op. We proberen het zo plat mogelijk te organiseren en makkelijk benaderbaar te zijn, omdat veel inkomen speelt dat toch een rol, die zijn soms letterlijk aan het overleven. Dat is wel een uitdaging, maar tot nu toe krijgen we dat redelijk ingevuld.

AGF Primeur 2 • 2022

Hardfruit ###

Harrie van den Elzen, Biofruit:

“Kansen te over voor biologisch hardfruit” “Over het algemeen is de biologische hardfruitsector groeiende,” zegt Harrie van de Elzen die zich naast de teelt, het sorteren en verpakken van biologisch hardfruit bezighoudt met de verkoop van het fruit van telersvereniging Biofruit. “De vraag is nog steeds groter dan het aanbod, waardoor we van behoorlijk nette prijzen kunnen spreken. De biologische hardfruitteelt wordt op het moment wel meer gewaardeerd dan de gangbare teelt.” Hij verklaart de groeiende populariteit van biologisch hardfruit onder meer uit de toenemende aandacht die het krijgt in de media.

“B

ijvoorbeeld de berichten over onderzoeken dat er nog steeds te veel gewasbeschermingsmiddelen op fruit gevonden worden, helpen. Betere reclame kun je niet hebben.” Biofruit zet de biologische appelen en peren van haar telers af in het biologische kanaal, maar ook in het reguliere retailkanaal, bij groothandels en aan exporteurs. Zo wordt ongeveer de helft van de Biofruit-peren naar Scandinavië geëxporteerd. “De vraag naar goed biologisch fruit is groot.” Daarnaast staat Biofruit open voor nieuwe vormen van afzet en is onlangs een samenwerking aangegaan met flitsbezorger Gorillas. Harrie verwacht dat in de loop van maart de Nederlandse voorraden van biologische appelen en peren op zullen zijn, waardoor hij de prijzen half februari torenhoog noemt. Het neemt niet weg dat er een periode van vier maanden overblijft waarin er geen biologisch hardfruit verkocht kan

AGF Primeur 2 • 2022

worden. Jammer, stelt hij vast. “Terwijl we met de koelcapaciteit en de kennis die we hebben, jaarrond biologisch hardfruit zouden kunnen leveren als er voldoende volume beschikbaar was.”

WEINIG OMSCHAKELING Kansen te over voor biologisch hardfruit dus, stelt Harrie vast. Toch ziet hij maar weinig conventionele telers de overstap naar biologische teelt maken. Hoewel hij constateert dat de gangbare teelt, door het verbieden van meer en meer gewasbeschermingsmiddelen, steeds verder richting biologisch beweegt, merkt hij ook dat de onzekerheid over onder andere de afzet een struikelblok is voor veel telers. Onnodig, denkt Harrie. “Dat kun je gerust wagen. Het eerste jaar in omschakeling moet je je oogst gangbaar afzetten, de volgende twee jaar kun je het fruit als omschakelfruit verkopen en dat brengt

best goed op. En het vierde jaar is het fruit biologisch.” Prisma Fruit, vereniging voor telers van biologisch fruit in Nederland, meldt dat van de 2.500 Nederlandse fruittelers er zo’n 140 biologisch zijn met een gezamenlijk areaal van rond de 500 hectare. Dat is 2,5 procent van het totale areaal. Daarnaast constateert Harrie dat hoewel gangbare gewasbeschermingsmiddelen en het gebruik van kunstmest vervallen, er nog best mogelijkheden zijn. “Er is biologische organische mest voldoende en ook biologische middelen zijn er genoeg. Het kost alleen wat meer inspanning.” Overigens merkt de fruitteler dat de situatie in buurland Duitsland er heel anders uitziet. Hij geeft aan dat daar zo’n acht tot tien procent van de hardfruittelers in omschakeling is van gangbare teelt naar biologisch met als gevolg dat Biofruit weinig meer exporteert naar Duitsland. Harrie verwacht dat, nu er steeds meer gangbare gewasbeschermingsmiddelen niet meer toegepast mogen worden, in Nederland de interesse in biologische hardfruitteelt ook zal toenemen. Al ziet hij het liefst dat uit ideologische overwegingen voor biologische fruitteelt wordt gekozen en niet vanwege economische drijfveren. “In de biologische teelt zijn er namelijk ook beperkingen en daarop wordt streng gecontroleerd.” Overigens vindt hij dat een goede zaak. Harrie is een voorstander van het paal en perk stellen aan overtre-

Column

‘Battle of the forms’ de strijd om de kleine lettertjes Corona in de vorm van Omikron was blijkbaar een zegen vanuit Zuid-Afrika. Een overleefbare variant, waardoor de wereld weer open kan. Voor hoe lang? We zullen het voorlopig niet weten.

et enige wat we kunnen doen is de mouwen opstropen en de enorme schade die ons is aangedaan zien te repareren. We moeten de markt weer motiveren en ons wapenen tegen een volgende crisis.

Weer spek op de botten kweken is niet zo makkelijk met de onverwachte hoge energieprijzen. “Wacht de bui niet af, wees hem voor,” schreef Loesje op haar 2022 kalender. Dat energie duurder zou worden was te verwachten, maar zo duur nu ook weer niet. Gelukkig hebben we in 2009 een megastap gezet richting fossielvrij. We zijn wel afhankelijk van groene stroom, maar de overheid heeft beloofd om haar weeffout (ODE) te matigen. Nog steeds slecht, maar minder slecht dan voorheen. Voorlopers (denk aan de Excel sheet) zijn zwaar benadeeld boven de achterblijvers. En duurzaamheid is een aantal jaren teruggezet. We moeten simpelweg meer vraag creëren om een hogere omzet te halen, zodat we de kosten in de hand kunnen houden. Gelukkig wordt de btw op Groenten & Fruit ooit

verlaagd en is er nu al een hogere consumptie. We halen bij lange na nog niet de gewenste 250 gram per dag maar de artsen, met prof. Koen Joosten, kinderartsintensivist in het Erasmus MC Sophia Kinderziekenhuis voorop, gaan zich roeren, want de ziektekosten lopen de spuigaten uit. Prof. Liesbeth van Rossem, internist-endocrinoloog en hoogleraar op het gebied van obesitas en biologisch stressonderzoek in het Erasmus MC in Rotterdam, becijferde dat obesitas € 79 miljard schade geeft aan de Nederlandse economie. Het mooie is, obesitas krijg je niet van Groenten & Fruit. Gekker nog, dat verminder je ermee. Dus, kom op sector! Schouders eronder, de mouwen opgestroopt, de markt gemeenschappelijk vergroten en we kunnen de coronaschade weer compenseren. Rob Baan

dingen die worden geconstateerd. “Als je schermingsmiddelen in de gangbare teelt, biologisch wilt telen en je krijgt daar een het gebruik van de robuuste en resistente goede prijs voor, moet je je ook aan de rassen in zijn algemeenheid zal toenemen, voorwaarden houden. Het is net als met waardoor ook de naamsbekendheid van Marc Overmars: als je je niet kunt gedra- deze variëteiten groter zal worden. gen, eruit en nooit meer terugkomen.” AFZETBOOST NAAMSBEKENDHEID STRUIKELBLOK Overigens voorziet Harrie dat de goedkoIn de biologische hardfruitteelt wordt pe beschikbaarheid van biologische AGF voornamelijk gewerkt met robuuste appel- voor de grootste afzetboost zou kunnen en perenrassen met een goede resistentie zorgen. Hij kijkt ervoor naar de politiek en tegen ziekten en waardoor de bekende vindt dat het terugbrengen van het btw-taElstar en Conference afvallen. Deze ras- rief naar nul procent voor biologische prosen zijn bij het grote publiek niet of min- ducten een absolute must is. Daarnaast is der bekend en dat kan soms een nadeel de afzet natuurlijk ook afhankelijk van de zijn, merkt Harrie. Hij stelt vast dat naast beschikbaarheid, die naar aanleiding van smaak toch vooral naamsbekendheid het afgelopen teeltseizoen wat beperkter belangrijk is. “Dit ontbreekt bij biologische was. “Er zijn links en rechts wat rampen rassen en dat bemoeilijkt soms de afzet gebeurd en misoogsten geweest in Italië van het fruit.” Terwijl de smaak van bio- en Polen, waardoor er minder fruit is en logische resistente rassen niet onderdoet de prijzen hoog zijn.” Harrie geeft aan dat voor gangbare rassen, zoals de fruitteler dit volgend jaar zomaar weer anders kan bewees toen zijn appel Dalinco door jury zijn. “Als in het komende groeiseizoen en publiek in 2012 tot de Beste appel van heel Europa volhangt met hardfruit en er Nederland werd verkozen. Toch verwacht eens niks gebeurt en we kachelen zonder hij dat door het wegvallen van gewasbe- problemen door de winter en het voorjaar

Harrie van den Elzen teelt biologisch hardfruit en houdt zich daarnaast onder meer bezig met het vermarkten van biologisch hardfruit voor terlersvereniging Biofruit

heen, dan krijg je natuurlijk een bult fruit. Dan weet ik niet of we de huidige prijzen aan kunnen houden.” (MW)  harrie@biofruit.info

AGF Primeur 2 • 2022

Detail

Van AGF-speciaalzaak naar gemakswinkel

“We hebben nog groente en fruit, maar dat is minimaal” De factuur voor de AGF-groothandel is nog altijd het hoogste van allemaal, maar AGF verkopen, dat doen ze niet meer bij Ton Kanters Gezond Genieten. Het omzetaandeel losse groenten en fruit bij Ton Kanters Gezond Genieten is respectievelijk maar 4 en 5 procent. “Wat nog aan los product wordt verkocht zijn de hardlopers,” vertelt Ton Kanters. “Vroeger had je als AGF-specialist nog weleens wat aparts in de winkel, maar dat hebben we eigenlijk niet meer. We merken gewoon dat er geen vraag is. Alleen de bekende groenten- en fruitsoorten kunnen we verkopen en daarin onderscheiden we ons in kwaliteit.”

on Kanters Gezond Genieten is 11 jaar geleden begonnen als AGF-speciaalzaak in Schijndel waar Ton al volop aan de slag ging met verse gemaksproducten. Inmiddels heeft hij met zijn broer samen 3 winkels en drie verkoopautomaten. De winkel in Schijndel is een begrip en nog een dorpswinkel. In de volksmond staat Ton Kanters Gezond Genieten (ook) nog bekend als de groentewinkel en heeft veel fans. Dat is te merken aan de gemiddelde besteding per klant, die hoger ligt dan in de nieuwere winkels in Vught en Den Bosch. Klanten in Schijndel kopen nog los groenten en fruit, maar ook voor het gemak. Er zijn klanten die gericht kant-en-klaarmaaltijden halen voor meerdere dagen tegelijk, voor zichzelf of voor hun ouders bijvoorbeeld. De winkel in Vught bestaat bijna 2 jaar en trekt publiek dat op zoek is naar gemak en ook nog wel groenten, maar vooral fruit

AGF Primeur 2 • 2022

komt halen. In Den Bosch is de associatie met een groentewinkel bijna helemaal verdwenen. Dat is een pure gemakswinkel die het moet hebben van de traffic en impulsinkopen. Met 100.000 bezoekers per jaar liggen daar veel kansen. “We ontzorgen het winkelpubliek volledig met onze producten. Mensen lopen binnen en pakken iets om meteen te eten of een kant-en-klaarmaaltijd voor ‘s avonds,” vertelt Ton.

Ton Kanters

De productiekeuken is enorm belangrijk geworden. Ton: “We maken echt duizenden maaltijden en in bijna elke maaltijd zit groente. De factuur van onze AGF-leverancier Gebrs van Aarle is nog altijd de grootste, want er komt dagelijks nog een stoot aan AGF binnen.” Van de slager is Ton trouwens ook een goede klant. “In 97 procent van de maaltijden die we verkopen zit vlees. Vega ligt nog moeilijk. In Den Bosch loopt vega wel beter dan in Schijndel, maar het ligt nog moeilijk; als mensen de keuze hebben tussen vlees of vega, kiezen ze vlees.”

Dat ze niet meer als groentewinkel gezien worden, vinden ze niet zo erg. “Fruit is wel mooi en een makkelijk product om te blijven verkopen. Het is iets wat de aandacht AGF presenteren is een kunst, maar van trekt en mensen nemen dat makkelijk mee. maaltijden is het eigenlijk nog belangrijDat blijven we in alle winkels doen. Zeker ker, zeker in de zelfservice winkels zoals in de zomer en nu in januari met aandacht die van Ton. “Als je vanachter de bedievoor vitaminen is fruit een product van ningstoonbank inschept, kun je de klant toegevoegde waarde om klanten mee te nog sturen door iets te vertellen. Dat is trekken.” niet het geval bij ons, klanten moeten zelf bepalen wat ze pakken. Ze kiezen het

meest voor iets dat ze al kennen of waar ze vertrouwd mee zijn, zoals nasi of bami. Als je iets aparts hebt met zoete aardappel bijvoorbeeld, zul je die maaltijd heel mooi op moeten maken, anders krijg je hem niet verkocht, hoe lekker de maaltijd ook is.”

om te adviseren en informeren. De productie ligt bijna geheel in Schijndel, maar om versbeleving te bieden en het personeel meer afwisselende taken te geven in de winkels in Vught en Den Bosch is daar ook een deel van Sander Kanters Om zo veel mogelijk fans te krijgen zet Ton de productie neergelegd. Het Kanters heel veel acties uit. “Bakker Bart, zijn dure uren, maar Ton vindt Data-analyse wordt steeds belangrijker. die is bekend, maar Ton Kanters, wie dat het belangrijk dat er minimaal twee men- Daarmee kun je aan de knoppen draaiis, weet geen mens. Ook zijn we ontzettend sen in een winkel staan. Zonder personeel en en het lijkt erop dat ze nu allemaal de actief op de socials met storytelling en het kun je ook producten verkopen en een goede kant opstaan en de omzet flink kan bekend maken van de acties in de winkels. veelbelovende ontwikkeling is de afzet via door stijgen, zodat we er weer een paar bij We maken reclames met onze topproduc- de verkoopautomaten waarvan er nu drie kunnen kopen.” ten die we dan goedkoop aanbieden en actief zijn. “Het wordt pas echt interessant hopen dat mensen daarop terugkomen. als je er 10 in plaats van 3 hebt, maar ik Gemak is de trend en met de winkels, Ook zijn we bijvoorbeeld gestart met geloof daar wel in. Binnenkort komt er een verkoopautomaten en het vergroten van lunchdeals en we gaan starten met proe- stagiair die zich daarop gaat focussen.” de naamsbekendheid van het merk Ton verijen om mensen binnen te trekken. Kanters denken ze met Gezond Genieten We hebben een manier bedacht om dat Om de verkopen vanuit de automaten te een sterk en toekomstbestendig concept coronaproof te kunnen doen.” optimaliseren is Ton tegenwoordig ook in handen te hebben. “Het is telkens flink een soort data-analyst. “Je kunt op afstand puzzelen en uitproberen, maar dat maakt In de winkels van Ton Kanters gaan klan- zien wat de verkopen zijn per apparaat het ook mooi,” besluit Ton. (ML)  ten met een winkelmandje rond en kun- en welke lade wat oplevert. Wat je besinfo@tonkanters.nl nen afrekenen bij de kassa. Personeel is er te en slechts verkopende product is, etc.

Wetenschappers laten erwten sneller groeien door elektroshocks

et gebruik van elektri- Onderzoekers van de Chinese sche stroom in de tuin- Academie van Wetenschappen bouw staat bekend als elek- in Peking plaatsten een kleine trocultuur. Het is niet echt 'tribo-elektrische nanogeneranieuw. In een studie uit 1900 tor' te midden van de planten werd al melding gemaakt om een elektrisch veld te crevan experimenten waaruit ëren. In vergelijking met een bleek dat aardappelen zes tweede hoeveelheid erwten keer zwaarder groeiden met die onder normale omstandigeen ondergrondse schok. Nu heden werd gekweekt, nam beweert een nieuwe studie de opbrengst van de geëlekdat een hernieuwbaar aange- trificeerde erwten met bijna dreven elektrisch apparaat een vijfde toe, en de planten hetzelfde trucje kan doen. ontkiemden ook sneller. De

onderzoekers stelden vast dat de erwten meer chlorofyl hadden - de groene pigmenten die planten in staat stellen

energie uit licht te absorberen. Dr. Jianjun Luo en zijn collega's zeggen dat het generatorsysteem minder dan 35 euro kost. Zij geloven dat hun aanpak "onmiddellijk en op grote schaal" kan worden toegepast om de voedselproductie op een duurzame manier te stimuleren. Maar andere deskundigen op dit gebied zijn daar niet zo zeker van, aangezien nog veel onduidelijk is.  AGF Primeur 2 • 2022

Logistiek

Luchtvrachtkosten blijven doorstijgen, zorgen over ontwikkelingen op Schiphol

“Tegen de nieuwe iPhone 13 kan een sperzieboon natuurlijk niet op”

Passagiersvliegtuigen worden tijdelijk aangepast voor luchtvracht

Wanneer het goederentransport over zee ongekende hoogten bereikt qua tarieven – een veelvoud in vergelijking met pre-coronatijd – en ongekende laagten qua beschikbaarheid van ruimte, durven importeurs en exporteurs hun blik wel eens richten op luchtvracht voor het intercontinentale vervoer van bepaalde waren. Maar ook die sector kampt grotendeels met dezelfde uitdagingen.

pecifiek kijkend naar de uitdagingen op Schiphol betreffen de arbeidsmarkt, die is heel lastig, vertellen dienstverleners in aircargo. De meeste bedrijven op en rond de luchthaven hebben het momenteel moeilijk om personeel aan te trekken voor de grondafhandeling. Bovendien moeten zij personeel dat wel beschikbaar is meer betalen. Regels voor het werken achter de douane zijn strenger geworden. In tegenstelling tot het personeel dat landside aan de slag is, moet personeel dat achter de douane werkzaam is een Verklaring van Geen Bezwaar (VGB) hebben. Hierbij kijken ze tot een jaar of acht terug en dat maakt het lastiger om voor dat soort jobs buitenlandse krachten te werven. De communicatie tussen de Nederlandse overheid en de bevoegde diensten in het land van herkomst lopen niet altijd van een leien dakje. Dat heeft dus invloed op doorlooptijden van zendingen.

eveneens. “Groenten en fruit komen vaak mee in een passagiersvliegtuig. In de buik van een Boeing 777 kan 25 ton vracht mee. In het algemeen wordt 45% van de luchtvracht zelfs vervoerd in de belly. Maar nu zijn er natuurlijk beduidend minder passagiersvluchten. In een combi, waar ook een gedeelte van het main deck is ingericht voor het vervoer van goederen, kunnen er nog meer kilo’s mee. KLM had er daar een 15-tal van, maar die vliegen ook niet meer. Iedereen wil dus full freighters, die normaal gesproken op de belangrijke herkomsten zoals Nairobi, Bogota en Quito standaard worden ingezet. Je ziet dan toch wel dat groenten, fruit en bloemen vaak moeten concurreren met duurdere producten, die de prijsstijgingen beter kunnen absorberen, bijvoorbeeld elektronica. Tegen de nieuwe iPhone 13 kan een sperzieboon natuurlijk niet op,” aldus een van de vervoerders.

ment. Vanuit Oost-Afrika is er een enorme toename van bloemen in reefers te merken. Avocado’s worden vanuit daar nauwelijks meer ingevlogen, maar mango’s zijn en blijven een specifiek luchtvrachtartikel. Deze productverschuiving doet zich niet alleen in Oost-Afrika voor, maar ook op mondiaal niveau. De oorzaak hiervan is volgens de vervoerders op Schiphol te linken aan de beperktere beschikbare ruimte, maar ook in de prijsstijgingen.

ASTRONOMISCHE PRIJZEN Eén van hen geeft een rekenvoorbeeld. “De prijs van een charter tussen bijvoorbeeld China en de VS is het afgelopen jaar vervijfvoudigd. Zolang bepaalde sectoren en de consument bereid zijn die prijs op te hoesten, zullen de tarieven hoog blijven. Ter vergelijking: voor een 40-voets container van Shanghai naar LA werd eind vorig jaar ongeveer 11.000 dollar betaald, wat ook 5 keer duurder was dan vóór corona. Een full freighter kan ongeveer 100 ton vervoeren, het equivalent aan 10 zeecontainers. Het verschil tussen zee en luchtvracht is dus ongeveer een factor 15.”

Prijzen schieten dus met astronomische bedragen omhoog. Naast de stijging van de kerosineprijs wordt deze vooral ingegeven door het spel van vraag en aanbod. BESCHIKBAARHEID PRODUCTVERSCHUIVING Zolang bepaalde sectoren en consumenten Personeel is een uitdaging, maar beschik- Overigens blijven de volumes voor AGF en bereid zijn die prijs op te hoesten, zullen bare ruimte in de buik van een passagiers- bloemen redelijk op peil, vervoerders zien de tarieven hoog blijven, is de verwachting vliegtuig, een combi of een full freighter wel een verschuiving in productassorti- van luchtvrachtvervoerders.

AGF Primeur 2 • 2022

SPOTTARIEVEN In de luchtvaartsector wordt veel gewerkt met spottarieven. Zijn er surcharges, dan moeten vervoerders die doorrekenen aan de klant. Maar een groter probleem waar cargo-dienstverleners mee te maken hebben is dat luchtvaartmaatschappijen hun vliegtuigen, waarop is gerekend en waarover afspraken zijn gemaakt, opeens elders inzetten. Dat maakt het voor logistiek dienstverleners lastiger om op de lange termijn te plannen. Met name in Nairobi is momenteel een enorm capaciteitstekort, waardoor transportbedrijven op zoek moeten naar andere oplossingen.

China Qingdao port container terminal

PAX FREIGHTERS den geladen en gelost, bovendien zitten er bewegingen. Vertrek- en landingsrechten Als deel van de oplossing zijn er lucht- meestal meerdere dozen voor verschillen- worden dus schaarser en er wordt streng vaartmaatschappijen die passagiersvlieg- de importeurs in, die gesorteerd moeten gecontroleerd of de toegewezen slots tuigen tijdelijk aanpassen voor lucht- worden. Dat extra werk brengt natuurlijk gerespecteerd worden. Veel volume, voorvracht. Ze halen de stoelen eruit waardoor ook extra kosten met zich mee. al uit Kenia en Ethiopië, is bijvoorbeeld al de cabine kan worden gevuld met dozen. verschoven naar Luik, Maastricht en BrusDie vliegtuigen heten Pax freighters. Ethi- SLOTSDISCUSSIE sel, geven vervoerders aan. Daarbij zien ze opian Airlines heeft er zo een aantal aan- Naast torenhoge tarieven, beperkte ruim- dat luchtvaartmaatschappijen niet happig gepast. Ze worden vaak ingezet voor het tebeschikbaarheid en de moeilijke zoek- zijn om weer terug te keren naar Schiphol vervoer van bloemen. tocht naar geschikt personeel speelt op door de krappe markt voor trucking. Covid Schiphol de slotsdiscussie. Door de snelle heeft de slotsdiscussie nu ingehaald, maar Voor de grondafdeling brengt deze manier toename van het aantal passagiers- en blijft boven de markt hangen. (PB/PDC)  van werken extra uitdagingen met zich vrachtvluchten, heeft Schiphol de limiet mee. De dozen moeten met de hand wor- bereikt van het toegestane aantal vlieg-

Nike presenteert ‘Avocado’ Dunk sneaker

WWW.STAPELBED.COM

ike is bezig met het creëren van een voedsel-thema Dunk Low, en het fruit dat het heeft uitgekozen zou onweerstaanbaar moeten zijn voor millennials. Afbeeldingen van de Dunk Low “Avocado” zijn opgedoken, waarop te zien is hoe de sneaker zijn ontwerp ontleent aan de romige vrucht, met het grootste deel van het bovenwerk in donkergroen om

Metalen stapelbare bedden, als enkel of als dubbel bed

v.a.

E 69,-

Kwaliteit: Hufter- en Hooligan proof!! Metalen nieuwe lockerkasten • hang-leg • SNF norm Een-deurs kast 45x50x185

Kantinetafels & Stoelen Matrassen & Kussens

Twee-deurs kast 60x50x185

Industrieweg 30B 2382 NW Zoeterwoude Tel: 071-5230184 info@stapelbed.com

E 189,-

WWW.STAPELBED.COM

E 169,-

overeen te komen met de schil van een avocado.

Een lichter groen wordt gebruikt voor de rand en voering om de eetbare binnenkant weer te geven, terwijl de binnenzool het bruin van een avocadopit nabootst. 

GEBR. TROOST www.troostpallethandel.nl

ABC Westland 622, 2685 DH Poeldijk | M. 06 - 43 00 03 15 ∙ E. aram-troost@live.nl Stapelbed com pr4 NL VS2 geel.indd 1

Stapelbed.indd 1

20-4-2020 12:51:08

28/05/2020 10:45

AGF Primeur 2 • 2022

Economie

Interview met Cindy van Rijswick, AGF-specialiste bij Rabobank

De (nabije) toekomst van de tuinbouw: vraagstukken en enkele (voorzichtige) antwoorden Ook al vóór de pandemie waren er zichtbare en minder zichtbare krachten aanwezig die de koers van ons productiemodel langzaam een andere kant uitstuurden, maar het coronavirus lijkt alles in een stroomversnelling te hebben gebracht en om de zoveel tijd moeten we allen als mens, burger en economische speler van de ene op de andere dag het hoofd bieden aan nieuwe uitdagingen die een op hol geslagen klimaat en een veranderende maatschappij ons opdringen. Ook de AGF-sector staat voor ongekende uitdagingen.

al er een geografische verschuiving plaatsvinden van de gewassen die we telen onder invloed van de klimaatverandering, de nadruk op lokale productie of de vooruitgang van de teelttechnologie? Gaan telers versneld gebruik maken van groenere energie door de hoge gasprijzen? Zal het coöperatieve model langzaam uitdoven door steeds groter wordende teeltbedrijven en de interesse van investeringsvehikels in de AGF-sector? Voor deze en nog meer vraagstukken legden we ons oor te luisteren bij Cindy van Rijswick, AGF-specialiste bij Rabobank, de bank die zich naast hypotheekverstrekker voor de consumentenmarkt ook graag profileert als partner voor de agrarische sector en voortrekker op het gebied van energietransitie.

“Om meteen een antwoord te geven op omstandigheden, zoals droogteperiodes de eerste vraag: er zit inderdaad een ver- of overstromingen, zijn we ook hier overschuiving aan te komen van de gewassen geleverd aan de grillen van het klimaat,” die telers in verschillende landen van de merkt Cindy op. Volgens berekeningen van wereld verbouwen. In Spanje, en in het het Informatienetwerk voor Milieu van de bijzonder in het zuiden van het land, klin- Andalusische overheid lag de gemiddelde ken de alarmerende berichten over water- regenval in het Zuid-Spaanse gewest in tekort steeds luider. Daar zal er waar- het hydrometeorologische jaar 2021/22 schijnlijk vooral minder graan worden ruim 30% onder de gebruikelijke waarverbouwd, waardoor andere teelten in de den. Afgelopen november werd 80% van kijker komen te staan. Er wordt weleens het Guadalquivir-bekken officieel uitgegezegd dat we in Europa op lange termijn roepen tot ‘gebied in toestand van buitenvoor onze voedselvoorziening meer afhan- gewone droogte.” kelijk zullen worden van Noordwest-Europa, maar we moeten de zaak nu ook niet té AMANDELBOMEN IN CALIFORNIË positief voorstellen voor onze regio. Mis- Volgens de AGF-specialiste van Rabobank schien zullen we gemiddeld iets hogere is het klimaat van Californië vergelijkbaar opbrengsten halen dan in het zuiden, maar met dat van sommige regio’s in het Middeldoor vaak terugkerende extreme weers- landse Zeegebied en ook daar bepaalt de factor droogte al de agenda van de teeltbedrijven. “In Californië kiezen telers al vaak voor andere gewassen, met name gewassen die in het schap een hoger prijskaartje hebben en die dus de belofte inhouden meer geld op te brengen. Maar het gekke is dat heel wat van die gewassen óók veel water gebruiken. Men is bijvoorbeeld van rijst naar amandelen overgeschakeld. Daar wordt dan druppelirrigatie voor gebruikt, maar toch blijven die amandelbomen heel veel water opslokken. Ze brengen wel mooi geld in het laatje,” vertelt Cindy. In Salinas Valley stond vroeger de slateelt sterk, terwijl nu de aardbeienpercelen de dienst uitmaken. De aantrekkelijke inkomsten van de aardbeienteelt maken het immers mogelijk de hogere grondprijzen te blijven betalen. “En het kan zomaar zijn dat ook de aardbeien op den duur worden weggedrukt door nog hoogwaardigere gewassen, want ook aardbei, die nog veel in de vollegrond wordt geteeld, is best wel een aanslag op de watervoorraIn Californië kiezen telers voor gewassen die veel opbrengen, maar ook veel water gebruiken

AGF Primeur 2 • 2022

ook met druppelirrigatie wordt er nu nog vaak besproeid op momenten wanneer de plant het water niet echt nodig heeft. Precisielandbouw kan een verschil maken.”

Overheden en telers moeten aandacht besteden aan een betere afwatering en opvang

den.” En dan hebben we het nog niet gehad over de arbeidsproblematiek, die ook een rol speelt bij keuze van gewassen. Noten kunnen veelal machinaal geoogst worden, aardbeien nog niet.

Peru, dat zich de laatste jaren opwerpt als een belangrijke leverancier van avocado’s voor de Europese markt en waarvan de export volgens berekeningen van het adviesbureau Inform@cción vorig jaar met 28,2% toenam en ook de komende jaren nog met gelijkaardige cijfers kan groeien, dreigt evenwel tegen 2050 tussen de 55 en 70% van het voor de avocadoteelt geschikte areaal te verliezen door de wijzigende klimaatomstandigheden, zo stelt een studie die in januari is verschenen in het wetenschappelijke tijdschrift PLoS ONE. Vooralsnog heeft Peru het voordeel dat er flink wat water vanuit de Andes naar de teeltgebieden geleid kan worden.

Volgens Cindy zullen overheden en telers ook aandacht moeten besteden aan een betere afwatering. Het water dat wel uit de hemel valt, stroomt vaak gewoon weg. “Daarnaast kunnen ook droogte- of ziltresistente variëteiten een bijdrage leveren om teelten te behouden op de huidige locaties. Israël heeft daarin al enige vooruitgang geboekt. Zout water zal in veel landen immers altijd voldoende beschikbaar zijn. Het probleem is dat die gewassen vandaag de dag op commercieel vlak nog niet kunnen tippen aan de traditionele rassen. We zullen ook steeds meer overkappingen zien. Maar vooraleer we echt haalbare en op grote schaal toepasbare oplossingen hebben, zullen er gewasverschuivingen plaatsvinden, mede onder invloed van hogere verzekeringspremies in sommige gebieden.” Toch hoeft een verschuiving niet altijd dramatisch te zijn, zo stelt Cindy. Door de eeuwen heen is dat wel meer gebeurd. Vijftig jaar geleden werden er in het Westland ook nog heel andere gewassen geteeld.

TECHNOLOGISCHE VOORUITGANG Om gewasverschuiving te vermijden, kunnen telers in sommige gebieden eerst proberen de planten oogstdata aan te passen. Telers in de mediterrane gebieden kunnen bijvoorbeeld proberen nog beter in te spelen op de neerslag die er in de winter valt. Maar uiteindelijk zal er toch gekeken moeten worden naar de technologische voor- De AGF-specialiste stelt dat in laatste uitgang als antwoord op de uitdagingen instantie onbruikbare grond gewoon een waarvoor de klimaatverandering ons stelt. andere functie kan krijgen zoals opper“Wanneer het water ons echt aan de lip- vlakte voor zonne-energievelden. Volgens pen komt te staan – ook al hebben we het cijfers van de Spaanse overheid nam de ironisch genoeg in de eerste plaats over droogte – zullen we zeker nog oplossingen opwekkingscapaciteit van zonne-enervinden om niet meteen te hoeven veran- gie in Spanje in 2019 met 93,2% toe ten deren van teelt. Er kan nog veel gebeuren, opzichte van 2018 en het Nationaal Enermaar het zal investeringen vergen. Zo valt gie- en Klimaatplan (PNIEC) voorziet er best nog winst te behalen door meer een geïnstalleerd vermogen van 39.000 te monitoren met sensoren en software MW voor Spanje tegen 2030. “En bodems om het waterverbruik te optimaliseren die een tijdlang niet meer gebruikt wornaargelang de noden van de plant. Want den wegens onaantrekkelijk voor de teelt

AGF Primeur 2 • 2022

Ecomonie

ren naar de ons omringende markten, bijvoorbeeld Duitsland en Engeland.”

TORENHOGE GASPRIJZEN De hoge vraag in wintertijd, de lage Europese voorraden en geopolitieke spanningen duwen de gasprijs naar schrikbarende hoogtes. Zowel de huishoudens die voor hun verwarming op gas zijn aangewezen als economische sectoren die voor hun activiteit van deze energiebron afhankelijk zijn, zitten met de handen in het haar. Ondertussen willen we met z’n allen van het gas af om te evolueren naar meer propere energie. Dat blijkt steeds meer uit beleidskeuzes. Zo besloot de Belgische regering begin februari tot een btw-verlaging op elektriciteit voor de gezinnen, maar niet op gas. Kunnen dergelijke maatregelen de energietransitie een duwtje in de rug geven, niet alleen voor de gezinnen, Ons areaal daalt jaarlijks, terwijl de teelt in Oost-Europa en Turkije steeds uitbreidt maar ook voor de industrie? “Uiteindelijk zal de hoge gasprijs, die naar alle waarvanwege droogte, kunnen zich eventueel trend. Maar moeten wij hier in Nederland schijnlijkheid niet zo gauw en niet zo hard na verloop van tijd ook weer herstellen. ook nog meer inzetten op lokale voed- meer zal terugvallen door onder meer de Er zijn vele scenario’s mogelijk en het is selvoorziening? Dat voelt toch heel raar omschakeling naar gasgebruik als tuslastig in te schatten welke weg de tuin- aan met onze traditie als exportland van senstap naar verdere vergroening van de bouw inslaat in warme en dorre gebieden, heel wat tuinbouwproducten zoals onder energie, innovatie stimuleren op dat vlak. maar het is wel waarschijnlijk dat er voor meer aardappelen en uien. In die zin is Maar nu zijn ondernemers die sterk afhantechnologie een grote rol is weggelegd.” het een heel goede zaak dat we binnen kelijk zijn van gas juist bezig met overleNadeel is dus het kostenplaatje wat daarde EU gewoon van vrijhandel genieten. ven, waardoor er geen geld beschikbaar aan hangt. Maar appel krijgt het dus wel lastig. Ons komt voor innoverende oplossingen zoals areaal daalt jaarlijks, terwijl de teelt in bijvoorbeeld geothermie. De hoge gasprijs TEELTUITBREIDING IN ALLE LANDEN Oost-Europa en Turkije steeds uitbreidt, lijkt op zich misschien een kans om invesEn welke ontwikkelingen kunnen we ver- ook met innovatie op het gebied van ras- teringen te stimuleren in schonere enerwachten in eigen land? Voor een land als sen. Misschien gaan we op termijn naar gie, maar als het geld ontbreekt, zal de Nederland wordt het bijvoorbeeld moei- een nieuw evenwicht dat inhoudt dat de overheid toch moeten bijspringen waar de lijker om commodity’s zoals appelen te Nederlandse appel in de eerste plaats voor nood het hoogst is om deze periode door te blijven exporteren in de huidige aantallen. lokale consumptie bestemd is en daarna komen,” stelt Cindy. Steeds meer landen slagen erin eigen pro- zal inspringen wanneer er zich ergens een ductie te hebben. “Dat is overigens niet tekort voordoet. Bij peren liggen de kaar- Veel kastelers in Nederland hebben hun alleen voor ons een nadeel, maar ook ten anders. Dat is nog wel een vrij uniek activiteiten moeten terugschroeven bijvoorbeeld voor Chili, dat in de zomer exportproduct. Ook de tijden dat we papri- wegens het niet rendabel zijn in tijden appelen hierheen stuurt en waarvan de ka’s per vliegtuig naar de VS exporteerden, van hoge gasprijzen en moeten zij lijdexport nu al terugloopt, omdat het noor- zijn goeddeels voorbij. Nu kan het niet met zaam toezien hoe de Europese markt nu delijk halfrond meer zelf teelt,” weet Cin- de hoge gasprijzen, maar in de VS zit de meer product uit Spanje halen. Ook al zijn dy. “De voorkeur van de consument voor kassenbouw ook in de lift. Ik denk dat de de transportkosten voor de Spaanse kaslokaal geteeld voedsel ondersteunt die toekomst zal liggen in het blijven exporte- groenten gestegen, de toename van de

Uw AGF producten snel en goed per schip van A naar B? Bestemming West-Afrika Logistieke dienstverlening Snelle en directe communicatie Service Vertrouwen

AGF Primeur 2 • 2022

productiekosten in het koudere Noorden is momenteel hoger. “Ik hoop natuurlijk dat de situatie volgende winter weer beter wordt, want dit houden Nederlandse telers geen jaren, en sommigen zelfs geen maanden, vol. Nu heeft een aantal natuurlijk nog vaste contracten lopen, maar als die dadelijk aflopen, dan wordt het problematisch.” OOK HOGERE VERKOOPPRIJZEN? Alle prijzen zijn geëxplodeerd het laatste jaar: brandstof, verpakkingen, kunstmest, arbeid. Spanje lijkt deze winter voor de aanvoer van kasgroenten het pleit te winnen van Nederland, terwijl het zelf al jaren met lede ogen moet toezien hoe Marokko een steeds groter marktaandeel inneemt in Europa. Misschien kunnen de huidige hogere transportkosten en het chauffeurstekort die evolutie wat afremmen, maar volgens Cindy lijkt dat laatste probleem eerder een tijdelijk fenomeen. “Maar goed, niemand heeft een glazen bol en misschien zijn de hoge gas- en energieprijzen ook niet zo structureel.”

We zullen moeten wennen aan hogere voedselprijzen

de producten van de Nederlandse telers, maar bijvoorbeeld ook voor de Spaanse en overzeese aanvoer. Zo zijn de contaiWat wel duidelijk is, is dat de huidige hoge nerkosten vanuit Zuid-Amerika verdrieproductiekosten op een gegeven moment voudigd. Samen met de hogere prijzen zullen moeten leiden tot stijgende ver- voor grondstoffen en verpakkingen zulkoopprijzen. Dat geldt niet alleen voor len die onvermijdelijk moeten leiden tot

een meerprijs voor exotisch fruit en verse producten van het tegenseizoen. Een kilo bananen voor 1 euro in de winkel lijkt niet meer houdbaar. Fairtrade trekt al lang aan de alarmbel en medio januari besloten nu ook de regeringen van zeven Latijns-Amerikaanse bananenlanden zich te vereni-

PALLETISING SOLUTIONS The Complete Portfolio

Clever design based on the latest technologies In-house manufacturing Seamless project management & install 50+ years of experience

Looking for advice on how to Automate?

Get in touch with us! +32 (0) 55 33 57 57 info@scottautomation.be www.scottautomation.be

AGF Primeur 2 • 2022

Economie

gen en zo druk te zetten op de Europese afnemers om betere prijzen af te dingen voor hun telers. “Het lijkt er inderdaad op dat we zullen moeten wennen aan hogere voedselprijzen.”

AANDEEL BIO-AREAAL 25% Ondertussen blijft de Europese Commissie de ambitie koesteren om 25% van de landen tuinbouwgrond in Europa tegen 2030 biologisch te maken. “Maar de markt zal leidend zijn,” zegt Cindy. “Als er een markt is voor bio, dan wordt het een interessant verdienmodel. Als er geen markt is, zal de omschakeling niet zo gauw gebeuren, met of zonder subsidies. Ik heb vooral mijn twijfels over het cijfer. 25% lijkt mij iets te veel.” In Nederland bedraagt het aandeel van bio in het totale landbouwareaal momenteel een schamele 4%. “Voor Nederlandse telers wordt het lastig. In andere landen, waar de gemiddelde opbrengsten niet zo hoog zijn als bij ons, kan het wel een goed alternatief bieden.”

Spanje in de ban van overnames door private-equityfondsen. De grootste Europese citrusgroep Citri & Co opgericht door Miura Private Equity met overnames van citrusbedrijven Martinavarro en Frutas Esther

drijven, of beter nog, teeltbedrijven met telers daar niet meteen vestigingen opeeigen packaging en handel. Want in de nen, want onze methodes en technieken teelt zit de toegevoegde waarde en bijge- zijn daar niet de meest rendabele, enkele volg de grotere winstmarges. In Spanje uitzonderingen daargelaten. Het telen COÖPERATIES EN richt de interesse zich op grotere fruit- laten we daar misschien beter over aan INVESTERINGSMAATSCHAPPIJEN bedrijven en dan vooral verticaal geïnte- plaatselijke experts, waardoor samenwerWe zien grote verschillen tussen bedrijven greerde bedrijven, in Nederland op tech- kingen wel een mooie uitkomst bieden. In wat betreft financiële buffer, aanpassings- nologieleveranciers voor de sector. En dat noordelijke landen zoals Engeland, Duitsvermogen aan de huidige moeilijke situ- kan nog wel even doorgaan, want er is nog land en misschien ook Oost-Europa en de atie, onderhandelingspositie enzovoort. veel geld beschikbaar bij investeerders en VS zie ik onze telers wel kassen opzetten.” Over het algemeen lijkt het voor bedrijven AGF is interessant vanwege het duurzaamdie nauw samenwerken met hun afnemers heidsimago en goede langetermijnper- VERTICAL FARMING in een redelijk korte keten makkelijker om spectief. Bij Rabobank merken wij sinds Klimaatverandering, stijgende vraag naar kostenverhogingen door te rekenen dan een jaar of vijf dat investeerders hun oog lokaal product, hogere transportkosten, spelers die niet zo dicht bij hun afnemer laten vallen op de sector, en de afgelopen milieuvriendelijker telen… Is vertical farstaan. Vaak zijn het de grotere spelers twee jaar zijn de transacties heel erg toe- ming dan niet de oplossing in Europa en die zo’n samenwerkingsverband hebben, genomen. Vroeger vonden ze tuinbouw te de rest van de wereld? “Vertical farming maar dat is niet altijd het geval. Veel van risicovol, maar nu ze reeds in alle minder zit nog steeds in de ontwikkelingsfase en de kleinere spelers zijn afhankelijk van risicovolle sectoren hebben geïnvesteerd, is dus vooralsnog een niche. Tot nu toe een coöperatie voor prijsonderhandelin- is de AGF-sector aan de beurt. Toch gaan zijn er weinig bedrijven die winstgevend gen. ze in het huidige klimaat rekening moeten zijn, misschien in Japan een paar, maar in houden met iets lagere rendementen dan Europa of Amerika niet. We zullen zeker Bij de coöperaties onderling zien we ook voorgaande jaren.” nog ondernemingen zien die stoppen en er grote verschillen. Sommigen hebben het zullen ook een paar succesvol worden. De erg lastig. Het valt natuurlijk niet mee KANSEN VOOR NEDERLANDSE operatie op zich kan rendabel zijn, maar om een grote groep diverse telers dezelf- TEELTBEDRIJVEN de astronomische bedragen die nu in somde kant op te krijgen. Wat we al enkele “Ook in Nederland zie je dat teeltbedrijven mige bedrijven geïnvesteerd zijn, zullen jaren zien is de opkomst van bedrijven die groter worden en, mede door opvolgings- moeilijk ooit terugverdiend worden. In meerdere ketenactiviteiten als teelt, ver- kwesties, doorgaan met andere bedrijfs- Amerika zijn er al miljarden in geïnvespakken en afzet in eigen hand hebben. Die structuren. Op een gegeven moment zal teerd, maar de return is op dit moment beweging wordt eerder aangedreven door opvolging zeker een issue worden. Dan eerder flauwtjes. Overigens is er nu heel overnames en inmenging van investe- komen externe aandeelhouders binnen in veel geld beschikbaar, maar dat houdt ooit ringsvehikels dan door organische groei. het bedrijf en het valt natuurlijk niet uit te wel eens op. Investeerders willen op een Vooral in Spanje is de AGF-sector in de ban sluiten dat in de toekomst teeltbedrijven bepaald moment iets terugzien van hun van overnames door private-equityfond- die nu deel uitmaken van een coöpera- geld. Er zijn ook fondsen die in de AGF-secsen. Een mooi voorbeeld is de oprichting tie zelfstandig de klanten gaan bedienen tor stappen met de gedachte het bedrijf van de grootste Europese citrusgroep eens ze groot genoeg zijn. Ook zullen grote naar de beurs te brengen en daarna door Citri & Co door Miura Private Equity en de bedrijven uit fusies van familiebedrijven te verkopen met veel winst, zonder er in de daaropvolgende overname van citrusbe- ontstaan. Ik zie ook kansen weggelegd loop van de tijd veel aan verdiend te hebdrijven Martinavarro en Frutas Esther. voor partnerships over de landsgrenzen ben. Dan hebben ze toch een interessante heen. Dat levert het voordeel op van een transactie gehad. Maar ook dat wordt lasTOEGEVOEGDE WAARDE IN TEELT EN jaarrond aanbod van verse producten. En tiger,” beweert Cindy. PACKAGING dan heb ik het in de eerste plaats over part“Investeerders hebben niet zozeer interes- nerships met bedrijven uit zuidelijke lan- In de Verenigde Staten, waar de afstanse in handelsbedrijven, als wel in teeltbe- den zoals Spanje. Ik zie onze Nederlandse den vaak immens zijn, zien grote teelt-

AGF Primeur 2 • 2022

bedrijven wel brood in vertical farms of moderne kassen als aanvulling op de buitenteeltactiviteiten. Het neemt de druk op de transportkosten enigszins af. In plaats van alle sla in Californië te telen en dan te vervoeren naar Chicago of New York, wordt een deel geproduceerd in vertical farms in of dicht bij de steden zelf. “Maar in principe is er grond zat op sommige plekken in de VS, dus kun je daar ook gewoon een kas neerzetten die je ook goed kan automatiseren,” nuanceert Cindy. “En in de VS heb je ook wel bedrijven die gewoon in de buitenlucht sla telen voor retailers en dan een kleine klimaatcel bijbouwen voor specialties, met systemen die niet eens zo duur hoeven te zijn. Wat we ook Vertical farming zit nog steeds in de ontwikkelingsfase. wel meer zullen zien is dat slimme bedrijTot nu toe zijn er weinig bedrijven die winstgevend zijn ven gewoon het goede moment afwachten en dan toeslaan: ze kopen dan voor heel weinig vertical farms op die failliet zijn wagen aan een voorspelling voor onze men ook niet stilstaat,” besluit de AGF-spegegaan om die weer rendabel te maken. eigen glastuinbouw. “Hadden we niet de cialiste van Rabobank. (PB/PDC)  Want ze zullen wel een keer winstgevend paniek met de huidige gasprijzen, dan zou Cindy.Rijswick@rabobank.com worden. Sowieso zullen we in de VS als in ik zeggen dat het areaal ongeveer gelijk de rest van de wereld veel meer variatie in zal blijven, maar met veel minder en dus teeltsystemen zien. ” grotere bedrijven, die ook een andere structuur zullen hebben en wellicht enkeWAAR STAAT DE NEDERLANDSE le andere gewassen zullen telen. Groei zie GLASTUINBOUW IN 2050? ik niet meer qua areaal, ook al omdat de Met alle voorgaande bespiegelingen in het markt verzadigd is en je dan weer met je achterhoofd, kunnen we ons misschien product naar het buitenland moet, waar

Kost stijgende kostprijs de Zuid-Europese aardappel de kop? Na mais, tarwe en rijst, is de aardappel het belangrijkste voedselgewas ter wereld, laat Kennisplatform Aardappels weten. Ook in Europa behoort het gewas nog altijd tot de basis van ons voedsel. Toch rapporteren de Zuid-Europese aardappeltelers voor 2022 kleinere arealen dan in 2021, dat het eerst in het segment vroege aardappelen zichtbaar gaat worden. De reden? De toenemende kosten die door de contracten onvoldoende gedekt worden.

o geeft de Spaanse krant Agronew Cas- “De Canarische Eilanden voeren deze sectilla y Leon aan dat het areaal extra tor aan met 1.290 hectare, waarvan 721 vroege aardappelen in Spanje licht daalt op Tenerife. Andalusië volgt, waar een dit jaar. “Hoewel dit voorlopige cijfers zijn, lichte afname van 5,9% van het areaal te geven de eerste vooruitzichten van opper- zien is, van 926 hectare in het vorige seivlakten voor het seizoen van 2022 van zoen tot 881 die de eerste ramingen van het ministerie van Landbouw aan dat het de MAPA voor 2022 laten zien. Cádiz is met aantal hectare dat bestemd is voor extra 550 hectare de provincie met het grootste vroege aardappelrassen dit seizoen met areaal die aan dit gewas is gewijd, gevolgd 1,8% zou kunnen dalen, van 3.287 in 2021 door Sevilla, waar een significante daling tot 3.228 aangekondigde hectares.” van 150 hectare naar 100 te zien is. De regio Murcia van haar kant leed aan een

lichte daling van 1,2%. Ten slotte is het opmerkelijk dat op de Balearen het areaal voor dit type aardappelrassen met 2,8% is gestegen tot 185 hectare.”

ANDERE GEWASSEN Ook Eduardo Arroyo, voorzitter van de Vereniging van Aardappelproducenten van Castilla y León (Appacyl), liet onlangs weten dat het aardappelareaal met wel 20 procent zou kunnen afnemen. “De meststoffen zijn meer dan het dubbele waard AGF Primeur 2 • 2022

Aardappelen ###

dan vorig jaar en de stikstofprijzen zijn DALING IN INDUSTRIEAARDAPPELEN verdrievoudigd. Telers zullen hun toe- Daarbij voorziet Javier dat de aardappelavlucht nemen tot andere gewassen, zoals realen bestemd voor de supermarkt gelijk erwten of zonnebloemen, dus in plaats zullen blijven vanwege overeenkomsten. van 20 hectare aardappelen te telen, zul- “De daling van het productieareaal zal het len ze dit areaal verdelen en andere pro- gevolg zijn van de daling van de industriducten telen.” Daarbij ziet hij dat de ener- ële aardappelen. De industrie heeft na een giekosten het grootste probleem vormen. lange strijd haar prijzen verhoogd, maar “De contracten liggen bijna 120% hoger niet genoeg voor de boeren om deze rasdan vorig jaar, dus de producenten denken sen te gaan planten.” erover om gewassen te telen die minder water nodig hebben, zoals zonnebloemen.” CONCURRENTIE TUSSEN DE TEELTEN De Franse telers, bij monde van de UNPT NIET WAARD (Franse nationale unie van aardappelDe sector kijkt aan tegen prijsstijgingen producenten) geven eveneens aan dat de van meer dan 20 procent. Volgens Appa- productiekosten sterk zijn gestegen en cyl bedroegen de kosten om een hectare dat nog niet te voorspellen is wat daarvan aardappelen te poten vorig seizoen 6.500 de gevolgen zijn als de aardappelen in het tot 7.000 euro. Dit seizoen is dat opgelopen voorjaar gepoot worden. Tegelijkertijd tot 8.000 – 8.500 euro. “Dit verschil moet ziet UNPT dat de prijzen van landbouwworden opgevangen door een verhoging producten (bijvoorbeeld granen of olievan de prijs van de contracten. Het is het houdende zaden) zelden zo hoog geweest niet waard als we een heel belangrijk deel zijn en verwacht dat dit de telers ertoe zal ervan niet kunnen dekken.” aanzetten hun gewasrotatie op ongewone parameters te baseren waardoor de conMINDER AANPLANT currentie tussen de verschillende teelten Ook in Sevilla wordt een afname van het hevig zal zijn. aardappelareaal verwacht. Javier Boceta, CEO van Meijer Iberica, wijst naast de CONTRACTPRIJZEN VOLSTAAN NIET stijgende productiekosten ook de slechte De Unie voorziet dat de toename van het export vorig seizoen en de aanhoudende aardappelareaal, die enkele jaren leek droogte aan als oorzaken van het afne- aan te houden, door deze nieuwe situatie mende areaal. “Veel aardappeltelers heb- zal worden beïnvloed. De contractvoorben ook fruitteelt en door de aanhoudende waarden kunnen daarbij een rol spelen. droogte hebben ze ervoor gekozen om de De Franse aardappeltelers observeren schaarse watervoorraden die er zijn, te dat de voorgestelde contractprijzen voor reserveren voor hun bomen. Bovendien 2022 niet volstaan om de verwachte hogeworden we geconfronteerd met een onge- re kosten in 2022 of de lagere contractprijkende stijging van de productiekosten. De zen in 2021 te compenseren. “De UNPT is kosten van de aardappelteelt zijn met naar van mening dat deze verhogingen tussen schatting 1.300 euro per hectare gestegen, +30 en +40 euro/ton zouden moeten ligalleen al door de stijging van de kosten gen, zodat de producenten positief kunnen van elektriciteit, diesel en meststoffen. reageren op de vragen en uitdagingen die Onder deze omstandigheden is het logisch in het verschiet liggen.” om te denken dat er minder aardappelen geplant zullen worden.”

5377_Optimum_Pub_Primeur_w185h65mm_2022-02-feb_NL_v1.indd 1

AGF Primeur 2 • 2022

VOORZICHTIG Matteo Zanarini van het Italiaanse bedrijf Zanarini Agromarketing meldt dat de Italiaanse aardappelsector, net als de collega’s in Frankrijk en Spanje, voorzichtig is en een vermindering van het aantal hectares overweegt. Hij ziet consumptiedaling in combinatie met kostenstijgingen als de oorzaak. Hij verwacht een consumptiedaling van zo’n 30 procent. “De retailhandel kan deze daling van de consumptie met 30 procent als gevolg van de veranderde omstandigheden door de pandemie niet opvangen. Maar ook de producenten moeten in 2022 het hoofd bieden aan een kostenstijging die in het gunstigste geval 20% zal bedragen. De eerste stap is het verkleinen van de oppervlakten om de productie enigszins te verlagen. Als elke Europese producent 5 procent van zijn areaal zou inkrimpen, zou dat volgens mij een redelijke optie zijn.” KOSTEN VERDELEN Daarnaast vindt hij dat er een concrete en professionele interactie met de retail tot stand moet worden gebracht. “Er moet worden nagedacht over de manier waarop de kosten moeten worden verdeeld en geabsorbeerd zonder dat alleen de producenten opdraaien voor de kosten.” Als niet tijdig wordt ingegrepen, is volgens Zanarini het slechtst denkbare scenario een productieoverschot met een ineenstorting van de noteringen en enkele landbouwers die zouden kunnen besluiten zich toe te leggen op andere gewassen die momenteel rendabeler zijn, zoals granen. (MW)  Bronnen: Aardappels.nl, Sevilla.abc.es, Burgosconecta.es, UNPT

14/02/2022 09:51

AGF-ster

AGF-ster Moniek Wisse:

“Aardappelen telen, verkopen en koken. Zo weet je precies waar een aardappel aan moet voldoen voor het lekkerste resultaat” De AGF-sector wordt gedomineerd door mannen. Met name op de commerciële afdeling zijn vrouwen sterk in de minderheid. Reden genoeg om AGF-vrouwen eens te vragen hoe zij zich staande houden in deze mannenwereld. Deze maand Moniek Wisse accountmanager Retail & Foodservice bij Schaap Holland.

it jaar werkt Moniek Wisse alweer 10 jaar bij Schaap Holland. Een bedrijf dat haar van kinds af aan bekend is, want haar grootouders en ouders lever(d)en al aardappelen aan de aardappelhandel van Ben Schaap, die in 1964 daarmee begon. Het familiebedrijf groeide uit tot een modern aardappelverwerkingsbedrijf dat aan iedere aardappelwens kan voldoen doordat het de hele aardappelketen in de hand heeft en met eigen rassen werkt.

Dat de banden met Schaap Holland al zover teruggaan, zegt natuurlijk al veel over het bedrijf. “Schaap Holland is een heel sociaal bedrijf. Ik heb heel veel lieve collega’s en ook de band met telers is heel goed. Toen vorig jaar ineens de afzet van frietaardappelen wegviel, verbraken sommige afnemers contracten met telers, maar wij hebben ons aan alle afspraken gehouden en het onze uitdaging gemaakt om de aardappels toch af te zetten. Daar ben ik wel trots op. Maar ook op het feit dat iedereen

De aardappelconsumptie staat onder druk, maar Moniek doet er alles aan om consumenten enthousiast te houden voor de aardappel. In de Schijf van Vijf zitten aardappelen in het koolhydraten vak, samen met rijst en granen. In vergelijking met die voedingsmiddelen onderscheidt de aardappel zich heel positief, zowel in gezondheid, voedzaamheid en duurzaamheid, benadrukt Moniek. “De aardappel past daarom goed in alle huidige trends: het is een plantaardig product, wordt lokaal geteeld, heeft een lage CO2-voetafdruk en een laag watergebruik en bevat, vergeleken met de andere koolhydraatrijke producten, méér voedingsstoffen, vezels en vitaminen.” Om het imago van de aardappel een boost te geven heeft de sector de handen ineen geslagen met de campagne Power to the Pieper. Daar steekt Moniek ook graag energie in. “Ik ben blij dat ik vanuit Schaap Holland hiervoor alle ruimte krijg. Ik geloof er sterk in, dat als mensen geïnspireerd en geïnformeerd worden, vaker aardappels gaan eten en dan eten ze vanzelf ook meer van onze aardappelen.”

Moniek kan prima haar mannetje staan in het bedrijf er de schouders onder zet. binnen het team van mannelijke collega’s. Bijvoorbeeld tijdens de hamsterperiode “Ze houden wel een beetje rekening met bij de eerste lockdown, waardoor ineens me. Aan haantjesgedrag doe ik lekker niet de vraag naar aardappelen bij retail gigan- mee.” Wat Moniek betreft heeft het eigentisch was. De Technische Dienst is toen als lijk alleen maar voordelen om als een van derde ploeg ingezet om alles voor elkaar de weinige vrouwen werkzaam te zijn. te krijgen. Ik hoefde gelukkig niet dat zwa- “Net als ik zijn het nog meestal vrouwen re werk te doen, maar zorgde elke dag voor die de boodschappen doen en voor het iets lekkers voor die mannen die we best eten zorgen, dus je hebt goed zicht op wat wel overvraagden.” daarin de trends en ontwikkelingen zijn en kan dat meenemen. Ik let altijd op wat De aardappel zit natuurlijk in het DNA van in het schap gebeurt. Ook houd je automaMoniek: “Ik heb altijd meegeholpen op het tisch meer rekening met vrouwen. We wilbedrijf van mijn ouders en nog altijd help den bijvoorbeeld 10 kg zakken frites voor ik elk seizoen mee met rooien.” Monieks de foodservice gaan aanbieden, maar dat interesse ging nog wat verder, naar de is voor die meisjes die vaak in een snackhéle keten. Daarom specialiseerde ze zich bar werken, veel te zwaar om te tillen. verder in het vermarkten van aardappelen. Daarom bieden we maximaal 5 kg zakken “Het is een prima combinatie. Aardappels aan en ik weet zeker dat ze daar blijer mee telen, aardappelen verkopen en aardap- zijn.” (ML)  pelen koken. Zo weet je precies waar een m.wisse@schaapholland.com aardappel aan moet voldoen voor het lekkerste resultaat.” AGF Primeur 2 • 2022

Koeling

Dubbelinterview met Erik Janse van Frigo Breda en Teun Messemaker van Easy Fresh:

“Logistiek is van A naar B met alle schakels ertussen, het mooie is dat wij al die schakels kunnen aanbieden” Internationale allianties beuken voor bedrijven vaak de deur open naar een groter marktaandeel en een stijging van de omzet. Dat is niet anders in de transportbranche in het algemeen en in de zeevrachtsector in het bijzonder. Logistieke bedrijven uit landen die een prominente rol spelen in de import en export van voedingsmiddelen uit overzeese gebieden doen hun voordeel bij samenwerkingen. Zo is Frigo Breda in 2011 lid geworden van het van oorsprong Spaanse Easy Fresh, een netwerk gespecialiseerd in koelen vriestransport met grote uitbreidingsplannen in met name ZuidAmerika.

meteen een deel van de huidige activiteiten verhuizen en gecentraliseerd worden. “In Breda gaan we dan in principe terug naar twee of drie magazijnen.”

Frigo Breda is gespecialiseerd in de logistiek van diepgevroren voedingsmiddelen, maar doet op het IABC ook verse groenten en fruit. Het verzorgt bijvoorbeeld de logistiek voor importeur Special Tom, dat een kantoor betrekt in het pand van Frigo Breda.

EASY FRESH rigo Breda is van oorsprong een dus het totale plaatje aan de markt wor- En in 2011 is Frigo Breda in zee gegaan warehouse, opgestart in 2000 in den aangeboden.” met Easy Fresh. “Easy Fresh is een Hazeldonk, waar diepgevroren frites wernetwerk gespecialiseerd in koelen den opgeslagen,” vertelt Business Deve- Het bedrijf, dat 95 werknemers in dienst vriestransport,” legt Teun Messemaker, lopment Director Erik Janse. “Gaande- heeft, beschikt over vijf magazijnen in Global Manager Seafreight van Easy Fresh weg werd de dienstverlening uitgebreid Breda met capaciteit voor de opslag van Nederland, uit. “Frigo Breda is daar lid van naar allerlei voedselproducten, meerdere 32.000 pallets. Binnenkort gaan enkele geworden. Want dat is precies het woord: opslagmodaliteiten met gekoelde, bevro- van die warehouses sluiten, niet omdat eigenlijk word je lid van Easy Fresh, waarren en ambiënte opslag, orderpicking en Frigo Breda afschaalt, maar net opschaalt. door je exclusief toegang krijgt tot alle ook transport en distributie van volledige Er is namelijk een nieuw koelvries- en tools van het netwerk. De initiator van of groupage-ladingen. In 2010 werd daar- distributiecentrum in aanbouw in Moer- het project is de Valenciaan Rafael Lieretoe Frigo Forwarding opgericht en kon dijk (cap 42.000 pallets), waardoor ook na, die in de jaren ‘90 voor zijn logistieke

“F

AGF Primeur 2 • 2022

Frigo Breda bouwt nieuw koelvries- en distributiecentrum in Moerdijk met capaciteit voor 42.000 pallets

kan direct bij ons in Moerdijk toekomen. RUIMTE AAN BOORD En we zullen ook keurmogelijkheden kun- “Voor ons ligt de grootste uitdaging in de nen aanbieden met een NVWA-kantoor. combinatie van de stijgende kosten en Logistiek is goederenbeweging van A naar de moeilijke zoektocht naar ruimte aan B met alle schakeltjes ertussen. Het mooie boord van de schepen,” vervolgt Teun. is dat wij al die schakels kunnen aanbie- “Van zodra je ruimte krijgt, neem je die, of den.” het nu snelle conventionele koelschepen of containerschepen zijn. Het belangrijkste BARENDRECHT VERSUS MOERDIJK gegeven is immers de transittijd. En die Ligt Breda dan niet buiten dé groente- en hoge prijzen zullen we vroeg of later zeker fruitregio met als zwaartepunt Barend- moeten doorrekenen naar de klant toe, recht en Ridderkerk? “Tja, elk nadeel heb want dat gebeurt nog steeds in beperkzijn voordeel. Het hart van de AGF-sector te mate. Dat de keten de meerkost blijft bevindt zich nog steeds in Barendrecht, ophoesten zal op den duur niet meer houdmaar de kracht van onze vestiging in baar zijn. Van Brazilië naar Europa is de Moerdijk is dat wij containers op de kade kost bijvoorbeeld maal twee. Nu is er tuskunnen ontvangen. Dat kun je in Barend- sen Zuid-Amerika en Europa wel altijd een recht niet. Er zijn niet gek veel logistieke onevenwicht, aangezien er meer handel bedrijven met directe aansluiting op de richting Europa gaat. En met de knelpunkade, koelvriesfaciliteiten en distribu- ten in de VS en China laat dat onevenwicht tiecentrum in één. Qua wegontsluiting zich nu nog iets harder voelen. Vanuit is Moerdijk overigens niet zo slecht, met Zuid-Amerika wil men graag wat meer directe toegang tot de A17 en A16. Je kan goederen sturen, maar het equipment is in principe alle kanten uit en je bent uit er simpelweg niet. Ook van Europa naar die drukte van Rotterdam weg. Zo ontlas- Zuid-Amerika zijn de tarieven gestegen. ten we ook de snelwegen A15 en A16, wat Heel veel zelfs. Wij doen regelmatig export ALLE SCHAKELS eveneens winst oplevert op milieugebied van frites van België en Nederland naar Erik beaamt: “Hoewel slechts 10% van door de reductie aan CO2-uitstoot,” weet Brazilië en dat is nu 10 maal duurder. Maar onze omzet momenteel direct gerelateerd Erik, die meegeeft dat Frigo Breda de dat kan eigenlijk ook niet anders, want is aan de frigo-warehouse activiteiten komende tijd op zoek moet naar 30 à 40 vroeger waren de prijzen belachelijk.” voor de goederen die ons via Easy Fresh extra werknemers voor de nieuwe facilibereiken, zal dat in de toekomst zeker toe- teit in Moerdijk. “Naast de capaciteit in de BINNEN 10 JAAR nemen met onze locatie in Moerdijk. Easy markt, en dan vooral de beschikbaarheid Easy Fresh legt zich toe op het overzeese Fresh zorgt voor de deep-sea aanvoer en van vervoerders op het VK, wordt dát de transport van gekoelde en diepgevroren wij van Frigo Breda zorgen dat de klant grootste uitdaging voor onze onderne- ladingen, maar de focus ligt op groenten direct toegang heeft tot koel- of vriesop- ming de komende tijd: het vinden van en fruit. “Onze concurrentiekracht zit slag op het Europese vasteland. Dat biedt voldoende goede werknemers voor ons hierin dat we met onze lokale connecties veel mogelijkheden voor importeurs van bedrijf in expansie.” in oorsprong en bestemming altijd bovenvlees, vis, groenten en fruit, want de lading op de handel zitten. Dat is een combinatie

maritieme activiteiten een aantal partners zocht. Na de overname van TPG door Tramaco zijn deze aandelen overgegaan naar Frigo. De eigen kantoren in Breda, Dublin, Valencia en Chili zijn kantoren van Frigo onder de naam Easyfresh. En dit jaar komt daar mogelijk een kantoor in Brazilië bij. Daar is Teun, die zich momenteel in Brazilië bevindt, nu volop mee bezig. “We bieden de klant een oplossing van A tot Z dankzij de onderlinge samenwerking tussen Valencia, Dublin, Breda, Chili en straks Brazilië. We ontzorgen de importeurs en exporteurs volledig door én het maritieme transport én de lokale logistiek te organiseren, van deur tot deur, inclusief het papierwerk. En dat kan op vele manieren. We kiezen uiteraard steeds voor de meest efficiënte oplossing. Zo kunnen we een container direct bij een Nederlandse importeur afleveren, maar moeten de goederen naar bijvoorbeeld Duitsland, dan kunnen we cross-docken in Frigo Breda en van daaruit de waren met de auto naar de Duitse klant voeren.”

AGF Primeur 1 • 2022

Koeling

We ontzorgen de importeurs en exporteurs volledig door én het maritieme transport én de lokale logistiek te organiseren, van deur tot deur, inclusief het papierwerk

die vrij uniek is. We willen alles in de hand hebben, inclusief warehouse. In Nederland helpt Frigo Breda ons hiermee. Maar we hebben eigenlijk wereldwijd contactpersonen. We willen in de toekomst in alle productielanden een kantoor. In Azië hebben we inmiddels een regionaal team en daar komt een spin-off die dit jaar echt zichtbaar gaat worden binnen de organisatie. En binnen tien jaar moeten we dan de belangrijkste speler worden op het vlak van AGF-stromen tussen de continenten.”

AGF Primeur 2 • 2022

Dat kan tellen als statement. En daarvoor zal het in Europa zeker op Frigo Breda moeten steunen. “Momenteel hebben we zo’n 70.000 palletplaatsen voornamelijk diepvries,” gaat Erik verder. “Maar met onze toekomstige terminalfaciliteit voor de opslag en distributie van temperatuur gecontroleerde voedselproducten zal onze capaciteit gevoelig uitgebreid worden. Qua warehousecapaciteit gaan we Europees veel meer meespelen. Als we de horizon plaatsen op 10 jaar, dan denk

ik dat die capaciteit zal verdrievoudigen,” waagt Erik zich aan een ambitieus cijfer. (PB/PDC)  Erik.Janse@frigobreda.com tm.nl@easyfresh-logistics.com

Column

Een gezond dieet kan 10 extra jaren aan je leven toevoegen Recent kwam ik een studie op het spoor waaruit blijkt dat je door gezonder te eten minstens 10 gezonde jaren aan je leven kunt toevoegen. Uiteraard is een deel van het effect toe te schrijven aan het eten van meer groenten en fruit. In de column van deze maand gaan we dieper in op deze studie. Goede voeding legt volgens de onderzoekers de basis voor gezondheid. Zij zeggen dat ongezonde voeding wereldwijd verantwoordelijk is voor zeker 11 miljoen doden en het verdampen van honderden miljoenen gezonde levensjaren. Om meer inzicht te krijgen in welke dieetaanpassingen het meeste effect hebben, besloten de onderzoekers om in kaart te brengen welke mogelijke verbanden er zijn vast te stellen.

Een optimaal voedingspatroon kan volgens de onderzoekers, ten opzichte van het Westerse dieet, bij 20-jarige vrouwen zorgen voor 10,7 extra levensjaren en bij mannen zelfs 13. Dit verschil kan mogelijk komen doordat vrouwen doorgaans sowieso al ietsje gezonder eten dan mannen. Mannen kunnen daardoor dan meer winst behalen. De bovenstaande cijfers gelden voor 20-jarigen, maar hoe zit dit dan bij ouderen? Ook voor deze groep hebben de onderzoekers goed nieuws: 60-jarige vrouwen zouden met een optimaal dieet 8 extra jaren kunnen winnen en mannen 8,8. Zelfs 80-jarigen kunnen profiteren, want deze groep kan er gemiddeld 3,4 extra jaren bij krijgen. Zoveel extra jaren kan je echter alleen winnen als je een streng dieet aanhoudt, waarbij je geen steken laat vallen. Daarom spreken de onderzoekers ook over een zogenaamd haalbaar dieet, dat realistisch is en daarom goed kan worden volgehouden. Hierbij zouden 20-jarige vrouwen 6,2 levens jaren kunnen winnen en de mannen 7,3. Het haalbare dieet zit zo’n beetje tussen het optimale en het Westerse dieet in. Het zou voor de meeste mensen geen probleem moeten zijn om dit vol te houden. Dit klinkt allemaal geweldig, maar hoe ziet het dieet er in de praktijk uit?

Optimaal is om dagelijks 400 gram groente te eten, maar met 300 gram kom je ook een heel eind. 200 gram of minder groente doet de gezondheid geen goed. Je kan dit ook zien in de vorm van porties, in dat geval zijn dagelijks 5 porties groenten het best. Hetzelfde geldt voor fruit. Het liefst zien onderzoekers dat we hiervan dagelijks 400 gram eten. Kom in ieder geval niet onder de 200 gram. Het beste is fruit dat wat minder zoet is, denk bijvoorbeeld aan blauwe bessen of kiwi. Je zou ook kunnen kiezen voor een banaan die net rijp is, maar zeker niet overrijp. Overrijpe bananen bevatten zeer veel snelle suikers.

Veel gezondheidswinst is ook te boeken door meer peulvruchten te eten. Dus linzen, doperwten, kikkererwten, tuinbonen en bruine bonen. Er is tegenwoordig ook pasta op basis van peulvruchten in de supermarkten te vinden, dus dat maakt het al makkelijk om meer peulvruchten te eten. Volkoren granen zijn ook gunstig, onder meer vanwege de vezels. Denk hierbij aan haver, bruine rijst, roggebrood of volkoren spelt. Volgens het onderzoek zouden we alle producten op basis van witmeel moeten vermijden en ook alle toegevoegde suikers moeten weren.

Dagelijks 25 gram noten eten zou eveneens levensverlengend werken. De gezondste noten zijn rauw of geroosterd, laat in olie gebakken noten liever links liggen. Notenpasta’s zijn een gemakkelijke manier om dagelijks meer noten te eten.

Het eten van veel rood vlees is volgens dit onderzoek niet aan te raden, dit kun je beter vervangen door gevogelte of vis. Specifiek haring wordt genoemd om op het menu te zetten. Af en toe een stukje rood vlees van goede kwaliteit is geen probleem, maar wees hier spaarzaam mee. Opvallend is dat een paar eieren in de week gezonder is dan helemaal geen eieren of juist heel veel. Kennelijk is er hier sprake van een U-curve, oftewel een ‘sweet spot’, bij 3 stuks.

Een beetje zuivel zoals yoghurt lijkt de gezondheid ook goed te doen, maar meer dan 250ml dagelijks is weer niet aan te raden, omdat het dan nadelig kan worden voor de gezondheid. Biologische zuivel bevat doorgaans wat meer omega 3 in vergelijking met de reguliere variant. Omdat het niet is na te gaan waar mensen in bakken, hebben de onderzoekers vetten en oliën buiten beschouwing gelaten. Doorgaans wordt extra vierge olijfolie gezien als één van de gezondere oliën. Geraffineerde olie is weer minder gezond. Gezonde groet,

Juglen Zwaan www.ahealthylife.nl Bron: Fadnes LT, Økland J-M, Haaland ØA, Johansson KA. Estimating impact of food choices on life expectancy: A modeling study. PLOS Medicine. 8 februari 2022;19(2):e1003889.

AGF Primeur 2 • 2022

Actueel

Bananen

Hoelang nog een banaan voor minder dan een euro?

In de top 10 fruitaankopen die het Nederlandse GroentenFruit Huis in juli van 2021 publiceerde heeft de banaan de appel van de eerste plaats verdrongen. De banaan is populair onder de consument. Naar verluidt eten we er met zijn allen in Nederland zo’n 720 miljoen per jaar. Ook in België is de banaan, met een gemiddelde jaarlijkse consumptie van 7,42 kilo in 2020, populairder dan de appel, waarvan in 2020 7,33 kilo pr persoon werd gegeten.

een onbelangrijk product dus voor ge tijd bananen voor 0,99 euro kon kopen, supermarkten en speciaalzaken. lijkt de weg omhoog ingezet te zijn doorVooral de supermarkten bepalen de prij- dat in december 2021 bekend werd dat de zen en over de prijs van bananen is er al contractprijzen voor 2022 die Aldi afsloot jaren discussie. Bananalink, dat zich onder voor de inkoop van bananen 0,09 euro per meer inzet voor een eerlijke en duurzame kilo hoger liggen dan in 2021. bananenhandel, liet weten dat de belangrijkste Latijns-Amerikaanse, Caraïbische MINDER VEELBETEKENEND en Afrikaanse producenten- en exportor- Toch geeft Bananalink aan dat deze prijsganisaties in de tweede helft van 2021 met stijging, die leidt tot een gemiddelde stijtoenemende kracht de hypocrisie aan de ging van 1,80 euro per doos, misschien kaak stelden van de grote afnemers, die minder veelbetekenend is dan het lijkt. De verwachten dat aan steeds meer sociale contractuele kiloprijs in 2021 was de laagen milieunormen wordt voldaan, terwijl ste ooit, volgens de lobbyorganisatie en er steeds minder wordt betaald. Toch lijkt daarbij stijgen de kosten dermate hard dat het tij nu te keren. Waar de consument lan- het maar de vraag is of de verhoogde prijs

AGF Primeur 2 • Actueel Bananen • 2022

daadwerkelijk meer van de productiekosten dekt. Zo spraken Zuid-Amerikaanse bananenproducenten en -exporteurs in een gezamenlijke verklaring afgelopen september en in januari opnieuw hun zorgen uit over de stijgende kosten. De bananensector heeft te maken met diverse prijsstijgingen. De kosten van kunstmest stegen tussen de 35 en 45 procent, kartonprijzen namen met 30 procent toe en plastic werd 45 procent duurder. Daarnaast noteerden de exporteurs een significante toename in de zeevrachtprijzen. Telers en exporteurs geven dan ook aan dat deze kosten een rechtstreeks en negatief effect hebben op de economische duurzaamheid en het concurrentievermogen van de bananensector, die onherstelbare schade heeft geleden door het toenemende optreden van natuurverschijnselen in de regio. De vraag is dan ook of de huidige prijsstijgingen de sector er bovenop gaan helpen?  Bronnen: Knack.be, Banalink.com, Nu.nl

Frank Vermeersch, AgroFair:

“Er moet een aanvaardingsproces zijn dat de bananen wat duurder worden” Frank Vermeersch, Customer Relations en Marcom Manager bij AgroFair, bekend van de Oké Fairtrade-banaan, verwacht van niet. Hij stelt vast dat het met de bananenketen – ook de Fairtrade-variant – al langere tijd bergafwaarts gaat. “Het is een problematiek waar iedereen mee te maken heeft en die voortkomt uit het systeem an sich, waarbij we in een neerwaartse spiraal van lage prijzen terecht zijn gekomen. Men weet niet een formule te vinden om iedereen min of meer tevreden te houden.”

oewel hij concurrentie ziet als noodzakelijk om de handel te stimuleren, wijst hij dit aspect tegelijkertijd ook aan als de oorzaak van de prijsdruk in de

bananenketen. “Concurrentiële prijzen en promoties zijn prima. Ik denk dat iedereen dat aanmoedigt, want dat kan een product ook een extra boost geven, alleen is het

probleem dat we nu in nogal wat gevallen met excessen zitten.” Zo merkt Frank op dat in het Westen een aanzienlijk percentage bananen voor minder dan een euro verkocht worden, terwijl de teler van diezelfde banaan in een bouwsel met golfplaten dak moet leven. “Dan denk je: Is dat wat wij willen? Ik ben ervan overtuigd dat niemand eigenlijk wenst dat een dergelijke situatie ontstaat. Toch ondervinden wij dat dit nog steeds moeilijk te doorbreken is.” Hij denkt dat de banaan het slachtoffer is van zijn eigen succes en ziet dat de lage prijs van de populaire vrucht in de retail nog altijd wordt gebruikt om consumenten naar de winkel te lokken. “De banaan

VOOR HET BESTE FAIRTRADE EN BIOLOGISCH GECERTIFICEERDE FRUIT T. +31(0)180 643 900

E. SALES@AGROFAIR.NL

WWW.AGROFAIR.NL

AGF Primeur 2 • Actueel Bananen • 2022

De beste vervanging van uw oude PROBA regelaar is een nieuwe PROBA regelaar

Op zoek naar de juiste balans tussen het rijpen van uw fruit en perfecte kwaliteit? Met de regelsystemen van VDH Products hoeft u zich hier geen zorgen over te maken. Onze PROBA 5 is de nieuwste generatie regelsystemen voor het rijpen van tropisch fruit. Net als alle VDH regelaars is de PROBA 5 betrouwbaar, veelzijdig, economisch en eenvoudig te gebruiken en daarom de beste optie om oudere systemen zoals de PROBA 110 te vervangen. Met de producten van VDH heeft u zelf de touwtjes in handen.

VDH Products BV Produktieweg 1 | 9301 ZS Roden +31 (0)50 302 89 00 | info@vdhproducts.com www.vdhproducts.com

VDH_PROBA-5_NL_210x148mm_210907.indd 1

07-09-2021 16:00

ON THE LEFTBANK WITH EXCELLENT CONNECTIONS TO HINTERLAND DESTINATIONS VIA MAINROADS AND SUFFICIENT BARGE CONNECTIONS TO THE IMPORTANT EUROPEAN PORTS. ©wimsuy

EFP being specialized in handling fruit and perishables (mainly bananas) situated at a multi purpose water related terminal containing: • 13600 sqm coldstore • 8100 sqm dry warehouse for export • Container hub & repair site of 17500 sqm and 500 reefer plugs STRENGTHS: • Expertise in stevedoring • Liable in Warehouse Management • Excellent Warehouse Management system with barcode scanning for track and trace • FAVV approved • Experienced and skilled employees to •

AGF Primeur 2 • Actueel Bananen • 2022

For further info do not hesitate to contact EFP directly on info@eurofruitports.com · www.eurofruitports.com

Actueel

Bananen zijn dan bananen die van 10.000 kilometer ver komen en die worden ook verkocht. Evenals bijvoorbeeld blauwe bessen en avocado’s. Daarnaast observeert hij dat van de vele andere Fairtrade-producten die op de markt zijn, er geen zijn die ook met dergelijke excessieve concurrentie te kampen hebben.

wordt nog steeds schaamteloos aangeboden voor 0,99 cent om een halve of een tiende procent van de markt in handen te houden. De banaan is blijvend het slachtoffer van die extreme concurrentiemaalstroom.” HET KAN WEL De bananenkenner wijst niet met de vinger naar de consument. “Het is de retail die deze situatie heeft gecreëerd. De retail heeft de consumenten op deze manier opgevoed. Er zijn meer producten die daar het slachtoffer van zijn geworden.” Toch is er voor de consument wel degelijk een

RUIMTE ONTBREEKT Doordat de markt met lage prijzen geconfronteerd blijft worden, ontbreekt ook de ruimte om bij te kunnen dragen aan aspecten die wel van belang zijn, constateert Frank. “Je moet ook marge overhouden om de dingen te doen, die de lage prijs in veel gevallen compleet onmogelijk maken, zoals aandacht voor herbebossing en milieu.” Hij ziet dat er wereldwijd veel aandacht is voor SDG’s (Sustainable Development Goals) en dat de bijbehorende voorwaarden automatisch ook worden opgelegd aan de bananenproducenten, zonder dat daarvoor marge beschikbaar wordt gesteld. Wat daarbij ook niet behulpzaam blijkt, is het woud aan labels waarvan Frank vindt dat het verwarrend is en soms ook afleidt van waar het echt om gaat: de lage prijs. “Omdat de publieke opinie daar gevoelig voor is, is er in de retail heel veel aandacht voor aspecten De nieuwe bananendozen van AgroFair als herbebossing, watermanagement of rol weggelegd. “Als men een eerlijke prijs het gebruik van plastic. Dat blijkt makkeaan de producent gaat betalen om een lijker aan de orde te stellen dan Fairtrade, menswaardig bestaan te rechtvaardigen, maar de telers hebben daar - buiten dat ze betekent dat dat de prijs in het Westen misschien in een wat gezondere omgeving naar boven gaat. Er moet een aanvaar- wonen – niets aan. In het Duits zegt men: dingsproces zijn dat de bananen in zijn “Erst das Fressen, dann die Moral.” algemeenheid wat duurder worden. Daar gaat in de doorsnee niemand armer van Hoewel Frank de ontwikkelingen rondworden.” Overigens ziet Agrofair, dat 25 om milieu toejuicht, mist hij daarbij dus jaar geleden als eerste de Fairtrade-ba- de aandacht voor de teler. “Er moet aannaan introduceerde, dat het wel kan. Lang dacht zijn voor allebei. Het lijkt of men niet alle groenten en fruit worden tegen bezig is een soort mistgordijn te creëren bodemprijzen verkocht. Hij merkt op om het maar niet over de lage prijzen te dat bijvoorbeeld in Nederland of België hoeven hebben.” Als voorbeeld noemt hij geteelde appels per vier verpakt duurder de biologische banaan waarvan de consu-

FRUIT AND VEGETABLES

AJQUALITY CONTROL

Keuring en controle van agrarische producten en voedingsmiddelen. Anthonie Kosten | +31613800060 | www.ajqualitycontrol.nl

AGF Primeur 2 • Actueel Bananen • 2022

Actueel

Bananen

ment al snel denkt dat hiervoor ook een STAP IN DE GOEDE RICHTING de-banaan zeker niet alle kosten dekt, stelt eerlijke prijs is betaald, terwijl de bei- Ondanks dat hij Fairtrade niet als het hij toch vast dat die ene dollar wel degelijk de aspecten los staan van elkaar. Frank definitieve antwoord ziet, noemt Frank verschil maakt, waarbij hij onderstreept pleit er dan ook voor om alle labels zoals het wel een flinke stap in de goede rich- dat de impact nog groter zou kunnen zijn bijvoorbeeld Rainforest Alliance ook te ting. “Geen enkel systeem is perfect, maar op bijvoorbeeld behuizing en scholing voorzien van een Fairtrade-label. “Dat tot nader order hebben wij nog nooit iets als alle beschikbare Fairtrade-bananen men die extra dollar krijgt, zou voor de beters voorgeschoteld gekregen. Als pro- ook als Fairtrade verkocht zouden kunteler een wereld van verschil maken.” Hij ducent is Fairtrade absoluut vele malen nen worden. “We vinden voorlopig nog ziet dat er steeds meer interesse komt in beter dan het vermarkten van een con- onvoldoende klanten om alle voorradige de biologische Fairtrade-banaan, maar ventionele banaan.” Desondanks is ook de Fairtrade-bananen als Fairtrade te verwaarschuwt om niet blind te staren op Fairtrade-banaan ten prooi gevallen aan kopen.” Als voorbeeld noemt Frank telers labels om ook de conventionele Fairtra- de negatieve prijsspiraal. “Fairtrade func- in Nicaragua die nu tot gemiddeld twee de-bananen hun verdiende plaats te geven. tioneert binnen de bananenwereld niet als containers Fairtrade-bananen per week “Als men bijvoorbeeld grotendeels biologi- een soort eiland. Wanneer de concurren- verkopen, terwijl er tientallen containers sche Fairtrade-bananen wenst, zullen de tie dermate ongezond wordt, dan kom je in staan te wachten die nu voor een appel en conventionele Fairtrade-telers ten langen dezelfde maalstroom als de conventione- een ei de deur uitgaan. Overigens geeft leste verweesd achterblijven. In veel tro- le bananen terecht.” Zo laat Frank weten Frank aan dat in 2022 de Fairtrade-prijpische gebieden is het namelijk onmoge- dat bijvoorbeeld de Fairtrade-banaan, in zen zijn opgetrokken. Daarbij waarschuwt lijk bio-bananen te telen.” Daar komt bij zijn beginjaren, zo’n 13 jaar geleden duur- hij dat de Fairtrade-banaan in samenhang dat ook de conventionele Fairtrade-ba- der was dan nu. “Dat heeft met volume te met de gehele bananenketen moet worden naan steeds duurzamer wordt geteeld. maken – toen werd er minder verkocht, gezien. Als de Fairtrade-banaan te duur “De regelgeving rondom het gebruik van dus was de marge hoger - maar ook met wordt, kan de retailer de keuze maken gewasbeschermingsmiddelen is voortdu- concurrentie.” Hoewel hij opmerkt dat de om een andere banaan in de schappen te rend stringenter geworden.” extra dollar per doos voor een Fairtra- leggen. “Uiteindelijk wordt de marge van

AGF Primeur 2 • Actueel Bananen • 2022

de teler gedicteerd door de prijs waartegen de consument bereid is een banaan te kopen of de prijs die de retailer bereid is te hanteren.”

COMMUNICATIE Hoewel een oplossing voor de excessieve concurrentie in de bananenketen waarschijnlijk een langdurig en complex proces zal zijn, denkt Frank dat communicatie in de hele keten zeker behulpzaam kan zijn. “We moeten niet met getrokken messen tegenover elkaar staan. In heel de keten moet er op de een of andere manier een dialoog kunnen ontstaan waarbij we uit die negatieve prijsspiraal geraken.” Daarbij ziet hij dat ook communicatie met de consument nodig is. “Eén van de uitdagingen is om het de consumenten duidelijk te maken wat er speelt. En als je dat weet, is het dan zo onoverkomelijk om wat meer aan een banaan uit te geven?” Frank merkt dat ondanks het Fairtrade-verhaal en de foto’s die het documenteren, het moeilijk is om tot de consument door te dringen. Hij observeert dat de Europese retail soms twijfelt aan Fairtrade. Buiten dat dit aan het Fairtrade-draagvlak in de supermarkten knaagt, heeft het ook invloed op

de communicatie daarover richting con- ve prijsspiraal. “Er zijn onder onze klanten sument. “De communicatiestroom moet supermarkten die al 20 jaar zaken doen helderder en directer zijn.” met dezelfde bananentelers. Daardoor is er geen sprake van anonimiteit en de retaiWEG UIT DE ANONIMITEIT ler weet hoe de Fairtrade-premie besteed Toch ziet Frank ook positieve ontwikke- wordt. Nu is het nog vaak zo – Fairtrade of lingen bij de retail in Europa waar super- conventioneel – dat in totale anonimiteit markten wel de juiste prijs betalen voor wordt gewerkt met jaarlijks een andere hun bananen en betrokken zijn bij de teler.” (MW)  leveranciers. “Eén van de sleutels tot het frank.vermeersch@agrofair.nl vinden van de juiste formule en het weg bewegen van de negatieve prijsspiraal, is www.agrofair.nl/ het onderhouden van langdurige relaties en het samen uitwerken van een langetermijnstrategie.” Hij ziet dat veel van de conventionele bananen worden afgezet op de spotmarkt met lage prijzen en anonimiteit tot gevolg. “Bij AgroFair focussen we echt op de samenwerking met onze partners. Elke Fairtrade-teler krijgt een jaarcontract en weet waar hij aan toe is vanaf 1 januari tot 31 december. Ze kunnen daardoor een begroting maken en weten vooraf al bijna hoeveel Fairtrade-premie ze zullen ontvangen.” Daarbij ziet Frank dat langdurige samenwerking, waardoor telers en retailers met elkaar spreken en elkaar kennen, een belangrijke rol kan spelen bij het doorbreken van de negatie-

Americold Your IMport Hub for Bananas in Rotterdam What we offer: • Fastest product availability due to unique location and special Banana licensing • Storage in Bonded Customs Warehouse • Customs, Transport and Distribution solutions • Inbounds possible with truck, barge or reefer vessels • IFS & SKAL certified • Flexible IT connections

Where you’ll find us: • Americold Rotterdam Warehousing B.V. • Keilestraat 9c | 3029BP | Rotterdam • E: Info.rotterdam@americold.com • T: +31 (0) 10 4780 075

AGRO Merchants is now part of Americold Learn more at: Americold.com

AGF Primeur 2 • Actueel Bananen • 2022

Actueel

Bananen

Franklin Ginus:

“Stop met vertragen en maak die banaan 100 procent duurzaam” Ook Franklin Ginus, die kan bogen op decennialange ervaring in de bananensector en als initiatiefnemer van BeFrank Bananen gericht was op het op de markt brengen van true-price (True Price) bananen, geeft aan dat prijs een struikelblok is bij het oplossen van de problemen in de bananenketen. “Producenten klagen al heel lang over de lage prijzen die zij krijgen vanuit de handel. Exporteurs geven aan dat zij een hogere prijs niet kunnen doorbelasten, omdat de supermarkten deze prijs niet willen betalen. Supermarkten klagen over te hoge prijzen, want de consument wil er niet voor betalen en zij moeten rekening houden met de concurrent. De regering geeft aan dat het een vrije markt is, dus de handel moet dit zelf oplossen. En er zijn consumenten die een 100% duurzame banaan willen kopen, maar deze wordt niet aangeboden door de supermarkten. Zo wijst iedereen naar elkaar waardoor er niets verandert.”

e bananenexpert heeft met een 100 procent duurzame banaan een banaan voor ogen die afkomstig is uit de biologische teelt, CO2-neutraal is van productie tot consument en die alle verborgen kosten op sociaal- en milieugebied volledig compenseert. Franklin verwacht dat een dergelijke duurzame banaan zeker haalbaar is als de keten de handen ineenslaat. Hij roept dan ook op om te stoppen met vertragen en de banaan 100 procent duurzaam te maken.

Hoewel het eng en spannend is, ziet Franklin transparantie als dé oplossing om uit te leggen hoe de opbrengsten in de keten worden verdeeld en om duidelijk te maken waarom het niet lukt om een 100 procent duurzame banaan op de markt te brengen. “Wanneer je een transparante keten creëert, dan ziet de consument waar het geld naartoe gaat en dan kan je als supermarkt uitleggen waarom een banaan nu eenmaal € 2,49 per kilo moet kosten.” Franklin heeft uit de eerste hand ervaren hoe inge-

KARSTEN BV Centrale Groothandelsmarkt 116 1051 LJ AMSTERDAM

AGF Primeur 2 • Actueel Bananen • 2022

wikkeld het is om een duurzame banaan tegen een duurzame prijs op de markt te brengen. “BeFrank Bananen heeft een 100% transparante banaan op de markt gebracht en is er helaas niet in geslaagd de keten de veranderen. Waarom is het volgens ons niet gelukt? Allereerst heb je volume nodig om impact te maken. Daarnaast heb je meer verkoopkanalen nodig die het aandurven de keten 100% te verduurzamen.”

T +31 (0)20 682 45 55 - F +31 (0)20 684 22 41 E-mail: info@ceka.nl - Internet: www.karstenfood.eu

COMPENSEREN UIT DE EIGEN MARGE Ook Franklin erkent dat prijs belangrijk is, maar vraagt zich af of dat moet gaan over de rug van een ander? “Wanneer je als supermarktketen vindt dat de prijs een enorm belangrijke rol speelt voor de consument, dan mag je een lagere prijs altijd compenseren vanuit je eigen marge. Dan pas kun je trots aan de consument vertellen dat prijs belangrijk is en dat je als supermarkt bereid bent daar zelf in te investeren. Hoe cool is dat!” Hoewel hij ziet dat er momenteel verschillende initiatieven worden ontplooid, ziet Franlink ook dat het niet voldoende oplevert. “Supermarkten die aangeven dat zij in 2025 een

leefbaar inkomen gaan betalen aan de plukkers, Fairtrade die al heel lang vecht voor betere prijzen en Rainforest Alliance die ook enorm graag een andere bananenketen zouden willen zien. Iedereen wil meer duurzaamheid, maar niemand denkt na over de toekomstige generaties, want deze generaties gaan uiteindelijk de prijs betalen voor ons gedrag van vandaag.” UIT JE BUBBEL Franklin ziet communicatie als een belangrijk middel om de cirkel te doorbreken. “Kom uit je bubbel en ga met elkaar praten. BeFrank heeft een poging gedaan en dat is helaas niet gelukt. Niet door het

concept, maar gewoon omdat je volume nodig hebt om impact te maken. De supermarkten vinden een 100% transparante banaan eng, bang om consumenten te verliezen. Twee kleine ondernemers met een enorme drive en de beste intenties voor de hele bananenketen is het niet gelukt, maar dat is niet erg zolang er vandaag maar partijen opstaan die het wel willen en kunnen laten slagen. Gek genoeg is onze missie dan geslaagd.” (MW)  franklin@befrank.world

freshconnection.be

AGF Primeur 2 • Actueel Bananen • 2022

BOOTH C-15 HALL 3.2. BERLIN

ALWAYS IN CONTROL OF YOUR RIPENING.

BRINGING SPACES UNDER CONTROL. Quality equipment is a precondition for optimum results in fruit cooling and ripening for a wide range of fruits, including bananas. Perfectly insulated fruit ripening rooms ensure satisfactory performance. BG Door has developed a superior range of gas-tight doors and ripening room equipment using high-grade materials and seals. A thorough assessment of your requirements enables us to prepare an exclusive tailor-made design for your facility. Making sure you’re always in control of your ripening. Searching for control? www.bgdoor.com

Actueel

Bananen

Laura Hoogland van Sunt over voedselverspilling:

“Importeurs staan te springen om iets beters met de bananen te doen dan ze te laten vernietigen” Precieze cijfers zijn lastig, de definities verschillen ook, maar duidelijk is wel dat de jaarlijkse wereldwijde voedselverspilling gigantisch is. De Verenigde Naties houdt het in haar Food Waste Index Report 2021 op een geschatte hoeveelheid van 931 miljoen ton aan verspild voedsel wereldwijd in 2019. De gevolgen daarvan zijn niet mals. De VN schat dat 8 tot 10 procent van de wereldwijde broeikasgasemissies toe te schrijven is aan voedsel dat niet wordt geconsumeerd.

nmiddels zijn er tal van initiatieven om afgeschreven voedsel toch nog te benutten. Zo is er bijvoorbeeld Too Good To Go, om voeding rond de houdbaarheidsdatum uit de supermarkt te redden, kun je soep van kromme groenten kopen en worden sinaasappelschillen tot zeep verwerkt. Of, zoals Laura Hoogland doet, je maakt bananenbrood van bananen die anders zouden worden vernietigd. In 2019 richtte zij Sunt op en focust met haar bedrijf op het benutten van afgekeurde bananen. “Van de 100 miljoen ton geteelde bananen wordt er wereldwijd door heel de keten ongeveer de helft verspild,” licht zij het ontstaan van Sunt toe. INNOVATIE IN HET BAKKERIJSCHAP Ondanks de gigantische hoeveelheden verspild voedsel, moet Laura vaststellen dat de consument nog weinig weet over verspilling, wat de impact daarvan is en hoe makkelijk het kan zijn om er iets tegen te doen. “Verspilling heeft ten opzichte van bijvoorbeeld CO2-reductie of Vegan een geitenwollensokkenimago gehad, al wordt dat nu wat minder. Als consumen-

Laura Hoogland, oprichtster van Sunt

ten eenmaal weten wat het probleem is en wat de impact ervan is, staan ze er zeker voor open.” Voor Sunt is de consument dus een belangrijk gegeven. “Het allerbelangrijkste is bewustwording bij de consument. Als zij snappen wat het probleem is en ons merk leuk gaan vinden, wordt het makkelijk om meer impact te maken. Want hoe meer je afzet, hoe groter de impact.” Naast bananenbrood in meerdere smaken, zijn ook granola en een nieuw nog aan te kondigen product dat dit jaar wordt gelanceerd, vooral verkrijgbaar bij grote retailers in de Benelux. Aan toegang tot de markten van Duitsland en Frankrijk wordt gewerkt, zo ook aan nieuwe producten. “We focussen ons op innovatie in het bakkerijschap, want dat is al decennialang bijna hetzelfde en daar heeft de ontwikkeling vooral gezeten in vermindering van het zoutgehalte of minder toevoegingen. We werken aan een alternatief voor een bestaand product, maar dan zoals wij dat maken: met fruit, minder vet en zo min mogelijk toevoegingen. Met alleen maar ingrediënten die je kunt uitspreken.”

THE BANANA FACTORY Daarnaast is Sunt momenteel druk met de bouw van hun, naar eigen zeggen ’s werelds eerste, Banana Factory waarin afgekeurde bananen tot bananenpuree worden verwerkt. Om leverancier van hun eigen belangrijkste ingrediënt te worden enerzijds, anderzijds voor bijvoorbeeld fabrikanten van smoothies en ijsmakers of sapproducenten. The Banana Factory zal midden 2022 in bedrijf genomen kunnen worden en is gericht op het verwerken van 3000 ton bananenpuree (6000 ton bananen) in het eerste jaar. “Binnen twee jaar daarna moeten we verdubbeld zijn en inmiddels zouden we, met het aanbod dat we krijgen aan bananen, het driedubbele kunnen doen. De importeurs staan te springen om iets beters met de bananen te doen dan ze te laten vernietigen.” Aanbod voldoende dus, constateert Laura. “We worden door allerlei partijen in Europa benaderd of we niet wat met hun bananen kunnen doen. Het probleem lijkt nog groter dan we initieel dachten. Alleen al in de havens van Rotterdam, Vlissingen en Antwerpen gaat het jaarlijks om zo’n

AGF Primeur 2 • Actueel Bananen • 2022

Actueel

Bananen

Door het maken van bananenbrood gaat Sunt de voedselverspilling te lijf

20 miljoen afgekeurde bananen. Daarmee zouden we een heel groot deel van de Europese pureemarkt kunnen bedienen. Dat wordt nu ingevaren vanuit landen als Costa Rica of de Dominicaanse Republiek. Zo meteen hoeft dat niet meer. Daardoor is het voor onze afnemers een hele makkelijke manier om te verduurzamen; ze hoeven alleen van grondstof te wisselen.” STANDAARD Laura legt uit dat als bananen aankomen in de havens ze zo hard als een baksteen moeten zijn om in het hele gestandaardiseerde verwerkingsproces richting retail mee te kunnen gaan. “Als het rijpingsproces al is gestart bij aankomst, dan worden de bananen afgekeurd. Wat wij binnenkrijgen varieert van groen tot geel met bruine vlekken.” Dat producten niet in het reguliere proces passen, is naast de kieskeurigheid van de retail en de consument, de grootste reden dat bananen afgekeurd worden. Het is gelijk ook de reden waarom

het verwerkingsproces in de nieuwe bananenfabriek met hindernissen te kampen heeft. “Als je een alternatieve route aan het vinden bent die veel hobbeliger en langer is dan de standaardroute met de producten, die aan de norm voldoen, maakt dat het proces complexer en duurder.”

COMPLEX Zo geeft Laura aan dat de standaard bananenpuree in de teeltlanden wordt gemaakt. “Daar zijn de loonkosten heel anders dan in Europa, waardoor het geen probleem is om veel personeel in te zetten om de bananen handmatig te pellen. We hebben een manier gevonden om het pelproces te automatiseren. Dat is veel complexer dan de reguliere manier.” Maar ook het verschil tussen de kwaliteit van de bananen speelt een rol. “Nu is het zo dat een hele doos bananen tegelijkertijd de rijpingskamer ingaat. Maar het kan zijn dat er in één doos zowel groene als gele bananen zitten. Die doos wordt dan afge-

Sunt stelt vast dat de consument nog weinig weet over verspilling, wat de impact daarvan is en hoe makkelijk het kan zijn om er iets tegen te doen

keurd en wij moeten per banaan de kleur gaan bepalen en kijken hoe die nog verder gerijpt moet worden of niet. Daarbij is veel meer handarbeid nodig dan in de standaardketen.” Overigens kan de bananenpuree van Sunt tegen een concurrerende prijs worden aangeboden. “Importeurs maken kosten om de bananen te vernietigen. Wij zorgen ervoor dat de importeurs minder kosten hebben aan de vernietiging, maar in plaats daarvan betalen zij ons een lager tarief om de bananen te verwerken tot puree. Daardoor kunnen wij dit proces opzetten en kunnen we concurreren met de standaard prijs van bananenpuree. Bovendien hebben we afspraken gemaakt met importeurs dat zij de kostenreductie die we teweegbrengen terug de keten in brengen. Zodat ook de teler profiteert van onze oplossing.” (MW)  Info@suntfood.com

Bronnen: Unep.org, Hetkanwel.nl

Bananen direct van de bron! Erex International B.V. Oosteinde 5 2991 LG Barendrecht / Holland T: +31 180 72 69 40 www.erexint.com / info@erexint.com

AGF Primeur 2 • Actueel Bananen • 2022

We help your bananas travel the world. With the acquisition of Kloosterboer Group in 2021, Lineage Logistics is able to store, move, and prepare fresh produce for our customers all over the world. A broader global network, more port locations, and more fresh focused value-added services. We offer full transparency on the supply chain and increase shelf life by shortening transit. That’s a fresh advantage in fresh produce.

LINEAGELOGISTICS.COM AGF Primeur 2 • Actueel Bananen • 2022

Actueel

Bananen Bananenpallets

lke dag gaan er miljoenen pallets de wereld over. Allemaal gemaakt van hout. Dat kan duurzamer, dacht Yellow Pallet. Ze gebruiken de stam van de bananenplant als houtvervanger. De vezels worden samengeperst tot ijzersterke blokken. Deze blokken vervangen de houten blokken die nu tussen de onderste en bovenste planken van de pallet zitten. Op deze manier is tot 30% minder hout nodig voor een pallet. 

Bananenonderbroekjes

ananenplanten geven één keer vruchten, daarna hakken de telers de planten om. De stam van de plant blijft achter als afval en wordt vaak verbrand op de plantages. Maar de Nederlandse start-up MUSA inmates heeft een manier gevonden om deze stammen te gebruiken: ze maken er lingerie van. De stam van een bananenplant bestaat uit drie

lagen: de buitenste laag heeft ruwe vezels, terwijl het binnenste deel juist heel fijne, fragiele vezels heeft. De laag daar tussenin is perfect voor het maken van lingerie: zacht en stevig genoeg. De vezels worden uit de stam gehaald. Die worden gedroogd en in elkaar gedraaid tot draad. Zo ontstaat het bananentextiel voor de lingerie. 

Voor al uw bananen

ABC Westland 666, 2685 DH Poeldijk T +31(0)174 - 63 86 66 / +31(0)174 - 21 02 00 • E info@anacogreeve.nl W W W. A N AC O G R E E V E . N L

AGF Primeur 2 • Actueel Bananen • 2022

Storage, checking and handling of climatecontrolled fruit

With us your fruit is in good hands. From arrival at the port to collection from our storage; we offer your product the best possible treatment. In our storage locations in Vlissingen and Kruiningen, the products are subjected to a quality check, after which they are stored and kept at the desired temperature until you want to transport the products further.

Kruiningen Cold Store

Vlissingen Fruit Terminal

+ 31 113 322 352 - Kruiningen | + 31 113 322 311 - Vlissingen | info@zzcoldstore.nl

www.zzcoldstores.com

Actueel

Bananen

De Groot Fresh Group: Kostprijs bananen flink gestegen Hoewel de eerste 18 weken van het jaar de vraag naar bananen traditioneel goed is en de marktprijs hoger, constateert Maik, samen met zijn collega’s verantwoordelijk voor het segment bananen bij De Groot Fresh Group, dat dit jaar een bijzonder jaar is ten opzichte van voorgaande jaren. “Er is een flinke prijsverhoging doorgevoerd vanuit de landen van herkomst.”

ij wijt het vooral aan de transportkosten die USD 1.500 – 2.000 per container stegen, toch gauw in de richting van USD 2 per doos. “Maar ook hebben de telers en verpakkers post Covid veel kosten gemaakt om veilig te kunnen werken.” Daarnaast geeft de bananenimporteur aan dat ook de prijzen voor karton, gewasbeschermingsmiddelen en kunstmest stegen. Alles bij elkaar goed voor een flinke prijsstijging die goed uit te leggen bleek bij de klant en de consument. “De prijsverhoging is uiteindelijk goed ontvangen door de klanten, juist door de vaste klanten die doorgaans vertrouwen hebben in onze kostprijsopbouw. Gelukkig begrijpen zowel de klant als de consument dat bananen veel te goedkoop in de markt waren en zien ze ons juist in deze vervelende tijd als langetermijnpartner. Wij maken geen misbruik van de prijsverhoging. Klanten hebben gezien dat we alleen de kostprijs verhogingen één op één doorberekenen.”

nenimporteur aan. “We hebben geen misbruik gemaakt van prijsverhogingen en onze klanten meegenomen in alle elementen op een zelfde manier zoals we dat ook doen als er prijsverlagingen zijn door bijvoorbeeld wijzigingen in de dollarkoers.” Overigens geeft De Groot Fresh Group aan dat de totale invloed van de toegenomen kosten en bijbehorende prijsstijgingen op de bananensector nog onduidelijk is. In elk geval kan het bananenteam vaststellen dat ze als gevolg daarvan geen klanten zijn kwijtgeraakt en het importvolume niet is afgenomen.

MEER PLANNING Op het logistieke vlak ziet het bananenteam dat de strubbelingen in de zeevracht bijna standaard voor enkele dagen vertraging zorgen. Zij geven aan dat deze situatie wat meer aandacht en planning vergt, maar doordat het over enkele dagen gaat, niet tot problemen leidt. Een ander aspect dat veel aandacht krijgt bij de Groot Fresh LANGETERMIJNSAMENWERKING Group is certificering. “Als de certificering De Groot Fresh Group geeft er de voorkeur en social compliance niet op orde is, doen aan om met zowel de klant als de leve- wij geen zaken,” laat de bananenrijper rancier een samenwerking voor de lange weten. termijn aan te gaan. Hoewel de stijgende kosten impact hebben, constateert de BIO-BANAAN bananenrijper dat de langetermijnrelaties De Groot Fresh Group is zowel importeur daardoor niet in gevaar zijn gekomen. Een als exporteur en heeft zich gespecialibelangrijk aspect daarbij is geweest com- seerd in het rijpen van bananen en exoten. municatie en transparantie, geeft de bana- “Een belangrijk aspect,” merkt Maik op.

AGF Primeur 2 • Actueel Bananen • 2022

“Als een product op de juiste manier wordt gerijpt, met de juiste begeleiding en onder de juiste omstandigheden, heeft dit niet alleen invloed op de smaak, maar draagt ook zeker bij aan de levensduur van het fruit. Het is belangrijk dat de bananen bij de consument nog een aantal dagen op de fruitschaal kunnen liggen. Het maakt verschil of dat twee of vier dagen is.” Vooral in de rijperij-activiteiten voor derden ziet De Groot Fresh Group dat er meer vraag komt naar biologische bananen. Hoewel de bananenimporteur het bio-segment op de voet volgt, zijn bio-bananen nog geen onderdeel van het assortiment. De reden is dat door het ontbreken van gewasbeschermingsmiddelen de bio-bananen wat gevoeliger zijn waardoor er een relatief hoge kans is op kwaliteitsproblemen. En daarbij ziet het bananenteam dat de consument wel geïnteresseerd is in bio, maar niet in de bijbehorende, wat hogere, prijs wat groei van het segment zou kunnen remmen. “We weten niet of het bio-segment wel toe zal nemen. Wij kunnen dit niet bepalen, maar zijn er ook niet zeker van dat het daadwerkelijk toe zal nemen.” Toch verwachten zij dat het bio-segment steeds meer van een trend tot een standaard zal uitgroeien en stellen vast dat de vraag veelal regionaal wordt bepaald; bijvoorbeeld in West-Europa of Scandinavië is er veel meer aandacht voor biologisch dan in Zuid- of Oost-Europa. “Op het moment dat die landen daar ook meer aandacht aan gaan besteden, zit er veel meer toekomst in dan nu.” (MW)  info@degrootfreshgroup.com

TopTec V2.0 Ripe Technology • • • • • • • • • • • •

Better taste Long Shelf life Great quality Maturing uniformly Perfect colour Weight stabilization during ripening Suitable for banana’s,mango, avocado and other fruits Energy saving Fast ripening Easy cleaning Perfectly controlled bij Proba 5 Our fans meet ErP 2015 standards

Cooling Systems Holland uses natural refrigerants in it’s cooling cycle.

coolingsystemsholland.nl Zoltstede 10, 8431 HM Oosterwolde • The Netherlands Telefoon +31 (0)592 530 310 info@coolingsystemsholland.nl AGF Primeur 2 • Actueel Bananen • 2022

Actueel

Bananen

Van der Lem b.v. Hét beste adres voor het rijpen van uw bananen. Ook gespecialiseerd in biologische bananen.

www.vdLem.nl 46

AGF Primeur 2 • Actueel Bananen • 2022

Resistent zetmeel uit groene bananen

Ultrasnelle pyrolyse voor waterstof uit bananenschillen

ij toeval ontdekten bananentelers Krista en Robert Watkins dat van bananen meel gemaakt kan worden en een bron van resistent zetmeel. Op een dag, toen Robert de vrachtwagen aan het laden was, reed hij met een heftruck over een tros bananen en zag binnenin iets dat hij op poeder vond lijken. Het echtpaar begon meel te maken van hun groene bananen en kreeg positieve reacties. Ze namen contact op met voedingswetenschappers en medici en

plotseling waren ze zich ervan bewust dat ze een baanbrekende ontdekking hadden gedaan. Ze zeiden: ‛Wij zijn een internationaal geaccrediteerd laboratorium voor het testen van resistent zetmeel en jullie hebben ons zojuist de rijkste bron gestuurd die iemand ooit in de hele wereld heeft getest,’” aldus Krista. Resistent zetmeel wordt aangeprezen als een superfood dat bijdraagt aan een gezonde spijsvertering en de darmen beschermt tegen ziekten. 

resistent zetmeel uit groene bananen, foto news.com.au

ehalve de banaan, blijken ook bananenschillen goed geschikt voor het winnen van grondstoffen. Zwitserse onderzoekers hebben nu een ultrasnel biomassa-splitsingsproces gecreëerd dat gebruik maakt van f lit slichtbest ra ling om gedroogde biomassapoeders zoals bananenschillen om te zetten kasgassen kan verhogen,” zegt in waardevolle gassen en vaste Ioanna Dimitriou, een expert stoffen, waaronder waterstof in de thermochemische omzeten biochar. “Dit is een nieuwe ting van biomassa en afval aan thermochemische route voor de Universiteit van Nottingde productie van waterstof ham, VK. “Het levert ook een uit biomassa-afval zonder de hoge opbrengst aan biochar op noodzaak om de reactor van - momenteel een veelbelovende extra warmte te voorzien, oplossing voor bodemvastlegzoals bij conventionele pyroly- ging die aanzienlijke klimaatse, wat de kosten en de broei- voordelen kan opleveren.” 

Luik Natie Coldstore

The shortest way for fresh or frozen cargo from Producer to customer www.luiknatie.be AGF Primeur 2 • Actueel Bananen • 2022

Actueel

Bananen

Ecuador zet in op duurzame bananenteelt Covid-19 heeft alle landen in de wereld getroffen op het gebied van de volksgezondheid, maar ook op economisch niveau. De internationale logistiek stortte in, vluchten werden geannuleerd, het was een chaos in de havens en contracten werden opgezegd. Kortom, een totale economische crisis. “Maar de Ecuadoraanse bananensector toonde, ondanks de gezondheids- en logistieke obstakels, veerkracht en in 2020 werd een record in de bananenexport genoteerd met een stijging van 9,92% ten opzichte van 2019. Van de 380 miljoen kartons die in 2020 werden geëxporteerd, kwam 26,5% naar Europa,” aldus Fátima Garcia van het ministerie van Productie, Export, Investeringen & Visserij en Andrea Boekhoud Montoya van Trade & Investment Office of Ecuador in Nederland.

eze gezondheidscrisis heeft de Ecuadoraanse bananenproducent gesterkt in het streven naar de principes en praktijken van duurzame productie, aldus het team van het handelsbureau en het ministerie. “De vooruitgang en prestaties van de Ecuadoraanse bananensector op het gebied van duurzame productie gaan hand in hand met de doelstelling om bij te dragen aan de ontwikkeling van het land door middel van de duurzame productie en afzet van bananen.” KLEINSTE CHEMISCHE VOETAFDRUK Het Trade & Investment Office van Ecuador en het ministerie zien dat de aspecten van duurzaamheid, zoals financieel ren-

maximaal 25 keer per jaar is waar in andere landen van de regio het gemiddelde meer dan zestig cycli per jaar bedraagt.

RUIMTE VOOR VERBETERING Het Trade Office en het ministerie zien dat de vooruitgang op het gebied van kwaliteit en duurzaamheid in de Ecuadoraanse bananensector groeiende is waardoor het land, sinds 10 jaar, wereldwijd de exportleider is. Het team is zich er echter van bewust dat er ruimte is voor verbetering.

BIJNA 200.000 HECTARE BANANEN Volgens de Survey of Surface and Continuous Agricultural Production (ESPAC) 2019, gepubliceerd in mei 2020, en volgens dement, arbeids- en sociale gelijkheid, en het ministerie van Landbouw, is er 190.381 milieubescherming, zijn geborgd in sterke ha bananen in Ecuador. Daarvan is 49,75% wetgeving die Ecuadoraanse producenten ha eigendom van producenten met meer aanmoedigt en ondersteunt. “Dit heeft dan 100 hectare; 31,21% is eigendom van belangrijke resultaten in de bananenproducenten tussen 30 en minder dan 100 teelt en internationale promotie mogelijk hectare; en 19,03% is eigendom van progemaakt, waardoor Ecuador de onbe- ducenten van meer dan 0 tot minder dan twistbare leider in duurzame bananen- 30 hectare. (MW)  teelt in de wereld is geworden. Bovendien amontoya@produccion.gob.ec is Ecuador het bananentelende land in de regio Noord- en Zuid-Amerika met de kleinste chemische voetafdruk. We hebben ook belangrijke resultaten geboekt op het gebied van milieugezondheid en dus bodemgebruik en biodiversiteit.” Het team geeft aan dat wat de cycli van Sigatoka-ontsmetting betreft, dit in Ecuador

AGF Primeur 2 • Actueel Bananen • 2022

Machines

Optische sorteerlijn voor pootgoed bij Meijer Potato

Michel Remijn, RMA Techniek:

“Sorteren op volume in plaats van afmeting of gewicht” Zoete aardappelen zijn in. En dus heeft RMA-Techniek, een specialist in machinebouw voor de aardappelbranche, niet zo lang geleden een sorteerlijn voor zoete aardappelen geleverd aan Nedato. Een gelijkaardige volautomatische optische machine is nu in aanbouw voor gewone aardappelen, meer bepaald met het oog op de pootgoedveredeling voor de proefvelden van Meijer Potato. “Ik kan geen ander pootgoedhandelshuis opnoemen die zo’n installatie heeft. Meijer Potato is daar absoluut uniek in,” vertelt Michel Remijn van de machinebouwer uit ‘s Heer Arendskerke.

“W

ij bouwen al 15 jaar lang machi- locaties in Nederland en Europa bestemd nes voor het keuren en bemonste- is, handmatig tellen, wegen en over de ren van aardappelen. De laatste 10 jaar diverse zakken verdelen.” hebben wij allerlei camerasystemen ontwikkeld om verschillende kwaliteitsbe- WASSEN EN DROGEN palingen te doen en daar hoort sorteren De oplossing van RMA-Techniek is gebanatuurlijk ook bij. Onze zoete aardappel- seerd op een 3D-camera die voor de maatverwerkingslijn die we bij Nedato, een verdeling niet het gewicht, maar het voluaardappelleverancier voor de retail, food- me van de knollen bepaalt. Maar voordat service, export en verwerkende indus- de (zoete) aardappelen door de camera’s trie, hebben opgeleverd, sorteert de zoete gescand worden, worden ze gewassen en aardappelen in zes verschillende maten. gedroogd. Michel Remijn legt uit: “Via een En ook bij Meijer Potato, een aardappelve- kantelaar vallen de knollen in de wasinredelaar en pootgoedleverancier, moeten stallatie, waar ze worden ingeweekt en ze straks niet meer het pootgoed, dat voor het zand door de wrijvende en schurende de verschillende proefvelden op meerdere beweging van het bubbelen los komt te zitten. We doen het niet met borstels, omdat die het product kunnen beschadigen. De schil van zoete aardappelen is trouwens net iets gevoeliger dan die van aardappelen. Daarna worden de knollen onder middendruk gespoeld op een spijlenband, vanwaar ze Vullen van kratten die automatisch worden aangevoerd bij Nedato.

AGF Primeur 2 • 2022

overgaan op een rollenband die ze door lagedruk luchtmessen heen loodst. Daar komen ze handdroog uit, wat belangrijk is tegen schimmelvorming. Over het hele traject wordt het product overigens zacht behandeld om geen beschadigingen op te lopen, want ook die werken schimmel en rot in de hand. Op de leesband kunnen medewerkers er nog de slechte exemplaren uithalen, en dan belanden de (zoete) aardappelen op een doseerband die ervoor zorgt dat ze allemaal achter elkaar komen te liggen. Zonder cupjes, gewoon netjes mooi achter elkaar op een vlakke band. En dan is het de beurt aan de camera.”

MAXIMUMLENGTE RMA Techniek heeft de mogelijkheid om op lengte, breedte, hoogte, vorm, vierkantsmaat en volume te sorteren. Bij zoete aardappel zet het bedrijf 3D-camera’s in om op volume te sorteren. “Maar we stellen ook een maximumlengte in,” vertelt Remijn, “want een lange smalle zoete aardappel kan bijvoorbeeld niet in dezelfde kwaliteitscategorie worden verkocht.” Bij het pootgoed van Meijer Potato wordt op vierkantsmaat gesorteerd. “Voor de pootgoedveredeling van Meijer Potato en de zoete aardappelen van Nedato is de 3D-camera een fantastische oplossing. In plaats van op afmetingen of gewicht te sorteren, doen we het op volume. Want wegen zorgt voor grote uitdagingen als je met grote volumes werkt. Nu kunnen wij met één camera met 4 sporen in 6 verschillende maten sorteren waar er anders meer weegsystemen voor nodig zijn.” LEPELS De mooi opgelijnde (zoete) aardappelen worden, naargelang het door de 3D-camera opgemeten volume, door lepels van de band geduwd naar een dwarsband voor de overeenkomstige maatvoering. Daarna

lepels duwen zoete aardappel naar een dwarsband

citeitsbeperking volledig bepaald wordt “Bij Meijer Potato moet een man of 4 veel door het oplijnen en het mechanisch uit- zwaar werk verzetten: het product aanwerpen. “Zoete aardappelen hebben ove- voeren, handmatig tellen, wegen, enz. Die rigens een iets lagere capaciteit dan aard- stapjes worden nu allemaal geautomatiappelen, omdat het iets lastiger is om die seerd. Met maximaal 2 mensen zullen ze achter elkaar op te lijnen,” weet Remijn. de hele pootgoedveredeling kunnen doen. Maar capaciteit is hoe dan ook geen pro- Dat zorgt dus voor een sterke arbeidsverbleem: de lijn bij Nedato verwerkt onge- lichting. Ook bij Nedato hebben ze flink veer 3 ton per uur. In twee maten sorteren kunnen besparen op personeel en het syskan het camerasysteem tot 1.000 stuks teem met een 3D-camera is overigens minper uur, maar systemen zijn in verschillen- der duur dan een complexe weeginstallade breedtes en capaciteiten verkrijgbaar. tie,” belicht Michel de efficiency-voordelen.

DEFECT ANALYSER RMA-Techniek voorziet haar oplossingen worden de knollen afgewogen en verder Voor vierkantsmaatbepaling is de 3D-ca- van een netwerkopslag dat aan het comgetransporteerd naar kratjes die automa- mera volgens Michel het meest betaalba- putersysteem van het bedrijf in kwestie tisch worden aangevoerd en bij Nedato re, maar ook het meest correcte meetsys- gekoppeld kan worden, zodat heel eenvougevuld tot vooraf ingesteld gewicht. Is het teem. “Maar wil je aan kwaliteitsbepaling dig alle data kunnen worden afgehaald. krat vol, dan voert de transportband het gaan doen, dan moet je eigenlijk met deep “Net zoals bij de machines zelf leveren we naar de afpakpositie, waar de zoete aard- learning aan de slag. Zo hebben we onze ook daar maatwerk af, want iedere klant appelen nog netjes kunnen worden bijge- defect analyser ontwikkeld die het hand- heeft zijn eigen wensen en vereisten.” Het schikt. “Het lepelsysteem is voor zoete matige tarreerproces op de keurtafel kan bedrijf levert haar machines en verweraardappelen en pootgoed delicaat genoeg, gaan vervangen. Met die oplossing, die op kingslijnen wereldwijd en naast de focus voor fruit zou het dat natuurlijk niet zijn. afwijkingen classificeert zoals bijvoor- op aardappelen en uien, voorziet het met Dan heb je weer andere oplossingen nodig. beeld groen, groeischeuren, zilverschurft haar 3D-camera’s ook oplossingen voor de Maar je kiest natuurlijk altijd voor de een- of vreterij, zijn we naar de Interpom beurs sectoren van groenten en fruit, vlees, kaas, voudigste en meest betrouwbare metho- geweest.” vis en schelpdieren. (PB/PDC)  de,” vertelt Remijn. De camera kan tot 400 info@rma-techniek.nl stuks per minuut aan, waardoor de capa-

Sampling: French fries cutters, Underwater weighers, Peelers, Washers, Length measurements, Square size sorters, Salt baths, Selection tables and Registration Systems. Handling: Casepackers, Crate wrappers, Robot crates handling, Palletizers, Wrappers, Topsheet Dispensers and Tilters

AGF Primeur 2 • 2022

Logistiek

Directe zeeroute Mexico – Rotterdam nu echt van start? klanten. Er zijn bedrijfsforums om exporteurs te voorzien van informatie en handvatten rondom ontwikkelingen en trends op gebied van bijvoorbeeld marktomstandigheden, logistiek, onderzoek en certificeringen. En we gaan samenwerkingen aan met aanbieders van kwaliteitsverbeterende oplossingen. Partners zijn bij voorkeur bedrijven en organisaties uit Nederland en Mexico zoals Holland House Mexico en de ambassades.”

VERKORTEN VAN DE VAARTIJD Lia pendelt heen en weer tussen Nederland en Mexico. Momenteel verblijft ze weer in Mexico, tussen de avocadovelden en dichtbij de telers. Een van de kwaliteitsverbeterende activiteiten waar ze zich de laatste jaren mee bezighoudt, is het opzetten van een directe scheepvaartverbinding tussen Mexico en Europa. “Een Lia te midden van Frank Ocampo en Elena Rogojnikova van Hagé International thema wat naar voren blijft komen is de lange transittijd vanuit Mexico naar de Een directe scheepvaartverbinding van Mexico naar Rotterdam. Europese markt. Er wordt altijd gevraagd Liever vandaag dan morgen. Na bijna drie jaar van onderzoeken, aan ons waarom het verschepen zo lang duurt. Schepen uit Peru bijvoorbeeld, zijn voorbereiden, plannen, testvaren en wachten… vooral veel wachten, een week korter onderweg dan uit Mexico, lijkt het erop dat de vaste lijndienst vanaf aankomende zomer echt terwijl de Peruaanse havens verder van van start gaat. “Een directe zeeroute betekent een boost voor de Rotterdam liggen. En een week verschil Mexicaanse export,” aldus Lia Bijnsdorp van United Producers of is veel voor vers fruit. Dat het verschepen van Mexicaanse producten langer duurt, Mexico. komt omdat er naast havens in Mexico ook nited Producers of Mexico (UPM) ook is er een sterke binnenlandse con- havens in bijvoorbeeld Verenigde Staten of is opgericht in 2016 met als doel de sumptie. Toch is er zoveel productie dat de Centraal Amerika worden aangedaan. Dit agro-export vanuit Mexico naar de Euro- Europese markt groei laat zien.” vertraagt enorm. Genoeg redenen om ons pese markt te verbeteren en te vergroten. sterk te maken voor het verkorten van de “In het begin lag de focus vooral op het MEXICAANSE PRODUCTIE KOPPELEN vaartijd, wat ook kwaliteiten productverversterken van de positie van Mexicaanse AAN EUROPESE MARKT lies reduceert.” telersorganisaties op de Europese markt,” Wat UPM eigenlijk doet is een brug bouvertelt Managing Director Lia Bijnsdorp. wen tussen de Mexicaanse export en de EERSTE PROEFVAART IS EEN FEIT “De opgedane kennis vormde de basis voor Europese import. “Hoe? We organiseren UPM heeft in 2019 voor het eerst op de ons huidige businessmodel, waarin ‘ver- onder andere handelsmissies om Mexi- deuren geklopt van grote rederijen. “Bij beteren’ het sleutelwoord is. De positie caanse exporteurs kennis te laten maken deze rederijen is het vooral een kwestie van Mexicaanse producenten internatio- met de Europese markt. Vaak is dit gekop- van grote volumes en Mexico heeft niet naal versterken is namelijk alleen moge- peld aan bedrijfsbezoeken en deelname genoeg volume om via hen een directe lijn lijk als de verschillende aspecten in het aan een internationale beurs. De volgen- te vullen. Dat Europa wel degelijk een inteexportproces verbeterd worden.” de handelsmissie is gepland in april, wat ressante markt is voor directe verschepgecombineerd wordt met de Fruit Logis- ing, bleek wel toen we in contact kwamen Mexicaanse exporteurs, en dan vooral tica. Daarnaast arrangeren we matchma- met kleinere gespecialiseerde rederijen de telers, willen volgens haar maar wat kings waarin exporteurs daadwerkelijk zoals Seatrade. Deze schepen zijn vollegraag exporteren, maar zijn daarop niet rond de tafel gaan met potentiële nieuwe dig gericht op het vervoeren van verse en altijd voorbereid. “Mexico heeft lange tijd een gemengd imago gehad op de EuropeVanaf het moment van verschepen tot aan het consumptiemoment gaan er helaas nog behoorse markt. Er liggen echter zoveel kansen. lijk wat avocado’s verloren. UPM zet zich in om productverlies sterk te minimaliseren. Bijzonder Mexico is bijvoorbeeld ’s werelds grootgenoeg is er in Mexico weinig tot geen verlies, de bladeren, de schil en zelfs de pitten worden ste producent van avocado’s, ongeveer 30 gebruikt voor quacemole (vrucht), olie (pitten) of compost voor bio-productie (schil). “Werkelijk procent van de totale wereldproductie. En alles wordt benut,” aldus Lia. “Zo werken we in Mexico samen met voedselbanken om avocado’s de teelt groeit nog steeds. Het merendeel die niet verkocht kunnen worden een nieuwe bestemming te geven.” hiervan gaat naar de Verenigde Staten en

AGF Primeur 2 • 2022

diepgevroren producten. Ze hebben naast een grote koelruimte in de buik van het schip voor pallets, bovenop ruimte voor koelcontainers. Dit maakt het verschepen wel extra uitdagend, maar het is voor ons momenteel de enige manier om een directe zeeroute op te zetten.”

In 2020 werd een begin gemaakt met het plannen van een eerste proefvaart van Veracruz naar Rotterdam, een gecombineerde vracht met avocado’s en limes. In september was het zover. Lia: “Het schip deed er 14 dagen over, een groot verschil met de 24 dagen van een normale verscheping. Daarna hebben we alles in het werk gesteld om een vast programma op te zetten, maar de coronalockdowns gooiden roet in het eten. Met name de vraag naar limes daalde sterk als gevolg van de horecasluiting. Er was te weinig markt om elke twee weken te kunnen varen.” VOLDOENDE VOLUMES BIJEENBRENGEN Vervolgens zette UPM met behulp van financiële partners samenwerkingen op om voldoende productvolume bijeen te krijgen. “In de loop van 2021 was er weer volop vraag naar Mexicaans product en hebben we een comité gevormd met de internationale organisaties voor zachtfruit-, mango- en lime-exporteurs. Om de achterban mee te krijgen is er voor exporteurs een pre-registratie opgezet. Daaruit blijkt dat er voldoende interesse en productvolume is. Natuurlijk duurt het even voor mensen het aandurven zich voor een aantal vaarten in te schrijven, maar vooralsnog ziet het er positief uit. We merken dat voordelen van een directe lijn beginnen door te dringen. Een verkorte transittijd over zee is aantrekkelijk voor importeurs, het bevordert de kwaliteit van het fruit en vermindert daardoor de kans op productverlies. Een korte transittijd is ook financieel aantrekkelijk, omdat de producten sneller op de eindbestemming aankomen en betalingen dus sneller binnenkomen. En bovenal betekent het verkorten van de vaartijd met tien dagen een flinke vermindering van de CO2-uitstoot.”

Green Chile, het schip waarmee de proefvaart werd gedaan

en al gecharterd en visten wij achter het net. Wel zijn de voorbereidingen en de gesprekken met de rederijen altijd doorgegaan. De directe lijn gaat naar verwachting vanaf de zomer echt van start.”

doen. Met partner HDG worden de producten in de haven van Rotterdam nogmaals gecontroleerd, zodat we de productkwaliteit volledig beheersen vanaf het moment dat het fruit wordt ingepakt tot aan het moment van aankomst. Ook werken we ELKE TWEE WEKEN EEN DIRECTE LIJN bijvoorbeeld samen met Liquidseal, een Het is de bedoeling om jaarrond elke twee vloeibare seal voor fruit wat de houdbaarweken een vaste afvaart te organiseren heid verlengt om productverlies te reduvanuit Mexico naar Rotterdam. De belang- ceren. En ook met Otflow, matten die de rijkste exportperiode voor avocado’s naar luchtcirculatie in containers verbeteren, Europa begint in augustus en loopt door hebben we goede ervaringen. Daarnaast tot februari/maart. Daarna komt Peru op zijn we in gesprek met FreshForwardRail, de markt en is Mexico minder interessant. voor het vervoeren van containers per De mango-export begint in januari, met trein na aankomst in Rotterdam. Er is al grotere volumes vanaf het moment dat een lijn van Rotterdam naar Valencia en de avocado-export afloopt. Naast vers naar Barcelona en er komt ook een roufruit valt ook het vervoeren van verwerkt te naar Rusland met een gekoelde trein. fruit, fruitsappen en diepgevroren fruit Interessant, gezien Mexico veel vraag tot de mogelijkheden. Lia merkt op dat het kent vanuit Oost-Europa. Bovengenoemde haar niet snel genoeg kan gaan. “Mexico oplossingen dragen allemaal bij aan het is gewend om naar de Verenigde Staten verbeteren van kwaliteit én het bevordete exporteren, de Europese markt is vrij ren van duurzaamheid.” (CH)  nieuw. Er zijn wel Mexicaanse spelers die al zover zijn, maar de vele dagen op lia.bijnsdorp@upmeurope.nl zee blijven een nadeel. Om de positie van Mexicaans product op de Europese markt voor te lange termijn te versterken, is het verbeteren van productkwaliteit het allerbelangrijkste. Het verkorten van de transittijd speelt daarbij een grote rol.”

2021 was overigens een lastig logistiek jaar. Lia wijst daarmee op het containertekort, de hoge kosten en de onzekerheid PRODUCTKWALITEIT CONTINU rondom de geplande aankomsttijden. “We VERBETEREN horen zelfs geluiden dat exporteurs in Cen- In samenwerking met Control Union zet traal-Amerika erover denken om minder UPM vol in op kwaliteit. “Zo worden de aan te planten, omdat er geen zekerheid producten al voor verscheping uitvoerig is dat alle producten verscheept kunnen gecontroleerd, wat nu vaak pas bij aanworden. Zelf liepen we hier ook tegenaan. komst gebeurt. Ook hebben we met hen Vorig jaar augustus wilden we eigenlijk een kwaliteitszegel ontwikkeld. Exporvan start met de directe lijn, maar onder- teurs kunnen dit gebruiken om aan te tussen hadden grotere klanten de rederij- tonen dat ze aan de Europese normen vol-

De gespecialiseerde rederijen waar UPM mee samenwerkt hebben naast een grote koelruimte in de buik van het schip, bovenop ruimte voor koelcontainers

AGF Primeur 2 • 2022

Bio

Avocado’s uit Ethiopie

Mangobomen in Ghana

Dozen met mango’s uit Burkina Faso

Afrika heeft steeds meer en beter biologisch fruit te bieden In Afrika liggen er nog veel kansen voor Nederlandse AGF-bedrijven. “Het is geen geplaveide weg, er zijn nog wat hobbels te nemen, maar juist daarin kan het Nederlandse bedrijfsleven een grote rol spelen,” zo stelt Núria Vlonk-Cunha Soares van NABC.

e export van biologische groenten en fruit vanuit het Afrikaanse continent groeit. Er zijn steeds meer partijen die zich bezig gaan houden met biologische AGF, vaak ook naast de conventionele producten. Er is een groeiende vraag, vanuit Nederland, maar met name vanuit Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland en Scandinavië. “Als de vraag naar gember groeit, zie je dat importeurs naast China naar andere gebieden gaan kijken. Om de risico’s te spreiden en om te kunnen voldoen aan de vraag,” legt Núria uit.

De Netherlands-African Business Council, kortweg NABC, is een netwerkorganisatie met 250 leden, die handel stimuleert tussen Nederland en Afrika door onder meer het organiseren van inkomende en uitgaande handelsreizen, het organiseren van verschillende evenementen over zakendoen in en met Afrika en het uitvoeren van consultancyopdrachten, inclusief B2B matchmaking sessies tijdens handelsevenementen. “Via beurzen als Fruit Logistica en BioFach komen exporteurs in aanraking met de Europese markt. De Noord-Europese consument koopt met zijn ogen, dat is voor hen soms moeilijk voor te stellen. Door hier te zijn, zien ze aan welke eisen de producten moet voldoen, en zo worden de geëxporteerde producten kwalitatief steeds beter.” NABC is ervan overtuigd dat er in Afrika veel kansen en mogelijkheden liggen. “Zeker als je kijkt naar landbouw is Afrika the place to be. Er is veel vruchtbare grond beschikbaar.” Welke gebieden kansrijk zijn voor handel met Europa, hangt van veel factoren af. Het klimaat speelt mee, maar ook hoe

AGF Primeur 2 • 2022

ontwikkeld dat gebied is en hoe moeilijk of makkelijk het is om er zaken te doen. Is er een haven en hoe is het gesteld met de logistiek? “Oost-Afrika en met name Kenia is zeker een gebied om rekening mee te houden,” noemt Núria als voorbeeld. “Jaren geleden wilde niemand avocado’s uit Kenia hebben. Inmiddels zijn ze uitgegroeid tot een grote exporteur. Zo’n ontwikkeling kan heel snel gaan als overheden kaders ontwikkelen om de export te faciliteren.” Engelssprekende landen als Oeganda, Ghana, Kenia en Nigeria zijn zogenaamde ‘preferred countries’ voor handel met het buitenland. “Er zijn daarnaast ook gebieden waarbij het in het begin misschien lastiger zal gaan, maar waar veel kansen liggen; Ethiopië bijvoorbeeld, waar veel avocado’s worden geteeld. Het land kent verschillende klimatologische gebieden en via de haven van Djibouti kunnen de producten naar Europa worden verscheept.” Vooral dat laatste is een belangrijk voordeel. Er komen steeds minder producten per vliegtuig naar Europa. Dat wordt niet verantwoord gevonden. “De beschikbaarheid van een haven is belangrijker geworden. Voor sommige landen is dat een nadeel. Mali bijvoorbeeld, dat land zal afhankelijk zijn van de haven van Dakar in Senegal.” KLIMAATVERANDERING Telers in Afrikaanse landen hebben vaak te maken met gebrek aan technologie en teeltkennis, veranderend klimaat en gebrek aan financiering. Dat laatste geldt zeker voor biologische telers, aangezien daarvoor op elk niveau in de leveringsketen certificering nodig is. Daarvoor zijn

investeringen nodig. Nederlandse bedrijven kunnen ook hun bijdrage leveren wat betreft de andere punten. Núria geeft klimaatverandering als voorbeeld. “In Nigeria wonen ruim 200 miljoen mensen en elk jaar komen daar miljoenen mensen bij. De telers daar zouden veel baat kunnen hebben bij zaden van rassen die beter bestand zijn tegen de omstandigheden van een veranderend klimaat. Zaden waardoor de opbrengsten veel groter worden.”

INTENSIEVER SAMENWERKEN Begin 2022 ging de nieuwe Europese bio-verordening in. Hoewel de verordening sinds 1 januari van kracht is, zijn er nog veel dingen onduidelijk. “Ik denk dat deze nieuwe regelgeving ervoor zal zorgen dat men nog meer op elkaar is aangewezen, en dat is geen slechte zaak. Het wordt zo uitdagend, dat je als leverancier en importeur wel móet samenwerken. Je kunt je niet veroorloven om fouten te maken en als iedereen aan deze regels moet voldoen, krijg je minder cowboys op de markt. Niet voor niets zie je dat veel importeurs bouwen aan langetermijnrelaties en investeren in het land waar hun producten vandaan komen. Bijvoorbeeld door er agronomen naartoe te sturen. Zij kunnen hun kennis delen over de teelt en over de bodem. Importeurs en exporteurs moeten goed begrijpen dat die bodem essentieel is om een product goed te kunnen laten groeien. Je kunt heel mooie pakstations en goede sorteerlijnen hebben, maar die kun je alleen optimaal gebruiken als de producten ook 100 procent van goede kwaliteit zijn. Er zijn veel manieren waarop telers goed voor de bodem kunnen zorgen en dan kom je weer uit op kennis. Iets waar het Nederlandse bedrijfsleven een grote rol in kan spelen.” (JH)  nuria.vlonk@nabc.nl

Column

Incoterms versus betalingscondities Het is een oud zeer: bij een verkoopgesprek wordt te weinig over de incoterm nagedacht en ontstaat als snel verwarring over waar de verantwoordelijkheid van de verkoper ophoudt en die van de koper begint. De meeste verkopers leggen de Incoterms grondig slecht uit: “Jawel, meneer, en met inbegrip van de verzekering” wordt afgesproken en denkt de aankoper van Snuiters bv in Vladivostok: ‛Mooi zo, pas als goederen hier binnenkomen, zijn ze van mij en ervoor betaal ik lekker niet.’ De verkoper sluit de deal af en zet op zijn contract met een sierlijke krul ‘CIF’. Maar dan gebeurt er onderweg wat, en mag de verkoper aan de koper uitleggen dat incoterms bepalen dat de goederen al zijn eigendom zijn, namelijk vanaf het schip in de haven. Ondertussen probeert de verkoper de relatie goed te houden: “Ja, wij waren zo sympathiek om voor u een verzekeringsdekking te voorzien, kijk, ik vraag voor u zelfs de polis op…. Ach, deterioratie door temperatuurverschil steekt er net niet in, en het landtransport in uw mooi land, neen, ook niet.” De verkoper probeert zijn hachje nog redden: “Nou ja, de kleine lettertjes van de verzekeringsmaatschappij. Dat is een tegenvaller nietwaar?” En als u als verkoper denkt dat de koper na zoiets vlot de betaling van de goederen zal uitvoeren dan bent u dik verkeerd. Die betaling komt er niet. De klant is boos. Resultaat: de relatie wordt opgeblazen, de goederen worden niet betaald en beiden druipen af, de staart tussen de benen. De beste verkopen zijn die welke ongeveer contant worden betaald, met o.a. af magazijn, of FOB (free on board) als incoterm. MAAR: met de juiste uitleg naar de koper. Dan kan deze zelf instaan om zijn ‘interesse’ te voorzien van een goede, eigen verzekeringsdekking. Als u pas later wordt betaald, is het beter dat de goederen zo lang mogelijk uw eigendom blijven en aldus verzekerd zijn. Gebeurt er wat onderweg, dat wordt u terugbetaald. Dan kan u heel netjes een nieuwe levering organiseren. Het geld komt er toch, van de verzekeringsmaatschappij evenwel.

Let wel: het is mogelijk dat u verplicht bent om een andere verzekeringsmaatschappij te aanvaarden, bijvoorbeeld bij export naar bepaalde landen met nationale verzekeringsverplichting, of doordat een bank of een bestemmeling het anders eist etc.

En natuurlijk komen wij weer met een advies op de proppen. Een tweede polis met hetzelfde voorwerp kan namelijk niet. Dat zou twee keer de rubriek ‘brute pech’ zijn. Beter is dan om een DIC/DIL te vragen: difference in conditions en/ of difference in level – U hebt een ‘basic-dekking’ elders (bv zonder deterioratie door uitvallen frigo). U kan deze en andere dekkingen bij uw eigen relatie onderschrijven, u kan zelfs het verzekerde bedrag hoger zetten. Dat is al een zeer goede zaak. En wilt u echt zekerheid van betaling, want vertrouw je die verre, vreemde maatschappij Snuiters bv niet? Neem dan hier lokaal een sellers’ contingency (of buyers’ contingency) of -interest genoemd. Wat is dat nu weer? Wel, als wanneer Snuiters bv niet betaalt binnen een redelijke tijd, dan zal uw eigen verzekeringsmaatschappij dit doen. Uiteraard vertelt u niet aan Snuiters bv dat u zulke dekking geniet, want dan krijgt u helemaal noppes… Een goede raad: zorgt dat u zich kan blijven concentreren op de verkoop, en blijf goede vrienden met uw klanten. Het is belangrijk de incoterms naast het verkoopcontract te houden én uw eigen verzekeringsrelatie te raadplegen. U hebt er geen idee van hoeveel dergelijke onopgeloste problemen klantenrelaties onnodig, maar grondig definitief naar de Filistijnen helpen. Als surveyors is dit voor ons ook een bekommernis die onze volle aandacht heeft. Daarom hebben wij trouwens een ‘praktische handleiding’ van de incoterms geschreven, deze kan op eenvoudige vraag gratis bekomen worden. Dit ligt als tool op veel desks…Tot slot: Vermijd betalingen van uw klanten in drie termijnen (nu, dan, uiteindelijk nooit…) Jan Robyn – Tempsurvey Comm.V.

info@tempsurvey.be

Wij adviseren daarom zoveel mogelijk het eigendom (of de interesse) van goederen te laten gelijklopen met de verzekeringsdekking. Dan hoef je niet een ‘vreemde polis’ te raadplegen, die misschien onvoldoende is, en waar je geen voeling, noch met de ‘wording’, noch met de mensen erachter, mee hebt.

AGF Primeur 2 • 2022

Import

“Turkse handel is een mooie aanvulling op ons exotenassortiment” Fabricio Torres, Torres Tropical Met ruim 10 jaar ervaring in de handel van Turkse AGF mag Cem Varnatopu zich met recht specialist noemen. Fabricio Torres, eigenaar van Torres Tropical, is dan ook maar wat blij een intensieve samenwerking met hem aan te gaan. “Zijn enthousiasme en passie voor Turkse handel werkt aanstekelijk.”

n mei 2020 werd Frutolia opgericht. Het handelshuis richt zich op de Turkse import voor de Europese markt. Eigenaar Cem Varnatopu is al vele jaren actief in de handel van Turkse AGF-producten en kent de markt door en door. “Ik ken Cem al behoorlijk lang,” vertelt Fabricio Torres van Torres Tropical. “In het verleden had ik al geregeld contact met hem voor de import van vijgen. Hij werkte toen nog voor een Turkse exporteur. Torres Tropical is namelijk al zo’n tien jaar gekoppeld aan Turkije. We zijn altijd contact blijven houden, mede door zijn ambitie en drive voor Turkse AGF. Onze bedrijven zijn gevestigd in hetzelfde pand in Barend-

den ons met exoten uit Zuid-Amerika. Voor Turkse handel is Cem de man. Wie kan er beter Turkse AGF aan de man brengen, dan iemand die de productie in Turkije en de Europese markt voor Turkse handel volledig kent?! Cem heeft alle kennis en ervaring in huis, weet waar de beste producten te vinden zijn en heeft geïnrecht, er werd over en weer al samenge- vesteerd in goede en betrouwbare relawerkt. Sinds dit jaar hebben we de samen- ties. Dat is zoveel waard. We merken dat werking versterkt. Frutolia valt nu onder dit wordt gewaardeerd door onze klanten Torres Tropical, de naam en het merk Fru- en dat er vanuit hen steeds meer vertroutolia blijft bestaan.” wen komt. De Turkse import vormt dan ook een mooie aanvulling op ons exotePASSIE VOOR TURKS PRODUCT nassortiment. Binnenkort gaan we samen De teams van beide bedrijven werken nu op handelsmissie naar Turkije, dan kan ik ruim een maand volledig samen en dat gaat met eigen ogen zien waar de gedrevenheid volgens beide heren heel goed. Fabricio: van Cem vandaan komt.” “Het is vooral te danken aan het enthousiasme van Cem en zijn passie voor Turkse ZWARTE VIJGEN PER LUCHTVRACHT handel. Dit werkt aanstekelijk, iedereen De Turkse import omvat een breed assorraakt gedreven. Torres Tropical is gespe- timent van groenten en fruit, met focus cialiseerd in de import van tropisch fruit op fruit. Twee à drie keer per week ontvan over de hele wereld. We onderschei- vangt het handelshuis aanvoer uit Tur-

“De Turkse AGF-sector is sterk in ontwikkeling. Momenteel is de gunstige wisselkoers een groot voordeel”

AGF Primeur 2 • 2022

Zwarte vijg: de topper uit Turkije De zwarte vijgen uit Turkije zijn populair op de Europese markt. De belangrijkste teeltgebieden voor zwarte vijgen zijn Mersin, Aydin en Bursa. Bursa-vijgen bijvoorbeeld staan bekend om hun hoge kwaliteit. Ze worden gezien als de beste zwarte vijgen ter wereld en hebben hiervoor zelfs een geografisch indicatie-certificaat

ontvangen. Er is weinig echte concurrentie voor de zwarte vijgen uit Turkije, wat het product een sterk nicheproduct maakt. De productie neemt nog altijd toe. Vooral per luchtvracht worden er steeds meer Turkse zwarte vijgen geëxporteerd. Nederland, Frankrijk, Duitsland en Verenigd Koninkrijk zijn belangrijke afnemers.

kije. “Zwarte vijgen per luchtvracht is weten. Het merendeel van de producten is een belangrijk product voor ons,” aldus voor retailers verspreid over heel Europa. Cem. “Ik durf wel te zeggen dat dit de beste zwarte vijgen ter wereld zijn. Eind GOEDE MARKT VOOR TURKSE PEREN juni start het seizoen met groene vijgen Granaatappelen gaan bijvoorbeeld veel per luchtvracht, vanaf augustus komen naar Scandinavië, Oostenrijk en ook Spande grote volumes beschikbaar per truck. je is een belangrijke afnemer, buitenom Dan start ook het vijgenseizoen uit Aydin, of ter aanvulling van hun eigen productie. een belangrijk teeltgebied in Turkije voor Voor de druiven uit Turkije zijn zo’n beetzwarte vijgen. We ontvangen ze eerst per je alle landen in Noordwest-Europa grote luchtvracht, later ook per truck en vervol- afnemers, evenals het Verenigd Koninkgens komen de zwarte welbekende Bur- rijk. Dit jaar doen we ook veel Turkse sa-vijgen op de markt.” peren, vanwege de concurrerende prijzen. Normaal blijven peren uit Turkije veelal op “Daarnaast verhandelen we druiven, grade binnenlandse markt, nu doen ze het ook naatappelen en kersen. Van laatstgenoem- buiten de landsgrenzen goed. Dit is onder de importeren we grote volumes in mei en andere te danken aan de hoge prijzen voor juni. En we doen ook steeds meer in Turk- Conference-peren, het meest geconsuse groenten, waaronder tomaten en cour- meerde ras hier. Wij kunnen een aantrekgettes. We richten ons vooral op groenten kelijk alternatief bieden met Turkse peren. met meerwaarde, zoals minivarianten van Er is veel interesse.” komkommer, courgette en aubergine. Alle producten kopen we direct in bij produ- INVESTERINGEN TER VERBETERING centenorganisaties, waarmee we jaren- TURKSE AGF-SECTOR lange stabiele relaties hebben opgebouwd. De Turkse AGF-sector is sterk in ontwikWe helpen hen bijvoorbeeld ook met de keling. De gunstige wisselkoers, wat zorgt benodigde certificeringen,” laat Cem voor een goede concurrentiepositie, is vol-

gens hen momenteel een groot voordeel. “Daarnaast zien we dat er veel wordt geïnvesteerd in de sector, ook vanuit de Turkse overheid. Wij zijn daar vanuit onze positie op de Europese markt bij betrokken. Zo worden er geregeld nieuwe warehouses gebouwd en is er meer aandacht voor kwaliteit en certificeringen. Een positieve ontwikkeling is ook dat er steeds meer direct bij de bron wordt ingekocht. Wij spelen daar met onze kennis en relaties graag op in, door de beste partners aan elkaar te koppelen. Logistiek gezien is import uit Turkije interessant vanwege de korte transittijd. Een container kan binnen een week in Rotterdam zijn. Aan de andere kant is het juist de zeevracht wat voor uitdagingen zorgt. De stijgende kosten in combinatie met containertekorten, maken het soms lastig. Toch richten we ons vooral op de kansen. Er worden momenteel bijvoorbeeld proeven gedaan met het telen van exoten in kassen, daarin voorzien we goede mogelijkheden.” (CH)  cem.varnatopu@frutolia.com fabricio@torrestropical.com

“We richten ons vooral op groenten met meerwaarde, zoals minivarianten van komkommer, courgette en aubergine”

AGF Primeur 2 • 2022

Zachtfruit

Hortiblue investeert in CPS techniek voor hogere capaciteit en kostenreductie

Eerste blauwe bessen casepacker in Nederland ter.” Zo stelt de retail eisen aan oorsprong, maat en variëteit van de blauwe bessen. Operations manager Asia Wasilewska geeft aan dat rassen die minder scoren op bijvoorbeeld smaak of houdbaarheid, langzaam worden vervangen door nieuwe, betere rassen. Ook de Hortifrut Groep is bezig met het ontwikkelen van unieke en nog betere rassen. “Dit doet Hortifrut om gedurende het hele jaar een consistent product vanuit alle origines op de markt te kunnen brengen. Door deze ontwikkeling denk ik dat we op termijn toegaan naar het op de markt brengen van een herkenbare premiumlijn met een eigen merknaam,” aldus de directeur.

Timo Elbers en Asia Wasilewska van Hortiblue en Henri Veltmans van Case Packing Systems

In 2018 is Hortiblue in Venlo opgericht als dochteronderneming en packhouse voor Hortifrut Chili, marktleider in het leveren van blauwe bessen vanuit Zuid-Amerika. De activiteiten van Hortiblue bestaan uit het sorteren, verpakken en distribueren van zachtfruit met een focus op blauwe bessen.

“H

et is onze visie om de keten zo kort en zo efficiënt mogelijk te houden,” vertelt directeur Timo Elbers. “We zien toegevoegde waarde om de hele keten van teelt tot aan levering bij de retailers in eigen hand te hebben. Iedere extra schakel leidt tot afstemming en dat helpt niet om de bessen zo snel en kwalitatief goed mogelijk bij de consument te krijgen.” Daarom worden de processen steeds meer gestandaardiseerd en geautomatiseerd.

wel even vooruit, maar ik verwacht dat als we zo door blijven groeien, er binnen enkele jaren een verhuizing nodig is.”

“Het onderscheidend vermogen kan in de kwaliteit van de blauwe bessen liggen, maar zeker ook in het verpakkingsmateriaal,” aldus Asia. Waar voorheen heel veel blauwe bessen al voor de consument verpakt in clamshells arriveerden, komt er steeds meer variatie. “Voor het verpakken van blauwe bessen en ander zachtfruit wordt momenteel voornamelijk gewerkt met folie in plaats van een deksel, waardoor het totale volume aan plastic minder is,” vertelt Timo. Daarnaast ziet hij dat de consumentenverpakkingen steeds groter worden. “Dit is omdat de prijzen onder druk staan, de gemiddelde prijs is de afgelopen jaren gedaald door het toenemende aanbod.” Verder hebben veel retailers de wens om een eigen verpakking te gebruiken. “Daarin wil men zich onderscheiden of men heeft andere ideeën over het verpakken van blauwe bessen.” Een andere trend in verpakkingen is het gebruik van karton en pulp als verpakkingsmaterialen.

ONDERSCHEID IN KWALITEIT In aanvulling op het Hortifrut volume ver- Door de variatie in verpakkingen worden pakt Hortiblue ook zachtfruit voor andere de blauwe bessen veel meer lokaal en op telers en importeurs. “We richten ons op het laatste moment verpakt en niet meer het aanbieden van een hoge service en in het land van oorsprong. “Dit is simpelgrote flexibiliteit. Het is enorm uitdagend weg niet meer mogelijk.” Dit seizoen wordt om de balans te vinden tussen het optima- 90% van de blauwe bessen uit Peru en Chili liseren van het resultaat voor de telers en in bulk aangeleverd. “Door zo laat mogelijk Moedermaatschappij Hortifrut groeit het waarborgen van de kwaliteit voor de te verpakken, kunnen wij de kwaliteit van voortdurend door het uitbreiden van de retailers en eindconsumenten. Wij willen de bessen veel beter waarborgen.” Bij Horeigen plantages en strategische overna- ons daarin voortdurend overtreffen. Dit tifrut worden de bessen in Peru en Chili al mes. “In 2021 is Atlantic Blue in Spanje spreekt veel klanten aan.” in bulk in kratjes geplukt, zodat de bessen overgenomen. Dat betekent dat Hortiblue zo min mogelijk worden aangeraakt en de ook in het Marokkaanse seizoen meer gaat TRENDS EN ONTWIKKELINGEN kwaliteit optimaal blijft. “Na koeling tot 0 verpakken.” “Er zit nog een enorme ontwikkeling in graden kan het product zonder kwaliteitsde blauwe bessenmarkt die nog steeds verlies de wekenlange trip via zeevracht Na drie jaar is Hortiblue al aardig op weg groeiende is,” stelt Timo vast. “Om de maken.” om de capaciteit van de vestiging in Venlo consument tevreden te stellen, worden volledig te benutten. “We kunnen hier nog de eisen van de markt steeds stringen-

AGF Primeur 2 • 2022

Voor Hortiblue is de rust die de automatisering brengt op de werkvloer een belangrijk aspect

INVESTERINGEN ces rekening gehouden, geeft Henri aan “We hebben afgelopen jaren flink geïn- en hij legt uit dat het proces van heatseal vesteerd in vijf verpakkingslijnen. Deze verpakken zich goed leent om te automazijn voorzien van de modernste sorteer- tiseren, waardoor het inpakken van de machines gebaseerd op cameratechnolo- blauwe bessen productvriendelijker, effigie, heatseal en labelling equipment. We ciënter en goedkoper wordt. blijven innoveren en willen vooruitlopen in technologie,” geeft Asia aan. “Het “Dit is een belangrijk aspect voor Hortihele verpakkingsproces wordt stap voor blue, zeker met het oog op de huidige, stijstap geautomatiseerd, waardoor er min- gende grondstofprijzen. Vanuit het oogder personeel voor de verpakkingslijnen punt van kostenbesparing, efficiëntie en nodig is. Maar we zagen een bottleneck arbeidsschaarste zijn wij gaan nadenken aan het einde van de lijn, waar vaak 3-4 over verdere automatisering.” operators bezig zijn met het inpakken van schalen in dozen. Hier zagen we kansen en KOSTENREDUCTIE daarom kwam CPS met de casepacker in Hoewel CPS vanuit de vleesindustrie en beeld voor dit sluitstuk van onze automa- de versmarkt, zoals bijvoorbeeld met tisering.” aardappelen, uien, wortelen, tomaten en druiven, al ervaring heeft met de automaFLEXIBILITEIT tisering van het inpakken van zakken en “Het kunnen aanbieden van de diversiteit schalen in dozen en kratten, is het project in emballage vraagt om flexibiliteit in het bij Hortiblue het eerste dat CPS uitvoert verwerkingsproces,” meldt Henri Velt- met blauwe bessen. “Hortiblue is het eermans, Sales Director van Case Packing ste bedrijf in Nederland dat dit deel autoSystems (CPS) – vanuit Stamproy actief matiseert. Met name de kwetsbaarheid met het ontwikkelen en produceren van van zachtfruit stelt eisen aan het proces,” eindverpakkingssystemen en betrokken aldus Henri. “Met onze technologie zijn wij bij de automatisering van Hortiblue. CPS in staat om zonder beschadigingen blauwe heeft daar bij het inrichten van het pro- bessen en ander zachtfruit in te pakken.”

Voor Hortiblue is het duidelijk dat de automatisering van dit traject tot minder kosten leidt. “We hebben de verwachte besparingen bereikt, daar zijn geen twijfels over, maar de casepacker brengt ook veel rust op de werkvloer. Het proces is minder afhankelijk van personeel en je merkt dat het nu een stabieler lopend proces is geworden. De stappen die we gemaakt hebben in automatisering zien we terug in het aantal werknemers: wij verpakken steeds meer met minder mensen,” zegt Asia. Daarbij is door de verregaande automatisering het proces minder afhankelijk van menselijke inbreng waardoor de optimale capaciteit van het hele inpakproces kan worden benut. En dat vertaalt zich in de kosten, ook voor CPS een belangrijke factor. “Ons uitgangspunt is dat de klant met de oplossing geld moet kunnen verdienen. Als de terugverdientijd te lang is, is de oplossing niet goed genoeg en dan ontwikkelen we verder,” besluit Henri. (MW)  telbers@hortibluelogistics.com awasilewska@hortibluelogistics.com h.veltmans@c-p-s.nl

SPECIALISTS IN BLUEBERRY PACKING We care about your fruit

www.hortiblue.nl

T +31 77 205 4102

AGF Primeur 2 • 2022

Diversen

Oranjevlezige zoete aardappelen zorgen voor voedselzekerheid in Ethiopië

n 2020 verwelkomden Ethiopische telers het Development and Delivery of Bio-fortified Crops at Scale (DDBIO) project, gefinancierd door het Foreign, Commonwealth and Development Office (FCDO) van het Verenigd Koninkrijk en met technische steun van het International Potato Center (CIP). Met de hulp van landbouwvoorlichters hebben het CIP en de DDBIO 10.000 stekken geleverd voor de teelt van biologisch gemodificeerde oranjevlezige zoete aardappel. Dit voedzame gewas is gemak-

kelijk te telen, groeit snel en bevat een goed gehalte aan

vitamine A. De zoete aardappelen zijn bedoeld voor eigen

gebruik, maar een eventueel overschot kan op de markt worden verkocht voor extra inkomsten. Duizenden arme kleinschalige telers zijn geholpen door dit project. In 2020 werden er 2,7 miljoen zoete aardappelstekken verdeeld onder meer dan 6.600 kleinschalige telers in negen districten van Ethiopië. Meer dan 40% van de ontvangers waren vrouwen. In totaal waren deze stekken genoeg om 54 hectare met zoete aardappelen te beplanten met een geschatte opbrengst van 1.620 ton. 

La Tortue Maraichère: groenten en fruit geteeld op het water in Franse departement Aude

m zo goed mogelijk in te kunnen spelen op milieuproblemen heeft François Plassard, een Franse landbouwingenieur en doctor in de economie, de ‘La Tortue Maraichère’-kas geconstrueerd. De ecologische aquaponic-kas – dankzij de aanwezigheid en het gebruik van zonnepanelen volledig zelfvoorzienend op het gebied van energie – is bestand tegen allerlei weersomstandigheden en zuinig in gebruik. Met het telen in de kas wordt bijna 85% water bespaard. Met behulp van de drijvende constructie,

gebouwd in het departement Aude in 2020, kunnen groenten, fruit, jonge scheuten, veevoer, bloemen, algen en vissen worden gekweekt, zonder meststoffen en/of gewasbeschermingsmiddelen. Met het oog op de nieuwe uitdagingen die de klimaatverandering met zich meebrengt, pleit de ingenieur voor een nieuwe vorm van landbouw. Telen op het water is een alternatief voor telers die te maken hebben met hoge grondkosten en verzilting van de bodem. “We willen een nieuw beroep in de vorm van ‘landen zeetelers’

ontwikkelen en een nieuwe manier van leven die goede voeding met gezondheid combineert. Deze manier van leven heeft ertoe geleid dat er een circulair teeltmodel is opgezet, gebaseerd op uitwisselingen tussen de vissen, filtervoedende schelpdieren en algen, waarbij niets verloren gaat en alles wordt getransformeerd”, legt François Plassard uit, voorzitter van ‘Paysans Terre Mer’, een vereniging die experimenteert met nieuwe landbouwmethoden aan de kust.  © La Tortue Maraichère

Uien in alle maten en verpakkingen T 0113 50 30 00 - E info@bowabv.nl - I www.bowabv.nl

AGF Primeur 2 • 2022

Social Media

Wat doet Berrybrothers op social media? het zo interessant mogelijk kunnen maken en analyseert ook het effect van een post om te weten te komen wat wel en wat niet werkt. Voor inspiratie volg ik andere teeltbedrijven en kijk ik buiten de sector.”

In hoeverre ze merkwaarde en meer afzet creëren door de aanwezigheid op de socials en het internet, is moeilijk te zeggen. Het belangrijkste doel van het gebruik van social media is dat ze vindbaar zijn en dat ze als bedrijf een positieve en transparante indruk geven. Dat dat lukt, werd duidelijk toen ze onlangs benaderd werden door een Japanse klant die hen via interSocial media zijn populaire online platforms waarop mensen net had gevonden. Inmiddels is een eerste samenkomen om informatie, kennis en meningen met elkaar te delen. lading bessen in Japan aangekomen. “Wij zien dat social media ons ondersteunt op Steeds meer ondernemers zijn als bedrijf actief op social media om alle vlakken. Het helpt ons bij de verkoop, een inkijkje te geven in hun bedrijf. Wat doet Berrybrothers op social de lokale betrokkenheid, maar ook bij de media? werving van nieuw personeel. Dit is dan ook onze nieuwste ontwikkeling binnen at social media een van de speer- voor consumenten.” Berrybrothers ont- de communicatie: een nieuwe website en punten is bij het sinds 1980 bestaan- wikkelde ook een eigen merkuitstraling social mediapagina gericht op ‘werken bij de familiebedrijf, komt vooral door het om zich als bessenspecialist in de markt Berrybrothers’. We zijn constant op zoek instappen van de 2e generatie Nijs en te zetten door middel van een logo, omdo- naar manieren om connecties te creëren. Gerco. Sinds 2013 zijn ze actief op Twit- zen en doosjes voor de bessen. Wanneer Zeker nu er door corona minder sociale ter, na 7 jaar besloten ze in 2020 om social het doosje leeg is, vinden consumenten op gelegenheden zijn is het fijn om hierop in media meer strategisch in te gaan zetten de bodem een verwijzing naar de social te zetten,” besluit Isa. (ML)  en trokken ze Isa Hebben aan als Marke- media platforms en de website met recepi.hebben@berrybrothers.nl ting en Communicatie adviseur. Ze werkt ten. Ook zijn ze trotse teler van rode bes20 uur bij Berrybrothers, gemiddeld is ze sen bij Albert Heijn. Hier liggen ze onder minimaal 8 uur per week bezig met het private label in het schap. maken van content voor social media. “Het is een beetje afhankelijk van het moment Voor de B2B strategie is in het seizoen. In de zomer ben ik veel bui- LinkedIn het belangrijkten op de kwekerij om vast te leggen wat ste platform. “We zien dat er gebeurt. Dan kan ik prachtige foto’s ieder social mediakanaal maken voor de beeldbank. Elke maan- groeit in volgers, maar dag zit ik samen met Nijs en Gerco om te LinkedIn groeit het snelst. bespreken wat er die week actueel is. Er We zijn gestart in 2020 is materiaal genoeg om mee aan de slag te met 400 volgers en nu zitgaan,” vertelt ze. ten we rond de 1.700. We bereiken 2.000 tot 5.000 Berrybrothers teelt, verpakt en verkoopt mensen per update, dus zijn eigen zachtfruit. Hier is bewust voor dat betekent dat alle volgekozen. Daarom vinden de broers social gers onze posts ook echt media belangrijk. Het helpt bij de profile- zien en interactie mee hebring als teler van rode bessen, blauwe bes- ben. Dus dat gaat goed!” sen, bramen en frambozen. De rode bes Posts kunnen een groot is het paradepaardje van het bedrijf. “Wij effect hebben. “In een van telen ons product voor de B2B markt, de de eerste maanden dat ik consument is hierdoor moeilijk te berei- hier werkte, postte ik een ken. Ook daarom zetten wij social media bloem van zachtfruit op in. We waren al actief op Instagram en LinkedIn. We kregen er Facebook en zagen hier een kans om de toen meteen 200 volgers consument transparantie te bieden over bij. Dat liet duidelijk zien de herkomst van het product. Dit hebben hoe belangrijk LinkedIn we versterkt door onze vindbaarheid op voor ons kan zijn én de internet verder te vergroten met een apar- kracht van ons zachtfruit. te B2C website vol inspiratie en recepten Ik kijk altijd goed hoe we

AGF Primeur 2 • 2022

Gezondheid

Nutri-Score: Verwarrend of hulp bij gezonde keuze? Geboren uit de wens om de keuze voor gezonde voeding door de consument snel en gemakkelijk te maken, koos de Nederlandse overheid, op basis van consumentenonderzoek, uit drie alternatieven voor het voedselkeuzelogo Nutri-Score. In onder meer Duitsland, Zwitserland, Frankrijk en België wordt het al toegepast en ook in Nederland is het gebruik van het logo, dat in één oogopslag met kleuren en letters laat zien of binnen de categorie gekozen wordt voor een gezonder of minder gezond product, naar verwachting in de eerste helft van 2022 toegestaan.

erplicht is het niet, daar is tussenkomst van de Europese Unie voor nodig en daar wordt momenteel, onder andere door de Nederlandse Consumentenbond, voor gelobbyd. “Met Nutri-Score kun je producten in één oogopslag vergelijken. Maar dan moet het wel op alle producten staan. Dit lukt alleen als het logo verplicht wordt gesteld. Daarom zetten wij ons samen met andere Europese consumentenorganisaties in om Nutri-Score in Europa in te voeren,” aldus de Consumentenbond op haar website.

SLUIT NIET AAN OP SCHIJF VAN VIJF Puntje van aandacht voor het Voedingscentrum is dat het zogenaamde Front of Pack (FoP) voedselkeuzelogo Nutri-Score afwijkt van de Schijf van Vijf. “Onderzoek onder andere door het Voedingscentrum en het RIVM laat zien dat Nutri-Score momenteel niet aansluit bij de Schijf van Vijf. Zo kunnen bijvoorbeeld sommige light-frisdranken, witte rijst, pizza, zuiveldranken met toegevoegd suiker of gezouten noten een groene A of B krijgen, terwijl deze niet in de Schijf van Vijf vallen. En voedingsmiddelen als plantaardige oli-

AGF Primeur 2 • 2022

COMPLEMENTAIR Overigens kijkt Serge Hercberg, de Franse hoogleraar die betrokken is bij de ontwikkeling van Nutri-Score, daar anders tegenaan. Tegen Foodlog zei hij: “Nutri-Score wordt in Nederland gezien als een mogelijke bron van verwarring, terwijl Nutri-Score juist bedoeld is als een aanvulling op deze richtlijnen. Het is een nuttig instrument voor de volksgezondheid, op voorwaarde dat het gepaard gaat met passende communicatie. Ook Duitsland, bij monde van Dino Trescher van het Duitse Bondsministerie voor Voeding en Landbouw, laat weten dat de voedingsrichtlijnen - in Nederland en Duitsland vergelijkbaar - en Nutri-Score als complementair moeten worden gezien en qua informatie onvergelijkbaar zijn. “In tegenstelling tot de voedingsrichtlijnen helpt een FoP je niet om evenwicht in je voedingspatroon te brengen; het geeft slechts productgerelateerde informatie. Daarom zien we vanuit Duits perspectief geen tegenstrijdigheden.”

POSITIEVE EN NEGATIEVE VOEDINGSSTOFFEN In haar blog op de website van HAS Hogeschool geeft lector Voeding en Gezondheid Annet Roodenburg aan dat het wegen van positieve en negatieve voedingsstoffen ën en 30+ kaas, die wel in de Schijf van Vijf voor problemen zorgt, die zich voornamevallen, krijgen een C-, D- of E-score, omdat lijk voordoen bij brood, vleeswaar, vetten deze producten veel energie leveren. Voor en ontbijtgranen. “Brood en vleeswaar de Schijf van Vijf is energie geen criteri- zijn productgroepen waarbinnen verbeum om gezonde voedingsmiddelen op te tering niet echt wordt gestimuleerd door beoordelen.” Nutri-Score. Olijfolie scoort niet gezond volgens Nutri-Score (C,D,E). Dat staat VERWARRING haaks op de meeste voedingsrichtlijnen. Het Voedingscentrum geeft aan dat de En het is niet logisch dat ontbijtgranen verschillende adviezen ontstaan door het met veel suiker een gezonde A of B krijgen.” gebruik van verschillende methoden. Zo kijkt de Schijf van Vijf naar het voedings- AANPASSEN middel als geheel, terwijl Nutri-Score De overheid meldt dat in meer landen die is gebaseerd op een algoritme dat voe- al voor Nutri-Score kozen, het voedseldingsstoffen en losse ingrediënten weegt. keuzelogo niet voldoende correspondeert Hoewel het Voedingscentrum denkt dat met de nationale voedingsrichtlijnen. Een het voedselkeuzelogo kan helpen om internationaal comité van wetenschapgezonder te kiezen, vindt het instituut pers onderzoekt daarom hoe Nutri-Score het belangrijk om verwarring te vermij- beter kan aansluiten op de voedingsrichtden. “Om Nutri-Score aan te laten sluiten lijnen van de landen. “Dat is best een uitdabij de Nederlandse voedingsvoorlichting ging,” volgens Annet Roodenburg. “Want zijn dus aanpassingen nodig. Doen we dat ze moeten niet alleen rekening houden niet, dan gaan er twee gezondheidsbood- met wat de mensen eten in een land, maar schappen door elkaar lopen. Dan kan bij- ook hoe vaak ze iets eten. Brood speelt in voorbeeld een product een A-score krijgen, Nederland bijvoorbeeld een andere rol in maar niet in de Schijf van Vijf staan. Dat het voedingspatroon dan in Spanje. Voor kan tot verwarring leiden.” Nederland is het één van de belangrijkste bronnen van vezels en jodium, terwijl

Alles over de berekening van de Nutri-Score.

Hoe werkt het?

De score wordt uitgedrukt met een letter.

Bij het berekenen van de score wordt rekening gehouden met:

De letters gaan van A tot E.

Voedingsstoffen en voedingsmiddelen die gunstig voor ons zijn*: • vezels • eiwitten • fruit en groente**

voor de producten die zich regelmatig in een evenwichtig voedingspatroon bevinden. voor de producten die zich minder regelmatig in een evenwichtig voedingspatroon bevinden.

Toekenning van de letters volgens onderstaande schaal: De eindscore voor het berekenen van NutriScore kan van -15 tot en met +40 lopen.

NUTRI-SCORE

Maar ook voedingsstoffen en energiewaarden waarvan we de inname liever beperken*: • calorieën • verzadigde vetzuren • suiker • zout

Vast voedsel (punten)

Dranken (punten)

-15 tot -1

Water

0 tot 2

≤1

3 tot 10

Nutri-Score (letter)

2 tot 5

11 tot 18

6 tot 9

19 tot 40

10 tot 40

NUTRI-SCORE De score wordt daarna omgezet in een letter van A tot E. * in het kader van een evenwichtige voeding ** groente, fruit en noten te vinden in de ingrediëntendeclaratie

Albert Heijn pleit voor landelijke invoering voedselkeuzelogo Nutri-score (ah.nl)

Spanjaarden die voedingsstoffen meer uit andere producten halen.”

invoering van Nutri-Score. Daarbij onder- algemeen niet zo’n fan is van keurmersteunt de supermarkt het logo met com- ken. Jantine is van mening dat ze regelmercials en advertenties en wordt onder- matig voor marketing doeleinden worden IN DE STEIGERS zocht hoe de consument het logo ervaart. gebruikt en dat ze vaak verwarrend zijn, Ondanks dat het logo dus eigenlijk nog Algemeen Directeur Marit van Egmond: waardoor de consument door de bomen gedeeltelijk in de steigers staat, wordt het “We zijn ervan overtuigd dat dit voedsel- het bos niet meer ziet. En ook al vindt ze door verschillende partijen, bij wijze van keuzelogo onze klanten helpt een gezon- dat voor elk keurmerk geldt dat er voor- en pilot, al omarmd. Jammer, vindt Annet. dere keuze te maken. En niet alleen voor nadelen zijn, ziet Jantine voor Nutri-Score “Er is een aantal producenten die het ver- een product met een A- of B-score, maar vooral voordelen. “Dit is een Europees zoek van de overheid om nu nog geen logo ook voor een product met een D-score in keurmerk wat duidelijk is met de score te voeren naast zich neerleggen. Alpro en plaats van een E-score. Iedere stap telt.” van groen naar rood. Wij denken dat het HAK vinden het logo prima zoals het is en de consument kan helpen om op een snelle voeren het al op hun verpakkingen.” En MEER VRAAG en overzichtelijke manier te kunnen zien zo kan het dus voorkomen dat op dezelf- Ook Hessing Supervers, gericht op het hoe gezond een product is. Ook al zal het de producten, van een andere producent, snijden en verwerken van groenten en niet alle discussie voorkomen, het is een verschillende Nutri-Score waarden wor- fruit, voert, op aanvraag van klanten, het mooie stap in de goede richting.” den vermeld. “Verwarrend,” geeft de lec- voedselkeuzelogo Nutri-score, laat Manator aan. “Ik denk zelf dat de consument ger Productonwikkeling Jacco Noordhoek, LEIDRAAD niet echt geholpen is met deze pilot. En weten. Hij merkt dat er in de breedte Daarnaast ziet de producent van verse de consument verliest zijn vertrouwen in meer vraag naar het logo ontstaat. Voor convenienceproducten Nutri-Score voorNutri-Score.” Hessing Supervers is de donkergroene al als een leidraad voor het ontwikkelen A het uitgangspunt. “Primair willen we van producten en om daarbij niet alleen SELECTIEF? een A-score.” Jacco geeft aan dat dit met naar smaak te kijken, maar ook het aspect Een ander gevolg van de proefprojecten groenten en fruit geen probleem is, maar gezondheid mee te nemen. “Voor ons is is dat het logo dus niet voor alle produc- dat in de verspakketten ook ingrediënten dat laatste natuurlijk makkelijker, omdat ten tegelijkertijd wordt ingevoerd en dat als zout of vet een rol spelen die de score groenten en fruit altijd gezond zijn en we zou kunnen leiden tot de indruk dat er beïnvloeden. Toch wordt ook daar naar vinden dat dit aspect ook veel meer over selectief met het voedselkeuzelogo wordt de A gestreefd. “Bij productontwikkeling de bühne moet komen.” Bij de verspakgewerkt. Fabrikant Hak laat aan Distri- is de opdracht om altijd tot Nutri-Score A ketten en maaltijdsalades – waar naast food weten dat dit niet het geval is. “Wij te komen en als dat niet mogelijk is, een groenten en fruit andere producten worzijn eind 2019 als eerste Nederlandse B, maar wel met uitleg. Als we door het den toegevoegd om een volwaardige maalfabrikant in afwachting van de officiële verlagen van het zoutgehalte op een A tijd te kunnen maken – ligt het alweer iets invoering gestart met een pilot. Dit hebben uitkomen, moeten we dat natuurlijk doen, anders. “Ook daar kun je, zonder dat het wij afgestemd met het ministerie van VWS. maar als we een ingrediënt als aardappel ten koste hoeft te gaan van smaak, keuzes Onderdeel van deze afspraak was dat dit of kokosmelk gebruiken, kan het gebeuren maken die de consumenten helpen om een op slechts een geselecteerd deel van ons dat je op een B-score uitkomt. Dit vanwe- lekkere en tegelijk gezonde maaltijd op assortiment zou mogen gebeuren.” De ge het vet in de kokosmelk en de koolhy- tafel te zetten.” Jantine vindt het belangoverheid eist bij gebruik van het logo, dat draten in de aardappel. Uiteraard staat de rijk om de consument bewust te maken binnen twee jaar alle producten van een smaak voorop.” Hessing Supervers werkt dat een maaltijd zowel lekker als gezond Nutri-Score worden voorzien. “De laatste aan nieuwe producten met Nutri-Score kan zijn. “Als gezond niet lekker is, kan het producten stromen de komende tijd in. In die najaar 2022 beschikbaar komen in de wel goed voor je zijn, maar dan ben je er verband met de voorraden van verpak- Nederlandse retail. al snel klaar mee, maar als het én gezond kingen verschilt het instroommoment per én lekker is, heb je dubbel je doel bereikt,” product. Binnenkort zou alles voorzien HULP BIJ GEZONDE KEUZES besluit Jantine. (MW)  moeten zijn van een Nutri-Score logo,” laat Hoewel Heemskerk fresh & easy het J.star-heemskerk@wheemskerk.nl woordvoerder Nicole Freid weten. Nutri-Score voedselkeuzelogo op vraag Jacconoordhoek@hessing.eu van klanten op de verpakking zet, is de IEDERE STAP TELT producent van verse convenienceproducAlbert Heijn is één van de partijen die het ten zelf ook voorstander van het label, logo omarmt en liet in 2019 al weten een vertelt commercieel directeur Jantine voorstander van Nutri-Score te zijn. Na Star-Heemskerk. “We geloven dat consueen pilot in 2019, maakte de Levensmid- menten hulp nodig hebben als het gaat delenkrant onlangs melding van het feit om het maken van gezonde keuzes.” Dit dat Albert Heijn start met een geleidelijke terwijl Heemskerk fresh & easy over het AGF Primeur 2 • 2022

Groenten

Telers starten nieuw bedrijf:

“Klant zat geen dag zonder Aziatische groenten” Jimmy van Veen en Rik Jongeneelen van Asia

Voor Jimmy van Veen en Rik Jongeneelen van Asia Jongveen was een ritje naar de Kamer van Koophandel in december ‘één van hun eerste klussies’. Inmiddels staat in Rijsenhout de kas vol en komt de eerste oogst van Aziatische groenten eraan. In een nieuw bedrijf zetten de begin dertigers het werk van Van Veen Asia voort.

ind vorig jaar meldde de buurman zich vrij plotseling om de kas te kopen van het teelten handelsbedrijf gespecialiseerd in Aziatische groenten. Voor de vader en oom van Jimmy het moment om te stoppen. Jimmy, 34 jaar, en Rik, 32 jaar en in 2021 in het bedrijf komen werken, wilden echter graag door. Hun vaders werkten ooit ook al samen in de teelt van Aziatische groenten en die traditie zetten zij nu voort. Om dat te kunnen doen moesten ze snel op zoek naar een kas. Die vonden ze in Rijsenhout, tegenover de kassen van tomatenteler Looye. Zodra de oude lelieteelt verwijderd was, kon begonnen worden met enkele aanpassingen en grondbewerking. Begin januari konden, na een periode van ‘keihard beuken’, de eerste plantjes de grond in, zegt Rik. “Met die eerste planting hebben we direct het hele pakket in één cyclus in de kas staan, zodat we half maart de eerste eigen oogst hebben.”

AGF Primeur 2 • 2022

Begin februari leggen de jongens de laatste hand aan de tweede planting. Gebukt gaan de laatste plantjes netjes in rijen de grond in. Her en der werden Jimmy en Rik wel gek aangekeken toen ze van hun plan vertelden. Twee jongens van begin dertig, zou je dan nog wel een nieuw teeltbedrijf opzetten en niet wat anders gaan doen? Jimmy weet niet beter. Hij rolde op zijn achttiende het familiebedrijf in. Rik wél. Hij werkte voor een logistiek bedrijf op Schiphol. “Ik ben vorig jaar op de tuin begonnen en vind het wel kicken om de bedrijfstraditie nu samen met Jimmy voort te zetten. Vroeger werkten onze vaders al samen.” En dan tegen Jimmy met de herkenbare Amsterdamse tongval, tijdens het poten van Kai Choi. “Je vader zei laatst nog dat hij denkt dat wij de laatste generatie telers zijn die nog zo’n teelt opzetten.”

Wie denkt dat de klanten, die door Asia Jongveen van Van Veen Asia over konden worden genomen, zonder handel zitten in de tussentijd, heeft het mis. De importlijn die het bedrijf in samenwerking met een handelsbedrijf heeft, zetten Jimmy en Rik voort. Het betekent dat er in de koelcel in Rijsenhout begin februari onder meer Shanghai paksoi en mini-paksoi liggen, geïmporteerd uit Spanje. Overigens ook naast Nederlands product. Niet dat de mannen kunnen toveren, want de eerste nieuwe oogst laat nog even op zich wach- TEELT EN INKOOP ten begin februari tijdens ons bezoek, De tijd zal het leren. Aziatische groenten maar dankzij het leeg oogsten van de kas zijn speciaal. Paksoi is stilaan steeds gangin De Kwakel die over gaat op een sierteler baarder aan het worden, maar de meer daar. Jimmy: “Het was flink aanpoten om dan tien andere soorten zijn veel minder zowel daar alles op te snijden voordat de bekend. Jimmy: “We hebben eind vorig kas gesloopt ging worden. Intussen waren jaar nooit overwogen een andere teelt op we ook bezig de teelt hier op te zetten, te starten. Het is juist mooi, die Aziatische maar de klant profiteert ervan, want die groenten. Het is een specifieke teelt en ook zat geen dag zonder handel.” specifieke handel en dankzij het overnemen van de boedel en het klantenbestand

“We hebben eind vorig jaar nooit overwogen een andere teelt op te starten. Het is juist mooi, die Aziatische groenten.” De boedel vanuit het oude bedrijf dat verkocht is, werd overgenomen, waaronder monorails.

Voor de donkere uurtjes is ook aan een lamp gedacht. Die kwam deze winter al goed van pas.

van Van Veen Asia zijn we in een warm bad terechtgekomen, al is het wel flink aanpoten.” Bij het werk hoort voor de telers ook het zelf naar de klant brengen van hun vers geoogste product. Jimmy: “We leveren veel aan speciale Aziatische supermarkten en ook aan de tussenhandel. Bij de supermarkten brengen we het product zelf. In coronatijd ging het heel hard met de vraag daar. Dat compenseerde het wegvallen van de horeca-afzet via de tussenhandel.” Veel van de grote Aziatische supermarkten zitten in de Randstad, zeker in de regio Den Haag zitten er veel. De jongens weten ze zo te wijzen. Inclusief de route ernaartoe, zo blijkt als we ernaar vragen. Jimmy: “Ik heb altijd veel gereden naar klanten, maar toen ik vorig jaar geblesseerd was heeft ook Rik het veel gedaan.” Rik knikt. “Op die manier konden we dagvers ons product blijven leveren.” Met hun teelt houden de telers rekening met hun afnemers.

Het planten van de tweede cyclus zit erop, tijd voor een nieuwe lading.

“Je probeert over het hele jaar waardoor je dat op termijn ook Rik: “Zijn kennis en kunde over al een planning te maken met graag zelf zou willen doen.” Nu de indeling van de kas en het wat je wanneer teelt,” legt gaan de groenten nog, Global- zaai- en plantschema is onbeJimmy uit. “Daghandel hebben GAP-gecertificeerd, in kisten taalbaar.” Net als andere tips we ook, maar wel minder. We weg. De focus bij de onderne- en adviezen, zoals over kunsthebben de nodige vaste klan- mers ligt voorlopig op de teelt mest. “Hij wees ons erop dat ten, maar mensen kunnen ons en het goed laten draaien van het duur aan het worden was ook altijd bellen.” Naast eigen hun nieuwe bedrijf. Begin en dat we beter nog wat in konteelt en import kopen de telers maart ligt de kas volgens plan- den kopen. Daar hebben we nu voor hun klanten ook nog wel- ning vol. Om jaarrond te kun- profijt van. We kunnen straks eens producten bij. Zo ligt er nen telen is daarbij een schema weer gaan beuken.” (TT)  begin februari onder meer cruciaal. De vader van Jimmy asiajongveen@hotmail.com bosui in de koelcel. “Daarmee helpt hierbij. De telers kunmaken wij voor onze klanten nen altijd op hem terugvallen. het pakket compleet. Zulke producten kopen we in op de groothandelsmarkt in Amsterdam.” Hierdoor hebben ook producten als tayerblad of JONGVEEN sopropo geen geheimen voor de telers. “Naar sopropo, een echte zomergroente, is hier ook ’s winters veel vraag. Dan wordt er goed voor dit product betaald. ’s Zomers kun je het hier wel zelf telen.”

ASIA

Dat doen de telers nu (nog) niet, al is het zeker een optie als ze er kasruimte voor vinden. Ook droomt Rik al van kleinverpakken. “Dat zie je nu steeds vaker

Chrysantenstraat 41 | 1431 BM AALSMEER | Asiajongveen@hotmail.com

AGF Primeur 2 • 2022

Bewerkte AGF

Waarde toevoegen door verspilling tegen te gaan “Het bewustwordingsproces: het samen met retail, versgroothandels, foodservice en industriële klanten zoeken naar 100 procent natuurlijke en gezonde toegevoegde waarde-concepten om uiteindelijk met elkaar op een duurzame manier zo veel mogelijk verspilling tegen te gaan,” noemt Commercieel Directeur Michel Wouda van Food Fellows de belangrijkste impact van het verwerken van reststromen tomaat en paprika.

label vermarkt en vinden onder andere hun weg richting de retail. Michel geeft aan dat de doelstelling is om zoveel mogelijk distributie bij de retail op te bouwen. Daarbij hoort ook een duidelijke presentatie die voor Food Fellows in het AGF-schap thuishoort. “Ons advies naar de retail is om de tomatenblend en pastasauzen bij de AGF te presenteren, met name bij de tomaten. Daar komt behoorlijk wat traffic langs en consumenten worden daarmee ook op een idee gebracht als zij het product zien.” Verder speelt communicatie met de consument een rol. “Communicatie en activatie, door de producten bijvoorbeeld regelmatig in de actiefolder onder de aandacht te brengen, is belangrijk om het voor de consument laagdrempelig te maken.”

ichel ziet dat er steeds meer aan- dat het een flink volume is, bedraagt de dacht komt voor elementen als eerlij- reststroom aan tomaten toch jaarlijks een ke teelt, het benutten van reststromen en paar miljoen kilo. lokaal product. Hoewel hij stelt dat de p van prijs, een belangrijk element is en zal ZONDER CONSERVERINGSMIDDELEN blijven, verwacht hij ook dat mettertijd De tomatenblend – die kan dienen als basis andere elementen aan belang zullen win- voor bijvoorbeeld tomatensoep, stoofnen. “Het gaat erom dat je gezamenlijk met schotels of een zelfgemaakte pastasaus de handelspartners in overleg gaat over – bestaat uit 100 procent tomaten. “Daarde toegevoegde waarde van onze eerlijke naast hebben we een tweetal pastasaus- ONTZORGEN producten met een goede smaakbeleving.” varianten, die bevatten naast een beetje Inmiddels heeft Food Fellows, naast de kruiden, ook wat andere groenten. Daar- tomaten, ook de blik op de reststroom RESTSTROMEN voor gebruiken we reststromen van ons van Harvest House paprika’s gericht. Food Fellows – onderdeel van telersco- zusterbedrijf Snijpunt.” Michel legt uit dat “Paprika’s vormen een aanzienlijk aandeel öperatie Harvest House - werd opgezet de producten aseptisch – steriel, dus zon- binnen de coöperatie en we hebben een vanuit de wens om de reststroom die ont- der risico op nabesmetting – worden afge- 100 procent natuurlijke paprikapuree staat bij het verpakken van de tomaten vuld waardoor het gebruik van conserve- ontwikkeld die veelzijdig te gebruiken te benutten en verwaarden, geeft Michel ringsmiddelen niet nodig is en de sauzen is. Als ingrediënt kunnen we met deze aan. “Al een aantal jaren verwerken we niet gekoeld bewaard hoeven te worden. puree waarde toevoegen met name richin ons pakstation een behoorlijk volume “Ook niet onbelangrijk: de vruchtgroenten ting industriële partners en foodservice.” aan smaaktomaatjes voor de retail. Daar komen uit een eerlijke en lokale glastuin- De commercieel directeur ziet dat hoezit weleens een tomaatje bij dat net iets bouwteelt, zonder gebruik van gewasbe- wel de meeste vers verwerkte producten te rijp is of wat een klein scheurtje heeft. schermingsmiddelen.” Overigens staat het van Food Fellows momenteel bij de retail Normaal gesproken werden die producten begrip ‘eerlijke teelt’ voor Food Fellows worden afgezet, er vanuit de industrie en afgevoerd. Sinds een jaar of vijf verwekt ook voor een goed arbeidsklimaat. “Onze foodservice vraag is naar producten die de productie-unit deze verse tomaten bin- aangesloten telers zorgen voor de juiste kunnen ontzorgen. “We zien groei binnen nen 24 uur tot een 100 procent natuurlijke voorwaarden om de arbeidsomstandighe- het industriële kanaal ontstaan.” Het is de tomatenblend of pastasaus. Zo kunnen we den zo goed mogelijk in te kunnen vullen reden dat de versverwerker het assortide reststroom zo veel mogelijk terugdrin- voor de medewerkers.” ment ook uitbreidt met een zoete aardapgen en verwaarden in toegevoegde waarpelpuree. (MW)  de-concepten.” De commercieel directeur AGF-SCHAP M.wouda@foodfellows.nl laat weten dat het slechts om ongeveer De tomatensauzen worden zowel onder 1,5 tot 2 procent uitval gaat, maar door- het merk Food Fellows als onder private

AGF Primeur 2 • 2022

Nevenactiviteit

Fruitbedrijf Van Rossum heeft showroom voor kant-en-klare badkamers Bij Van Rossum Fruit kun je tegenwoordig ook terecht voor kant-en-klare badkamers. Ze waren zelf lange tijd op zoek geweest naar zo’n systeem en die zoektocht leidde naar een Poolse start-up. “Zij vroegen ons om dealer te worden voor de Benelux,” vertelt Erik.

oewel de focus op het telen en bewa- een poging ondernomen om ren van fruit ligt, kan deze activiteit te kijken om het ook anders tussen de bedrijven door gebeuren. Fami- in te richten voor meer prilie van Rossum heeft totaal 65 hectare aan vacy. eigen teelt appelen en peren. Conference is het hoofdras en daarnaast telen ze Beurré Het werd een hele zoekAlexander Lucas, een perenras speciaal tocht, herinnert Erik zich. voor de export naar Oost- en Noord-Eu- In Nederland werd niets ropa, Jonagold en Red Prince-appelen. De geschikts gevonden en ook bewaring hebben ze in eigen beheer, een een zoektocht in Frankrijk deel van de koeling wordt verhuurd aan liep op niets uit. Via het andere fruittelers. “Dat is onze belangrijk- Poolse netwerk kwamen ste nevenactiviteit,” vertelt Erik. ze in contact met een startup die vrijwel ‘naadloze’ Van Rossum Fruit heeft een groot Pools kant-en-klare badkamers netwerk. Acht jaar gelden trouwde hij met had ontwikkeld. In een een Poolse vrouw. Hierdoor zijn er goede ruimte van ongeveer 2,3 connecties ontstaan met Polen en ande- m2 bevinden zich alle badkamermeubels showroom. Dus toen het Poolse bedrijf re landen in Oost-Europa, zowel voor het en faciliteiten: toilet, wastafel, douche en vroeg of zij de verkoop voor de Benelux werven van seizoenmedewerkers als han- spiegelkast maar ook alle verlichting, een op zich wilden nemen was dat wel iets dat delsconnecties. Oost-Europa en België zijn radiator, boiler, schakelaars en stopcon- Erik erbij kon doen. “Maar wij zijn er heel de belangrijkste afzetmarkten voor Van tacten. Erik: “Uit oogpunt van hygiëne tevreden over. De badkamers zijn in 2016 Rossum Fruit. zochten we naar een badkamer zonder geïnstalleerd en het polyester vergeelt naden. Deze kant-en-klare badkamers zijn niet. Het is een heel handig systeem voor Het bedrijf is hard gegroeid en er werd gemaakt van slechts 2 componenten en in tiny houses, vakantiehuisjes, op cambesloten om voor eigen huisvesting te helemaal glad afgewerkt. Zo worden lekk- pings of een bouwplaats etc. Serieus geïnzorgen voor seizoenmedewerkers. Bij het ages voorkomen en omdat er geen naden teresseerden zijn altijd welkom voor een opstellen van de specificaties bleek er één en kieren zijn krijgen schimmels geen bezoek,” besluit Erik. (ML)  grote wens te zijn van met name de vrou- kans om te groeien.” erik@vanrossumfruit.nl welijke medewerkers. Die wilden graag een eigen badkamer. In het oorspronkelij- Bij Van Rossum Fruit doen de badkake plan was een centrale toilet- en douche- mers al enkele jaren dienst. Ze blijven ruimte bedacht en begroot, maar er werd mooi en kunnen daarom dienst doen als

Granaatappelextract zou de sleutel kunnen zijn tot een nieuwe antiverouderingsbehandeling

en stof in granaatappels zou de sleutel kunnen zijn tot een nieuwe antiverouderingsbehandeling, die de spieren en de mitochondriale gezondheid versterkt. Volgens onderzoekers van de Universiteit van Washington bevat de vrucht een extract genaamd urolithine A, dat volgens hen kan beschermen tegen broosheid op oudere leeftijd. Uit hun studie bleek

dat oudere volwassenen die urolithine A-supplementen innamen, beter presteerden in fysieke uithoudingstests. De metabolietverbinding is ook aanwezig in sommige bessen en noten. Het stimuleert de mitochondriën - de energiecentrales van de cellen - en blijkt ook de spierkracht te kunnen verhogen. De verbinding is in pilvorm en in poedervorm verkrijg-

baar in natuurvoedingswinkels. Het team merkt op dat urolithine A wordt geproduceerd door darmbacteriën na het consumeren van voedsel dat rijk is aan ellagitannines. Mensen produceren urolithine A in variabele hoeveelheden omdat voeding, leeftijd, genetica en ziekte de samenstelling van hun microbioom beïnvloeden.  AGF Primeur 2 • 2022

Dienstverlening

Jola Criens van het trainingsbureau Personeelstrainer:

“Het zijn geen handen waar je mee werkt, maar harten en hoofden” “Ze knikken, maar doen wat anders. Raar. Nee, niet raar,” vertelt Jola Criens van het trainingsbureau Personeelstrainer. “Dit komt door cultuurverschillen, andere regels en manier van leidinggeven in het land van herkomst, een andere opvoeding, andere tradities, andere behoeftes, er zijn talloze oorzaken waardoor al snel communicatieproblemen, onbegrip en verwarring ontstaan tussen Nederlanders en Polen, Polen onderling én werknemers uit Roemenië of Bulgarije.”

anuit haar eigen werkervaring zette “De cultuurverschillen zitten Jola Criens in 2011 trainingsbureau heel diep ingebakken,” legt Jola Personeelstrainer op. De trainingen zor- uit. “Die 18-jarige Piotr, die in gen voor meer onderling begrip, een soci- dienst komt, moet je eigenlijk aal wenselijke én veilige werkomgeving. nog niet zien als een volwas“Ik vind het eervol om bedrijven en mede- sen medewerker. Hij heeft zich in het werkers te helpen,” vertelt ze. land waar hij opgroeide eigenlijk niet vrij kunnen ontwikkelen tot iemand die eigen Werken in een multiculturele omgeving keuzes mag maken. In Nederland woris lastig. Cultuurverschillen kunnen door den kinderen in vrijheid en blijheid opgeonbegrip zorgen dat werknemers gede- voed. In Polen en andere Oost-Europese motiveerd raken. “Iedereen wil een goede landen ben je tot en met je 18e jaar een werkgever zijn, maar vaak weten ze niet kind zonder recht van spreken. Je opa, je hoe ze dat moeten zijn,” is de ervaring van juf, je ouders, de pastoor, vanaf dag 1 word Jola. “De fysieke afstand tussen landen is je geacht ja te knikken naar de autoriteimisschien niet zo groot, maar de cultuur- ten. Dus als Piotr ja knikt, denk je dat hij verschillen wel. Dat moet je eerst inzien. de instructies begrijpt, maar dat hoeft dus Anders kun je gewoon geen goede collega niet. In de trainingen leer je herkennen of werkgever zijn. Onze trainingen over wanneer iemand het wel begrepen heeft het samenwerken met internationale col- en komen allerlei aspecten aan bod die op lega’s, de workshop cultuurverschillen in de werkvloer noodzakelijk zijn voor een het Nederlands zijn vaak een eyeopener goede communicatie en verstandhouding. voor deelnemers.” Daarnaast leer je begrijpen waar bepaal-

Jola Criens

de gedragingen van je collega’s vandaan komen en wat je hiermee kan doen om de samenwerking en communicatie te verbeteren.”

CREATIEVE TALENTEN Wat Jola erg aan het hart gaat is dat werkgevers talenten van hun Poolse of Oost-Europese werknemers vaak niet opmerken. Niet omdat ze het niet willen, maar omdat de taalbarrière en de angstcultuur vanuit hun eigen land dit beperken. Wanneer je naar competenties kijkt is er een groot verschil door de wijze waarop het onderwijs is ingericht. “In Nederland kies je uit vier profielen, Zorg, Techniek, Economie en Maatschappij. In Polen wordt iedereen algemeen geschoold. Dat maakt dat

Nieuw wereldrecord voor grootste citrusdisplay Rouses Markets en Sunkist Growers hebben de officiële Guinness World Records titel voor de grootste citrusdisplay veroverd. In het onderstaande filmpje is te zien hoe de display tot stand kwam.

e display werd opgebouwd met meer dan 18.144 kilo verse Sunkist-Navel-, bloeden Cara Cara-sinaasappelen en Sunkist-mandarijnen, citroenen, grapefruit en minneola’s, rechtstreeks afkomstig uit boomgaarden in Californië.

AGF Primeur 2 • 2022

De recordbrekende display bestond uit meer dan 100.000 stuks citrus, die samen een kleurrijk en sappig geheel vormden. De recordpoging werd gehouden in de Rouses Markets in Metairie, Los Angeles, waar een team van 12 ver-

koopmedewerkers de fraaie display in slechts acht uur op wist te bouwen.

“Wereldrecordpogingen zijn een leuke manier om AGF te promoten,” vertelt Donny Rouse, de CEO van Rouses Markets. “Citrus vormt een belangrijk onderdeel van ons ‘Eat Right with Rouses’-actie voor gezonde voeding en onze eigen diëtiste was aanwezig om ter

plaatste uitleg te geven over de gezonde eigenschappen van citrus. We nodigen iedereen uit om in de feestvreugde te delen, want het recordbrekende fruit zal vanaf nu worden verkocht bij meer dan 60 filialen van Rouses Markets.” De nieuw verworven titel biedt Rouses Markets en Sunkist Growers de gelegenheid consumenten te informeren over

Nederlanders meer in specialismen den- VEILIGHEID IN MOEDERTAAL ken en Polen juist creatiever zijn, wat niet Naast goede communicatie en samenweraltijd veilig betekent,” ziet Jola. “Oost-Eu- king focust Jola zich met het trainingsropese werknemers zijn geen handjes. Zij aanbod op veiligheid op de werkvloer en hebben vaak veel meer in hun mars, maar het leren van de Nederlandse taal op een kunnen dat niet laten blijken of wordt dit praktische manier. Als het gaat om veiniet herkend. Dat is heel jammer, zeker in ligheid vindt ze het heel belangrijk om deze tijden van personeelsschaarste. Aan die juist in de moedertaal te leren. “Curwerknemers met potentie wordt het ruwe sussen veiligheid: BHV, VCA, hoogwerker, diamant-programma aangeboden.” heftruck en reachtruck bieden we bewust ook in het Pools, Roemeens en Bulgaars LEIDINGGEVEN aan. Wil je veilig werken moet je het echt Oost-Europeanen die de Nederlandse taal goed snappen en als het ooit mis gaat, dan beheersen worden al snel aangesteld als schreeuwen ze echt niet in het Nederlands teamleider ongeacht leiderschapsvaar- om hulp. De velden en kassen waarin digheden. “Dat is heel vreemd, eigenlijk. gewerkt wordt zijn gigantisch groot, dus We durven niet te vliegen met een piloot het is heel belangrijk dat er snel iemand die geen brevet heeft, maar durven wel hulp kan bieden.” aan een Poolse medewerker die daar niet voor geschoold is, onze werknemers over Naast vier taaltrainers en zeven trainers te laten. Niet zo gek dat er veel verloop is. veiligheid is Jola’s zoon Bart sinds vorig ‛Omdat de oma overleden is…’ Helaas is dit jaar in dienst. Bart coördineert de trainin9 van de 10 keer niet de echte reden. Een gen, heeft het eerste contact met de klant, Pool is gewend: werken en je mond houden, behandelt de aanvragen en coördineert van feedback geven of motiveren heeft hij de trainers en de planning. Daarnaast is vaak nooit gehoord. Door de niet ontwik- Bart bezig met de opleiding tot een BHV kelde leiderschapsvaardigheden ontstaat Instructeur zodat hij deze in de toekomst er vaak verwarring over de inhoud van de zelf kan geven. Pools- en Nederlandstalig functie en de manier van aansturen. Dit opgevoed en tussen beide culturen opgeveroorzaakt uiteindelijk een verzet van groeid begrijpt Bart als geen ander hoe de overige medewerkers, verslechtert de hij de aanvraag van de klant het beste sfeer in het team en zorgt uiteindelijk voor kan afhandelen. “Een mooie basis om het verminderde productie en soms zelfs tot bedrijf over een jaar of 10 over te nemen,” vrijwillig ontslag van waardevolle Poolse, aldus Jola. Roemeense of Bulgaarse medewerkers. Dus als je wilt dat je bedrijf goed draait, GOED WERKGEVERSCHAP dan is het handig om je ‛teamleiders’ onder Er zijn vele puzzelstukjes te leggen wande loep te nemen en ze te scholen voor wat neer het gaat om goed multicultureel ze doen. Dat is altijd goed geïnvesteerd werkgeverschap. “Het zijn geen handen geld, vinden mijn opdrachtgevers. Cur- die je inhuurt, maar harten en hoofden. sisten leren alles over het omgaan met Daarmee te leren werken is niet in een dag andere mensen, maar ook en vooral over gepiept. Gezien de schaarste aan persozichzelf. Trainingen zijn vaak heel intens. neel wordt goed werkgeverschap alleen Van werkgevers krijg ik terug dat ze direct maar belangrijker. Geld is de grote motiverschil merken aan hun medewerkers. vator als je ergens begint te werken, maar Hoe meer je over elkaar weet, hoe meer daarna spelen andere factoren. Want wat je van elkaar snapt, hoe meer begrip, hoe motiveert je om elke dag om half zes op beter het werkt.” te staan en naar je werk te gaan? Voor de

Bart Criens

werkgever dito, waarom ben je al 5 jaar verbonden met deze werknemer? Wat als deze naar de liefde van zijn leven in Polen teruggaat? Het is belangrijk om een omgeving te creëren waar de medewerkers zich fijn en verbonden voelen met het bedrijf. Het is niet de komkommer, het plantje, maar het bedrijf zelf en de mensen die daar werken. Er is nog zoveel potentieel dat onontdekt is. Ik ben heel trots en vereerd dat ik daarbij kan helpen,” besluit Jola. (ML) 

de voedingswaarde binnen te krijgen,” voegt van citrus en de unie- Sunkist Growers-CEO ke smaakprofielen Jim Phillips eraan toe. van de verschillende “Onze citruscoöperacitruscategorieën. tie is enthousiast over de samenwerking met “Bij de start van een Rouses Markets en het nieuw jaar is er altijd behalen van een nieuw weer een behoefte om wereldrecord. Deze gezonder te gaan eten. actie sluit naadloos Consumenten hechten aan bij onze Peel Good er veel belang aan om Citrus-campagne, die voldoende vitamine gericht is op het verhogen C en andere belang- van de citrusconsumptie rijke voedingstoffen

info@personeelstrainer.nl

onder consumenten over de hele wereld.”

Het is het eerste wereldrecord voor Sunkist Growers en het derde voor Rouses Markets, dat eerder al de titels voor de grootste artisjokkendisplay en avocadodisplay in de wacht sleepte.  cward@sunkistgrowers.com www.sunkist.com

AGF Primeur 2 • Actueel Bananen • 2022

Voedselveiligheid & Kwaliteit

Uw verse groenten en fruit nóg sneller naar de klant, zodat u kosten bespaart en voedselverspilling tegengaat. Dat kan met ons Pesticides Partnership Pakket! Interesse? Wij doen u graag een voorstel op maat! +31 (0)114 63 54 00 Info-zvl@eurofins.com

eurofinsfoodtesting.nl/snelle-pesticiden-analyses Testing for life 70

AGF Primeur 2 • Voedselveiligheid & Kwaliteit 2022

Voedselveiligheid & Kwaliteit

Eelke Westra, Wageningen Food and Biobased Research:

“Ook telers, importeurs en keurmeesters kunnen in de toekomst aan de slag met het non-destructief meten van de kwaliteit van groenten en fruit” Wie van avocado’s houdt, heeft het weleens meegemaakt: je koopt een prachtig exemplaar in de winkel, je komt thuis en na het boodschappen doen heb je wat honger gekregen. De avocado kijkt je verleidelijk aan. Het water komt je in de mond en dus snij je hem meteen open. En dan komt die bruine vlek tevoorschijn aan de punt van het fruit. Dat had je niet verwacht…

ageningen Food & Biobased Research slaagt erin om met een nieuwe methode om bij avocado’s stem-end rot – die bruine vlek aan de punt van het fruit – op te sporen zes dagen vóórdat dit met het blote oog waar te nemen valt. Deze methode heeft als voordeel dat de avocado niet opengesneden of ingedrukt hoeft te worden.

spectrum door bepaalde chemische elementen die aan het oppervlak of net onder het oppervlak van het product zitten. We krijgen een kijk op fysische eigenschappen zoals oppervlaktetextuur, stevigheid of deeltjesgrootte en op chemische aspecten zoals het gehalte aan vocht, eiwitten, zetmeel, suikers en olie.”

FYSISCHE EN CHEMISCHE Non-destructief meten van de kwaliteit EIGENSCHAPPEN van groenten en fruit – want de methode is Het onderzoek splitst zich op in twee veel ruimer toe te passen dan alleen maar hoofdbestanddelen die samen moeten leiop avocado’s – kan de AGF-sector in al haar den tot de kwaliteitsbepaling van een verfasen grote diensten bewijzen. Van de sproduct. Ten eerste moet er onderzocht teler die wil weten of zijn fruit rijp genoeg worden welke fysische en chemische is om te oogsten en de importeur die wil eigenschappen precies ten grondslag ligchecken of de kwaliteit bij aankomst van gen aan een bepaald kwaliteitsaspect. Dit de container voldoet aan de vooropge- moet ook per product gebeuren, want elke stelde eisen van de distributeur, die de soort is anders. Eelke legt uit: “We kunnen rijpheid in het opslagmagazijn wil opvol- wel omschrijven wat een rijpe avocado is: gen. En wat vroeger en nu veelal gebeurt in een onderzoeksfaciliteit, zal in de toekomst mogelijk moeten worden met een handmeter. Uiteraard kan de techniek ook op sorteerlijnen worden ingebouwd, wat misschien nog de grootste toepassing is.

Eelke Westra

hij moet zacht zijn, voldoende olie hebben, mag niet draderig zijn, enz. Maar wat is het nu precies in het vruchtvlees dat daarvoor zorgt? Wat moet je dus meten?” En ten tweede moet er gekeken worden welke

ZICHTBARE EN NABIJ-INFRAROOD SPECTROSCOPIE “Het doel van onze onderzoekslijn is allerlei kwaliteitsaspecten te meten zonder het product te beschadigen. We kijken welke sensoren welke parameters kunnen meten,” vertelt Eelke Westra, Programma manager Postharvest Quality bij Wageningen Food & Biobased Research. “We doen dat met zichtbare en nabij-infrarood spectroscopie, een optische techniek die berust op de interactie van elektromagnetische straling (400-2500 nm) met het fruit. Naast kleur nemen we ook veel andere aspecten waar via absorptie van het

AGF Primeur 2 • Voedselveiligheid & Kwaliteit 2022

Voedselveiligheid & Kwaliteit

in ontwikkelingsfase. Zo zit onze technologie rond niveau 5-6 op de TRL-schaal (Technology Readiness Levels). Dus we weten dat het kan, maar het is nog niet op een niveau dat een grote importeur de technologie kan aanschaffen en in zijn praktijk gaat brengen.”

Beeldanalyse druiven

techniek en welke sensoren die onderliggende fysische en chemische eigenschappen nauwkeurig kunnen meten. Zonder het product aan te raken.

“We zijn nog zoekende wat de fysische eigenschappen zijn die ervoor zorgen dat een avocado rijp is. Met het bestaande instrumentarium kan men bijvoorbeeld al de hardheid en het oliegehalte meten, maar daarmee heb je nog niet het volledige plaatje om te weten of een avocado rijp is. Daar kom je al een eind mee, maar nog niet helemaal. Dat doorgronden is dus wel de heilige graal vinden.”

METEN DOORHEEN DE KETEN Elke meettechniek focust op de toestand van het product op een gegeven moment, waarna men dan als importeur of distributeur een besluit neemt wat met het product te doen. Maar Eelke is er ook van overtuigd dat er op meer momenten in het leven van het product metingen zouden moeten worden uitgevoerd om beter zicht te krijgen op de kwaliteit ervan. “Meten op stevigheid, vetgehalte en droge stofgehalte bijvoorbeeld zou op meerdere punten in de keten moeten gebeuren: na de oogst, bij aankomst Nederland, na rijping. We zouden van elke batch datasets moeten bijhouden, en niet alleen van metingen, maar ook van info over waar het product geteeld is, onder welke teeltcondities, wanneer het geplukt is en bij wat voor temperatuur het bewaard is. Want dat heeft allemaal een bepaalde invloed op het rijpingsgedrag. Dat moet kunnen, want de mogelijkheden om data op te slaan en daar naderhand analyses op te doen nemen fors toe. En misschien bestaan die gegevens allemaal wel, maar gebeurt alles nog apart van elkaar. Als je al die gegevens combineert en bijhoudt, kan die kennis de puntmeting op de sorteerlijn gaan verrijken. Want ik denk niet dat we op een punt komen dat we op één moment alles tegelijk kunnen meten,” legt Eelke uit. “In die zin is ons onderzoek ook ruim. Het kijkt naar welke data er precies nodig zijn om bijvoorbeeld de rijpingsbeslissing te verbeteren. Het kan dus zijn dat het aantal

uren zonneschijn in de boomgaard daar een grote invloed op heeft, of misschien ook de gemiddelde ochtendtemperaturen. Dat willen wij weten. En dan komt het erop aan dat de sector al die data op een betrouwbare manier verzamelt én ook, waar nodig, deelt met elkaar in de hele toeleveringsketen.”

SNEL EN RUIM TOEPASBAAR De voordelen van non-destructief meten is dat het product intact blijft en dat de snelheid en capaciteit van meting gaat toenemen zodat niet alleen maar samples, maar ten langen leste alle producten gemeten kunnen worden. De toepassing die Wageningse onderzoekers uitwerken, moet ook beschikbaar komen als een kosteneffectieve oplossing voor alle ketenpartners. “Wij hebben een vaste opstelling staan in Wageningen, maar we hebben aangetoond dat mobiele apparatuur tot de mogelijkheden behoort, bijvoorbeeld voor kwaliteitscontrole bij binnenkomst van een container fruit, of in het distributiecentrum of bij een groothandel. De sensoren zijn beschikbaar. Wij gaan kijken hoe we de systemen die wij in onze opstelling hebben kunnen overzetten op apparaten die in de praktijk gebruikt kunnen worden, zowel als onderdeel van een hoge capaciteitssorteerinstallatie als in de vorm van een handmeter voor een teler in het veld of een keurmeester op de werkvloer.”

HYPERSPECTRAALMETING De techniek die Wageningen Food & Biobased Research ontwikkelt, maakt gebruik van zichtbare en nabij-infrarood spectroscopie, een optische meetmethode die al ruime toepassingen kent, maar ook van hyperspectraalmeting. “Laten we even een foto als voorbeeld nemen,” legt Eelke uit. “De foto geeft ons een tweedimensionaal beeld. Elke pixel heeft een bepaalde kleurwaarde en samen geven die het plaatje. Dat is het normale spec- Wageningse onderzoekers focussen met trum. De hyperspectraalmeting meet de deze technologie in de eerste plaats op waarden binnen één pixel. Dat speelt zich alle soorten fruit. Bij uitbreiding komen niet meer af in het visuele spectrum, maar ook groenten aan bod en eigenlijk allerlei zoekt naar het nabij-infrarode spectrum producten die aan kwaliteitsverandering en nog daaronder. In plaats van een twee- onderhevig zijn, zoals bijvoorbeeld vlees. dimensionaal plaatje krijg je een driedi- “Zuivel misschien iets minder,” besluit Eelmensionale dataset, die je dus niet direct ke. “Vloeibaar lijkt me gewoon iets lastikan omzetten in een beeld. Maar het geeft ger.” (PB/PDC)  wel bijkomende informatie. Met onze laatEelke.westra@wur.nl ste nieuwe ontwikkeling hebben we een opstelling die dergelijke data gaat correleren met wat je in de praktijk waarneemt, zoals bijvoorbeeld rijpheidsniveaus. We zijn trouwens met ons hele onderzoek nog

AGF Primeur 2 • Voedselveiligheid & Kwaliteit 2022

Referentiemeting druiven

BIJ DEN BERK DÉLICE HEBBEN DUURZAAMHEID EN KWALITEIT DE HOOGSTE PRIORITEIT Als dynamische tomatenkwekerij draagt Den Berk de begrippen innovatie, duurzaamheid en kwaliteit hoog in het vaandel. Tomaten zijn delicate groenten en met de verkeerde aandacht is het gewas besmettingsgevoelig. Inmiddels zijn de ingangen van de productieruimte gewaarborgd met de chemiedispenser van Elpress. Deze verschaffen alleen een doorgang wanneer de handen zijn gedesinfecteerd. Zo zal het personeel met steriele handen de werkvloer betreden.

Een gepersonaliseerd aanbod voor uw bedrijf Bent u benieuwd wat Elpress kan betekenen voor uw bedrijf? Neem dan contact op met een van onze experts.

www.elpress.com

Elpress BV Handelstraat 21 Industriegebied Saxe Gotha NL-5831 AV Boxmeer Nederland

T +31 (0)485 51 69 69 F +31 (0)485 51 40 22 E sales@elpress.com W www.elpress.com bezoek onze website

Voedselveiligheid & Kwaliteit

Het nieuwe lab van TLR in Ridderkerk

TLR neemt intrek in ultramodern laboratorium op Dutch Fresh Port De komst van Feyenoord City op haar locatie, noopte TLR International Laboratories om te verhuizen naar een ander pand. Of de Rotterdamse voetbalclub ooit nog eens gaat verhuizen, is de vraag, maar het laboratorium heeft inmiddels een nieuwe stek gevonden tussen de AGF-bedrijven aan de Handelsweg in Ridderkerk.

“E

ind 2018 begon het project Feyen- “We hebben gedurende de onderhandeoord City zich weer te roeren. Tot dan lingen en gesprekken niet stilgezeten en toe was er slechts summier en vaag over allerlei locaties in kaart gebracht en zelfs gesproken, maar in januari 2010 kwam nieuwbouw overwogen. Uiteindelijk hebhet concrete verzoek om plaats te maken ben we in september 2020 besloten de voor de nieuwe gebiedsontwikkeling overstap te maken naar het voormalige met een onmogelijke vergoeding. We zijn pand van Van Gelder in Ridderkerk. Een toen meteen met de gemeente in gesprek hele grote koelkast van maar liefst 7.000 gegaan, want een laboratorium verhuis je m2,” vertelt Harm. “Om deadlines te kunniet zomaar. Pas in april 2020 kwam het nen halen, is Vriesema voor ons de plantot een overeenkomst, die feitelijk pas in nen al gaan uitwerken ruim voordat we september 2020 definitief werd,” vertelt eigenlijk dit pand gekocht hadden. Daardirecteur Harm Janssens.

AGF Primeur 2 • Voedselveiligheid & Kwaliteit 2022

om konden we al in de zomer van 2020 met de bouwpartners in zee.”

GOED BEREIKBAAR VOOR KLANTEN EN KOERIERS “De hele aanbesteding was net voor de coronacrisis. In die tijd vielen er nogal wat nieuwbouwprojecten uit en een aantal bedrijven vroeg zich dan ook af of het allemaal wel door zou gaan, maar gelukkig hebben we doorgezet,” vertelt Harm. “Als internationaal laboratorium krijgen we veel voormonsters, die aangeleverd worden door koeriers en daar is een locatie rond Rotterdam-Zuid erg aantrekkelijk voor. Vandaar dat we op de kaart een cirkel hadden getrokken die ongeveer liep van Vaanplein tot Ridderkerk. Met deze locatie aan de snelweg op Dutch Fresh Port, het groenten- en fruitportaal van Nederland, zijn we goed bereikbaar voor

De apparatuur ging gefaseerd over

klanten en koeriers. We deden al veel voor de AGF-sector, nu zitten we er middenin.”

hebben we ook nieuwe analyseapparatuur moeten aanschaffen voor de verhuizing. Onze service gaat 24 uur per dag door. De apparatuur is gefaseerd overgegaan in een vijftiental verhuismomenten. Als alles een beetje meezit, is het nieuwe pand halverwege maart helemaal operationeel en heeft de klant er helemaal niets van gemerkt.”

Begin februari is de oplevering van het tweede gedeelte van de Handelsweg een feit. “We hebben zo duurzaam mogelijk gebouwd, onder meer met warmteherwinning en energieopslag om een zo duurzaam mogelijk laboratorium neer te zetten. Er staan twee grote installaties in de technische ruimten en filterinstalla- AGF is één van de takken waar TLR haar ties op het dak. In het gebouw ligt 58.000 laboratoriumdiensten voor inzet. “85% is meter aan datakabel en 1.000 meter aan wel gewas-gerelateerd, maar we zijn ook waterleiding,” vertelt Harm. “Bovendien erg groot in producten als granen, zaden

en sojabonen. Ook zetten we ons heel breed in voor de biologische sector. We kunnen snel en nauwkeurig vaststellen of een product wel of niet biologisch is geteeld. Het aantal laboratoria binnen de AGF-sector is beperkt. We zijn nog met z’n drieën over, daar moeten we de buit mee verdelen,” constateert Harm nuchter. Binnen de AGF-sector zijn we niet de grootste, maar we groeien wel flink. Inmiddels hebben we wekelijks zo’n 180 personen aan het werk, verdeeld over 121 FTE. En dat aantal zal nog wel verder groeien. Aan acquisitie hebben wij nooit gedaan, als je

Bij een kwetsbare en bederfelijke productgroep als groente en fruit is snel handelen cruciaal. Wilt u testen op belangrijke verontreinigingen en bestanddelen? Wij analyseren uw groente- en fruitmonsters binnen 24 uur! Een greep uit onze analyse portfolio: • Residu-onderzoek • Pathogenen-onderzoek • Virus-onderzoek • Microbiologisch onderzoek

Kĳk voor meer informatie op onze website www.tlr.nl

AGF Primeur 2 • Voedselveiligheid & Kwaliteit 2022

Voedselveiligheid & Kwaliteit

biologische norm en of het product uit de regio komt die de leverancier op het etiket vermeldt. Er wordt bepaald of de van oorsprong gebonden stikstof uit de groenten en fruit afkomstig is uit de lucht gebonden kunstmest of van dierlijke of plantaardige herkomst vanuit mest.”

kwaliteit levert, heb je nauwelijks acquisitie nodig.”

der of die producten voldoen aan de levensmiddelenwetgeving en of ze de kwaliteit hebben die wordt verhandeld. Met behulp IRMS-ANALYSE van een IRMS-analyse kan op basis van de “Met onze herkomstanalyse zijn we uniek isotopenratio in combinatie met een zeldop de markt. Veel AGF-producten komen zame aardmetalen analyse worden vastuit het buitenland en het is niet altijd hel- gesteld of het AGF-product voldoet aan de

NIEUW: REVOLUTIONAIRE BASIC WASSER Dé stand-alone wasser voor de industriële reiniging van krattten, trays en fust.

VANAF € 16.250,-

AGF Primeur 2 • Voedselveiligheid & Kwaliteit 2022

“De laatste jaren is voornamelijk onze pesticidenanalyse uitgegroeid tot de grootste afdeling binnen ons bedrijf. We zijn één van de weinige Europese labs die besmettingen zoals het Norovirus en Hepatitis A kunnen vaststellen. Persoonlijk verwacht ik dat we daar de komende jaren het SARS-virus ook aan kunnen toevoegen, want in landen waar niet zo correct met hygiëne wordt omgegaan, kan dit gerust een issue worden, al is dat momenteel nog niet aan de orde. In dit nieuwe pand zitten we in elk geval gesetteld voor de toekomst,” besluit Harm. (IH)  hjanssens@tlr.nl

Niek van As en Vincent Spierings van Aon

De gevolgen van een recall Het is de nachtmerrie van elk voedselverwerkingsbedrijf of -distributeur: een recall. De meeste bedrijven uit de sector besteden veel aandacht aan voedselveiligheid, en toch komt het regelmatig voor. Ook als de eigen of opgelegde protocollen strikt worden nageleefd, valt een fout in het productieproces of een contaminatie nooit helemaal uit te sluiten. Voor deze risico’s biedt Aon meer oplossingen dan alleen verzekeringen. WIE IS AON? “Wij zijn een adviesbedrijf voor risico, pensioen en gezondheid. Op basis van data helpen wij klanten bij het nemen van betere beslissingen voor verschillende sectoren. De wereld wordt steeds complexer en daarmee ook de risico’s die bedrijven lopen. Wij helpen onze klanten bij het identificeren en beheersbaar maken van deze risico’s. In Nederland doen we dat met 2.500 betrokken en deskundige collega’s,” vertelt Vincent Spierings, Industry Director Food & Agri. Vincent bedient samen met een groep gespecialiseerde accountmanagers bedrijven in de Food & Agri sector. Hij is binnen Aon het aanspreekpunt voor de Nederlandse markt en werkt daarin samen met de collega’s in Europa. Tevens is hij aanspreekpunt voor de brancheverenigingen zoals GroentenFruit Huis en Nekovri.

DE GEVOLGEN VAN EEN RECALL “Recall is de term die we gebruiken voor het terughalen van goederen uit de handel, omdat er, om welke reden dan ook, iets mis is gegaan. Een recall stelt het getroffen bedrijf én de hele supply chain voor een verzameling risico’s. Dan hebben we het in de eerste plaats over bedrijfsonderbreking van de getroffen onderneming, al dan niet op last van de overheid, voor ontsmetting of aanpassing van het productieproces. Maar ook risico’s voor de klanten van het betreffende bedrijf, want de productstroom is onderbroken. Daarnaast is de impact ook financieel van aard, want er moeten kosten worden gemaakt voor bijvoorbeeld de terughaalactie en de productvernietiging. Of het bedrijf wordt aansprakelijk gesteld voor de schade die afnemers binnen de keten hebben geleden. Vervolgens kan het bedrijf reputatiescha-

de leiden door een verlies van vertrouwen in het merk of het bedrijf, met teruglopende verkopen tot gevolg. En ten slotte kunnen er continuïteitsproblemen optreden, wanneer de oorzaak van bijvoorbeeld een contaminatie niet tijdig weg te nemen is. Voor de financiële gevolgen kan een bedrijf zich verzekeren, maar er zijn veel meer mogelijkheden om dit risico te beperken.”

GOED VOORBEREID DOOR CRISISTRAINING “Inderdaad. De verzekering is één van de mogelijke vangnetten in het geval van een recall. Maar een verzekering biedt niet altijd de gewenste oplossing,” vult Niek van As Vincent aan. Niek is Crisis en Resilience Adviseur bij COT/Aon, het Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement. Hij adviseert bedrijven op het gebied van risicomanagement, continuïteitsmanagement en crisismanagement, zowel in de voedingssector als andere sectoren zoals onderwijs, hulpdiensten, en andere overheidsinstellingen. “Het meest in het oog springende van mijn job zijn sessies, crisistrainingen en oefeningen. Want als er zich op een moment een risico voordoet, sta je als organisatie veel sterker als je goed voorbereid bent. Wij staan de klant actief bij op het moment dat er iets fout

AGF Primeur 2 • Voedselveiligheid & Kwaliteit 2022

Voedselveiligheid & Kwaliteit

gaat, onder meer door de diensten van professionals uit ons vertrouwde netwerk, zoals specialistische advocaten, (voedsel) technici en afvalverwerkers ter beschikking te stellen. En achteraf evalueren we het hele proces, om samen met de organisatie te leren en waar nodig te verbeteren naar de toekomst toe.”

het risico zich voordoen. Voor de risico’s butieprocessen, maar er spelen ook altijd rondom een terugroepactie noemen we factoren van buitenaf mee. Die zijn nooit dat een recallplan, met daarin alle proce- uit te sluiten. Wij monitoren deze risico’s dures beschreven en de verantwoorde- continu en adviseren hierover.” lijkheden belegd, zodat alle stappen voor alle betrokken afdelingen en het manage- STEEDS STRENGERE EISEN ment helder zijn.” Niek vult aan: “Maar In Europa hebben AGF-bedrijven, zeker in daar houdt het niet bij op, want wil je goed de nasleep van corona, voedselveiligheid voorbereid zijn, dan test, train en oefen hoog op de agenda staan. Vanuit de overINTEGRALE RISICOANALYSE je. Die trainingen zijn altijd gebaseerd op heid worden de eisen voor toegestane subDe risico’s in de AGF-sector zijn natuur- bedrijfseigen praktijksituaties, zodat er stanties bij de teelt en bij de verwerking lijk niet alleen gerelateerd aan het voed- een reëel beeld bestaat van wat er op een ook steeds strenger en worden de controselveiligheidsaspect. We kijken naar het onderneming afkomt in een crisissituatie.” les opgedreven. Bedrijven gaan zeker mee gehele spectrum van risico’s. “Om de twee in dit verhaal, want als het toch misloopt, jaar houdt Aon daarom een Global Risk RECALLVERZEKERING dan komt het meteen in het nieuws en is Management Survey,” legt Niek uit. “We “Natuurlijk bellen klanten ons ook voor de reputatieschade nauwelijks te voorkomen. doen een brede rondvraag bij bedrijven verzekering voor bepaalde risico’s. In het Ook bij het afsluiten van een contaminauit alle sectoren om te kijken waar zich geval van een recallververzekering en/of tieverzekering worden eisen gesteld. “Wil de grootste risico’s bevinden voor onder- productcontaminatieverzekering kunnen een Nederlands bedrijf druiven uit India nemingen. Want ons uiteindelijke doel is we verzekeringen aanbieden die bijvoor- importeren, dan kunnen wij als risico- en dat de bedrijven een integraal beeld en beeld de vernietigings-, consultants-, ver- verzekeringsadviseur dat risico in verbenadering van hun risico’s ontwikkelen. vangings- en herdistributiekosten afdek- band met maximum residu limiet (MRL) Dit onderzoek laat voor Nederland een top ken,” somt Vincent op. “Het is natuurlijk bij een verzekeraar op de markt plaatsen. 10 zien, waar cyber op nummer één staat, de klant zelf die bepaalt welke risico’s hij Dit betekent dat wij samen met de verzeeen onderwerp dat we vaak in de media bereid is te lopen en welke hij verzekerd keraar kijken welk risico hij bereid is te terugzien. Zo lag er bijvoorbeeld een tijdje wil zien, net als welk traject hij met ons wil dragen en onder welke voorwaarden dat geleden opeens geen kaas in het schap bij doorlopen. Wij geven advies, en als deel kan. En dan gaat het natuurlijk ook over de supermarkt. Een van de leveranciers van de oplossing bieden we verschillende steekproeven en monsters. Het kan trouhad te maken met een hack. Het probleem diensten aan, zoals een risicoanalyse, het wens voorkomen dat een verzekeraar de bij dat bedrijf zag je dus ook terug in de opstellen van een recallplan en een op import van een bepaald product uit een winkel. Andere risico’s die bedrijven hoog maat gemaakte verzekering.” bepaald land weigert te verzekeren of een inschatten zijn bedrijfsonderbreking, het dure polis voorstelt. Daarom is het ook tekort aan arbeidskrachten, reputatie- RISICO’S NOOIT VOLLEDIG UIT TE des te belangrijker om na te denken welschade en een verstoring in de logistieke SLUITEN ke andere manieren er bestaan om het keten. Aan de hand van de risico’s stellen “Protocollen opstellen, goede contractu- risico te verminderen,” zegt Vincent. “Ook we samen met de bedrijven de prioriteiten ele afspraken maken met leveranciers en bedrijven die niet via Aon zijn verzekerd, op en kunnen we aan de slag.” klanten, niet afhankelijk zijn van één com- kunnen voor alleen advies of een risimerciële partner en geregeld overleg met coanalyse bij ons terecht.” (PB/PDC)  RISICOANALYSE EN PRAKTIJK BIJ het crisisteam zijn allemaal elementen aon.nl/food/voedselveiligheid ELKAAR BRENGEN om de risico’s te beheersen,” legt Vincent “In de praktijk maken wij bij een bedrijf uit. “Maar uiteindelijk zijn veel bedrijfsdat ons uitnodigt eerst een analyse om activiteiten gewoon mensenwerk. In het in beeld te brengen welke risico’s er zijn geval van de voedingssector, is de voeden wat de impact ervan is,” gaat Vincent selveiligheid daarom per definitie in het verder. “Financieel, maar ook voor de con- geding. Dat is moeilijk te voorkomen. In de tinuïteit en de reputatie. Daarna stellen perceptie van het bedrijf kunnen de zaken we een plan op met preventiemaatregelen rondom voedselveiligheid goed geregeld en crisismanagementmaatregelen mocht zijn met adequate productie- en distri-

Het thema volgende maand :

Wegen & Verpakken Reserveer nu uw advertentie:

Andries Gunter T. +31 (0)166 69 82 32 andries@agfprimeur.nl

AGF Primeur 2 • Voedselveiligheid & Kwaliteit 2022

Marcel van de Werken, Kiwa AQS:

“Tekort aan keurmeesters en kwaliteitscontroleurs groeit” Peren zonder bladvloschade, juist geëtiketteerde verpakkingen, stevige paprika’s …, er zijn onnoemelijk veel normen en (klant) specificaties waaraan de kwaliteit van AGF-producten kan worden beoordeeld en ingedeeld. Ondanks allerlei technologische ontwikkelingen blijft vakmanschap van groot belang. “Hiervoor zijn goed opgeleide kwaliteitscontroleurs en kwaliteitsmedewerkers nodig en daar is nu net een groot te kort aan,” vertelt Marcel van de Werken van Kiwa AQS.

et beroep vergrijst, doordat er te weinig instroom vanuit de jongere generatie is. Marcel: “De ervaren specialisten vallen weg. Het is een trend dat jongeren graag willen doorleren, maar dit is een prachtig vak om in door te groeien. Het keuren van AGF is eerder een ambacht dan een vaardigheid.” Om een goede keurmeester of kwaliteitscontroleur te zijn komt nogal wat ervaring kijken, maar het

begint allemaal met productkennis die aangereikt wordt in productmodules. Daarin komen een groot aantal aspecten aan bod, zoals “Product keuren is een ambacht” teeltwijzen, oogsten en verpakken, bewaarcondities, handelsstromen vollegrondsgroenten zijn 4 verschillende en kwaliteitsnormen. Marcel: “Er zijn in modules. Daarnaast zijn er 5 algemene totaal 17 productmodules in 9 categorie- modules waarin vaardigheden worden ën. Glasgroenten worden bijvoorbeeld aangeleerd als coaching, samenwerking, door de modules P1 en P2 afgedekt, voor communicatieve vaardigheden, maar ook

De onafhankelijke inspectie-instelling voor de Agro- en foodsector

Deskundig, flexibel en 100% kwaliteit: • Productinspecties • Trainingen • Monstername • Certificeringen Meer weten? Ga naar www.kiwa-aqs.nl AQS_Advertentie_185x132.indd 1

12/02/2021 10:23:54

AGF Primeur 2 • Voedselveiligheid & Kwaliteit 2022

Voedselveiligheid & Kwaliteit

product en hebben al enige kennis over de gebreken die kunnen optreden. Supermarktmedewerkers zien we sporadisch instromen. Helaas, want het is juist voor bijvoorbeeld AGF-chefs heel nuttig om meer achtergrondkennis te hebben over de producten.”

Naast kennis en ervaring is het voor een keurmeester van groot belang om zeker te zijn en dat je je beoordeling goed kunt overbrengen. Marcel: “Uiteindelijk hangt er veel van je keuring af, en hierdoor moet je ook sterk in je schoenen staan. Je moet de juiste argumenten kunnen geven bij de indeling van producten in een bepaalde klasse. Hij of zij (kwaliteitscontroleur / kwaliteitsmedewerker) moet vertrouwen scheppen richting de in- en verkoop, telers, leveranciers en/of afnemers. Het is daarom heel belangrijk dat je onafhankelijk en zelfstandig je keuringen doet. Je kunt je niet laten overrulen door de praktijk.” Het kan ook zijn dat er onenigheid ontstaat tussen leverancier en afnemer of dat er een klacht komt van een consument die terug getraceerd wordt. “Als er 200 dozen komkommers zijn, je keurt er 10 en die zijn allemaal super, dan kan er verderop in de keten toch een gebrek geconstateerd worden, bijvoorbeeld doordat die partij naast tomaten heeft gestaan of op een verkeerde temperatuur is opgeslagen. Dat moet onderzocht worden. Als keurmeester kan je het nooit verkeerd doen, zeg ik altijd. Die 20 dozen die je zag, die logistiek en opslag en een module over is er geschikt voor, maar als je niet echt waren goed en daar moet je achter staan. AGF-keten en kwaliteitszorg in organisa- gemotiveerd bent, dan gaat het niet ieder- Het helpt dan om een goede opleiding ties. Omdat het arbeidsrelevante cursus- een lukken dat papiertje te halen. Daar- gevolgd te hebben met docenten die de sen zijn, mag hiervoor het STAP-budget naast moet je om door te kunnen groeien, praktijk kennen en die niet alleen kennis worden ingezet, een subsidie van 1000 zoveel mogelijk praktijkervaring op doen. van de producten hebben, maar ook weten euro. Kiwa AQS is een erkende opleider Het is daarom handig dat je vanuit een wat er gebeurt in de verschillende schaen mogen daarom de cursuskosten direct bestaande baan in de AGF-sector door- kels van de keten,” besluit Marcel. (ML)  verrekenen met de STAP-subsidie.” groeit. Instroom komt meestal vanuit de Marcel.van.de.werken@kiwacmr.nl orderpickers bij groothandels of medeOm in te stromen is geen vooropleiding werkers die aan de sorteeren verpaknodig, wel affiniteit met AGF. “Iedereen kingslijnen werken. Die zien al heel veel

Q·A Services Keeps an eye on your quality!

Quality control & storage advice William Hoekman M. 06 - 30 38 63 64

E. info@q-a-services.com

www.q-a-services.com

AGF Primeur 2 • Voedselveiligheid & Kwaliteit 2022

Het recallrisico: hoe groot is de impact op uw bedrijf? De oorzaak van een recall bij een voedselbesmetting hoeft niet altijd bij uw bedrijf te liggen. Maar u ondervindt wel altijd de impact ervan; bedrijfsonderbreking, stagnatie of kwaliteitsverlies in de keten, ﬁnanciële schade, aansprakelijkheid of reputatieschade. Heeft u voldoende inzicht in deze risico’s? Wat is de mogelijke impact ervan op uw organisatie?

Aon’s Recall Services De risico’s rondom besmettingen of productiefouten zijn vaak complex: wij helpen u graag de impact te minimaliseren; voor, tijdens en na een recall.

Analyse

Kwantificatie

Respons

Recall Ecosysteem

Als internationaal risicoadviseur bieden wij voor elke fase van een recall advies en ondersteuning op het gebied van risico- en crisismanagement en verzekeringen. Altijd naar de behoeften van uw organisatie.

Optimalisatie

Risicobeheer

Neem voor een gratis en vrijblijvend adviesgesprek contact op via

20.074-17-AGF Primeur Magazine-A4

aon.nl/recall/agfprimeur.

Crisistraining

Voedselveiligheid & Kwaliteit

Hoe veilig zijn bewerkte AGF-producten voor listeria? Gesneden boerenkool, andijvie, appelen of meloenen, het zijn gemaksproducten, maar zijn het ook kant-en-klaarproducten? Wanneer de consument ze rauw consumeert wel en dat heeft grote gevolgen voor de THT. De regels ten aanzien van listeria zijn aangescherpt en dat is een nieuwe uitdaging binnen de keten. Bij veel bedrijven is dat stuk nog niet goed genoeg geborgd, is de ervaring van Maria Lamers, quality consultant bij Eurofins. “Vaak pas na een inspectie van de NVWA wordt echt actie genomen met vaak een herinspectie tot gevolg.”

n september 2021 verscheen de inter- De discussie of iets een kant-en-klaar propretatie van de NVWA van de Europe- duct is, is dus actueel geworden. Maria: se Verordening (EG) Nr. 2073/2005 over “Het gaat om het verwacht gebruik door microbiologische criteria. Volgens de 2073 de consument. Denk aan boerenkool, dat zijn het levensmiddelen die door de produ- gebruiken mensen tegenwoordig in een cent of de fabrikant bedoeld zijn om recht- smoothie en daarbij gaat boerenkool streeks door de mens te worden gecon- rauw in de blender. Champignons worsumeerd, zonder dat verhitting of een den soms rauw in salades gebruikt, maar andere bewerking nodig is om relevante ook blokjes paprika, gesneden wortel micro-organismen te elimineren of tot een of fijn gesneden kool die als saladebaaanvaardbaar niveau terug te brengen. De sis wordt gebruikt of de gesneden uitjes producent bepaalt dus of een levensmid- die op de haring gaan. Dat zijn allemaal del een ‘kant-en-klaar’ levensmiddel is, de kant-en-klaarproducten geworden, waarNVWA toetst. Deze toetsing zal zich vooral bij je moet borgen dat listeria geen kans richten op de effectiviteit van het gegeven krijgt om uit te groeien. Omdat additieven bereidingsadvies en of het bereidingsad- die de houdbaarheid kunnen verlengen vies passend is gezien het ‘redelijkerwijs voor de meeste AGF-producten niet toete verwachten gebruik’. gelaten zijn, betekent dat teruggaan naar

MariaLamers Quality Consultant Eurofins Food Safety Solutions

een zeer korte houdbaarheid, of duidelijk op de verpakking aangeven dat het product voor consumptie door en door verhit moet worden; dit zie je bijvoorbeeld al bij champignons, maar nog niet op gewassen gesneden groenten in de supermarkten. Die liggen ook nog vaak met langere houdbaarheid in de schappen.”

Listeria monocytogenes Volgens het Voedingscentrum worden gezonde mensen niet ziek van de listeriabacterie. Maar in sommige gevallen kan de bacterie een groot gevaar opleveren. Een besmetting kan leiden tot hersenvliesontsteking, bloedvergiftiging en een miskraam bij zwangere vrouwen. Jaarlijks zijn er gemiddeld 70 tot 100 listeriabesmettingen in Nederland. Bij vleeswarenmaker Offerman werd in 2019 een listeriabesmetting vastgesteld die leidde tot drie sterfgevallen, een fabriekssluiting en één van de grootste terugroep-acties uit de Nederlandse supermarkten van de laatste

jaren. In de AGF-sector zijn de laatste jaren ook listeriabesmettingen vastgesteld. In augustus 2010 werd listeria in biofilms aangetroffen in drie appelpakstations in het Noordoosten van de VS. Biofilms zijn concentraties micro-organismen die zich hechten aan een oppervlakte en vervolgens een slijmerige substantie uitscheiden waar reinigings- en ontsmettingsmiddelen moeilijk doorheen komen. Als een ziekteverwekkende bacterie in een biofilm ingesloten is, dan zijn ontsmettingsprocedures minder effectief. Dit is een totaal nieuwe bevinding die mogelijk verklaart waarom Listeria monocytogenes ondanks herhaaldelijke ontsmettingspogingen in staat was te overleven in bepaalde faciliteiten. In maart 2020 overleden vier mensen en werden minimaal 36 mensen ziek geworden als gevolg van een listeria-uitbraak die in verband wordt gebracht met uit Korea geïmporteerde enoki-paddenstoelen in de Verenigde Staten. Ruim 30 mensen moesten in het ziekenhuis worden opgenomen.

AGF Primeur 2 • Voedselveiligheid & Kwaliteit 2022

In mei 2020 en oktober 2021 waren er recalls in paddenstoelen na mogelijke besmetting met Listeria monocytogenes. Het ging om panklare paddenstoelenmix “Exotic Mix” en “Parijse champignons” van het Belgische Mushroom City en de voor Metro gesneden champignons van het Canadese Carleton Mushroom. Albert Heijn haalde in mei 2021 AH Biologische Rode Bieten geraspt, AH Biologische Rode Bieten blokjes en AH Biologische Rode Bieten gekookt die mogelijk Listeria monocytogenes bevatten uit de schappen.

Maria werd na een toetsing door de NVWA door een groenten- en fruitverwerkend bedrijf gevraagd mee te denken. Het betrof een mix van diverse meloenblokjes. Deze mix valt in de eg2073/2005 onder de categorie kant-en-klaarproducten waardoor er een studie moet plaatsvinden ten aanzien van het groeipotentieel van Listeria monocytogenes. De mogelijkheden om dezelfde houdbaarheid aan te houden zijn dan beperkt. “Het is een schoongemaakt bewerkt product met een pH van 5. Groeiremmende zuren die de pH verlagen worden door meloenen heel slecht opgenomen en geven ook een smaakverandering mee. Een mogelijkheid in de toekomst is wellicht het toevoegen van bacteriofagen, maar die is nog niet toegelaten.”

LISTERIA VOORKOMEN MET TESTEN EN MONITORING Producenten van kant-en-klaarproducten met langere houdbaarheid dan P+4 moeten een listeria-studie doen om de houdbaarheid te

onderbouwen. Hierbij moeten ze aantonen dat het product aan het einde van de houdbaarheid niet meer dan 100 kolonievormende eenheden (kve) Listeria monocytogenes per gram bevatten. “Het vervelende van Listeria monocytogenes is dat het een van de bacteriën is die in de koelkast (<7°C) nog relatief snel kan groeien. Ook zonder zuurstof door gebruik van gasverpakkingen vindt er groei plaats. Dus daarom moet je bewijzen dat listeria niet kan uitgroeien, bijvoorbeeld door gebruikmaking van modellering (theoretische groeimodellen) of een challengetest waarmee Eurofins de groeipotentie of de groeisnelheid van Listeria monocytogenes in het product test door het opzettelijk met deze listeriasoort te besmetten. We kunnen zelfs de groei op elke dag van de houdbaarheid berekenen, aan de hand van wiskundige formules. Net als de consequenties van een lagere bewaartemperatuur voor de houdbaarheid: een uitkomst voor sommige voed-

LOGISTIC MULTIPURPOSE AGENCY

Your refrigerated transport solution Het thema volgende maand :

Bewerkte AGF

Reserveer nu uw advertentie:

Andries Gunter T. +31 (0)166 69 82 32 andries@agfprimeur.nl

+32-3-3024563 www.eolisbelgium.com

AGF Primeur 2 • Voedselveiligheid & Kwaliteit 2022

Voedselveiligheid & Kwaliteit

Listeria-onderzoek door Eurofins

selproducenten. Er zijn ook eenvoudigere studies die we kunnen uitvoeren en alleen controleren of het product wel of geen voedingsbodem vormt voor deze listeriasoort. Vooral gesneden groenten zijn een risico,

omdat deze pH-neutraal zijn, het meeste fruit is, zolang het nog niet is gerijpt, zuur genoeg om de groei van listeria te remmen, behalve bepaalde soorten zoals meloen en mango.”

Listeria-borging is te vermijden door het terugschroeven van de houdbaarheid, maar dat wringt in de keten. Klanten zitten niet te wachten op producten die slechts 3 dagen houdbaar zijn in de koeling. “Omdat deze regels vrij nieuw zijn, zie je dat veel bedrijven nog afwachtend zijn vanwege de complexiteit. Het is belangrijk om daarom te starten met de inventarisatie voor welke producten een listeria-studie noodzakelijk is, dus welke producten pH-neutraal zijn en door consumenten (ook) rauw worden verwerkt. Gedurende inspecties van de NVWA en (klanten)audits wordt de borging van Listeria monocytogenes in kant-en-klaarproducten gevraagd/ geëist. Ik adviseer daarom om proactief bezig te zijn met listeria-studie en borging van deze producten. Het is een pré wanneer er aangetoond kan worden dat de groeipotentie van listeria geborgd is en volledig voldaan wordt aan weten regelgeving,” besluit Maria. (ML)  www.eurofinsfoodtesting.nl

HYTT Vacuüm Transport Systemen: dé hygiënische transportoplossing voor uw afval en bijproducten Op basis van jarenlange praktijkervaring leveren wij klant specifieke oplossingen om vrijkomende productstromen uit uw productieproces op een hygiënische en kostenbesparende manier te transporteren. Wat kan HYTT voor u betekenen? • Het verwaarden van uw afval en bijproducten • Onze oplossing zuigt het afval direct weg uit de werkomgeving • Verbeterd gebruik van uw productieruimte • U hoeft geen afval uit de high care te rijden • Een betere hygiëne in de productie omgeving • Een betrouwbare kennispartner aan uw zijde met innovatieve, efficiënte en duurzame oplossingen • U bent voorbereid op de meest veeleisende klanten • HYTT beschikt over een eigen installatie in Borne waar we samen met u uw producten kunnen transporteren

Wat zijn de voordelen van onze HYTT-transportsystemen? • Verbeterde hygiëne • Geen vloergoten (open riool) • Geen kruisbesmetting door interne transportmiddelen • Vermindering van de interne transportkosten • Veiligere en schonere werkomgeving • Reductie van waterverbruik • Efficiëntere manier van werken

AGF Primeur 2 • Voedselveiligheid & Kwaliteit 2022

Bartel Debbaut, adviesbureau Kleemans over nieuwe BRC9 norm:

“Het zal pittig worden” Begin volgend jaar gaat de nieuwe BRC9-norm gelden met daarin een aantal pittige aanscherpingen op managementniveau, maar ook op operationeel niveau. Bartel Debbaut van adviesbureau Kleemans bespreekt een aantal belangrijke wijzigingen waar bedrijven mee te maken krijgen. Zo gaat het senior management geauditeerd worden over de implementatie van de voedselveiligheidscultuur, maar ook letten auditors extra op de heftrucks. Bartel: “Er zijn een aantal punten die zeer kritisch worden en dat zal best pittig worden voor bedrijven.”

e BRCGS Global Standard for Food consultatieronde te Bartel Debbaut, Zaakvoerder Kleemans België Safety is een GFSI-erkende standard becommentariëren. (Global Food Safety Initiative) en regelt Begin augustus 2022 onder andere HACCP, traceerbaarheid, wordt deze naar verversie, zijn al wel een aantal grote lijnen te preventie van voedselfraude, betrok- wachting gepubliceerd waarna bedrijven schetsen. kenheid van het management en de een aantal maanden de tijd krijgen om voedselveiligheidscultuur. BRCGS werkt zich aan te passen. De ingangsdatum kan INBEDDING VOEDSELVEILIGHEIDSmomenteel aan een nieuwe versie van de nog wijzigen, maar we verwachten niet dat CULTUUR standaard Food. Naar verwachting wor- van het huidige tijdspad erg zal worden In ieder voedselverwerkend bedrijf moet den gecertificeerde bedrijven vanaf 1 afgeweken.” een cultuur voor voedselveiligheid aanwefebruari 2023 geauditeerd op die nieuwe zig zijn. Werd de implementatie daarvan norm. Bartel: “Stakeholders hadden tot en Zolang BRC Food 9 niet definitief vast- door auditors nu nog getoetst bij de kwamet 12 januari jongstleden de tijd om de gesteld is, kunnen er nog veranderingen liteitsmanager, bij de nieuwe normering laatste draftversie van BRC9 tijdens een plaatsvinden, maar uit de laatste draft- ligt die verantwoordelijkheid duidelijker

LETS bv

Totaalleverancier reinigingsconcepten voor de voedselverwerkende industrie Vervaardiging in eigen werkplaats, maatwerk

Your professional partner in cleaningsystems

Betrouwbaar

Met schone kratten gaan uw producten langer mee! Verwijderen van bacteriën Ontstickeren 1- persoons bediening

Bedrijfsweg 33

8251 KK Dronten

+31 (0)321 - 386 600

verkoop@letsbv.nl

AGF Primeur 2 • Voedselveiligheid & Kwaliteit 2022

Voedselveiligheid & Kwaliteit

bij het senior management van het bedrijf. “Een zeer belangrijke evolutie,” aldus Bartel: “Ze zullen op dat punt effectief bevraagd worden en bovendien is het een fundamenteel punt geworden. Dat wil zeggen dat, als het senior management niet aan kan tonen welke stappen zijn ondernomen om de voedselveiligheidscultuur te bestendigen, het certificaat kan worden ingetrokken.”

voorkom je bijvoorbeeld dat een kwaad- gebeurt, beschadigd blijven zodat de hefwillende met rattengif je terrein op komt, trucks er gemakkelijker tussendoor kunmaar ook: hoe garandeer je dat jouw nen rijden. Tot slot heeft BRC ook blended leveranciers niet geknoeid hebben met audits opgenomen in zijn programma, met de grondstoffen die je gebruikt etc. Het remote audits over de gedocumenteerde zijn verdere aanscherpingen die bedrij- informatie. ven dwingen na te denken over de toeleveringsketen en gebruikte grondstoffen, Zowel het nadenken over de details als het risico’s te inventariseren en te beoordelen tussen de oren krijgen van de voedselveien hierop zelf passende controles uit te ligheidscultuur doorheen het bedrijf zal voeren,” aldus Bartel. Een hiermee samen- een behoorlijke inspanning zijn. Kleemans BRC Food 9 vereist ook dat iedere mede- hangend punt, dat in de nieuwe norm verwacht dat er veel extra werk op bedrijwerker van het bedrijf doordrongen is van wordt aangescherpt, is de traceerbaarheid ven afkomt, dus ook voor henzelf. “Wij de voedselveiligheidscultuur en moet hij en herkomst (authenticiteit importcerti- staan bekend om onze specialisatie ook deel uitmaken van de trainingen. “Dat ficaten) van alle producten en de claims BRCGS en staan ook klaar om bedrijven was eerder alleen een vereiste voor rele- (bio, halal, etc.) die je maakt, waarvoor tot bij te staan bij deze uitdaging. Ons kanvante medewerkers die direct bij het pro- halfjaarlijks de massabalans moet worden toor in België is daarom hard op zoek naar ductieproces betrokken waren, maar gaat berekend. nieuwe medewerkers. Solliciteren kan via nu ook gelden voor alle medewerkers.” onze website,” besluit Bartel. (ML)  Tot slot noemt Bartel nog een aantal bartel.debbaut@kleemans.be AUTHENTICITEIT EN belangrijke aanscherpingen in infrastrucTRACEERBAARHEID tuur en logistiek die behoorlijke impact Werd er voorheen vooral de nadruk gelegd kunnen hebben. Om te voorkomen dat op voedselveiligheid en kwaliteit, in de vuil en besmettingen van buiten naar binnieuwe normering is daar het woord nenkomen, mogen heftrucks niet meer authenticiteit bijgekomen. Een veelom- zomaar heen en weer rijden tussen het vattend begrip dat zich in de nieuwe norm buitenterrein en de loods, zonder reinivertaalt naar extra focus op TACCP (food ging. Plastic stroken aan doorrijpoorten defense) en VACCP (voedselfraude). “Hoe moeten ook intact zijn en niet, zoals vaak

organisatieadvies

Adviseurs in ondernemerschap

Wij zijn voor onze Belgische vestiging op zoek naar een nieuwe adviseur! Heb je interesse? Kijk dan zeker eens op onze website.

T. 0161-745007 | info@kleemans.nl | www.kleemans.nl

AGF Primeur 2 • Voedselveiligheid & Kwaliteit 2022

Voor ondersteuning bij certificeringsvraagstukken, training van medewerkers, uitvoering van interne audits, uitvoering van leveranciersaudits en detachering van kwaliteitsdienstmedewerkers. Kleemans zorgt ervoor dat u gecertificeerd wordt en blijft. We hebben expertise in BRC, IFS, ISO en andere certificeringen. Wij zijn een professionele, praktische partner voor uw organisatie met ervaren adviseurs.

CEIA Inspectie oplossingen Gemaakt voor jouw organisatie _ Verschillende prestatieniveaus _ Compacte integratie (kleine metaalvrijezone) _ Failsafe voorbereid _ Eenvoudig rapportages maken van detectortesten _ Flexibel, eenvoudig aanpassen van modulair frame

Bezoek ons @ EMPACK 22 5 - 7 April 2022 Stand #K130

CEIA metaaldetectie, ontworpen voor uw proces. Onovertroffen inspectieprestaties voor de grootste productveiligheid. Profiteer van de nieuwste technologie vanuit het CEIA Lab voor de allerbeste kwaliteitscontrole en rapportages. Inspecteer uw (voedings)producten met allerhoogste precisie op alle soorten metaal, ferrous, non-ferrous en RVS316. Whatever your product needs, we can meet it with expertise and passion.

ceia@heatandcontrol.nl

heatandcontrol.com

+31 320 809 960

Voedselveiligheid & Kwaliteit

Andrea Paffarini en Christ Manders, bedrijfsadviseurs van ADN

Christ Manders, AGF Detailhandel Nederland:

“De nieuwe hygiënecode: een harnas vol flexibiliteit” Het assortiment van de gemiddelde groenteman is flink uitgebreid naar gemak. Dat maakte de vraag naar een passende hygiënecode van de branchevereniging des te urgenter. Immers, wanneer je volgens de code werkt, dan voldoe je automatisch aan alle eisen. 1 februari was het zover en per 1 mei moeten aangesloten leden voldoen aan de nieuwe regels, oftewel een nieuw ‘harnas’.

“D

e Europese wetgeving is strenger geworden en die wettelijke teksten zijn zwaar en veel. We hebben dat behapbaar en handzaam gemaakt via een toegankelijke digitale code waarin je gemakkelijk via zoektermen de juiste protocollen terugvindt die voor jouw bedrijf van toepassing zijn en dat zo flexibel mogelijk gemaakt. Wanneer je de hygiënecode volgt, dan voldoe je aan de regels. Binnen het harnas hebben we het zo makkelijk mogelijk gemaakt om de regels toe te passen op de eigen unieke situatie. Zo kunnen gebruikers er op een fijne en prettige manier mee werken,” vertelt Christ

Manders, bedrijfsadviseur bij de branchevereniging AGF Detailhandel Nederland (ADN).

ADN is de eigenaar van de code en heeft de afgelopen jaren, in samenwerking met Bureau De Wit/Eurofins, er hard aan getrokken om de code up-to-date en goedgekeurd te krijgen. “De oude code was een erfenis van het Productschap Tuinbouw. Toen dat werd opgeheven in 2014 kregen wij de verantwoordelijkheid. De eerste code dateerde uit 1995 en kwam uit de tijd dat de meeste AGF-zaken nog voornamelijk onbewerkt verkochten,

AGF Primeur 2 • Voedselveiligheid & Kwaliteit 2022

De nieuwe hygiënecode is per 1 februari 2022 van kracht, waarbij een overgangstermijn wordt gehanteerd van 3 maanden. Leden van ADN kunnen de hygiënecode gratis downloaden van de website www.agfdetailhandel.nl, voor niet leden loopt er een speciale actie. In samenwerking met Normec Foodcare worden diverse (online) trainingen ontwikkeld en zijn er studieclubs waarbij leden zich kunnen aansluiten. Daarnaast is er voor winkels de mogelijkheid om zich te laten begeleiden bij het opzetten van een hygiënebeleid door middel van inspecties, rapportages en zelfscans. Tijdens een inspectie loopt de inspecteur een ronde aan de hand van een vragenlijst, genaamd ‘Goed en Groen’. Deze vragenlijst is verdeeld in 11 hoofdstukken, waaronder hygiëne, bouw & inrichting, ongediertebestrijding, temperatuurbeheersing en bereiding en presentatie waarbij alle relevante punten rondom voedselveiligheid aan de orde komen. Tijdens een inspectie is het ook mogelijk om een zelfscan in te vullen en deze te vergelijken met die van de professional.

deze is herzien in 2012. De branche is sindsdien flink veranderd. De hygiënecode is nu helemaal herschreven zodat deze geschikt is voor allerlei type bewerkt product, van terugkoelen, sous-vide koken, fermenteren, etc. allemaal dingen die in de moderne groentewinkel (al) gebeuren,” vertelt Christ. “Deze processen zijn tot achter de komma uitgeschreven met daarbij overzichtelijke tabellen met kooktijden, temperaturen, terugkoeltijden, bewaarcondities, maximale houdbaarheidsdata, enzovoort. Daarbij hebben we heel overzichtelijk registratieformulieren gemaakt in Word-bestanden die ofwel op papier, ofwel digitaal ingevuld kunnen worden. De formulieren en registraties kun je allemaal heel gemakkelijk aanpassen aan wat op jouw bedrijf nodig is. Ook zit er een protocol voor de interne audit bij, die je minimaal een keer per jaar moet uitvoeren.”

Vers- en voedselveiligheid zijn speerpunten van ADN. “Met echt vers en kwaliteit kunnen we ons onderscheiden van de supermarkt. Het aantal recalls in onze branche is heel laag en dat willen we ook zo houden, dat kun je terugvinden in de NVWA-rapportages. De tijd dat er weleens een muizenkeutel werd gevonden tussen de sla of dat een product niet goed gewassen werd, ligt gelukkig achter ons. Maar ondertussen zijn veel groentemannen ook verantwoordelijk voor heel wat kant-en-klaarmaaltijden voor gezinnen en ouderen. We zijn er dus op gebrand dat onze leden een gezond en voedselveilig product kunnen afleveren en de komende tijd gaan we actief de hygiënecode zo breed mogelijk uitzetten,” besluit Christ. (ML)  c.manders@agfdetailhandel.nl

IN SAMENWERKING MET

Onzeker over uw analyseplan? Op zoek naar een onderbouwde manier om analyses te plannen? Hoe haalt u het maximale uit uw analysebudget?

UPGRADE UW ANALYSEPLAN NAAR EEN RISICOGEBASEERD STAALNAMEPLAN DESKUNDIG INZICHT IN RELEVANTE RISICO’S

We identificeren alle risico’s per product (-categorie) en passen wetenschappelijk onderbouwde risicoparameters toe: • Pesticideresiduen • Zware metalen • Migratie van materialen (MOSH MOAH) • Microbiologische uitdagingen • Allergenen • ...

FOCUS UW STAALNAME OP PRODUCTEN MET HOGE RISICO’S

Risicogebaseerde, statistische aanpak met een brede waaier aan parameters om de staalnamefrequentie te bepalen: • Kans op voorkomen • Effect • Oorsprong • Betrouwbaarheid van leveranciers • Historische data • ...

KOSTREDUCTIE

Vroegtijdige detectie van belangrijke problemen, waardoor u kosten en imagoschade vermijdt bij MRLoverschrijdingen, terugroepingen of problemen met voedselveiligheid.

MAATWERK

We werken steeds op projectbasis en garanderen zo maatwerk, aangepast aan uw noden en budget.

MEER WETEN?

customercare.be@primoris-lab.com +32(0)9 330 10 13

www.primoris-lab.com

AGF Primeur 2 • Voedselveiligheid & Kwaliteit 2022

Handel Verenigd Koninkrijk

Vooral minder re-export via Nederland

Brexit zorgt voor kleine verschuiving bij import verse groenten en fruit in het Verenigd Koninkrijk Uiteindelijk zijn de gevolgen van de (eerste stap op 1-1-2021) van de Brexit voor de import van verse groenten en fruit in het Verenigd Koninkrijk beperkt gebleven. Althans, als het gaat om de hoeveelheden. Over allerlei andere gevolgen is op diverse plaatsten al heel veel gezegd.

e totale import in het Verenigd macro-niveau valt alleen op dat er een Koninkrijk is ook in 2021 praktisch kleine verschuiving heeft plaatsgevonden even groot geweest als in de vier jaren van de handelsstroom uit EU-landen naar ervoor. In totaal werd er in 2021 exclu- die uit niet EU-landen. Het gaat om niet sief bananen net als in vier jaar ervoor meer dan 150.000 ton oftewel 3% van het een kleine 5 miljoen ton ingevoerd. Op totaal. Van die 150.000 ton kan 90.000 ton Verenigd Koninkrijk: Import verse groenten en fruit (excl. bananen)

5.500 5.000 4.500 4.000

1000 TON

3.500 3.000

3.153

3.144

3.191

3.152

3.019

1.708

1.795

1.766

1.792

1.940

EU27 Extra EU

2.500 2.000 1.500 1.000 500 -

2017

AGF Primeur 2 • 2022

2018

2019

2020

EU landen: Export verse groenten en fruit

2021R

verklaard worden door handel die voorheen via Nederland ging, maar nu voor een deel rechtstreeks naar het Verenigd Koninkrijk is gegaan. Ook bij België en Duitsland deed zich dat voor, maar bij deze landen gaat het om kleinere hoeveelheden.

Verder lijkt het erop dat in de eerste helft van 2021 er relatief meer uit niet-EU-landen werd ingevoerd en minder uit EU-landen. In de tweede helft was dat niet meer het geval. WEL VEEL MINDER BANANEN Natuurlijk zijn er, als we dieper in de cijfers duiken, wel verschillen te zien geweest tussen de import in 2021 en daarvoor. Bij de grote producten valt vooral de kleinere import van bananen op. Die is in het afgelopen jaar voor het eerst onder dee grens van 1 miljoen uitgekomen. Met 0,94 miljoen ton was het zelfs bijna 10% minder dan in 2020. De jaren daarvoor was het nog wat meer. De re-export via EU-landen was al niet groot en is in 2021 logischerwijs vrijwel geheel verdwenen. Ook de directe import van bananen in het Verenigd Koninkrijk is vorig jaar fors gedaald. Opvallend was ook de terugval van de import van tomaten uit EU-landen. Ver-

Verenigd Koninkrijk: Import verse groenten en fruit (in tonnen) 2017

2018

2019

2020

2021 R

+/- in %

+/- in ton

Groenten en fruit EU Niet EU

6.000.363 3.210.118 2.790.245

6.024.660 3.212.302 2.812.358

6.014.010 3.231.638 2.782.372

5.979.635 3.192.249 2.787.386

5.897.201 3.031.362 2.865.838

-1% -5% 3%

-82.434 -160.887 78.453

Excl. bananen EU Niet EU

4.861.744 3.153.309 1.708.435

4.938.748 3.143.845 1.794.903

4.956.925 3.191.014 1.765.911

4.944.158 3.152.201 1.791.957

4.958.989 3.019.139 1.939.851

0% -4% 8%

14.831 -133.063 147.894

Bananen incl plantians EU Niet EU

1.138.619 56.809 1.081.810

1.085.911 68.457 1.017.454

1.057.085 40.624 1.016.462

1.035.477 40.048 995.429

938.251 12.299 925.952

-9% -69% -7%

-97.226 -27.748 -69.477

Tomaten EU Niet EU

415.133 363.149 51.984

424.241 366.160 58.081

412.795 343.993 68.801

403.890 319.332 84.558

386.867 276.603 110.263

-4% -13% 30%

-17.024 -42.729 25.705

Appelen EU Niet EU

354.911 202.607 152.304

354.248 176.841 177.407

335.004 189.787 145.217

346.454 189.466 156.988

350.448 190.225 160.224

1% 0% 2%

3.995 759 3.236

Mandarijnen EU Niet EU

307.525 160.144 147.380

303.813 149.026 154.787

309.342 163.799 145.543

319.897 151.777 168.120

301.467 125.908 175.559

-6% -17% 4%

-18.430 -25.869 7.439

Sinaasappelen EU Niet EU

279.829 120.207 159.622

298.563 122.737 175.826

289.802 135.377 154.425

280.223 128.211 152.012

259.459 112.081 147.378

-7% -13% -3%

-20.764 -16.130 -4.634

Paprika/Pep. EU Niet EU

208.576 197.937 10.639

205.663 193.724 11.940

229.288 219.387 9.901

242.799 232.474 10.325

256.651 239.418 17.233

6% 3% 67%

13.852 6.944 6.908

Druiven EU Niet EU

270.913 97.684 173.230

288.880 113.131 175.749

278.865 98.405 180.460

287.332 104.441 182.891

293.351 109.323 184.028

2% 5% 1%

Komkommer EU Niet EU

180.641 179.723 1.941

185.926 184.912 1.952

187.403 186.604 1.469

189.710 188.681 1.530

190.453 186.953 3.809

0% -1% 149%

6.019 4.882 1.137 742 -1.729 2.279

Peren EU Niet EU

121.660 103.431 18.230

118.585 102.910 15.675

120.672 109.086 11.586

120.767 107.053 13.714

122.010 104.735 17.275

1% -2% 26%

1.243 -2.318 3.561

Avocado’s EU Niet EU

107.818 34.354 73.464

117.654 33.245 84.409

115.019 28.199 86.821

126.386 30.386 96.000

115.680 16.704 98.975

-8% -45% 3%

-10.707 -13.682 2.975 -

Champignons EU

97.727

99.849

109.323

98.316

118.337

20%

20.021

Blauwe bessen EU Niet EU

37.796 14.358 23.438

42.287 17.057 25.230

49.803 21.321 28.482

51.891 25.580 26.311

53.047 17.215 35.832

2% -33% 36%

1.155 -8.365 9.520

Peen EU Niet EU

37.652 32.640 5.011

42.119 34.090 8.029

37.672 32.315 5.357

49.993 43.608 6.385

57.240 48.231 9.009

14% 11% 41%

7.247 4.623 2.624

4% of wel 135.000 ton minder dan in 2020. In de jaren daarvoor was de EU-export naar het Verenigd Koninkrijk ongeveer even groot als in 2020.

Spanje is met afstand de grootste buitenlandse leverancier van het Verenigd Koninkrijk, gevolgd door Nederland. Dan volgt een groot gat naar Zuid-Afrika, Marokko, Egypte, Brazilië, Frankrijk, Italië en Polen.

Het aandeel van de EU-landen in de import van verse groenten en fruit exclusief bananen zakte van 64% naar 61%. ZUID-AFRIKA GROOTSTE NIET EU-LEVERANCIER De import van verse groenten en fruit exclusief bananen uit niet EU-landen was in 2021 een kleine 10% groter dan de jaren ervoor, toen de import redelijk stabiel was. Zuid-Afrika is de belangrijkste niet EU-leverancier. De import uit dat land kon met 6% groeien. Vooral de import van Zuid-Afrikaanse appelen groeide fors.

De import van Zuid-Afrikaanse mandarijnen en sinaasappelen was daarentegen in het afgelopen jaar iets kleiner dan in het recordjaar 2020. Er gingen in 2021 wel veel meer Zuid-Afrikaanse pruimen en peren naar het Verenigd Koninkrijk.

MAROKKO PROFITEERT Het land dat het meest wist te profiteren van de Brexit was Marokko. De import uit dat land groeide met 36% fors. Vooral de import van Marokkaanse tomaten groeide. In totaal ging het in het afgelopen jaar om bijna 110.000 ton tegen 83.000 ton in 2020 en nog geen 70.000 ton in 2019. Daarvoor was het nog minder. Ook de import van Marokkaanse mandarijnen groeide, maar niet zo spectaculair. Verder gaan er uit Marokko nog redelijke hoeveelheden watermeloenen naar het Verenigd Koninkrijk, maar de import van andere producten blijft vooralsnog bescheiden.

OOK MEER UIT EGYPTE, BRAZILIË EN PERU Egypte is de derde leverancier van buigeleken met 2020 was het 13% minder en Britse import van de verse groenten uit ten de EU. In het afgelopen jaar werd er ten opzichte van 2019 zelfs 20%. Vooral EU-landen. De data van de Britse douane weliswaar heel wat meer (+15%) uit dat de import vanuit Spanje viel sterk terug. (HMRC) van de import uit niet-EU-landen land ingevoerd dan in 2020, maar het was Voor een deel zal dit toe te schrijven kun- is wel compleet. Omdat de data van de wel minder dan in 2019. Sinaasappelen is nen zijn aan minder re-export van Marok- Britse import uit EU-landen (nog?) niet het belangrijkste product dat uit Egypte kaans product. betrouwbaar is, moet er worden uitge- wordt ingevoerd gevolgd door uien, druigaan van Eurostat exportcijfers van de ven en zoete aardappelen. AANDEEL EU-LANDEN ZAKT VAN 64% EU-landen. Die cijfers geven aan dat er in NAAR 61% het afgelopen jaar 3,02 miljoen ton verse De import vanuit Brazilië groeide ook Tot op heden zijn er nog geen betrouwba- groenten en fruit uit EU-landen naar het fors. Meloenen en watermeloenen zijn de re (complete) cijfers beschikbaar van de Verenigd Koninkrijk is uitgevoerd. Dat is belangrijkste producten, maar de grote AGF Primeur 2 • 2022

1.708

1.795

1.766

1.792

2017

2018

2019

2020

500 -

Handel Verenigd Koninkrijk

groei zat vooral in de iets minder belangrijke producten als limes en mango’s.

De import vanuit Chili en de Verenigde Staten daalde. Bij Chili kwam dit door de forse daling van de import van avocado’s. De overige producten lieten wel een groei zien. Het beeld bij de Verenigde Staten wordt vrijwel geheel bepaald door zoete aardappelen.

IN TOTAAL GEZIEN IS SPANJE VERUIT DE GROOTSTE LEVERANCIER Spanje is veruit de belangrijkste leverancier van het Verenigd Koninkrijk met in 2020 een export van 1,64 miljoen groenten en fruit. Dat was 2% minder dan het jaar ervoor. In 2021 viel de Spaanse export van mandarijnen naar het Verenigd Koninkrijk flink terug. Daar stonden flinke plussen van paprika’s en bloemkool tegenover. De export van komkommers en sinaasappel bleef in 2021 licht achter en die van tomaten daalde fors. De Spaanse export van watermeloen en druiven groeide fors. VEEL MINDER RE-EXPORT VIA NEDERLAND De export van Nederland naar het Verenigd Koninkrijk in 2021 was veruit de kleinste van de afgelopen jaren. Vergelen met 2020 was het 12% ofwel 110.000 ton minder. Van deze hoeveelheid kan zeker 92.000 ton verklaard worden uit het wegvallen van re-export van producten als avocado’s, druiven, mango’s en dergelijke. De export van Nederlands product is iets kleiner geweest. Uien is in hoeveelheid gezien het belangrijkste product gevolgd door tomaten. OOK MINDER RE-EXPORT VIA BELGIË België exporteerde vorig jaar veel minder naar het Verenigd Koninkrijk dan daarvoor. In totaal ging het om 87.000 ton tegen 105.000 ton in 2020. Daarvoor was het nog meer. Die daling kwam vooral door

AGF Primeur 2 • 2022

EU landen: Export verse groenten en fruit excl. bananen naar het Verenigd Koninkrijk 340.000 320.000 300.000

TONNEN

De import vanuit Peru groeide eveneens verder, maar de groei in 2021 was bescheiden. Dit kwam vooral doordat de import van Peruaanse sinaasappelen sterk terugviel. De import van avocado’s en mandarijnen uit Peru groeide wel fors.

2021R

280.000 260.000 240.000 220.000 200.000

jan

feb

mrt

apr

2019

mei

jun

jul

2020

aug

sep

okt

nov

dec

2021

Verenigd Koninkrijk: Import verse groenten en fruit excl. bananen EU landen export naar het VK (in tonnen) BRONNEN: Eurostat/HMRC SAMEN

2017

2018

2019

2020

2021 R

+/- in %

+/- in ton

4.861.744

4.938.748

4.956.925

4.944.158

4.959.170

EU27 totaal Spanje Nederland Frankrijk Italië Polen België Ierland Portugal Griekenland Duitsland Cyprus Oostenrijk Kroatië Roemenië Overig EU

3.153.309 1.494.499 912.325 211.115 142.209 115.380 99.511 49.100 50.377 39.130 22.491 4.651 3.165 91 801 8.466

3.143.845 1.490.341 907.373 187.430 140.212 136.200 100.237 45.567 53.301 35.187 22.529 5.052 3.414 241 725 16.036

3.191.014 1.588.983 848.051 172.619 142.423 136.813 105.994 59.112 52.072 30.170 24.401 5.226 4.663 1.555 2.203 16.731

3.152.201 1.565.897 864.699 170.593 140.535 120.808 98.927 60.694 50.331 33.725 24.780 6.371 4.160 1.779 1.866 7.038

3.018.986 1.538.505 769.696 172.283 141.322 136.171 86.549 71.626 43.323 34.467 13.150 5.112 3.060 2.682 1.302 -262

-4% -2% -11% 1% 1% 13% -13% 18% -14% 2% -47% -20% -26% 51% -30% -104%

15.013 -133.215 -27.392 -95.003 1.690 787 15.363 -12.378 10.932 -7.008 742 -11.630 -1.259 -1.101 904 -564 -7.300

NIET EU Zuid Afrika Marokko Egypte Brazilië Costa Rica Peru Chili Ver Staten Nieuw Zeeland Senegal Israël Turkije India China Kenia Honduras Argentinië Mexico Pakistan Columbia Guatemala Namibië Panama Dominica Servië Ghana Italië Overig niet EU

1.708.435 375.089 126.670 120.214 144.140 147.161 103.788 112.380 152.729 52.137 32.548 36.738 23.076 32.500 32.973 32.933 20.902 19.128 20.857 12.745 5.922 12.856 3.869 6.737 8.329 109 4.332 5.604 61.970

1.794.903 392.784 146.191 144.736 148.328 158.118 126.424 122.287 132.676 47.344 35.224 36.916 29.507 35.930 38.378 33.249 19.792 17.501 19.978 14.677 5.059 9.169 3.788 4.517 8.948 1.059 4.601 4.882 52.840

1.765.911 360.168 150.674 186.407 140.624 164.398 119.629 110.090 98.035 62.251 33.371 31.997 26.619 41.094 46.680 27.753 23.821 16.800 18.539 15.156 6.327 9.671 4.994 4.272 8.072 3.882 4.688 5.103 44.795

1.791.957 411.910 178.431 157.021 163.430 139.075 134.158 108.394 95.346 49.557 33.124 34.106 30.056 30.818 37.569 29.224 24.081 16.181 19.591 11.563 9.826 9.268 5.446 7.841 7.312 4.893 2.842 4.475 36.419

1.940.184 438.609 242.590 180.828 173.750 139.859 136.967 96.581 85.283 44.580 44.246 41.900 39.125 37.695 35.714 34.602 23.807 18.536 15.033 14.087 12.407 11.268 10.147 9.205 8.861 5.345 5.236 3.516 30.408

+8% +6% +36% +15% +6% +1% +2% -11% -11% -10% +34% +23% +30% +22% -5% +18% -1% +15% -23% +22% +26% +22% +86% +17% +21% +9% +84% -21% -17%

148.228 26.699 64.159 23.807 10.320 783 2.808 -11.813 -10.063 -4.977 11.122 7.794 9.068 6.878 -1.855 5.378 -273 2.355 -4.558 2.524 2.581 2.000 4.701 1.364 1.549 452 2.395 -959 -6.011

het praktisch geheel wegvallen van re-export van o.a. kiwi’s, bananen en mango’s.

Verenigd Koninkrijk: Import verse groenten en fruit excl. bananen uit niet- EU-landen 240.000

In het afgelopen jaar konden er wel veel Belgische peren in het Verenigd Koninkrijk worden afgezet, nl. 42.000 ton. De export van appelen naar het Verenigd Koninkrijk viel echter verder terug. 

220.000

TONNEN

200.000

180.000

Jan Kees Boon Fruit and Vegetable Facts www.fruitandvegetablefacts.com fruitvegfacts@gmail.com

160.000

140.000

120.000

100.000

Jan

Feb

Mar

Apr

2019

May

Jun

Jul

2020

Aug

Sep

Oct

Nov

Dec

2021

Verenigd Koninkrijk: Import verse groenten en fruit (in tonnen) 2017

2018

2019

2020

2021 R

+/- in %

2017

2018

IN 1000 TON Totaal id. excl. bananen 1) Groenten Fruit Bananen ex. plantains Tomaten Uien, ex. plant. Appelen ex. Ind Mandarijnen Druiven Sinaasappelen Paprika/Pepers Komkommers Watermeloenen Meloenen Bloemkool/Brocc Peren , ex. Ind. Ananas Citroenen Champignons Zoete aardappelen Avocado’s Sla, krop Mango’s Aardbeien Suikermais Courgettes Peen Blauwe bessen Nectarines Overige

6.000 4.862 2.266 3.734

6.025 4.939 2.314 3.710

1.070 415 382 353 308 271 280 209 182 135 170 133 119 165 113 98 140 108 88 85 60 52 57 38 38 62 870

2019

2020

2021 R

53% 64% 80% 36%

51% 61% 77% 34%

AANDEEL EU

6.014 4.957 2.352 3.662

5.980 4.944 2.339 3.640

5.897 4.959 2.367 3.530

-1% +0% +1% -3%

53% 65% 82% 36%

53% 64% 82% 36%

54% 64% 80% 37%

1.034

999

974

900

-8%

424 376 353 304 289 299 206 187 157 168 132 116 159 114 100 133 118 96 85 58 60 61 42 42 50 861

413 419 333 309 279 290 229 188 158 163 129 117 157 116 109 122 115 90 79 66 64 63 38 50 59 861

404 364 346 320 287 280 243 190 175 155 121 118 135 123 98 130 126 86 80 65 75 62 50 52 43 875

387 374 350 303 293 261 256 191 189 151 137 122 121 120 118 116 116 93 87 74 60 60 57 53 47 860

-4% +3% +1% -5% +2% -7% -7% +0% +8% -3% +13% +3% -10% -2% +20% -11% -8% +8% +9% +13% -19% -3% +14% +3% +8% -2%

87% 88% 57% 52% 36% 43% 95% 99% 64% 45% 96% 85% 5% 70% 100% 7% 32% 99% 21% 95% 36% 99% 87% 38% 89% 63%

86% 87% 50% 49% 39% 41% 94% 99% 65% 44% 95% 86% 8% 63% 100% 8% 28% 100% 20% 95% 33% 99% 81% 40% 84% 64%

83% 72% 56% 53% 35% 47% 96% 99% 60% 48% 96% 90% 7% 72% 100% 10% 25% 100% 21% 92% 41% 99% 86% 43% 85% 65%

79% 83% 55% 47% 36% 46% 96% 99% 57% 44% 96% 88% 8% 66% 100% 9% 24% 100% 28% 95% 47% 98% 87% 49% 80% 64%

71% 81% 54% 42% 37% 43% 93% 98% 58% 39% 94% 86% 4% 64% 100% 6% 14% 100% 15% 75% 19% 93% 84% 32% 76% 61%

1)Incl. plantains

AGF Primeur 2 • 2022

Handel Verenigd Koninkrijk

Nederland: Export verse groenten en fruit naar het Verenigd Koninkrijk (in tonnen)

België: Export verse groenten en fruit naar het Verenigd Koninkrijk (in tonnen)

Bron: Eurostat Groenten en fruit Groenten Fruit

2017 925.196 700.305 224.892

2018 930.922 693.486 237.437

2019 863.594 640.661 222.933

2020 884.460 651.311 233.149

2021 R 774.289 626.444 145.478

+/- in % -12% -4% -38%

Re-export Rest

166.156 759.041

186.396 744.526

163.201 700.393

178.436 706.024

86.331 687.958

-52% -3%

Uien, ex. plant. Tomaten Paprika/pepers Komkommers Peren , ex. Ind. Peen Sluitkool Uien plant Aubergines Aardbeien Appelen ex. Ind Avocado’s Druiven Mango’s Champignons Limes Sinaasappelen Bieten/radijs ed Meloenen Watermeloenen Blauwe bessen Citroenen Bananen Koolrabi Courgettes Ananas Prei Fruit nes Mandarijnen Grapefruits Spruiten Gember Sla, krop Zoete aardappelen Overige

198.402 185.687 107.070 86.245 44.449 5.984 25.456 3.699 12.401 8.987 12.551 17.291 18.898 11.904 17.020 8.288 19.294 8.535 13.792 5.382 3.459 6.788 12.485 6.230 2.844 5.603 3.095 3.922 10.856 4.567 4.737 1.626 2.123 1.561 43.965

174.333 197.562 104.887 90.392 40.326 8.402 21.448 4.133 11.046 8.830 9.804 22.205 19.921 9.381 12.772 7.813 25.656 8.117 11.819 5.276 3.776 7.674 23.142 4.741 3.066 9.370 3.997 3.539 7.641 4.684 4.376 2.019 2.265 2.562 53.950

148.526 187.771 105.864 82.894 41.847 7.528 18.412 3.202 13.356 8.968 15.204 17.184 15.386 9.832 9.786 8.477 19.140 7.071 13.657 7.867 5.415 4.716 15.203 4.115 2.959 7.283 2.549 3.132 7.868 3.665 5.379 2.395 2.226 3.009 51.709

169.173 173.003 110.940 84.095 44.461 9.423 20.429 3.510 13.706 8.094 11.057 16.699 16.203 13.840 7.124 9.912 18.098 7.028 11.984 7.997 9.029 5.220 19.603 4.045 2.879 6.286 3.443 3.320 10.516 4.549 3.727 3.452 2.298 3.227 46.092

167.979 160.347 106.391 82.337 44.174 20.515 18.992 14.886 12.184 11.892 10.398 10.123 9.282 8.404 6.880 6.076 5.735 5.447 5.113 4.970 4.528 3.717 3.356 3.193 3.139 2.912 2.801 2.619 2.559 2.482 2.402 2.239 2.110 1.901 22.204

-1% -7% -4% -2% -1% +118% -7% +324% -11% +47% -6% -39% -43% -39% -3% -39% -68% -23% -57% -38% -50% -29% -83% -21% +9% -54% -19% -21% -76% -45% -36% -35% -8% -41% -52%

Polen: Export verse groenten en fruit naar het Verenigd Koninkrijk (in tonnen)

Bron: Eurostat Groenten en fruit Groenten Fruit

2017 115.384 98.271 17.113

2018 136.204 113.902 22.303

2019 136.820 113.099 23.721

2020 120.817 107.657 13.160

2021 R 136.191 115.535 20.814

+/- in % +13% +7% +58%

Champignons Uien, ex. plant. Appelen ex. Ind Tomaten Blauwe bessen Komkommers Sluitkool Paprika’s Peen Bieten/radijs ed Paddenstoelen ov. Koolrabi Bloemkool/Brocc Overige

47.459 28.686 9.823 14.022 2.854 1.411 493 738 431 645 2.614 254 451 5.503

54.521 38.008 15.748 10.632 3.459 739 566 1.220 277 527 2.362 1.144 816 6.186

54.631 38.189 15.960 9.182 3.865 820 693 1.255 240 529 4.861 505 374 5.716

50.530 37.232 7.830 9.597 3.011 785 2.003 1.209 215 432 2.174 597 1.108 4.094

54.907 36.931 15.328 11.874 4.412 2.366 1.843 1.491 1.055 942 834 583 550 3.076

+9% -1% +96% +24% +47% +201% -8% +23% +390% +118% -62% -2% -50% -25%

AGF Primeur 2 • 2022

Bron: Eurostat Groenten en fruit Fruit Groenten

2017 114.668 77.206 37.462

2018 116.668 76.557 40.111

2019 113.539 76.074 37.466

2020 104.433 68.024 36.409

2021 R 86.546 51.790 34.656

+/- in % -17% -24% -5%

Re-export Rest

24.451 90.218

26.183 90.484

17.552 95.988

16.997 87.436

3.024 83.522

-82% -4%

Peren , ex. Ind. Tomaten Appelen ex. Ind Paprika’s Prei Peen Aubergines Aardbeien Groenten nes Bonen snij/sprezie Pepers Bloemkool/Brocc Ananas Kiwi Bananen Mango’s Zoete aardappelen Champignons Overige

34.093 14.220 11.470 4.186 2.081 3.824 1.187 8.128 687 3.694 294 258 566 3.964 14.766 2.031 896 1.948 6.377

38.163 15.484 5.706 4.171 4.060 2.704 1.946 6.859 594 3.566 182 657 1.266 2.924 16.142 3.274 33 1.987 6.950

42.922 16.127 7.059 4.364 2.579 1.544 2.112 8.506 1.218 3.916 78 1.251 1.455 4.077 7.079 2.464 135 683 5.969

36.693 15.616 5.247 4.085 2.588 1.864 1.509 9.331 2.603 3.218 412 495 1.957 1.322 5.066 4.816 299 405 6.907

41.726 14.255 5.158 3.601 3.388 2.965 2.641 2.371 1.764 1.413 1.138 934 715 693 224 171 28 24 3.336

+14% -9% -2% -12% +31% +59% +75% -75% -32% -56% +176% +89% -63% -48% -96% -96% -91% -94% -52%

Spanje: Export verse groenten en fruit naar het Verenigd Koninkrijk (in tonnen) Bron: Eurostat Groenten en fruit Groenten Fruit Mandarijnen Paprika/pepers Bloemkool/Brocc Komkommers Sinaasappelen Uien, ex. plant. Sla, krop Watermeloenen Tomaten Druiven Citroenen Meloenen Courgettes Aardbeien Sla, niet krop Nectarines Selderij (ex. knol) Spinazie Perziken Koolrabi Aubergines Pruimen Knoflook Frambozen Pompoenen Bieten/radijs ed Appelen ex. Ind Groenten nes Peen Zoete kersen Sluitkool Bessen overig Suikermais Prei Abrikozen Avocado’s Blauwe bessen Overige

2017 2018 2019 2020 2021 R 1.495.302 1.490.487 1.589.200 1.565.942 1.538.549 801.646 814.510 856.718 878.122 845.990 693.656 675.977 732.482 687.821 691.867 145.738 73.930 111.718 86.473 92.643 100.792 82.762 66.482 118.630 49.397 69.646 57.196 38.250 35.678 32.765 48.723 32.895 13.931 34.226 12.566 12.970 10.514 14.554 14.201 5.364 12.415 6.217 2.409 8.546 6.651 8.263 199 11.726 2.841 8.653 14.757 6.035 44.546

138.028 70.356 105.926 89.383 87.754 105.345 92.006 80.340 112.141 67.154 60.903 56.544 40.570 35.012 35.984 36.004 36.735 17.689 25.611 12.236 15.541 9.229 14.356 15.975 6.125 10.914 9.083 3.435 5.712 6.926 8.022 29 12.386 2.165 8.975 8.449 7.726 39.716

150.865 95.359 103.840 100.448 106.790 108.572 86.202 74.257 103.941 56.346 76.044 58.488 44.389 38.455 37.187 44.128 19.794 17.360 27.751 15.270 14.965 10.851 15.292 18.132 6.392 11.355 12.081 3.521 5.468 6.733 8.838 30 21.171 1.342 7.259 8.361 8.604 63.320

136.295 106.405 99.339 102.515 101.627 85.814 82.565 73.600 98.285 62.378 72.663 53.756 49.365 40.537 46.655 31.886 15.661 17.966 17.249 16.142 18.536 12.107 16.834 17.580 8.708 12.992 13.929 5.242 12.618 4.894 7.583 6 30.673 1.823 6.585 9.985 8.688 66.457

122.336 122.242 108.123 99.902 98.863 88.156 87.806 85.577 74.182 71.321 69.195 50.693 44.909 40.188 34.120 32.141 28.477 18.169 18.166 17.292 16.513 15.913 15.758 15.277 14.587 13.590 13.131 11.616 10.972 10.202 10.122 7.656 6.566 6.250 5.893 5.087 4.717 42.842

+/- in % -2% -4% +1% -10% +15% +9% -3% -3% +3% +6% +16% -25% +14% -5% -6% -9% -1% -27% +1% +82% +1% +5% +7% -11% +31% -6% -13% +68% +5% -6% +122% -13% +108% +33% -79% +243% -11% -49% -46% -36%

Frankrijk: Export verse groenten en fruit naar het Verenigd Koninkrijk (in tonnen) Bron: Eurostat Groenten en fruit Fruit Groenten

2017 224.516 144.330 80.186

2018 200.915 121.979 78.937

2019 176.416 100.994 75.422

2020 171.310 109.506 61.804

2021 R 172.335 108.082 64.183

+/- in % +1% -1% +4%

Appelen ex. Ind Bloemkool/Brocc Tomaten Peen Salade groenten Watermeloenen Paprika’s Mango’s Uien, ex. plant. Courgettes Sinaasappelen Suikermais Sjalotten Citroenen Groenten nes Aubergines Sla, krop Knoflook Komkommers Sla, niet krop Fruit nes Koolrabi Avocado’s Meloenen Blauwe bessen Perziken Andijvie ed. Bonen snij/sprezie Bananen Overige

111.438 11.689 22.705 6.105 8.933 2.349 3.711 2.599 2.803 1.493 882 2.222 952 279 645 589 639 554 1.279 701 200 122 1.720 1.365 324 588 3.797 2.648 13.384 17.803

91.816 13.363 23.417 6.955 7.898 2.481 4.107 2.311 2.587 1.509 748 2.207 782 287 490 645 418 295 1.174 627 443 117 2.242 1.246 83 656 2.637 2.495 13.432 13.446

77.505 13.447 21.809 9.711 7.160 3.710 2.985 2.838 2.280 1.362 1.059 1.504 796 315 278 352 715 453 943 643 262 130 2.356 1.342 300 325 2.817 1.337 3.788 13.891

92.048 11.083 18.433 6.550 5.727 4.481 2.605 878 1.897 1.446 1.049 1.733 506 264 397 358 355 438 790 493 255 369 2.828 757 328 346 2.038 1.368 709 10.781

85.527 17.242 7.666 6.098 5.919 4.835 3.833 2.872 2.462 2.290 2.061 1.953 1.933 1.810 1.802 1.771 1.644 1.212 1.196 1.169 1.035 1.001 963 931 915 905 637 512 75 10.067

-7% +56% -58% -7% +3% +8% +47% +227% +30% +58% +96% +13% +282% +586% +354% +394% +363% +177% +51% +137% +306% +172% -66% +23% +179% +162% -69% -63% -89% -7%

Verenigd Koninkrijk: Import verse groenten en fruit uit Zuid Afrika (in tonnen) bron: HMRC Totaal Mandarijnen Appelen ex. Ind Druiven Sinaasappelen Citroenen Pruimen Peren , ex. Ind. Avocado’s Pompoenen Grapefruits Nectarines Zoete aardappelen Blauwe bessen Fruit nes Perziken Mango’s Abrikozen Tamarinde ed. Erwten/peulen Frambozen Overige

2017 375.089

2018 392.784

2019 360.270

2020 411.910

2021 R 437.000

+/- in % +6%

60.820 65.986 73.429 68.182 22.489 15.342 12.765 10.120 12.038 11.141 5.121 344 3.544 1.060 1.848 993 811 606 740 1.103 67.429

65.150 75.846 64.925 70.899 28.438 12.825 11.261 18.184 9.606 11.525 5.686 454 4.364 1.058 2.128 928 741 519 1.071 744 71.582

67.108 62.559 71.943 57.416 24.337 10.270 7.834 10.857 7.754 10.514 5.869 1.931 5.725 1.459 1.784 895 627 762 1.459 780 75.498

83.910 74.192 72.406 68.590 35.183 9.803 9.927 12.864 9.796 9.797 6.114 2.795 6.276 1.471 1.828 689 710 1.028 1.336 707 86.398

82.665 83.869 74.662 65.806 36.718 14.588 13.702 11.498 10.202 9.800 7.981 6.456 5.500 2.289 2.158 1.428 1.233 1.206 1.147 715 3.931

-1% +13% +3% -4% +4% +49% +38% -11% +4% +0% +31% +131% -12% +56% +18% +107% +74% +17% -14% +1% -95%

Verenigd Koninkrijk: Champignons (in tonnen) Export vanuit EU landen naar het Verenigd Koninkrijk EU27 Ierland Polen Nederland Hongarije België Overige

2017

2018

2019

2020

2021 R

+/- in %

97.727 31.262 47.459 17.020 0 1.948 39

99.849 30.541 54.521 12.772 0 1.987 28

109.323 44.199 54.631 9.786 0 683 25

98.316 40.224 50.530 7.124 10 405 23

118.750 56.672 54.907 6.880 53 24 214

+21% +41% +9% -3% +++ -94%

Nederland: Export verse groenten en fruit naar het Verenigd Koninkrijk (in tonnen) Bron: Eurostat Groenten en fruit Groenten Fruit

2017 925.196 700.305 224.892

2018 930.922 693.486 237.437

2019 863.594 640.661 222.933

2020 884.460 651.311 233.149

2021 R 774.289 626.444 145.478

+/- in % -12% -4% -38%

Re-export Rest

166.156 759.041

186.396 744.526

163.201 700.393

178.436 706.024

86.331 687.958

-52% -3%

-1% -7% -4% -2% -1% +118% -7% +324% -11% +47% -6% -39% -43% -39% -3% -39% -68% -23% -57% -38% -50% -29% -83% -21% +9% -54% -19% -21% -76% -45% -36% -35% -8% -41% -52%

Verenigd Koninkrijk: Import verse groenten en fruit uit Verenigde Staten (in tonnen) Bron: HMRC Totaal

2017 152.882

2018 132.706

2019 98.045

2020 95.355

2021 R 85.284

+/- in % -11%

Zoete aardappelen Asperges Uien, ex. plant. Groenten nes Avocado’s Mango’s Suikermais Appelen ex. Ind Dadels Grapefruits Blauwe bes/Cranb. Erwten/peulen Zoete kersen Peen Salade groenten Bonen snij/sprezie Aardbeien Watermeloenen Tamarinde ed. Limes Pompoenen Druiven Overige

112.579 2.176 2.988 694 2.299 5.869 1.172 2.182 812 1.330 748 865 1.317 167 503 173 522 250 12 4.799 11.426

101.325 2.524 3.312 935 3.942 1.850 2.605 5.097 1.155 595 683 1.056 810 192 324 551 626 44 3 301 244 1.880 2.652

75.539 3.384 3.974 673 2.946 415 953 1.545 918 1.050 467 784 441 211 264 559 333 0 2.110 1.481

78.079 3.613 1.947 869 821 601 2.117 1.881 906 484 649 324 331 266 71 336 154 373 17 94 21 368 1.032

67.804 4.317 3.054 1.742 1.451 1.334 1.147 1.019 828 680 379 266 226 216 119 115 90 88 57 57 54 49 193

-13% +19% +57% +100% +77% +122% -46% -46% -9% +41% -42% -18% -32% -19% +67% -66% -41% -76% +231% -40% +154% -87%

AGF Primeur 2 • 2022

Handel Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk: Avocado’s (in tonnen)

Verenigd Koninkrijk: Paprika/Pepers (in tonnen)

Import uit niet-EU landen en export vanuit EU landen naar het Verenigd Koninkrijk

2017

2018

2019

2020

2021 R

+/- in %

107.818

117.654

115.019

126.386

115.680

-8%

EU27 Nederland Spanje Frankrijk Ierland Portugal België Overige

34.354 17.291 14.757 1.720 91 0 220 275

33.245 22.205 8.449 2.242 9 1 306 33

28.199 17.184 8.361 2.356 59 1 182 55

30.386 16.699 9.985 2.828 22 1 773 79

16.704 10.123 5.087 963 207 137 129 60

-45% -39% -49% -66% +++ +++ -83%

NON EU Peru Israël Columbia Zuid Afrika Chili Mexico Dominica Kenia Ver Staten Tanzania Zimbabwe Guatemala Mozambique Brazilië Marokko Overige

73.464 22.137 11.760 4.804 10.120 16.449 2.155 1.496 997 2.299 466 88 73 95 234 291

84.409 27.922 9.862 3.012 18.184 12.387 5.082 746 1.216 3.942 719 438 51 217 12 619

86.821 25.634 10.432 5.881 10.857 20.083 5.239 2.044 927 2.946 781 663 230 262 98 156 589

96.000 33.352 10.530 9.105 12.864 14.539 7.713 2.169 1.665 821 902 496 473 190 156 624 401

98.975 38.193 12.370 11.669 11.498 9.047 6.844 2.294 2.076 1.451 777 740 552 544 266 257 398

+3% +15% +17% +28% -11% -38% -11% +6% +25% +77% -14% +49% +17% ++++ +70% -59%

SAMEN

Verenigd Koninkrijk: Import verse groenten en fruit uit Marokko (in tonnen) Bron: HMRC Totaal Tomaten Mandarijnen Watermeloenen Bonen snij/sprezie Suikermais Aardbeien Blauwe bes/Cranb. Komkommers Sinaasappelen Courgettes Pepers Bieten/radijs ed Druiven Blauwe (bos)bes Paprika’s Spruiten Groenten nes Overige

2017 126.708

2018 146.191

2019 150.674

2020 178.431

2021 R 243.000

+/- in % +36%

49.334 43.177 9.620 246 5.667 1.443 1.860 918 7.705 300 294 1.401 827 1.525 553 354 1.483

55.594 50.395 12.527 1.730 7.444 1.046 1.750 1.013 9.427 260 201 1.356 959 432 540 165 1.352

67.819 41.633 12.469 3.963 6.886 3.252 2.528 799 5.360 141 498 1.216 612 17 200 726 175 2.379

83.148 45.461 18.567 7.950 9.720 1.381 1.627 1.029 3.300 429 935 1.572 623 11 230 575 130 1.744

109.411 52.936 16.679 8.708 8.702 7.883 6.977 4.325 3.997 2.933 2.041 2.018 1.139 986 941 920 793 11.612

+32% +16% -10% +10% -10% +471% +329% +320% +21% +584% +118% +28% +83% +9278% +309% +60% +512% +566%

Verenigd Koninkrijk: Import verse groenten en fruit uit Egypte (in tonnen) Bron: HMRC Totaal Sinaasappelen Uien, ex. plant. Druiven Zoete aardappelen Aardbeien Bonen snij/sprezie Erwten/peulen Mango’s Citroenen Uien plant Mandarijnen Fruit nes Pepers Overige

2017 120.214

2018 144.736

2019 186.407

2020 157.021

2021 R 181.000

+/- in % +15%

61.193 21.170 20.742 6.490 400 3.004 1.347 1.354 366 214 157 902 264 2.610

71.442 26.033 22.400 12.694 768 3.783 1.081 744 1.885 87 120 1.010 198 2.491

71.547 56.056 21.202 24.229 1.174 4.153 1.155 1.235 1.607 176 422 898 196 2.356

55.072 33.449 26.606 26.518 1.732 4.090 1.398 1.688 1.422 56 1.642 982 303 2.063

64.682 36.856 28.167 26.665 10.601 7.094 1.809 1.682 1.360 1.050 940 889 560 2.182

+17% +10% +6% +1% +512% +73% +29% -0% -4% +1782% -43% -9% +85% +6%

AGF Primeur 2 • 2022

2017

2018

2019

2020

2021 R

+/- in %

SAMEN

208.576

205.663

229.288

242.799

256.651

-13%

EU27 Spanje Nederland België Frankrijk Polen Ierland Griekenland Slovenië Italië Bulgarije Duitsland Overige

197.937 73.930 107.070 4.480 4.490 743 307 187 5.227 91 31 1.028 353

193.724 70.356 104.887 4.353 4.736 1.237 258 136 5.363 58 54 1.995 291

219.387 95.359 105.864 4.442 3.623 1.265 254 479 5.405 175 94 2.242 185

232.474 106.405 110.940 4.497 3.258 1.218 186 1.235 2.179 153 149 2.120 135

239.418 122.442 105.679 4.685 4.590 1.499 516 363 294 251 173 171 -1.245

+3% +15% -5% +4% +41% +23% +177% -71% -87% +64% +17% -92% -1022%

10.639 1.862 748 1.819 1.141 432 1.338 3.300

11.940 2.797 2.394 633 660 577 1.182 3.696

9.901 2.260 1.632 698 623 667 1.341 2.680

10.325 2.776 676 1.164 925 730 1.466 2.587

17.233 5.116 4.680 2.943 1.094 829 764 1.807

+67% +84% +592% +153% +18% +14% -48% -30%

Niet EU Turkije Israël Marokko Kenia Senegal India Overige

Verenigd Koninkrijk: Import verse groenten en fruit uit Senegal (in tonnen) Bron: HMRC Totaal

2017 32.548

2018 35.224

2019 33.371

2020 33.124

2021 R 44.246

+/- in % +34%

Suikermais Uien, ex. plant. Bonen snij/sprezie Mango’s Bieten/radijs ed Pepers Erwten/peulen Pompoenen Ananas Meloenen Tomaten Watermeloenen Overige

19.240 2.786 1.546 413 2.050 414 703 342 1.422 3.632

22.618 3.323 837 1.400 2.036 577 669 78 2.095 2 1.588

22.522 4.248 1.252 1.602 1.786 667 31 152 77 743 290

21.724 4.840 1.283 1.378 1.911 730 48 172 42 148 789 59 -

32.133 5.615 1.902 1.849 1.714 829 190 43 -

+48% +16% +48% +34% -10% +14% +++ -75%

Verenigd Koninkrijk: Import verse groenten en fruit uit Brazilië (in tonnen) Bron: HMRC Eindtotaal Meloenen Watermeloenen Limes Mango’s Druiven Bananen Appelen ex. Ind Papaja’s Pompoenen Gember Zoete aardappelen Sinaasappelen Overige

2017 144.597

2018 151.134

2019 148.421

2020 168.225

2021 R 182.699

+/- in % +9%

59.825 27.337 13.957 15.097 9.585 458 3.897 5.923 908 0 802 5.911 897

62.669 30.348 13.852 14.402 10.548 2.806 5.457 5.599 1.090 111 733 2.424 1.095

54.902 33.531 14.965 11.672 12.783 7.771 3.692 5.104 1.717 747 899 639

58.587 38.711 18.388 17.359 13.389 4.795 3.692 4.166 4.588 1.355 1.134 1.277 784

62.307 40.473 21.690 19.621 13.813 8.715 4.731 4.638 2.158 1.673 883 1.997

+6% +5% +18% +13% +3% +82% +28% +11% -53% +23% -22% +155%

Verenigd Koninkrijk: Import verse groenten en fruit uit Nieuw Zeeland (in tonnen) Bron: HMRC Totaal

2017 52.137

2018 47.344

2019 47.344

2020 49.557

2021 R 48.300

+/- in % -3%

Appelen ex. Ind Uien, ex. plant. Kiwi Pompoenen Overige

47.722 4.117 0 298

44.939 2.046

0 359

39.886 9.266 1 150 253

36.000 11.000 620 145 535

-10% +19% +++ -3%

Verenigd Koninkrijk: Import verse groenten en fruit uit Peru(in tonnen) Bron: HMRC Totaal Avocado’s Mandarijnen Druiven Mango’s Blauwe bes/ Asperges Sinaasappelen Erwten/peulen Limes Fruit nes Gember Bananen Blauwe (bos)bes Overige

2017 105.944

2018 129.004

2019 122.336

2020 135.197

2021 R 138.047

+/- in % +2%

22.137 28.567 11.120 13.496 3.655 7.603 10.359 1.627 478 3.123 65 2.058 96 1.561

27.922 28.708 19.047 17.295 6.452 8.744 11.456 2.280 899 2.706 24 2.580 3 889

25.634 25.653 16.988 14.561 9.126 8.384 9.863 3.040 1.524 3.163 48 2.708 10 1.636

33.352 25.377 18.538 13.466 9.700 7.399 17.069 3.231 1.965 2.420 609 1.038 53 979

38.193 29.522 19.461 13.902 8.840 8.821 6.893 2.888 2.879 2.311 1.550 1.080 790 915

+15% +5% +3% -9% +19% -60% -11% +47% -4% +154% +4% +1378% -7%

Verenigd Koninkrijk: Import verse groenten en fruit uit Israël (in tonnen) Bron: HMRC Eindtotaal

2017 36.738

2018 36.916

2019 31.997

2020 34.106

2021 R 41.900

+/- in % +23%

Avocado’s Peen Grapefruits Paprika’s Dadels Mandarijnen Mango’s Bieten/radijs ed Fruit nes Groenten nes Tamarinde ed. Vijgen, vers Blauwe bes Zoete aardappelen Overige

11.760 4.423 6.162 748 2.683 4.482 3.216 991 1.104 42 37 188 271 631

9.862 7.416 6.240 2.365 2.461 3.106 2.638 795 1.299 24 40 214 73 382

10.432 4.839 3.518 1.632 2.952 3.759 2.979 856 314 73 144 160 112 227

10.530 5.902 4.996 676 3.500 5.296 1.625 717 397 36 55 59 60 2 253

12.370 8.520 4.409 4.391 4.169 3.072 2.729 549 539 267 150 55 40 27 614

+17% +44% -12% +549% +19% -42% +68% -23% +36% +++ +++ -7% -34% +++

Verenigd Koninkrijk: Mandarijnen (in tonnen)

Verenigd Koninkrijk: Sinaasappelen (in tonnen)

Import uit niet-EU landen en export vanuit EU landen naar het Verenigd Koninkrijk

Import uit niet-EU landen en export vanuit EU landen naar het Verenigd Koninkrijk 2017

2018

2019

2020

2021 R

+/- in %

SAMEN

279.829

298.563

289.802

280.223

259.459

-7%

EU27 Spanje Nederland Italië Cyprus Frankrijk Ierland Griekenland Duitsland Overige EU

120.207 92.643 19.294 2.099 1.906 882 682 1.255 1.103 344

122.737 87.754 25.656 2.793 1.975 748 603 2.576 340 292

135.377 106.790 19.140 1.800 2.091 1.059 901 1.311 1.513 773

128.211 101.627 18.098 2.423 2.641 1.049 753 607 211 803

112.081 98.863 5.735 2.698 2.288 2.061 767 136 0 -465

-13% -3% -68% +11% -13% +96% +2% -78%

Niet EU Zuid Afrika Egypte Peru Marokko Argentinië Swaziland Zimbabwe Mexico Uruguay Turkije Brazilië Overig niet EU

159.622 68.182 61.193 10.359 7.705 130 409 1.182 2.758 252 625 5.911 917

175.826 70.899 71.442 11.456 9.427 388 2.387 1.757 1.624 468 1.473 2.424 2.082

154.425 57.416 71.547 9.863 5.433 2.931 923 1.128 1.089 1.636 373 2.086

152.012 68.590 55.072 17.069 3.300 1.418 2.112 590 916 333 72 1.400 1.138

147.378 65.805 64.617 6.891 4.084 3.526 995 534 401 236 20 269

-158% -3% -4% +17% -60% +24% +++ -53% -10% -56% -29% -72% -76%

2017

2018

2019

2020

2021 R

+/- in %

SAMEN

307.525

303.813

309.342

319.897 303.050

-5%

EU27 Spanje Nederland Cyprus Frankrijk Ierland Italië Duitsland Overige

160.144 145.738 10.856 327 911 1.163 300 102 747

149.026 138.028 7.641 274 599 998 270 495 720

163.799 150.865 7.868 880 706 1.681 401 896 501

151.777 136.295 10.516 1.420 462 1.348 429 669 638

127.250 122.336 2.559 807 701 546 249 52

-16% -10% -76% -43% 52% -60% -42%

Niet EU Zuid Afrika Marokko Peru Chili Israël Turkije Egypte Argentinië Australië Uruguay Overige

147.380 60.820 43.177 28.567 3.039 4.482 4.162 157 706 672 726 873

154.787 65.150 50.395 28.708 1.286 3.106 3.553 120 1.387 452 298 334

145.543 67.108 41.633 25.653 2.884 3.759 2.822 422 932 81 248

168.120 83.910 45.461 25.377 1.633 5.296 3.570 1.642 879 203 122 27

175.800 82.665 52.484 29.522 3.175 3.072 2.862 940 809 183 66 22

+5% -1% +15% +16% +94% -42% -20% -43% -8% -10% -46%

Verenigd Koninkrijk: Peren (in tonnen)

Import uit niet-EU landen en export vanuit EU landen naar het Verenigd Koninkrijk

Verenigd Koninkrijk: Tomaten (in tonnen)

Import uit niet-EU landen en export vanuit EU landen naar het Verenigd Koninkrijk 2017

2018

2019

2020

2021 R

+/- in %

SAMEN

415.133

424.241

412.795

403.890

386.867

-4%

EU27 Nederland Spanje België Polen Frankrijk Italië Portugal Ierland Bulgarije Overig EU

363.149 185.687 118.630 14.220 14.022 22.705 6.209 379 907 22 369

366.160 197.562 112.141 15.484 10.632 23.417 5.806 308 441 57 311

343.993 187.771 103.941 16.127 9.182 21.809 4.270 9 615 130 139

319.332 173.003 98.285 15.616 9.597 18.433 3.566 4 427 161 239

276.603 160.347 74.182 14.255 11.874 7.666 4.493 1.224 410 337 1.815

-13% -7% -25% -9% +24% -58% +26% -4% +109% +658%

51.984 49.334 567 117 1.422 544

58.081 55.594 250 125 2.095 16

68.801 67.819 51 170 743 17 1

84.558 83.148 283 318 789 21 -

110.263 109.411 762 189 -

+30% +32% +170% -41% -100% -100%

Niet EU Marokko Turkije Egypte Senegal Tunesië Overig niet EU

2017

2018

2019

2020

2021 R

+/- in %

SAMEN

121.660

118.585

120.672

120.767

122.010

+1%

EU27 totaal Nederland België Portugal Italië Spanje Ierland Polen Frankrijk Overige

103.431 46.587 34.093 16.407 4.165 418 305 851 517 85

102.910 42.871 38.163 15.872 4.106 163 721 686 288 38

109.086 45.043 42.923 15.284 3.471 715 702 433 451 64

107.053 47.055 36.693 17.839 3.415 582 827 121 348 174

104.735 44.116 41.726 14.095 2.103 1.891 458 267 188 -110

-2% -6% +14% -21% -38% +225% -45% +122% -46% ---

18.230 12.765 2.551 1.370 139 1.153 5 245 0

15.675 11.261 2.088 1.309 171 538 0 219 89

11.586 7.834 2.134 967 167 245 1 193 46

13.714 9.927 2.106 1.240 145 129 7 2 1 157 -

17.275 13.702 2.430 581 348 76 8 131

+26% +38% +15% -53% +141% -41% +7%

Niet EU Zuid Afrika Argentinië China Turkije Chili Zuid Korea Marokko Australië Nieuw Zeeland Overige

AGF Primeur 2 • 2022

Handel Verenigd Koninkrijk

Verenigd Koninkrijk: Komkommers (in tonnen)

Import uit niet-EU landen en export vanuit EU landen naar het Verenigd Koninkrijk 2017

2018

2019

2020

2021 R

+/- in %

SAMEN

180.641

185.926

187.403

189.710

190.453

+0%

EU27 Spanje Nederland Polen Frankrijk Ierland Overige EU

179.723 86.473 86.245 1.411 1.279 168 4.147

184.912 89.383 90.392 739 1.174 95 3.130

186.604 100.448 82.894 820 943 124 1.374

188.681 102.515 84.095 785 790 96 400

186.953 99.902 82.337 2.366 1.196 248 902

-1% -3% -2% +201% +51% +159% +125%

1.941 918 392 485 146

1.952 1.013 389 490 59

1.469 799 66 564 39

1.530 1.029 131 303 68

3.900 3.500 212 97 91

+155% +240% +62% -68% +34%

Niet EU Marokko Turkije Jordanië Overig niet EU

+31 (0) 172 579 318 info@vanderpeet.nl

www.vanderpeet.nl

AGF Primeur 2 • 2022

Verenigd Koninkrijk: Appelen (in tonnen)

Import uit niet-EU landen en export vanuit EU landen naar het Verenigd Koninkrijk 2017

2018

2019

2020

2021 R

+/- in %

SAMEN

354.911

354.248

335.004

346.454

350.448

+1%

EU27 totaal Frankrijk Italië Polen Spanje Nederland België Duitsland Portugal Oostenrijk Kroatië Ierland Overige

202.607 111.438 36.494 11.214 6.232 12.551 11.470 4.813 3.163 911 4.089 232

176.841 91.848 29.334 16.363 9.105 9.804 5.706 2.538 4.734 1.672 29 4.522 1.186

189.787 77.505 40.756 17.993 12.128 15.204 7.059 5.814 3.786 3.564 1.144 3.487 1.346

189.466 92.048 41.642 7.834 13.931 11.057 5.247 4.826 3.774 2.127 1.643 4.667 671

190.225 85.527 47.083 15.327 13.367 10.399 5.158 2.929 2.857 2.784 2.614 1.941 239

+0% -7% +13% +96% -4% -6% -2% -39% -24% +31% +59% -58% -64%

NON EU Zuid Afrika Nieuw Zeeland Chili Servië Brazilië Argentinië Ver Staten China Canada Australië Turkije Bosnië Zuid Korea Oekraïne Overige

152.304 65.986 47.722 28.252 76 3.897 2.409 2.182 772 175 627 190 18

177.407 75.846 44.939 41.050 1.024 5.457 1.860 5.097 1.076 313 243 21 457 26

145.217 62.559 42.778 27.464 3.715 3.692 2.021 1.545 214 235 141 60 19 0 751 24

156.988 74.192 39.886 29.560 4.724 3.692 2.184 1.881 476 138 102 50 19 0 60 23

160.224 83.869 32.319 29.851 4.994 4.731 2.432 1.019 360 353 162 83 50

+2% +13% -19% +1% +6% +28% +11% -46% -24% +++ +59% +65%

logistics & transport solutions

Kaki overschot verwerkt tot kakileer

n de afgelopen vijf jaar is de Spaanse kaki-oogst exponentieel gegroeid. Het overaanbod en moeilijk te bestrijden plagen en ziekten zorgen er nu evenwel voor dat de helft van de oogst niet eens op de markt wordt gebracht. Met 85% van de oogst is de Valenciaanse Gemeenschap het belangrijkste kakiteeltgebied in Spanje. Op de Valenciaanse percelen worden jaarlijks meer dan 300 miljoen kilo kaki’s geteeld. Deze situatie bracht het Valenciaanse bedrijf Laserfood ertoe het eerste vegan textiel op basis van kaki als vervanger voor dierlijk leer te lanceren. Het nieuwe product, PersiSKIN genoemd, biedt een oplossing voor het overschot aan kaki’s in de Valenciaanse boomgaarden. Cirilo Arnandis, voorzitter van een plaatselijke telersvereniging en van de

Toezichtsraad van de BOB Kaki Ribera del Xúquer, benadrukt dat dit project een interessante afzetmogelijkheid kan bieden aan de bedrijven die door marktproblemen de kaki’s niet op de versmarkt kunnen verkopen en ook niet naar de verwerkende industrie voor sap of andere derivaten kunnen bestemmen. 

Van appelafval naar verpakkingsmateriaal Gerecycled krantenpapier is van oudsher het belangrijkste ingrediënt van de, vanwege hun composteerbaarheid, zo populaire pulpverpakkingen. Maar de aanvoer van gerecycled krantenpapier neemt af, waardoor een markt voor vervangende materialen ontstaat. Wetenschappers van de Oregon State University lieten vanwege de beschikbaarheid onder meer hun oog vallen op het appelpulp dat overblijft na het winnen van sap en deden onderzoek naar het omzetten van appelafval in een milieuvriendelijk verpakkingsmateriaal. Eén van de belangrijkste problemen bij het maken van verpakkingen op basis van afval en papier is het verbeteren van de waterbestendigheid. Die werd vergroot door polymeren en verbindingen

om de waterbestendigheid te verbeteren – lignine, chitosan en glycerol - in de pulpformule op te nemen en er werden superhydrofobische coatings op het productoppervlak aangebracht. Daarmee vonden de onderzoekers uit Oregon milieuvriendelijke, biobased, composteerbare en kosteneffectieve oplossingen voor het vergroten van de waterbestendigheid van pulpverpakkingen. 

Appelafval omgezet in appelleer

l eens gehoord van de term Apple Skin? Het wordt ook appelleer genoemd en is een materiaal dat wordt gemaakt van klokhuizen en schillen uit de appelindustrie in Zuid-Tirol. Het duurzame Amsterdamse tassenmerk O my Bag gebruikt het. “We wilden onze veganistische fans tevredenstellen, maar ook trouwe klanten vroegen naar een plantaardig alternatief.” Het bedrijf geeft aan dat het materiaal voldoet aan hun kwaliteitsnormen waarbij

vooral stevigheid en stabiliteit bij veganistische materialen voor een uitdaging kan zorgen. Ook het Belgische sneakerlabel Komrads gebruikt appelleer voor zijn collectie. “We zegen dat de sneakermarkt erg vervuilend was en wilden met Komrads het duurzame alternatief zijn.” De sneakerfirma laat weten het belangrijk te vinden dat ze afval reduceren en door de productie dichtbij scheelt het nog meer CO2-uitstoot. Puntje van kritiek is dat

appelleer niet volledig natuurlijk is. Doordat de plantaardige bestanddelen worden gemixt met polyurethaan of gecoat met hars voor stevigheid, is het materiaal niet biologisch afbreekbaar. Wel iets waar producent Frumat naartoe werkt: “Naarmate de innovatie in de mode-industrie voortschrijdt, zullen we waarschijnlijk meer materialen zien die niet alleen vrij zijn van alle fossiele brandstoffen en dieren, maar die ook biologisch

kunnen worden afgebroken, terwijl ze toch net zo effectief blijven als andere materialen.”

Bloedstelpende biofilm uit citrusschillen

ebben de schillen van citrus nog waarde, of is het afval? Je zou denken het laatste, maar doctoraalstudent moleculaire biofysica Oscar Antonio Niño Santisteban bewijst het tegendeel. Hij ontwikkelde een biofilm met bloedstelpende kwaliteiten op basis van pectine dat voorkomt in sinaasappel-, citroenen appelschillen. “Pectine is er in overvloed. De voedingsindustrie gebruikt de pulp en gooit de rest weg. Wij kunnen

het gebruiken zonder schade toe te brengen aan andere productieketens. We hebben een gel gemaakt met de pectine. De synthese van ons product is goedkoop te maken in het laboratorium, bovendien is het duurzaam,” zegt Santisteban. Daarnaast geeft hij aan dat eerder ontwikkelde bloedstelpende middelen anorganisch zijn, terwijl dit product organisch is en het bloeden in anderhalve minuut kan stelpen.  AGF Primeur 2 • 2022

Aardbeien

Veronica Dias, Special Fruit:

“In de afgelopen 3 jaar is het areaal nieuwe aardbeienrassen in Huelva vrij snel gegroeid” Het zwaartepunt van de Europese aardbeienproductie ligt momenteel in Huelva. In het gebied tussen de mondingen van de Guadalquivir en de Guadiana is meer dan 6.000 hectare bestemd voor de teelt van dit zachtfruit. Bedrijven uit heel Europa richten zich voor hun aardbei-activiteiten op deze kleine hoek in het zuidwesten van Spanje. De streek aan de Atlantische kust is goed voor bijna een kwart van de EU-productie van aardbeien en levert de lekkernij een half jaar lang, van december tot en met mei, aan groothandels en supermarkten in heel Europa.

“D

e helft van onze omzet halen we uit zachtfruit. Onze specialisten zoeken over de hele wereld naar het beste fruit en naar de beste producten die waarde kunnen toevoegen voor onze klanten. Zo hebben we het aardbeienras Calinda met succes gelanceerd in Europa,” vertelt Veronica Dias van Special Fruit, een Belgisch bedrijf dat ook een dochteronderneming heeft in het Spaanse Moguer. “Die lancering was mogelijk dankzij een zeer nauwe samenwerking met Fresh Forward en de goede relaties met verschillende telers. Tegenwoordig zijn we nog steeds de exclusieve Calinda-distributeur in Finland en Zweden. Tussen januari en mei zetten we meer dan 5 miljoen kilo van dit ras af.” REISBESTENDIG “Beschikbaarheid, kwaliteit, houdbaarheid en smaak zijn erg belangrijk voor ons. Wij werken enkel met fruitsoorten die we

100

AGF Primeur 2 • 2022

jaarrond kunnen leveren en waarvan we de kwaliteit te allen tijde kunnen garanderen. Daarnaast is de houdbaarheid van een product van cruciaal belang. Daarom kiezen we bij de export van ons fruit naar verre bestemmingen alleen voor de meest reisbestendige rassen. En tot slot is de smaak het doorslaggevende criterium,” benadrukt Veronica. “Trends veranderen ook steeds en niet alle regio’s worden verliefd op dezelfde variëteit. Daarom moeten onze specialisten altijd op de hoogte zijn van de nieuwste ontwikkelingen en constant op zoek gaan naar betere rassen.” “We werken voornamelijk met Calinda, maar ook met andere rassen zoals Balada, Cleta, Leticia, Victoria en Fortuna. In de afgelopen 3 jaar zijn er heel wat rassen bijgekomen in Huelva die ook steeds meer areaal van Fortuna en Rociera, de domi-

nante variëteiten, inpalmen. Dit is positief nieuws voor de Spaanse aardbeiensector, aangezien er nog veel kansen liggen om de kwaliteit en de smaak van het fruit verder te verbeteren en ook de aanvoer stabieler te maken.” De aardbeienbranche in Huelva is heel dynamisch. Ook al heeft de sector het voordeel volwassen te zijn en een leiderspositie in te nemen binnen Europa, alle spelers – telers, handelaren, verpakkers, veredelaars, onderzoekscentra – blijven bijdragen leveren aan de ontwikkeling en de duurzaamheid van de branche. Er wordt continu ingezet op verbetering en innovatie, zoals onlangs nog de commerciële lancering van witte aardbeien heeft aangetoond. “Zo hebben ook wij een proefveld in Huelva waar we jaarlijks 15 à 20 selecties uit verschillende geavanceerde veredelingsprogramma’s testen. Met meerdere nieuwe variëteiten die beter inspelen op de behoeften van onze klanten kunnen we onze risico’s spreiden en ook onze veerkracht vergroten in deze door de opwarming van de Aarde of coronavirus onzekere tijden,” vertelt Veronica Dias.

EEN EIGEN EN UNIEK MODEL De aardbeiensector in Huelva heeft in de loop der jaren een omvangrijk productiemodel uitgebouwd dat even succesvol is

Speciale Valentijnsverpakking

als dat van de kasteelt in Almería, aan de andere kant van Andalusië, dat zich min of meer gelijktijdig heeft ontwikkeld. Maar nu kijkt de branche toch met argusogen naar het importproduct dat met meer concurrerende prijzen als gevolg van lagere productiekosten – aardbei is immers een zeer arbeidsintensief gewas – een bedreiging vormt, net zoals andere segmenten van de Spaanse groente- en fruitsector al mochten ervaren.

“Maar de aardbeien uit Huelva zijn van zeer goede kwaliteit, beter dan die van het fruit uit derde landen, en Spanje heeft het voordeel dat het dichter bij de markten van Midden- en Noord-Europa ligt. Op het moment van aankoop in de winkel zijn de Spaanse aardbeien dus verser en ook nog langer houdbaar. We hebben in het

Special Fruit test 15 à 20 selecties op een proefveld in Huelva

verleden ook met goede telers uit Portugal gewerkt, maar we hebben dat project voorlopig op stand-by gezet, omdat de telers eerder kleinschalig zijn en zich ook erg verspreid over het land bevinden, wat niet meer in overeenstemming is met de volumes en de flexibiliteit die we momenteel nodig hebben. Portugese telers investeren wel steeds meer in substraatteelt, tafelsystemen en bijvoorbeeld de teeltmethode van New Growing Solutions, maar ook in variëteiten die hen toelaten buiten het seizoen oogst te hebben,” zegt Veronica. EXCLUSIEVE VERPAKKING VOOR VALENTIJNSDAG Eerder deze maand is er een speciale feestdag gevierd, Valentijnsdag, en aardbeien staan met hun intense kleur en zoet-

heid elke 14de februari symbool voor de bijzondere band tussen twee geliefden.

“Valentijnsdag is de perfecte dag om je geliefde het mooiste fruit ter wereld te schenken: aardbeien. Special Fruit heeft haar retailklanten voor het derde achtereenvolgende jaar aardbeien, frambozen en blauwe bessen aangeboden in speciaal voor Valentijnsdag ontworpen hartvormige verpakkingen. Het concept is weer in de smaak gevallen op de markt en dit jaar lagen de mooie doosjes in de winkels van meer dan vijftien Europese retailers.” (MdMA)  info@specialfruit.be

voor al uw ui-producten

Mol Fresh Food BV | Handelsweg 6, 3881 LS Putten | Tel.:0341-491795 | www.molfreshfood.nl

AGF Primeur 2 • 2022

101

Horeca

Verder kijken dan corona: hebben horeca(toe)leveranciers hun verdienmodel aangepast? en dat een-op-eencontact geeft ook bij de horecaklanten veel rust.”

Han de Kroon Horecavers met een levering op Texel

Ondanks dat deskundigen al jaren waarschuwden voor een pandemie veroorzaakte het nieuwe en onbekende coronavirus wereldwijd een schok, waarvan de economische gevolgen ook gaandeweg zichtbaar worden. De impact op de foodservice is enorm. In deze Primeur spreken we enkele mensen in de keten.

eel AGF-horecaleveranciers stelden knotsgekke filmpjes die ze maakten en zich tijdens de eerste lockdownperio- gingen ze de weg op met een verkoopde ook open voor particulieren, sommigen wagen. In het nieuwe bedrijfsmodel zijn maakten boxen en een enkeling zocht de particulieren nog altijd welkom, maar ze consument zelfs per mobiele verkoopwa- zijn niet de doelgroep. Ze kunnen in de gen op zoals Het Vitamientje in Gronsveld. webshop bestellen of dinsdag t/m vrijdag (ook) van 9.00 tot 13.00 uur langsko25% GROEI IN DE LOCKDOWN men. “Het loopt niet meer zo’n storm als Raymond Wintjes van horecagroothan- voorheen, maar alles wat we mee kunnen del Het Vitamientje in Gronsveld kijkt blij pakken, is meegenomen. De klandizie die terug op de afgelopen twee jaar waarin het is blijven hangen is echt op zoek naar kwabedrijf een metamorfose onderging: reor- liteit. Voor hen houden we de winkel door ganisatie van de bedrijfsprocessen, een de week open, maar in het weekend zijn nieuwe huisstijl ingevoerd, een nieuwe nog we daarvoor tegenwoordig te druk met makkelijkere bestelomgeving gemaakt én de horecabestellingen en ook ’s middags 25 procent gegroeid. “Je moet wakker blij- wanneer de verse handel binnenkomt, is ven. Het zijn twee jaar van verlies geweest, het niet handig als klanten tussen de paldus we moeten vol doorpakken nu. Toch lets en heftrucks doorlopen.” hebben de lockdowns ons heel goed gedaan. We hebben heel kritisch naar ons Doordat Het Vitamientje in de lockdowns bedrijf gekeken, waar je normaal geen tijd bezig is gebleven en zo flink aan de weg voor hebt. We werken nu met 3-ploegen en timmerde, zorgde ervoor dat veel horezijn 24 uur per dag open. Hierdoor kunnen caondernemers nieuwsgierig werden. “Zij we veel efficiënter draaien, hebben meer hebben natuurlijk ook rondgekeken. Ik rust en kunnen meer volume aan. Ik heb heb ze een rondleiding gegeven. Dan heb heel veel geleerd van de afgelopen periode ik ze meestal wel overtuigd als ze eenen ben zelfs blij dat dit is gebeurd.” maal hierbinnen zijn geweest en zo zijn we flink gegroeid in de lockdown. Ik heb ook Het Vitamientje timmerde in de eerste afscheid genomen van mijn vertegenwoorlockdown enorm aan de weg en kreeg digers. Tegenwoordig zit ik zelf op de weg een hele schare particuliere fans door de

102

AGF Primeur 2 • 2022

Raymond meent wel dat er potentie zit in verkoop aan particulieren. “Als je daarop focust, zou je een apart bedrijf moeten oprichten. Je moet ze af en toe blij kunnen maken met een mooie actie. Want als je een mooie partij kleine aardbeien op de kop hebt getikt en gaat stunten met 3 bakjes aardbeien voor 5 euro, maar je vraagt aan je horecaklant 3 euro per bakje, dan is dat lastig om uit te leggen dat die een ander soort bakje krijgt. Particuliere handel heeft ons allemaal aan de gang gehouden, maar markthandel is niet onze handel, we willen gewoon een topproduct verkopen.”

BLIJ MET ENTHOUSIASTE KLANTEN Han de Kroon Horecavers uit Haarlem ging ook aan particulieren leveren tijdens de eerste lockdown en heeft dit inmiddels in de bedrijfsvoering opgenomen. Er is een groep enthousiaste particuliere klanten die nog wekelijks bestelling plaatst. Eigenaar Mark de Kroon: “Het gaat om mensen die het ontzettend leuk vinden om kwaliteitsproducten in huis te hebben, die gek zijn van gezond eten en goed koken en op zoek zijn naar artikelen die in de supermarkt niet verkrijgbaar zijn, zoals speciale kruiden, paddenstoelen of eetbare bloemetjes.” De particuliere verkopen zijn goed in te passen in de reguliere activiteiten voor de horeca. Daarvoor heeft Han de Kroon Horecavers een online bestelsysteem gebouwd. Klanten halen nu hun bestelling af en gaan niet meer zelf de koelcel in om te shoppen. “Dat werkt prima,” vertelt Mark. “Qua omzet zijn de particuliere verkopen niet zo groot, maar we zijn altijd blij met enthousiaste klanten.” Hoewel het klantenbestand op peil is gebleven - er zijn eigenlijk geen zaken omgevallen, wel zijn een aantal van eigenaar gewisseld - blijft de omzet achter vergeleken bij vorig jaar deze tijd. Mark verwacht dat die situatie nog zal aanhouden.

Raymond Wintjes van horecagroothandel Het Vitamientje

“Door de sluitingstijd om 22:00 uur mis- leveranciers te bereiken. Koppert Cress zijn er heel veel, maar om consumenten te sen restaurants een shift, dat is tijdelijk. heeft daarin een aantal ontwikkelingen bereiken is een enorme uitdaging. Wat wel Meer structureel is het personeelstekort, doorgemaakt. Hoewel er een brede ambi- een hele mooie ontwikkeling is, is dat onze dat door de pandemie groter is gewor- tie en wens is om gezonde producten bij producten wat vaker terechtkomen in een den. Restaurants die normaal gesproken de consument te brengen, blijft de hoofd- maaltijdbox of maaltijdpakket. Daarbij 7 dagen per week open waren, blijven nu focus de professionele/foodservice markt. zit altijd een recept met instructie hoe je daardoor op de maandagen en dinsdagen “Koppert Cress heeft een zeer sterke mar- het product gebruikt. Wanneer je een progesloten, omdat ze geen personeel heb- ketingstrategie met een verhaal gericht duct in een retailschap in een supermarkt ben of ze hebben de lunch of hun catering op de gebruikers van hun producten, dat koopt, staan er eigenlijk geen instructies geschrapt en doen nu alleen nog diners. zijn echter professionals. Dat maakt dat de bij. Misschien groeien we zo vanzelf langDat tempert natuurlijk ook onze omzet.” strategie niet zomaar uit te breiden of om zaam naar de consument toe en andersom. te buigen is naar de consument,” legt Stijn We zijn ook opgenomen in het assortiment Han de Kroon Horevavers ervaart zelf ook Baan van Koppert Cress uit. “Terugkijkend van online supermarkt Crisp, die hebben dat het lastig vissen is in de personeels- hebben we in de eerste lockdown veel ons product opgenomen, omdat ze verzoevijver. “Ik kon altijd wel een groepje stu- energie gestoken in nieuwe afzetkanalen. ken kregen van consumenten,” aldus Stijn. denten regelen om op zaterdag de bestel- Dat kwam uit een heel sterk gevoel dat je lingen rond te rijden. Dat was best een in een gezondheidscrisis geen gezonde Cres(s)cendo via tuinkers in traditionegewild baantje, maar die zitten nu ook op producten moet weggooien. Via retailers, le retail wordt het dus niet, maar er zijn de bestelwagens van AH, Jumbo en Picnic, tuincentra, een drive inn, we hebben wer- meer wegen naar Rome. Cressen passen die zijn de afgelopen twee jaar tijdens de kelijk allerlei manieren bedacht om pro- prima in alle langetermijntrends: gezond, pandemie ook enorm gegroeid.” duct bij de consument te krijgen. Tijdens duurzaam en plantaardig. Stijn: “Dat zijn die eerste lockdown, niet wetend dat een allemaal dingen die wij al jarenlang vanAl met al zijn er behoorlijk wat uitdagin- tweede zou volgen, besloten we het roer uit de kern doen, dat is in ons voordeel. De gen, maar Han de Kroon Horecavers ziet niet om te gooien en de focus te behouden consument staat open voor tips, tricks en de toekomst positief in. “We zijn blij dat op de horeca. We beseffen namelijk heel advies om met cressen aan de slag te gaan. we weer dagelijks contact goed dat er héél veel communicatie nodig Ik heb ook wel de overtuiging dat we die hebben met onze klan- is voordat de consument het product in markt groot kunnen maken. Aan de andeten en dat de han- een dagelijkse routine zal gaan gebruiken. re kant hebben we onze focus op de fooddel weer op gang Koppert Cress, het hele merk en onze hele servicesmarkt die nu aan het herstellen is gekomen. overtuiging, dat staat geënt op foodser- is, en wij ook. Foodservice is ook een heel Het zomer- vice.” loyale markt, een chef herkent kwaliteit seizoen komt en is bereid ervoor te betalen en gaat niet eraan en dan Toch bestaan er al lijnen vanuit Koppert zomaar shoppen bij een ander. We moeten hebben we weer Cress direct naar de consument. “Veel een keus maken waar we onze energie, tijd alles netjes op de rit,” mensen weten niet dat Koppert Cress ver- en euro’s insteken en dat doen we in onze besluit Mark. antwoordelijk is voor het grootste deel van huidige markt. Dat zijn we ook verplicht de tuinkers in Nederland. Naast tuinkers aan onze afnemers, die ook tijdens de criCRES(S)CENDO VIA kun je natuurlijk hele mooie producten sis loyaal aan ons zijn gebleven,” besluit TUINKERS? leggen en die markt verder ontwikkelen. Stijn. (ML)  Met de nodige ener- Dat vergt echter ook nauwe samenwerraymond@hetvitamientje.nl gie zijn consumenten king met de retailwereld en daarin zijn mark@horecavers.nl ook voor in horeca we niet zo bedreven. Een-op-een met een stijn@koppertcress.com gespecialiseerde toe- chef communiceren is al heel moeilijk, het AGF Primeur 2 • 2022

103

Geswitcht ###

Wie werkt waar sinds februari 2022? Vanaf nu zullen we maandelijks de AGF-switchers melden die de overstap hebben gemaakt naar een ander AGF-bedrijf. Heb je een switch van jezelf of namens je bedrijf te melden? Geef ze aan bij marjet@agfprimeur.nl en hij staat er de volgende keer bij. Naam

Van

Naar

Frank Gelens

Fyffes

Kloosterboer

Bastiaan Bezemer

Bakker Barendracht

Jumbo

Marco Beshay

Jan Oskam

The Fresh Prince

Marijn Andriese

Kraaijveld Groente en Fruit

Exsa Europe

Frank de Boer

Levarht

Schreurs Holland

Simone van Dam

Adafreh

Greenfresh

Frans van Efferen

Van Oers United

Fresh2You

Niels Borst

Gebrs van Aarle

Kamps

Xander Rodenburg

Instock

Sligro Food Group

Gerald van Ruijven

Valstar

Growes United

Jaspher Veldkamp

The Greenery

Bakker Barendrecht

Susanne Benders

Hortiblue Berry Packing & Logistics

Hessing Supervers

Daniël Bouwmeester

Jac van den Oord Potatoes

Manter International

Marcel Biemans

Coöperatie Hoogstraten

Van Aert Flowers

Synnøve Johansson

Hoogstraten

Greenyard

DNA-test op ‘s werelds grootste aardappel om na te gaan of het wel echt een aardappel is

e mogelijk grootste aardappel ter wereld krijgt een DNA-test om na te gaan of het wel degelijk een aardappel is. Het Nieuw-Zeelandse echtpaar Colin en Donna CraigBrown vond in augustus vorig jaar in hun moestuin een absoluut juweeltje van een aardappel.

104

AGF Primeur 2 • 2022

De aardappel, die ze Dug 4,9 kg met gemak moeten hebben genoemd, woog overtreffen. Het echtpaar maar liefst 7,8 kilo en is heeft nu te horen gekredaarmee een van de kans- gen dat het Guinness Book hebbers voor de grootste of World Records via een knol ter wereld. Het echt- DNA-test wil verifiëren paar diende de aardappel dat het is wat ze denken in bij het Guinness Book of dat het is, voordat ze Dug World Records. De uitge- het record kunnen geven. graven aardappel zou het  huidige wereldrecord van

Hoe is het met

Commissionair Sjaak Baars, een man van de klok:

“Handel kun je niet per mail bestellen” Sjaak Baars (74) is altijd een man van de klok geweest. Afgelopen december nam hij daar definitief afscheid van. Eerder in 2015, deed hij al een deel van de commissiehandel op Barendrecht van de hand om het rustiger aan te kunnen doen. Tot eind vorig jaar was hij nog drie keer per week actief op veiling Geldermalsen. Nu bouwt hij verder af. In zijn eigen tijd doet hij nog wat handel met product direct van de telers en verder geniet hij van het grootvaderschap, de voetballerij en hobby-boeren.

jaak heeft altijd op de barricades gestaan voor het veilingsysteem. “Ik zeg altijd: niemand zal het winnen van de klok! Ik heb me er altijd voor ingezet. Als je handel voor de klok zet, dan komen de kopers vanzelf.” Eind jaren ’90 toen bijna alle veilingen wilden fuseerden tot The Greenery, voerde hij felle discussies met de plannenmakers, waaronder landbouwminister Cees Veerman. Vlak na het oprichten van de Greenery boycotte Sjaak met andere fruithandelaren de veiling in Utrecht vanwege de schandalig hoge inschrijfprijzen en beschuldigde hij The Greenery van leugens over de betere opbrengsten die telers zouden krijgen. Sjaak: “Ze hebben kleine handelaren weggejaagd. Daar zijn de telers uiteindelijk de dupe van doordat de markt onder een paar grote inkopers is verdeeld. The Greenery heeft de beloftes nooit waar kunnen maken. De natuur en de markt bepalen de prijs. Dat de supermarkt ook aan de telers

denkt, daar zet ik mijn vraagtekens bij. Misschien dat ze goed betalen, maar ze leggen de lat ook steeds hoger.”

De ontwikkeling van clubrassen ziet Sjaak ook met lede ogen aan. “Of dat voor de telers toekomst zal bieden… daar zet ik ook mijn vraagtekens bij, met al die royalty’s die ertussen zitten. Voor de handel zijn clubrassen vreselijk. Je kunt er niets aan verdienen, de prijzen liggen vast en je moet maar afwachten wat je krijgt. Een commissionair is het oog van de klant. Tussen twee pallets met clubrassen kunnen dubbeltjes zitten. Handel kun je niet per mail bestellen.”

De passie voor de handel zat er al heel jong in. Sjaak werd in 1948 geboren in een fruittelersgezin (met 8 hectare fruit) en groeide op met het idee ook fruitteler te worden. Maar toen de appels van zijn vader op de veiling te weinig opbrachten, nam hij op zijn 18e het heft in handen. Door langs de deuren te gaan venten wist hij een betere prijs te krijgen. Van lieverlee kwamen er steeds meer producten bij, groeide de ventroute - met zo’n ouderwetse driewieler, in de volksmond “ijzeren hond” genaamd uit tot een groentewinkel in Vianen (1974) en kwam er later nog een twee-

de winkel (1978) bij. De winkels liepen prima, als een van de eersten begon hij al met het verkopen van rauwkostmixen, nog zonder koeltoonbank, maar in 1988 verkocht hij de boel. “Commissionair Miltenburg zocht een opvolger en ik had daar wel zin in. Ik wilde het liefste met de handel bezig zijn, want ik ben geen personeelsman. Ik stelde altijd hoge eisen aan het winkelpersoneel. ‛Je krijgt ze toch niet zoals jij het wil,’ zei mijn vrouw altijd. De winkels was ik zo kwijt en nam de klanten van Miltenburg over. Voor die er over zijn heb ik nog steeds gekocht, daar ben ik zeker trots op.” Sjaak kocht op de klok, maar drukte ook altijd zelf op de klok in de afmijnzaal. Behalve het laatste jaar op Barendrecht waar hij per computer moest kopen. Dat vond hij maar niets, omdat het niet meer was toegestaan de hal te betreden om het product te zien.

De klok bepaalde ook lange tijd het dagritme. Tot aan 2015 was het altijd om half 5 opstaan om om half zes als een van de eersten plaats te nemen op veiling Barendrecht. Tot eind vorig jaar zat Sjaak driemaal per week om half één in de afmijnzaal van Geldermalsen en was meestal anderhalf uur vooraf aanwezig om te schouwen en klanten te bellen. Nu Sjaak alleen nog voor een klein aantal telers de afzet verzorgt, kan hij zijn eigen tijd indelen. Naast hart voor de handel, die hij van jongs af heeft, heeft hij ook hart voor zijn mooie Voetbalclub Brederodes, waarvoor hij veel vrijwilligerswerk doet en een elftal rondloopt met ‛Eet meer Hollands Fruit’ op de shirts. Daarnaast zijn er de 50 hoogstambomen in eigen boomgaard, werk op de hobbyboerderij van zijn zoon, de kleinkinderen en drinkt Sjaak graag nog met oud collega-commissionairs een bakkie koffie. (ML)  sjaakbaars@hotmail.com

Van 1974 tot en met 1988 had Sjaak eigen groentewinkels

AGF Primeur 2 • 2022

105

Zeegroenten

Dutch Seaweed Group wil wereld een beetje beter maken met smaakvolle zeewier binnen handbereik door het vele onderzoek naar zeewier waren we ontzettend enthousiast geworden,” gaat Sjaak verder. Hierop besloten Henk-Jan en Sjaak in 2020 het werk van Seaweed Harvest Holland voort te zetten onder de naam: Dutch Seaweed Group. “Dit klinkt alsof het zo gedaan was, maar hier zaten vele mooie gesprekken met alle betrokken partijen aan vast. Bovendien was het voor ons van essentieel belang dat Julia Wald van Seaweed Harvest Holland met ons mee wilde. Julia nam ontzettend veel kennis in zeewier en de kweek hiervan mee. Vanwege onze onwetendheid in de zeewierteelt had het zonder haar een stuk lastiger geworden om dit project van de grond te krijgen.”

Over een aantal weken wordt het eerste zeewier van de ambitieuze Dutch Seaweed Group geoogst. Het bedrijf, dat staat voor een duurzaam en lokaal product, hoopt dan grote hoeveelheden van haar paradepaardjes Royal Kombu en Wakame uit de eigen zeewierboerderij in de Oosterschelde te halen. “Inmiddels is de eerste verse Wakame al geoogst. Deze smaakt heerlijk en de eerste salades zijn al gemaakt”, vertelt Sjaak Smeins van de Dutch Seaweed Group. Een in Europa geteelde en geproduceerde Wakamesalade is een unicum. “Wij geloven dat zeewier een enorme impact kan hebben op ons dagelijks leven en brengen dit prachtige product daarom graag onder de aandacht.”

Begin 2020 was de oprichting van het zeewierbedrijf, dat alle stadia van de teelt en verwerking in huis heeft, een feit. “We hadden eigenlijk gelijk de ambitie om in maart/april te kunnen oogsten. Dit zorgde ervoor dat we vanaf dag 1 direct vol aan de slag moesten. Vanuit onze eigen ‘hatchery’ kweken we de Wakame- en Royal Kombu-plantjes, alvorens ze naar onze eigen boerderij in de Oosterschelde gaan.” In de Oosterschelde heeft de Dutch Seaweed Group een zeewierboerderij van inmiddels 10 hectare, wat onderhouden wordt door een zeewierboer. Hij is van origine een oesterkweker, maar hij kan dit prima combineren. In onze boerderij wordt er geen gebruik gemaakt van land, zoet water of meststoffen. Alles wordt gedaan door de kracht van de natuur zelf. Precies zoals het hoort. ”

e Dutch Seaweed Group is een rela- zien wat er allemaal mogelijk is. “Of dit nu De oogst gaat vervolgens naar haar eigen tief nieuwe speler in de wereld van boter, verse soepen en sauzen, toppings, verwerkingsfaciliteit. “We kwamen zeewier. Langzaam maar zeker vestigt brood, salades, bouillon of fruitsappen erachter dat in Nederland en omliggende het bedrijf haar naam met speerpunten zijn. Het is namelijk een zeer veelzijdig eigenlijk niemand zoute producten kon als duurzaam, lokaal en transparantie. product, waarvan soms niet wordt gere- verwerken. Waarop we noodgedwongen Belangrijk voor het bedrijf is dat zeewier aliseerd hoe gezond het eigenlijk is. Wij besloten het zelf in handen te nemen. We de plek krijgt in het assortiment die het willen daarom ook in ieder aspect mee- kunnen het hier wassen, blancheren, snijverdient. “Het is een prachtig vers product, denken met eventuele partners.” den, zouten en drogen. Als je het gedroogd rijk aan vitaminen, mineralen, omega’s hebt, zou je het ook nog kunnen flaken en natriumarm. Bovendien bevat zeewier De start van het bedrijf is eigenlijk ont- naar verschillende maten of poeders van een umamismaak. In visburgers worden staan vanuit een man met een missie. kunnen maken. Op deze manieren kunnen bijvoorbeeld alternatieven gebruikt om Henk-Jan Bokhorst klopte bij Sjaak Smeins we het eigenlijk allemaal aanleveren. Vers die smaak te benaderen, maar deze vijfde aan om voor hem een maatschappelijk of bewerkt.” smaak bevindt zich van nature al in zee- project uit te zoeken waar hij in kon inveswier.” De Dutch Seaweed Group biedt haar teren. Na wat onderzoek viel de keuze op In haar jonge bestaan kwam het bedrijf er zeewier in principe vers en gezouten aan, zeewier. Het eerste idee hierbij was om te echter al snel achter dat de grootste uitdamaar wil, door middel van eigen onder- investeren in een zeewierboerderij. “Dit ging voor zeewier naast kweek of teelt, ligt zoek met productontwikkelaars, ook laten bleek echter lastiger dan gedacht, maar in het onder de aandacht brengen van dit

106

AGF Primeur 2 • 2022

product. “Natuurlijk is zeewier ‘booming’, maar we zien dat het voor veel producenten een uitdaging is om ermee te werken. Wij zijn een leverancier van het pre-product en we hebben ook niet de ambitie om eindproducten te gaan ontwikkelen, maar we zagen vaak dat niet helemaal duidelijk is wat er allemaal mogelijk is met dit prachtige product. Bovendien hebben producenten vaak niet de tijd om te kijken wat ermee gedaan kan worden, want eigen producties gaan natuurlijk voor. Dit is de reden dat wij met productontwikkelaars aan de slag zijn gegaan om te zorgen dat bedrijven niet meer door die eerste stap

van ontdekking heen hoeven. Samen laten we zien wat de mogelijkheden zijn.”

we ook en in de komende jaren zullen wij onze boerderij uitbreiden en gaan wij experimenteren met andere variëteiten. Wat betreft de toekomst richt de Dutch Hoe meer zeewier, hoe meer oplossingen. Seaweed Group zich volgens Sjaak voor- We zien zeewier als het ingrediënt van de namelijk op het project waar ze op dit toekomst en zo hopen we de wereld een moment mee bezig zijn. “Misschien dat klein beetje beter maken,” besluit Sjaak. het uiteindelijk een droom is om een zee- (JF)  wierboerderij in Afrika op te zetten. Om sjaaks@dutchseaweedgroup.com daar een voedzaam product af te zetten en lokale mensen werk te bieden. Voor nu is er hier echter nog een wereld te winnen. Wij zien zeewier als ingrediënt van de toekomst en willen een lokaal, traceerbaar product aan kunnen bieden. Dat kunnen

www.deltafresh.nl • verkoop rode en gele uien • gespecialiseerd in opslag knoflook, gember, zoete aardappelen • drogen van gember

Hogeveenseweg 27A - 2731 LA Benthuizen - tel. 0172-588991 - info@deltafresh.nl

AGF Primeur 2 • 2022

107

Thema

Uien

Uiencommissionairs aan het woord: Levien Amperse (Amperse Uienhandel) en Jan van Strien (PPA Group)

“Uien moet je voelen en ruiken, zeggen ze weleens” Akkers bezaaid met uien. Het is een vanzelfsprekendheid voor Nederland. En toch was deze commodity voor pakweg Hieronymus Bosch waarschijnlijk een exotisch product. De eerste meldingen van de uienteelt in onze contreien van deze uit Midden-Azië afkomstige bol dateren van begin 15e eeuw. Tomatencommissionairs bestaan er niet, uiencommissionairs daarentegen zijn net als de uien zelf een evidentie. En dat zal niet zo gauw veranderen, zeggen ze zelf in koor.

ant je zou het weleens durven denken, als je de digitale middelen ziet die heden ten dage de directe verkoop van zowat alles mogelijk maken door koper en verkoper rechtstreeks met elkaar te verbinden. Ook voor uien bestaan er online handelsplatforms of zelfs WhatsApp-groepen waar een schat aan informatie ter beschikking wordt gesteld om transacties te stroomlijnen. “Maar uien moet je voelen en ruiken,” zeggen ze weleens. “Dat is gewoon zo,” pareert uiencommissionair Levien Amperse stellig. “En je merkt dat

108

AGF Primeur 2 • Uien • 2022

de telers nog het liefst persoonlijk contact hebben en dat er echt naar de spullen gekeken wordt.”

Een uiencommissionair kan je nog het best omschrijven als de vertrouwenspersoon van leverancier (de teler) én klant (de verwerker, het pakstation). Hij werkt voor beiden. En dus is transparantie een must, want daar staat of valt zijn beroep mee. Tomaten zitten in contracten met afzetbedrijven of retailers, of worden voor de klok verkocht, waarbij telers zich vaak in

Levien Amperse: Nog maagdelijke grond voor uienteelt in Belgie

coöperaties organiseren. Na de oogst gaan tomaten direct naar bestemming. En uien? Nee, dat is een heel ander product.

De markt voor uien is volledig anders georganiseerd, want de klant van de teler is in de eerste plaats het sorteerbedrijf. En dat heeft op zijn beurt veel te maken met het eigen karakter van de ui, dat net zoals bijvoorbeeld knoflook toch vooral een bewaarproduct is. Naast marktomstandigheden bepaalt ook de kwaliteit, maatvoering, kleur en tarreringsresultaat de prijs van een partij, die afgezien van het aflandproduct, ingeschuurd en gedroogd wordt voor korte of lange bewaring. En daar ligt precies de meerwaarde van de uiencommissionair: zorgen dat er geen enkele partij onbenut blijft en dat zowel teler als sorteerder worden bediend. Dat doet hij door gedurende het gehele seizoen, vanaf het moment dat de uien gerooid worden tot aan het einde van het bewaarseizoen, de specifieke vraag van de pakstations te matchen met het aanwezige aanbod aan telerszijde. En dat vergt werk op het terrein: de uiencommissionair gaat zelf bij de telers kijken welke partijen er voorhanden zijn en wat de kenmerken ervan zijn. Uiteindelijk gaat het dus

om kennis binnen een gefragmenteerde markt en om dienstverlening.

wilt behouden, moet je gewoon transparant te werk te gaan. Doe je je werk goed, dan komt de rest bijna vanzelf.”

Toch valt het niet te ontkennen dat er, net zoals in alle sectoren en voor alle beroe- Ook Levien benadrukt het belang van een pen, vanwege de snel veranderende betrouwbare service zoals uiencommissiwereld op onder meer het gebied van tech- onairs die bieden: “Op de platforms wordt nologie en marktordening, uitdagingen op veel informatie verstrekt waar soms maar de loer liggen voor de uiencommissionairs. een gedeelte van waar is. Sommige telers We zetten er een aantal op een rijtje. zijn in staat een adequaat beeld te krijgen van hun partij uien en dat ook naar waarONLINEPLATFORMS heid mede te delen. Maar vaak wordt er “Eigenlijk nemen de onlineplatforms van overdreven. En ja, dat maakt het af en toe ons, uiencommissionairs, geen werk af. toch moeilijker om tegen een reële prijs Want een teler kan dan wel bijvoorbeeld uien in te kopen. Maar het is niet anders. 200 ton aanbieden op een platform, maar En je moet daar ook doorheen kijken. Wij op een gegeven moment moet natuurlijk zeggen altijd: ‛Als je veel hoort praten en iemand gaan kijken wat voor spul het is,” veel hoort vertellen, dan hoor je ook veel zegt Jan van Strien van PPA Group, een leugens.’ Hoe langer ik onderweg ben, hoe bemiddelingsbureau dat zich naast de in- minder ik geloof,” lacht Levien. Een andeen verkoop van zaai- en plantuien ook toe- re commissionair, die graag in de luwte legt op de commissiehandel in uien. Met werkt en daarom liever niet met naam een team van 16 mensen beslaan ze een wordt genoemd, beaamt: “Een teler kan werkgebied dat bestaat uit heel Nederland wel aangeven dat een partij zus of zo is, en België. “Het is wel zo dat de tijd voor- maar dat zegt niet alles. Wij kunnen er ook bij is dat wij de informatie monopoliseren. weleens naast zitten en daarom geef ik een We hebben nog altijd een bredere kijk dan partij, die ik voor mezelf een acht geef, aan vele anderen, maar we moeten het van- het pakstation door voor zeven en een half. daag de dag toch vooral hebben van recht- Niets overdrijven.” toe rechtaan-handel. Als je teler en klant

Behoud van productkwaliteit, het hele jaar lang Productkwaliteit is van veel factoren afhankelijk. Het waarborgen ervan kan daarom lastig zijn tijdens het bewaarseizoen Omnivent heeft wereldwijd ervaring met bewaren, onder de meest uitdagende omstandigheden. Wij helpen u graag grip te krijgen op uw productkwaliteit, met een op maat gemaakte bewaaroplossing.

Meer weten? ? sales@omnivent.nl Cor van Maanen: 06 55 14 66 05 Ruud Wansink: 06 55 14 66 10

www.omnivent.com

AGF Primeur 2 • Uien • 2021

109

Thema

Uien

Jan van Strien: “De onlineplatforms nemen geen werk van uiencommissionairs af”

“Ook wij lanceerden 15 jaar terug een sturen, dan wordt het tijd dat we volledig onlineplatform waar de teler zijn uien op digitaal gaan. Maar zover zijn we nog niet.” kon zetten, wij voor het keuringsrapport zorgden en de afnemer de uien gewoon op EXCLUSIEVE VERBINTENIS het platform kon kopen,” vertelt Jan van Schaalvergroting zet zich ook door bij PPA Group. “Maar uiteindelijk is het stukje uientelers. “Telers worden steeds groter. menselijke aandacht op die platforms zo Vroeger kwamen we bij telers die 25 ton beperkt dat er nog steeds bestaansrecht uien hadden, nu hebben ze 3.500 ton. Ja, is voor persoonlijke handel. Het blijft peo- die bezoeken we ondertussen wel 20 à 30 ple’s business. Automatisering is natuur- keer per jaar,” vertelt een commissionair. lijk aan een opmars bezig en dat valt niet Dat opent perspectieven voor grote telers te stoppen. Daarom volgen wij dat soort om zich exclusief te verbinden aan een dingen ook op de voet. We investeren best klant zonder tussenkomst van een bemidveel geld in technologische oplossingen die delaar. “Ja, dat kan goed gaan,” zegt Jan, de interne organisatie en de handel voor- “tot die teler op een gegeven moment wat uithelpen. En mochten we op een gegeven spul heeft van mindere kwaliteit. Wij zijn moment een apparaat hebben dat zomaar een onafhankelijk bemiddelingsbureau de kwaliteit van een partij feilloos en op en wij hebben voor elke kwaliteitsklasse alle vlakken kan beoordelen, van kwaliteit afzet, van industrie tot klasse I. Flexibilien houdbaarheid tot zelfs smaak, en die teit is een van onze sterktes. We bestrijken gegevens zomaar naar de klant kan door- de hele markt, zowel aan aanbod- als aan vraagzijde.” Maar het feit dat telers steeds

groter worden, ziet Levien uit handelsoogpunt gezien weleens als een nadeel. “Want met de huidige informatiekanalen weet iedereen binnen vijf minuten wat een ander heeft gedaan, overigens niet altijd het complete verhaal.” SORTEERDERS HEBBEN EIGEN INKOPERS Ook bij de sorteerders zet de schaalvergroting zich door en grote pakstations hebben inmiddels zelf inkopers in dienst. Niettegenstaande vertellen de commissionairs dat zij allen wekelijks zaken doen met meerdere grote sorteerbedrijven. “Dat komt omdat wij een heel brede kijk hebben op al wat er in Nederland voorhanden is. Dus als een klant een telefoontje pleegt naar ons, kan hij bij wijze van spreken uit de hele Nederlandse uienmarkt kiezen,” zegt Jan, terwijl Levien een lans breekt voor de echt vrije commissionairs:

Professional Partners in Agribusiness Uien Plantuitjes Zaaizaden PPA Group | Groeneweg 37 | 3244 LJ Nieuwe Tonge Tel 0187 657100 | www.ppagroup.nl | info@ppamail.nl

110

AGF Primeur 2 • Uien • 2022

Witlof Opslag Uienpool

WIJ HUILEN VOOR U

VERS GESNEDEN GELE UIEN, RODE UIEN & SJALOTTEN

WWW.SMITSUIEN.NL

Meconaf B.V.

Al 40 jaar dé specialist in schone lucht

Noordweg 1 4503 PE Groede Tel +31 (0)117-371606 info@sorteerbedrijfdhont.nl

Meer informatie: Jaap D’Hont Tel + 31 (0)628942936

Goede afzuiging nodig? Neem contact op met Bas Ruijgrok 06-82126151 bas@meconaf.nl

Kijk voor onze oplossingen op meconaf.nl

RUIM ASSORTIMENT

UIENKISTEN & PALLETS

www.hoekmanhoutindustrie.nl

Vos Onions

Bagijnhof 66 4264 AZ Veen HOLLAND Tel. +31 (0)416 691197 E-mail: info@vosonions.nl

AGF Primeur 2 • Uien • 2021

111

Thema

Uien

“Veel van wat ik doe is puur op commissie, “Een paar grote sorteerbedrijven stoppen toch koop ik niet altijd in opdracht van, nu zelfs met hun pool,” weet Jan. “En die maar koop alles op eigen naam en betaal telers die bij een pool willen blijven, zien ze ook zelf aan de teler. Gelukkig heb ik we dan aansluiting zoeken bij onze onafheel wat vaste afnemers waar ik bij som- hankelijke pool. Want ook wij bieden dat migen al meer dan 25 jaar zaken doe.” systeem aan. Een teler kan bij ons eigenlijk alle kanten op: wil hij een contract, UIENPOOL dan kan hij een contract krijgen, wil hij Telers hebben ook de mogelijkheid zich een pool, dan kan hij een pool krijgen, wil aan te sluiten bij een pool van een sor- hij afland, dan wordt het afland, wil hij teerder of een andere bemiddelaar. Dat de uien bij ons opslaan, dan kan dat ook,” kan uit overwegingen van inkomensze- schets Jan de full-service van PPA Group. kerheid of omdat ze zich liever ver weg houden van de verkoop, om zich exclusief "BUITENGEBIEDEN" op de teelttechnische kant te kunnen toe- Wat de teelt zelf raakt, raakt ook het leggen. “Toch is ook die inkomenszeker- beroep van de uiencommissionair, zoals de heid relatief,” zegt Levien. “Want bij een klimaatverandering of ziektedruk. En zo pool geef je je handel uit handen. En is het lijkt de uienteelt zich steeds meer buiten gemiddelde wel altijd kostendekkend? De de geijkte gebieden te begeven. “Over het pooltelers zijn dikwijls boeren die gewoon algemeen doe ik Zuidwest-Nederland en in van zichzelf weten dat ze geen goede verde Noordoostpolder kom ik ook regelmakopers zijn. Ik zeg ook vaak tegen telers tig. Maar de laatste tijd rijd ik ook almaar dat ze zelf kunnen poolen. Maar dan moet meer naar België,” vertelt Levien. “Niet dat je wel een strategie hebben en consequent de kwaliteit altijd beter is, maar ze hebben op de vooropgestelde data de verschillen- er vroeger weinig uien geteeld en er is dus de partijen uien verkopen. Maar negen van nog veel maagdelijke grond. Ik heb dus de tien keer verleggen ze de datum aan de inderdaad het idee dat ze daar wat minder hand van de stemming. En dan komen ze ziektedruk hebben. En het is ook jarenlang bedrogen uit.” Het lijkt ook een fenomeen niet zo’n feest geweest in de aardappelen, te zijn dat zich meer in de "buitengebieden" dus die boeren zijn uien gaan telen. Ik was voordoet dan bijvoorbeeld in de "polder", laatst nog tegen de Franse grens bij een zo zegt een andere commissionair. teler die voor het eerst uien had staan. Voor de bewaring heeft hij in z’n schuur gewoon wat stro aan de zijkanten gezet en gezorgd voor extra ventilatiecapaciteit. Dat lukt prima.”

Optical sorting gives you the onion you ask for. Organic onions also possible.

www.konaxx.nl

112

AGF Primeur 2 • Uien • 2022

Levien verder. “Ze zijn wel relatief onervaren in de teelt, je maakt er dus van alles mee. Soms roepen ze een paar dagen na inschuring dat de uien al droog zijn. Die zijn niet droog! Dat heeft veel tijd nodig. Op uien moet je veel ventileren. Maar ik kom er graag. Er zijn ook al meer commissionairs actief. Vroeger, zo’n tien jaar geleden, dan was ik een uitzondering, maar dat is nu zeker niet het geval.” Toch zien de commissionairs de uienteelt in de centrumgebieden niet krimpen, mits er iets zuiniger met de kavels wordt omgesprongen en er aandacht wordt besteed aan de vruchtwisseling.

“Wij proberen inderdaad mensen te hebben in de verschillende gebieden, want dan kun je gewoon efficiënter te werk gaan,” zegt Jan. “Ook in België hebben we personeel. Uit België komen hartstikke goeie uien vandaan. Maar hopelijk blijven we ook hier nog lang uien telen. De grootste uitdaging in die zin is het verbod op bepaalde gewasbeschermingsmiddelen. Zo kregen we in januari opeens te horen Fandango Nederland niet beschikbaar is vanwege het niet kunnen leveren van een grondstof en daardoor niet beschikbaar voor telers ter bestrijding van valse meeldauw in uien in 2022. Een oplossing leek het aanvragen van een tijdelijke toelating van een "oude" formulering, zodat Bayer alsnog kan produceren. De NVWA heeft echter geen knelpunt/noodsituatie erkend voor valse meeldauw in uien, waardoor het Ctgb geen toelating kan afgeven. Dat is opeens een hele rare, vervelende situatie. In de ons omringende landen is het wel nog bruikbaar. Mocht het verbod van kracht worden, dan zitten we in de penarie, want in de uiensector moeten we het hebben van de grote volumes voor de export. Daarom moeten we het ook sectorbreed oppakken. We moeten er met z’n allen de schouders onder zetten. Het gaat niet zomaar automatisch goed komen.”

Uiencommissionair is een vak apart. Als allround ontzorger van teler en handelaar maakt hij dat de boer zich kan focussen op de teelt en de handelaar op zijn kerntaak van verpakken en exporteren. “Ook de hele mallemolen van de certificeringen bieden Zowel in Vlaande- wij als dienst aan,” geeft Jan als voorbeeld. ren als in Wallonië, “Maar toegegeven, het is eigenlijk ook een of het Noord-Franse raar vak. Wij lopen hele dagen tegen het Arras, maar ook in feit aan dat wat wij willen, de boer niet wil de Nederlandse "bui- en wat de boer wil, wij niet willen,” lacht tengebieden" met Levien. “En toch vind ik het een prachtig onder meer Limburg beroep. Er is geen enkele teler van wie je en Drenthe zie je zegt dat er dertien in een dozijn van zijn. steeds meer uien op Dat vind ik het zo mooi maken.” (PB/PDC) de akkers. “In België jan@ppamail.nl hebben ze al mooie, gamperse@zeelandnet.nl grote partijen,”, gaat

WE HALEN ALLES UI(T) DE KAST

Ontvangst Afstaarten Sorteren Verpakken

TEELT - EXPORT - IMPORT INDUSTRIE / VERSE MARKT GELE EN RODE UIEN - RODE BIETEN - PASTINAKEN WITTE - RODEKOOL - KNOLSELDERIJ - WORTELEN OOK BIOLOGISCHE PRODUCTEN BESCHIKBAAR Handelsweg 2, 1619 BJ ANDIJK - HOLLAND T. 0031 228 591 222 | E. info@hortica.nl | www.hortica.nl

Schoorkenszandweg 23b | 4431 NC ‘sGravenpolder | T. +31 (0)6 38 35 52 99 | rinus@wiscomex.com

AGF Primeur 2 • Uien • 2021

113

Thema

Uien

De periode van de bestuiving van de uien, die nu bijna ten einde loopt, is een spannende tijd (foto’s Ilse Jordan)

David Malan van Klein Karoo Seed Production:

Veel van het uienzaad ter wereld wordt vermeerderd in Zuid-Afrika Sinds 1980 heeft Klein Karoo Seed Production internationale erkenning gekregen voor de vermeerdering van verschillende soorten groentenzaden. Het bedrijf specialiseert zich vooral in de eetbare leden van de Allium-familie (ui, bosui, prei) en wortel.

lein Karoo, een gebied in de Zuid-Afrikaanse provincie West-Kaap, heeft een mediterraan klimaat met gemiddeld 180 tot 220 mm regen per jaar in de winter, wat perfect is voor zaadvermeerdering.

Production, een bedrijf dat eigendom is van de Klein Karoo Group en gevestigd is in Oudtshoorn.

Hun klanten komen uit de hele wereld: Japan, Zuid-Korea, China, Australië, Brazilië, Turkije, Iran, Libië, Tanzania, Kenia, Oeganda, Nederland, Frankrijk, Italië en Noord-Amerika.

tot 28 maanden eerder is begonnen met het tekenen van het contract, is een spannende tijd. In Klein Karoo is er de laatste tijd gelukkig voldoende neerslag gevallen “Het mooie van de productie van groentena jaren van droogte, maar er is ook wat zaden is dat de meeste plaatsen waar goehagelschade. de wijn wordt gemaakt, ook kwaliteitsWEER INTERNATIONAAL BEZOEK vol groentezaad produceren”, glimlacht Nu het einde van het bloeien bestui- “De laatste paar maanden zijn bijna weer David. Het bloeiseizoen voor prei en worvingsseizoen nadert, komen vele interna- normaal geworden en we hebben veel tel begint tegen het einde van de bestuitionale klanten hun zaadproductievelden klanten gezien. Ondanks de nieuwe vingsperiode van ui. bezoeken om een raming te maken van de Covid-variant en het besluit rond het sluiopbrengsten. ten van de grenzen, waren er nog steeds “Onze zaadproducenten zijn zeer ervaren. een paar Nederlandse bedrijven die Het is dan ook een zeer gespecialiseerde De bestuiving, een drie weken durende besloten om ons te bezoeken”, zegt David vorm van productie. Zonder onze telers periode die een proces bekroont dat 23 Malan, directeur van Klein Karoo Seed zou onze zaak niet bestaan. We waarderen

114

AGF Primeur 2 • Uien • 2022

hen enorm.” Hij benadrukt dat er momenteel geen sprake is van genetische manipulatie van groentezaden en dat nieuwe rassen het resultaat zijn van genetische selectie en standaard veredelingstechnieken.

kortedaguien en intermediaire daguien. In andere streken in Noord-Amerika, Zuid-Amerika en Noord-Europa, zoals bijvoorbeeld in Frankrijk en Denemarken, kan er zaad geproduceerd worden van langere daguien.

De productie van nieuw bosuienzaad neemt ongeveer 12 tot 14 maanden in beslag en is voornamelijk voor klanten in het Verre Oosten.

Voor Mexicaanse klanten teelt Klein Karoo Seed Production een kruising tussen A. fistulosum (bosuien) en A. cepa (gewone uien), een plant met een zeer sterk wortelgestel en geschikt voor zeer moeilijke teeltomstandigheden.

Zonder bijen geen uien

pe smaak, waardoor het gebruik van rode uien in Zuid-Afrika en in het buitenland aanzienlijk is toegenomen”, zegt hij.

De zone tussen 30° zuiderbreedte en 30° noorderbreedte is geschikt voor korte dagof tropische uien en het is een deel van de wereld waar de bevolking snel groeit. De consumptie van uien neemt er dus een hoge vlucht, wat zeer goed nieuws is voor de toekomst van de Zuid-Afrikaanse uienzaadmarkt, merkt hij op.

“We zien dat er een toenemende diversificatie is in de voeding van mensen in ontwikkelingslanden. Ze consumeren een Er is sprake van knoflookzaad dat beschikbreder scala aan groenten, zowel in Afribaar komt bij veredelaars in Europa, maar “Onze klanten vragen om meer rode uien ka als in andere ontwikkelingslanden. De op dit moment vermeerdert het bedrijf te vermeerderen en dat is een trend die culinaire invloed van Chinezen, Zuid-Konog geen knoflookzaad. zich in de toekomst zal voortzetten, den- reanen en Indiërs in Afrika stimuleert ken we.” ook de vraag naar uien op het Afrikaan“Vroeger teelden we ongeveer 70% gele se continent. Het is ongelooflijk hoe de uien, 15% witte en 15% rode, maar de KORTEDAGUIEN WERELDWIJD consumptie van groenten en met name uienmarkt verandert en past zich aan STERKSTE GROEIERS uien is toegenomen tijdens corona. Er aan de modernere smaken. De consument De Zuid-Afrikaanse uienzaadproductie werd enorm veel thuis gekookt en er was heeft de waarde van rode uien opgemerkt wordt door de breedtegraad (23° tot 33° een hernieuwde waardering van uien als voor garnering en houdt ook van de scher- zuiderbreedte) beperkt tot tropische uien, smaakmaker bij het bereiden van gerech-

BIJLSMA HERCULES www.bijlsmahercules.com

welkom op STAND V435

INSCHUREN

ontvangst-, opslagen sorteerinstallaties voor knolgewassen, uien, aardappels, bieten enz.

maatwerk in: - kisten & big bag handling - intern transport - voor al uw producten SORTEREN

Wevano Machinery BV Franc 50, 8305 BS Emmeloord, Tel. (0514) 56 92 77, info@wevano.nl, www.wevano.nl, www.facebook.com/wevano

maatgevend in maatwerk!

VERWERKEN

AGF Primeur 2 • Uien • 2021

115

Thema

Uien

De plantjes worden in de winter uitgezet

De geringe regenval en de ruige topografie van Klein Karoo zijn ideaal voor de productie van groentezaden

ten. De afzet van groentezaden nam over vloeden. Op open rassen worden 8 tot 10 het algemeen toe tijdens de coronaperio- bijenkorven per hectare geplaatst en op de. Bij sla en tomaten was dat minder het F1-velden zijn er 12 tot 15 bijenkorven, geval, want die werden vóór de pandemie afhankelijk van de hoeveelheid voedsel of voornamelijk gebruikt in de horeca. Maar bloemen op het veld. groenten zoals kool, uien en pompoenen zitten in een positieve flow.” Het vermeerderen van zaad dat overeenkomt met de ouderlijnen is cruciaal, wat ZONDER BIJEN GEEN UIEN betekent dat kruisbestuiving koste wat David merkt op dat de afhankelijkheid van kost moet worden vermeden. De bergde mens van honingbijen voor de voedse- achtige topografie van Klein Karoo helpt loogst is toegenomen, en nergens is dat daarbij door talloze valleien te creëren die zo duidelijk zichtbaar als bij de zaadver- worden omringd door ruige toppen die meerdering. Afgezien van het klimaat is honingbijen niet kunnen oversteken. bijenactiviteit de belangrijkste risicofactor voor de sector. “Het duurt 18 maanden “Rode uien hebben zeer dominant stuifvoor de uienplant begint te bloeien en als meel, dus ze worden op minimaal 5 km de bijen hun werk niet doen tijdens de van witte of gele uienpercelen geteeld. We cruciale bloeifase die drie tot vier weken houden ons aan zeer strikte isolatieregels”, duurt, kan dat een hele oogst teniet doen”, benadrukt hij. “Zelfs tussen verschillende merkt hij op. cultivars van hetzelfde type en dezelfde kleur uien houden we een afstand van Uienbloemen zijn niet bepaald de favorie- minimaal 2 km aan, hoewel veel klanten te bloemen van bijen en wanneer er een zelfs een afstand van 3 km tussen blokken overvloed aan wilde bloemen is na een eisen om kruisbestuiving te voorkomen.” goede regenbui, kunnen ze de uien links laten liggen en hun aandacht richten op “HET IS EEN ZEER INTENSIEVE SECTOR de aantrekkelijke bloemen. Maar ook MET HOGE BELONINGEN” slechte weersomstandigheden tijdens de Het proces begint in maart (nazomer in bloei kunnen de bestuiving nadelig beïn- Zuid-Afrika) wanneer Klein Karoo Seed 116

AGF Primeur 2 • Uien • 2022

Production de zaden die het van hun klanten ontvangt zaait in zaaibedden of zaaitrays. In juli/augustus worden de zaailingen met de hand uitgeplant in de vollegrond, wat veel werkgelegenheid creëert in de regio. Tegen december worden de bollen geoogst. In het heetste deel van het jaar worden de bollen drie maanden gedroogd, waardoor er op water kan worden bespaard en waarbij de bollen worden geïnspecteerd en geselecteerd op kwaliteit en uniformiteit.

Tegen maart of april beginnen de bollen te ontkiemen en worden ze opnieuw in de grond geplant om hun groeicyclus voort te zetten naar een reproductief stadium. Uien bloeien van eind september tot november/december. Na bestuiving blijven de planten nog enkele weken op het veld. Rond Kerstmis en Nieuwjaar wordt het zaad geoogst. De bloemen worden met de hand gesneden en gedroogd tot januari/ februari. Daarna wordt het zaad gereinigd. Na kwaliteitscontrole wordt het zaad verpakt en verscheept. Dat gebeurt van april tot en met juni.

“Het is een zeer risicovolle teelt en we kunnen hiervoor alleen een beroep doen op de

GELE UI: MIKA - JULIA - SASKIA - DONNA - HOZA • RODE UI: ROLEIN - ROMY

VOOR EEN OPTIMAAL RENDEMENT

HOZA ZADEN

Telefoon 0031 (0)181 46 14 51 - E-mail info@hoza-uienzaad.nl - www.hoza-uienzaad.nl

Gele en rode (bio) uien in verpakkingen van 500 gram tot 1.200 kilo! Ajuin BV Julianastraat 128 | 2751 GA | MOERKAPELLE tel.: 06-53838941 | e-mail: ajuinbv@gmail.com

Geschilde uien van teelt naar eindproduct alles in eigen beheer

Joop Groot

Dirk Groot

Tim Groot

Verkoop

Inkoop

Teelt

Global Gap, Planet Proof en FSSC 22000 gecertificeerd Informeer naar de mogelijkheden.

www.jtdonions.nl

EXCELLENT SUITABLE FOR THE MEDIUM OR LONG STORAGE!

Onionseeds info@deltaseedsholland.nl • www.deltaseedsholland.nl

AGF Primeur 2 • Uien • 2021

117

Thema

Uien

Groentezaden in dubbellaagse zakken

allerbeste telers”, zegt hij. “Het is een zeer intensieve activiteit, maar de beloningen zijn hoog.”

GROENTEZAAD CONCURREERT MET CITRUS VOOR CONTAINERS “De Zuid-Afrikaanse citrussector heeft de laatste tijd een grote groei doorgemaakt en we concurreren met de citrusexporteurs om beschikbare containers van maart tot juni”, zegt hij. Vers product krijgt wel voorrang.

Het schoonmaken van uienzaad

uit de bergen en ondergrondse bronnen. Klein Karoo krijgt maximaal 220 mm regen per jaar.”

ZAAD TESTEN OP KIEMKRACHT EN ZAADBEDRIJVEN: EEN PIJLER VOOR ZUIVERHEID VOEDSELZEKERHEID Wanneer het zaad de minimumnormen Klein Karoo Seed Production blijft nieuwe bereikt (vochtgehalte van minder dan gewassen en zaadsoorten onderzoeken 7,5%, kiemkracht hoger dan 85% en zuivoor lokale zaadproductie, maar kijkt ook verheid van minimum 99,5%), wat onder- “We moeten hierbij zeker de toestand van uit naar nieuwe gebieden waar zaad suczocht wordt in het eigen door de Inter- onze havens ter sprake brengen, want cesvol kan worden geproduceerd. national Seed Testing Association (ISTA) die baart ons grote zorgen. Het afgelopen geaccrediteerde laboratorium (een van de seizoen hebben we steeds meer gebruik- “Het opleiden van nieuwe zelfvoorzienenacht in Afrika, waarvan vijf in Zuid-Afri- gemaakt van de havens van Coega en Port de telers en het succesvol overdragen van ka), wordt het verpakt in verzegelde dub- Elizabeth (omgedoopt tot Gqeberha) als technologie aan hen is een kernactiviteit bellaagse zakken om de hygroscopische alternatief voor Kaapstad.” om de duurzame groei van het bedrijf en zaden te beschermen tegen vocht bij het de sector te garanderen. Als onafhankeoversteken van de evenaar. De watersituatie ziet er met de recente lijke zaadproducent vervult Klein Karoo regens beter uit dan in de afgelopen vijf Seed Production een cruciale rol in supply David merkt op dat hun klanten steeds jaar, maar de stuwmeren zijn nog steeds chain management voor grote en kleine vaker om grotere zakken vragen dan de erg leeg: de Kammanassie-dam staat op zaadbedrijven over de hele wereld, want traditionele 20 kg en 25 kg verpakkingen 5% (een jaar geleden helemaal droog), de het gaat om voedselzekerheid voor iedervanwege het tekort aan arbeidskrachten. Stompdrift-dam staat op 18% en de Gam- een”, besluit David Malan. (CJ)  kapoort-dam op 59%. www.seedproduction.co.za Soms wordt zaad per vliegtuig geëxporfoto’s: Ilse Jordan teerd, maar meestal per schip, op conven- “Water is nog steeds een punt van zorg. We tionele schepen of in reefers. Klein Karoo hopen dat de telers weer gebruik kunnen Seed hamert er bij de rederijen op de zak- maken van irrigatiewater uit de stuwmeken niet in de buurt van warmtebronnen ren. De afgelopen vier of vijf jaar zijn ze zoals boilers of in de open zon te plaatsen. volledig afhankelijk geweest van water

Een minimale kiemkracht van 85% is vereist

118

AGF Primeur 2 • Uien • 2022

De uienbloemen worden eind december geoogst

! s r e v g a d in r e n t r a p Uw winst

HANDELSONDERNEMING

Kruiningen - Tel. +31( 0 )113-383320 - info@vanden-berge.nl - www.vanden-berge.nl

WE’RE ADDING VALUE IN PACKHOUSE SOLUTIONS Kist ledigen Kist vullen Kist logistiek Complete verpaklijnen Palletisering Kist reiniging

GEREALISEERD PROJECT BIJ:

SCAN/KLIK HIER VOOR DE VIDEO VAN DIT PROJECT

Meer informatie of bel direct:

120

AGF Primeur 2 • Uien • 2022

www.burgmachinery.com +31 (0)113 50 13 73

Thema

Uien

“Steeds meer vraag naar temperatuur gecontroleerde ladingen” Honkoop Barging vaart gemiddeld 5.000 TEU ( Twenty feet Equivalent Unit) per week

Transport over het water is de afgelopen jaren flink toegenomen. Dit merkt ook Honkoop Barging. Het bedrijf chartert binnenvaartschepen voor het vervoeren van containers. Vooral de uienexport per container zorgt voor topdrukte.

oen Henri Honkoop vijftien jaar geleden Honkoop Barging begon met één scheepje voor het verschepen van containers bestond het woord congestie nog niet. Tegenwoordig chartert het bedrijf binnenvaartschepen met een capaciteit van wel 500 containers. “We charteren de schepen voor het vervoeren van containers op de binnenwateren van Nederland en België en in het havengebied,” steekt Henri van wal. “Daarvan is ongeveer 10 procent AGF, met frites, bananen en uien als belangrijkste producten. De schepen waar wij mee varen zijn uitgerust met reeferaansluitingen, zodat de koudeketen niet wordt onderbroken.” Honkoop Barging verzorgt de zogenaamde last miles vanuit de havens van Rotterdam, Antwerpen en Vlissingen naar het achterland. “Bananen uit Costa Rica bijvoorbeeld komen in container aan in de haven van Rotterdam en die vervoeren wij per binnenvaartschip naar de BCTN-terminal in Alblasserdam. Frites vervoeren

netwerk aan overslaglocaties en rederijen biedt veel mogelijkheden.”

Zelf vaart Honkoop Barging gemiddeld 5.000 TEU (Twenty feet Equivalent Unit) per week. “En dan zijn we nog niet eens we van de CTU-terminal in Lewedorp naar zo’n grote speler. Vervoer over het water is Lelystad en de uien gaan vanuit de haven dan ook flink toegenomen. In 2020 was er van Vlissingen naar Rotterdam en Ant- wel een dip als gevolg van de coronapandewerpen. Ook varen we standaard op Gent mie, maar over het algemeen zien we een en Terneuzen en we vervoeren grote hoe- toename van zo’n 6 procent. De wereldveelheden containers binnen de Rotter- handel floreert en dat zien ook wij terug in damse haven, van de ene naar de andere de volumes. Er is steeds meer vraag naar terminal.” temperatuur gecontroleerde ladingen, omdat conventionele fruitschepen te duur WAAROM BINNENVAART? Duurzaamheid is volgens hem toch wel de belangrijkste reden om voor vervoer per Vermindering van CO2-uitstoot houdt ook in binnenvaartschip te kiezen. Een voordeel de zeevaart de gemoederen bezig. Ontwikkelingen die Henri maar al te graag volgt. “Er van transport per schip is dat het goedkokomt een moment dat wij op het punt staan per is, omdat er grote hoeveelheden tegekeuzes te maken: wordt het waterstof of lijkertijd vervoerd kunnen worden. “En elektrisch? Het staat allemaal nog in de kindat met veel minder CO2-uitstoot. Daarderschoenen. De lange levensduur van schenaast speelt veiligheid en betrouwbaarpen beperkt daarin wel. We hebben en schip heid, zeker vandaag de dag, ook een rol. varen dat al 70 jaar meegaat. Een vrachtauto En we hebben geen last van files en wegis na 7 jaar afgeschreven. Zelf voorzie ik op werkzaamheden. Vervoer over het water het moment elektrisch als een tussenstap is echt een aantrekkelijk alternatief voor en waterstof als de toekomst, maar het zou wegtransport, zeker in een ‛waterland’ over een tijdje zomaar weer allemaal anders als Nederland. Er zijn hier meer kilomekunnen zijn. ters aan vaarwegen dan snelwegen en het AGF Primeur 2 • Uien • 2021

121

Thema

Uien

“Transport over het water vraagt om een andere manier van denken”

zijn ten opzichte van containervervoer. Zo geval van reefers geeft dit druk. Een grote vervoerden we tien jaar geleden nog niet uitdaging wat ons zorgen baart.” één container met uien en vijf jaar geleden nog niet één container met bananen, Om de congestie in onder andere de havens dat zijn dus enorme ontwikkelingen.” Dat van Rotterdam en Antwerpen tegen te is vandaag de dag wel anders. Met name gaan, is het volgens hem van belang dat de de uienexport in de tweede helft van het binnenvaart op alle containerterminals jaar leidt tot topdrukte. Er varen dan con- zelf gaat betalen voor de overslag. “Dan tinu schepen op en neer van Vlissingen zijn we voor het laden en lossen niet langer naar Rotterdam en Antwerpen, waarbij afhankelijk van de zeerederijen en onthet voor de logistiek dienstverlener van staat er een gelijkwaardige positie tussen groot belang is om ervoor te zorgen dat er zee- en binnenvaart. Je kunt het vergelijsteeds voldoende lege containers beschikken met het inkopen van landingsrechten baar zijn voor verlading in Vlissingen. op luchthavens. Binnenvaart is voor de logistieke sector van grote toegevoegde POSITIE BINNENVAART VERSTERKEN waarde, daar zou veel serieuzer naar gekeBij het charteren van binnenvaartschepen ken moeten worden.” is het de taak van Honkoop Barging om ladingen zo goed mogelijk te matchen en EXTRA DRUK DOOR TOENEMENDE binnen bepaalde termijnen, zodat de capa- WERELDHANDEL citeiten van de schepen zo goed mogelijk Daarmee doelt hij onder andere op het worden benut. De vertragingen in de zee- ontlasten van de drukke wegen en andehavens maken dit soms lastig, het gevolg re moeilijkheden waar de transportsecvan de ongelijke positie tussen zee- en tor mee te maken heeft, zoals het nijpenbinnenvaart. “Rederijen bepalen zelf de de chauffeurstekort. “Het wegtransport handling op de zeeterminals. En dan geldt kan de toenemende volumes simpelweg meestal toch ‘wie betaalt, bepaalt’. De bin- niet aan, zeker niet in vergelijking met de nenvaartschepen zijn eigenlijk altijd pas capaciteit van vervoer over water. En deze na de grote zeevaartschepen aan de beurt, groei zet door. Er worden nieuwe zeeschewaardoor het laden en lossen steeds vaker pen gebouwd, wat weer kansen biedt voor later dan gepland plaatsvindt. Zeker in het de binnenvaart. Wel is het de vraag of de

VYNCKO

BVBA

Groothandel Groenten | Specialiteit Ajuin

infrastructuur in Europa klaar is voor zoveel meer containers. De druk is nu al merkbaar en dit werkt door in de gehele keten.”

Genoeg voordelen om voor binnenvaart te kiezen. Toch is dit makkelijker gezegd dan gedaan. Volgens Henri zijn ondernemers vaak nog sceptisch. “Het vraagt om een andere manier van denken. Klanten zijn vanuit het wegvervoer gewend dat een lading op dezelfde dag van aankomst nog uitgeleverd kan worden. Bij vervoer over het water duurt het iets langer, maar de capaciteit en efficiënte planning ten opzichte van personeelsinzet bijvoorbeeld, leveren wel winst op. Daarom kijken we altijd eerst samen met klanten hoe ze kunnen besparen op vervoerskosten, door binnenvaart op een slimme manier in te zetten in hun eigen transportketen.” (CH) 

Ook gevestigd op Koperscentrum Roeselare

Houtstraat 83 • 9870 Zulte BELGIË • info@vyncko.be • T. +32 473 79 36 50 (Nicolas) +32 476 31 56 26 (Matthias)

122

AGF Primeur 2 • Uien • 2022

info@honkoopbarging.nl

Droog- en bewaartechniek Machinebesturing Procesautomatisering

Uien verdienen het beste! Zowel voor veldgewas, gesorteerd als industrie uien kunt u bij ons terecht

TSG Industriële Automatisering B.V. Kloosterweg 1a 4421 PV KAPELLE Tel. +31(0)113 312020 info@tsg.nl / www.tsg.nl

WDK onions Langeweegje 39 4434 NC Kwadendamme T 0113-644270 E Info@wdk-onions.nl I www.wdk-onions.nl

Tel. 06-20479615 - kees@zandijkuien.nl - www.zandijkuien.nl

Zelfrijdende heftruck

Specialist in robotautomatisering

De- / Palletisseren van dozen, kratten en zakken | Pick and place van producten Casepacking | Verpakken | Pallettransport | AGV (zelfrijdende heftruck)

KV-Techniek B.V. | Columbusweg 66 | 4462 HB Goes T +31 (0)113-405070 | info@kv-techniek.nl | www.kv-techniek.nl

AGF Primeur 2 • Uien • 2021

123

ADVERTORIAL

TOEKOMST UIENTEELT VEREIST INZET Wie wil er in 2040 nog uien telen? En wie wil er nog elke dag uien sorteren, verpakken en verschepen? En wie veredelen dan de beste uienrassen? Met dat laatste zijn partners De Groot en Slot en Bejo druk bezig. Al meer dan 50 jaar veredelen ze samen de beste uienrassen over de hele wereld. Het Rijnsburger segment, met name in Nederland, is een zeer belangrijk gebied voor de gezamenlijke veredelingsactiviteiten! Welk ander land kan in augustus uien oogsten en deze 12 maanden later nog in het schap terugvinden? Of dat nu in Senegal is of in Brazilië? Niemand toch? Alleen Nederland! Mede daarom is het Rijnsburger assortiment, een zeer belangrijke veredelingsactiviteit voor de twee bedrijven. En toch zijn er ook zorgen. Jaap Jonker, salesmanager Benelux bij De Groot en Slot, vraagt zich af: “Hoe kunnen we verzekeren dat er ook in de toekomst uien geteeld worden? En wie gaat die uien dan sorteren, verpakken en verschepen? Wordt dat gedaan door de ‘3.500 uientelers die nu uien telen’ en ‘de talrijke verwerkers die nu zo belangrijk zijn voor exporterend Nederland’? Of er antwoord op die vragen komt, weet ik niet. Daar maak ik me niet alleen persoonlijk, maar maken wij ons als De Groot en Slot, ook zorgen om. En dat heeft niets met de bereidwilligheid van de telers en verwerkers te maken!” Uireka Om de sector gezond te houden werd in 2015 het zaadje geplant voor een prachtig initiatief: ketenbreed onderzoek voor de uiensector door Uireka. Jonker: “Dit zaadje is inmiddels gekiemd en heeft al veel zichtbare resultaten opgeleverd. Zoals adviezen en/of conclusies bij ‘hoe voorkom je koprot’, ‘wat is het effect van minder of meer stikstof op de bewaarkwaliteit’ of ‘groen rooien komt de kwaliteit en het vermarkten van de uien ten goede’. En dan zijn er nog de lopende onderzoeken die ook heel belangrijk zijn voor de toekomst van de

124

AGF Primeur 2 • Uien • 2022

uienteelt in Nederland. Daarbij doelen we op MH (maleïne hydrazide) die slechts is toegelaten tot en met 2032, de trips- en uienvliegbestrijding en niet te vergeten het voorkomen van fusarium.” Deze langlopende onderzoeken worden breed ingezet waarbij ook de praktische toepasbaarheid wordt nagestreefd. Al deze onderzoeken worden zorgvuldig uitgevoerd en bijna alle ketenpartners zijn hierbij betrokken. “De resultaten zijn vaak veelbelovend. Maar toch wil ik hierbij ook een kanttekening bij plaatsen. Want soms worden er door anderen die buiten ons gezichtsveld opereren, besluiten genomen waar wij de gevolgen van moeten slikken. Dat stelt ons de vraag: hoe gaan we dit voorkomen? Of beter: hoe nemen we deze ‘politieke beslissers’ mee zodat zij begrijpen wat belangrijk is voor de sector?”, vraagt Jonker zich af. Bestrijding en alternatieven Natuurlijk kunnen veredelaars een ras maken dat het goed doet op de zware klei, op de lichte opdrachtige gronden en op zandgronden. Of een ras dat het goed doet op de normale kleigronden. En zelfs een ras met resistenties tegen schimmels zoals valse meeldauw, fusarium en pinkroot. Maar alleen een hoge resistentie is niet voldoende meer. Jonker: “Bestrijding met middelen zal hiernaast nog nodig zijn. Maar wat als die middelen, zoals Fandango, die goed werken tegen schimmels en ziekten, niet beschikbaar zijn? En ook de werkzame stof mancozeb geschrapt is voor 2022? Dan wordt die bestrijding pas écht een uitdaging! De sector is uiteraard niet gebrand op behoud van bestrijdingsmiddelen, maar op behoud van het gewas. Dat is ook de reden waarom er al jaren hard gewerkt wordt aan alternatieven. Maar dat kost tijd. En het lijkt wel of die tijd, in het huidige snelle politieke klimaat, ons niet meer gegund wordt. En misschien is dat ergens nog wel begrijpelijk ook. Het aantal beslissers met affiniteit voor het buitenleven van de boer en zijn product is fors in de minderheid.” We staan aan de start van een nieuw sei-

zoen uienteelt. Maar hier rijst dus ook de vraag: hoe overtuigen we de beslissers dat door overmacht een noodsituatie ontstaat? Gezamenlijke aanpak tegen de uienvlieg De uitdaging die ketenbreed aangepakt moet worden is de bestrijding van de uienvlieg. De middelen die daarvoor in het verleden werden ingezet, verdwijnen. Binnenkort is dat geen optie meer. Er is echter een alternatief voor uienvlieg en dat is het toepassen van de Steriele Insecten Techniek (SIT). Dit werkt alleen goed als iedereen dit toepast. Jonker legt in een voorbeeld uit: “Je bent niet blij als je aan mollenbestrijding doet maar je buurman niet. Want ondanks die bestrijding blijf je dan die molshopen in je mooie grasveld houden. Zo is dat bij de uienvlieg ook. De teler die meedoet aan preventie en bestrijding doet dit eigenlijk ook voor z’n buurman. Maar als die buurman niet meedoet blijft de druk hoog. Dus laten we die vrijblijvendheid om mee te doen omzetten in daadkracht. Meedoen is winnen! Want als teler wil je in 2040 toch ook nog uien telen?” Bespuiting Voor een goed bewaarbaar en rustig product is een bespuiting met MH nodig. Maar hoe gaan we dat doen vanaf 2032 (of al eerder) als het middel mogelijk niet meer is toegestaan? Uien met een goede MH-bespuiting zijn bewaarbaar tot en met mei of juni, waarna ze zelfs nog verscheept worden naar een verre bestemming. Jonker: “Wellicht zijn er mogelijkheden om uien direct af-land te verpakken. Of als uien zuurstofvrij opgeslagen worden, kunnen ze direct de container in naar verre bestemmingen als daarom gevraagd wordt. Zolang er geen groeistimulans is blijven uien in rust. Maar eenmaal op bestemming, moeten ze wel snel geconsumeerd worden verwacht ik. Misschien is dat wel een oplossing die onderzocht moet worden. Of moeten gangbare en biologische telers meer met elkaar in contact treden en van

elkaar leren?” De oplossing ligt hier namelijk niet in veredeling; een ras kweken wat niet uitloopt is op dit moment niet mogelijk.

die bal aan het rollen brengen want we hebben allemaal hetzelfde belang. We willen allemaal actief blijven in de uiensector. Ook in de toekomst.”

Samen sterk Uit bovenstaande blijkt wel dat er heel veel uitdagingen zijn voor de sector. De toekomst is ver weg, maar nu anticiperen is wel nodig. Jonker: “Als iemand in 2040 nog uien wil telen, dan kunnen we dat alleen met alle partijen samen doen. We hebben een nog betere afstemming nodig; niet alleen tussen telers, maar ook met GBM-adviseurs, chemiebedrijven, commissionairs, verpakkers, lobbyisten, politieke beslissers en de concurrerende zaadhuizen. We moeten

De Nederlandse uiensector heeft zich in de afgelopen eeuw flink geprofessionaliseerd en is doorgegroeid naar bijna 40.000 hectare. Er is geld mee verdiend en miljoenen mensen over de hele wereld zijn aan eten geholpen. De behoefte aan voedsel, en dus ook aan uien, blijft groeien door de toenemende wereldbevolking. “De Nederlandse uiensector wil dit in de toekomst behouden. Er liggen volop kansen. Dus haak aan, deel je kennis en draag ook financieel je steentje bij!” zegt Jonker. “De Groot en

Slot doet dat ook. We voelen ons niet alleen verantwoordelijk om het ras van de toekomst te veredelen, maar voelen ook verantwoordelijkheid voor alle aspecten in de uiensector. Daarom denken we graag op constructieve wijze mee om te bouwen aan een mooie goudgeel blinkende toekomst!” Wie helpt mee? Jaap Jonker sluit af met een oproep: “We weten dat we niet de enige zijn die vooruit willen. Dus heb je vragen of ideeën, laat het ons weten. Wij zorgen ervoor dat dit in de keten terecht komt. Want het zaadje moet ergens geplant worden om later uit te groeien tot een mooie ui!”

GA VOOR ZEKERHEID

KIES HY-RASSEN De Groot en Slot wenst de uiensector veel succes met alle ui(t)dagingen!

De Groot en Slot B.V. Westelijke Randweg 1 1721 CH Broek op Langedijk T (+31) (0)226 33 12 00 E info@degrootenslot.nl www.degrootenslot.nl Volg @DeGrootenSlot op:

Leading in Allium, inspired by you.

AGF Primeur 2 • Uien • 2021

125

Advertorial

Aphasol: Getest en goedgekeurd voor jouw akkerbouwgewassen Op zoek naar een biostimulant voor uien, sjalotten, aardappelen of wortelen? Dan kan je best het kaf van het koren scheiden. Want het aanbod is groot. Een overtuigende nieuwkomer is AphasolTM. Dit product werd door het Belgische Damaco Group ontwikkeld, samen met Universiteit Gent. En uitgebreid getest én goedgekeurd in laboratoria, op proefvelden en bij telers. Hoe werkt Aphasol? Aphasol is een bladtoepassing. Het is oplosbaar in water en je kan het combineren met de meeste meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen. Waarom is het zo doeltreffend? Al meer dan 40 jaar bewijzen biostimulanten met aminozuren hun nut. Maar het unieke aminozuurpatroon van Aphasol blijkt vooral goed te werken bij Noord-Europese akkerbouwgewassen. En door het hoge percentage aan vrije aminozuren is dit product nóg beter opneembaar door de plant. De aminozuren zorgen bovendien voor een betere doorworteling en transport van voedingsstoffen. En bij stressmomenten (hitte, droogte, overvloedige regen…) ondersteunen ze cruciale overlevingsmechanismen. Zo herstelt de plant sneller. Resultaat? Een hogere opbrengst en betere kwaliteit op het eind van de rit. Testresultaten liegen niet Kiezen voor een nieuwe biostimulant zoals Aphasol? Dat lijkt misschien een gok. “Maar wel een berekende,” aldus Matthijs De Deygere, Business Developer voor Aphasol. “Van in 2017 doen we uitgebreide tests op aardappelen, wortelen, uien... En die laten weinig aan de verbeelding over. Eén van onze recente testen bij een teler in Westkapelle in 2021 toonde bij uien een opbrengststijging

van 12,3 %: een positief resultaat net zoals in vorige testen. We zien trouwens ook meer uien en sjalotten van een groter kaliber. Dat betekent: lagere verwerkingskosten.” Sjalot kalibers bij een veldtest in België. Oogstanalyses en vergelijkende testen wezen ook op een stijging van het drogestofgehalte in uien (+6 % bij testen in 2021). Matthijs: “Dat is positief voor de bewaring omdat het de gevoeligheid voor bacteriën en schimmels doet dalen.” Verder testen in de toekomst Ook in 2022 blijft Damaco Group verder testen: op uien maar ook op andere gewassen, samen met het onafhankelijke PCG en PCA (proefcentra voor groente- en aardappelteelt) in Kruishoutem, met Inagro in Roeselare en met Delphy in Nederland. Jonas Bodyn van het PCG: “De laatste 5 jaar neemt de vraag naar biostimulanten enorm toe. En dat resulteert in meer testen op het veld. Want biostimulanten kunnen een meerwaarde hebben: voor de groei, het loof, de opbrengst en de sapstroom... Om dat verder te onderzoeken, staan er specifieke proeven op het programma.”

Doe jij je gewassen beter groeien met biostimulanten? Kijk op aphasol.com. Heb je een vraag? Bel +32 472 45 76 62 of mail naar info@aphasol.com.

Het klimaat verandert, dus mijn producten evolueren mee Bert, uien- en aardappelteler en tevreden gebruiker van biostimulanten

Weten wat Aphasol™ kan doen voor jouw gewassen? Kijk op aphasol.com

Méér opbrengst

Betere kwaliteit

Sneller herstel

Betere stresstolerantie

West-Vlaamse uien van farm to fork Het is niet langer aardappel wat de klok slaat bij De aardappelhoeve. Vorig jaar startte het bedrijf uit het Vlaamse Tielt met het telen en verpakken van uien. Dit jaar wordt het aanbod flink uitgebreid. “Alles in eigen beheer, van zaad tot eindverpakking,” vertelt Bart Nemegheer van De aardappelhoeve.

et assortiment van De aardappelhoeve wordt steeds breder. Naast het telen en verpakken van aardappelen, verhandelt het bedrijf ook zoete aardappelen, sjalotten en uien. “We kijken al een tijdje uit naar productdifferentiatie, mede dankzij de dalende consumptie van aardappelen. Tijdens de coronapandemie was er een opleving, maar over het algemeen worden er al jaren minder aardappelen gegeten,” vertelt Bart.

UIEN VAN FARM TO FORK “Het telen en verpakken van uien was een logische keuze. Het product is een mooie

De aardappelhoeve is van oudsher specialist in het telen, bewaren, wassen en verpakken van (biologische) tafelaardappelen. Wat twintig jaar geleden begon met het telen van tafelaardappelen groeide uit tot een betrouwbare partner in aardappelverpakkingen voor de retail en producent van afgeleide aardappelproducten. Ongeveer een vierde van de totale aardappelteelt is bio. Sinds 2017 teelt

aanvulling op ons bestaande assortiment en we spelen hiermee in op de vraag van onze klanten. In de schappen van Belgische retailers zijn namelijk vooral Nederlandse uien te vinden, terwijl er juist behoefte is aan lokaal product. Vandaar dat we besloten zelf uien te gaan telen en het product net zoals in het aardappelsegment van farm to fork aan te gaan bieden.” Vorig jaar teelden ze voor het eerst zelf uien op 50 hectare, dit jaar wordt het areaal van De aardappelhoeve uitgebreid tot 85 hectare, waarmee het bedrijf voorlopig zelfvoorzienend is. Bart merkt op dat er tot voor kort relatief weinig uien De aardappelhoeve ook zoete aardappel. De meeste aardappelen worden verpakt onder private labels, maar de aardappelspecialist heeft ook een eigen label: The Potato Chef. Het bedrijf is altijd op zoek naar nieuwe producten en verpakkingen om meer mensen aan de aardappelen te krijgen. Twee jaar geleden introduceerde De aardappelhoeve

geteeld werden op de maagdelijke gronden van West-Vlaanderen. “De teelt is wel in opkomst. Ook vanuit Zeeuws-Vlaanderen, waar traditioneel veel uien worden geteeld, steekt men de grens over. Er is hier nog voldoende uitbreiding mogelijk.” Het assortiment omvat de meest gangbare soorten uien en sjalotten, voor voornamelijk Belgische retailers.

CONDENSDROGEN OM SEIZOEN TE VERLENGEN EN IMPORT TE BEPERKEN Vanaf het nieuwe seizoen wordt vanuit een gloednieuwe loods gestart met een eigen sorteeren verpakkingsafdeling voor de uien. De nieuwbouw in Tielt is momenteel nog in volle gang. Voor de nieuwe sorteeren verpakkingsruimte is wederom geïnvesteerd in een nieuwe volautomatisch sorteer-, opslagen aanvoeruitrusting van Deprez Handling Solutions, waarmee De Aardappelhoeve kan voorzien in alle een nieuw convenienceconcept, bestaande uit onbewerkte krielaardappelen die samen met een kruidenmix in een aluminium ovenschaaltje zitten. Een product dat daarnaast 100 procent vegan en vegetarisch is, en ook in een volledig biologische variant kan worden geleverd. Afgelopen jaar werd het assortiment uitgebreid met vegan ovenkroketten van aardappelen en zoete aardappelen.

AGF Primeur 2 • Uien • 2021

127

Thema

Uien

gewenste maten en kwaliteiten. Voor het verpakken van de uien is er een Manter installatie gerealiseerd. Met de Clipper biedt het bedrijf vier verschillende verpakkingsmogelijkheden in net.

“En we krijgen er extra opslagcapaciteit bij voor 4.000 ton uien en 4.000 ton aardappelen. De bewaarhal is voorzien van een condensdrooginstallatie van ENGIE Refrigeration. Deze techniek maakt het mogelijk om uien en aardappelen te drogen en te bewaren zonder afhankelijk te zijn van de buitenlucht. Een groot voordeel gezien de wisselende en onvoorspelbare weersomstandigheden. Daarnaast is condensdrogen of koeldrogen energiezuinig, er wordt geen gebruik gemaakt van energievretende gaskachels. De condensdroger is eigenlijk een hybride koude- en warmte-installatie ineen. Warmte die bij het koelproces vrijkomt, wordt elders in het bedrijf weer gebruikt voor verwarming. De stabiele temperatuur en luchtvochtigheid tijdens het bewaarproces komt bovendien de

met minimale belasting voor mens, milieu en natuur. Bart: “Het blijft niet alleen bij een overtuiging, we zetten ze ook om in echte handelingen en verwezenlijkingen. Zo halen we de elektriciteit uit zonne-energie, zijn onze koelcellen voorzien van een niet-milieubelastend koelmiddel en de nieuwe loods is zelfs volledig CO2-neutraal. Daarnaast liggen al onze percelen in de buurt van het bedrijf, waar ook de meeste stappen binnen het productieproces kwaliteit van het product ten goede. Dit plaatsvinden, zodat we het transport sterk vinden we erg belangrijk. omdat we het kunnen reduceren. Verder werken we uienseizoen willen verlengen om import waar mogelijk samen met lokale partners zoveel mogelijk te beperken. Nieuw-Zee- en worden onze verpakkingen deels verlandse uien zijn weken onderweg, terwijl vaardigd uit gerecycleerd materiaal. We we lokaal een goed product voorhanden zijn er nog niet, er is nog zoveel mogelijk hebben.” op gebied van verduurzaming, maar we doen ons best. En onze klanten waarderen DUURZAAM ONDERNEMEN dit ook. Het lokale en duurzame karakter VERWEZENLIJKEN is in ons voordeel. Al onze producten gaan Duurzaamheid vormt de rode of eigenlijk binnen de korte keten van producent naar groene draad binnen het bedrijf. Duur- consument.” (CH)  zaam ondernemen betekent voor hen Bart@deaardappelhoeve.be streven naar een maximaal rendement

uienhandel

Nieuw in ons assortiment: uien in diverse maten en verpakkingen

Goudbiervliet_Primeur1_2013.pdf 1 18-2-2013 10:54:48

Lokaal geteelde uien voor de supermarkt. Neem contact met ons op om de mogelijkheden te bespreken

Handel Uien en aardappelen 1e jaars plantuien Op- en overslag

128

AGF Primeur 2 • Uien • 2022

Middenweg 13a • 4521 PG Biervliet T: +31(0)115 481636 E: info@goudbiervliet.nl • I: www.goudbiervliet.nl

www.deaardappelhoeve.be

Uienonderzoek dat ertoe doet!

WWW.UIREKA.NL

Ketenbrede investering in kwaliteit én duurzaamheid

Uireka wordt uitgevoerd onder auspiciën van:

Holland Onion Association is part of GroentenFruit Huisl

Uireka: van, voor en door de sector ...

Uireka wordt mede mogelijk gemaakt door:

+ > 70 ketenpartners!

Drogen, op maat en kwaliteit sorteren en verpakken van Hollandse uien J. Jansen & Zn uienhandel B.V. www.jjk-uienhandel.nl T. 0113 - 382932

East Europe Trading B.V. www.easteuropetrading.com T. 06 - 53154068

AGF Primeur 2 • Uien • 2021

129

Thema

Uien

Joost de Jong, Gourmet:

“Wie een zoete ui heeft geproefd, komt terug” Gourmet zet haar zoete uien af in 5 kilo dozen voor de horeca, als ook in diverse kleinverpakkingen voor de retailorganisaties

Zoete ui heeft alle eigenschappen van een nicheproduct: duur, want beter en schaarser, en geliefd bij een select publiek. Met beter hebben we het dan over de smaak, want de shelf life is heel wat minder dan die van een gewone gele ui. Overigens moeten we ook wel indachtig zijn dat over smaak niet valt te twisten, maar “wie een zoete ui heeft geproefd, komt terug”, weet Joost de Jong, inkoper bij Gourmet.

van sjalotten-, uien- en knoflookspecialiteiten uit Lutjebroek.

Peru is ongetwijfeld een belangrijke producent van dit type ui. Jaarlijks exporteert het meer dan 150.000 ton zoete ui, waarvan 90% naar de Verenigde Staten gaat. De rest wordt afgenomen door buurlanden en de Europese markt. In de VS is zoete ui veel populairder dan bij ons. Na het Peru-seizoen schakelen ze er over op Mexicaanse uien om ten slotte de aandacht op de binnenlandse productie te richten, die vooral in de staat Georgia plaatsvindt.

oete uien vind je niet in Nederland. van de oogst plaatsvindt vanaf juli tot en Althans niet op het land. Het zijn in met september.” de eerste plaats korte dag uien. In Spanje heb je er wel. Zo gedijen de rassen Cara- Iets verder noordwaarts, in de buurt van melo en NUN 1006 van BASF goed op de Zaragoza, vind je bijvoorbeeld ook de velden in het Zuid-Spaanse Andalusië. Fuente de Ebro-uien met beschermde oor- “In Spanje werken we met teeltcontracten,” Vanaf eind april zijn ze er beschikbaar. sprongsbenaming. “Het watergehalte is legt Joost uit. “De eerste volumes komen Hetzelfde zaadhuis heeft er onlangs ook zo hoog dat de ui meteen karameliseert rond mei-juni aan en met wat geluk trekSunions geïntroduceerd, een ui die het al als je hem bakt,” vertellen ze bij Jumosol, ken we door tot eind november, maar dan enkele jaren goed doet in de VS. “Terwijl het Spaanse bedrijf dat de ui van juli tot en houdt de kwaliteit wel een beetje op. Vanaf andere bewaaruien na verloop van tijd met december op de markt brengt. Ook in oktober-november gaan we parallel al van scherper smaken, wordt Sunions zoeter. de Zuid-Franse Cevennen worden er in een start met Peru. Op 1 april schakelen we Het product wordt zelfs een bepaalde tijd dertigtal dorpen in de maand augustus in dan over op Mexico tot er weer Spaanse in de bewaring gelegd voordat het op de totaal zo’n 2.500 ton BOB-uien geoogst. zoete uien zijn. Amerika doen we niet, we markt wordt gebracht om die eigenschap Die bewaren tot de maand maart. “Maar krijgen ze hier niet met de juiste kwalite garanderen,” zo beschrijven ze bij BASF uit Frankrijk halen wij niets. Wij betrek- teit.” De troef van de zoete ui is zijn smaak, Spanje deze “eerste ui die de ogen niet doet ken onze producten uit Spanje, Peru en maar omwille van de beperkte houdbaartranen bij het snijden.” De betere bewaar- Mexico. Daar hebben wij jaarrond aanbod heid – met een schil zo dun als vliegerpabaarheid hangt ongetwijfeld samen met mee,” vertelt de expert van Gourmet, een pier, een hoog vochtgehalte en geen enkele het feit dat het “een lange dag ui is, waar- specialist in de teelt en jaarronde afzet naoogstbehandeling zoals spruitremmers – blijft het een klein artikel,” weet Joost.

130

AGF Primeur 2 • Uien • 2022

“Grote volumes kun je er niet mee doen. Als de omloopsnelheid niet is gegarandeerd, waagt niet elke supermarkt zich aan een ui die het slechts drie weken uithoudt in het schap. Maar de winkels waar ze wel liggen, hebben meestal wel een vast stramien van verkopen. We hebben klanten die elke week 5 ton kopen. Die hebben dus zeker een bepaalde klantenbasis die telkens terugkomt.”

Joost ziet dat de consumptie al jaren stabiel is, met ongeveer evenveel afzet in de winter als in de zomer. Er zijn nog geen tekenen van een groeiende vraag te bespeuren. “Natuurlijk heeft corona ons consumptiepatroon ook danig door elkaar geschud. Zo hebben wij gezien dat de klanten toch weer teruggaan naar de basis,” zegt Joost. Anderzijds waren suikermaïs en avocado in Amerika ook al groot toen Zoete Uien ze hier in Europa nog klein waren. Wat niet is, kan dus nog komen. het product betrekt uit Spanje of Peru. “Ik verkies alles uit Europa, maar dat gaat Gourmet haalt het liefst alle producten uit natuurlijk niet.” Een andere uitdaging de Europese teelt. En dat geldt misschien voor de zoete ui is het handentekort. Dat nog meer voor zoete uien, want qua tran- is het natuurlijk voor alle producten, maar sittijd maakt het toch een verschil als je zoete uien worden bovendien met de hand

geoogst. Spanje heeft net als Nederland in de tuinbouw moeite om alle vacatures in te vullen. “Vorig jaar moesten ze daar opeens én uien én knoflook oogsten. Dus ging iedereen naar de knoflook,” herinnert Joost zich. Aangezien arbeid goedkoper is in Afrika, komt onvermijdelijk Marokko in beeld. “Inderdaad, Marokko heeft al wat teelt van zoete uien en ook in Senegal zijn er projecten geweest. Maar het product moet natuurlijk ook nog voldoen aan de supermarktspecificaties en over de juiste exportcertificaten beschikken.” Gourmet zet haar zoete uien af in 5 kilo dozen voor de horeca, alsook in diverse kleinverpakkingen voor de retailers. (PB/PDC)  joost@gourmet.nl

Kleiweg 3, Emmeloord info@bigbagstore.nl Bigbagstore.nl Telefoon 0527-61 44 44

Kleiweg 3 8305 AR Emmeloord info@bigbagstore.nl Telefoon: 0527 – 61 44 44

Hooiplok 36 3267 BE Goudswaard T. 0186 690 421 Mobiel Barry Roos: 0651-081549

AGF Primeur 2 • Uien • 2021

131

Advertorial

Teelt- en verkoop adviseur Michiel van Mol, Syngenta:

“Voor elk teeltdoel een ui in ons portfolio!” Met de introductie van meerdere nieuwe rassen heeft Syngenta de afgelopen jaren een mooi uienportfolio opgebouwd. Voor alle belangrijke teeltdoelen beschikt de zaadfirma inmiddels over rassen met uitgebalanceerde eigenschappen. Michiel van Mol licht toe. “Het verkoopseizoen is natuurlijk nog niet helemaal voorbij maar als de huidige lijn zich voortzet gaan we toch weer groeien.” Michiel van Mol is zichtbaar content met de verkoopresultaten van de uienrassen van Syngenta waarvoor hij samen met collega Kees Jacobs de verkoop- en teeltbegeleidingsactiviteiten verricht. Hij loopt voor Primeur de belangrijkste eigenschappen van de grootste rassen langs. “Ons hoofdras Motion mag je gerust een superui noemen”,

v.l.n.r.: Hans Duin, Kees Jacobs en Michiel van Mol

steekt de adviseur van wal. “Op mooie opdrachtige zavel of kleigrond haal je met dit ras altijd veel kilo’s van hoge kwaliteit. Niet voor niets zie je dit ras veel in Flevoland. Motion is keihard en heeft een lange spruitrust. Dat maakt het een perfect ras voor de lange bewaring. Afleveren in juni is prima haalbaar. Een ervaren bewaarder redt dit ook zonder mechanische koeling; voorwaarde is wel dat de MH-bespuiting tegen kieming goed is gelukt.”

Overal productief Het ras Promotion gaat alweer z’n derde seizoen in. Het bijzondere van dit ras is z’n ongevoeligheid voor de groeiomstandigheden, weet Van Mol. “Het maakt niet uit waar je Promotion neerzet, hij komt altijd in de top 3 qua opbrengst. Droogte, hitte of juist kou, het ras doet het gewoon altijd goed met de kilo’s. Met Promotion haal je gewoon opbrengstzekerheid in huis. Het ras kan uit de voeten op alle grondsoorten, maar kleigrond is wel z’n favoriet. En bewaren tot eind maart, begin april gaat prima.” De laatste nieuwkomer in het portfolio van Syngenta is Nation; dit ras werd in 2021 voor het eerst commercieel ingezet. “Nation heeft een aantal specifieke kenmerken”, vertelt de adviseur. “Dit ras moet het hebben van z’n vroegheid.

Nation is met name geschikt voor de hele lichte zavelgronden en zandgrond; z’n kansen liggen dus onder andere in een aantal van de nieuwe teeltgebieden. Nation geeft een goede opbrengst en heeft opvallend mooi donkergroen loof.”

Staat van dienst Van Mol eindige zijn relaas met de rassen met een iets langere staat van dienst. Zij hebben de basis gelegd voor het succes van Syngenta op de markt voor uienzaden. “Progression is uitzonderlijk hard en zeer geschikt voor de lange bewaring. Hij heeft wel goede groeiomstandigheden nodig. Sunskin is ons oudste ras; het blinkt uit op de zware kleigrond door z’n sterke wortels en late stikstofbehoefte. Medaillon is er ook al wat langer; dit ras doet het altijd goed onder stressvolle omstandigheden.”Voor wie er nog niet uit is met de rassenkeuze heeft Van Mol nog wel een paar praktische tips: “Kijk niet alleen naar de kilo’s. Laat je bewaardoel ook zwaar meetellen in je keuze; het gaat immers om de kilo’s die je netto kunt afleveren. En kies altijd een ras dat past bij je grondsoort. Dat geeft de meeste zekerheid dat je krijgt wat het ras belooft.”

Freek van der Have 1e jaars plantuitjes & 1e jaars uienzaad Zaaiuien & 2e jaars plantuien & uienzaad

Lage Rampertseweg 16 4307 NN Oosterland +31 (0)653132804 fjvanderhave@gmail.com

BINGO IS EEN RONDE GELE HARDE UI VOOR DE VERSMARKT EN DE ZEER LANGE BEWARING

www.rtlonions.nl

T. 0032 499 536 888 remy@rtlpatat.be www.rtlpatat.be

Kees Broersen Zaden • Bogtmanweg 7 1747 HV Tuitjenhorn HOLLAND Tel. +31 (0) 226-391987 info@kbz.nl • www.kbz.nl

De verpakkingsspecialist “De beste verpakkingsoplossingen voor AGF” in de agrarische sector

Bezoek onze website voor meer informatie. NNZ Groningen www.nnz.nl

+31 50 5207800

agro@nnz.nl We bieden al 100 jaar onze klanten een breed Sinds 99 jaar bieden wij onze klanten een breed assortiment assortiment van verpakkingen. NNZ onderscheidt NNZ Rilland van verpakkingen. NNZ onderscheidt zich door innovatiekracht, +31 50 5207800 NNZ Group zich door innovatiekracht, leverbetrouwbaarheid en +31 113 503310 leverbetrouwbaarheid en beschikbaarheid binnen 24 uur. Aarhusweg 1 info@nnz.nl beschikbaarheid binnen 24 waar uur. NNZ een leverancier NNZ is een leverancier u opiskunt vertrouwen! agro@nnz.nl 9723 JJ Groningen www.nnz.nl waar u op kunt vertrouwen! the Netherlands www.nnz.nl

AGF Primeur 2 • Uien • 2021

133

• • • • •

Plantuitjes Onionsets Oignons à Repiquer Steckzwiebeln Bulbi di Cipolla Schapenweg 4 4416 PV Kruiningen Tel. +31 113 - 38 15 85 Fax +31 113-38 30 11

E-mail: office@maas-kruiningen.nl Internet: www.maas-kruiningen.nl

GESPECIALISEERD IN VERHUUR! Uw specialist in intern transport- en reinigingsmachines! Zuidweg 13-15 | 4413 NL Krabbendijke | T 0113-50 26 10

info@gebrweststrate.nl

gebrweststrate.nl

Ontwerp & Productie Verpakkings- & Palletiseersystemen

Dé specialisten in palletiseermachines voor de agrarische sector

symach.nl

134

AGF Primeur 2 • Uien • 2022

T. +31 (0)115 685 625

Thema

Uien

Gijsbrecht Gunter:

“Uireka bundelt de krachten van de keten om oplossingen te vinden voor concrete problemen” Het Uireka-project zit inmiddels in het laatste jaar van haar tweede fase. Dit ketenbreed en meerjarig onderzoek wil antwoord geven op complexe vraagstukken, die leven in de uienteelt en de verwerking. “We hanteren nog steeds dezelfde methode sinds het ontstaan. Onze inmiddels 70 nauw betrokken partners over de hele keten kunnen aangeven wat men belangrijk vindt of waar tegenaan wordt gelopen. Dat trechteren we tot hanteerbare onderzoeksvragen, waarmee we vervolgens aan de slag kunnen om antwoorden te vinden die in de praktijk kunnen worden gebruikt. De krachten van de keten worden gebundeld om door middel van onderzoek en oplossingen te vinden voor concrete problemen,” vertelt stuurgroepvoorzitter Gijsbrecht Gunter.

“E

chter, hierbij komen twee cruciale elementen van Uireka naar voren: Hoe zet je de praktische problemen om in een onderzoeksvraag en hoe krijg je de resultaten goed bij de teler? Deze moet uiteindelijk zeggen: ‘Hé Eureka’, wat natuurlijk een knipoog is naar Uireka. Zo streven we naar een gezonde kwaliteitsui met een mooie opbrengst en vooral een duurzame ui. We hebben op deze manier samen al veel kunnen bewerkstelligen, maar geduld en praktische handvatten bieden blijven hierin een belangrijke factor.”

De geboorte van het project ligt volgens Gijsbrecht Gunter, projectleider Chris de Visser en voorzitter van het platform Nederlandse Uientelers Jaap de Zeeuw bij het probleem van koprot in de uienteelt. “Tijdens verschillende symposia in 2015 en 2016 kwam het probleem van koprot ter sprake, waardoor de oproep ontstond om hier eventueel weer onderzoek naar te gaan doen, zoals de Stichting Neder-

dat is natuurlijk veel te lang. Het is daarom des te knapper dat met Uireka een nieuwe Research en Development-motor onder de sector is gelegd.” Het onderzoek naar het in bedwang houden van koprot was dan ook een van de eerste van de nieuwe samenwerking. “Hier zijn we op verschillende manieren mee aan de slag gegaan. Uiteindelijk hadden we 4 hoofdpunten in ons onderzoek. Op 3 van deze 4 punten hebben we mooie resultaten kunnen realiseren. Zo heeft het onderzoek betere inzet van middelen opgeleverd voor bestrijding tegen koprot, weten we nu goed hoe drogen en bewaren een rol kan spelen in de bestrijding en weten we hoe de verschillandse Uien Federatie (SNUIF) ooit deed,” lende waarschuwingssystemen functionegaat Gijsbrecht verder. “De telers werden ren in de praktijk. Dit hebben we, samen betrokken via het Platform Nederlandse met informatie die al beschikbaar was Uientelers en we hebben ze dan ook toch over de schimmel, samengebracht in een aan boord gekregen. Uiteindelijk is ook BO brochure die toegankelijk is voor telers Akkerbouw aangehaakt, maar dat was pas en de ketenpartners gebruiken in hun in fase 2 van Uireka.” communicatie over dit onderwerp. Enige minpuntje is dat we nog steeds niet op Jaap sluit aan: “In Dordrecht zijn uitein- voorhand kunnen aantonen of de schimdelijk vertegenwoordigers vanuit de hele mel in het gewas zit. De techniek is er wel uiensector bij elkaar gaan zitten. Het is om dit genetisch te herkennen, dus ben ik natuurlijk ontzettend mooi dat we dit voor er zeker van dat ook dit in de toekomst te elkaar hadden gekregen. Daar werd beslo- realiseren is. Al met al is het onderzoek ten om te kijken hoe Uireka vorm te geven naar koprot zeer positief. Alleen gaat er om de hele sector een boost te kunnen wel tijd overheen,” aldus Chris. geven.” Hier komt een punt om de hoek kijken “Het was ook echt nodig. SNUIF werd waar, volgens de mannen, nog weleens namelijk eind jaren 80 opgeheven, omdat iets te makkelijk over wordt gedacht. de overheid er niet meer voor wilde beta- “Makkelijke vragen laten we over aan de len. Hierdoor viel het praktijkonderzoek markt. Uireka werkt met complexe vraagvoor de uiensector weg,” legt Chris uit. stukken, waar niet gelijk van vandaag op “Sindsdien was er geen ketenbreed geor- morgen een antwoord op te verwachten ganiseerd, onafhankelijk onderzoek en is,” legt Gijsbrecht uit. “Natuurlijk valt er

Hagenroderstraat 32, 6464 CP Kerkrade Tel. +31 (0)45 567 87 00 • Fax +31 (0)45 567 87 08 E-mail: info@mulder-onions.com • Internet: www.mulder-onions.com

AGF Primeur 2 • Uien • 2021

135

Thema

Uien

tussentijds nog weleens iets van de kar wat direct van toepassing kan zijn en dat is mooi, maar veel van onze onderzoeken zijn meerjarig en vragen geduld.”

heeft misschien ook te maken met mijn nodig vanwege de seizoenen, waarin je Wageningse achtergrond. Deze voorbeel- maar een proef per keer kan doen en altijd den zijn slechts een greep uit alle onaf- te maken hebt met weersomstandighehankelijke onderzoeken die uitgevoerd den. We weten met valse meeldauw dat je worden.” Op deze manier zien alle drie 100% opbrengstverlies kunt hebben als Jaap stelt dat directe resultaten zo nu en de mannen dat Uireka ketenbreed wordt je het zijn gang laat gaan. Ook denk ik dat dan wel nodig zijn om draagvlak te kun- gedragen. “Iets unieks en een voorbeeld je in je beleid de mogelijkheden voor de nen behouden onder mensen om aan te voor andere sectoren hoe het mogelijk is.” potentie van resistentieontwikkeling bij blijven haken. “Voor telers is het soms gebruik van andere middelen mee moet lastig om een aantal jaren mee te werken Uiteindelijk moet dit allemaal bijdragen laten wegen. Als resistentie ontstaat, heb zonder direct bruikbaar resultaat. Er zijn aan een betere kwaliteit, lagere milieu- je opeens helemaal niks meer. Daar willen ook diverse kortetermijnonderzoeken footprint en hoge opbrengst en daarmee we zeker niet uitkomen. Er moet vertrougeweest naar bijvoorbeeld irrigatie, die de toegevoegde waarde van de Neder- wen zijn in de wetenschapper dat hij weet snel in de praktijk van toepassing kun- landse ui. Iets wat volgens Jaap ook uiter- hij doet. Met geduld kan Uireka antwoord nen zijn. Andere voorbeelden op korte mate belangrijk en urgent is. “In begin geven voor alternatieven.” termijn zijn het effect van herbiciden op jaren 2000 was het normaal dat je een scheurkontjes op zandgrond, ras-effecten gemiddelde opbrengst van rond de 65/70 Gevraagd naar de toekomst zijn Gijsbrecht, en stikstofgift en het overleven van ziek- ton per hectare had in de polder. Inmid- Chris en Jaap het eens dat het van groot ten en plagen in organische reststromen. dels praten we over minder dan 55 ton. De belang is dat de huidige richting wordt De balans tussen fundamenteel meerjarig kosten zijn echter alleen maar gestegen, doorgezet. “Of je nu over 5 of 25 jaar praat, onderzoek en directe resultaten is dan wel waardoor het zo belangrijk is dat telers ik hoop dat er dan nog steeds een breed belangrijk om draagvlak te kunnen behou- de handvatten krijgen om goede keuzes netwerk of platform is waar vragen neerden onder je partners.” te maken voor constante kwaliteit en gelegd kunnen worden die ketenbreed en optimale opbrengstpotentie.” Gijsbrecht door deskundigen bekeken en onderzocht “Uiteindelijk kunnen we tot resultaten beaamt dat en geeft aan dat ook voor de worden. Onderzoek dat onafhankelijk komen waar over de hele keten voordeel handel, zaadbedrijven en toeleveranciers gedaan kan worden met een goede balans mee gedaan kan worden,” vertelt Gijs- de kosten stijgen, waardoor de kostprijs tussen antwoorden op fundamentele brecht. “Zo is bijvoorbeeld ons jaarlijks voor een kilo uien de komende jaren wel- vraagstukken en praktijkgerichte handrassenonderzoek, en de daarbij gepu- eens 20 tot 30 procent kan stijgen. “Die vatten is daarin cruciaal,” aldus Gijsbrecht. bliceerde rassenlijst, een gewaardeerd extra kosten kunnen niet van de bestaanonderzoek onder de telers. Eind augustus de marges af, dan is het niet meer renda- Jaap hoopt dat het leven van de telers met komt de lijst uit en dit is voor vele telers bel. We zullen het samen moeten zoeken de voortzetting van projecten als Uireka de basis om te kijken welk zaaizaad ze wil- in valorisatie van de toegevoegde waarde makkelijker wordt gemaakt. “Informatie len bestellen voor het jaar daarop. Wat ik van de Hollandse ui.” uit de onderzoeken moeten snel, direct hier persoonlijk wel jammer vind, is dat en makkelijk toegankelijk zijn voor de eigenschappen zoals dikte van de waslaag Een voorbeeld van de problemen waar teler. Voor het behoud van een kwalitatief en samenstelling van het wortelgestel in Uireka onder andere zeer aan kan bij- hoogwaardig product is het noodzakelijk relatie tot weerbaarheid en klimaatef- dragen is de recente discussie rond Fan- dat het voor de telers makkelijk gemaakt fecten nog niet echt zijn opgenomen, het dango tegen valse meeldauw. Chris legt wordt om bijvoorbeeld zonder moeite blijven vooral de standaardeigenschap- uit: “Er is ontzettend veel haast vanuit de ergens in te loggen en gelijk te zien wat pen die gekwantificeerd worden. Verder politiek met het afbouwen van het midde- de mogelijkheden en keuzes zijn voor hun is het fundamenteel genetisch onderzoek lenpakket, maar je hebt niet van de ene teelt. Zo kun je de toekomst van de Nedernaar stengelaaltjes, koprot en fusarium op de andere dag de stap naar volledige landse ui waarborgen.” (JF)  uiterst interessant voor zaadbedrijven en duurzaamheid gezet. Als je kijkt hoe comgagunter@gmail.com is het onderzoek naar alternatieven voor plex het is om de duurzame alternatieven chris.devisser@wur.nl MH (anti-spruitmiddel) iets waar de han- te ontwikkelen, en dan niet alleen in de gebrdezeeuw@gmail.com del heel erg naar uitkijkt. Zelf vind ik het vorm van groen, maar ook financieel en info@commapunt.nl onderzoek naar een weerbaar gewas een teelttechnisch, hebben we daar tijd voor super interessant onderwerp, maar dat nodig. Bovendien heb je sowieso al tijd

Nieuwbouw bedrijfsloods Dacomex te Sint Maartensdijk

Bekijk dit sterke verhaal én andere projecten op www.hansestaalbouw.nl

TIP! Kijk ook eens op

www.stalenwoning.nl 136

AGF Primeur 2 • Uien • 2022

hanse + staal een sterk verhaal

Team Mulder Onions

Exporteurs over de uienexport en de impact van de stijgende vrachtprijzen:

“Ieder jaar is weer anders, je kunt gewoon geen 5-jaren prognose maken” In 2020 kostte het ongeveer € 2.100 om een container uien naar Senegal te verschepen. Het voorbije seizoen legden de exporteurs daar € 3.500 voor op tafel. En wie straks uien wil importeren uit Nieuw-Zeeland, moet rekening houden met een prijs van ruim € 5.200. Dat wordt stilaan een lastig verhaal. Drie bureau-exporteurs maken ons wegwijs in de huidige uienhandel.

“U

ien verschepen naar West-Afrika is per kilo om en nabij de 5 cent duurder geworden,” zegt Gerard Hoekman van Mulder Onions. “Maar met een normale markt heeft dat uiteindelijk niet veel gevolgen voor de export. Je ziet het ook aan de statistieken. We hebben weer ongeveer hetzelfde tonnage gedaan als vorig jaar. De zeevracht was iets duurder, maar de uienprijs lag iets lager. Op het niveau waar wij ons meestal met onze prijzen bewegen, heeft dat relatief weinig impact.” Ook William Nannes van J.P. Beemsterboer Food Traders is die mening toegedaan: “Op zich valt het nog mee. Met 20 cent als baalprijs kunnen we nog wegkomen. Maar zodra het richting het kwartje gaat of eroverheen, dan wordt het heel vervelend. Dan gaat iedereen op zoek naar alternatieven. Al moeten die er natuurlijk ook zijn, wat niet altijd het geval is. Dat hangt af van de tijd van het jaar. Hoe dan ook, de beschikbaarheid van vrachtruimte heeft een grotere remmende werking dan de prijzen op dit moment.”

“Wanneer je nu Maersk Line belt om containers te boeken naar New York, dan krijg je te horen dat de boten naar Ame-

ke situatie weinig invloed gehad. “In elk geval tot eind vorig jaar niet. De laatste 2 jaar is onze omzet fors gestegen.”

WEST-AFRIKA De bestemming West-Afrika lijkt een zekerheid voor de Nederlandse uien in de eerste seizoenshelft. “Jaarrond telen in rika het hele jaar volzitten,” duidt Dick West-Afrika is bijna onmogelijk, omdat ze Hoogesteger van Slot Frans & Co het capa- daar te kampen hebben met het regenseiciteitstekort. “Dat geldt zowel voor droge zoen,” vertelt Gerard. “Dan staat het land containers als reefers. En die situatie kan onder water. En dat is precies de periode zomaar nog weleens tot het einde van het wanneer wij onze uien exporteren. Ze jaar duren. Wat de tarieven betreft, is de telen er overigens korte dagrassen, die prijs voor vracht naar het Verre Oosten bekend staan om hun beperkte houdbaarflink over de kop gegaan, maar wij zijn niet heid. Willen ze jaarrond uien, dan zou er zo’n grote exporteur naar Zuidoost-Azië. een ras moeten worden ontwikkeld dat Wij doen meer naar het Caribisch Gebied, ook na hun groeiseizoen goed bewaart. Centraal-Amerika en West-Afrika. Voor- Vooralsnog vullen wij gewoon het gat op, al naar het Caribisch gebied vallen de want in hun tweede seizoenshelft hebben gestegen kosten nog enigszins mee. Al die ze gewoon niks.” reefercontainers komen gevuld terug en daar beuren ze goed geld voor.” Na het verlies van de Russische markt in 2014 zag de Nederlandse uiensector zich “Rederijen beleven hun hoogtijdagen, al genoodzaakt op zoek te gaan naar alternamoet gezegd worden dat ze ook wel uit tieve bestemmingen. “Dat is aardig gelukt. een moeilijke periode komen. Onze piek Flexibiliteit is een van onze sterke punten. zit tussen 1 juli en 31 december. Voor die Zo zijn we ook veel meer richting Afrika periode sluiten we met de grote rederij- gaan doen. Dat is overigens een groeienen contracten af voor een x-aantal con- de markt. Er zijn steeds meer monden te tainers. Maar vergis je niet, ook dan is voeden en de welvaart stijgt ook. En we vrachtruimte niet altijd gegarandeerd. zullen het Nieuw-Zeelandse product daar Vertragingen zijn aan de orde van de dag bijvoorbeeld niet gauw tegenkomen. Met en ook Covid-besmettingen op de schepen het dubbele van onze vrachtprijs is dat zijn afgelopen jaar een grote verstoorder gewoon een luxeproduct,” zegt Gerard. geweest,” vertelt Dick. Op de totale omzet van de bureau-exporteur heeft de logistieAGF Primeur 2 • Uien • 2021

137

Thema

Uien

ZUIDOOST-AZIË “In Zuidoost-Azië kan Nieuw-Zeeland natuurlijk wel een gedegen concurrent worden, omdat het ook voor ons duur wordt de uien daar naartoe te verzenden,” weet William. “Maar de Filipijnen is wel een jaarlijks terugkerend verhaal,” zegt Gerard. “En ook Maleisië, Singapore en Indonesië zien wij ieder jaar de revue passeren. Dat is allemaal vrij constante handel. Zuid-Korea en Japan daarentegen hebben behoorlijk wat eigen teelt; het zijn landen die ook veel exporteren. En als ze interesse hebben in uien, is het in maten die wij bijna niet hebben. Dat zijn typisch 80-plus landen. Die kijken dan snel naar de VS, want wij kunnen de gewenste maat gewoon niet leveren. Spanje kan dat bijvoorbeeld wel, die hebben ook veel grove maten. Maar ze zijn wel korter bewaarbaar dan de onze.” OOST-EUROPA Mogelijke concurrentie uit Oost-Europa baart de bureau-exporteurs niet meteen zorgen. “Oekraïne is, afgezien van geopolitieke spanning, heel erg duur, want de

gaan hebben. Dan hangt daar nog geen prijskaartje aan, maar we weten volumetechnisch toch wel ongeveer wat ze gaan doen. Dat is nu minimaal de helft minder dan andere jaren door de gigantisch dure zeevracht. Ruim € 5.200 per container betekent meer dan 20 cent per kilo. Maar ook energie en kunstmest zijn duurder geworden. Gemiddeld zullen we dus 15 à 20 cent meer moeten maken dan vorig jaar. Daar is een supermarkt natuurlijk niet direct toe bereid.” William beaamt: “Als wij hier nog voor 18-19 cent gewoon goeie kwaliteit Nederlands hebben, waarom zou je dan die heel dure spullen binnenhalen?” Als Europa ook de komende jaren minder overzees product nodig heeft, dan dreigt Dick Hoogsteder, Slot Frans & Co. er toch een structureel teeltprobleem in Nieuw-Zeeland, zeker als de uien zo duur oogst is er niet geweldig geweest. Molda- blijven. “Wij kopen ze in voor 65 cent per vië heeft bijvoorbeeld teelttechnisch en kilo, plus 10% invoerrechten. Dan vlieg op commercieel gebied nog een hele weg je als supermarkt sowieso over de magite gaan,” zegt Gerard. “En Polen lijkt dit sche prijsgrens van een euro heen,” schets jaar wat minder oogst te hebben, want je Gerard het probleem. merkt dat er nu best veel van ons product heen gaat. Er zijn nog geen cijfers, maar UITDAGINGEN dat zal wel kloppen,” weet dan weer Wil- Als grootste uitdagingen voor de Nederliam. “Maar in totaal lijken er in Europa landse uienexport zien de bureau-exporwel zo’n 10% meer uien te zijn, dus gaat teurs niet de opkomst van nieuwe concurNederland in de eindafrekening ook min- renten – “in België zijn er steeds meer uien, der uien naar de Europese landen zenden.” maar het zijn ook Nederlandse bedrijven Volgens Gerard is de sterke Poolse vraag die daar de vinger in de pap hebben met een mooi voorbeeld van de golfbewegin- de teelt en de afzet” – of de handelsbarrigen op de uienmarkt. “En van die golfbe- ères – “Nederland is handig genoeg om de wegingen leeft Nederland, want per saldo wereld af te stropen en wanneer een land hebben wij eigenlijk altijd te veel. We kun- honger heeft, worden de handelsbarrières nen wel stellen dat we een beetje leven van van de ene op de andere dag geslecht. Dan de ellende van een ander.” kan het snel gaan” – of valutaschommelingen – “alles zit zo wel een beetje binnen de IMPORT UIT NIEUW-ZEELAND bandbreedte” –, maar wel de afschaffing “Met nog een berg uien in Europa, zoals van gewasbeschermingsmiddelen en de onder meer in Nederland, Frankrijk en overcapaciteit in de tweede seizoenshelft. Duitsland, zitten de supermarkten niet “De steeds beperktere beschikbaarheid te wachten op het Nieuw-Zeelandse pro- van gewasbeschermingsmiddelen heeft duct,” stelt Gerard. “En normaal hebben gevolgen voor de bewaarbaarheid en de wij begin januari toch wel een duidelijk resistentie tegen lange reizen van onze beeld van wat de supermarkten nodig uien. Bij aardappelen komen er bijvoor-

Agro trade - peeled onions Hans van Kemenade Mob. +31 653 975 307

138

AGF Primeur 2 • Uien • 2022

Erik Mooij Mob. +31 621 275 728

Jakova B.V. De Langeweg 9A 4762 RA Zevenbergen Nederland

www.jakova.nl

info@jakova.nl

beeld andere kiemremmers op de markt, maar als je bij uien de ziektes niet meer mag bestrijden, dan wordt het heel moeilijk. Of je moet echt resistente uien gaan telen,” weet Gerard.

“Een tweede grote uitdaging zien we bij de export altijd in de tweede helft van het seizoen, want dan valt Afrika weg en met onze capaciteit kunnen we niet iedereen draaiende houden. We zouden veel meer baat hebben met bijvoorbeeld constant 25.000 ton over het hele jaar dan 40.000 ton in de eerste seizoenshelft en slechts 15.000 in de tweede. Maar goed, dat kunnen we dus niet regelen,” zegt Gerard gelaten. William ziet daarbij de concurrentie in Nederland enorm toenemen: “De verwerkende exporteurs staan nu te dringen om hun orders erdoor te jassen tegen bijna elke prijs. Wat natuurlijk gevaarlijk is met de hoge transportprijzen. En voor de verpakkers die zelf niet exporteren, wordt het steeds lastiger. Die kunnen nu moeilijker hun afzet kwijt bij de exportbedrijven waar ze vroeger aan leverden, want de laatste jaren zijn enkele verpakkers-exporteurs steeds groter geworden en zijn er ook bureau-exporteurs die zelf zijn beginnen te verpakken.”

Om dat probleem te tackelen, zetten ze bij J.P. Beemsterboer al lang in op een ruim assortiment aan producten en ook Slot Frans & Co. gaat de laatste tijd die toer op. “Onze sterke kant is natuurlijk dat we niet alleen uien doen,” vertelt William van J.P. Kantoor J.P. Beemsterboer Beemsterboer. “We hebben een breed pakket, zodat wat de van 1 januari tot eind juni, is het de laatklant vraagt, wij in feite wel ergens kun- ste jaren lastig geweest in de uien. Voor de nen vinden en leveren. En dan kunnen we komende maanden gaan we zeker nog wat ook ladingen combineren. We exporteren richting Oost-Europese landen zenden en bijvoorbeeld ook veel rijst vanuit Azië naar ook op Duitsland zullen we nog actief zijn Afrika. En we handelen in kip, palmolie, met kleinverpakkingen. Afrika blijft wonmayonaise, mosterd, enz.” Bij Slot Frans der boven wonder gewoon heel erg lekker maken uien nog zo’n 60% van de handel doorlopen, behalve Senegal. Maar ieder uit. Knoflook is het tweede product van jaar is gewoon anders. Je kunt gewoon de im- en exporteur en in de loop der jaren geen 5-jaren prognose maken,” besluit is het productassortiment uitgebreid met Gerard. (PB/PDC)  onder meer suiker, melkproducten, linzen, d.j.hoogesteger@slotfrans.nl bonen en rijst. “De uienhandel vertoont william@jpb.nl toch wat overspannen trekjes. Met name gerard@mulder-onions.com in het tweede deel van het exportseizoen,

Dooges Onionery bv Tel 0031591670570 | INFO@FREELAND.nl | WWW.FREELAND.NL

UIENHANDEL EN PAKSTATION Verpakkingen vanaf 4 kg

Jonkersweg 3 • 4307 NJ Oosterland M. +31 (0)6 53 84 24 03

AGF Primeur 2 • Uien • 2021

139

Thema

Uien

VHM Machinery herorganiseert kistenlogistiek bij Broer

“Hoe kunnen bestaande machines meer flexibiliteit en capaciteit opleveren?” ondersteuningen neergezet. Ook de transportbanden zijn we opnieuw gaan gebruiken en daarnaast hebben we enkele nieuwe componenten toegevoegd. We hebben niet geraakt aan het sorteersysteem en de afstaarters. Dat zijn vaak machines die jaren meegaan en die je dus eigenlijk niet hoeft te vervangen. Wat wij hebben gedaan is meedenken met de klant hoe de lijn met de bestaande elementen flexibeler kon, hoe er meer capaciteit gegenereerd kon worden en hoe er bespaard kon worden op arbeid. En daar hebben wij dan een heel logistiek traject voor uitgetekend en uiteindelijk ook opgeleverd,” vertelt Rik.

VAN 30 TON NAAR 3 KEER 15 Met de vorige machine kon er 30 ton plantuien per uur worden gesorteerd, in de huidige configuratie 3 keer 15 ton. Vroeger reed de heftruck af en aan om de geleegde kisten naar de vulstations te voeren, nu bewegen de kisten automatisch naar bestemming. Met één lijn kon Broer maar Met één lijn kon Broer maar één ras tegelijk sorteren, nu is er mogelijkheid om tot drie variëteiten te verwerken één ras tegelijk sorteren, nu is er mogelijkheid om tot drie variëteiten te verwerken. Broer, specialist in plantuien met vestigingen in Andijk en Creil, had Of er kan een lijn stilgezet worden als de vraag iets minder is. “En wat het persoeen goed functionerende sorteerlijn staan, maar zocht naar een neel betreft,” zegt Rik,“als je daar vroeg manier om de capaciteit te verhogen, flexibeler op de marktvraag te in de ochtend het bedrijf binnenloopt, is kunnen inspelen, dat met minder mensen te kunnen doen én, als het alles nog rustig. Het personeel vertelt nu later te kunnen beginnen met werken en even kon, niet het bestaande materiaal van de hand te hoeven doen. ook eerder te stoppen ’s avonds. Er is meer Sinds eind vorig jaar is dat allemaal in orde gekomen. Rik van Hees rust in het werk, terwijl alles ondertussen van VHM Machinery legt uit hoe dat in z’n werk is gegaan. veel sneller gaat. Er wordt op een dag veel meer werk verzet, omdat alles veel efficiamen met Broer hebben wij gekeken diend. Maar de markt is veranderd en ënter verloopt. In de oude situatie moest naar een logistieke kistenoplossing klanten eisen van hun toeleveranciers dat de heftruckchauffeur vaak wachten tot de om de capaciteit van het sorteerproces te ze snel kunnen schakelen. Want beslist kist geleegd of gevuld was. Nu kan hij de verhogen. Het project is in delen opgele- een retailer bijvoorbeeld op woensdag dat hele dag doorgaan zonder stil te vallen; er verd en in de laatste week van het afgelo- hij extra zakjes sla wil omdat er barbecue- staat altijd wel ergens weer een kist klaar pen jaar is het afgerond. Inmiddels wordt weer wordt voorspeld voor het weekend, om naar de bewaring of pakafdeling te er volop gedraaid met de 3 sorteerlijnen dan wil hij de groentjes op donderdag al brengen.” en 12 vulstations. Dat betekent 4 maatsor- geleverd zien. Net zoals wij eigenlijk, als teringen per lijn. De kisten worden vol- we op Bol.com iets kopen. Dus iedereen KOSTENBESPARING EN GROTERE automatisch gelost en getransporteerd wil nu een verwerkingsinstallatie die zo OMZET naar de vulstations zodat er in dit deel ingericht is dat er zo snel mogelijk gescha- De kostenbesparing op dat vlak valt goed van het proces geen heftruck meer aan te keld kan worden naargelang de markt- uit te drukken in termen van minder pas komt,” vertelt Rik van Hees, managing vraag,” weet Rik. manuren of een beperktere inzet van hefdirector van de machinefabrikant met trucks. Maar volgens Rik moet je voor het focus op automatisering van big bag- en ONDER EN BOVEN financiële plaatje ook kijken naar wat de kistenlogistiek. “Broer had voor de plantuien al drie aan nieuwe configuratie het bedrijf potentieel elkaar geschakelde sorteermachines die kan opleveren: “Want als je uren wint, heb SNEL SCHAKELEN één geheel vormden. Die hebben wij los- je er meer capaciteit over om snel te kun“In de praktijk zien we vaak dat er bij een getrokken, opgepakt, gedraaid, omhoog nen schakelen en een order op het laatste bedrijf een heel mooie verwerkingsinstal- gezet en daar een kistenlogistieksysteem moment aan te nemen. Zeker als je ook aan latie staat, die inmiddels is afgeschreven onder gemaakt. De bestaande lijn is dus flexibiliteit hebt gewonnen met de uitbreien waar dus geld mee kan worden ver- in drie gedeeld, opgehoogd en op zware

“S

140

AGF Primeur 2 • Uien • 2022

ding van de lijnen. En dan ga je dus ook meer omzet draaien.”

En kan het vervoer van de kisten naar de bewaring ook niet meteen geautomatiseerd worden, zo lijkt de volgende logische vraag? “Dat zou kunnen en dat klinkt ook heel goed, maar een automatische heftruck of voertuig die de kisten ophaalt, spaart nu misschien niet zoveel arbeid uit om de investering te rechtvaardigen. Dat is een afweging die de klant moet maken. En ook de techniek staat in de kinderschoenen en is nog duur. Maar dat is natuurlijk wel een van de eerstvolgende ontwikkelingen in de sector over een aantal jaar.”

NIET ALLES BIJ HET GROFVUIL Rik ziet dat de automatiseringsdrang bij verwerkingsbedrijven gedreven is door personeelsgebrek en dat probleem wordt alleen maar groter. “Ze willen best wel iets investeren, maar zijn daarin wel kritisch. Als er over een jaar of vijf weer een stap moet worden gemaakt, wordt er nu geen geld uitgegeven aan een machine die even later bij het oud vuil belandt. Het is maar een aantal ondernemers gegeven er veel geld tegenaan te gooien door het oude weg

“Een automatische heftruck die de kisten ophaalt, spaart nu misschien niet zoveel arbeid uit om de investering te rechtvaardigen”

te gooien en van voren af aan te beginnen. De meeste ondernemers vragen ons om mee te denken hoe ze de bestaande installatie kunnen ombouwen om zo hun doelen te realiseren. Dat is waar wij mee bezig zijn. En dan maakt het ons niet uit of we daar onze eigen machines terugvinden of die van een andere fabrikant. We kunnen ook machines aankopen voor de klant

en de hele besturing van alle aanwezige machines organiseren. Kortom, we dragen het hele project en we werken daarvoor op de werkvloer graag ook samen met een aantal partners naar keuze van de klant.” (PB/PDC)  eveline@vhm-machinery.nl

“ Schoffelen ín en tússen de rij tot 8mm aan de plant ”

Meer info? www.homburg-holland.com Telnr. 058 257 1555

Specialist in plantuien Broer B.V. • Kleiakker 1 • 1619 PD Andijk, The Netherlands T +31(0)228 591 394 • www.broerbv.nl

AGF Primeur 2 • Uien • 2021

141

Thema

Uien

Betrouwbare partner in snel veranderende markt Niet meer met zoveel als vroeger, maar ze zijn er nog zeker: commissionairs. Zeker in de uienhandel zijn er nog diverse commissionairs actief. Eén van hen is Jaap Simonse. “Hoewel sommige uiensorteerders hun eigen inkoop doen, blijf ik geloven in de toegevoegde waarde van het brede netwerk en de expertise van de commissionair. Handel doe je samen.”

aap is onder de naam Simonions actief in Jmet name Flevoland, Groningen, Friesland, Wieringermeer en Brabant. Zorgvuldige afzet van het product, goede begeleiding van de gesloten transacties, vlotte afwikkeling naar alle betrokken partijen, no-nonsense mentaliteit en vooral ook plezierig en prettig zaken doen. Zo omschrijft Jaap waar Simonions voor staat. Als commissionair is hij de schakel tussen telers en verwerkers, met als doel vraag en aanbod op passende wijze bij elkaar te bren-

gen. Hij richt zich op de commissiehandel in uien, aangevuld met aardappelen en zaaizaden en plantuitjes. “Tien jaar geleden ben ik voor mezelf begonnen. Eerst was ik inkoper bij een grote fritesfabriek en vervolgens bij een uienverwerker. Bij beide bedrijven heb ik kennis en ervaring opgedaan, waar ik tot op de dag van vandaag profijt van heb. Van de stap om zelfstandig commissionair te worden heb ik geen dag spijt gehad. Sterker nog: het heeft mijn totale blik op de handel verruimd en

mij ook juist de uitdaging gegeven die ik nodig had.”

INVESTEREN IN RELATIES De belangrijkste focus ligt op de uienhandel en uienzaad, werk wat jaarrond doorgaat. In de zomerperiode, wanneer het product op het land staat, is het wat rustiger voor Jaap. Het geeft hem de ruimte om meer aandacht te schenken aan het contact met de telers. Hij gaat nog altijd graag de boer op: gesprekken voeren, zien wat

DE TELER DE UIEN... VAN MEIR HET SORTEEREN VERPAKKINGSWERK...

SAMEN STAAN WE STERK!

Boonhil 8, 4651 VW Steenbergen | T. 0167 - 54 22 20 | E. info@vanmeir.nl | www.vanmeir.nl

142

AGF Primeur 2 • Uien • 2022

Jaap: “Het uienareaal laat nog altijd een stijging zien, het afgelopen jaar zelfs met zo’n 13 procent. De afzet groeit mee met gemiddeld 4 procent per jaar. Gezien dit grote verschil is het, denk ik, terecht om op te roepen balans te houden in groei van de afzet en uitbreiding van het teeltareaal. Het is overigens bijzonder dat bij zo’n grote uitbreiding van het areaal de boerenprijs er op is gebleven en inmiddels een stap omhoog heeft gezet. Wat zou het goed zijn als de verwerkers een passende

baalprijs kunnen realiseren, die past bij de boerenprijs van vandaag. Op dat punt zijn er voorzichtig gezegd de komende weken nog wel wat uitdagingen. Zeker nu de kosten bij de verwerkers ook toenemen.” “Verder zien we dat de telers te maken hebben met onder andere een stijgende kostprijs door duurdere middelen, kunstmest en energie. Telers zullen de verhoogde kostprijs op lange termijn terug moeten zien in de

er op het veld gebeurt en soms alvast wat hoeveelheid voor een bepaalde prijs in een partijen inkopen. “Investeren in een goe- bepaalde periode. Als commissionair weet de relatie is ontzettend belangrijk. Ik werk je vaak al direct welke partij van welke veelal met een vaste en stabiele afnemers- teler daar het best bij past. Voor sommige kring. Er zijn telers die een voorkeur heb- teeltdoelen kun je samen met de boer al ben voor een bepaalde afnemer en anders- in de teelt sturen, zodat een goede match om. Die probeer ik te koppelen. Soms past ontstaat. Het voordeel voor een teler om het niet, dan blijken de uien van een teler met mij te werken is dat ik de kwaliteit beter te passen bij een andere klant.” van het product ken en daar een passende afnemer bij zoek. Dit geldt andersom ook “Alles staat met vertrouwen en transpa- voor de verwerker. Omdat ik weet welke rantie. Als ik aangeef dat een partij wel- kwaliteit er gevraagd wordt, kan ik daar licht minder opbrengt dan vooraf gehoopt, de juiste uien bij zoeken. Welke uien staan mag de teler ervan uitgaan dat dit ook er op de planning? Welke maatsortering? klopt. Het is mijn taak om aan een boer Welke tarra? Kunnen ze naar het Verre uit te leggen, welke prijs er bij zijn partij Oosten of is het een partij voor het Carihoort. Sowieso wil ik mij absoluut niet bisch gebied? Je kent de wensen, je kent laten leiden door omzet door zoveel moge- de mensen. Bovendien ben je als commislijk bonnen schrijven. Het is een kunst om sionair veel flexibeler, waardoor je meer langdurig goede handel met elkaar te doen. mogelijkheden kunt bieden voor zowel Voorop staat een goed evenwicht van de verwerkers als telers. Wij zijn eigenlijk belangen van beide kanten en de juiste altijd aan de markt.” prijs-kwaliteitverhouding voor zowel teler als afnemer. Dat is voor iedereen plezierig Volgens Jaap blijft er zeker toekomst voor en wordt ook van mij verwacht. Handel commissionairs in de markt. “Trouw en doe je samen! Dit kan alleen kan als de goed je handel doen met zowel boer als relatie goed is. Het is precies waarin het verwerker en niet alleen voor de meeste commissionairsvak zich onderscheidt.” omzet gaan. Zolang je toegevoegde waarde kunt blijven bieden, blijf je interessant KENNIS VAN KWALITEIT EN WENSEN voor marktpartijen. Het is mooi werk om Het commissionairsvak kenmerkt zich ervoor te zorgen dat je dat voor elkaar door het onderhouden van een goed net- kunt krijgen.” werk van telers en afnemers. Jaap: “Daarvoor is product- én marktkennis onmis- Transparantie zorgt voor uitdagingen baar. De verwerker wil een bepaalde Dilemma’s zijn er ook zeker. Zo valt het

prijs van de uien, wil de teelt in stand blijven. Daarnaast maakt het wegvallen van middelen het voor telers uitdagend om de gewassen schimmel- en insectvrij te houden. Telers zien nu nog niet hoe ze dat precies voor elkaar kunnen krijgen zonder onaanvaardbare risico’s op een verloren teeltjaar te lopen door kwaliteitsverlies. Het vraagt in ieder geval om aanpassing… duurzame teelt heeft nu eenmaal de toekomst.”

hem op dat telers tegenwoordig continu in contact staan met elkaar via WhatsApp bijvoorbeeld en dat informatie ook vaker met elkaar wordt uitgewisseld. “In die zin lijkt de positie van de teler sterker geworden. De grote kunst van vandaag, voor zowel de boer als de verwerkers, is om te filteren wat juiste informatie is en wat niet. Dat is door de grote informatiestroom van tegenwoordig een hele uitdaging.”

“Er is meer transparantie gekomen in de markt en daar is op zich niets mis mee, maar vroeger was de marktinformatie stabieler. Soms zie je dat situaties en marktontwikkelingen groter worden gemaakt, dan dat ze in werkelijkheid zijn. Daarnaast lijkt het erop dat de spreiding in prijzen met het jaar groter wordt, dat vraagt om een betere uitleg naar de telers. Goede uien worden gelukkig beter betaald, maar dat betekent ook dat er andere prijzen gelden voor de minder goede partijen. Je merkt onderweg dat er juist op dit punt met regelmaat foute transacties plaatsvinden. En dat is vervelend voor zowel de afnemer als de teler. Aan de andere kant zijn het juist deze uitdagingen wat het werk leuk maakt en wat mij extra stimuleert de betrouwbare partner te zijn in deze snel veranderende markt.” (CH)  info@simonions.nl

AGF Primeur 2 • Uien • 2021

143

Thema

Uien

Met intelligente lijnbesturing nog efficiënter verpakken Manter International is 27 jaar jong. Twee jaar geleden hadden ze graag hun 25-jarig jubileum gevierd. Ze hadden gedacht aan een open dag waarop ze trots aan al hun vrienden, relaties en geïnteresseerden het nieuwe pand en de nieuwste ontwikkelingen zouden laten zien. Dat kwam er dus niet van… En met alle nieuwe golven van corona is het er nog niet van gekomen. Dus gingen we zelf een kijkje nemen. Vooral de AutoPack voor uien interesseerde ons.

“V

ergeleken met zevenentwintig jaar geleden zijn we natuurlijk fors uitgebreid qua omzet, maar ook qua type machines. En ondertussen hebben we meer bedrijven onder ons dak. Zo hebben we een paar jaar geleden een belang genomen in Solidtec, dus daar hebben we de link met palletiseermachines. En we hebben een productielocatie in Polen,” vertelt Michiel Eilander, sinds vier jaar verantwoordelijk voor marketing & sales bij Manter. BEPROEFD CONCEPT Met honderden exemplaren geleverd, is de AutoPack van Manter een beproefd

144

AGF Primeur 2 • Uien • 2022

concept. “Maar eigenlijk bieden we ook de SemiPack aan, want ons systeem is modulair. Wil je als pootgoedbedrijf of uienverpakker niet meteen investeren in een volautomatisch paksysteem, dan kun je beginnen met onze halfautomatische vuller, waaraan je dus de individuele zakken nog zelf manueel moet invoeren. Daarna worden die wel automatisch gevuld, dichtgenaaid en afgeleverd bij de palletiseermachine. De AutoPack is de SemiPack plus de Bag placer: een volledig geautomatiseerd zakkenmagazijn, waar afhankelijk van het materiaal, tussen de 250 en 300 bandbalen in kunnen,” legt Michiel uit.

DERDE GENERATIE De AutoPack is onlangs aan de derde generatie toe. De nieuwste versie is al geïnstalleerd bij Van den Berge in Kruiningen en binnenkort worden er ook machines geleverd bij Vos Onions in Veen en Top Onions in ‘s Gravenpolder. “Dit zijn belangrijke klanten voor ons en zij denken ook mee in nieuwe ontwikkelingen. Ze hebben al allerlei machines van ons staan en daar gaat nu ook het nieuwe type AutoPack van ons draaien, die in de high speed versie tot twintig zakken per minuut kan vullen. In de praktijk is 5 kilogram de kleinste verpakking die we op de machine draaien, maar het zou ook kleiner kunnen. Daar heb je dan een kleinere vulkop voor nodig en dat hebben wij gewoon nog niet uitgevoerd. Het grootste formaat zijn de 50 kilo baalzakken van jute, die veel gebruikt worden in de pootgoedsector.” ZUIGNAPSYSTEEM De bandbalen hebben een plastic strip aan de bovenkant waardoor elke zak in het magazijn door middel van een zuignapsys-

Op AutoPack kunnen ook volledig automatisch papieren zakken van 15 tot 25 kilo draaien

Elke zak wordt in het magazijn door middel van een zuignapsysteem automatisch losgetrokken en onder de vulkop geplaatst

Klant kan nu kiezen tussen Fischbein of Newlong naaimachine

teem automatisch kan worden losgetrok- verschillende merken te integreren. “Dus Dat mag niet moeilijk zijn,” verduidelijkt ken en netjes onder de vulkop geplaatst. de klant kan zelf aangeven wat hij wil. Michiel. De zak wordt gevuld met uien, waarna hij Veel uienverpakkers hebben natuurlijk wordt dichtgenaaid en vervolgens afge- ook al machines staan en vaak ook reser- PAPIEREN ZAKKEN leverd bij de palletiseermachine. “Vooral ve-onderdelen liggen. Om die dan te kun- In Frankrijk wordt plastic al geweerd voor in de pootgoedsector gebeurde heel veel nen benutten op onze lijnen wilden we heel wat groenten en fruit en ook in de handmatig. Maar eigenlijk alle bedrijven een uitwisselbaar systeem. In die zin kan rest van Europa zoeken retailers steeds willen natuurlijk automatiseren, omdat onze bag placer ook perfect aansluiten bij meer naar milieuvriendelijkere oplossinhandenarbeid steeds moeilijker te krijgen de bestaande halfautomatische machines gen. “Op onze AutoPack kunnen wij volis. Dat geldt ook voor de uienverpakkers.” in een bedrijf. Een andere focus tijdens ledig automatisch papieren zakken van het ontwerp van de derde generatie-ma- 15 tot 25 kilo draaien. In Spanje hebben NAAISTRAAT chine was de gebruiksvriendelijkheid. De we zo verschillende machines staan voor Manter leverde vroeger standaard een machine-onderdelen moeten goed bereik- aardappelen. En die worden ook gewoon Fischbein naaimachine, maar de nieuwe baar zijn voor schoonmaak of herstel, of dichtgenaaid, dat is geen enkel probleem. Semi/AutoPack heeft de mogelijkheid om gewoon om een nieuwe draad in te voeren. Maar toch denk ik dat papier slechts een

Met trots dealer van

• ◉ Totaaloplossing voor wegen en verpakken • ◉ Hoge capaciteit sarcopackaging.com

• ◉ Grote nauwkeurigheid • ◉ Meer dan 25 jaar ervaring manter.com

AGF Primeur 2 • Uien • 2021

145

Thema

Uien

In de toekomst dmv betere lijnbesturing de communicatie met palletiseermachine optimaliseren

deel van de oplossing zal zijn en de plastic bandbalen nooit volledig gaat overnemen. Papier is gewoon niet in alle toepassingen de juiste verpakking. Denk hierbij ook aan ventilatie van het product. Mensen willen heel graag zien wat er in een zakje zit en met papier kan dat niet. Je kan er een venstertje in maken, maar dat lukt niet altijd. En als het lukt, heb je met een ander materiaal te maken. En dan kom je weer op het punt van de recyclebaarheid, want een gecombineerde verpakking is moeilijk te recyclen. En ten tweede komt papier van hout en daar heb je dus heel veel bomen

146

AGF Primeur 2 • Uien • 2022

voor nodig. De vraag is dus of we dat kun- gevuld. Dan wordt de machine stopgezet nen managen met respect voor onze pla- en dan moet je de hele lijn leegdraaien en neet. Persoonlijk denk ik dat we ook meer misschien wel 1.000 kilo uien verwijdenaar het gebruik van monomaterialen toe ren. Wij denken dat dit veel slimmer kan. moeten, zoals bijvoorbeeld alleen polyet- Wij willen anticiperen, zodat er uiteindehyleen of polypropyleen, zodat het gemak- lijk maar 75 kilo moet worden uitgehaald. kelijk gerecycled kan worden.” Maar dat is een toekomstige ontwikkeling.” GEBRUIKSGEMAK De omsteltijd op de machine is heel kort. INNOVATIE “Wil je een andere baal draaien, dan moet En Manter heeft nog ontwikkelingen in de je gewoon op tijd een pakket zakken van pijplijn zitten. Later dit jaar wordt de comeen ander formaat in het tweede magazijn municatie met de palletiseermachines van stoppen,” legt Machiel uit. “De machine Solidtec verbeterd. “Nu werkt het nog heel heeft immers twee magazijnen. Terwijl simpel: heeft de palletiseermachine een de laatste zakken van 10 kilo bijvoorbeeld vol pallet staan, dan wordt een melding nog gevuld worden, stopt de operator de verstuurd om de vulmachine even te doen nieuwe zakken van 25 kilo in het twee- stoppen. Dat werkt op zich prima, maar de magazijn en op het scherm geeft hij daar is ruimte voor nog meer functionagewoon de omschakeling aan. De machine liteit, bijvoorbeeld door te anticiperen op past dan automatisch de afpak- en vultij- een vol palet waardoor je voortijdig al wat den aan en ook de ondersteuningsband kan terugschakelen met je capaciteit. Dat wordt op de juiste hoogte geplaatst voor wordt onderdeel van een complete lijnde nieuwe zakmaat. Met drie klikken is het besturing die we later op het jaar op de gebeurd. En we gaan die omsteltijden nog markt brengen. De klant krijgt dan ook verder beperken. Want wil je omschake- heel veel managementinformatie, zodat er len naar een ander product of een andere bijvoorbeeld op orderniveau bekeken kan maatvoering, dan zie je nog heel vaak dat worden hoe de machine heeft gepresteerd. de weger en de verpakkingslijn voortwer- Op basis van die informatie kan men dan ken tot bijvoorbeeld het zakje nr. 10.000 is het hele proces verder optimaliseren.”

INTUÏTIVITEIT lezen, om te zien hoe de machine draait, ropa en in Spanje en Zuid-Amerika. “VerDe machine wordt bestuurd door een PLC hoever de machine in zijn productiebatch der is Manter ook actief op de Australimet een groot scherm. “En heel veel intu- is of welke order op dit moment verwerkt sche markt, in Nieuw-Zeeland en ook in ïtiviteit,” zegt Michiel. Een machineope- wordt.” Zuid-Amerika hebben we een flink aantal rator wordt op een logische wijze door de dealers die een mooie omzet draaien. En schermen geloodst, waardoor een ieder Dankzij de beschikbaarheid van nieuwe nu is Zuidoost-Azië in opkomst. En daar eenvoudig de machine kan bedien. “Als er technologieën blijft Manter steeds meer zijn de wensen toch wel heel specifiek, calamiteiten zijn, kan Manter de machine functionaliteit toevoegen aan de Auto- moet ik zeggen,” besluit Michiel. (PB/PDC) uitlezen en een klant weer op weg hel- Pack. Het Nederlandse bedrijf steunt op  pen. Op die manier wordt downtime tot 35 actieve dealers wereldwijd en de Autom.eilander@manter.com een minimum beperkt. Optioneel kan een Packs van Manter vinden gretig aftrek klant zijn AutoPack vanuit kantoor uit- in Noord-Amerika, maar ook in West-Eu-

JAARROND BEWAREN ZONDER EN MÉT BUITENLUCHT

Vraag het kennisdocument ‘Energieneutraal drogen en bewaren van uien’ gratis op via condensdrogen.nl

Producten van de beste kwaliteit • Gecontroleerd drogen, verwarmen en bewaren • Minimaal gewichtsverlies • Zonder en mét buitenlucht • Maximale energie-efficiëntie • Geschikt voor diverse landbouwproducten Meer weten?

EQUANS (voorheen ENGIE) Henk Tebben +31 (0)88 484 40 00

condensdrogen.nl

Plantuitjes in alle gewenste verpakkingen

st!

ciali De Spe

Elgarhof 21 3055 CB Rotterdam Tel.: +31 (0)10-4610808 www.ganapac.nl e-mail: info@ganapac.nl

www.kesselaarbv.com - info@kesselaarbv.nl - 0113-311920

AGF Primeur 2 • Uien • 2021

147

Dick Pijpers

Tomatillo Tomatillo Physalis philadelphica syn. Physalis ixocarpa fam. Solanaceae

Het is in 2017 wanneer wetenschappers de fossiele resten van de wilde tomatillo vinden in de regio Patagonië van Argentinië. De oudheid wordt geschat op 52 miljoen jaar oud. Hiermee is de oudheid van het geslacht Solanaceae verder met jaren teruggedrongen. Het waren de Maya’s en de Azteken die reeds ver voor de komst van de Europeanen in 1492 de tomatillo in cultuur hadden gebracht. Van oudsher wordt de tomatillo voornamelijk gekweekt in de Mexicaanse staten Hidalgo en Morelos en in de hooglanden van Guatemala, waar hij bekend staat als miltomate.

n de Verenigde Staten worden tomatillo’s sinds 1863 verbouwd, waarvan er door één producent de naam ‛jamberry’ wordt genoemd; in 1945 komen de namen ‛Mayan husk tomaat’ en ‛jumbo husk tomaat’ in zwang. U ziet, aan namen geen gebrek. Verdere verspreiding vond plaats in de Bahama’s, Puerto Rico, Jamaica en Florida. Tegen het midden van de 20e eeuw werd de plant verder geëxporteerd naar India, Australië, Zuid-Afrika en Kenia. De in 1967 ingevoerde zaden in Oost-Afrika doen het zo goed dat er in het jaar 2000 sprake was van een onkruidplaag.

Ook Europa kon niet ontkomen aan deze opmars. Turkije, Spanje en Frankrijk zijn na 1950 begonnen de tomatillo te telen. Inmiddels is er ook beperkte kasteelt in België en Nederland. De handel is voornamelijk in handen van exotenspecialisten. De vruchten zijn 5 tot 7 cm in doorsnee en kleuren afhankelijk van de variëteit geel/ groen of rood/paars van kleur. Nederlands: tomatillo, Mexicaanse aardkers Frans: alkèkenge du Mexique Duits: Mexikanische Tomate Engels: Husk tomato, Mexican Husk Tomato, jamberry Spaans: tomate de cáscara, tomatillo, tomate verde Italiaans: tomatillo

148

AGF Primeur 2 • 2022

De vrucht wordt omhuld door de ingedroogde, strogele, papierachtige kelk. Het gele vruchtvlees is zurig of zoet, aromatisch en kruisbesachtig van smaak. De bessen bevatten veel kleine zaden. De aanvoer is een jaarrond met een top tussen mei en oktober.

Tomatillo’s zijn een belangrijk ingrediënt in verse en gekookte Mexicaanse en Midden-Amerikaanse groene sauzen, de salsa verde. De groene kleur en zure smaak zijn de belangrijkste culinaire bijdragen van de vrucht. Paars- en roodrijpende cultivars hebben vaak een lichte zoetheid, in tegenstelling tot de groen- en geelrijpende cultivars, die daarom over het algemeen worden gebruikt in jam en conserven. Net als hun naaste verwant, de Kaapse kruisbes (Physalis peruviana), hebben tomatillo’s een hoog pectinegehalte, wat zeer geschikt is bij de verwerking in sausen en jams.

Een ander kenmerk is dat tomatillo’s de neiging hebben om in wisselende mate van rijpheid, een kleverige laag te hebben, meestal wanneer ze aan de groene, plukrijpe kant zijn geoogst.

Verse, rijpe tomatillo’s zijn bij kamertemperatuur ongeveer een week houdbaar, bij 5-10°C en een luchtvochtigheid van 80-90% tot ca. 4 weken. De eerste koude-

schade treedt echter op na ca. 3 weken bij 5°C en na ca. 4 weken bij 10°C.

Ze kunnen ook heel of in plakjes worden ingevroren. De tomatillo kan in verschillende stadia van zijn ontwikkeling worden geoogst. Voor salsa verde wordt het vroeg geoogst, wanneer de vrucht zuur is met een lichte smaak. Voor een zoetere smaak moet er later worden geplukt, wanneer de vrucht rijper is. In dit stadium zou het geschikt kunnen zijn als vervanging voor tomaten. Tomatillo's worden op verschillende manieren gebruikt in stoofschotels, soepen, salades, curries, roerbakgerechten, bakken, koken met vlees, marmelade en desserts.

Tomatillo’s kunnen ook worden gedroogd om de zoetheid van het fruit te versterken op een manier die vergelijkbaar is met gedroogde veenbessen. De smaak van de tomatillo wordt gebruikt in de fusion keuken voor het mengen van smaken uit Latijns-Amerikaanse gerechten met die van Europa en Noord-Amerika. Voedingswaarde per 100 gram product. Energie . . . . . . . . . . . 131Kj ( 32 kcal) Water . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 g Eiwit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1,0 g Vet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0,7 g Koolhydraten. . . . . . . . . . . . . . . 4,5 g Calcium . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 mg IJzer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2,3 mg Magnesium . . . . . . . . . . . . . . . 23 mg Vitamine C . . . . . . . . . . . . . . . 4,0 mg

RASSEN Groen-gele rassen o.a.: Rendidora, New Sugar Giant, Yellow en Geen Husk Rood-paarse rassen o.a.: Purple de Milpa, Schmoll en Demilpa De naamsaanduiding Criollo wordt gebruikt wanneer er verschillende rassen gemengd zijn.  © Dick Pijpers www.allesovergroentenenfruit.nl

Hoe is### het met

Dick Pijpers schrijft 100ste column

Pomologisch handboek ‘De Knoop’ uit 1757 met handgekleurde tekeningen is het oudste boek uit het AGF-archief van Dick

Sinds 2013 trakteert Dick Pijpers lezers van Primeur op productinfo over een bekend of minder bekend product uit het wereldwijde AGFaanbod. Deze maand is het zijn 100ste column en daarom besteden we ook aandacht aan de wandelende encyclopedie zelf.

ick (77) groeide op in de AGF-winkel van zijn ouders in Ede waar hij vanaf zijn 15e meewerkte. Door het plotselinge overlijden van zijn vader - Dick was toen pas 17 jaar – rustte de verantwoordelijkheid voor de winkel al op zijn schouders. Samen met zijn zuster en moeder runden ze de ‘toko’ tot aan 1968, het jaar waarin hij trouwde met Els en de winkel overnam. Het was in de tijd dat “groentemannen elkaar het verlies nog niet eens gunden. In Ede waren er 40 groentewinkels op een bevolking van 50.000 mensen. Dat was constant elkaars vliegen afvangen. Geen van allen is rijk gestorven en degenen die rijk geworden zijn, zijn niet hun hele leven groenteboer gebleven,” vertelt Dick.

In 1970 sloeg Dick samen met Els de vleugels uit en startte een groentewinkel in de Noordoostpolder -’het nieuwe land’- in Emmeloord. Daar was minder concurrentie, maar had hij wel te maken met de opkomst van de supermarkten. Om op te vallen stak Dick altijd veel energie in de aankleding van zijn winkel en legde hij goede contacten met de pers zodat hij vaak in de belangstelling stond. Dick timmerde toen al flink aan de weg met ‘nieuwe’ producten als rauwkosten, salades en fruitschalen. Er was ook een sterke drang om zijn passie voor AGF verder uit te dragen dan zijn eigen klantenkring. Dick maakte furo-

re op AGF-beurzen en bijeenkomsten waar hij vele (eerste) prijzen won met zijn showstukken. Daarnaast was hij in de avonduren actief in het vakbonds- en bestuurlijk werk voor de branche, volgde allerlei vakinhoudelijke en managementopleidingen en haalde ook zijn onderwijspapieren. Na ruim 26 jaar ondernemerschap kreeg Dick in 1980 een mooi aanbod om zijn winkelpand voor een mooie prijs te verhuren. Een kans om een nieuwe weg in te slaan. Dick: “Ik gaf in de avonduren al les en dat trok me enorm. We hebben er toen voor gekozen afscheid te nemen van het winkelgebeuren en ben ik fulltime in het onderwijs gaan werken.” Dick ontwikkelde lesmateriaal en onderwees dat op AGF-vakopleidingen en volgde de ontwikkelingen en veranderingen in de markt op de voet. Exoten hadden altijd zijn voorliefde en werden zijn specialiteit. Dick stond ook aan de wieg van de huidige productmodules van keurmeesters. Tot aan zijn pensioen (bijna 50 jaar) heeft hij lesgegeven op de vakopleiding en bij bedrijven. Dick: “Mijn onderwijsloopbaan begon in 1970 bij het vakonderwijs in AGF op de avondschool. Daarna kreeg ik een fulltime baan aan de dagschool van 1981 tot 2006 en daarna gaf ik nog tot 2019 Keurmeesters-cursussen op school en bij bedrijven. Naar schatting hebben wel 9.000 tot 10.000 AGFers bij mij in de schoolbanken gezeten.”

Het leukst van die tijd vond hij om met leerlingen op pad te gaan, bijvoorbeeld naar de groothandelsmarkt in Amsterdam waar hij dan zijn oude kennissen uit de handel weer tegenkwam en in de afvalbakken op zoek ging naar AGF met ziektes en afwijkingen, want die diende weer mooi als lesmateriaal. In de loop der jaren zijn die contacten in de handel natuurlijk minder geworden. Bekenden komt hij nog altijd tegen op Fruit Logistica in Berlijn waar Dick een trouw bezoeker is om op de hoogte te blijven van ‘wat er te koop is’. Dick: “Hopelijk zal dit mooie evenement dit jaar weer doorgang vinden!” Dick heeft werkelijk alles verzameld en gearchiveerd wat er te weten valt over AGF. In al die jaren is een groot archief aangelegd met een bibliotheek aan krantenknipsel en boeken, alles nauwkeurig gerubriceerd en geïndexeerd. Maandelijks duikt hij dat archief in voor zijn columns in Primeur. “Het kost altijd veel tijd. Eerst zoek ik altijd de historie na in mijn eigen archief aan de hand van botanische gegevens en zoek ik van alles uit over het gebruik, de kwaliteit, de rassen naamgeving, bewaarcondities, enzovoort. Daarna ga ik verder zoeken naar informatie op het internet. Elke dag leg ik weer een stukje van de puzzel. Als ik dan alles heb verzameld, kies ik uit wat ik in de column zal zetten, helaas heb ik daarvoor maar 1 pagina beschikbaar, dus moet ik ook weer veel informatie schrappen,” lacht Dick tot besluit. (ML)  d.w.pijpers@gmail.com

AGF Primeur 2 • 2022

149

A p p s e n###G a d g e t s

Jolanda Stokkermans begon met een website over mealpreppen met 5 menu's om voor verschillende dagen vooruit te koken. Tijdens haar zoektocht naar leuke foto's van de gerechten, besloot zij om zelf de borden op te maken en te fotograferen. Ze wilde geen saaie plaatjes maken, dus liet ze haar creativiteit erop los. Aangezien ze een opleiding grafisch ontwerper heeft gevolgd is het zeer te moeite waard om haar gerechten te bekijken.

Sygic

Sygic is een navigatie-app met uitgebreide stembegeleiding, maar krijg je ook een of afslag aankomt. Het zit ’m met Sygic in de een parkeerplaats. De navigatie-app heeft data wilt besparen als je bijvoorbeeld in het

mogelijkheden. Zo heb je met Sygic veiligheidswaarschuwing als er een scherpe bocht details. Want hij helpt je zelfs met het vinden van ook een uitgebreide offline modus. Ideaal als je buitenland rijdt.

Geen tijd te verliezen

TV TIme

Zoveel keus in series en films tegenwoordig. De TV Time app heeft allerlei functies om zaken voor je bij te houden. Je kunt onder andere op één plek bijhouden waar je op dit moment naar kijkt, een bibliotheek samenstellen van alles wat je al hebt bekeken, een lijst maken met afleveringen en films die je later wilt bekijken, meldingen ontvangen als er nieuwe afleveringen en films beschikbaar zijn, persoonlijke aanbevelingen ontvangen op basis van wat je hebt bekeken, je mening geven met beoordelingen, emoties en favoriete personages, bekijken wat andere fans zeggen, zonder spoilers, er dieper induiken met kwisvragen, enquêtes, artikelen en podcasts. Wat je niet kan is de films en series zelf bekijken….

150

AGF Primeur 2 • 2022

Vrijwel iedereen is weleens zijn sleutels, telefoon of tas kwijt. Of je nu 10 minuten spendeert of een uur naar ze zoekt, het is tijdverspilling en stress. Via trackers hoef je niet meer te zoeken. Je maakt ze vast aan vrijwel alles wat je niet wilt missen. Via de app kunt je de locatie van je sleutels vinden via GPS of een druk op de knop waardoor de tracker gaat rinkelen. Ook aanbevolen als relatie-gadget.

Otter

Niet stotteren maar otteren. De Otterapp neemt in realtime vergadernotities op. Zo kun je je concentreren op het gesprek en er zeker van zijn dat alle informatie (bijv. acties, hoogtepunten, foto's, deelnemers) wordt vastgelegd, gemakkelijk kan worden doorzocht en kan worden gedeeld met je team. Een puntje, het werkt alleen wanneer je Engels ‘ottert’.

Warme deken

In deze tijd van arbeidskrapte worden de secundaire arbeidsvoorwaarden steeds belangrijker gevonden. Maak als leidinggevende eens een warm gebaar richting je medewerkers en stop je sorteerders, verpakkers, orderpickers of keurmeesters even lekker in met de Infrarood Sauna Deken. Bijeffecten volgens de folder: ontspannend, pijnstillend, spierherstel, verhoogd geluksgevoel en zelfs een detox.

Fruitluchtjes verspreiden?

Misschien iets om in te investeren: een geurcamera. Designer en kunstenaar Amy Radcliffe vond het vreemd dat er allerlei technieken zijn om beeld en geluid vast te leggen, maar dat het vastleggen van geuren nog niet is ontwikkeld, terwijl geur juist veel emotie overbrengt. Daarom bouwde ze er zelf een. Het principe werkt als volgt: je plaatst een stolp over een object waarvan je de geur wilt opnemen. Deze neemt middels een pomp de moleculaire informatie van het object op. Deze gaan via een slangetje naar de hoofdmodule waar de partikels worden onderzocht, en waar data over de geur wordt geproduceerd. Deze kun je vervolgens opsturen naar een lab, die de geur namaakt en op een koperplaatje naar je terugstuurt. “Met de huidige technieken uit de parfumwereld zou het mogelijk moeten zijn,” zegt Amy.

Weetje: Roos aardbei Er zijn in deze maand van de liefde vast heel wat rozen bezorgd en ook aardbeien worden gepromoot als Valentijnscadeau, misschien kregen sommige geluksvogels wel beide… Niet zo gek, want rozen en aardbeien combineren niet alleen leuk als cadeauartikel, ze zijn nauwe verwanten.

De rozenfamilie (Rosaceae) is namelijk een hele grote plantenfamilie met 30004000 soorten in 100-120 geslachten. Ook andere bekende vruchtplanten zoals kersen, appels, frambozen, peren en pruimen zijn familie van de roos.

AGF Primeur 2 • 2022

151

25 jaar geleden

... februari 1997 (Primeur • tiende jaargang)

Colofon AGF-PRIMEUR bv Stevinweg 2, 4691 SM Tholen Tel +31 (0)166 - 69 82 00 info@agfprimeur.nl • www.agfprimeur.nl Uitgever en hoofdredacteur: Pieter Boekhout Redactie: Marjet Lubbers-Bruijnse, Martine van der Wekken, Izak Heijboer, Thijmen Tiersma, Jobke den Hertog, Liesbeth Stikkelman, Colinda van Hemert, Peter De Craemer, Jannick Flach, Marta del Moral Arroyo, Carolize Jansen Illustrator: Sandor Paulus Advertenties & abonnementen: Andries Gunter, T. +31 (0)166 698232 - andries@agfprimeur.nl Vormgeving: Viola van den Hoven, Martijn van Nijnatten

Jaarabonnement € 75,- in Nederland en België € 90,- in andere landen automatisch doorlopend tot schriftelijke opzegging tot 2 maanden voor de vervaldatum Copyright Het is niet toegestaan om, zonder voorafgaande toestemming van AGF-Primeur, door AGF-Primeur gepubliceerde artikelen, onderzoeken of gedeelten daarvan over te nemen, te (doen) publiceren of anderszins openbaar te maken of te verveelvoudigen. Privacy AGF-Primeur legt uw klantgegevens vast voor de uitvoering van de (abonnements)overeenkomst, of wanneer u in het kader van dienstverlening contact heeft met AGF-Primeur. De gegevens worden tevens gebruikt om u te informeren over producten en diensten van AGF-Primeur en zorgvuldig geselecteerde derden. Disclaimer Alle (redactionele) informatie, waaronder begrepen adviezen, ideeën en meningen, is op zorgvuldige wijze en naar beste weten samengesteld. De inhoud en inkleding van advertenties is bepaald door of namens adverteerders en wordt door AGF-Primeur niet beoordeeld op de juistheid, volledigheid en rechtmatigheid daarvan. AGF-Primeur en auteurs zijn niet aansprakelijk voor schade in verband met gebruik van (redactionele) informatie en de inhoud en vormgeving van advertenties. Ondanks de vele zorg die aan deze uitgave is besteed, kunnen er fouten voorkomen. Onze excuses hiervoor. Wij willen allen hartelijk danken die aan het tot stand komen van deze uitgave heeft meegewerkt. In het bijzonder danken wij God die kracht en wijsheid geeft.

Drukkerij: Veldhuis Media BV, Raalte

AGF Primeur 2 • 2022

152

Waar we goed in zijn: Verpakken van Flexibele zakken, MAP trays of flowpacks ed. in alle vormen en maten volledig automatisch op hoge snelheid horizontaal en/of verticaal geplaatst in Amerikaanse vouwdozen, kartonnen trays, kratten of BDU’s/rolcontainers.

CPS Case Packing Systems

Industrieweg 24

6039 AP Stramproy

Tel: +31(0)495 566600

Primeur 2 | 2022

Articles inside

Apps en gadgets

Dick Pijpers schrijft 100ste column

Met intelligente lijnbesturing nog efficiënter verpakken

Dick Pijpers: Tomatillo

“Ieder jaar is weer anders, je kunt gewoon geen 5-jaren prognose maken”

Betrouwbare partner in snel veranderende markt

“Hoe kunnen bestaande machines meer flexibiliteit en capaciteit opleveren?”

“Uireka bundelt de krachten van de keten om oplossingen te vinden voor concrete problemen”

“Uien moet je voelen en ruiken, zeggen ze weleens”

“Wie een zoete ui heeft geproefd, komt terug”

West-Vlaamse uien van farm to fork

Veel van het uienzaad ter wereld wordt vermeerderd in Zuid-Afrika

Dutch Seaweed Group wil wereld een beetje beter maken met smaakvolle zeewier binnen handbereik

“In de afgelopen 3 jaar is het areaal nieuwe aardbeienrassen in Huelva vrij snel gegroeid”

Brexit zorgt voor kleine verschuiving bij import verse groenten en fruit in het Verenigd Koninkrijk

Hoe is het met: Sjaak Baars

“De nieuwe hygiënecode: een harnas vol flexibiliteit”

TLR neemt intrek in ultramodern laboratorium op Dutch Fresh Port

De gevolgen van een recall

Hoe veilig zijn bewerkte AGF-producten voor listeria?

Nevenactiviteit: Fruitbedrijf Van Rossum

“Het zijn geen handen waar je mee werkt maar harten en hoofden”

Waarde toevoegen door verspilling tegen te gaan

“Ook telers, importeurs en keurmeesters kunnen in de toekomst aan de slag met het non-destructief meten van de kwaliteit van groenten en fruit”

“Klant zat geen dag zonder Aziatische groenten”

Nutri-Score: Verwarrend of hulp bij gezonde keuze?

“Turkse handel is een mooie aanvulling op ons exotenassortiment”

Social Media: Wat doet Berrybrothers op social media?

Afrika heeft steeds meer en beter biologisch fruit te bieden

Column Jan Robyn

Directe zeeroute Mexico – Rotterdam nu echt van start?

“Sorteren op volume in plaats van afmeting of gewicht”

Ecuador zet in op duurzame bananenteelt

Column Juglen Zwaan

“Stop met vertragen en maak die banaan 100 procent duurzaam”

“Importeurs staan te springen om iets beters met de bananen te doen dan ze te laten vernietigen”

Hoelang nog een banaan voor minder dan een euro?

De Groot Fresh Group Kostprijs bananen flink gestegen

“Er moet een aanvaardingsproces zijn dat de bananen wat duurder worden”

“Logistiek is van A naar B met alle schakels ertussen, het mooie is dat wij al die schakels kunnen aanbieden”

“We hebben nog groente en fruit, maar dat is minimaal”

Bloedlekkere sinaasappelen

Wetenschappers laten erwten sneller groeien door elektroshocks

De (nabije) toekomst van de tuinbouw vraagstukken en enkele (voorzichtige) antwoorden

“Kansen te over voor biologisch hardfruit”

Column Rob Baan

“Tegen de nieuwe iPhone 13 kan een sperzieboon natuurlijk niet op”