Begeleiden van sporters en gasten
Maak een mindmap over overbelasting. Zorg dat je mindmap er aantrekkelijk uitziet. Gebruik foto's, illustraties, kleuren, kreten. Wees creatief! Tip: je mag internet gebruiken als je meer informatie wilt opzoeken.
Energiesystemen
k op st yr en ig ht be Co Bo eld nc om n ep og t be n ro iet ep d so efi nd nit er ief w . ijs
Energie is nodig om te kunnen bewegen, om te groeien, om de lichaamstemperatuur op peil te houden en om de organen te laten werken. Voor iedere inspanning die je verricht, is energie nodig. Het lichaam kan op diverse manieren de nodige energie leveren. Aerobe energielevering Het lichaam levert energie met behulp van zuurstof. Dit gebeurt bij inspanningen die niet zo intensief zijn en lang duren. Denk aan een fietstocht of flinke wandeling. Het aerobe energiesysteem begint meteen bij het begin van de inspanning te werken. Deze vorm van energie heeft wel ongeveer twee minuten tijd nodig om op gang te komen. Die tijd hebben het hart, de longen en de bloedsomloop nodig om zich aan te passen aan de extra vraag naar energie.
Anaerobe energielevering Het lichaam levert energie zonder zuurstof. Dit gebeurt bij intensieve inspanning, zoals een krachttraining of duurloop. Bij deze manier van energielevering kan melkzuur ontstaan. Melkzuur of lactaat is een afvalstof. Je proeft het in zure melk. Bij zware inspanning kan melkzuur zich ophopen in de spieren. De anaerobe energielevering kun je weer onderverdelen in anaeroob a-lactisch en anaeroob lactisch. Anaeroob a-lactisch is energielevering zonder zuurstof en waarbij geen melkzuur aangemaakt wordt. Deze energie gaat werken bij intensieve inspanning korter dan twintig seconden. Denk bijvoorbeeld aan speerwerpen, kogelstoten en korte sprint.
Bij Anaeroob lactische energielevering speelt zuurstof geen rol, wel kan er melkzuur ontstaan. Deze energie gaat werken bij intensieve inspanning van twintig seconden tot twee minuten. Denk bijvoorbeeld aan loopafstanden 200 tot 400 meter en snelle intervalacties bij teamsporten.
Te
Bij overmatige inspanning kan het gebeuren dat er niet op tijd voldoende energie geleverd wordt. Dan kan bij het anaerobe lactische energiesysteem de afvalstof melkzuur niet snel genoeg onschadelijk gemaakt worden. Zo treedt verzuring op, doordat melkzuur zich ophoopt in de spieren. Belasting en belastbaarheid staan niet meer in een goede verhouding tot elkaar. Gebeurt dit, dan moet je het prestatieniveau aanpassen en overgaan op een rustigere en minder intensieve inspanning. Lees meer in Verdiepingsstof - Energiesystemen.
C
Verdiepingsstof - Energiesystemen
Opdracht 5 Energie in schema Vul het volgende schema in:
124
