Hafızalarımız mükemmel değildir. Zaman zaman bilgiyi kodlama da zaman zaman da doğru olarak geri getirmede yetersizlik yaşarlar. Biliş(kavrama), bilgileri organize etmemize imkan verirken aynı zamanda davranışlarımızdaki ve yargılarımızdaki hatalardan da sorumludur. Bu bölümde insanları etkileyen kavrama yanılgılarından bahsetmeye çalışacağız. Kavrama yanılgıları, kavrama süreçlerinin uygunsuz kullanımından dolayı belleğimizdeki veya muhakememizdeki hatalardır.
Doğruluğu Tehdit Eden Biliş(Kavrama) Süreçleri İle İlgili Özet Bilgi Kaynak İzleme: Belleğin kaynağını doğru şekilde tanımlama kabiliyetidir. Dezavantajı; Kaynak hakkındaki belirsizlik yanlış yargılara sebep olur. Çalışmalar, fantezi eğilimli insanların kaynak izleme hatasına düşmeye daha yatkın olduğunu göstermiştir. Bilginin kaynağını unutacak kadar uzun bir zaman geçince davranışlarımızın değişmesi uykucu etkisi olarak nitelendirilir.. Doğrulama Hataları: Mevcut anıları, onlara zorluk çıkaran ve doğruluğunu sorgulayan diğerlerine göre doğrulamaya ve onaylamaya meyilli olma durumudur. Dezavantajı; İnançlar bir kere yerleştiği zaman onları değiştirmek zordur. İşlevsel Sabitlik: Şemaların bizi yeni ve geleneksel olmayan bilgileri kullanmaktan alıkoyduğu zaman ortaya çıkan durumdur. Dezavantajı; yaratıcılık, geleneksel olanın çok fazla kullanılmasından dolayı bozulabilir. Yanlış Bilgi Etkisi: Yeni fakat yanlış bilgi var olan doğru bilgiyi etkilediği zaman bellekte hatalar oluşur. Dezavantajı; örneğin; polis tarafından sorguya tabi tutulan tanık, suç mahallinde gözlemlediklerine dair hatırladıklarını değiştirebilir. Kendine Aşırı Güven: Anılarımıza ve yargılarımıza olması gerektiğinden daha fazla güvenme. Dezavantajı; örneğin; tanık, hatırladıkları yanlış olsa bile şüpheliyi doğru tespit ettiğinden emindir. Göze Çarpma: Bir uyarıcı (renkli, hareketli vb.) dikkatinizi çekiyorsa onu hatırlamaya daha meyilli oluruz. Dezavantajı; kararlarımızı , diğer bilgi verici tüm olayları göz ardı edip tek bir göz alıcı olaya göre vermek.. 126
