Primeur 1 - 2022 by AGF Vormgeving

Onafhankelijk vakblad voor de agf-handel

januari 2022 36ste jaargang

In dit nummer :

Wintergroenten, Bio & Automatisering

Van vers naar digitaal in 3 seconden van inkoop tot verkoop sectoroplossing flexibel snelle service & support diversiteit koppelbaar management dashboards ondersteuning bedrijfsprocessen

SALES TRAJECT

IMPLEMENTATIE

NL | +31 76 201 14 02 www.profix-it.nl

GO-LIVE

BE | +32 3 246 20 01 www.profix-it.be

Opkoop en verkoop gebruikte pallets

Nieuwe pallets, kisten en boxen

03 04 05

Vestigingen Helmond

Totaalpartner in Pallets

Moerdijk Noord-Holland

Betrouwbare levering met eigen transport

Rotterdam Sas van Gent

ISPM-15 gecertificeerd

Bel ons

WhatsApp ons

+31 168 357 010

+31 648 000 000

E-mail ons

Bezoek ons

info@palletcentrale.nl

www.palletcentrale.nl

THE BEST IN THE NETHERLANDS

FAIR ORGANIC FRUIT & VEGETABLES PRODUCTIONS We are a young and ambitious company with a passion for organic fruits and vegetables. Our productions are fully organic and globalgap certified (incl. a GRASP module or SMETA) WWW.TOFFBV.NL T.O.F.F. B.V. Gebroken Meeldijk 52 Barendrecht sales@toffbv.nl +31 85 070 4572

6 Visie

“Wij proberen anders te denken, want we zien dat we eigenlijk een slag missen en dat is de slag naar de consument toe” Rients van der Wal, Organto Foods

Marktsituatie wintergroenten wisselend

“Marktsituatie rode en witte kool geeft een prettig uitgangspunt”

“Uitblijven winter heeft invloed op preimarkt”

“Afzet rode bieten loopt lekker door “

“Vraag naar pastinaak en schorseneren blijft achter”

Tuindersbelang Fossa Eugenia

Stam-Schaap Agro

Aspergeboerderij Friesen

“Hoge opbrengst wortelen beïnvloedt markt, maar vraag trekt aan” Group Verduyn

“Iets hoger prijsniveau van spitskool kan makkelijker worden vastgehouden” TB&S

“Naar verwachting stabiele prijzen voor spruiten”

109 Special: Automatisering

Thema: Wintergroenten

“Witloofmarkt gebaat bij meer balans”

”We verkopen elk jaar meer knolselderij”

“We willen de knolselderij graag promoten”

Wortelen schrappen of schillen?

Jeroen van der Laan

111 “Wanneer je als bedrijf gehackt wordt, dan ga je dat niet van de daken schreeuwen. Maar eigenlijk zou je dat wel moeten doen” Johan in ‘t Veld

113 Digitalisering neemt een vlucht met GreenCommerce Apps 114 “Dankzij onze app worden de vrije telers nog vrijer” Bart Keizers

116 “Aan Nederlandse kant komt er schot in de zaak, aan Britse zijde hebben we er nog geen vat op” Stratech

118 “Tijd besparen is geld besparen met de RPA-oplossingen” Rick Rebergen over RPA:

121 “Software sluit het beste aan bij bedrijven waar iets gemaakt, verhandeld of getransporteerd wordt”

André Noordhoek

109 “Wie zijn fust goed beheert, moet nauwelijks bijkopen of grotere voorraden bijhouden”

Primalof

Hans de Wit

124 “Met QR en RFID linken wij elke punnet aan een teler”

Rodeno

Jeroen Swolfs

Apio Snacks

126 “Ze maken de vertaalslag tussen de hectiek van alledag naar een eenvoudig te gebruiken softwarepakket” John de Coo

“We kunnen de biologische producten uit eigen teelt straks jaarrond aanbieden”

Jurgen van ‘t Hoff

Extra: BIO

“Biologische Topaz tot in de zomer beschikbaar dankzij warmwater-behandelingsunit” Andreas Kreuzwieser

Na uien en aardappelen ook jaarrond biologische pompoenen

“Zoals de markt voor biologische AGF 20 jaar geleden was, zo is die van de vegan AGF nu” Jeffrey Moret

“We benaderen bio als een aparte productgroep” Oxin Growers

Biologische paprika uit Israël zoekt het westwaarts

36ste jaargang • januari 2022

Inhoudsopgave 4

Indiase telers vergroten kansen met export naar Europa

De val van de Turkse lira Muhammet Cakir

“Met prijs, smaak en continuïteit is nog veel winst te halen” Daan van der Giessen

Vers fruit blijft weken goed in eierdoos

“Kwaliteit moet goed zijn, maar opbrengst staat voorop”

De “koning der koningen” in de bananensector kan 2 kilo wegen

België raakt steeds meer bananenhandel kwijt

AGF-flitshandel, hoe pakt Gorillas het aan?

Wetenschappers laten erwten sneller groeien door elektroshocks

Voedingsdeskundigen bevelen peren aan voor de gezondheid van mannen

Consumptie van groenten verbetert de botgezondheid

“Telers engineeren hun zonnepaneelsysteem zo dat ze nagenoeg niet terug gaan leveren” Sander Noordermeer

Cocktail met bietensap het nieuwe wapen tegen malaria?

Nederland brandt zich lelijk aan het gas

In een half uur van Amsterdam naar Barendrecht

AGF-verpakkingen van de toekomst: kunststof of papier?

Peelsphere: Biomateriaal gemaakt van fruitafval en algen

Duurzame, biologisch afbreekbare glitter gemaakt van cellulose uit planten, fruit en groenten

“Schaf het woord groente af” Adjiedj Bakas

“Als er geen afzet voor Florida grapefruit is, dan importeren we het natuurlijk niet” Ton Feelders

Druiven, superfood voor de immuniteit en gezondheid van de hersenen

Het imago van de avocado

Mercedes-Benz Vision EQXX heeft stoelen van paddenstoelenleer

100 Piepers per post: direct van het land in de pan

Nederlandse groenten- en fruitexport stagneert

Op het nippertje een nieuw record

104 Winkelconcept voor de toekomst zet in op geëmancipeerde klant met winkelmand

Wit-Russische importban treft perenexporteur

“Importeur is gedwongen op eigen kracht strijd aan te gaan” Milovan Milosevic

106 Een jaar na Brexit – Hoe ver staat het VK?

Vaste rubrieken 14

AGF-ster: Geert Horsten

Hoe is het met: Gert Blaauw

Column: Hans Borsboom

102 Geswitcht: Jurgen Duthoo

Colomn: Jeroen van de Weerd

128 Dick Pijpers: Mierikswortel

Wat doet SFI op social media?

129 Inventaris: Jan Verkerk

Nevenactiviteit: Peter Verhage

130 Apps en gadgets

Colomn: Juglen Zwaan

132 Primeur 25 jaar geleden

AGF-er buitenland: Cédric Geens

PietPraat Een nieuw jaar, een frisse start! Voor u ligt de eerste Primeur-editie van 2022. In het Visie-interview spreekt Organto over het belang om de boodschap rondom het biologische product over te brengen. Overigens nog veel meer over de biologische sector in de rubriek Actueel. Wist u bijvoorbeeld dat er groenten en fruit zijn, die veganistisch worden geteeld? Automatisering blijft een belangrijk thema, eens te meer vanwege de toenemende (arbeids)kosten. We krijgen een kijkje in de keuken van een aantal AGF-specialisten en hebben het onder meer over cyberweerbaarheid. Primeur dook in de wereld van de wintergroenten. Nu is bij uitstek de periode voor een dampende stamppot of smakelijke spruitenschotel. Toch laat de markt voor wintergroenten qua afzet een wat wisselend beeld zien. Toen we elkaar afgelopen jaar voorzichtig af en toe konden ontmoeten, smaakte dat naar meer. Inmiddels zijn veel events weer gecanceld of uitgesteld. Maar wat in het vat zit, verzuurt niet. En al is het niet zoals gebruikelijk in februari, hopelijk is 2022 het jaar waarin we elkaar weer echt kunnen ontmoeten. Pieter Boekhout ps in deze Primeur staat nog een leuke winactie!

AGF Primeur 1 • 2022

Druiven

Thompson Seedless is de belangrijkste variëteit van Transfer Fresh

Nausheen Mirza komt zelf uit een telersfamilie. Haar familie heeft 300 hectare grond en een eigen pakstation in de regio Nashik.

Indiase telers vergroten kansen met export naar Europa Transfer Fresh is teler en verpakker van druiven en granaatappelen in India. Sinds vorig jaar heeft de producent ook een vestiging in Nederland, voor de afzet op de Europese markt. “We helpen de telers om hun visie waar te maken: kwaliteitsproducten verkopen tegen faire prijzen.”

et Indiase druivenseizoen staat op het punt van beginnen als Nausheen Mirza van Transfer Fresh haar verhaal doet. Zij richtte de onderneming in mei 2020 op samen met Tanneke Sophia Von Burg. “Geen logische keuze misschien om in coronatijd een bedrijf te beginnen, maar voor ons juist vanzelfsprekend. Wij geloven in de producten van onze telers en willen hen graag helpen om nieuwe markten aan te boren, zodat ze een eerlijke prijs krijgen voor hun harde werk.” Transfer Fresh is gespecialiseerd in druiven, granaatappelen en uien. Daarnaast verhandelt het bedrijf ook mango’s uit India en dadels uit Saoedi Arabië.

VAN EN VOOR FAMILIE De AGF-sector is operationeel manager Nausheen niet vreemd. Ze komt uit een telersfamilie. “We hebben zelf 300 hectare

AGF Primeur 1 • 2022

Hier worden veel druiven geteeld voor de Europese markt.”

De telers van Transfer Fresh produceren al ruim twintig jaar druiven, maar hebben geen van allen ervaring met export naar Europa. Nausheen: “Onze telers hebben ontzettend veel kennis van de teelt, techgrond en een eigen pakstation in de regio niek, transport, verpakken, MRL’s, enzoNashik. Naast de producten van mijn eigen voorts. Ze zijn ook goed op de hoogte van familie, verhandelen we ook de produc- wat er speelt. Zo worden de producten ten van andere telers die zich bij Transfer bijvoorbeeld al steeds vaker duurzaam Fresh hebben aangesloten. Gezamenlijk verpakt. Sowieso zijn alle gewenste vertelen zij zo’n 125.000 hectare druiven. De pakkingen mogelijk, denk aan punnets, helft daarvan komt uit het district Nashik. cartons, pouches en papieren pouches. Uitdagingen zijn er vanzelfsprekend ook voor de nieuwbakken handelsonderneming. Zo ervaart ook Transfer Fresh de gevolgen van de hoge zeevrachtkosten. Hans houdt de prijzen nauwlettend in de gaten en heeft de indruk dat de prijzen stabiliseren. “Dit zou betekenen dat de retailprijzen niet noemenswaardig zullen stijgen voor aankomend seizoen en dat geeft vertrouwen. Daarnaast hebben ook onze telers te maken met stijgende productiekosten, zoals verpakkingsmateriaal wat steeds duurder wordt. Het scheelt wel dat we alles

in eigen beheer doen.” Kansen ziet Transfer Fresh vooral op gebied van technologie; het familiebedrijf heeft een achtergrond in de ICT. “Consumenten zijn bewuster gaan eten, willen weten waar het product vandaan komt en hoe het geproduceerd wordt. Eerlijk en transparant staat bij ons voorop. Het heeft onze aandacht om hier meer mee te gaan doen. Daarnaast zijn we nog op zoek naar logistieke businesspartners, ter uitbreiding en verbetering van onze handelsstromen.”

onderneming vooral bezig met marketing en relatiebeheer.

VERSCHUIVING NAAR SEEDLESS VARIËTEITEN Het Indiase druivenseizoen in India loopt van eind december tot eind april. De druiven van Transfer Fresh zijn sinds begin januari beschikbaar met Thompson Seedless als belangrijkste variëteit. Dit seizoen zijn er ook voor het eerst kleine volumes Crimpson en Red Globe verkrijgbaar. “De komende jaren zetten we met name in op de seedless variëteiten”, laat Hans weten. “Kenmerkend voor Indiase druiven is dat ze traditioneel een hogere brix hebben vanwege het gunstige klimaat, een relatief langere shelf life hebben en aantrekkelijk in prijs zijn. Daarnaast voldoen Indiase druiven vaak beter aan de MRL’s dan bijvoorbeeld Zuid-Amerikaanse. Dit Sonaka wordt ons tweede seizoen vanuit NederOok hebben we alle benodigde certifica- land, en we hebben inmiddels al weer ten in huis om te mogen exporteren naar meer ruimte kunnen creëren voor afzet. Europa. Wij verzorgen voor hen de afzet, Dit stemt positief voor de toekomst.” zodat zij nog meer kunnen focussen op het product en de verdere ontwikkeling van Ook de uien en granaatappelen uit India de sector. Met Transfer Fresh willen we komen uit de regio Nashik. Indiase uien een bestendige en duurzame positie ver- zijn jaarrond beschikbaar, mooi roze van krijgen in de Europese markt. Helaas wor- kleur en sterk van smaak. Ze worden vaak den telers maar al te vaak verwaarloosd gebruikt in curry’s en sauzen. De granaaten uitgebuit, omdat ze niet beter weten. appelen uit India zijn over het algemeen Dit motiveert ons om gelijke kansen te cre- groter dan de Europese en Turkse graëren, met eerlijke handel en faire prijzen.” naatappelen, hebben een hogere brix en zijn concurrerend in prijs. Ook de Indiase “Dat wij deel uitmaken van een familie- granaatappelen zijn jaarrond beschikbaar. bedrijf, veel kennis in huis hebben en dat Vanaf maart tot eind juni heeft de hanwat de klant wil in balans is met wat wij delsonderneming ook mango’s uit India kunnen, maakt onze positie sterk. Dat wij beschikbaar. De Alphonso mango behoort daarbij niet afhankelijk zijn van tussen- naar eigen zeggen tot de lekkerste manschakels is vanzelfsprekend een groot go’s ter wereld. Daarnaast behoren dadels voordeel. Onze producten worden waar uit het Midden-Oosten tot het vaste assormogelijk rechtstreeks vanaf het land van timent. Om jaarrond levering te garandeherkomst afgeleverd bij de klant. Daar pas- ren worden de producten uit India aangesen we onze prijzen op aan,” vult Hans von vuld met druiven, uien en granaatappelen Burg haar aan. Hij is de oom van mede-op- uit Egypte en uien uit Nederland. richter Tanneke en houdt zich binnen de

De producten van Transfer Fresh vinden veelal onder private label hun weg in het retailsegment. Belangrijke Europese bestemmingen zijn Nederland, Denemarken en ook Spanje en het Verenigd Koninkrijk. Vanuit India exporteert het familiebedrijf bovendien rechtstreeks naar Saoedi-Arabië. “We focussen vooral op kwaliteit,” vertelt Nausheen. “Momenteel krijgen we geregeld aanvragen van telers die zich bij ons aan willen sluiten. Er is ruimte voor uitbreiding, maar dat kan alleen als ze voldoen aan onze kwaliteit. De toekomst ziet er in elk geval veelbelovend uit. We verwachten nog veel meer telers te kunnen helpen, daar doen we het uiteindelijk voor.” (CH)  nausheen@transferfresh.com

Q U O T E S “Vanaf januari is mijn agenda leeg en start ik mijn sabbatical. Een gek idee, maar het voelt goed!” Fred Kloen van OTC Organics licht in een brief aan relaties zijn afscheid toe

“Zeker internationaal is er echter een trend gezet van grote retailers die langjarige afspraken maken met partijen.” Steven Martina van The Greenery op BNR nieuwsradio

“Voor mijn vader was hij iets te vlot, maar ik stelde voor om die ‘praatjesmaker’ eens uit te nodigen voor een gesprek.”

Martine Reijngoudt ging met Edwin Denissen van MDE Automation in zee voor een revolutionaire witlofverpakkingslijn

AGF Primeur 1 • 2022

Visie

Rients van der Wal (Organto Foods) over de marktpositie van bio-AGF:

“Wij proberen anders te denken, want we zien dat we eigenlijk een slag missen en dat is de slag naar de consument toe” Groeien kan soms hard gaan, ook in de biologische sector. Dat bewijst Organto Foods, dat vorig jaar weer een verdubbeling van de omzet realiseerde en de ambitie uitspreekt om op termijn wereldwijd marktleider te worden op het vlak van afzet, concepten en merkbekendheid van biologische AGF. Met een totaalpakket verse producten met uiteraard aardappelen, uien, groenten, fruit, tropisch fruit, zachtfruit en kruiden.

rganto is een relatief jong bedrijf. Het Joseph Riz en Jeremy Kendall, respectiewerd opgericht in 2016 en is een beet- velijk voormalig oprichter en oud-CEO van je een vreemde eend in de bijt. “We zijn een SunOpta. Ik run Organto samen met Steve beursgenoteerd bedrijf in Canada met op Bromley, die ook 15 jaar aan het roer heeft dit moment haar operationele en commer- gestaan bij SunOpta. Naast mijzelf zijn er ciële activiteiten in Europa,” legt co-CEO nog twee Nederlanders met tonnen ervaRients van der Wal uit. “Door die beurs- ring aan boord: Joost Verrest, een specianotering hebben we een enorm stevige list op het vlak van waardecreatie en marbedrijfsstructuur. En we hebben een hele keting, en Gert Jan van Noortwijk, expert mooie board of directors met ontzettend in commodity trading. We zijn vooralsnog veel kennis en kunde. Veel van onze men- een relatief kleine speler in de sector, maar sen hebben jarenlange ervaring opgedaan de knowhow van ons menselijk kapitaal is in SunOpta, een eveneens beursgenoteerd enorm en heel nuttig om een snelle groei bedrijf in biologische ingrediënten en te bewerkstelligen in een markt met voormalig eigenaar van Tradin Organic. steeds veranderende condities.” Zo zijn we gezegend met de inbreng van

AGF Primeur 1 • 2022

ROTSVAST GELOOF IN HET PROJECT Wie in de board zit, wordt niet betaald, maar heeft wel opties in het bedrijf. “Dat betekent dat al die mensen echt geloven in de kansen die Organto ziet in de markt. We zouden graag een soortgelijk parcours afleggen als SunOpta, een bedrijf waarvoor de begincondities een beetje dezelfde waren als de onze en dat voor haar groei een strategie hanteerde die ook wij willen bezigen. SunOpta begon in de biologische ingrediëntenindustrie immers in een sterk gefragmenteerde markt. Ons werkterrein, de markt voor verse en verwerkte biologische groenten en fruit, is dat eveneens. En SunOpta is in 15 jaar tijd gegroeid van een omzet van rond de € 30 miljoen naar anderhalf miljard euro, deels door eigen groei, maar ook door overnames te doen. Daar spiegelen wij ons aan.” OVERNAMES Een overname, zoals bijvoorbeeld die van Beeorganic of Fresh Organic Choice, gaat niet alleen om een verhoging van de omzet, maar ook om het uitbreiden van het pro-

ductassortiment en het binnenhalen van knowhow. “Voor een onderneming die wil doorgroeien naar een totaalaanbod van biologische AGF, is de overname van een prachtig en gespecialiseerd bedrijf als Beeorganic een godsgeschenk,” maakt Rients duidelijk. “Want om zelf van nul bepaalde producten te ontwikkelen en in de markt te zetten, moet je eerst bergen werk verzetten. Je moet alle producteigenschappen leren begrijpen en je telers goed leren kennen. Dat kan jaren kosten. Maar bij een overname heb je direct een heel solide basis waaruit je verder kan gaan acteren. Beeorganic is sinds 2003 een fantastisch mooi verhaal met een heel competente leiding en onder meer twee telers in de Dominicaanse Republiek, de juiste service providing op het vlak van rijping, een perfect werkende strategie en een geconsolideerde klantenkring. Toch is de allergrootste fout die je kan maken bij een overname te denken dat je op het moment dat je een bedrijf hebt gekocht, alles in de pocket is. SunOpta heeft bijvoorbeeld een 45-tal bedrijven succesvol geïntegreerd,

maar niet elke overname was bij aanvang een onverbloemd succes. Ze hebben door de jaren heen veel geleerd en daar willen wij mee van profiteren.”

BEHOUD VAN DE EIGENHEID “We kopen een bedrijf, omdat het succesvol en winstgevend is, en net daarom laten we het zichzelf zijn na de overname. We brengen geen grote veranderingen aan, integendeel. We laten het bedrijf zo veel mogelijk in haar eigen kracht en met de eigen bedrijfsnaam. Het krijgt bovendien een breder draagvlak op het gebied van financiën, boekhouding, marketing en markttoegang. Bij een overname kopen wij geen meerderheidsbelang van 51%, maar direct van 100%. We kiezen voor een totale synergie tussen het overgenomen bedrijf enerzijds en het moederbedrijf en de andere dochterbedrijven anderzijds. De overgenomen partij krijgt aandelen in het moederbedrijf, waardoor alle neuzen binnen de grote organisatie in dezelfde richting komen te staan. Het maakt dan niet uit welk van de bedrijven precies de

meeste bananen verkoopt, want uiteindelijk werken we allemaal voor dezelfde profit & loss.”

AVOCADO Organto begon met de import van peultjes uit Latijns-Amerika. Nu biedt het op de Europese markt vooral jaarrond bio-avocado’s, gember, bananen en kruiden aan. “We zijn ons ook aan het ontwikkelen op het vlak van mango en limes. Aan de andere kant zijn we heel erg bezig met concepten van toegevoegde waarde, zoals vers gesneden fruit en to-go-varianten. Ook Nederlandse appelen en peren zitten in ons assortiment. We gaan eigenlijk best wel breed.” Avocado maakt 30% van de omzet van het bedrijf uit. De Hass-avocado’s van Organto komen uit Latijns-Amerika, Noord-Afrika en zuidelijk Afrika. “We kijken niet zozeer naar Kenia of Tanzania, want de footprint van een bepaald product is erg belangrijk voor ons en bij Oost-Afrikaanse avocado’s zitten er op dat vlak echt wel wat uitdaginAGF Primeur 1 • 2022

Visie

gen in de logistiek. Van avocado’s invliegen B2B-communicatie. Maar uiteindelijk ben ik bijvoorbeeld totaal geen voorstan- moeten we de consument meekrijgen om der. En daarenboven is kleinschalige teelt het product een bepaalde waarde mee te best wel lastig op het vlak van kwaliteit. In geven. Nu is het enige onderscheid in het Peru en Colombia kunnen we daarentegen schap tussen een bio-avocado en het consamenwerken met eerder grootschalige ventionele fruit vaak de prijs en de comteeltbedrijven.” posteerbare verpakking. Maar er wordt niets over de voordelen van biologisch BIO KAN NIET ZONDER EEN STERK gecommuniceerd.” VERHAAL Bio is in het totale AGF-aanbod bij de VERPAKKINGSDISCUSSIE gemiddelde retailer in Nederland goed De vraag is hoe je dat verhaal kunt vervoor een aandeel van 4 à 6%. “Het leeu- tellen in een tijd waarin steeds minder wendeel van de verkoop zit hem in worte- verpakking de trend is. Verpakking is van len en gember, een snelgroeiend product,” oudsher hét middel om de communicatie weet Rients. “De wil om over te schakelen met de consument tot stand te brengen. op meer bio is er wel, maar heel veel par- “In onze optiek kan verpakking heel zeker tijen in de keten worstelen heel hard met als het daadwerkelijk de derving tegen-

“

tellen het verhaal van de teelt, de verwerking, de reis die het product maakt, maar we hebben het ook over de producteigenschappen en wat de diverse consumptiemogelijkheden zijn. Aspecten zoals carbon footprint, veiligheid en gezondheid staan daarbij centraal.”

QR-CODE “Een QR-code an sich is niet innovatief, maar wel de manier van storytelling die wij hierachter zetten. 100% transparant en inspirerend. Uniek per product en herkomst. Wij willen bij de retailer het merk in de kijker zetten om die meerwaarde van de QR-code nog te vergroten. Daarom springen wij nog niet op de trein van bijvoorbeeld laserverpakking. Dat is een

We zoeken eigenlijk, om het gekscherend te zeggen, een supermarktketen met lef die gewoon eens wat anders durft te doen

”

hoe je dat precies doet. De sector denkt houdt. Want de carbon footprint van een fantastische technologie, maar kan niet vaak productgedreven, veelal uit gewoon- los product dat uiteindelijk niet geconsu- op elk product en ik moet nog het eerste te en traditie. Wij proberen anders te meerd wordt, is veel groter dan die van bedrijf zien dat een QR-code kan laseren. denken, want we menen dat we eigenlijk een verpakt product dat wél geconsu- Die QR-code is echt essentieel om ons vereen slag missen en dat is de slag naar de meerd wordt. Dat zijn zaken die we aan de haal te kunnen doen. Omdat de meeste consument toe. In het supermarktseg- consument moeten gaan uitleggen. Onze traditionele retailers onze producten en ment, dat sterk private label gedreven is, kruiden kunnen niet zonder verpakking onze aanpak nog als een niche beschoukomt de boodschap rond het biologische en voor komkommers is een stukje folie wen, zoeken we eigenlijk, om het gekscheproduct niet over, ook al is dat, naast de ook heel nuttig. Maar als er geen verpak- rend te zeggen, een supermarktketen met productbeschikbaarheid, wel een van de king nodig is, werken wij graag met enkel lef die gewoon eens wat anders durft te belangrijkste drijvers achter de groei van composteerbare stickers die voorzien zijn doen,” gooit Rients een lijntje uit. Naast de bio-categorie.” van een QR-code, waarbij de consument een sticker met een QR-code die zijn stopdan digitaal toegang krijgt tot het unieke ping power uit de kleur en de grootte haalt, Rients vertelt dat er, om de groei te producten sourcespecifieke productpas- maakt Organto voor de marketing en combewerkstelligen in het bio-segment, nood poort van een bepaalde groente of fruit. municatie ook gebruik van geo-targeting is aan een merkgedreven aansturing in En zo gaat een hele wereld open: we ver- (online-mediacampagnes voor potentiële combinatie met een verhaalopbouw rond klanten die in de buurt van een bepaald product, teelt en logistiek. “De vraag is verkooppunt wonen) en ouderwetse hoe zichtbaar dat mag zijn in het schap. in-store reclame. In Europa heb ik voor AGF eigenlijk nog geen bio-merk gezien waarbij de retailer EUROPESE GREEN DEAL het merk echt uitlicht. Voor alle andere Tegen 2030 wil de EU 25% van het landproductcategorieën nemen grote levebouwareaal biologisch. Organto is heel ranciers als Unilever en Procter & Gamble blij met deze target, ook al is het bedrijf in schapruimte in beslag voor hun talrijke de eerste plaats sterk in import van biomerken. Daar willen wij naartoe met ons logische AGF. “Wat de import van biologimerk I AM Organic. En wat de verhaalsche producten betreft, moeten we toch opbouw betreft is er in onze sector fanenkele misverstanden uit deze wereld tastische communicatie, zowel voor conkrijgen. Zo kan de carbon footprint van ventioneel als bio, alleen is het wel vaak een vers geplukte appel uit het zuidelijk

AGF Primeur 1 • 2022

halfrond uiteindelijk toch lager liggen dan die van een lokaal geteeld exemplaar dat al maanden in de opslag heeft gelegen. Het is zo belangrijk om dergelijke feiten te achterhalen én die te vertellen aan de consument. Ondanks het feit dat wij momenteel sterk importgericht zijn, juichen wij de visie van de Europese Commissie uiteraard toe. Maar om 25% van je areaal biologisch te maken, moet je ook 25% van je schap biologisch krijgen. En daar kan het schoentje soms weleens wringen. Vele telers moeten dikwijls hun bio-fruit als gangbaar product afzetten, omdat het op bepaalde momenten stokt aan de vraagzijde. En omdat retailers met hun private labels ook in bio het spel van vraag en aanbod zo hard spelen, gaat de prijs vaak naar beneden. En met een lagere prijs, daalt het inkomen van de teler en wordt de transitie van gangbare teelt naar bio alleen maar lastiger. Daarom is het zo belangrijk dat de Europese Unie dit soort uitspraken doet. Zulke doelstellingen kun je alleen maar realiseren als de idee echt ketenbreed én door de politiek gedragen wordt. Door deze target zo te stellen, gaan er zeker zaken in beweging komen.”

verse groenten en fruit, maar ook kanten-klare producten zoals stamppotten en fruitsalades. Onze bedrijfsstructuur, onze voorkeur voor uitbreiding via overnames en onze vraaggerichte bedrijfsfilosofie laten ons toe heel breed te kijken richting een totaalconcept van biologische AGF. Zo biedt convenience nog heel wat kansen in de biosector.”

UITDAGINGEN Kansen genoeg voor het bio-segment, maar de uitdagingen zijn ook niet mis. “De grootste uitdaging momenteel – en dat geldt niet alleen voor ons bedrijf – is dat de AGF-markt niet meer flexibel is. 70% van alle groenten en fruit wordt normaal in de retail verkocht. Voor de resterende 30% zijn er de groothandelsmarkten en de foodservice, en die verkoopkanalen zijn echt wel een ventiel. Ze zorgen voor een evenwicht tussen aanbod en vraag. In coronatijd is dat 30%-segment te vaak aan en uit. Retail is een fantastisch kanaal, maar flexibiliteit is er ver te zoeken. Niet alleen omdat je er eerst binnen moet zien te raken, maar omdat de logge planning niet toestaat kort op de bal te spelen. Wil een supermarkt substantieel meer FAIRTRADE EN BREED ASSORTIMENT product op een gegeven moment, dan Bio is de absolute voorwaarde binnen het heb je dat soms niet direct voorhanden merk van Organto, maar ook de Fairtra- in je teelt. Of heb je als teler net wel veel de-certificering is een stip op de horizon oogst, dan wil de retail de volumes niet, waar het bedrijf naartoe wil. “In sommige supply chains hebben we dat al geïmplementeerd, in andere moeten we dit sociale aspect nog ontwikkelen. En dan hebben we het niet alleen over de teelt, maar over alle fases in de keten. En voor al onze producten, waarvan het assortiment steeds breder wordt: we leveren

omdat ze niet in hun programma’s zitten. De supermarkten zijn een essentiële partner in onze toeleveringsketen, alleen zou ik graag meer intensieve samenwerking willen zien tussen de retailers en onze sector. Dat zou de flexibiliteit ten goede komen en voordelen bieden aan teler, handelaar, supermarktketen én consument. Daar moeten we naar toe.”

TOEKOMST De afzet van Organto, met een jaar op jaar sterk groeiende omzet, speelt zich af op de Europese markt, terwijl de beursnotering in Noord-Amerika zit. “Ik verwacht wel dat we in de nabije toekomst middels een overname actief zullen zijn op de Noord-Amerikaanse markt. Dat is erg interessant, omdat er heel weinig in bio gespecialiseerde partijen actief zijn op beide continenten. Telers kunnen zeker hun voordeel doen met de verschillende voorkeuren van deze twee sleutelmarkten wat betreft maatvoering, verpakkingsformaten en afzetvensters. En de Europese markt kan leren van de Amerikaanse retailconcepten en vice versa,” kijkt Rients al vol vertrouwen de toekomst tegemoet. (PB/ PDC)  Rients.vanderwal@organto.com

AGF Primeur 1 • 2022

Economie

Muhammet Cakir (Verita Holland)

De val van de Turkse lira

“Turkse exotentelers wrijven zich nu in de handen” Turkije gaat al enige weken gebukt onder valutaschommelingen. Om de aanhoudende depreciatie van de lira een halt te roepen, kondigde de Turkse overheid onlangs een pakket aan maatregelen aan die het tij moeten keren. Maar het onzekere klimaat, dat mede in de hand wordt gewerkt door een onorthodox monetair beleid (rentedalingen bij inflatie), zorgt ervoor dat buitenlandse beleggers hun geld uit Turkije terugtrekken en de eigen inwoners hun spaargeld proberen om te zetten in euro’s, dollars of goud. Omdat Turkije sterk importafhankelijk is, stijgen de prijzen van vele goederen, zowel van grondstoffen voor de industrie en landbouw als van consumptiegoederen die niet in het eigen land worden vervaardigd. Ook de schulden die vele bedrijven en de Turkse overheid aanhouden in buitenlandse valuta worden met de depreciatie van de munt alleen maar groter.

resident Recep Tayyip Erdogan verdedigt zijn beleid van rentedalingen overigens niet alleen met de islamitische afkeer van rentevoeten, maar bovenal met het argument dat die de Turkse economie tot een productie-economie moeten omvormen door investeringen te stimuleren. Ondertussen wakkeren de duurdere import en de lagere rentevoeten de inflatie aan, wat de koopkracht van de Turken danig aantast. Anderzijds is de zwakke lira dan weer goed voor de export, wat zowel de export van goederen als diensten (lees: toerisme) en bijgevolg ook de werkgelegenheid ten goede komt. De groei van de op export gebaseerde economie (het Turkse groeipad is de laatste tien jaar behoorlijk positief) biedt dan weer wat ruimte voor loonsverhogingen om de inflatie te compenseren.

AGF Primeur 1 • 2022

De economische werkelijkheid is een samenspel van ontzettend veel factoren die rechtstreeks of onrechtstreeks op elkaar inspelen, maar één aspect lijkt toch altijd van essentieel belang: stabiliteit. Want stabiliteit wekt het vertrouwen van de producent, de investeerder én de consument. En dat is nu precies wat er even schort aan de Turkse economie, zo ziet ook Muhammet Cakir van Verita Holland, een AGF-bedrijf waarvan 90% van de handel bestaat uit export van vooral exoten naar Turkije. Hoe houdt een exportbedrijf met Turkije als belangrijkste bestemming zich staande in dit klimaat waarin producten uit het buitenland voor de Turkse burger van de ene op de andere dag duurder worden?

VASTE VERSUS ZWEVENDE WISSELKOERSSTELSEL “Het waardeverlies van de Turkse lira is niet nieuw voor ons, we zijn best wat schommelingen gewoon sinds 2013,” vertelt Muhammet. “Van 2002 tot mei 2013 was de wisselkoers bijna vast. Toen schommelde hij altijd tussen de 2,1 en 2,5 lira voor één euro. Nu staat hij op 15, maar kort geleden tikte hij de 22 aan. Maar dat de koers op zo’n korte tijd een duikeling maakte, is wel opmerkelijk. De devaluatie maakt onze producten duurder en bemoeilijkt onze export naar Turkije. Want de producten blijven hier evenveel kosten in euro’s en ook dat transport van Nederland naar Turkije over de weg in Euro’s betaald wordt en alle zeevrachten met USD, maar omgezet in Turkse lira’s, stijgt de prijs voor onze exoten dus enorm. Als de koers in ons nadeel begint te spelen, dan merk je dat onze export de eerste paar dagen, soms weken, even gas terugneemt.” VOLUME-ARTIKELEN VERSUS SPECIALE EXOTEN “Maar toen Erdogan eind december nieuwe maatregelen afkondigde en de koers naar 12 lira ging, begonnen onze klanten niet meteen meer te bestellen. Ik merk dat wanneer de koers aan het schommelen is, of het nu omhoog gaat of omlaag, de afzet telkens wat minder wordt. We liggen nooit stil, maar de echte volume-artikelen waar je het van moet hebben, zoals bijvoorbeeld ananas, druiven, mango’s, avocado’s, limes, pomelo’s en gember, worden veel minder verladen. De speciale exoten zoals pitahaya, carambola en passiefruit,

maar ook bessen en asperges, blijven we hogere prijzen van importgrondstoffen diging van de maatregelen om de rust te in ongeveer dezelfde volumes verzenden. wegens de depreciatie van de lira en de laten weerkeren, won de lira weer vlug Dat zijn producten die sowieso duurder hyperinflatie doen weer een deel van zijn terrein. Mocht de koers op een gegeven zijn en die over het algemeen gekocht wor- nominale winst teniet. moment stabiel blijven, dan komt het wel den door de welvarende consument. Vaak goed. De markt went uiteindelijk wel aan zijn het zelfs dollarverdieners die dergelij- HET KOMT WEL GOED... de nieuwe waarde en ook het minimumke producten kunnen betalen. Die mensen Als de lira verder blijf depreciëren, dan loon is bijvoorbeeld onlangs stevig opgeleven in Turkije, maar verdienen hun geld krijgt Verita Holland het volgens Muham- trokken om de koopkracht te herstellen.” in dollars. Voor hen maakt de wisselkoers met lastig, maar hij merkt wel op dat de niet zoveel uit.” munt de afgelopen veertig jaar meer dan GARANTIES één keer in waarde is verminderd ten Eind december garandeerde de overheid EIGEN TEELT IN HET VOORDEEL opzicht van andere valuta en de econo- dat het de spaartegoeden die de mensen Wanneer de buitenlandse handel duurder mie er telkens weer in slaagde overeind bij de bank in lira aanhielden geen waarwordt, is de binnenlandse productie in te krabbelen. “In de jaren 90 is de lira vol- deverlies zouden lijden en dat het dus geen het voordeel en grijpt de consument terug gens mij twaalf keer over de kop gegaan. zin had om die om te ruilen in dollars of naar lokale goederen. En dan staat de Soms halveerde de waarde van de ene op euro’s. En de winst die werd behaald bij consumptie van fruit dat niet in het land het uitlenen van spaargeld in lira, werd geteeld wordt, op een laag pitje. “Mensen belastingvrij. “Dat bleek een goede zet. Die eten nu even geen ananas,” weet Muhamaankondiging werd op een dinsdagavond met. “Avocado is er ondertussen wel al na sluitingstijd van de banken bekendgein Turkije. Een jaar of vijf geleden zijn ze maakt. Toen de banken de volgende ochdaarmee begonnen. In het zuiden van Turtend weer openden, begon de koers te kije is het klimaat goed genoeg voor avodalen van 21,8 naar 12,5 in een paar uur cado’s en daar zijn best wel wat percelen. tijd,” herinnert Muhammet zich. Limes hebben ze nog niet, maar ondertussen vind je er wel al zoete aardappelen en RENTEDALINGEN ook wat passiefruit, pitahaya, en een heel Een andere maatregel waar Erdogan op klein beetje mango. Die teelt is heel recent hamert is de daling van de rentevoet. “In en vindt plaats in kassen. Dat product kan vele media wordt die monetaire politiek echter nog niet concurreren met de import afgeschilderd als ingegeven door de Koran. en over het algemeen gaat het dus om eerDaarin staat dat rente verboden is. Erdoder beperkte volumes voor de meeste van de andere dag. Mensen die schulden had- gan zei bij de aankondiging van de maatdie producten. Hoe dan ook, Turkse telers den uitstaan in marken of dollars waren regelen dat hij aanstuurt op een lagere van exoten wrijven zich nu toch even in binnen één nacht gewoon failliet. En als rente, maar dan in de eerste plaats om de de handen. Want als een doos pitahaya’s je als handelaar lira’s kreeg uitbetaald omschakeling van een consumptie-econohier om en nabij de € 20 kost, wordt dat van je klant, maar zelf in marken moes- mie naar een productie-economie mogeop bestemming in Turkije algauw zo’n € ten betalen aan je leverancier, dan redde lijk te maken. Toen een verslaggever vroeg 40 na optelling van 50% invoerrechten, je het natuurlijk niet. Dus als deze situa- of hij naar een nulrente wou evolueren transportkosten en winstmarge. Omgezet tie lang blijft aanhouden, hebben ook wij zoals de Koran voorschrijft, antwoordde naar Turkse lira was dat vroeger 260 lira als exportbedrijf een probleem. Maar of hij dat hij inderdaad een overtuigd moslim toen de wisselkoers op 6,5 stond, terwijl het zo’n vaart zal lopen, betwijfel ik. Als je is, maar dat het verbieden van rente in de die prijs kort geleden klom tot een piek kijkt naar het afgelopen decennium heeft wereld van vandaag niet haalbaar is.” van 860 lira. Dan kan de Turkse teler in de economie het gewoon goed gedaan. plaats van 200 lira gewoon 600 à 700 lira Sinds 2013 is de lira inderdaad in waarde EXPORT MET TOEGEVOEGDE WAARDE vragen.” De Turkse teler doet er zijn voor- gedaald, maar dat was mondjesmaat. Pas Sinds 2012 wil Turkije zich steeds steeds deel mee, maar hij verdient natuurlijk niet in december vorig jaar is het in één keer meer profileren als een productieland en drie keer zoveel als voorheen, want de heel hard gegaan, maar na de aankon- leverancier van exportgoederen met veel AGF Primeur 1 • 2022

Ecomonie

toegevoegde waarde. “Turkije heeft bij- de 2011-2015 gemiddeld 6,9% en in de voorbeeld wel autofabrieken, maar eigen- periode 2016-2020 gemiddeld 3,5%. Voor lijk komt alles vanuit het buitenland bin- hetzelfde tijdskader steeg de inflatie van nen en in Turkije worden de auto’s alleen gemiddeld 7,9% naar 12,5%. In 2021 nam maar geassembleerd. Wat is dan de toege- die dan weer tot 17%. Prijsstabiliteit zal voegde waarde? Nu wil Turkije zelf auto’s, dus nodig zijn om economische groei te vliegtuigen en boten gaan bouwen. Ze zijn bewerkstelligen. ook heel hard bezig met zonnepanelen en lithiumbatterijen voor elektrische auto’s. GROEI AGF-SECTOR BUURLANDEN Maar die fabrieken hebben een lagere ren- Turkije heeft een sterke AGF-sector en te nodig om gunstiger te kunnen lenen en net als Egypte, Marokko en enkele andeinvesteren.” re landen in de regio, zoals Iran, de Kaukasus-landen en ex-Sovjetrepublieken GEOPOLITIEKE SPANNINGEN richt het de blik voor de export ook op de Muhammet hoopt ook dat de geopolitieke Russische markt. Volgens cijfers van het spanningen niet verder oplopen, want dat World Integrated Trade Solution (WITS), zou de weg naar een stabiele wisselkoers een handelssoftware die door de Werelden economische groei kunnen blokkeren. bank ter beschikking wordt gesteld, was Er zijn spanningen (maar ook regelingen) Turkije met een waarde van $ 1,106 milmet de EU omwille van het probleem van jard in 2019 de grootste AGF-leverancier de Syrische en andere vluchtelingen die van Rusland. “Turkije hoeft nog niet zoveel via Turkije de EU proberen te bereiken, concurrentie te vrezen van de buurlanden er is ruzie met Griekenland omwille van van Rusland, denk ik. Turkije heeft het gaswinning en er is onenigheid met de VS voordeel van het klimaat. Ik zie de meeste omwille van Amerikaanse wapenleverin- van die landen niet zo gemakkelijk zoveel gen aan Koerden om de opmars van IS in groenten en fruit telen zoals Turkije dat al Syrië te stuiten. “Het probleem is dat die jarenlang doet. Misschien kunnen ze wel wapens uiteindelijk ook in Turkije bij het kastomaten leveren, maar dan niet in de PKK terechtkomen en ingezet worden winter, want de stookkosten lopen dan te tegen het Turkse leger. Maar kunnen we hoog op. In Turkije heb je in de zomer én de spanningen binnen de perken houden, in de winter productie van tomaten. En al dan denk ik dat de wisselkoers kan stabi- wil Iran de grootste appelproducent ter liseren rond de 16 lira per euro en dat de wereld worden, ze hebben de handicap dat Turkse economie weer aan kan knopen ze met embargo’s uit het westen te maken met de groeicijfers van de voorbije jaren.” hebben en dat sommige Iraanse banken Volgens cijfers van het IMF bedroeg de uitgesloten zijn van het internationale reële BBP-groei van Turkije in de perio- SWIFT-betaalsysteem. In Rusland heeft

AGF Primeur 1 • 2022

Azerbeidzjan wel een voetje voor. Bijna 90% van de fruithandelaren in Rusland zijn Azeri’s”, weet Muhammet.

Die sterke aanwezigheid én opmars van het kleine Azerbeidzjan op de Russische AGF-markt wordt bevestigd door de exportcijfers voor de vijf jaar voorafgaand aan de pandemie. Volgens cijfers van het WITS bedroeg de export van Azerbeidzjan naar Rusland in het laatste niet-coronajaar $ 519 miljoen, 217% meer dan in 2015. Ook Iran liet in die periode een gelijkaardig groeicijfer optekenen (+204%), waardoor het in 2019 opklom tot een export van $ 395 miljoen naar Rusland. Stabiele exporteurs zijn India ($ 379 miljoen), Egypte ($ 371 miljoen), Marokko ($ 298 miljoen), Servië ($ 284 miljoen), Israël ($ 234 miljoen) en Kazachstan ($ 165 miljoen). Daarnaast nemen enkele landen uit de invloedssfeer van Rusland een steeds groter marktaandeel in: Moldavië ($ 210 miljoen; +201%), Oezbekistan ($ 186 miljoen; +429%) en Armenië ($ 64 miljoen; +207%).

“Aan de andere kant groeit Turkije enorm in de appelexport naar bijvoorbeeld India, Maleisië en andere Aziatische markten. Dus mocht die concurrentie op de Russische markt ooit een probleem worden, kan Turkije dat misschien wel op die manier opvangen”, besluit Muhammet. (PB/PDC)  mcakir@veritaholland.nl

AGF-ster

SISM IN H ATEC OUS DAYS E process & packaging solutions

Goed voorbereid het nieuwe seizoen in? Sismatec nodigt u van harte uit voor onze eigen In House Days 2022, in plaats van de Fruit Logistica, in ons nieuwe Experience Center in Almelo. Sismatec presenteert u de laatste innovaties omtrent:

De In House Days 2022 vinden plaats op:

• Case packers • Nieuwste verpakkingsconcepten • Traysealers • Ontstapelaars • Flowpackers • Real-time data analyses • Complete verpakkingslijnen

• Woensdag 16 februari 10:00 - 20:00 uur • Donderdag 17 februari 10:00 - 20:00 uur • Vrijdag 18 februari 10:00 - 16:00 uur • Zaterdag 19 februari 10:00 - 16:00 uur

Aanmelden

Aanmelden kan per mail naar I.beverdam@sismatec.nl of via de website: www.sismatec.nl/aanmelden. Uiteraard wordt er voor een hapje en drankje gezorgd. Heel graag tot ziens in Almelo!

Twentepoort Oost 8 -

7609 RG Almelo

NEDERLAND

www.sismatec.nl

AGF-ster ###

Geert Horsten, foto Yngwie Scheerlinck

Geert Horsten smeedt banden voor het leven bij Trias Haar hart ligt bij de eigen zaak, maar zeker ook bij zaken in het zuiden van de wereld. Via Trias is Geert Horsten sinds 2008 verbonden met ondernemers die in minder welvarende omstandigheden hun bedrijf runnen. “Hoe verschillend de omstandigheden ook zijn, we staan veel dichter bij elkaar dan we vermoeden,” vertelt ze.

Het verschil in welvaart houd je met “de pootjes op de grond”, vertelt Geert. “Op het gebied van techniek zijn we ver voor. Qua engagement en vindingrijkheid zijn zij juist heel sterk. Van hun onderlinge samenwerking kun je heel wat opsteken. Veel ondernemers hebben het nu moeilijamen met haar man voorziet Geert waar helpt te maken. “Ondernemers zijn ker door corona, maar kom op, wacht niet in het eigen levensonderhoud vanuit de motor van een samenleving, dat geldt op de overheid. Ga verder met de middelen de (vers) delicatessenwinkel Grappe de hier, maar zeker op het zuidelijk halfrond. die je hebt. Het is voor ons nog altijd veel Raisins in Knokke-Heist. “We zijn ooit Door hen te ondersteunen kun je echt iets gemakkelijker dan voor hen, dus wees crebegonnen als groenten- en fruitwinkel, betekenen voor een gemeenschap. Het leu- atief.” maar hebben dat steeds verder uitge- ke is dat het in die landen gaat om kleinbouwd en allerlei lekkere en verse pro- schalige ondernemers die voorzien in de Trias verbindt netwerken in het zuidelijk ducten toegevoegd aan het assortiment. primaire levensbehoeften. Familiale boe- met die in het noordelijk halfrond. Zo is er Daarbuiten heb ik altijd tijd vrijgemaakt ren met daaromheen ondernemers die in Tanzania een sterke uitwisseling op het om andersoortige dingen te doen, ook om voeding verkopen en verwerken. Op een gebied van groenteteelt. “Dat is echt een iets goeds te doen voor de wereld.” bepaalde manier staat dat dicht bij wat wij sector die vooruitgaat en veel meer groeit doen, maar toont ook de grote verschillen dan gemiddeld. Trias werkt samen met Geert bevindt zich zodoende in allerlei tussen ons. In producten verpakken en telerscoöperaties in België en Tanzania en maatschappelijke, culturele en sociale etiketteren bijvoorbeeld, wij hebben zeer probeert met microfinanciering en kennis netwerken. Op die manier kwam ze in veel mogelijkheden en puzzelen op wat te ondernemers te ondersteunen. Een grote contact met Trias, een organisatie die kiezen. In Tanzania zoeken ze naar een uitdaging daar is logistiek, 40 procent van wereldwijd dromen van ondernemers potje om iets in te steken.” de oogst gaat verloren omdat goede infra-

AGF Primeur 1 • 2022

aardappeltelers in Ecuador

finalisten Womed Award Guinee

bananen in Guinee

El salvador productie bananenchips

ananaskweek in Uganda

El Salvador jury Womed Award

Neema in Tanzania

rijst in Burkina Faso

strandfoto uitwisseling Ecuador en Peru

structuur ontbreekt. Daarom stimuleren ze zowel de teelt in serres, maar worden er lokaal ook koelinstallaties geplaatst.”

Een ander voorbeeld is samenwerking tussen Belgapom en aardappeltelers in Peru en Ecuador, landen waar de aardappel oorspronkelijk vandaan komt, maar waar de teelt onder druk staat. “Hoog in het Andesgebergte leven zo’n 600.000 gezinnen van 300.000 hectare aan aardappelteelt. De oogst wordt traditioneel buiten op de akkers gevriesdroogd om te bewaren. Door klimaatverandering is het echter niet meer koud genoeg voor dat proces. Daarom wordt er zowel gewerkt aan het verhogen van het rendement als aan een

artisanale fabriek om de aardappelen te kunnen vriesdrogen.”

Geert is op uitwisseling geweest in Tanzania, Guinee, El Salvador en de Filipijnen. “Die laatste twee landen hebben een infrastructuur voor GSM en internet en daardoor kun je in contact blijven. Ik heb bijvoorbeeld een cursus voedselveiligheid voor hen gemaakt, zowel in het Spaans als voor ongeletterden met pictogrammen, zodat ze hun werknemers kunnen trainen.”

Hoewel er grote verschillen zijn tussen continenten en landen, is het niveau van vrouwelijke ondernemers heel constant. “In samenwerking met Markant, Unizo en Vleerick businessschool krijgt twee-

jaarlijks een onderneemster uit het zuiden de Womed-Award Zuid, deze wordt uitgereikt door onze Belgische koningin. Voorafgaand gaat Markant telkens voor vier jaar een samenwerkingsverband aan met een partnerorganisatie van Trias. In die vier jaar wisselen de organisaties kennis en ervaringen uit, gaan ze bij mekaars leden op bezoek en versterken ze elkaar. Dat geeft een enorme boost.” Geert is verscheidene malen gastvrouw geweest. Dat zijn kostbare en leerzame momenten. “Vrouwen onderling smeden heel snel en sterke banden. Na zo’n uitwisselingsweek ben je vriendinnen voor het leven.” (ML)  nfo@grappederaisins.be

AGF Primeur 1 • 2022

Citrus

Daan van der Giessen, SanLucar:

“Met prijs, smaak en continuïteit is nog veel winst te halen” Hoewel SanLucar al in 1993 is ontstaan en het merk zich in Duitsland en Oostenrijk al lang heeft bewezen, maakte Nederland pas vijf jaar geleden voor het eerst kennis met het citrus, de exoten en het zachtfruit van SanLucar. Daan van der Giessen, samen met Joel Versteeg verantwoordelijk voor SanLucar Benelux, geeft aan dat het toetreden tot een nieuwe markt niet makkelijk was. “Een merk in AGF is onbekend en blijft meestal beperkt tot een commerciële benaming van een variëteit of tot slechts één product. Denk aan Pink Lady, Jazz maar ook Zespri en Chiquita. SanLucar heeft daarentegen een breed assortiment AGF-producten onder dezelfde merknaam.” De grootste uitdaging bleek dan ook te liggen bij het krijgen van kansen van retailers. “Uit ervaring hebben we gezien dat, bij voldoende zichtbaarheid op het point of sale, de consument het merk vrij snel adopteert.”

aan ziet dat de focus van de retail veel is gericht op private label en ervaart dat als een prima manier voor de retail om zijn prijs-imago te managen en voor de consument om waar voor het geld te ontvangen. “Private label zie ik als de generalist met de juiste prijs-kwaliteitsverhouding. Daarnaast is er ook ruimte voor een specialist om met een premiumproduct dat deel van de markt aan te spreken dat bereid is iets meer te betalen voor een product dat meer te bieden heeft. Dat is wat we willen doen met het merk SanLucar.” Ook dat uitgangspunt vormde een uitdaging bij het betreden van de Benelux-markt. “In eerste instan-

AGF Primeur 1 • 2022

tie was het moeilijk, omdat ons merkconcept haaks staat op de filosofie van veel retailers. Daar waar veelal de focus op private label en prijs ligt, proberen wij onze toegevoegde waarde elders te zoeken. Door het on-top toevoegen van een premiumproduct - in een premiummerk - leggen we de focus op product, kwaliteit, smaak en emotie in plaats van prijs. Zo zijn we in staat een eerlijke prijs aan de teler te betalen én geven we de retailer de mogelijkheid om een breder publiek aan te spreken en klanten te binden, wat een positief effect heeft op het fairshare, maar we realiseren bovendien een hogere marge voor de retail. De praktijk leert ons dat

Daan van der Giessen

dit werkt en dit zien we terug in de cijfers. Met prijs, smaak en continuïteit is nog veel winst te halen.”

DE CONSUMENT BLIJ MAKEN Daan observeert dat een sterk merk bijdraagt aan de erkenning en herkenning van nieuwe en bestaande consumenten. “Kwaliteit en smaak zijn voor de meeste mensen de belangrijkste reden om voor SanLucar te kiezen. Hoe beter de klant jouw merk herinnert en associeert met positieve ervaringen, hoe groter de kans is dat men erop terugkomt. Het is dus enorm belangrijk om de consument te ‛kennen’. Dit ondersteunen we nog eens extra door

op het point of sale aanwezig te zijn met het merk, de presentatie en ondersteuning door winkelbegeleiders. Het concept bewijst zich.”

Om te zorgen voor een contante kwaliteit richt SanLucar onder andere de focus op de variëteiten die geteeld worden. “De selectie en het ‛hebben’ van de juiste soorten en je hieraan vasthouden zorgt ervoor dat de consument weet wat hij koopt en dus niet teleurgesteld wordt. Stabiliteit en consistentie is de sleutel.” Ook beperkt SanLucar de hoeveelheid verschillende rassen. “Wij proberen onze variëteiten door het jaar heen zo lang mogelijk in een herkenbare verpakking aan te bieden.” Daarbij streeft SanLucar ernaar om van de gekozen rassen de oogstseizoenen zo lang mogelijk door te laten lopen door onder meer te werken met verschillende teeltgebieden. Het selecteren van de juiste rassen draagt tevens bij aan de doelstelling om ook richting de toekomst premiumkwaliteit aan de klanten te blijven bieden. Daan stelt vast dat het daarvoor belangrijk is om de hele keten in handen te hebben. “Van het selecteren van variëteiten, het telen ervan, het ontwikkelen van verpakkingen tot het ondersteunen van de verkoop op de winkelvloer. We testen continu nieuwe variëteiten en hebben eigen testvelden en laboratoria in Noord-Amerika, Afrika en Europa om continu voorop te lopen. Uiteraard blijven we altijd trouw aan onze filosofie: Taste in harmony with people and nature. Het allerbelangrijkste is namelijk dat we zuinig om moeten blijven gaan met het klimaat, want zeker in onze sector is en blijft de natuur onze belangrijkste partner.” UITDAGENDE MARKT Uitdagingen zijn er ook, maar dat hoeft wat Daan betreft geen probleem te zijn. “Kwaliteit, versheid en smaak zijn altijd

SanLucar positioneert zich met een merk-concept als een specialist

de sleutel tot succes.” Uitdagingen zijn er momenteel vooral als gevolg van de stijgende productie-, energie- en logistieke kosten. “Hierdoor hebben we minder acties gedaan en de acties waren minder diep. Dat zie je terug in een minder grote stijging van actievolumes. Dit wordt echter gecompenseerd door een volumestijging van de reguliere verkoop. En juist daar gaat het om, daar zit de marge voor de retail. Acties gebruiken wij voornamelijk om meer mensen kennis te laten maken met ons fruit om ze vervolgens in de reguliere verkoop aan ons te binden. En dat lukt.” “Het is ons er alles aan gelegen om die stabiliteit in kwaliteit en smaak jaarrond te waarborgen. In onze teelt, in West- en Zuid-Europa, Zuid-Amerika en Noord- en Zuid-Afrika, maar ook binnen alle 35 landen waarin we ons product actief verkopen. Bovendien is het een hele klus om de vele verschillende wensen en voorwaarden, specificaties, verpakkingen en labels van de diver-

se retailers in goede banen te leiden.” Daan geeft aan dat ook SanLucar, net als vele andere bedrijven, last heeft van onder andere logistieke vertragingen en de coronamaatregelen. Hoewel het meer inspanning kost dan voorheen, lukt het desondanks nog steeds de keten te bevoorraden. “Met de juiste focus stapje voor stapje beter worden, zorgt ervoor dat we klaar zijn voor de toekomst. Uiteraard gaat niet altijd alles goed, we werken immers met een natuurproduct, maar we doen ons uiterste best en vergeet niet, Max Verstappen won ook niet elke wedstrijd om toch wereldkampioen te worden,” zegt Daan lachend. “Goede producten, de juiste variëteiten, ons merk en de juiste partners in de retail zorgen op dit moment voor een goede vermarkting van het fruit.” (MW)  Daan.vandergiessen@sanlucar.com

AGF Primeur 1 • 2022

HYGIËNE STAAT HOOG IN HET VAANDEL BIJ TOMATENKWEKERIJ PRIMATO

Primato, gevestigd in Putte, is een tomatenkwekerij dat kwalitatieve trostomaten kweekt. Op hun serrecomplex van 12 hectare groot kweken ze allerlei soorten trostomaten, in verschillende kleuren en vormen. Primato maakt sinds de start van het bedrijf gebruik van de hygiënesluizen van Elpress. Hygiëne is bij Primato namelijk een belangrijk aspect van het kweekproces.

Hygiënesluis

Een gepersonaliseerd aanbod voor uw bedrijf Bent u benieuwd wat Elpress kan betekenen voor uw bedrijf? Neem dan contact op met een van onze experts. Handendesinfectie

Elpress BV www.elpress.com

Handelstraat 21 Industriegebied Saxe Gotha NL-5831 AV Boxmeer Nederland

T +31 (0)485 51 69 69 F +31 (0)485 51 40 22 E sales@elpress.com W www.elpress.com

bezoek onze website

Column

‘Battle of the forms’ de strijd om de kleine lettertjes “Weinig schriftelijke afspraken in de AGF-sector” Zo luidde de kop boven een interview dat Primeur een kleine tien jaar geleden met mij had. Sindsdien is er in zoverre niets veranderd, dat het in de sector nog altijd eerder uitzondering is dan regel dat afspraken worden vastgelegd in een contract. Het is wel zo dat steeds meer AGF-bedrijven algemene voorwaarden zijn gaan hanteren. Algemene voorwaarden kunnen onder meer bepalingen bevatten over de levering (welke Incoterm is van toepassing?), de keuring van de AGF-producten, klachten, de betaling, overmacht, aansprakelijkheid, en last, but not least, het toepasselijke recht en de bevoegde rechter of arbiter. Dit laatste is vooral van belang als er sprake is van een grensoverschrijdende transactie. Het maakt nogal verschil of een eventuele procedure in Nederland moet worden gevoerd dan wel in het (verre) buitenland, en of het vertrouwde Nederlandse recht van toepassing is dan wel een onbekend vreemd recht. Goede algemene voorwaarden zijn een kostbaar bezit. Let wel: het is niet voldoende om algemene voorwaarden op de plank te hebben liggen, en het is evenmin voldoende om de voorwaarden te deponeren bij de Kamer van Koophandel of de griffie van een rechtbank. Het is noodzakelijk dat de voorwaarden van toepassing worden verklaard door de ene partij (“de gebruiker”) en vervolgens uitdrukkelijk of stilzwijgend worden aanvaard door de andere partij (“de wederpartij”). In de praktijk denkt de gebruiker er niet altijd aan om zijn algemene voorwaarden van toepassing te verklaren.

Een fout die veel vaker wordt gemaakt, is dat de gebruiker van algemene voorwaarden niet voldoet aan zijn informatieplicht. Deze plicht houdt in dat de gebruiker de wederpartij een redelijke mogelijkheid moet bieden om kennis te nemen van de algemene voorwaarden. Of de wederpartij de voorwaarden daadwerkelijk leest, doet niet ter zake. Hoe ver de informatieplicht reikt, moet van geval tot geval worden beoordeeld. De hoofdregel is dat de voorwaarden voorafgaand aan of bij het sluiten van de overeenkomst moeten worden overhandigd aan de wederpartij. Als de gebruiker zijn informatieplicht heeft geschonden, zal de wederpartij de voorwaarden in de meeste gevallen kunnen vernietigen, waardoor de gebruiker terug bij af is. Het toenemende gebruik van algemene voorwaarden leidt in steeds meer gevallen tot een strijd om de kleine lettertjes, ook wel battle of the forms genoemd. Wat als beide partijen bij een overeenkomst, laten we zeggen: een koopovereenkomst, naar hun eigen voorwaarden verwijzen? Wat als de verkoopvoorwaarden van de verkoper tegenover de inkoopvoorwaarden van de koper staan?

Als beide partijen in Nederland zijn gevestigd, geldt volgens het Burgerlijk Wetboek als uitgangspunt dat de eerste verwijzing naar algemene voorwaarden beslissend is. De eerste klap (het first shot) - die zowel door de verkoper als door de koper kan worden gegeven - is dus een daalder waard. De tweede verwijzing heeft alleen effect als daarbij de toepasselijkheid van de in de eerste verwijzing genoemde voorwaarden uitdrukkelijk van de hand wordt gewezen. Dit laatste gebeurt in de praktijk maar zelden. Een voorbeeld: de verkoper doet een aanbod en verwijst daarbij naar zijn verkoopvoorwaarden; de koper aanvaardt het aanbod onder verwijzing naar zijn inkoopvoorwaarden. In dit geval zijn de verkoopvoorwaarden van toepassing als de koper deze niet uitdrukkelijk van de hand heeft gewezen.

Als een van beide partijen buiten Nederland is gevestigd, is de kans groot dat de battle of the forms moet worden beslecht volgens de regels van het Weens Koopverdrag. Dit verdrag, waarbij momenteel 94 landen zijn aangesloten, gaat uit van de knock-out-theorie: de wederzijdse voorwaarden schakelen elkaar uit (slaan elkaar knock-out) voor zover zij tegenstrijdig zijn. Aangezien de inkoopvoorwaarden van de één doorgaans lijnrecht tegenover de verkoopvoorwaarden van de ander staan, bijvoorbeeld op het punt van overmacht en aansprakelijkheid, zal in geval van een knock-out meestal weinig tot niets overblijven van de wederzijdse voorwaarden.

Vanwege de onzekere uitkomst van een battle of the forms hebben AGF-bedrijven er alle belang bij om buiten twijfel te stellen dat uitsluitend hun algemene in- en verkoopvoorwaarden van toepassing zijn op de overeenkomsten die zij sluiten. Op deze manier zijn zij in geval van een geschil verzekerd van een goede uitgangspositie en zullen zij, als er sprake is van een internationaal geschil, niet in het buitenland hoeven te procederen. Hans Borsboom Borsboom & Hamm N.V. hans.borsboom@borsboomhamm.nl

AGF Primeur 1 • 2022

Retail

AGF-flitshandel, hoe pakt Gorillas het aan? In een flits waren ze er vorig jaar, de flitsbezorgers. Ze krikken de servicegraad van boodschappenbezorging voor een klein bedrag flink op. Het slaat aan. Bij Gorillas zien ze de ordergrootte groeien, vertelt Wim Pollux, catagorymanager en buyer AGF van Gorillas in de Benelux. Net als bij de reguliere supermarkten kunnen ze met AGF het onderscheid maken.

Vooral als het om groenten en fruit gaat zien we de ordergrootte steeds meer toenemen. En als een klant eenmaal blijft terugkomen om zijn groenten en fruit te bestellen, zullen ze ook de fles cola bij ons bestellen. Op vers kun je onderscheiden, op een fles cola niet.”

Gorillas is in diverse landen actief: Belaar liefst vier flitsbezorgers zijn fende klant gebracht worden. Wij doen dit gië, Denemarken, Duitsland, Frankrijk, afgelopen jaar gestart in Nederland. gemiddeld binnen de 10 min. “Faster than Italië, Spanje en het Verenigd KoninkHet concept past goed in de Nederlandse you over het algemeen,” vertelt Wim. “We rijk. Daar valt synergie uit te halen, maar gemakseconomie met relatief veel kleine zien dat steeds vaker mensen hun bood- lokale invulling is heel belangrijk. “Bij de huishoudens die spontaner consumeren schappen doen bij Gorillas en zien het start in België merkte ik dat ze daar toch en minder vooruit plannen. Flitsbezorgers bestelbedrag veranderen. In de beginda- wat anders naar groenten en fruit kijken. zijn in staat om binnen 10 minuten met de gen waren het vooral jongeren die bestel- Ook zijn ze daar al iets verder met het bestelde boodschappen voor de deur te den, maar je ziet de gemiddelde klant voeren van biologisch. Verder zie je dat in staan. “Wanneer je een order plaatst, dan veranderen. Nu zijn het vooral studenten Duitsland mensen veel meer 1x per week is deze meestal binnen 60 seconden bij die in steden zoals Groningen het aantal bestellen als ze boodschappen doen en dat elkaar gepikt in het warehouse. Deze zal orders stuwen en zien we in Amsterdam in Nederland deze frequentie veel hoger dan vervolgens door een rider op de elek- weer dat het vooral young professionals ligt.” trische fiets of cargobike naar de betref- zijn die de overhand beginnen te krijgen.

AGF Primeur 1 • 2022

Gorillas biedt momenteel een basisassortiment. “Doordat al onze warehouses zich bevinden in het hart van de meeste steden en hierdoor dus beperkt zijn in de ruimte die we tot onze beschikking hebben, zullen we het assortiment compact moeten houden. We voeren ook gemaksproducten en hebben in het assortiment bijvoorbeeld groentemixen voor stampotten. Het assortiment is afhankelijk van het seizoen. Waar we de ruimte hebben zullen we het assortiment uitbreiden met bijvoorbeeld extra appelrassen, exoten en ongebruikelijke groenten.” De uitdaging is om zich hiermee te onderscheiden van andere aanbieders. In prijs concurreert Gorillas niet met de reguliere aanbieders. “We gaan voor een ideale prijs-kwaliteitsverhouding binnen ons assortiment. We zitten qua prijssetting op het niveau van de supermarkten zoals AH en met de kwaliteit weer boven het niveau van de gemiddelde supermarkt.”

Gorillas beheerst de keten datagedreven en wordt daarbij ondersteund door partnerships in de keten aan te gaan, waaronder Boerschappen en Organto Foods. “Wij optimaliseren continu onze data en gebruiken deze om onze inkoop zo efficiënt mogelijk te doen. Ten opzichte van reguliere supermarkten verschilt ons inkoopbeleid op het vlak van flexibiliteit. Wij zijn in staat om een product binnen 2-7 dagen te listen en in de warehouses te krijgen en hierdoor sneller op trends in te spelen wanneer deze zich voordoen. Boerschappen staat voor een korte, eerlijke en vooral transparante keten / route to table. Ze maken elke week nieuwe recepten die we aanbieden als meal kits met de meest verse streekproducten uit heel Nederland. Wim Pollux, Catagory manager en buyer AGF Benelux Gorillas Verder hebben we op het gebied van biologisch een partnership met Organto Foods chart te zien met een foto van de teler en die ervoor gaat zorgen dat we de 30% tarde route to market die het product heeft get gaat halen.” Door de strakke planning afgelegd.” en data-ananalyse is er weinig derving. “Als we dan wel waste hebben dan zal deze Biologische AGF is een speerpunt voor Hardlopers in het assortiment zijn avo- in To Good To Go gaan of we stoppen ze in Gorillas. “Een van onze doelstellingen is cado’s, blauwe bessen en citrus. “Amster- Gorilla Mysterie bags, onze eigen To Good om aan het einde van het jaar minimaal dam spant de kroon als het gaat om To Go bags, om het zo maar te zeggen.” 30% van het assortiment biologisch te avocado’s. Ik durf wel te zeggen dat (ML)  voeren. Ook willen we het verhaal daar- Amsterdam de avocadohoofdstad is van wim.pollux@gorillasapp.com achter vertellen. Een van de manieren hoe Nederland. Onder de groenten zijn vooral we dat doen is via een QR-code die op de de tomaten en komkommers de producverpakking / sticker zit van alle producten ten die de mensen het meest in de fietstas in de I AM Organic-lijn die we voeren. Als stoppen.” je deze scant, dan krijg je een interactieve

Mail en win het boek Het Tijdperk van Chaos van Adjiedj Bakas “In de post-corona wereld, die nu begint met de 2G-samenleving, blijven centrale banken en overheden met helikoptergeld strooien. Belastingen gaan omhoog, energie-inflatie komt bovenop wooninflatie en ook de voedselprijzen stijgen. Er komt een foodrevolutie: GMO meets Organic.”

Verder lezen? Om kans te maken op één van de drie exemplaren van het boek kun je een mail sturen aan redactie@agfprimeur.nl. Op 1 maart laten we je weten of je wel of niet hebt gewonnen. Meer Adjiedj Bakas? • Zie het interview in deze Primeur. • Op 29-30 april treedt Adjiedj Bakas op op het Beter Eten Festival van Albert Heijn.

AGF Primeur 1 • 2022

Thema

Wintergroenten

Marktsituatie wintergroenten wisselend Hoewel het met de winter tot nu toe nog niet echt wil lukken, is dit wel de tijd voor lekkere stamppotten en echte wintergroenten zoals spitskool, knolselderij of spruiten. Reden voor PRIMEUR om uitgebreid in te gaan op verschillende wintergroenten. De markt van de groenten geeft een wisselend beeld. Voor sommige soorten is de prijsvorming moeizaam. Zo speelt de ruime beschikbaarheid door het groeizame weer prei en wortelen parten. Pastinaken en schorseneren merken in hun afzet de sluiting van de horeca en bij spruiten zitten het toegenomen areaal en de achterblijvende consumentenvraag de prijsvorming in de weg. Van rode en witte kool wordt daarentegen gemeld dat de marktsituatie een prettig uitgangspunt vormt en ook de afzet van rode bieten loopt lekker door. Hoewel de verschillende soorten wintergroenten allemaal hun specifieke omstandigheden kennen, benoemen veel telers het wegvallen van het gebruik van diverse gewasbeschermingsmiddelen als een uitdaging en wordt de invloed van de alsmaar stijgende kosten steeds meer gevoeld.

AGF Primeur 1 • Wintergroenten • 2022

Tuindersbelang:

“Marktsituatie rode en witte kool geeft een prettig uitgangspunt” de risicofactor groter.” Het is niet de enige uitdaging voor de kooltelers. “Op het moment zijn de hard stijgende kosten een zeer groot punt van aandacht.” Zo huren veel telers bijvoorbeeld grond om kool op telen. Martin ziet dat de kosten daarvan toenemen doordat huurprijzen zijn gekoppeld aan de tarweprijzen die al enige jaren een stijgende lijn vertonen. “De grotere telers die heel veel land bijhuren, kunnen wat lastiger aan grond komen of zullen meer moeten betalen.” Overigens geeft Martin aan dat dit nu nog niet heeft geleid tot een lagere oogst.

Eigenaren Martin Bolhuis en Richard Kruijer van Tuindersbelang

“V

anaf de start van de verkopen af land door schade door de vele regen afgelopen in juni is het goed gegaan,” zegt Mar- juni. De kolen van Tuindersbelang vinden tin Bolhuis, mede-eigenaar van Tuinders- voornamelijk hun weg naar de vershandel belang dat de afzet van voornamelijk rode en export in heel Europa. Daarnaast stelt en witte kool voor 65 kooltelers behartigt. Martin vast dat er dit seizoen ook vanuit “De verkopen gaan goed en leveren kost- Israël veel vraag is. Hij geeft aan dat door prijs plus op. Rode kool is bij tijd en wijle het leveren van kwalitatieve kool met duur.” Martin wijt de tevredenstellende een goede maatsortering er veel vraag is marktsituatie aan de goede start van het naar Nederlandse kool. “De kwaliteit en seizoen. “We zijn goed en vroeg begonnen de maatvoering is niet in alle kooltelende met de verkopen af land waarbij er niet landen even goed. Wij leveren maatwerk meer aanbod was dan vraag. Dat helpt het en dat brengt meer op.” hele seizoen, daar hebben we nog steeds plezier van.” Martin constateert dat deze STIJGENDE KOSTEN AANDACHTSPUNT situatie, ondanks dat de verkochte volu- Wel constateert Martin dat het een steeds mes in lijn zijn met voorgaande jaren, grotere uitdaging wordt om dat kwalitazorgt dat voorraden in de koelcellen half tieve product te kunnen afleveren. Vooral december kleiner zijn dan in de verge- het wegvallen van de toestemming voor lijkbare periode vorig jaar. “Dat geeft een het gebruik van een aantal gewasbescherzeer prettig uitgangspunt en rust over de mingsmiddelen speelt de teelt parten. “Er hele linie. Telers zijn wel bereid om kolen zijn nog geen alternatieven voor deze midklaar te maken voor verkoop, maar tegen delen. Het ene jaar is er vanwege de weerskostprijs plus. Anders wachten ze nog omstandigheden meer behoefte aan dat in even af.” Overigens is er dit jaar wat min- het andere jaar, maar als je niet meer kunt der kool door een iets kleiner areaal en terugvallen op bepaalde middelen, wordt

WASPEEN CENTRUM OUWEHAND B.V.

Doornweg 4 2231 LJ Rijnsburg T. 065 114 45 48 E. waspeenwck@gmail.com

KOSTPRIJS Andere kosten zijn de stijgende loon- en energiekosten. “De koelcellen draaien in de winter voluit en de rekeningen daarvan zijn iedere maand hoger. Dan praat je over een kostprijs die ineens drie tot vier cent hoger wordt. Op kool is dat veel en dat is alleen de energierekening.” Naast de verpakkingskosten, die met ongeveer 30 procent toenamen, rijzen ook de kosten voor kunstmest de pan uit. Martin geeft aan dat waar de kosten vorig jaar nog rond de 20 cent per kilo lagen, dit momenteel ongeveer 70 cent is. “De inflatie was rond de vijf procent afgelopen jaar, maar daar redden wij het in de koolsector niet mee. Telers raken zich steeds meer bewust van de hoge kostprijs en kunnen niet meer zo maar wat planten en afwachten wat de verdiensten daarvan zullen zijn. Als teler zul je serieus aan het rekenen moeten.” Toch kan Martin tot zijn tevredenheid vaststellen dat het tot op heden is gelukt om de stijgende kosten door te bereken en voor de telers prijzen boven de kostprijs te realiseren. (MW)  info@tuindersbelang.nl

Gespecialiseerd

in teelt, snijden en verwerken

van waspeen

AGF Primeur 1 • Wintergroenten • 2022

Thema

Wintergroenten

Fossa Eugenia:

“Uitblijven winter heeft invloed op preimarkt”

“D

e prijsvorming van prei is onder- op te raken, wat voor kansen zou kunnen maats.” Ronny Bruijnen, commerci- zorgen.” Qua afname ziet Ronny dat er wat eel directeur van telersvereniging Fossa meer prei naar de Nederlandse retail gaat, Eugenia in Venlo windt er half januari onder meer in de vorm van supermarktgeen doekjes om. “De markt voor prei is acties, maar over het algemeen merkt hij slecht.” Hij schrijft de marktsituatie onder niet dat de afname afwijkt van andere seiandere toe aan de grote beschikbaarheid zoenen. van prei. “Onze grootste afnemer – de winter – is nog niet geweest. Daar zit wel KORT EN PER STUK veel verschil.” Daarmee doelt Ronny op het Wel ziet de commercieel directeur dat de verlies aan volume dat vrieskou normaal consumentenvoorkeuren rondom prei gesproken oplevert. “De grote beschik- wijzigen. Steeds vaker wordt de prei per baarheid heeft te maken met het groeiza- stuk verkocht en de consument grijpt me weer en er is links en rechts wat meer meer en meer naar de korte prei. “Dat lanareaal aangeplant zowel in Nederland als ge stuk groen wil de consument niet meer in Duitsland.” en is lastig hanteerbaar in de koelkast. Een korte prei met een beetje groen sluit veel WINTER meer aan bij de consumentenwens.” OveOmdat de prei bewaard kan worden – rigens geeft Ronny aan dat de verkoop van zowel op het land als in de koelcel – kan prei per stuk zorgt voor minder derving. het volume zich makkelijker ophopen. “Als “Als je stuksprei aan de supermarkt verer veel prei is, lost dat niet makkelijk op. koopt, moet dat heel uniform gesorteerd Bijvoorbeeld ijsbergsla in de zomer kan op zijn, omdat de consument de dikste prei een bepaald moment goedkoop zijn, maar uitzoekt en de kleinere stengels laat ligdrie weken later weer duur zijn. Met prei gen. Bij een uniform product is er minder is dat allemaal wat lastiger. Als er nu veel keuzemogelijkheid waardoor de verkoopprei is en er komt geen winter, dan is er cijfers beter zijn en er minder derving is.” over een aantal weken ook nog veel.“ Voor het verdere verloop van de markt hangt AFSPRAKEN veel dus af van het weer, geeft de com- Voor een groot gedeelte maakt Fossa mercieel directeur aan. “Als er geen echte Eugenia voor de afzet van de prei van haar winter komt, zie ik de marktomstandighe- telers afspraken met de afnemers, veelal den tot eind februari niet snel veel veran- in het retailkanaal. Van het overige, vrije deren. In maart begint er misschien wat deel geeft Ronny aan dat dit nodig is om

AGF Primeur 1 • Wintergroenten • 2022

de marktbewegingen op te vangen en om ruimte te hebben voor acties. “Op die manier kunnen we, op het moment dat de preimarkt echt heel slecht is, daarvan wegblijven.” Hij vindt dat er nog te veel prei vrij geteeld en aangeboden wordt waardoor het nu moeilijk is om de prijzen op het benodigde niveau te krijgen om de kosten van de dure prei teelt te dekken. “Het is een uitdaging om de stijgende kosten goed door te blijven berekenen in de contracten. Er zijn dusdanige stijgingen in de markt van bijvoorbeeld verpakkingsmaterialen, die van te voren niet te verwachten waren en ook de kosten van de preiteelt stijgen fors. Eigenlijk zou je daar los van de markt naar moeten kunnen kijken, maar er is altijd sprake van marktwerking. En dat helpt momenteel niet mee.”

VERPLICHT ROOIEN Wat ook niet meehelpt voor de preitelers, waarvan de meesten jaarrond de stengelgroente produceren, is dat de overheid in de strijd tegen stikstof heeft bepaald dat het gewas voor 1 oktober gerooid moet zijn. “Dat is compleet onmogelijk voor een teelt als prei, waarvan het gewas tot april op het land staat. We mogen hopen dat hiermee niet wordt doorgegaan,” besluit Ronny. (MW)  ronny.bruijnen@fossaeugenia.com

Exploring nature never stops

EEN INSPIRATIEBRON VOOR DE VOEDSELKETEN! De rassen van Bejo onderscheiden zich door hun smaak en kleur. Zij lenen zich bij uitstek voor nieuwe manieren om gewassen toe te passen, te verwerken en te consumeren. Zo vertalen we rassen naar innovatieve groenteconcepten die uitstekend passen in een tijd waarin traditionele groentesoorten als gezond en trendy eten worden gezien.

TRICOLORE ASPERGE 3-kleurige smaakvolle asperges

REDI PAARSE SPROUTING BROCCOLI

SNACKWORTEL De smaak boost in wortelen

Ontdek een nieuwe broccoli sensatie

f bejo.nl

Bejo-Adv-A5_3concepts-adv-NL.indd 1

21-04-2021 08:56

AGF Primeur 1 • Wintergroenten • 2022

Een Betere Manier van Snijden Ontdek de voordelen van een Urschel snijmachine

Nr. 1 Best verkopende leverancier van industriële snijmachines ter wereld. ® Urschel, Urschel logo symbol, and The Global Leader in Food Cutting Technology are registered trademarks of Urschel Laboratories, Inc. U.S.A.

Als uw partner in productiviteit werkt Urschel met u samen om nieuwe snijtechnologie te delen en om rendabele oplossingen voor het precisie verkleinen te vinden die passen bij uw einddoelen. Elke machine is uitgevoerd in roestvrijstaal en gemaakt volgens de kwaliteisnormen van Urschel. Wij geven ondersteuning en service voor een lange levensduur van uw machine. Bediening met 1 druk op de knop bespaart tijd en arbeidskosten. De machines zijn ontworpen voor een continue, ononderbroken productie tegen een zo hoog mogelijke capaciteit. Door verschillende soorten verwisselbare snijcomponenten, kunt u uw machine aanpassen en laten meegroeien met uw productielijn. Neem contact op met Urschel om te ontdekken hoe wij u kunnen helpen met uw ontwikkeling.

De Wereldwijd Leider in Voedselsnijtechnologie

Neem contact met ons op voor een gratis demonstratie met uw product. URSCHEL B.V. | www.urschel.nl

Maikel Stam laat weten dat het loof de fabriek is van de knol. Als dat het hele jaar fris is, krijg je een gezonde knol.

Stam-Schaap Agro:

“Afzet rode bieten loopt lekker door “

“D

e afzet gaat vrij aardig, dat loopt lekker door,” zegt Maikel Stam van Stam-Schaap Agro dat zich in West-Friesland richt op de teelt, handel en verwerking van rode bieten. Hij wijt het onder meer aan de coronaperikelen. “De consument is op zoek naar gezonde groenten en is vaker in de keuken bezig, nu de horeca gesloten is. Het is een oergroente die positief werkt in de tijd waarin we leven.” Ook aan de aanbodzijde zijn de uitgangspunten gunstig te noemen: Maikel meldt dat

de oogst goed was, net als de kwaliteit van de rode bieten. “We zijn niet ontevreden.”

der wordt. Overigens is het grove segment rode bieten vaak bestemd voor de verkoop van het rauwe product. De grootBEWERKT OF RAUW? ste afzetmarkt voor Stam-Schaap Agro is De rode bietenteler ziet een beweging in Oost-Europa, dat voor de haar lokale rode de markt richting steeds meer bewerkte bietensoep, borsjt, veel gebruik maakt van producten zoals gesnipperde, tot blokjes de rauwe rode knollen. Het fijne segment gesneden of gekookte en vacuümverpakte rode bieten is meer geschikt om te koken rode bieten. “Dat zijn artikelen die goed en vacuüm te verpakken en wordt vaker lopen.” Toch merkt hij dat ook de rauwe vermarkt in de rest van Europa. De biebiet die door de consument zelf geschild tenteler zet de knollen af aan handelaren, en gekookt moet worden, weer populair- supermarkten, fabrieken en kokerijen.

Agro trade - peeled onions

Jakova B.V. | De Langeweg 9A 4762 RA Zevenbergen Nederland Hans van Kemenade - Mob. +31 653 975 307 Erik Mooij - Mob. +31 621 275 728

A. & P. Sweep bv | www.sweep.nl De Langeweg 9a, 4762 RA Zevenbergen, E info@sweep.nl, M +31(0)6 53 155 323

info@jakova.nl

www.jakova.nl

AGF Primeur 1 • Wintergroenten • 2022

Thema

Wintergroenten

NIEUWE MARKTEN Hoewel Maikel niet ziet dat het rode bieten-areaal als geheel toeneemt, merkt hij wel dat de afzet op nieuwe markten toeneemt. Daarbij gaat het vooral om nieuwe toepassingen en nieuwe producten. Zo is in de horeca de gekleurde gele en witte chioggiabiet populair, net als de rode bieten carpaccio, al ligt de vraag nu, begrijpelijkerwijs, even stil. Maar ook rode bietenchips en rode bietensap, dat in de sportwereld voor meer uithoudingsvermogen moet zorgen, zijn in opkomst. “Dat zijn artikelen waarnaar de vraag de laatste jaren is toegenomen.” Overigens verwacht de rode bietenteler in de toekomst meer van de rode knollen te kunnen afzetten. “Ik denk zeker dat de rode biet een artikel is waar meer aandacht voor komt, wat uiteindelijk voor de teler tot meer marktmogelijkheden zal leiden. Het is een heel

gezonde knol die positief in het nieuws dringen van het gebruik van gewasbestaat.” Maikel verwacht dat de rode biet schermingsmiddelen. Maikel geeft aan dat vaker en op nieuwe manieren geconsu- die middelen vervangen kunnen worden meerd gaat worden. Als voorbeeld noemt door natuurlijke middelen, al zorgt dat hij de gekookte mini-bietjes die soms al wel voor meer toepassingen, waardoor de als snoepgroente aangeboden worden. kostprijs en werkdruk toenemen. “Rode “Dat zijn leuke dingen en ontwikkelingen bieten kun je goed telen met weinig chemiwaarvan ik hoop dat ze doorzetten.” sche middelen. We proberen een gezond gewas op de knol te telen, wat zorgt voor PLANETPROOF een goede biet. Het loof is de fabriek van De rode bieten die Stam-Schaap Agro teelt, de knol. Als dat het hele jaar fris is, krijg worden gecertificeerd onder het Planet- je een gezonde knol. Uiteindelijk gaat het Proof keurmerk. Maikel geeft aan dat het erom om de knol zo gezond, smaakvol en een bewuste keuze is om richting biologi- vanbinnen zo rood en rond mogelijk te sche teelt te gaan. Stam-Schaap Agro richt telen.” (MW)  zich op het milieuverantwoord telen van maikel@stam-schaap.nl de rode bieten en vult dat de laatste vier jaar in met het PlanetProof keurmerk. De focus van de rode bietenteler ligt bij de teelt op het selecteren van de optimale percelen, goede ontwatering en het terug-

Stam-Schaap Agro geeft aan dat het er in de rode bietenteelt om gaat om de knol zo gezond, smaakvol en van binnen zo rood en rond mogelijk te telen.

Stam-Schaap Agro houdt zich bezig met teelt, handel en verwerking van rode bieten

De specialist voor al uw vollegrondsgroenten! 24/7 bereikbaar op: 085 30 32 630

www.agfdirect.nl

AGF Primeur 1 • Wintergroenten • 2022

5377_Optimum_Pub_Primeur_w185h65mm_jan2022_NL_v1.indd 1

17/01/2022 13:52

NOORDHOEK AGRO B.V. BLEISWIJK Groendalseweg 8 2665LH Bleiswijk

T: 06-22233704 canoordhoek@kpnmail.nl

AGF Primeur 1 • Wintergroenten • 2022

Thema

Wintergroenten

Aspergeboerderij Friesen:

“Vraag naar pastinaak en schorseneren blijft achter”

oewel zijn bedrijf bekend staat als gen geven altijd een positieve boost aan de koop van onze asperges is - met zo’n 70 Aspergeboerderij Friesen, houdt teler vraag.” procent - flink gestegen.” Wiel Friesen in het Limburgse Castenray zich in de herfst en winter bezig met het CONSUMENTENVERPAKKING OPLOSSINGSGERICHT telen van pastinaak en schorseneren. “Wij De teler geeft aan dat een mogelijke optie Het wegvallen van de toestemming om hebben gezocht naar een extra product voor het afzetten van de pastinaak in de verschillende gewasbeschermingsmidom in de winter te telen naast de schor- toekomst zou kunnen liggen in de consu- delen te gebruiken, wordt ook in de teelt seneren, die we al 20 jaar produceren, van de pastinaken en schorseneren maar waarvan de vraag wat aan het gevoeld. “Het maakt het niet gemakketeruglopen is. Daarbij kwamen we uit lijk en stelt je voor uitdagingen,” zegt bij pastinaak.” Met een oogstperioWiel. “Daardoor is de focus in toenede van september tot maart, sluiten mende mate gericht op een teeltsyszowel schorseneren als pastinaken teem dat meer inzet op ziekteprevengoed aan op de aspergeteelt. Beide tie en veel minder op bestrijding van wintergroenten worden voornamelijk ziektes,” vertelt zoon Angelo Friesen. afgezet via de veilingklok van Telers“De teelt wordt heel anders opgezet, vereniging Zon. bijvoorbeeld met bredere rijen om te voorkomen dat er ziektes inkomen.” TEGENVALLEND Daarnaast wordt voor de bestrijding Daarbij ziet Wiel dat de afzet van pasvan onkruid vaker gebruik gemaakt tinaak, dat vooral zijn weg vindt richvan mechanische methoden. Verder ting de horeca, begin januari tegenselecteert de teler voor de producvalt. “We hebben dit seizoen redelijk tie van pastinaak en schorseneren de gedraaid. Ondanks de horecasluiting hooggelegen percelen zodat de zandwas er rond de Kerst nog veel vraag, gronden in de winter goed toegankehet liep lekker door. Nu is de markt lijk zijn voor de oogst. Om de bodem vanwege de lockdown niet goed.” Ook gezond te houden, roteert Wiel zijn de schorseneren worden voornamegewassen dusdanig dat éénmaal per lijk door de horeca afgenomen, toch vijf jaar hetzelfde perceel gebruikt ziet de teler daar een wat betere vraag. wordt om er schorseneren of pasti“De schorseneren lopen wat beter dan naak op te telen. Alle uitdagingen ten de pastinaken, waardoor ook de prijsspijt, het is voor de teler geen reden om Al zo’n 20 jaar teelt Wiel Friesen schorseneren vorming het afgelopen najaar beter is te overwegen om een andere weg in te geweest.” Ondanks de tegenvallende slaan. “We pakken alle uitdagingen afzet van pastinaken en schorseneren mentenmarkt. “Dit is pas het tweede jaar aan, want we willen wel gewoon door. We blijft de teler positief over het lopende sei- dat we pastinaak telen. Misschien kunnen zijn oplossingsgericht.” (MW)  zoen. “We gaan ervan uit dat er weer ruim- we volgend jaar, als alles hopelijk weer wat friesenangelique@gmail.com te komt in februari en dat alle pastinaken normaler verloopt, ons richten op het veren schorseneren nog weg gaan.” Zowel pakken van pastinaak in 500 grams verpastinaken als schorseneren kunnen ook pakkingen voor de consumentenmarkt.” bewaard worden in de koeling en Wiel Overigens is er op consumentengebied al verwacht dat de Paasdagen voor een extra ruime ervaring met de asperges waarvan marktimpuls zullen zorgen. “De feestda- Wiel vertelt dat de verkoop toenam vanwege de coronaperikelen. “De huisver-

van zaadje tot distributie

Kimco volgt het volledige productieproces van wortelen en uien zorgvuldig op: van de keuze van het perceel en het zaadgoed, de opslag en verwerking tot de distributie en verkoop.

Voor meer info zie: www.kimco.be

AGF Primeur 1 • Wintergroenten • 2022

Ontdek onze processing solutions voor versmarkt en industrie

Bezoek ons op Anuga FoodTec 2022 Hall10.1 Stand H036

Ons volledige gamma voor versmarkt en industrie vind je op de vernieuwde website: www.bruynooghe.be

import & export vollegrondsgroenten Straatweg 74 8531 PZ Lemmer info@heegsmabv.nl www.heegsmabv.nl Gespecialiseerd in wortelen voor versmarkt en industrie

Zomerlandseweg 1, 3274 LX Heinenoord Tel.: 0186-600474 • E-mail: info@polderland.eu

Jaarrond vers gewassen en gepolijste knolselderij

We zaaien wat we oogsten Muytertweg 27 6075 AM Herkenbosch T. 0475 - 531803 M. 06 - 53810895 F. 0475 - 532791 E. heemagro@planet.nl

www.heemelsagro.nl

AGF Primeur 1 • Wintergroenten • 2022

Thema

Wintergroenten

Alexander Verduyn (rechts) is samen met zus Valerie en broer Nicolas als derde generatie betrokken bij Group Verduyn

Group Verduyn geeft aan dat de wortelrendementen op het veld dit seizoen ongezien waren

Group Verduyn:

“Hoge opbrengst wortelen beïnvloedt markt, maar vraag trekt aan”

“E

stelt Alexander vast dat de kwaliteit van BOEIENDE SECTOR de wortelen in de Verduyn koelcellen pri- Een ander aspect van verpakkingen is dat ma is en geeft hij aan dat overaanbod altijd de kosten ervan stijgen, laat Alexander een tijdelijke situatie is. “Een aanbod kan weten. Net als bijvoorbeeld de loonkosten snel stijgen als er ineens een tekort komt en kosten van elektriciteit. Daarnaast verergens op een markt. Als bijvoorbeeld de wacht hij dat de rendementen op het veld primeurs in Spanje en Italië enkele weken als gevolg van de verminderde beschikvertragen door slecht weer, kan de situatie baarheid van toegestane gewasbescherer alweer heel anders uitzien. Uiteindelijk mingsmiddelen voor zowel de teler als bepaalt het weer nog altijd onze sector.” voor de handel omlaag zullen gaan, wat zal zorgen voor een hogere kostprijs. “De RECYCLEERBAAR EN GROTER Qua verpakkingen van wortelen ziet Group Verduyn dat de trend steeds meer gaat richting het gebruik van ecologische materialen en weg van plastic. “Ook wij zijn bezig om verpakkingen van recycleerbare materialen te ontwikkelen.” In deze beweging past ook de losse verkoop van wortelen, waarvan de wortelteler zegt dat dit voor de pandemie in opkomst was. “Voor Covid was de tendens dat er meer wortelen in vrac verkocht werden. Het is misschien wat tegenstrijdig dat we ondanks de wens om weg te bewegen van kostprijs staat onder druk, want de toenehet gebruik van plastic, zien dat er sinds mende kosten zijn niet evenredig met onze Covid minder wortelen los verkocht wor- verkoopprijzen.” Toch realiseert AlexPOSITIEVE EVOLUTIE den en dat men tijdelijk toch liever een ander zich dat uitdagende situaties een Alexander merkt op dat door deze goede zakje heeft.” Overigens geeft Alexander momentopname kunnen zijn. “Het is een oogst de prijzen wat onder druk hebben aan dat hoewel de kleinverpakkingen boeiende sector. Wat vandaag niet goed gestaan, maar ziet half januari dat de goed blijven scoren, dit zakje wel vaker is, kan morgen beter zijn en andersom. We vraag weer aantrekt. “We zien een posi- iets groter is dan voorheen; de verpak- moeten altijd scherp blijven.” (MW)  tieve evolutie. De rest van het seizoen kingen van twee en drie kilo winnen aan alexander@verduyn.be hangt af van waar er tekorten gaan zijn populariteit. en hoe groot die zullen zijn.” In elk geval r gaan genoeg wortelen naar buiten, maar de rendementen op het veld waren ongezien,” laat Alexander Verduyn weten, die als CEO samen met zus Valerie en broer Nicolas als derde generatie betrokken is bij familiebedrijf Group Verduyn. Het bedrijf richt zich op de teelt, het verpakken en de vermarkting van vollegrondsgroenten in Europa, waarvan een groot gedeelte wortelen. “Hoewel de volumes die buitengaan, met zelfs wat export, zeer correct zijn voor de tijd van het jaar, zorgen de extra rendementen die we dit groeiseizoen hebben gehad voor voorraden en wat overaanbod. Ten opzichte van vorig jaar is dat een wereld van verschil, toen hadden we tekort aan rendement.” Alexander wijst de groeizame zomer aan als reden voor de overvloedige wortelopbrengst. “Ten opzichte van vorig haar, hadden we een zeer groeizame zomer; vooral de aanzet bij het zaaien van de wortelen was goed, waardoor vrijwel alles is gekiemd en er op het veld heel weinig verloren is gegaan. Daarbij is door de goede kwaliteit de volledige opbrengst gebruikt.”

AGF Primeur 1 • Wintergroenten • 2022

BOX& BIGBAG LOGISTICS VHM-MACHINERY.NL +31 (0)527 225 000

OOGSTVELD 12 8307 DV ENS

Export, commissie, handel en verpakkingsbedrijf

Vollegrondspecialist

T: +31 (0)228 565 500 / 566 400 F: +31 (0)228 565 548 / 566 410 E: info@jhwagenaar.nl

Katwijk Waspeen

partner voor industrie en versmarkt

www.jhwagenaar.nl

Tel.: 071 - 401 45 86 • Fax: 071 - 401 64 45 E-mail: info@katwijkwaspeen.nl Internet: www.katwijkwaspeen.nl

AGF Primeur 1 • Wintergroenten • 2022

Thema

Wintergroenten

TB&S:

“Iets hoger prijsniveau van spitskool kan makkelijker worden vastgehouden”

“H

et is momenteel behoorlijk druk,” vat Coen Swager van TB&S, gericht op het telen en vermarkten van spitskool, half januari de spitskoolmarkt samen. Hij is niet negatief over de marktvorming; door de vrij normale voorraden kan makkelijker worden vastgehouden aan een iets hoger prijsniveau. Daarnaast merkt Coen op dat hoewel het afgelopen teeltseizoen moeizaam is verlopen, de kwaliteit van de spitskolen goed is. Hij geeft aan dat eerst de overvloedige regen en daarna een periode van droogte hebben gezorgd voor een wat mindere opbrengst. “Klimaatinvloeden maken het lastiger. Als de teelt normaal verloopt, vallen de minder goede stukken grond niet op. Nu hebben die percelen door de weersomstandigheden te kampen met een 20 tot 25 procent minder opbrengst. Doordat de percelen die we gebruiken verspreid door Noord-Holland

liggen, gaat het om maar een deel van de opbrengst.” Toch moet Coen vaststellen dat de lagere opbrengst momenteel niet in de prijs wordt gecompenseerd, ook vanwege de met sommige afnemers gemaakte seizoensafspraken.” Anderzijds ziet de spitskoolteler dat de consumptie van spitskool in Nederland, Duitsland en Scandinavië – de belangrijkste afzetmarkten voor TB&S – op peil blijft ten opzichte van andere jaren.

kool en Violetti, waarvan er vooral in de winter behoorlijke volumes door Scandinavië worden afgenomen. Coen geeft aan dat het biologische product in de zomer vooral in Nederland wordt afgezet. “Ons areaal aan biologische gewassen groeit. We gaan nu ook de biologische flespompoenen gedeeltelijk in Nederland telen waar dat voorheen allemaal op ons teeltbedrijf in Portugal gebeurde.” Daarnaast verwacht Coen dat er ruimte in de markt is om ook het areaal biologische spitskolen uit te breiden.

VIOLETTI Coen stelt vast dat de spitskool naast de witte kool aantrekkelijk is geworden voor NIET VANZELFSPREKEND de consument. Met de paarse spitskool, Ook TB&S uit zijn zorgen over de stijde Violetti, brengt TB&S een onderschei- gende kosten. “Ieder jaar zie je je kosten dende kool op de markt en stuurt aan op behoorlijk stijgen en het is niet zo dat je eenzelfde ontwikkeling als met spits- op 1 januari de meerkosten aan je afnekool. “Onze paarse spitskool is een mooi mers kunt doorbereken. Het is niet ieder alternatief voor een rode kool. De Violetti jaar vanzelfsprekend dat de bijkomende heeft meerdere bereidingswijzen. Je kan kosten betaald worden. De kosten stijgen hem ook gemakkelijk rauw eten als sala- vaak harder dan de inkomsten.” Desonde en de kool heeft als voordeel dat hij danks ziet hij de toekomst met vertrouniet bloedt bij het snijden. Daardoor is de wen tegemoet. “Met zijn allen hebben paarse spitskool ook uitermate geschikt we goed en voldoende voedsel nodig. Als als een vervanger van Radicchio Ros- iedereen inziet dat de extra kosten ook so.” Daarnaast zet de spitskoolteler in op betaald moeten worden, omdat er anders een spitsige savooiekool, die iets minder niet geproduceerd kan worden, dan is de scherp is van smaak en compacter is dan toekomst nog prima.” (MW)  een savooiekool en daardoor makkelijcoen@spitskool.com ker te hanteren en vervoeren. “Daarmee brengen we drie spitsige brassica’s op de markt waarmee we ons onderscheiden ten opzichte van andere brassica’s.” TB&S biedt ook biologische varianten van spits-

AGF Primeur 1 • Wintergroenten • 2022

verpakkingen leverbaar

Onze producten zijn in alle maten en verpakkingen leverbaar

Jos Ruiter Aardappelen Groenten B.V. Groothandelsmarkt 1 1681 NN ZWAAGDIJK info@josruiteragf.nl Jos: 0610-922 750 | Marcel: 0653-254 107 Jos Ruiter Aardappelen Groenten B.V. Groothandelsmarkt 1 1681 NN ZWAAGDIJK info@josruiteragf.nl Jos: 0610-922 750 | Marcel: 0653-254 107

Violetti, het beste van twee werelden!

Violetti is een nieuwe spitskool waarvan duidelijk is wat haar bijzonder maakt: de mooie paarse kleur. Violetti heeft de zachte verfijnde smaak van de gewone spitskool en de rijke kleur van de klassieke rode kool, dus het beste van twee werelden. T.B.&S. B.V. • Vronermeerweg 1 • 1834 AX Sint Pancras • Tel: +31 (0)72-5642386 • M: 06-53498460 E-mail: info@spitskool.com • www.violetti.nl

AGF Primeur 1 • Wintergroenten • 2022

Thema

Wintergroenten

André Noordhoek:

“Naar verwachting stabiele prijzen voor spruiten”

pruitenteler André Noordhoek uit Bleiswijk ziet dat het areaal spruitkool wat groter is en de consumentenvraag naar spruiten wat achterblijft, waardoor de prijzen onder druk staan. “Normaal is het rond de feestdagen drukker, maar nu was er minder vraag. Ik had de indruk dat vele soorten groenten in een dipje zaten.” Begin januari kan André constateren dat de vraag weer aantrekt. De spruitenteler, die op zo’n 80 hectare spruitkool produceert, stelt vast dat de consument de laatste jaren positief was over de spruit, maar dat dit seizoen de vraag in zijn algemeenheid wat minder is. Hij wijt het onder andere aan de zachte herfst en de ruime beschikbaarheid van vele soorten wintergroenten waardoor er een verdringingsmarkt ontstaat. Dat heeft zijn invloed op de prijs. “In een verdringingsmarkt is de prijs niet conform de kostprijs, de markt bepaalt de prijs. Wij zijn al aan het inkopen voor het nieuwe seizoen en merken dat de prijzen enorm stijgen, dat zien we er op het ogenblik niet bijkomen. Voor het

Wortelen voor de versmarkt Wassen en sorteren Wegen en verpakken

Handel in agrarische producten

Voor meer informatie: Braecke Pascal : +32 475 27 07 26  info@grimex.be

www.grimex.be

Rode en witte kool, spitskool, Savooie kool, Turkse kool, Chinese kool, spruiten, knolselderij, kroten (rood, geel, wit, Chioggia), koolraap, peen (oranje, geel, paars), ijsbergsla, bloemkool, broccoli, prei, uien (consumptie, plantuien), aardappelen, witlof, aardperen, pastinaak, wortelpeterselie

A.N.Boekel B.V. Berrie 1 1724 BB Oudkarspel

AGF Primeur 1 • Wintergroenten • 2022

Tel: +31-(0)226 700 500 post@boekelwaarland.nl www.boekelwaarland.nl

huidige seizoen hoop ik op stabiele en wat stijgende prijzen.”

ander aspect van de weersextremen is van het areaal is overigens een op en neer de droogte. André ziet dat het daardoor gaande beweging gekoppeld aan de prijvaker nodig is om te irrigeren, zeker bij zen. “De afgelopen vier jaren is de markt EXTREMEN het aanslaan van het gewas aan het begin goed geweest en dan zie je het areaal in Kwalitatief zijn de spruiten goed dit sei- van het groeiseizoen, maar ook later in de het vorige en het huidige seizoen groeien. zoen, laat André weten, al heeft de recen- zomer. “Als je vollegrondsgroenten teelt Vervolgens kom je eigenlijk al weer op het te vorst geleid tot wat schade. Hoewel de moet je met water geven gesteld zijn.” punt dat er voldoende spruiten zijn. De spruiten best wat vorst kunnen verdragen, prijzen staan daardoor onder druk en na was de vorst in combinatie met de schrale DUN MIDDELENPAKKET een aantal slechte jaren, daalt het areaal oostenwind aanleiding tot wat grauwver- Een andere uitdaging in de teelt van spr- dan weer,” besluit André. (MW)  kleuring en dat leidt tot wat meer uitval uitkool ligt op het vlak van gewasbeschercanoordhoek@kpnmail.nl en kwaliteitsproblemen. Op de smaak van mingsmiddelen. André merkt op dat het de spruiten heeft de vorst geen invloed. gezien de weersomstandigheden en in “Die wordt er hoogstens wat zoeter van.” combinatie met het komende verbod op Hoewel de vorst niet direct tot problemen een aantal middelen, het een hele uitdaleidt, merkt André wel dat de weersextre- ging zal worden om gezonde gewassen men groter worden. “Ik denk dat we niet te behouden. “De komende jaren gaan er per definitie meer water hebben per jaar, zoveel middelen uit, dat er maar een dun maar wel grotere hoeveelheden per keer.” pakket overblijft. Het zal een uitdaging De spruitenteler heeft al een aantal malen worden om spruiten te blijven telen.” De hinder ondervonden van extreme regen- spruitenteler voorziet dat het op termijn val. Hij geeft aan dat de wortels van de zelfs zal kunnen leiden tot een afname spruitkool maximaal 20 uren onder water van het totale spruitenareaal. “Als het niet kunnen staan. Daarna is er onherroepelijk meer goed gaat lukken om spruiten te schade. “Bij een jong gewas is er dan nog produceren, laat je als teler de teelt vanwel wat te redden, al wordt het geen opti- zelf vallen.” Zover is het echter nog niet, maal gewas meer, maar een ouder gewas want hij ziet dat zowel vorig seizoen als is dan zoveel wortels verloren, dat je de het huidige seizoen het areaal spruitkool plant niet meer aan de gang krijgt.” Een nog licht is gegroeid. De groei en krimp

Half automatische weegmachine • 8- of 12-voudige uitvoering (andere maten op aanvraag) • Maakt tot maar liefst 1500 combinaties per uur. • Voedsel veilig gecertificeerde transportband, vast gemonteerd. • Eindsensor, waardoor de machine stopt als de band vol ligt. • Kleuren touchscreen met intuïtieve bediening. • Vervaardigd uit Roestvast staal • Eigen ontwikkeling, eigen servicedienst • Zowel de 8- als 12-voudige weger kunnen uitgevoerd worden met trogbandjes.

Halfautomatische weegsorteerder, 12-voudig, met trogbandjes. De ASN half automatische weegsorteerder zoekt de ideale combinatie waarbij het minimum gewicht wordt behaald maar er zo min mogelijk product wordt weggegeven. Toepassing van dit product verhoogd de productie maar ook het inzicht in de werkelijke gewichten. De bediening is intuïtief het touchscreen display. Voorzien van zwenkwielen en een opklapbare band.

www.agrinserv.com AGF Primeur 1 • Wintergroenten • 2022

Thema

Wintergroenten

Primalof verwacht dat de witloofteelt steeds verder zal professionaliseren

Primalof houdt zich bezig met de teelt en handel van witloof

Primalof:

“Witloofmarkt gebaat bij meer balans”

“D

e markt heeft op dit moment niet de juiste verhouding tot de kosten,” zegt Charles Cattoir van Primalof, dat zich bezighoudt met de teelt en handel van witloof. “De productiekosten, die we niet allemaal in de hand hebben, zoals elektriciteit, gas, brandstof en beschermingsmateriaal voor coronamaatregelen, stijgen altijd maar.” Daarbij ziet hij dat er een bepaalde druk op de consumentenaankopen ligt waarbij het voor de witloofhandelaar onduidelijk is of de consument een voorkeur voor andere kanalen – lokaal of huisverkoop direct bij de teler? - ontwikkelt dan de retail. “De consument lijkt minder geneigd te zijn om verse groenten en fruit aan te kopen. Men kan stellen dat wat de supermarkten en zijn toeleveranciers gewonnen hebben in marktaandeel met corona, ze nu een beetje bij beetje aan het teruggeven zijn.” Hoewel hij vaststelt dat de afgelopen twee jaren voor de witloofsector goed zijn geweest met goede verkopen tegen mooie prijzen en met ruimte voor investeringen, is Charles half december minder positief gestemd. “Door de mooie opbrengst aan witloofpennen, zal er een goed witloofaanbod blijven. De vraag is hoe de afzet zal evolueren.” Charles constateert dat december de topmaand zou moeten zijn voor de afzet van witloof, zowel qua volume als qua prijs. “De volumes en de prijzen zijn er in mindere mate en de kosten beginnen zo hoog te worden dat de marges zeer laag worden.” Toch blijft Charles mogelijkheden zien. “Alles kan en zal zich herstellen, de tijd zal het uitwijzen.”

EVENWICHT ONTBREEKT Daarnaast is de witloofhandelaar ook van mening dat de markt momenteel uit evenwicht is. Primalof belevert zowel het retail- als het industriekanaal en de groothandel. Charles stelt vast dat de vraag vanuit de industrie stabieler is, terwijl de vraag van de supermarkten schommelend van aard is. Hij merkt dat in het retailkanaal de marCharles Cattoir van Primalof ziet dat de markt voor witloof ges ongelijkmatig over de gebaat zou zijn bij meer balans keten verdeeld zijn; waar de telers de afgelopen twee jaar profiteer- nen ontwikkelen. Charles acht het mogeden van een hogere marge ten koste van lijk dat er binnen enkele jaren nog maar handel en retail, is het nu het omgekeerde een paar grotere spelers op de Belgische verhaal. “Op dat vlak is er een onevenwicht witloofmarkt actief zullen zijn, die zich die op lange termijn voor niemand gezond dan vooral met grootschalige kwalitatieis: niet voor de retailer/handelaar en niet ve hydro-witloof teelt zullen bezighouden. voor de teler. Een markt in evenwicht is Specialisatie speelt daarbij een rol. “Vroeveel gezonder voor iedereen. Voor de langer deden telers verschillende producten ge termijn is het van belang dat de balans in één bedrijf, dat zou wel eens kunnen teruggevonden wordt en dat iedereen zijn veranderen in de toekomst. Focus en spewitloof kan blijven verdienen.” cialisatie is in andere sectoren een succesformule.” Overigens voorziet hij dat de LANGETERMIJNRELATIES kleine teler niet helemaal zal verdwijnen, Voor de langere termijn verwacht Charles maar zich meer zal richten op niches bindat de witloofsector steeds verder zal pro- nen de witloofmarkt zoals bijvoorbeeld fessionaliseren. Hij ziet dat, ongeacht om grondwitloof of mini-witloof. (MW)  welk verkoopkanaal het gaat, de tendens charles@primalof.be is dat er steeds vaker langetermijnrelaties met afnemers worden aangegaan waardoor de witloofbedrijven zich verder kun-

Dutch Carrot Group

Agriport 109 1775 TA Middenmeer

Het hele traject van zaaien tot verpakken 38

AGF Primeur 1 • Wintergroenten • 2022

www.dutchcarrotgroup.nl info@dutchcarrotgroup.nl

GH-Ulma: Duurzaamheid was een belangrijk aspect bij de keuze voor flowpack “Bij de keuze voor een passende verpakking van hun witloof heeft Primalof verschillende oplossingen overwogen,” zegt Alexander Tack, verantwoordelijk voor Account & Sales bij GH in Schelle, dat zich richt op verpakkingsoplossingen voor onder meer verse voeding. “Duurzaamheid was hierbij een belangrijk aspect, zowel voor Primalof als voor de retailpartners. De trend om plastic verpakking uit het AGFschap te bannen zet zich dan wel verder, toch blijft het verpakken van witloof in flowpack heel wat voordelen bieden.”

Hygiëne

Zo geeft Alexander aan dat het, zeker tijdens de actuele pandemie, een hygiënische oplossing is. “Daarnaast beschermt de verpakking de kwaliteit van het product en verlengt het de houdbaarheid ervan. Dankzij de integratie van bijvoorbeeld slimme lichtfilters kan de verkleuring van het witloof vertraagd worden. Zo blijft het witloof langer smakelijker voor de consument, wat dus ook voedselverspilling tegengaat. In de folie zijn er ook micro perforaties aangebracht die de uitdroging van het product en de vorming van condensatie tegengaan.” Een ander voordeel van het verpakken van witloof in flowpack ziet GH in de mogelijkheid om de verpakking te bedrukken. “Door de

verpakking te personaliseren kan Primalof de consument gericht informeren over de veelzijdigheid van haar product.”

Terugverdienen

Het automatiseren van de verpakking van het witloof bracht daarnaast nog een pluspunt met zich mee. “Waar de handmatige verpakking van witloof in voorgevormde zakken veel mankracht en tijd vraagt, biedt de flowpackoplossing aan Primalof de mogelijkheid om sneller en efficiënter te verpakken, maar ook om te besparen op mankracht. Dit heeft als gevolg

dat de investering in automatisatie sneller terugverdiend kan worden. Deze ‘return on investment’ was voor Primalof een doorslaggevend argument om voor de flowpackoplossing van GH-Ulma te kiezen. Samen hebben we dus zeker de juiste manier gevonden om hun witloof te verpakken: met oog voor detail, aandacht voor duurzaamheid en respect voor het product,” besluit Alexander. Alexander.Tack@gh-ulma.com

De Sienna flowpack machine van Ulma Packaging

Specialist klein verpakking Witloof voor Retail, Industrie & Groothandel

Leeg Bracht 6A, B-9860 Balegem T. +32 (0)9 362 74 78  Charles@primalof.be

AGF Primeur 1 • Wintergroenten • 2022

Thema

Wintergroenten

Rodeno nam onlangs een nieuwe knolselderijreiniger in gebruik

Rodeno:

”We verkopen elk jaar meer knolselderij”

“E

r is een stijgende lijn qua afzet,” zegt Robert van den Ouden van Rodeno Agri Products, over knolselderij. “We verkopen elk jaar meer knolselderij.” Hij blikt terug op een zeer groeizaam groeiseizoen met wat minder areaal, maar wat meer opbrengst. Van Nederland moet de afzet van de knolgroente het echter niet hebben. Hoewel Rodeno ook knolselderij aan Nederlandse pakstations verkoopt, ziet Robert dat vrijwel alle in Nederland geteelde knollen uiteindelijk in het buitenland belanden. Naast verkopen in Nederland exporteert Rodeno knolselderij naar onder meer België, Frankrijk, Duitsland en Polen. “Doordat zo veel knolselderij wordt geëxporteerd, is er geen sprake van een Nederlandse, maar van een Europese markt,” geeft Robert aan. Hij merkt op dat er afgelopen groeiseizoen Europees gezien, vooral in Polen, een krimp was in het knolselderijareaal en dat heeft positieve gevolgen voor de afzet en de prijsontwikkeling.

geeft Robert half december aan, al houdt dan ook op in om altijd afzet voor de telers hij daarbij een slag om de arm vanwege te vinden, ook als de markt minder goed de pandemie. “Wij leven in een onzekere is. “Als teler moet je ervan uit kunnen gaan tijd met lockdowns en coronaperikelen, dat je afnemer de knolselderij op komt waardoor vergelijken met voorgaande halen in goede en in slechte tijden. In een jaren moeilijk is.” Hoewel het zich dit jaar goed seizoen kan iedereen jouw handel goed laat aanzien, merkt de handelaar opruimen, maar producten verhandelen op dat de laatste jaren de prijzen slecht in een moeilijke markt, dát is de kunst.” waren en niet altijd kostendekkend. “Als de teler vorig jaar een slecht jaar heeft GELIJKBLIJVEND AREAAL gehad, maakt hij dat niet zomaar goed met Toch ziet Robert dat maar weinig telers één beter jaar en daardoor haken telers af, met contracten werken. Hij geeft aan dat want knolselderij is een dure teelt.” Robert de contracten die er zijn qua prijs meestal laat weten dat de kostprijs voor een hec- rond de kostprijs liggen, waardoor de teler tare knolselderij tussen de 7.000 en 9.000 vaker voor de vrije markt kiest. Daardoor euro per hectare bedraagt. De kosten wor- is de opbrengst onzeker en laat de teler den vooral veroorzaakt door het plant- soms de knolselderij links liggen. “Als de materiaal dat bij plantenkwekers wordt teler een gewas kan zaaien, is dat veel opgekweekt. goedkoper dan knolselderij, dat geplant moet worden. En als zoals nu bijvoorbeeld “Kostendekkende afzet is dan ook een het graan duurder is, kiezen telers eerder uitdaging,” zegt de handelaar. “Als teler voor graan.” Robert merkt dat het leidt tot moet je de afzet goed geregeld hebben. een tendens waarbij de kleinere knolselJe kunt niet zomaar op goed geluk telen derijtelers afvallen. “Ik denk dat er in de en afwachten of de knolselderij verkocht toekomst minder knolselderijtelers zullen DURE TEELT kan worden, daar is de teelt te duur voor.” zijn, maar ik verwacht dat uiteindelijk het “Er is minder geplant waardoor er van- Doordat Rodeno een brede afzet heeft van areaal gelijk zal blijven,” besluit Robert. af het begin van het seizoen een goede industrie tot versmarkt, zijn er veel moge- (MW)  export is geweest.” Daarbij zijn ook de lijkheden om de knolselderij voor de telers info@rodeno.nl verwachtingen voor de komende tijd goed, te vermarkten. Het familiebedrijf zet er

DE SPECIALIST OP HET GEBIED VAN O.A VELDGEWAS EN GEBORSTELDE KNOLSELDERIJ

Robert den Ouden T. +31(0)6 531 90 100 | info@rodeno.nl | www.rodeno.nl

AGF Primeur 1 • Wintergroenten • 2022

! s r e v g a d in r e n t r a p t Uw wins

HANDELSONDERNEMING

Kruiningen - Tel. +31( 0 )113-383320 - info@vanden-berge.nl - www.vanden-berge.nl

8240-000197 OCTOBER PRINT ADS_AGF Handbook_125x90_NL.indd 1

20/09/19 10:47

AGF Primeur 1 • Wintergroenten • 2022

Thema

Wintergroenten

Het idee voor Apio Snacks werd geboren vanuit een jarenlange ervaring met knolselderij

Apio Snacks zijn geschikt voor mensen die zin hebben in wat anders

Apio Snacks:

“We willen de knolselderij graag promoten” Vanuit een jarenlange ervaring met knolselderij, kwam Arno van Oers op het idee om snacks te maken met knolselderij. “Wereldwijd is knolselderij een klein gewas en we zijn bang dat het op den duur een vergeten groente gaat worden,” geeft Arno aan. “We kennen de knolselderij hier eigenlijk alleen maar van de erwtensoep en een beetje van de knolselderijsalade en daarom willen we deze lekkere en gezonde

groente graag promoten. En hoe kan dat in Nederland beter dan met bitterballen en kroketten?,” dacht het echtpaar Van Oers. Overigens is daarbij niet over één nacht ijs gegaan. Er zijn uitgebreide smaaktesten gedaan met snacks op basis van verschillende groenten, maar telkens kwam de knolselderij als lekkerste uit de test. Waar in het begin de snacks met de hand werden gemaakt, gebeurt dit inmiddels machinaal bij een fabrikant die de snacks exclusief produceert. Margaret van Oers neemt de verkoop en marketing op zich.

assortiment te komen. Daarnaast levert Apio Snacks ook direct aan het horecakanaal en, om tijdens de horecasluiting toch afzet en naamsbekendheid te genereren, via social media ook aan consumenten. “Ook de consument omarmt het product.” Momenteel omvat het assortiment kroketten, tapaskroketten en bitterballen op basis van een romige knolselderijragout. Naast het huidige assortiment, is het bedrijf bezig met ontwikkelen van nieuwe producten. Hoewel de snacks op basis van knolselderij uitstekend passen in de huidige focus op een meer plantaardige APART eetwijze, is het niet de bedoeling alleen Niet de meest gemakkelijke taak in coro- een bepaalde doelgroep aan te spreken. natijden als je doelgroep de horeca is. Toch “Apio Snacks zijn geschikt voor mensen is het gelukt en liggen de knolselderijs- die gewoon eens zin hebben in iets anders. nacks – apio betekent overigens (knol) sel- We willen graag iets aparts op de markt derij in het Spaans – bij twee landelijke en brengen,” besluit Margaret.  een aantal regionale horecagroothandels info@apiosnacks.nl in de schappen en wordt ernaar gestreefd om bij alle horecagroothandels in het

TEELT - EXPORT - IMPORT INDUSTRIE / VERSE MARKT WITTE- EN RODE KOOL - KNOLSELDERIJ - WORTELEN RODE BIETEN - BONEN - PASTINAAK - UIEN - AARDAPPELEN OOK BIOLOGISCHE TEELT BESCHIKBAAR Handelsweg 2, 1619 BJ ANDIJK - HOLLAND T. 0031 228591222 | E. info@hortica.nl | www.hortica.nl

AGF Primeur 1 • Wintergroenten • 2022

Wortelen schrappen of schillen? Wortelen zijn haast onmisbaar in een groentepakket. Ze zijn gezond, smaken goed, hebben een lekker knapperige bite, maar vooral zijn ze belangrijk als blikvanger met de oranje kleur die mooi contrasteert met andere groenten. Het is echter niet zo gemakkelijk om die helder oranje kleur na bewerking te behouden. De gebruikte schilmethode abrasief via een ruw oppervlak of met messen maakt hier het verschil. HET VERSCHIL TUSSEN SCHRAPPEN EN INVLOED MESSENSCHILLEN OP DE MICROBIOLOGIE Als je wortels schrapt (abrasief schillen) Bij het abrasief schillen blijft schrapafdan slaat de buitenkant van de wortel na val achter op de carborundumrollen of enige tijd wit uit. De consument die dit ziet -schijven waarmee wordt geschrapt. Door denkt ten onrechte dat het product aan de wrijving wordt dit afval warm en onthet schimmelen is. Door het schrappen staat er een ideale voedingsbodem voor beschadigt de celstructuur, de celwanden micro-organismen. Deze komen in conworden als het ware uit elkaar gescheurd tact met elke volgende wortel die wordt en blijven hangen aan de rand van de wor- geschrapt: een kruisbesmetting ligt voor tel. Doordat de carotenoïden dan bereik- de hand. Bij het schillen met messen daarbaar worden voor zuurstof en licht, treedt entegen worden product en schil direct een oxidatie op die tot kleurverlies leidt. door het mes gescheiden. Een kruisbeDe resten van de celwanden worden wit smetting treedt dus niet op. en de helder oranje kleur verdwijnt. Voor het schillen met messen is minder Een van de methoden om dit te vermijden energie nodig. Dit zorgt voor minder veris het schillen met messen als alternatief warming van het productoppervlakte. voor het abrasieve schillen. Door het mes- Bij abrasief schillen verwarmt het opperschillen worden de celwanden doorgesne- vlakte van het product met 6 tot 8°C, met den en blijft een open structuur zonder schillen wordt dit voorkomen. Een ander, resten van beschadigde celwanden achter. niet onbelangrijk voordeel: door de open De onderliggende cellen blijven intact en celstructuur na het schillen met een mes doordat ze niet voor zuurstof toegankelijk is het resterend celvocht gemakkelijk weg zijn, treedt er nauwelijks tot geen oxidatie te spoelen en vormt geen voedingsbodem van de carotenoïden op en blijft de kleur voor micro-organismen. behouden. Binnen minder dan 24 uur is een duidelijk verschil in kleur tussen bei- Naast de bovengenoemde voordelen is het de schilmethoden goed zichtbaar. afvalpercentage met minder dan 20% ook zeer gunstig ten opzichte van schrappen.

Microscopische opname van geschilde (l) en een geschrapte (r) wortel

SCHILOPLOSSINGEN Kostentechnisch is het schrappen van wortelen een zeer kostenefficiënte manier voor het ontschillen van wortelen, het schillen met messen is in bijna alle gevallen duurder. “Voor beide manieren van schillen heeft Sormac diverse oplossingen,” vertelt Roy Lemmen. “Sormac heeft wortelschrapmachines voor verschillende capaciteiten. Van een batchschiller voor 20 kg per batch, tot rollenschrapper met een capaciteit tot 6.000 kg per uur (afhankelijk van het afschilpercentage en de toepassing). Als tussenoplossing is de revolverschrapper ideaal, deze verwerkt een capaciteit tot 700 kg per uur. De messenschiller KP-60 is ideaal voor het schillen van wortelen met een capaciteit tot 4.500 stuks per uur. Voor een hogere capaciteit biedt de messenschiller UP-8000 een oplossing. Hiermee zijn capaciteiten tot meer dan 8.000 wortelen per uur bereikbaar. Voor iets zeer speciaals bestaat er ook nog de messenschiller KWS die wortelen met een diameter van 10 tot 45 mm schilt en daarbij het loof intact laat. Het resultaat is een aantrekkelijke combinatie van oranje en groen.”  www.sormac.nl

Na 24 uur mesgeschild (l) en geschrapt (r)

AGF Primeur 1 • Wintergroenten • 2022

Advertorial

REO Veiling innoveert met prei West-Vlaanderen in België is een prominente leverancier van prei voor de internationale versmarkt. De REO Veiling commercialiseerde in 2021 ruim 51.000 ton prei. Dit volume ligt onder het tienjarig gemiddelde en dit heeft alles te maken met de moeilijke plantomstandigheden vanwege de aanhoudende droogte in zowel de zomer als het najaar van 2020. Desondanks blijft prei qua volume het meest aangevoerde product op de REO Veiling. Het milde zeeklimaat, de vruchtbare bodem en de professionele knowhow van ruim 300 actieve aangesloten preitelers zorgen er voor dat de REO Veiling haar rol als betrouwbare referentiepartner van de Europese groothandel en retail kan blijven spelen. De prei van de REO Veiling herken je aan haar vaste structuur, glanzende donkergroene bladeren, een mooie kleur, maximaal witgedeelte en de rechte preistalen zijn gelijkmatig van vorm en grootte. Het grootste deel van haar prei vermarkt de REO Veiling onder het kwaliteitslabel Flandria. Enkele preitelers sloegen de handen in elkaar om een kwaliteitsvol product af te leveren die boven deze standaard uitsteekt. Hun prei van onberispelijke kwaliteit vindt vlot de weg naar de consument onder het kwaliteitsmerk Fine Fleur.

Een belangrijk gedeelte van de Europese afzetmarkt kiest voornamelijk voor kartonnen verpakkingen. Vanuit die vaststelling kreeg de preidoos recent een nieuw en modern elan. Een aantrekkelijke vormgeving met mooie productafbeeldingen en natuurlijke kleurencombinaties doet de gerestylede preidoos in het oog springen. In functie van de belangrijkste exportbestemmingen van de prei van de REO Veiling staat de productbenaming in niet minder dan zeven talen vernoemd op de nieuwe preidoos. De REO Veiling biedt haar prei niet alleen in kartonnen verpakkingen aan. Sinds vorig jaar is prei ook via de veilingklok ter beschikking in groene EPS klapkisten. In samenspraak met de commerciële afdeling van de REO Veiling kan haar prei ook in heel

wat andere verpakkingsvormen worden markt klaar gemaakt, van IFCO-kisten over houten kratten tot prei in netzakken. Dankzij een performant staalnamesysteem kunnen ook deelmarkten in prei worden uitgeselecteerd. Dit zorgt er voor dat de Europese retailers met bijzondere productvragen over residu, maar ook op het vlak van extra service en dienstverlening, vlot kunnen worden bediend. De prei van de REO Veiling voldoet bovendien aan de strenge kwaliteitseisen eigen aan de Globalgap/Grasp-certificering.

Ondanks de goede teeltomstandigheden voor vollegrondsprei in West-Vlaanderen zet de REO Veiling samen met kennispartners vandaag volop in op de toekomst van de preiteelt op eigen bodem. Zo is er een samenwerkingsverband met het provinciaal onderzoekscentrum Inagro en het bedrijf Hydromasters voor de teelt van prei op dragers, uit de grond en in hydrocultuur. Deze innovatieve technologie moet op termijn extra troeven bieden om de lokale preiteelt verder te verduurzamen, zonder impact op de bodem of het klimaat. Het ‘aardevrij’ telen biedt bovendien nieuwe perspectieven voor de afzet van prei op markten buiten Europa. De pilootfase van het onderzoek is inmiddels afgerond en het nieuwe teeltconcept staat klaar om bij de REO-producenten uit te rollen. De West-Vlamingen noemen prei in hun typisch dialect ‘pret’. Haar sterk engagement aangaande gerestylede verpakkingen, nieuwe verkoopswijzen en innovatieve teeltsystemen bevestigt dat de REO Veiling ervan overtuigd blijft dat er nog veel ‘pret’ te beleven is met dit topproduct.

Oostnieuwkerksesteenweg 101 8800 Roeselare, België T. +32 (0)51 231 211 info@reo.be www.reo.be

Consumptie van groenten verbetert de botgezondheid

en recent klinisch onderzoek gepubliceerd in het Journal of Nutrition onthult dat het consumeren van de aanbevolen hoeveelheid groenten de gezondheid van de botten kan verbeteren. Een levensstijl die gezonde botten gedurende het hele leven ondersteunt, is van het grootste belang. Ashley Jordan Ferira, PhD en directeur Wetenschappelijke Zaken bij mindbodygreen (mbg), een gezondheidsplatform, legt uit: "Een voedzaam dieet moet bovenaan je lijst staan als je sterke botten wilt, en groenten leveren een belangrijke bijdrage aan het nutriëntengehalte in een goed gebalanceerd eetpatroon. Gezien het verbijsterende feit dat 90% van de Amerikaanse volwas-

senen niet de dagelijks aanbevolen hoeveelheden groenten en fruit consumeert, is de tijd rijp om onze groente-inname te verbeteren."

CAROTENOÏDEN ONDERSTEUNEN BOTGEZONDHEID Hoewel het niet verwonderlijk is dat het eten van meer groenten leidt tot een verbeterde carotenoïdenstatus in het lichaam, hebben deze fytonutriënten ook een heilzame werking voor onze botten. "Carotenoïden mogen dan beroemd zijn vanwege de gunstige eigenschappen voor de ooggezondheid en omwille van het feit dat ze groenten en fruit zoals papaja's, pompoenen, wortelen en zoete aardappe-

len hun feloranje kleur geven, het blijkt dat ze qua voedingswaarde en functionaliteit ook onze botten heel wat te bieden hebben." Naast het versterken van het immuunsysteem en het leveren van essentiële voe-

dingsstoffen, kunnen groenten een krachtig hulpmiddel zijn voor onze botten. Vooral carotenoïdenrijk voedsel kan de gezondheid van onze botten bevorderen. 

Cocktail met bietensap het nieuwe wapen tegen malaria?

n een nieuwe studie hebben onderzoekers van de Universiteit van Stockholm aangetoond dat muggen die op

zoek zijn naar mensenbloed in plaats daarvan kunnen worden afgeleid door een toxische plantaardige 'cocktail', die dodelijk voor hen is. Muggen kunnen het met HMBPP-verrijkte bietensap drinken en doen dit ook. Dit is één van de conclusies van de studie in Stockholm. HMBPP is een metaboliet die wordt geproduceerd door de mala-

Droog- en bewaartechniek Machinebesturing Procesautomatisering

riaparasiet Plasmodium. De onderzoekers toonden aan dat het mogelijk is om een 'bloedmaaltijd' zo na te bootsen dat muggen deze kunstmatige samengestelde vloeistof verkiezen door er HMBPP en een mengsel van proteïne/lipide aan plantensap toe te voegen, in dit geval bietensap. Muggen kunnen worden verleid zich te voeden met het bietensapmengsel door er nog extra gifstoffen aan toe te voegen. De geteste muggen stierven binnen 100 tot 350 minuten na

het nuttigen van het toxische sapmengsel. "Dit mengsel, dat wij roze sap noemen, is een onschadelijke, milieuvriendelijke oplossing, die van nature giftig is voor vrouwtjesmuggen," aldus Noushin Emani, professor aan de faculteit Moleculaire Biowetenschappen van de Universiteit van Stockholm. 

Techno Service ‘s-Gravenpolder BV Schoorkenszandweg 17a 4431 NC ‘s-Gravenpolder Tel. +31(0)113 312020 info@tsg.nl / www.tsg.nl

AGF Primeur 1 • 2022

Trends

Adjiedj Bakas:

“Schaf het woord groente af” Door corona weten begin 2022 veel ondernemers nog altijd niet waar ze aan toe zijn. “We leven in een tijdperk van chaos,” stelt trendwatcher Adjiedj Bakas. Dat klinkt erger dan het is, chaos geeft inventieve mensen de kans en zorgt voor vooruitgang en innovatie. Bakas geeft een aantal handvatten en een opmerkelijke tip: schrap het woord groenten in de sector.

platform als Bol.com voor AGF-producten. Kijk ook hier naar slimme samenwerkingen. In Kazachstan breien oude vrouwtjes kleding ontworpen door hippe jonge ontwerpers die ze wereldwijd verkopen via eBay.”

OP DIEET Mensen blijven eten en dat zorgt voor een goede basis van de AGF-sector, ook omdat het de basis is van onze gezondheid. “Food en health is een eenheid en dat gaan we steeds meer inzien. Tot nu toe betalen we de dokter, maar straks betalen we de telers en boeren om ons beter te maken. Japan is een vergrijzende samenleving met hoge zorgkosten. Japanners hebben een persoonlijk medisch dossier en daar krijg je via de app adviezen wat je wel en niet moet eten. Eet je gezond, dan krijg je korting op je ziektekostenverzekering. Ik verwacht dat we in Nederland binnen 10 jaar allemaal op dieet zijn.”

ind 2021 verscheen ‘Het tijdperk van of forces. Hieraan worden nu Internet of Chaos’ van Adjiedj Bakas. Chaos is Things (IoT), Artificial Intelligence (AI) en minder erg dan het lijkt. “Het woord cha- Virtual Reality (VR) toegevoegd, technoloos komt uit het oud-Grieks, en betekent gieën die voor nog meer versnelling zorletterlijk beweging vanuit het niets. Dat gen. Ze versterken elkaar en vormen een is wat er nu gebeurt, alles komt in bewe- digitale storm die met verwoestend effect ging, niets is meer zeker en er gaat veel over het bedrijfsleven raast. Oude ververanderen.” In de chaos word je op jezelf dienmodellen verdwijnen, nieuwe komen teruggeworpen. “Het is nu aan de burger ervoor in de plaats,” aldus Bakas. zelf. Digitalisering geeft ons de mogelijkheden tot empowerment. De toekomst is “We zijn al beland in een globale platforaan slimme manieren van samenwerking, meconomie waar de AGF minstens een binnen de keten en ook buiten de keten.” positie op moet veroveren. Wil het MKB de banenmotor voor de toekomst blijven, DIGITAAL DARWINISME dan moeten MKB-ers meer sales-gedreven Onder invloed van corona is de consument worden en hun marketing en communica- De lichten staan op groen voor de sector, nog digitaler gegaan. Veel bedrijven heb- tie moderniseren,” zo stelt Bakas. “MKB- toch ligt er een uitdaging, bij groenten. ben digitalisering ingezet om hun bedrij- ers moeten beter samenwerken, hun lobby “Aardappelen en fruit dat eten mensen ven operationeel sterker te maken, maar beter organiseren en co-creatie en co-ma- graag, maar heb je het over groenten dan nu is het tijd voor een digitale transforma- kership omarmen. Oudere MKB-ers kun- zeggen mensen ‛Bah!’” Bakas pleit voor tie. Volgens Bakas heeft slechts 27% van nen leren van het lef, de bravoure en het onorthodoxe marketing: “Mensen kun de bedrijven een samenhangende digitale gericht netwerken van jongere MKB-ers. je niet verleiden met groenten, schaf dat strategie: “Dan zul je verdwijnen. Digitaal En jongere MKB-ers kunnen weer leren woord af en vervang het door salade. SalaDarwinisme wordt echter de norm: ‘ver- van de ervaring en levenswijsheid van de de vindt iedereen lekker, dus maak er van ander of verdwijn’. Het moment is bereikt oudere generatie. Onderzoek van McKinzy gebakken salade, lauwwarme salade, saladat alle grote digitale trends hun ‛tipping laat zien dat bedrijven steeds meer inzet- de uit de oven etc. En schakel een goede point’ hebben bereikt. Social, Mobile, Ana- ten op digitalisering en e-commerce. Ik marketeer in,” besluit Bakas. (ML)  lytics en Cloud (SMAC) zijn alle volwas- kan me heel goed voorstellen dat produwww.trendsbybakas.nl sen geworden, vloeien in elkaar over en centen een coöperatie opzetten en gezafoto: Rene Bouman versterken elkaar wederzijds: een nexus menlijk hun producten afzetten via een

AGF Primeur 1 • 2022

Column

De versafdeling wordt ook wel ‘the battle ground’ genoemd

et succes van een supermarkt wordt lokaal bepaald. Zo sluit ik doorgaans een presentatie af over trends en ontwikkelingen bij mijn klanten en dat zijn hoofdzakelijk supermarktformules, ondernemers en vastgoedpartijen. Inzicht in het marktgebied is ‘key’. Dat lijkt natuurlijk een open deur, maar ik sta er met regelmaat van te kijken hoeveel kansen formules en ondernemers laten liggen door onvoldoende of helemaal geen oog te hebben voor de klantbehoeften in hun marktgebied. Het komt dan ook regelmatig voor dat ik supermarkten bezoek, van tevoren goed inzicht heb verworven in de klantbehoeften van het marktgebied en mij in de winkel enorm kan verbazen over het ontbreken van bepaalde productgroepen of modules van formules, waarvan ik zeker weet dat die hier wel een succes zouden zijn. Zeker op versafdelingen van supermarkten wordt het verschil gemaakt. Niet voor niets wordt de versafdeling ook wel ‘the battle ground’ genoemd in de voortdurende concurrentieslag tussen supermarkten. Bij bijna alle formules kom je de winkel binnen op de groenten- en fruitafdeling, hét visitekaartje van de supermarkt. Productaanbod hier moet niet alleen vers zijn, de producten moeten ook zo mooi mogelijk gepresenteerd worden. De versafdeling draagt bovengemiddeld bij aan de kwaliteit van het totale winkelbeeld. Nóg belangrijker is dat het assortiment biedt wat de lokale consument verlangt. En daar wordt het pas echt interessant.

Consumptie van groenten en fruit is in sterke mate gerelateerd aan doelgroepen. Doelgroepen kenmerken zich door een sterk verband met geografie: consumenten die behoren tot een bepaalde doelgroep zijn niet zelden ruimtelijk geconcentreerd. Voorbeeld: studentenwoningen concentreren zich vaak in bepaalde wijken in de groten steden. Studenten kennen consumptiepatroon waarin groenten en fruit bij lange na geen hoofdrol speelt. Nog een voorbeeld: consumenten van niet-westerse herkomst wonen om uiteenlopende redenen vaak in dezelfde wijken en kopen relatief veel groenten en fruit bij dagwinkels die worden gerund door niet-westerse ondernemers of op de markt. En tenslotte, inwoners van sommige buurten in Amsterdam-Zuid beschikken over een ver bovengemiddeld inkomen en kopen juist bij voorkeur groenten en fruit bij de ‘groentejuwelier’. Kortom, de klantbehoeften en het koopgedrag verschillen tussen marktgebieden dankzij diverse doelgroepen. Het heeft dus weinig zin om als supermarkt enorm uit te pakken met een groenten- en fruitafdeling in een marktgebied met veel studenten. Beter kun je dan inzetten op fruitsalades ‘to go’ of smoothies. Omgekeerd geldt dat een full service formule in marktgebieden met een grote klantbehoefte aan vers, gezond en luxe juist fors kan inzetten op exclusieve producten en service, prijs speelt geen rol. Albert Heijn is in dat opzicht wat mij betreft hét voorbeeld van een formule die het productaanbod in veel winkels goed weet te differentiëren naar klantbehoeften. Dat vereist veel kennis van klanten in de marktgebieden waar je actief bent. In de vestigingsplaatsadviezen die ik geef aan formules pas ik daarom doelgroepsegmentaties toe om klantbehoeften in marktgebieden bloot te leggen en letterlijk in kaart te brengen. Dit levert onmisbare inzichten op die onderbouwen waarom het succes van een supermarkt lokaal wordt bepaald. Jeroen van der Weerd

info@bureauvanderweerd.nl

AGF Primeur 1 • 2022

Citrus

Witte grapefruit in Happy Food boomgaard

Ton Feelders van Total Produce:

“Als er geen afzet voor Florida grapefruit is, dan importeren we het natuurlijk niet” Wat maakt een nicheproduct zo exclusief en duur? Naast gerichte marketing en enkele andere factoren zijn de basisvoorwaarden schaarste en kwaliteit. Ook in de fruitsector zijn er enkele voorbeelden te vinden waarbij het fruit van de ene herkomst meer dan dubbel zo duur is als dat van een ander teeltgebied. Florida grapefruit is een mooie illustratie. En de reden is hier enkel en alleen de uitzonderlijke smaak in combinatie met een forse hoeveelheid sap, want zelfs esthetisch gezien is dit fruit door net wat meer schilschade soms iets minder aantrekkelijk dan bijvoorbeeld het Spaanse of Turkse product dat op de markt te vinden is. Total Produce is al decennia importeur van dit bijzondere citrus op de Europese markt.

“F

lorida grapefruit is zeker duur, met 16 kilo tussen de 25 en 35 euro,” vertelt name de laatste jaren. Dat beseffen Ton Feelders van Total Produce. “Maar we natuurlijk maar al te goed. Afhanke- mochten we het niet kunnen verkopen, lijk van de maatvoering kost een doos van dan importeerden we het natuurlijk niet.

AGF Primeur 1 • 2022

Er is een markt voor dit fruit dat qua smaak onovertroffen is. Alleen moet je als importbedrijf de markt goed in de gaten houden en de volumes afstemmen op de ruimte die er in de markt voor is, alles blijft in beweging en het volume dat nu geïmporteerd wordt, staat niet meer in verhouding tot het volume van pakweg 10 jaar geleden en de prijzen ook niet meer. Je kunt het een specialisme noemen, grapefruit is qua citrus sowieso minder mainstream dan sinaasappelen en mandarijnen. En er is de laatste jaren nogal wat veranderd in de export-import volumes van Florida grapefruit naar Europa en dan dus zeker niet in de laatste plaats met of door de prijsontwikkelingen. Wij zijn altijd zeer sterk aanwezig geweest als importeur van grapefruit en werken

Import is voornamelijk Star Ruby

ook al ruim 50 jaar met grapefruit uit de USA, eerst uit Texas en daarna uit Florida. Veel gespecialiseerde groothandelaren in Nederland en over de grens werken al jarenlang met dit product en kopen deze grapefruit voor de AGF-speciaalzaken, maar zeker ook in de retail wordt de keuze gemaakt voor Florida grapefruit. Wij werken bijvoorbeeld al zeer lang met Colruyt in België. De inkopers van Colruyt hebben zeer veel oog voor kwaliteit en smaak en kiezen dus heel bewust voor Florida grapefruit juist vanwege die ongeëvenaarde smaak en doen de Belgische kopers, die al sowieso op smaak kopen, daar een groot plezier mee. Natuurlijk is de prijs is niet onbelangrijk voor hen, maar hier maken ze dus die keuze op kwaliteit. En ze kunnen die prijs maken, omdat er consumenten zijn die bereid zijn een meerprijs te betalen voor een artikel dat volledig aan de verwachtingen voldoet, omdat niemand die een Florida grapefruit consumeert daar ooit teleurgesteld over zal zijn. Ook in Scandinavië vindt deze grapefruit de weg naar de consument nog altijd via de retail. Maar we hebben bijvoorbeeld ook klanten in Polen, waar grote maten in trek zijn. Maar het is natuurlijk wel zo dat we geen zes containers 32ers per week kunnen importeren.” De grapefruit die Total Produce importeert uit Florida is bijna allemaal van het Star Ruby-ras en een klein gedeelte is White Marshseedless. “Ook de witte grapefruit uit Florida heeft een fantastische smaak, de markt is hier alleen beperkt voor, omdat het rode vruchtvlees van zo’n dark red grapefruit nu eenmaal veel beter oogt en alleen al hierom meer mensen zal aanspreken en de lichtroze Ruby Red variëteit wordt met name door de Fransen en Engelsen geïmporteerd.”

HERKOMSTLANDEN “Ik denk dat het vrij uniek is dat een citrussoort, of in een iets breder perspectief zelfs een fruitsoort, zo’n groot prijsverschil laat zien tussen de landen van herkomst bij verkoop in eenzelfde seizoen. Misschien dat alleen een andere topcitrussoort uit de USA, de Californische minneola , daar enigszins qua prijsbeeld bij in de buurt komt. Ook dit is een uniek product qua smaakbeleving ten opzichte van dezelfde variëteit uit andere oorsprongslanden, maar met dien verstande dat er in het geval van de Californische minneola eigenlijk bijna niets anders in die periode uit andere landen beschikbaar is. In dat opzicht gaat de vergelijking dus enigszins mank, maar het is zeker ook een stuk fruit dat kwalitatief met kop en schouders boven dat van andere landen uitsteekt en waar eveneens een premium prijs voor betaald wordt.”

Pallets Star Ruby

ke dollar. Dat alles drijft de prijs weer op, “Grapefruit uit Florida is duurder dan dat zodat we ongeveer op hetzelfde niveau van Texas, dat ook een duur product is, komen als vorig jaar, toen het importtarief maar duidelijk minder smaak heeft. Qua nog geldig was,” vertelt Ton. smaak ligt de Texas grapefruit een beetje in de lijn van Spaanse grapefruit en Dat het product niet veel duurder meer kan die is weer een stuk goedkoper. Turkse worden, weet ook Ton: “Maar vorig jaar grapefruit is nog veel goedkoper en dat is hebben we best een goed seizoen gehad. natuurlijk niet voor niets. Ook Israël is in Hopelijk blijft de prijs nu stabiel, want op dezelfde window aanwezig op de markt een gegeven moment is de rek er natuurmet nog best behoorlijke prijzen, maar nog lijk wel uit. We zullen de prijzen daarom altijd veel goedkoper dan Florida. wel degelijk zeer goed in de gaten moeten blijven houden om het marktaandeel En last but not least produceert Marokko van de Florida grapefruit op een bepaald nog een smaakvolle Star Ruby met veel niveau te kunnen houden. De afladers in potentie, persoonlijk vind ik dit de bes- Florida zijn blij dat ze de huidige soort te grapefruit na Florida, maar Marokko volumes kunnen exporteren naar Eurobeschikt over een zeer beperkt export- pa. Ze zijn toch zeker voor een behoorlijk volume en scoort ergens op het Spaanse deel afhankelijk van de Europese markt prijsniveau.” en we moeten dus ook samen tot een overeenkomst kunnen komen in prijs. Op dit HANDELSCONFLICT EN HOGE moment hebben we elkaar gevonden op CONTAINERPRIJS dit niveau en onze partner in Florida is er Vorig seizoen hadden de Europese fruitim- content mee.” porteurs te lijden onder het handelsconflict tussen de Trump-regering en de Euro- NIEUWE LEVERANCIER IMG CITRUS pese Commissie. “Het 25%-tarief trof niet Deze partner van Total Produce is sinds de Californische fruitsector, daar worden 2019 IMG Citrus. “Ik heb de switch naar eigenlijk alleen maar een relatief zeer deze leverancier 3 jaar geleden gemaakt, klein volume minneola’s van naar Europa omdat in Florida de zaken al jaren aan geëxporteerd en daar gold de extra hef- het veranderen waren en IMG Citrus wat fing niet voor, maar wel bijvoorbeeld de mij betreft helemaal toekomstbestendig grapefruittelers in Florida, want Europa is is en dé partij in Florida geworden is om hun natuurlijke markt met nog altijd een mee te werken. Dit is een familiebedrijf behoorlijk aandeel van hun totale verkoop. waar met zeer veel passie door een relaEn toen moesten wij onze prijs natuurlijk tief jonge, maar zeer ervaren directie met verhogen, maar de klant is gaandeweg een duidelijke visie en strategie aan deze gewend geraakt aan die hoge waarden. Florida grapefruit gewerkt wordt. En Toen president Biden aan de macht kwam, waar in tegenstelling tot de nog weinig viel het tarief zoals te verwachten weer overgebleven andere growers/exporteurs weg, maar nu hebben we helaas weer te door investeringen aan boomgaarden en maken met een enorme stijging van de pakstations in volle gang aan de toekomst vrachten kartonprijs en hebben we daar- wordt gewerkt en dat met dusdanig veel bij ook nog eens het nadeel van een ster- passie en beleving dat ik daar zelf in ieder AGF Primeur 1 • 2022

Citrus

cleanere grapefruit ontvang en dat is onze klanten natuurlijk ook niet ontgaan.”

“Wij richten ons met de verkoop van de grapefruit van IMG Citrus op met name het noorden van Europa, in feite op alle landen boven Frankrijk en daarnaast richting Oost-Europa. Voor deze markten heeft IMG ons al zeer kort na de start exclusiviteit gegeven en in deze markten verkopen wij de grapefruit onder het merk Flamingo. Dit merk heeft in razendsnel tempo de weg naar onze klanten gevonden. De tijden zijn dus veranderd, het aantal spelers in de sector zowel in Florida als ook in Europa was al nooit heel groot, maar is de laatste jaren alleen maar afgenomen. Het importeren van Florida grapefruit was altijd al een bezigheid waar je een specialist voor diende te zijn en dat is alleen maar belangrijker geworden. Dit is zeker geen product dat je zomaar even importeert en dan de klanten er wel bijkrijgt. Dat is het nooit geweest. Wat wel zo was in de tijd dat het Ton Feelders (m) in het pakhuis met links Sydney Allison en Lee Bouldin rechts nog een volumeproduct was, dat het niet geval zeer veel energie van krijg. Deze de kwaliteit van de diverse spelers in de zo nauw luisterde of je nu 15 of 20 conpassie vertaalt zich overigens linea recta markt; maar het is redelijk uniek te noe- tainers per week importeerde, verkopen in de kwaliteit van het product, ik heb door men dat ik over een periode van nu dus deed je ze toch wel. Nu luistert het gewoon ondertussen 25 jaar met Florida gewerkt 3 jaar hoegenaamd geen bederf bij aan- zeer nauw, we zitten al lang niet meer in te hebben, een behoorlijke indruk over komst meer constateer en ook een veel de push of trade fase waar je deze dure

PALLETISING SOLUTIONS The Complete Portfolio

Clever design based on the latest technologies

Get in touch with us!

management & install

+32 (0) 55 33 57 57 info@scottautomation.be

50 years of

www.scottautomation.be

Seamless project

experience

Looking for advice on how to Automate?

AGF Primeur 1 • 2022

grapefruit overal maar heen kan ‛duwen’, maar duidelijk in de pull fase waar je de gekende klanten in moet bedienen. Dan is het evident dat je het spel met de leverancier goed kunt spelen, dat je van elkaar weet wat de klanten in de diverse markten wekelijks nodig hebben als het gaat om volume, maten of specifieke verpakkingen. Er wordt dus per week geprogrammeerd gewerkt en dat spel wordt heel goed gespeeld tussen IMG Citrus en ons en dat maakt onze samenwerking daarom ook succesvol. Het is voor mij dan ook een groot genoegen om met een leverancier, die zo markten servicegericht en daarnaast ambitieus is, te kunnen werken en ik zie de toekomst van de Florida grapefruit dan ook met vertrouwen tegemoet.” (PB/ PDC)  tfeelders@totalproduce.nl

Druiven, superfood voor de immuniteit en gezondheid van de hersenen

ruiven zijn een topvoedingsproduct voor de immuniteit en de gezondheid van de hersenen, volgens een nieuw boek dat binnenkort wordt uitgebracht door diëtiste en auteur Patricia Bannan. Het boek, From Burnout to Balance: 60+ Healing Recipes & Simple Strategies to Boost Mood, Immunity, Focus & ding. Als snack of ingrediënt Sleep, geeft een lijst van super- in een recept zijn druiven een food in verschillende catego- makkelijke, gezonde keuze. rieën, waaronder hersenen en Studies tonen aan dat druiven immuniteit, met druiven op de zijn gekoppeld aan voordelen lijst voor beide. Naast recep- op meerdere gebieden van ten neemt Bannan druiven op de gezondheid, waaronder in haar "Nearly No-Cook Meal ondersteuning voor de herseIdeas"-hoofdstuk van het boek. nen en de gezondheid van het "Druiven zijn mijn ingrediënt immuunsysteem," zei Bannan. voor kleur, hydratatie en voe- 

Uw pallets verkopen? >> Bezoek: www.palletcentrale.nl/opkoop >> Bel ons: 0168 357 010

Wouw Agro akkerbouw opslag koeling wassen uitzouten sorteren Kruiningen ۰ Ronald van de Wouw ۰ 0653-724 302

Spaghetti la bosbes Als het om spaghettigerechten gaat zijn er talloze variaties bekend. Ook proberen mensen af en toe nieuwe fusiongerechten uit met deze pasta als hoofdingredient. Soms laten die gerechten mensen kwijlen, andere keren vinden de meesten ze moeilijk te verteren. Heel creatief is Spaghetti la bosbes waarbij je de bosbessen aan spaghetti slierten rijgt voordat je ze gaat koken. Maar in een op Instagram gedeelde review van het gerecht zijn twee Italiaa nse mannen heel duidelijk over het resultaat: Het is om te huilen. AGF Primeur 1 • 2022

Avocado

Het imago van de avocado Avocado’s voor de varkens door een oververzadigde markt. Dat het met deze exoot onlangs zover moest komen in Australië is opmerkelijk. De verzadigingsgraad van de markt in Europa lijkt nog niet bereikt. Deze is goed voor bijna 5 miljard euro, 56% meer dan vijf jaar geleden. In de media is er ook veel aandacht voor de groeiende populariteit waarbij ze niet altijd een even gunstig beeld afschilderen van het imago van de avocado. De World Avocado Organization (WAO) benadrukt dat avocado een superfood is: “Er is geen ander voedingsmiddel dat dezelfde voedingswaarde per liter verbruikt water levert,” klinkt het.

wee jaar geleden deden het Wild Strawberry Cafe in Buckinghamshire (ten noordwesten van Londen) en Frank’s Canteen in Londen de avocado in de ban. Eind dit jaar verraste de Britse restaurantketen Wahaca, gespecialiseerd in Mexicaans voedsel, hun gasten met een aangepast recept voor guacamole. In plaats van avocado’s worden lokaal geteelde tuinbonen het hoofdbestanddeel van de bekende dipsaus. Reden? De restaurants willen tegemoet komen aan de kritiek op de ecologische voetafdruk van de avocadoteelt die steeds luider klinkt. Voor de productie van een kilo avocado’s is veel water nodig en het vervoer vanaf de grote plantages in Centraal- en Zuid-Amerika naar Europa zorgt voor een aanzienlijke uitstoot van broeikasgassen. De WAO stelt dat de teelt in de afgelopen jaren dankzij onderzoek en ontwikkeling in de sector veel milieuvriendelijker is geworden waardoor minder water wordt gebruikt. Telers die bij de WAO zijn aangesloten, vervoeren hun avocado’s volgens de voorschriften van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties, volgens een strikte code van duurzame praktijken die ook hun versheid en kwaliteit garanderen.

Navraag bij horecagroothandels leert dat er in Nederland geen restaurants zijn die avocado’s principieel afwijzen. “Eerlijk gezegd zijn veel restaurants daar niet zo mee bezig. Je hebt voorlopers in duurzaamheid, zoals restaurant de Kas, zij gebruiken praktisch geen avocado. Verder zien wij eigenlijk een toename in de vraag naar goede gerijpte smakelijke avocado’s,” aldus Joost van Altena van de Amsterdamse horecagroothandel Miedema AGF. Ook aan de andere kant van het land in Nijmegen en Arnhem zijn er geen restaurants bekend die avocado in de ban hebben gedaan, aldus Tony van Eldijk van Van Eldijk Groenten en Fruit.

het watergebruik van avocado ook in een bredere context en wijst erop dat er bijna acht keer meer water nodig is om een kilo rundvlees te produceren in vergelijking met een kilo avocado.

Naast kritiek vanuit de klimaathoek krijgt ‘de avocado’ ook kritiek vanuit sociaal-maatschappelijke kant. Het gaat dan om avocado’s uit Mexico, die sinds 2020 tariefvrij in Europa verhandeld mogen worden. Volgens Christian Wagner van het Britse consultancybureau Verisk Maplecroft zit de Mexicaanse maffia ‛op elk niveau’ van de avocadohandelsketen in de deelstaat Michoacán, die verantwoordelijk is voor 80% van de totale export Niet alleen in de horeca ligt de avocado van avocado’s in Mexico. Falko Ernst van onder de loep. De Noorse supermarkt- de NGO International Crisis Group meldt keten Bama laat in een statement op dat misdaadkartels aan telers geld vragen haar website weten dat ze alleen duur- voor ‛bescherming’ en soms gewapende zaam geteelde avocado’s inkoopt. Bama leden van een drugskartel langssturen importeert jaarlijks ongeveer 9.000 ton waarbij het in sommige gevallen escaleert avocado’s, allemaal van GlobalGAP-ge- tot geweld en zelfs moorden. certificeerde telers. De retailer heeft ook een landbouwdeskundige ter plaatse in Om te voorkomen dat er ‛foute’ en (te)veel Zuid-Amerika om de uitdagingen op het waterverbruikende avocado’s op de Nedergebied van plantgezondheid, waterver- landse en Belgische markt komen, nemen bruik, nieuwe technologie, ontbossing en importeurs maatregelen. Special Fruit wil duurzaamheid bij te houden. Bama plaatst bijvoorbeeld honderd procent duurzaam

Avocadoproductie Uit een analyse door Ruben Sommaruga en Honor May Eldridge in Wiley Online Library van avocadoproductiegegevens op basis van FAOSTAT in 2019 blijkt dat 66 landen momenteel meer dan 25 ton per jaar aan avocado’s produceren; en dat dit tussen 1961 en 2018 is gegroeid met een totaal van ongeveer 5,7 miljoen ton. In Noord-Amerika is Mexico

AGF Primeur 1 • 2022

(waar de vrucht inheems is) gedurende het hele jaar de belangrijkste leverancier van avocado’s, terwijl Europa in de zomer wordt bevoorraad door Peru, Zuid-Afrika en Kenia en in de winter door Chili, Mexico, Israël en Spanje. In april 2020 heeft de EU echter een geactualiseerde vrijhandelsovereenkomst met Mexico ondertekend, waardoor Mexicaanse

avocado’s die in de EU worden ingevoerd, tariefvrij zullen zijn. Door de handelswrijving te verminderen en de handelsbetrekkingen te verbeteren, zal deze overeenkomst het aandeel van Mexicaanse avocado’s die op de EU-markt worden verkocht, doen toenemen. Bron: Onlinelibrary.wiley.com

Waterverbruik en voedingswaarde Hoeveel water er precies nodig is voor de teelt van avocado niet eenduidig. Het Lyfecycle analyse (LCA) bij de universiteit van Freiburg komt uit op gemiddeld 750 liter per kg. De database milieubelasting voedingsmiddelen van het RIVM vermeldt 1.286 liter per kg en het Voedingscentrum spreekt van 2.000 liter per kg. Volgens de World Avocado Organization (WAO) varieert de waterbehoefte voor het telen van één kilo avocado’s tussen de 600 en 700 liter. “Technische verbeteringen op het gebied van irrigatie en zorgvuldige monitoring van de groei hebben het voorbije decennium bijgedragen aan een verlaging van het waterverbruik met 300 tot 400 liter. De avocadoteelt is de afgelopen jaren veel milieuvriendelijker geworden dankzij onderzoek en ontwikkeling binnen de sector. Er wordt

importeren uit risicogebieden en enkel met telers samenwerken die rivieren of regenputten aanspreken, zo meldde De Morgen. Nature’s Pride geeft in het Financieel Dagblad aan dat het geen avocado’s uit de deelstaat Michoacán, maar uit Jalisco importeert en alleen avocado’s die voldoen aan de eisen voor de sociale certificaten. Westfalia Fruit Group CEO Alk Brand regaeert: “Het is goed dat consumenten aandacht hebben voor waar hun voedsel vandaan komt. Westfalia Fruit heeft vestigingen in alle belangrijke avocado-exportlanden en levert alleen ethisch geteelde producten. Duurzaamheid staat centraal in alles wat we doen, omdat het in het DNA van ons bedrijf zit. We gaan verder dan

niet alleen gebruikgemaakt van natuurlijke waterbronnen, maar ook van efficiëntere irrigatiesystemen waardoor verspilling van water wordt voorkomen. De avocado is een fruitsoort die zich aan kan passen aan verschillende klimaatzones op aarde. In een groot aantal gebieden waar de avocado nu wordt geteeld, valt volop neerslag en is er geen irrigatie nodig. De meeste teeltbedrijven in Zuid-Afrika maken gebruik van uiterst efficiënte irrigatiesystemen. In Israël gebruiken avocadotelers ontzilt water om hun gewassen te irrigeren en in Peru worden avocadoplantages geïrrigeerd met smeltwater uit het Andesgebergte,” aldus de WAO.

in een LCA. De WAO stelt: “Avocado’s zijn even rijk aan voedingsstoffen als dat ze duurzaam zijn. Per 100 gram levert een avocado 167 calorieën, 485 mg kalium, 73,23 gram water, 52 mg fosfor, 29 mg magnesium, 12 mg calcium en vitamine A, C, E en K. Bananen en appelen leveren respectievelijk 90 en 52 calorieën. Wanneer men kijkt naar de tomaat, de groente waarvan de teelt het minste water vergt, levert deze een minimale hoeveelheid voedingstoffen in vergelijking tot de avocado. De tomatenteelt vereist weinig water, maar de calorische bijdrage is niet proportioneel.” Bron: World Avocado Organization, Universiteit Freiburg

Afgezet tegen de voedingswaarde van een avocado blijkt deze een stuk duurzamer dan

de regelgeving om ervoor te zorgen dat planten, mensen en de planeet goed worden verzorgd in elke fase van het proces, van teelt tot verzending en distributie. Wat Westfalia Fruit uniek maakt, is dat wij onze eigen onderzoeksafdeling hebben met een toegewijd team van wetenschappers en technici die zich richten op de ontwikkeling van avocadorassen, innovatie en baanbrekende technieken om het milieu te behouden en te beschermen.” Ook biologische teelt kan de watervraag van avocado’s reduceren, geeft Eosta aan. Volgens hen levert de keuze voor biologische avocado’s een besparing op van 88 liter water per kilo avocado’s ten opzichte van conventionele avocado’s. Biologische

bodems bevatten meer organische koolstof en werken daardoor als een spons, wat tot 40% waterbesparing oplevert.

De verdere ontwikkeling van de avocadoteelt blijft echter sterk afhankelijk van het consumentengedrag. Hoewel op de socials het recept de duurzame wahacomole al wordt gedeeld, heeft het aantal recepten mét avocado ver de overhand. Aan de toenemende populariteit van de avocado lijkt voorlopig geen einde te komen. (ML)  Bronnen: Financieel Dagblad, De Morgen, Business Insider, Fruitnet

HET WATERVERBRUIK VAN DE AVOCADO IS EVENREDIG AAN DE ONVERGELIJKBARE VOEDINGSWAARDE

AGF Primeur 1 • 2022

Diversen

WWW.STAPELBED.COM

Metalen stapelbare bedden, als enkel of als dubbel bed

v.a.

E 69,-

Kwaliteit: Hufter- en Hooligan proof!! Metalen nieuwe lockerkasten • hang-leg • SNF norm

Mercedes-Benz Vixion EQXX interieur / Beeld: Mercedes-Benz

Kantinetafels & Stoelen Matrassen & Kussens

Mercedes-Benz Vision EQXX heeft stoelen van paddenstoelenleer

e Mercedes-Benz Vision EQXX elektrische auto Industrieweg 30B die in de eerste week van 2382 NW áE januari zijn debuut maakte Zoeterwoude Tel: 071-5230184 op de Consumer Electronic Twee-deurs kast info@stapelbed.com 60x50x185 Show - maakt gebruik van zowel gerecyclede als biotecháE WWW.STAPELBED.COM nologische materialen om zijn duurzaamheid te verbeteren, zoals een veganistisch ‘leer’ op basis van paddenstoelen. “De EQXX demonstreert nieuwe manieren om de duur28/05/2020 10:45 zaamheid van voertuigen te verbeteren, met name in het interieur. Gerecycleerde en www.troostpallethandel.nl natuurlijke materialen worEen-deurs kast 45x50x185

169,-

189,-

Stapelbed com pr4 NL VS2 geel.indd 1

Stapelbed.indd 1

20-4-2020 12:51:08

GEBR. TROOST

den op grote schaal gebruikt,” aldus ontwerpster Joana Jarisch. Mycellium, een deel van de wortelachtige structuur van paddenstoelen, wordt gebruikt om ‘de look en feel’ van echt leer te evenaren. De EQS is begonnen als showauto, maar er wordt gespeculeerd dat de EQXX ook in productie zou kunnen gaan, deels omdat het concept, zoals het er nu uitziet, zonder grote wijzigingen gebouwd kan worden. 

ABC Westland 622, 2685 DH Poeldijk | M. 06 - 43 00 03 15 ∙ E. aram-troost@live.nl

Moeder weegt haar baby op de groenteafdeling Het coronavirus zorgt voor heel inventieve ouders. Onlangs trok de een moeder de aandacht omdat ze haar 10 weken oude baby in de groente- en fruitweegschaal van de supermarkt legde. Door corona is het niet mogelijk om spontaan langs het consultatiebureau te gaan om te weten te komen of je baby goed groeit. Hoewel de AGFweegschaal het gewicht niet zo nauwkeurig aangeeft als die op het bureau van de GGD, wist ze zo wel of de baby in gewicht was toegenomen. Voorafgaande aan de weging had ze de weegschaal wel eerst ontsmet met een antibacterieel billendoekje. “Ingenieus”, waren de reacties op de socials waar de moeder over het gebeuren had gepost. 54

AGF Primeur 1 • 2022

Social Media

Wat doet SFI op social media?

Functioneerde LinkedIn in de beginjaren vooral als een Rolodex, tegenwoordig is het een B2B-netwerk, dat ook door de AGF-sector wordt ontdekt. “Voor SFI is het een goede mogelijkheid om te werken aan betere zichtbaarheid in de markt,” vertelt Peter de Jongh, Marketing Director van SFI.

FI is ruim een jaar actief op LinkedIn. voordelen is dat de producten erg gezond Ze kopen direct in bij leveranciers en zijn, dus daar valt altijd wel wat over te laten dat op LinkedIn zien. Het delen van vermelden. Een goed voorbeeld van hoe foto’s die op locatie van de leverancier zijn we het aanpakken is de post Marokkaangemaakt, zorgt ervoor dat de herkomst se mandarijnen van begin december (zie van het product transparant is. Ook bena- foto). Die werd veel geliked. Maar ik deel drukken ze telkens de vele verpakkings-, ook weleens iets ludieks. We doen veel in labelingsmogelijkheden die SFI biedt. limes en ik had een recept van een cockPeter: “We hebben altijd een beetje onder tail erop geplaatst. Daar kwamen ook veel de radar geopereerd. LinkedIn is een positieve reacties op.” gemakkelijke mogelijkheid om aan onze klanten en leveranciers te laten zien waar SFI zet LinkedIn vooral in als marketingwe mee bezig zijn en wat ze van ons kun- en niet als salesinstrument. “Of we er nen verwachten.” meetbare resultaten aan kunnen hangen, daar valt niet veel over te zeggen. We zien SFI heeft een groep van ruim 1.100 volgers het echt als een extra medium om te laten van post. LinkedIn posts maken deel uit zien wat we doen. Soms is een contact wel van de marketingstrategie en vallen daar- te linken aan een post, dat zijn dan meestom binnen de portefeuille van Peter. Het al geïnteresseerde leveranciers.” kost hem niet veel tijd. “Het is met name informeren wat we doen, producten die in Maar LinkedIn biedt ook de mogelijkheid het seizoen zijn, nieuwe producten, nieu- om op een nieuwe manier nieuw talent we samenwerkingen, enzovoort. Daar- te werven. Je kunt er je eigen vacatures omheen verzin je een insteek. Een van de op plaatsten, maar ook zelf op zoek gaan

naar kandidaten die aan een bepaald profiel voldoen. Peter: “Als we een vacature hebben, posten we die, maar ik kan niet beamen dat dat al goed werkt. We zijn een relatief klein bedrijf zonder gespecialiseerde HRM-afdeling en hebben dus beperkte knowhow over het werven van talent via LinkedIn. Misschien moeten we daar eerst meer bedreven in worden. Wel krijg je via LinkedIn soms kandidaten die zich spontaan aanbieden.” (ML)  sfi@sfifruit.com

AGF Primeur 1 • 2022

Handel Nederland

Exportwaarde overschreed grens van 13 miljard euro; wel meer geïmporteerd

Nederlandse groenten- en fruitexport stagneert

Bananen heeft tomaten verdrongen als In 2021 is er een einde gekomen aan de voortdurende groei van de belangrijkste product dat naar Duitsland export van groenten en fruit. Naar verwachting zal de export met wordt uitgevoerd. In het afgelopen jaar 9,94 miljoen ton een fractie achterblijven bij de recordexport van ging het om 464.000 ton. De export van tomaten naar Duitsland daalde fors, nl. 2020. Toen werd er 9,71 miljoen verse groenten en fruit uitgevoerd. Nederland: Import verse dan groenten fruit iniets 2021minder dan met meer 10%ennaar Naar waarde gezien was er 2021 wel sprake van een recordexport. In (waarde in miljoen euro) 400.000 ton. Komkommers is het derde Overige 3.811 totaal werd er in 2021 voor ruim 13 miljard euro aan groenten en fruit product met 260.000 ton (+7%) en peen is de nummer drie met 164.000 ton (+13%). uitgevoerd.

pvallend is dat de import wel verder belangrijkste afnemer. In 2021 was het België is Nederlands tweede afnemer van groeide en wel met 5% naar 7,45 mil- aandeel van Duitsland met een export van groenten en fruit. In 2021 ging het om bijAnanas 197 joen ton tegen 7,01 miljoen ton in 2020. Die 3 miljoen ton bijna een derde. Zeker de na een miljoen ton. Peen, uien en bananen Mandarijnen 243 import vertegenwoordigde een record- helft van de export naar Duitsland bestaat vormen de top 3 van de exportAvocado's naar België. 1.087 319 waarde van 9,23 miljard euro. uit re-export. In 2021 is dieAppelen re-export naar Duitsland gegroeid. De export Export naar het Verenigd Koninkrijk sterk Tomaten 336van EXPORT NAAR DUITSLAND IETS Nederlands product is niet of nauwelijks gedaald, maar wel evenveel Nederlands Mango's 371 GEGROEID; VOORAL RE-EXPORT gegroeid. De cijfers voor Nederland komen product Druiven 956 Sinaasappelen 395 De export gaat voor driekwart naar niet helemaal overeen met die van de DuitEU-landen met Duitsland als veruit de se import. Die geeft een kleine daling Blauwe aan. bessen 634 Bananen 880 Nederland: Import verse groenten en fruit in 2021 (waarde in miljoen euro)

Nederland: Export verse groenten en fruit in 2021 (waarde in miljoen euro) Overige 5.326

Overige 3.811

Peren , ex. Ind. 378

Ananas 197 Mandarijnen 243 Avocado's 1.087

Appelen 319

Blauwe bessen 543

Mango's 371 Druiven 956

Sinaasappelen 395

Uien, ex. plant. 592

Avocado's 1.083

Bananen 702 Bananen 880

Nederland: Export verse groenten en fruit in 2021 (waarde in miljoen euro)

AGF Primeur 1 • 2022

Tomaten 1.766

Komkommers 486

Tomaten 336

Blauwe bessen 634

Mango's 435

Overige 5.326

Druiven 831

Paprika/pepers 976

Het Verenigd Koninkrijk is Nederlands derde afnemer van groenten en fruit. De gevolgen van de Brexit zijn goed te zien in de dalende export. In totaal nam die in 2021 met meer dan 10% af naar 780.000 ton. Die daling is in z’n geheel toe te schrijven aan de re-export, die halveerde praktisch. De export van Nederlands product bleef op vrijwel hetzelfde niveau als in 2020.

Uien, paprika’s en tomaten zijn de toppers in het exportassortiment naar het Verenigd Koninkrijk.

Na het Verenigd Koninkrijk volgen Frankrijk (export stabiel), Polen (-10%), Spanje (+6%), Zweden (-2%), Italië (stabiel) en Tsjechië (stabiel). Onder de kleinere afnemers valt de forse

Nederland: TOP-10 import en export verse groenten en fruit (in 1000 ton) Export landen

Import landen

2016

2021

2016

2021

Totaal

8.603

Totaal

9.644

Totaal

5.716

Totaal

7.452

Duitsland

2.620

Duitsland

3.034

Spanje

845

Spanje

929

Ver Kon

959

België

988

Zuid Afrika

585

Zuid Afrika

800

België

857

Ver Kon

781

België

501

België

696

Frankrijk

514

Frankrijk

669

Costa Rica

448

Costa Rica

540

Polen

422

Polen

546

Duitsland

368

Peru

513

Zweden

268

Spanje

296

Brazilië

299

Duitsland

435

Italië

247

Zweden

270

Chili

252

Brazilië

413

Tsjechië

224

Italië

262

Peru

241

Ecuador

324

Spanje

220

Tsjechië

232

Panama

186

Egypte

288

Denemarken

177

Denemarken

182

Egypte

Overige

2.094

Overige

2.383

Overige

222

BraziliëAnanas 6%

290

220

Uien, ex. plant.

283

Export producten 2016

2021

2016

Totaal

8.603

Totaal

9.644

Totaal

Uien, ex. plant.

1.469

Uien, ex. plant.

1.617

Bananen

Tomaten

1.068

Tomaten

947

Sinaasappelen

Bananen

540

Bananen

880

Druiven

Peen

451

Komkommers

481

Ananas

Paprika/peper

430

Paprika/peper

481

Avocado’s

Komkommers

405

Peen

428

Appelen

Peren

375

Avocado’s

405

Tomaten

Ananas

334

Peren

377

Mandarijnen

MINDER TOMATEN UITGEVOERD Uien is met afstand het belangrijkste exportproduct. Eurostat (aangeleverd door CBS) houdt het voor het kalenderjaar 2021 op een export van 1,62 miljoen ton. Dat is vrijwel evenveel als in 2020. Daarna volgt tomaten. In het afgelopen jaar daalde de export van tomaten met 7% naar 0,95 miljoen ton. Bananen is het derde exportproduct gevolgd door komkommers, paprika’s, peen, avocado’s, peren en druiven. Op bananen na liet de export van al deze genoemde producten in het afgelopen jaar een groei zien.

STEEDS MEER BANANEN INGEVOERD Bij de Nederlands import van 182 Columbia 239 groenten en fruit springt bana1.810 Overige 2.276 nen eruit. In 2021 is er bijna 1,4 miljoen ingevoerd. Dat is 10% Import producten meer dan in 2020. Het over2021 deel hiervan Nederland: Import verse grote groenten en fruit in 2021gaat weer (basis hoeveelheid) verder Europa in, zowel als 5.716 Totaal 7.452 Overige 31% wederuitvoer (product heeft 803 Bananen 1.397 tijdelijk Nederlandse eigenaar) 573 Sinaasappelen 587 en de quasi doorvoer (product 353 Druiven 470 houdt buitenlandse eigenaar Columbia 3% maar douane registreert wel). 290 Avocado’s 455 Spanje 12% Egypte 4% in 2019 en 2020 had de qua247 Appelen 299 si doorvoer van bananen een Ecuador 4% 246 Mango’s 294 omvang van ca. 300.000 ton.

Druiven

308

Druiven

365

Uien, ex. plant

218

Sinaasappelen

283

Sinaasappelen

331

Meloenen

210

Overige

2.940

Overige

3.332

Overige

2.334

Nederland: Import verse groenten en fruit in 2021 (basis hoeveelheid)

groei (+18%) van de export naar Ierland in het oog.

Afrika 11% Sinaasappelen isZuidhet tweede importproduct. In het afgeloTomaten 247 pen jaar bleef de import van België 9% Peru 7% Grapefruits 242 dit product 5% achter bij die in Costa Rica 7% 2020. Zuid-Afrika is de belangOverige 2.888 rijkste leverancier. De import Duitsland 6%

Nederland: Import verse groenten en fruit in 2021 (basis hoeveelheid)

Overige 31%

Overige 26% Duitsland 31% Columbia 3% Spanje 12%

Egypte 4% Ecuador 4%

Denemarken 2% Tsjechië 2%

Brazilië 6% Zuid Afrika 11%

Italië 3% Zweden 3%

Duitsland 6%

België 10%

Spanje 3% België 9%

Peru 7% Costa Rica 7%

Nederland: Import verse groenten en fruit in 2021 (basis hoeveelheid)

Polen 5% Frankrijk 7%

Ver Kon 8%

AGF Primeur 1 • 2022

Handel Nederland

van Zuid-Afrikaanse sinaasappelen was maar liefst 17% kleiner dan de recordimport van 2020. Daar stond een forse (20%) groei van de import uit Egypte tegenover. De nummers drie en vier op lijst van importproducten, druiven en avocado’s, lieten een forse groei zien van respectieveljk +17 en +10%. Ook de import van appelen en mango’s groeide. Die van ananas daalde voor het tweede achtereenvolgende jaar. Groeiers waren verder: uien (+128%), tomaten (+9%), zoete aardappelen (+11%) en blauwe bessen (+7%).

MEER IMPORT UIT ZUIDAMERIKAANSE LANDEN EN EGYPTE Spanje blijft voor Nederland de belangrijkste leverancier van groenten en fruit. Nadat het in 2020 wat minder was dan het jaar daarvoor, is de import uit Spanje in 2021 weer iets gegroeid. Sinaasappelen is het belangrijkste product gevolgd door tomaten, paprika’s en komkommers. Zuid-Afrika is Nederlands tweede leverancier van groenten en fruit. In 2021 was het weer meer (+4%) dan in 2020. De import van het belangrijkste product sinaasappelen nam behoorlijk (-9%) af, maar daar stond een forse groei van de import van Zuid-Afrikaanse druiven (+32%) en mandarijnen (+24%) tegenover.

WEER MEER INGEVOERD UIT O.A. PERU EN EGYPTE, MAAR MINDER UIT CHILI België en Costa Rica zijn de nummers 3 en 4 met een import die in het afgelopen jaar vrijwel even groot was als in 2020. Dan volgt een tritsje landen van waaruit in 2021 belangrijk meer werd ingevoerd dan daarvoor. Het gaat om:

• Peru +15%; vooral meer avocado’s +21% en druiven +36% • Duitsland +30%; vooral meer bananen +80%, uien +26% en appelen +40% • Brazilië +14%; mango’s +21% en limes +21% • Ecuador +29%; bananen +22% en ananas +118%! • Egypte +18%; sinaasappelen +21%, uien +23%, zoete aardappelen +39% • Columbia +30%; bananen +16%, avocado’s +46%

In 2021 werd er vergeleken met daarvoor minder groenten en fruit ingevoerd uit Chili, Panama en China. Groei was er voor import uit de Dominicaanse Republiek en Polen.  Jan Kees Boon Fruit and Vegetable Facts www.fruitandvegetablefacts.com fruitvegfacts@gmail.com

AGF Primeur 1 • 2022

Nederland: TOP-10 import en export verse groenten en fruit (in miljoen euro) Export landen

Import landen

2016

2021

2016

2021

Totaal

10.488

Totaal

13.119

Totaal

6.721

Totaal

9.228

Duitsland

3.836

Duitsland

4.901

Spanje

1.030

Spanje

1.200

Ver Kon

1.185

België

1.194

Zuid Afrika

790

Peru

1.111

België

923

Ver Kon

1.069

België

533

Zuid Afrika

1.068

Frankrijk

600

Frankrijk

897

Peru

500

België

761

Zweden

394

Polen

634

Chili

500

Chili

497

Polen

382

Zweden

430

Duitsland

401

Duitsland

509

Noorwegen

334

Spanje

356

Brazilië

316

Brazilië

426

Denemarken

301

Denemarken

355

Costa Rica

300

Costa Rica

357

Italië

281

Italië

344

Argentinë

171

Columbia

338

Spanje

222

Noorwegen

334

Frankrijk

160

Egypte

224

Overige

2.030

Overige

2.604

Overige

2.021

Overige

2.737

Export producten 2016

Import producten 2021

2016

2021

Totaal

10.488

Totaal

13.119

Totaal

6.721

Totaal

9.228

Tomaten

1.559

Tomaten

1.766

Druiven

745

Avocado’s

1.087

Paprika/pepers

921

Avocado’s

1.083

Avocado’s

582

Druiven

956

Druiven Avocado’s

694 Paprika/pepers

976

Bananen

418

Bananen

880

583

831

Sinaasappelen

366

Blauwe bessen

634 395

Druiven

Uien, ex. plant.

477

Bananen

702

Mango’s

276

Sinaasappelen

Komkommers

440

Uien, ex. plant.

592

Tomaten

274

Mango’s

371

Bananen

400

Blauwe bessen

543

Appelen

255

Tomaten

336

Peren , ex. Ind.

323

Komkommers

486

Mandarijnen

221

Appelen

319

Mango’s

305

Mango’s

435

Ananas

220

Mandarijnen

243

Ananas

273

Peren , ex. Ind.

378

Citroenen

209

Ananas

197

Overige

4.514

Overige

5.326

Overige

3.154

Overige

3.811

Nederland: Import en export verse groenten en fruit Bron: Eurostat

2017

2018

2019

2020

2021 R

+/in%

GROENTEN EN FRUIT IMPORT 1000 ton Miljoen euro Euro per ton

6.058 7.301 1.205

6.652 7.643 1.149

6.894 8.335 1.209

7.066 8.994 1.273

7.452 9.228 1.238

+5% +3% -3%

EXPORT 1000 ton Miljoen euro Euro per ton

8.941 11.040 1.235

9.298 11.556 1.243

9.541 12.191 1.278

9.712 12.985 1.337

9.644 13.119 1.360

-1% +1% +2%

GROENTEN IMPORT 1000 ton Miljoen euro Euro per ton

1.486 1.824 1.228

1.607 1.752 1.090

1.733 1.936 1.117

1.670 1.986 1.189

1.849 2.158 1.167

+11% +9% -2%

EXPORT 1000 ton Miljoen euro Euro per ton

5.134 5.517 1.075

5.189 5.642 1.087

5.313 6.060 1.141

5.367 6.052 1.128

5.312 6.190 1.165

-1% +2% +3%

FRUIT IMPORT 1000 ton Miljoen euro Euro per ton

4.572 5.477 1.198

5.045 5.891 1.168

5.161 6.399 1.240

5.396 7.008 1.299

5.607 7.074 1.262

+4% +1% -3%

EXPORT 1000 ton Miljoen euro Euro per ton

3.807 5.523 1.451

4.109 5.914 1.439

4.228 6.131 1.450

4.345 6.933 1.596

4.332 6.927 +1.599

-0% -0% 0%

Nederland: Import verse groenten en fruit per land ( in 1000 ton) Bron: Eurostat

2016

2017

2018

2019

2020

Wereld EU27 extra EU27 landen

5.716 3.598 2.119

6.058 3.813 2.246

6.652 4.355 2.297

6.894 4.503 2.391

7.066 4.632 2.435

2021 R 7.452 4.844 2.610

845 585 501 448 241 368 299 110 182 178 252 186 136 23 146 145 69 84 94 117 56 86 64 41 69 25 24 31 28 14 35 33 19 15 50 119

922 622 525 433 276 372 323 120 203 181 252 226 139 27 157 165 83 95 107 84 66 92 66 66 67 24 27 42 30 11 29 27 21 18 53 109

907 676 577 510 389 355 338 160 215 161 277 210 153 85 171 183 99 108 101 101 61 88 74 86 74 35 27 54 36 18 32 36 26 17 71 142

986 657 641 556 369 331 340 251 259 181 237 210 151 132 182 177 70 104 99 76 87 83 74 107 70 31 34 52 33 21 25 22 21 18 75 131

913 769 706 541 447 336 361 252 245 184 236 217 172 126 183 163 88 112 102 98 64 70 74 75 46 37 36 39 35 15 29 33 21 16 85 139

929 800 696 540 513 435 413 324 288 239 217 174 174 171 167 162 131 118 107 103 73 60 58 58 47 42 37 36 32 31 29 26 25 21 21 150

Spanje Zuid-Afrika België Costa Rica Peru Duitsland Brazilië Ecuador Egypte Columbia Chili Panama Frankrijk Dom. Rep. China Marokko Polen Ver Staten Italië Argentinië India Mexico Nieuw-Zeeland Guatemala Israël Kenia Portugal Honduras Zimbabwe Namibië Griekenland Turkije Senegal Uruguay Ver Kon Overige

Nederland: Import verse groenten en fruit per product ( in 1000 ton) +/in% +5% +5% +7% +2% +4% -1% -0% +15% +30% +14% +29% +18% +30% -8% -20% +1% +36% -9% -1% +48% +6% +5% +4% +14% -14% -21% -23% +2% +15% +3% -7% -9% +++% 0% -21% +17% +31% -76% +8%

Nederland: Import verse groenten en fruit uit Zuid-Afrika ( in tonnen) Bron: Eurostat Groenten en fruit Fruit Groenten Sinaasappelen Druiven Mandarijnen Citroenen Grapefruits Pruimen Avocado’s Peren Appelen Pompoenen Blauwe bessen Zoete aardappelen Nectarines Watermeloenen Vers fruit nes Tamarinde ed. Meloenen Perziken Abrikozen Dadels Uien, ex. plant. Overige

2021 R 584.799 622.110 676.151 657.270 770.000 835.000 579.659 616.040 669.243 648.263 760.000 815.000 5.140 6.070 6.908 9.007 10.000 20.000

+/in% +8% +7% +100%

206.261 238.726 228.183 228.984 262.280 240.000 108.214 119.393 126.874 125.567 128.385 170.000 42.247 42.556 45.922 54.556 75.823 94.000 28.542 31.198 45.819 49.714 88.823 86.000 57.909 60.656 69.038 70.335 66.281 68.000 21.557 23.559 23.101 17.346 21.242 36.000 34.003 25.418 51.156 34.353 38.265 37.000 48.025 42.739 41.280 30.575 37.136 35.000 15.565 11.633 20.356 14.467 18.032 23.000 3.184 3.866 5.303 3.920 8.725 11.000 968 1.350 1.841 3.740 6.812 8.000

-8% +32% +24% -3% +3% +69% -3% -6% +28% +26% +17%

2016

2017

2018

2019

2020

1.193

1.415

516

1.831

3.000

6.200

+++

2.754 5.028 2.938 2.347 786 740 291 120 2.127

2.600 110 5.016 3.060 5.178 429 431 355 0 2.422

2.447 2.623 3.266 2.199 1.708 554 508 831 1 2.628

3.087 3.942 2.470 1.873 2.737 564 544 604 2.340 3.723

3.659 3.359 1.901 1.424 1.359 592 630 981 73 1.218

4.500 3.600 2.450 2.400 1.000 1.200 2.100 550 900 2.100

+23% +7% +29% +69% -26% +103% +234% -44% +++ +72%

7.066 5.396 1.670

2021 R 7.452 5.607 1.849

+/in% +5% +4% +11%

1.274 677 401 414 282 278 302 239 228 212 206 189 194

1.397 642 470 455 299 294 290 283 247 217 194 194 187

+10% -5% +17% +10% +6% +6% -4% +18% +9% +2% -6% +3% -4%

Bron: Eurostat

2016

2017

2018

2019

2020

Groenten en fruit Fruit Groenten

5.716 4.314 1.402

6.058 4.572 1.486

6.652 5.045 1.607

6.894 5.161 1.733

Bananen Sinaasappelen Druiven Avocado’s Appelen ex. Ind Mango’s Ananas Uien, ex. plant. Tomaten Mandarijnen Meloenen Citroenen Grapefruits Zoete aardappelen Watermeloenen Limes Peren , ex. Ind. Paprika’s Blauwe bessen Komkommers Gember Peen Overige vers fruit Kiwi Bonen snij/ sprezie Erwten/peulen Ov verse groenten Sla, niet krop Pruimen Bloemkool/Brocc Courgettes Overige

803 573 353 247 246 203 290 218 222 220 210 144 171

909 640 381 267 252 213 286 219 221 179 226 126 198

1.073 644 413 345 305 250 321 248 230 198 224 148 202

1.260 650 419 349 245 250 324 337 230 187 227 137 196

104

126

153

166

184

+11%

140 107 170 92 27 111 63 82 60 63

145 112 160 92 38 113 62 66 66 63

171 127 142 96 45 112 73 97 74 67

179 117 112 94 77 101 76 103 74 65

180 117 132 105 101 102 93 68 66 78

176 127 117 111 108 96 88 78 75 73

-2% +8% -12% +5% +7% -6% -6% +15% +14% -6%

-5%

+++

+31%

51 45 33 40 536

55 42 50 45 606

55 44 46 44 571

55 39 49 45 584

56 41 49 46 624

55 55 53 50 646

-1% +33% +9% +8% +3%

Nederland: Export verse groenten en fruit per land ( in 1000 ton)

9.712 7.348 2.363

2021 R 9.644 7.475 2.153

+/in% - 1% + 2% - 9%

2.973 926 884 665 604 278 276 259 232 184 210 163 129 133 140 135 113 94 72 69 79 66 58 51 49 869

3.034 988 781 669 546 296 270 262 232 182 165 154 152 149 134 132 113 87 75 72 57 60 60 58 50 866

+ 2% + 7% - 12% + 0% - 10% + 6% - 2% + 1% + 0% - 1% - 21% - 6% + 18% + 12% - 4% - 2% + 0% - 7% + 4% + 4% - 28% - 9% + 3% + 13% + 2% - 0%

Bron: Eurostat

2016

2017

2018

2019

2020

Wereld EU27 landen EU27 extra

8.603 6.408 2.196

8.941 6.634 2.307

9.298 7.142 2.156

9.541 7.462 2.079

Duitsland België Ver Kon Frankrijk Polen Spanje Zweden Italië Tsjechië Denemarken Senegal Oostenrijk Ierland Ivoorkust Roemenië Noorwegen Finland Zwitserland Guinee Mauritanië Maleisië Hongarije Litouwen Slowakije Letland Overige

2.620 857 959 514 422 220 268 247 224 177 175 158 156 72 100 142 110 76 55 55 69 46 60 33 48 740

2.751 831 925 518 465 210 280 265 227 176 208 159 139 111 120 142 105 72 73 73 85 40 78 34 51 802

2.880 902 931 629 517 272 290 257 244 181 152 159 131 102 141 139 126 76 70 60 42 43 60 47 46 802

3.006 933 864 649 618 272 280 287 248 188 162 169 114 103 154 139 124 75 53 41 50 55 62 52 49 792

AGF Primeur 1 • 2022

Handel Nederland

Nederland: Export verse groenten en fruit naar Duitsland ( in 1000 ton) Bron: Eurostat

2017

2018

2019

2020

Groenten en fruit Fruit Groenten

2.751 1.337 1.414

2.880 1.429 1.450

3.006 1.503 1.504

2.973 1.510 1.463

2021 R 3.034 1.532 1.502

Bewezen re-exp.

1.171

1.256

1.364

1.410

+3%

297 438 215 161 168 101 126 78 83 98 113 80 80 37 55 39 48 12 28 21 21 25 19 30 21 20 19 19 22 26 5 245

305 434 227 176 157 110 128 93 95 110 128 82 86 50 68 43 43 18 22 23 23 28 25 36 21 21 20 16 25 21 7 241

425 436 230 194 155 146 130 90 90 107 96 76 66 56 66 43 42 31 24 19 25 28 27 28 18 21 30 18 21 22 7 238

409 426 249 145 145 108 135 97 95 77 115 81 83 57 58 43 39 40 31 25 26 30 31 32 20 23 23 19 20 22 11 258

464 396 266 164 141 131 123 97 95 95 88 81 63 56 53 40 40 38 32 31 30 28 28 27 25 23 22 22 21 19 20 274

+13% -7% +7% +13% -3% +22% -9% -1% +0% +23% -24% +0% -24% -2% -8% -6% +2% -4% +4% +26% 18% -7% -8% -15% 24% +0% -7% +16% +4% -10% +89% +6%

Bananen Tomaten Komkommers Peen Druiven Uien, ex. plant. Paprika’s Avocado’s Mango’s Ananas Appelen ex. Ind Peren , ex. Ind. Sinaasappelen Watermeloenen Meloenen Grapefruit Verse groenten nes Blauwe bessen Mandarijnen Knolselderij Sla, niet krop Spruiten Zoete aardappelen Citroenen Limes Aubergines Vers fruit nes Prei Champignons Sluitkool Kiwi Overige

+/in% +2% +1% +3%

Nederland: Import verse groenten en fruit uit Spanje ( in tonnen) Bron: Eurostat

912.893 509.806 403.087

2021 R 928.545 524.287 404.765

+/in% +2% +3% +0%

115.135 80.215 67.557 70.417 45.785 43.134 36.931 33.927 34.420 23.282 30.720 23.013 18.724 20.716 14.311 16.377 13.814 13.954 16.463 13.892 11.761 13.226 14.678 11.685 11.669 8.929 8.469 9.024 10.406 80.258

104.649 89.418 68.364 56.329 49.934 47.226 38.934 38.187 32.667 25.815 24.650 24.557 22.900 19.906 18.119 16.950 16.584 14.497 14.249 14.075 12.883 12.875 12.506 12.121 11.998 10.883 9.573 8.561 8.014 91.123

-9% +11% +1% -20% +9% +9% 5% +13% -5% 11% -20% +7% 22% -4% +27% +3% +20% +4% -13% +1% +10% -3% -15% +4% +3% +22% +13% -5% -23% +14%

2017

2018

2019

2020

Groenten en fruit Groenten Fruit

921.838 492.017 429.821

906.587 511.583 395.004

985.929 541.059 444.870

Sinaasappelen Tomaten Paprika’s Komkommers Meloenen Watermeloenen Courgettes Bloemkool/Brocc Sla, niet krop Koolrabi Mandarijnen Citroenen Peen Avocado’s Groenten nes Sla, krop Fruit nes Nectarines Uien, ex. plant. Perziken Selderij (ex. knol) Aubergines Druiven Aardbeien Pepers Blauwe bessen Grapefruit Bonen snij/sprezie Zoete aardappelen Overige

129.099 92.316 60.731 68.342 52.049 36.262 32.342 27.615 31.994 19.955 31.986 25.826 11.138 8.716 12.077 20.557 15.048 27.559 30.805 24.858 10.891 11.521 7.752 9.698 11.654 8.563 11.748 10.168 3.371 77.196

115.082 95.101 65.502 67.858 46.140 41.699 33.021 29.984 31.053 21.846 31.462 23.901 11.852 10.078 15.624 15.855 13.431 19.708 42.650 18.134 9.356 11.903 11.144 9.858 7.923 8.131 7.229 10.748 4.249 76.068

129.589 86.896 67.161 69.556 58.342 42.949 35.575 32.123 33.619 23.396 33.627 28.159 15.568 14.351 17.149 16.439 11.966 21.616 49.096 19.996 11.149 13.360 15.207 11.388 7.389 13.299 6.352 9.039 15.355 76.218

AGF Primeur 1 • 2022

Nederland: Export verse groenten en fruit per product ( in 1000 ton)

9.712 5.367 4.345

2021 R 9.644 5.312 4.332

+/in% - 1% - 1% - 0%

1.641 1.022 885 463 464 396 375 371 351 378 237 207 240 165 132 151 149 122 114 99 124 105 85 91 85 73 80 67 62 60 57 63 62 60 56 47 570

1.617 947 880 481 481 428 405 377 365 331 262 233 198 162 148 140 132 124 116 112 108 100 100 92 86 77 67 67 63 63 62 60 59 58 57 54 533

- 1% - 7% - 0% + 4% + 4% + 8% + 8% + 2% + 4% - 12% + 11% + 13% - 17% - 2% + 12% - 8% - 12% + 1% + 1% + 13% - 13% - 4% + 17% + 1% + 1% + 5% - 16% + 1% + 2% + 5% + 10% - 5% - 5% - 5% + 1% + 13% - 6%

Bron: Eurostat

2017

2018

2019

2020

Groenten en fruit Groenten Fruit

8.941 5.134 3.807

9.298 5.189 4.109

9.541 5.313 4.228

Uien, ex. plant. Tomaten Bananen Komkommers Paprika/pepers Peen Avocado’s Peren , ex. Ind. Druiven Sinaasappelen Mango’s Ananas Appelen ex. Ind Grapefruit Zoete aardappelen Meloenen Citroenen Watermeloenen Mandarijnen Limes Uien plant Ver groenten nes Knolselderij Sluitkool Blauwe bessen Sla, niet krop Vers fruit nes Gember Champignons Aardbeien Kiwi Aubergines Spruiten Prei Bieten/radijs ed Bloemkool/Brocc Overige

1.455 1.089 684 426 466 429 244 371 356 350 185 251 220 155 63 168 118 92 115 94 98 129 77 110 32 69 61 52 71 60 27 58 50 62 66 37 553

1.405 1.090 804 428 449 482 312 358 346 356 219 278 246 161 94 167 127 106 107 100 108 135 84 103 42 73 68 57 70 60 34 56 53 57 68 38 555

1.489 1.088 926 438 457 460 320 346 358 339 222 269 194 162 131 172 112 124 105 100 95 138 87 105 65 71 81 58 60 57 41 61 55 60 72 42 581

Nederland: Export verse groenten en fruit naar het VK ( in ton) Bron: Eurostat

884.460 651.311 233.149

2021 R 780.980 633.318 145.407

+/in% -12% -3% -38%

673.128 190.466

686.944 197.516

674.996 105.983

-2% -46%

148.526 187.771 105.864 82.894 41.847 7.528 18.412 13.356 3.202 17.184 15.386 15.204 9.832 8.968 15.203 19.140 9.786 8.477 13.657 7.071 5.415 7.867 7.283 93.720

169.173 173.003 110.940 84.095 44.461 9.423 20.429 13.706 3.510 16.699 16.203 11.057 13.840 8.094 19.603 18.098 7.124 9.912 11.984 7.028 9.029 7.997 6.286 92.768

167.589 160.831 108.527 84.501 42.984 21.661 19.010 12.160 14.727 10.532 9.965 10.391 8.429 9.675 4.457 5.909 6.999 6.092 5.373 5.468 4.704 5.280 3.148 52.567

-1% -7% -2% +0% -3% 130% -7% -11% +320% -37% -38% -6% -39% +20% -77% -67% -2% -39% -55% -22% -48% -34% -50% -43%

2017

2018

2019

2020

Groenten en fruit Groenten Fruit

925.196 700.305 224.892

930.922 693.486 237.437

863.594 640.661 222.933

Ned producten Re-export

729.642 195.555

715.086 215.836

Uien, ex. plant. Tomaten Paprika/pepers Komkommers Peren , ex. Ind. Peen Sluitkool Aubergines Uien plant Avocado’s Druiven Appelen ex. Ind Mango’s Aardbeien Bananen Sinaasappelen Champignons Limes Meloenen Bieten/radijs ed Blauwe bessen Watermeloenen Ananas Overige

198.402 185.687 107.070 86.245 44.449 5.984 25.456 12.401 3.699 17.291 18.898 12.551 11.904 8.987 12.485 19.294 17.020 8.288 13.792 8.535 3.459 5.382 5.603 92.313

174.333 197.562 104.887 90.392 40.326 8.402 21.448 11.046 4.133 22.205 19.921 9.804 9.381 8.830 23.142 25.656 12.772 7.813 11.819 8.117 3.776 5.276 9.370 100.514

Nederland: Import verse groenten en fruit (in tonnen) Bron: Eurostat Duitsland Bananen Uien, ex. plant. Appelen ex. Ind Sinaasappelen Druiven Mandarijnen Tomaten Watermeloenen Avocado’s Ananas

2017 372.300 92.500 29.581 24.738 17.363 10.141 11.262 9.534 4.205 11.228 6.300

2018 354.731 60.179 36.960 20.366 21.569 9.477 10.267 8.395 3.162 7.916 5.436

2019 330.691 59.347 21.297 20.688 23.615 11.047 11.338 7.649 4.602 8.818 6.238

2020 336.110 58.811 34.968 21.447 24.508 10.923 13.563 6.569 6.601 8.049 7.053

2021 R 435.438 105.937 44.115 29.968 25.293 12.008 10.941 6.744 5.797 5.176 5.286

+/- in% +30% +80% +26% +40% +3% +10% -19% +3% -12% -36% -25%

Brazilië Mango’s Limes Watermeloenen Druiven Groenten

322.944 81.337 62.335 37.948 22.363 4.195

338.054 86.793 64.345 40.772 24.305 9.197

340.452 96.317 70.013 43.647 17.391 15.006

361.189 107.212 74.848 41.780 19.779 15.809

412.652 129.648 90.478 43.435 37.116 21.528

+14% +21% +21% +4% +88% +36%

Ecuador Bananen Ananas

119.710 108.706 2.711

159.984 146.226 6.250

251.137 231.326 11.521

251.794 232.020 11.429

323.852 283.432 37.539

+29% +22% +228%

Egypte Sinaasappelen Uien, ex. plant. Zoete aardappelen Druiven

202.628 119.590 38.137 3.479 24.647

215.029 136.823 32.009 7.365 23.075

259.459 117.377 86.438 17.264 22.018

244.527 140.425 30.947 27.339 24.698

287.940 170.007 37.926 38.105 26.634

+18% +21% +23% +39% +8%

Bron: Eurostat Columbia Bananen Avocado’s

2017 180.575 149.756 12.395

2018 161.448 125.265 16.732

2019 180.861 129.186 28.682

2020 183.768 109.139 50.135

2021 R 239.142 126.812 73.330

+/- in% +30% +16% +46%

Chili Appelen ex. Ind Avocado’s Druiven Blauwe bessen Peren , ex. Ind. Citroenen

251.866 47.444 63.674 57.118 9.725 30.701 6.848

276.812 81.294 52.742 57.701 13.160 23.974 5.069

237.015 51.120 64.126 40.781 18.545 16.803 5.693

235.774 58.079 52.054 41.385 24.134 16.488 5.641

216.977 66.961 28.294 32.646 27.054 15.615 4.579

-8% +15% -46% -21% +12% -5% -19%

Dom. Rep. Bananen Mango’s Avocado’s

27.097 15.498 6.999 2.774

85.092 71.121 8.754 2.704

132.080 114.115 9.548 5.909

126.054 106.997 8.901 7.564

171.266 146.610 12.826 8.413

+36% +37% +44% +11%

Polen Appelen ex. Ind Uien, ex. plant. Sinaasappelen Paprika’s Tomaten Blauwe bessen Bananen

82.782 17.029 41.180 2.204 1.318 1.900 1.181 292

99.390 32.555 41.275 2.790 754 1.480 1.843 820

69.556 16.279 27.850 3.349 1.873 1.444 2.028 199

88.496 25.847 30.500 3.752 2.094 1.592 2.152 1.844

131.063 51.099 40.786 7.009 4.404 4.290 2.825 2.041

+48% +98% +34% +87% +110% +169% +31% +11%

Uien, ex. plant. Tomaten Appelen ex. Ind Peren , ex. Ind. Paprika’s Ananas Sinaasappelen Zoete aardappelen Mango’s Avocado’s Blauwe bessen

18.280 47.621 33.839 49.950 12.729 11.136 7.225 5.890 1.392 2.886 1.059

28.077 45.235 34.924 35.970 12.676 11.549 4.529 13.284 2.594 3.438 1.939

52.198 47.367 43.282 34.495 9.233 16.169 7.223 15.983 3.517 8.114 2.244

56.440 44.431 53.335 44.365 21.785 19.773 10.721 3.754 6.959 7.096 2.722

79.572 52.586 39.052 38.686 20.949 15.469 13.731 8.705 6.476 4.583 2.688

+41% +18% -27% -13% -4% -22% 28% +132% -7% -35% -1%

Costa Rica Bananen Ananas Watermeloenen

433.021 127.314 245.242 27.877

509.730 163.656 279.271 31.220

556.161 202.279 277.362 40.153

541.215 241.785 233.197 33.541

539.815 262.514 220.113 35.201

-0% +9% -6% +5%

Peru Fruit Avocado’s Mango’s Druiven Bananen Blauwe bessen Mandarijnen Sinaasappelen

276.199 256.415 77.519 69.563 35.625 30.249 9.920 19.066 4.524

388.855 368.894 121.633 94.113 59.781 41.290 11.136 19.747 5.150

369.089 349.311 95.019 81.588 60.575 38.862 24.721 21.441 8.102

447.446 419.463 136.595 96.895 57.703 37.811 41.680 22.550 8.324

512.662 483.060 165.502 94.086 78.589 43.769 38.762 27.561 12.294

15% 15% 21% -3% 36% 16% -7% 22% 48%

Nederland: Import verse groenten en fruit (in tonnen) Bron: Eurostat Spanje Sinaasappelen Tomaten Paprika’s Watermeloenen Mandarijnen Citroenen Avocado’s Uien, ex. plant. Druiven Blauwe bessen Zoete aardappelen

2017 921.838 134.000 92.316 60.731 36.262 31.986 25.826 8.716 30.805 7.752 8.563 3.371

2018 906.587 120.000 95.101 65.502 41.699 31.462 23.901 10.078 42.650 11.144 8.131 4.249

2019 985.929 135.000 86.896 67.161 42.949 33.627 28.159 14.351 49.096 15.207 13.299 15.355

2020 912.893 120.000 80.215 67.557 43.134 30.720 23.013 20.716 16.463 14.678 8.929 10.406

2021 R 928.545 110.000 89.418 68.364 47.226 24.650 24.557 19.906 14.249 12.506 10.883 8.014

+/- in% +2% -8% +11% +1% +9% -20% +7% -4% -13% -15% +22% -23%

Zuid Afrika Sinaasappelen Druiven Mandarijnen Citroenen Grapefruits Avocado’s Peren , ex. Ind. Appelen ex. Ind Groenten Blauwe bessen

622.110 238.726 119.393 42.556 31.198 60.656 25.418 42.739 11.633 6.070 1.350

676.151 228.183 126.874 45.922 45.819 69.038 51.156 41.280 20.356 6.908 1.841

657.270 228.984 125.567 54.556 49.714 70.335 34.353 30.575 14.467 9.007 3.740

768.532 262.280 128.385 75.823 88.823 66.281 38.265 37.136 18.032 9.481 6.812

799.967 216.870 167.047 84.867 84.248 67.456 36.677 34.898 22.577 18.190 8.951

+4% -17% +30% 12% -5% +2% -4% -6% +25% +92% +31%

België Bananen

524.526 86.690

577.209 135.030

641.213 159.136

705.892 178.522

695.663 156.252

-1% -12%

AGF Primeur 1 • 2022

Actueel

BIO

Naast biologische teeltprogramma’s voor onder meer bonen en bosuien zijn er succesvolle proeven gedaan met mais en radijs

Jurgen van ‘t Hoff, Manager Organic Department bij Van Oers United:

“We kunnen de biologische producten uit eigen teelt straks jaarrond aanbieden” Van Oers United zet de komende jaren flink in op uitbreiding van haar assortiment biologisch geteelde groenten. In 2017 werden de eerste stappen gezet. Inmiddels draaien er al eigen biologische teeltprogramma’s voor onder meer biologische bonen, bosuien, spruiten en maïs en heeft het bedrijf de ambitie om de omzet in biologische producten in 2024 te hebben verdubbeld.

“W

e kunnen de biologische producten van eigen teelt straks jaarrond aanbieden,” vertelt Jurgen van ‘t Hoff, Manager Organic Department bij Van Oers United. “De ambitie voor biologisch komt voort uit onze intrinsieke motivatie. Wij vinden het belangrijk om op een natuurlijke en duurzame manier te telen. Vanuit onze eigen biologische teeltbedrijven zien we dat biologische landbouw een positieve bijdrage kan leveren aan het verminderen van bijvoorbeeld afnemende biodiversiteit, klimaatverandering, bodemerosie en vervuiling van water en aarde. Deze ervaring delen wij ook graag met onze klanten.”

TEELTPROGRAMMA’S Het bedrijf werkt zoveel mogelijk met eigen teeltprogramma’s, zowel in Marokko als in Senegal. In Marokko werd in 2017 gestart met 12 ha bio-teelt, een jaar later werd dit uitgebreid tot 30 ha en in 2021 kwam

AGF Primeur 1 • Actueel Bio • 2022

daar nog eens 100 ha bij. Vanaf januari start ook de teelt op een biologische boerderij in Senegal, waar Van Oers United 50 ha voor biologische teelt beschikbaar heeft. “Met deze uitbreidingen in Senegal en Marokko geven we invulling aan onze ambitie met biologisch, die zowel bij van Oers United als binnen de Agrial-groep, ons moederbedrijf, groot is. Nog niet alle beschikbare hectares staan nu al vol. Maar met de volumes die we de komende jaren denken nodig te hebben en de teeltwissel die nodig is, zou dat heel snel kunnen gaan. Vandaar dat er voldoende ruimte is om snel te kunnen opschalen,” aldus Jurgen.

Om de producten gedurende een lange periode en zelfs jaarrond aan te kunnen bieden en om risico’s te spreiden, werkt Van Oers naast de eigen teelt ook nauw

Proeven met radijs zijn succesvol gebleken

samen met eigen telers die op verzoek en speciaal voor Van Oers producten telen in Nederland, Egypte en Spanje. “Soms heb je net een overgangsperiode waar Marokko bijvoorbeeld afloopt qua volume en Nederland nog niet begonnen is. Dan hebben we een back-up in Spanje. In de winter laten we een biologische partnerteelt in Egypte naast Marokko en Senegal meelopen als back-up en voor de risicospreiding.” MEER PRODUCTEN OP DE PLANNING Behalve uitbreiding in hectares wordt het biologisch assortiment volgens Jurgen ook breder. “Afgelopen voorjaar hebben we proeven gedaan met radijs en maïs. Die

zijn goed verlopen, dus hebben we ze in se groeit snel en dat stelt ons in staat om de toekomst van de aarde. Het is belanghet importseizoen vast in het programma onze bioteelt steeds verder uit te breiden.” rijk om deze doelstellingen na te streven opgenomen. Komend voorjaar willen we en daar willen wij als Van Oers aan bijdrastarten met zoete aardappelen uit Senegal. VRAAG EN DOELSTELLING gen.” Dat gaat volgens Jurgen overigens Volgend jaar hopen we jaarrond biologi- Terwijl de vraag naar biologische pro- verder dan alleen biologische teelt: “Eén sche peulen en sugarsnaps te kunnen aan- ducten in sommige landen misschien wat van de strategische speerpunten van Van bieden. Daarnaast testen we met spruiten afvlakt, groeit de vraag naar biologisch in Oers United is duurzaamheid. Dus we kijin Marokko, zodat we die ook na het Hol- andere landen nog steeds door, ziet Jur- ken breder dan alleen biologisch. Zo kan landse seizoen kunnen aanbieden.” gen. “Gemiddeld genomen zie je de vraag de reguliere teelt bijvoorbeeld leren van naar biologische en duurzame producten de bioteelt. We kijken nu wat we vanuit LEERGELD groeien. In Nederland kocht 95,6% van de biologische teelt ook kunnen toepassen Het biologisch telen is complex, maar huishoudens in 2020 biologische produc- binnen reguliere teelt, om ook die nog verdoor de kennis en ervaring bij Van Oers ten1. Biologisch zal nooit honderd pro- der te verduurzamen.” (JH)  United slaagt het bedrijf er goed in om cent worden, maar het wordt wel steeds jvanthoff@vanoersunited.com de – soms lokale – uitdagingen te mana- belangrijker. De Europese doelstelling van gen. Jurgen legt uit: “Natuurlijk hebben we 25 procent biologische landbouw in 2030 leergeld moeten betalen en gaat nog niet is voor ons een belangrijke doelstelling. alles 100 procent zoals we zouden wil- Nederland loopt op dit moment bijvoorlen. Het heeft nog wat jaren nodig om het beeld nog achter op andere landen1. We helemaal te perfectioneren en daarnaast moeten daarom inzetten op verduurzazijn we natuurlijk nog steeds afhankelijk ming van onder andere landbouw voor van Moeder Natuur. Maar onze experti- toekomstige generaties en zeker ook voor

Biovibe bvba Groothandel biologische groenten en fruit Kempenarestraat 44a 2860 Sint-Katelijne-Waver T (0032)-(0)15-316281 | (0032)-(0)15-320742 E info@biovibe.be www.biovibe.be

BIOVIBE, EENS GEKEND... ONMISBAAR!

AGF Primeur 1 • Actueel Bio • 2022

Actueel

BIO

Oostenrijkse Meleco investeert in warmwatertechniek van Burg Machinery

“Biologische Topaz tot in de zomer beschikbaar dankzij warmwater-behandelingsunit” De Topaz heeft zich in de loop der jaren tot de populairste bio-appel in Oostenrijk ontwikkeld. Met zijn uitgebalanceerde zoet-zuurtegraad en specifieke vorm vindt de appel uit binnenlandse teelt gretig aftrek in de handel. Niettemin zorgde het snelle rottingsproces tot voor kort voor een hoog uitvalspercentage tijdens de behandeling en bewaring. “Dankzij de warmwater-behandelingsunit van Burg Machinery kunnen de Oostenrijkse bio-appelen nu tot diep in de zomer bewaard worden, licht klant van het eerste uur,” Andreas Kreuzwieser van Meleco toe.

et in 2008 opgerichte bedrijf is teren, aangezien we keer op keer vaststelgevestigd in Pasching en werkt nauw den dat de uitvalspercentages met name Andreas Kreuzwieser samen met meerdere partners in diverse tijdens de tweede seizoenshelft veel te Oostenrijkse teeltgebieden. Onder meer hoog waren,” vertelt Andreas. shelflife extreem belangrijk. Meer dan de binnenlandse en Zuid-Duitse retail en 90 procent van onze oogst belandt in de klassieke bio-groothandel behoren tot MODERNE EN DUURZAME POSTde koelcel, het overige deel wordt in het de voornaamste afnemers van het groei- HARVEST-BEHANDELING najaar verhandeld. Om de beste werking ende bedrijf. “In 2014 heeft ons partner- In tegenstelling tot andere delen van te garanderen en de appelen in optimale bedrijf Rosenbaum in Stiermarken, een Europa is de Topaz-appel ook in de len- toestand te kunnen bewaren, worden de erkend teeltgebied voor hardfruit, de te en zomer zeer geliefd bij Zuid-Duitse bewaarappelen onmiddellijk na de pluk eerste warmwaterlijn laten installeren. en Oostenrijkse bio-consumenten, weet met warm water behandeld,” aldus AndDoel daarbij was om de kwaliteit en het Andreas. “Om die reden is een succesvol- reas. De totale capaciteit van de warmbewaarproces van onze appelen te verbe- le langetermijnbewaring en een goede water-unit bedraagt ca. 15 boxen per uur

AGF Primeur 1 • Actueel Bio • 2022

ofwel drie volle vrachtwagens per dag. Dit komt nagenoeg overeen met de helft van de dagopbrengst tijdens het plukseizoen. Om die reden werd in 2018 een tweede lijn geïnstalleerd zodat de volledige oogst nu op twee plaatsen binnen korte tijd kan worden behandeld.

van de bio-peren, waardoor langetermijn- op de toekomst en draagt tevens bij aan de bewaring sowieso een moeilijk verhaal verdere groei van de bedrijvengroep. Hij is. Momenteel kunnen we onze bio-peren noemt het eerste door Corona getekendesondanks tot medio februari en met een de afzetseizoen 2019-2020 als voorbeeld. beetje geluk zelfs tot april aanbieden. De “Door de hoge vraag en het krappe aaneerlijkheid gebiedt wel te zeggen dat de bod in de tweede seizoenshelft schoten perenoogst in vergelijking met appelen de Topaz-prijzen door het dak. Dankzij relatief bescheiden is.” onze warmwater-units hadden wij op dat Naast appelen heeft Meleco eveneens moment nog altijd goede bewaarappelen, getracht bio-peren van het ras Uta met VERLENGING VAN HET AFZETSEIZOEN in tegenstelling tot vele anderen. Hierdoor behulp van de warmwater-unit te behan- De installatie van maar liefst twee warm- konden we ons afzetseizoen tot diep in juli delen. Kreuzwieser: “Dit was dan weer water-units is volgens Andreas een verlengen.” (HH)  wat lastiger vanwege de snelle narijping belangrijke beslissing geweest met het oog

1800 AE ALKMAAR/Holland Postbus 220 | Kennemerstraatweg 83 Tel.: 072 - 5 122 122 | Fax: 072 - 5 122 125 info@vdbosch.nl | www.vdbosch.nl

Contractteelt, verwerking en afzet van biologisch geteelde groenten en fruit.

Gespecialiseerd in (bio)appelen en peren voor industrie! Aankoop - Verkoop

Wouw Agro akkerbouw opslag koeling wassen uitzouten sorteren Kruiningen ۰ Ronald van de Wouw ۰ 0653-724 302

Veenweg 4 5855 ES Well T +31 (0) 478 50 72 00 www.laarakker.nl

AGF Primeur 1 • Actueel Bio • 2022

Actueel

BIO

WeGrowOrganic streeft naar een jaarrond aanbod van biologische pompoenen

Na uien en aardappelen ook jaarrond biologische pompoenen Het assortiment van WeGrowOrganic breidt zich steeds verder uit. Na onder meer uien, aardappelen, bieten en wortelen, teelt en verwerkt het bedrijf sinds afgelopen seizoen ook pompoenen.

“M

et de onlangs gerealiseerde nieuwbouw is er ruimte gekomen voor deze uitbreiding en bovendien biedt de groeiende pompoenmarkt perspectief,” vertelt Wouter Snippe. “Het is voor ons een mooie nieuwe stap waarmee we ons assortiment verder kunnen uitbreiden. De teelt van pompoenen is daarnaast ook goed om de arbeid te spreiden.”

allerlei soorten dozen en kratten verpakken. Daarnaast kunnen we ook laseren. Daar is in biologische winkels veel vraag naar,” vertelt Wouter. De pompoenen zijn niet alleen voor de Nederlandse markt. Er wordt geëxporteerd naar heel Europa en met name naar Duitsland, dat de grootste pompoenenmarkt vormt.

GEEN POMPOENENJAAR Het afgelopen teeltseizoen verliep voor de pompoenen niet ideaal. “Pompoen is een gewas dat warmte en zon nodig heeft. Nu hadden we te maken met lage temperaturen en rondom de zaaidatum veel regen. De waslijn Op veel percelen zien we terug dat het niet echt een pompoenenjaar was, hoewel “Hoe korter de keten, hoe minder marge de kwaliteit wel in orde was.” De meeste er gaat naar tussenliggende partijen. We pompoenen die er op de markt zijn, zijn hebben de keten van teelt tot supermarkt biologisch geteeld. “Het is redelijk goed in eigen beheer en we zien dat dat concept te telen zonder chemie. Er zijn ook wei- aanslaat. We merken dat de supermarknig gewasbeschermingsmiddelen voor op ten echt gefocust zijn op de herkomst van de markt, omdat de pompoen een klein producten. Bovendien geeft het betrouwgewas is in de gangbare teelt.” baarheid. Bij zo’n heel korte keten heb je Het Flevolandse bedrijf heeft een complete weinig kans op vermenging.” Wouter sluit waslijn aangeschaft waar de pompoenen KORTE KETEN niet uit dat het assortiment in de toekomst worden gesorteerd op kwaliteit, eventu- Het Zeewoldense bedrijf bewaart, sor- met andere producten wordt uitgebreid. eel worden bijgeknipt en waar ze worden teert en verpakt naast hun eigen product “Uien en aardappelen, daar weten we veel gepoetst en gedroogd. Vervolgens wor- de producten van collega-telers uit heel van. Bij de andere producten doen we het den de pompoenen gesorteerd op gewicht Nederland. Wouter en zijn compagnon stap voor stap.” (JH)  en verpakt. “Het meest verpakken we in Thijs Geerse focussen zich sinds de start wouter@wegroworganic.nl EPS fust, maar we kunnen in principe in van hun bedrijf op een korte ketenaanpak.

JAARROND BIO-POMPOENEN WeGrowOrganic streeft ernaar om jaarrond biologische pompoenen aan te bieden. “Eind januari is het Nederlandse seizoen voorbij, dan gaan we door met Zuid-Afrika en Egypte. Tot eind juli, wanneer het Nederlandse seizoen weer begint.” Het bedrijf heeft meerdere rassen in het assortiment. “De vroege rassen hebben vaak hoge opbrengsten, maar zijn niet lang bewaarbaar. Anderen zijn wat lager in opbrengst en zijn langer te bewaren. Zo maken we een schema.”

De gehele supply chain onder één dak 100% biologische teelt sinds 2001 divers assortiment van biologische pompoenen, vollegrondsgroenten, aardappelen en uien teelt, sorteren, verwerken, verpakken én verkopen onder één dak jaarrond aanbod door een breed netwerk in Europa

AGF Primeur 1 • Actueel Bio • 2022

Meer weten? www.wegroworganic.nl info@wegroworganic.nl

Jeffrey Moret van TOFF:

“Zoals de markt voor biologische AGF 20 jaar geleden was, zo is die van de vegan AGF nu”

Het team van TOFF BV met Jeffrey uiterst links

De eerste maand van het jaar werd opnieuw omgedoopt tot Veganuary en honderdduizenden mensen voelden zich aangespoord om een maandje veganistisch te eten. Veel groenten en fruit dus. Maar wat niet veel mensen weten is dat het nog een stapje verder kan. Met veganistisch geteelde groenten en fruit.

‘M

aar groenten en fruit zijn toch al vegan?’, is een veelgehoorde vraag. De grootste uitdaging voor vegan AGF is dan ook dat het onbekend is bij de consument. “Zoals de markt voor biologische AGF 20 jaar geleden was, zo is het met de vegan AGF nu,” zegt Jeffrey Moret van TOFF uit Barendrecht. Zo’n zeven jaar geleden maakte Jeffrey kennis met het concept. Onlangs zette hij het merk Green Vegan op, waarmee hij groenten en fruit met het Biocyclic Vegan-certificaat verhandelt. Gecertificeerde telers gebruiken, in tegenstelling tot reguliere en biologische telers, geen dierlijke meststoffen. Daarnaast besteden ze extra aandacht aan de bodem, het water en de biodiversiteit. Jeffrey noemt het een logische opvolger van de (biologische) teeltmethodes. “Ik geloof hier echt in. Dat we allemaal minder vlees moeten eten, daarvan zijn we ons wel bewust. Er zijn veehouderijen die leven op de productie van mest. Als we daarmee gaan stoppen, komt er grond

vrij voor de natuur en voor nieuwe akkerbouw. Er zitten grote plussen aan voor water, biodiversiteit en bodemleven.”

De vegan teelt staat nog in de kinderschoenen. Hoewel bedenker Adolf Hoops al sinds 1950 met dit concept bezig is, werden de principes van biocyclische veganistische landbouw pas in 2017 geaccrediteerd als een wereldwijde standaard door IFOAM, de koepelorganisatie van de biologische landbouw- en voedingssector. In Nederland is er tot zover één teler voorzien van dit keurmerk, net als in België. De meeste veganistische telers zijn te vinden in Griekenland en Duitsland. In Duitsland geniet het keurmerk de meeste bekendheid bij de consument, hoewel de producten daar vooral in natuurvoedingswinkels worden verkocht. TRADEN EN JAARPROGRAMMA’S De vegan AGF-tak vormt slechts een klein onderdeel van de markt, geeft Jeffrey toe.

Dat weerhield hem er niet van toch te starten met Green Vegan. “We willen klaar zijn voor de toekomst.” Ook binnen TOFF vormt Green Vegan nog maar een kleine afdeling. Het bedrijf dat in 2014 werd opgericht en tot 2017 onder de vlag van Marni Fruit opereerde, is in de afgelopen jaren flink gegroeid. “Het begon vooral met het verhandelen van biologische AGF. Sinds 2017 laten we dat een beetje achterwege en zijn we ons gaan focussen op duurzame samenwerkingen met telers en retail. Nu draaien we op jaarbasis volledige programma’s af en proberen we de producten zo goed mogelijk weg te zetten.” TOFF verzorgt de afzet van Nederlandse glasgroentetelers als Gebroeders Vahl in IJsselmuiden en Bio van Dijk in Schalkwijk en veel andere Europese telers. Ook producten van overzee hebben een plek in het assortiment, zoals gember en kurkuma, mango en avocado, appel en peer.

VOLLEDIGE AFZET VIA GROOTHANDEL De keuze om zich te richten op langdurige samenwerkingen, bracht continuïteit en stabiliteit voor het bedrijf. Toch blijft er volgens Jeffrey nog steeds ruimte voor het ‘old fashion’ traden en daarom heeft TOFF die tak van sport nog niet helemaal losgelaten. Het bedrijf is ook een groothandel waar veel mixpallets worden klaargemaakt en elke week gaan er vliegtuigbestellingen naar Hongkong en Dubai. “Er is genoeg vraag naar biohandel en aan de consumentenkant is een flinke groei te merken. Je ziet dat het aanbod niet altijd even hard is meegegroeid, dus het traden in bio AGF zou zeker nog een heel goede bedrijfsvoering kunnen zijn.”

De combinatie van deze twee takken pakt goed uit. “Doordat wij niet alléén maar de bekende retailkanalen leveren, is er bij ons ook ruimte voor product met afwijkende maatsorteringen, vorm of kwaliteit. Waar retail maar een beperkt percentage van de oogst kan afnemen bieden wij onze telers ook andere afzetmarkten zoals: groothandel, cateraars en bijvoorbeeld verwerkers of snijderijen. Op deze manier kunnen wij onze telers een volledige afzet bieden.” (JH)  jeffrey.moret@toffbv.nl

AGF Primeur 1 • Actueel Bio • 2022

Actueel

BIO

Bloemkool van de Oxin-growers

Biologische tomatenteelt

Bio-areaal Oxin Growers groeit naar 325 hectare

“We benaderen bio als een aparte productgroep” Vanaf 1 januari 2020 gingen de leden van Van Nature en Best of Four verder als Oxin Growers. Twee jaar later blikken we met commercieel directeur Ton van Dalen terug op de afgelopen twee jaar en vertelt accountmanager Paul Wagenaar over de ontwikkelingen van de bio-tak. “We benaderen de biologische productie echt als een apart segment.”

aul heeft zijn 30-jarige werkervaring opgedaan bij diverse handelsbedrijven binnen de AGF, onder meer bij The Greenery, Haluco, Nature’s Pride en Rungis, voordat hij april 2021 bij Oxin Growers als accountmanager verantwoordelijk werd voor vollegrondsgroenten, zachtfruit en biologische producten. “Gedreven van-

uit de vraag van onze klanten, is bio echt een speerpunt voor onze coöperatie. De markt vraagt om bio-producten. We willen graag in de breedte groeien, zowel met bio-producten als telers. Aan ons de taak om telers te zoeken die samen met Oxin Growers hun producten in de markt willen zetten. We denken dat we voor telers een

goede partner zijn en dat blijkt ook wel uit de telers die zelf naar ons toekomen. Op dit moment zit de groei er aardig in. Vorig jaar telde ons bio-areaal nog 280 hectare en dit jaar maken we een flinke stap naar de 325 hectare. We hebben nu eenentwintig aangesloten bio-telers. Daarnaast voeren we de nodige gesprekken met telers die willen omschakelen of zich bij onze coöperatie willen aansluiten. Onze USP is dat we met alle grote afnemers in Nederland zaken doen. Mijn ervaring in de biologische sector neem ik mee om telers te adviseren over allerhande afzet- en teeltzaken. Bovendien kunnen we als coöpera-

2 jaar Oxin Growers Oxin Growers bestaat deze maand twee jaar. Terugblikkend ziet Ton van Dalen vooral voordelen van de fusie. “Dankzij de concentratie van de afzet kunnen we onze klanten een breder assortiment aanbieden. Ook word je volumetechnisch een interessante partij in de markt. Dat zien we onder meer doordat je vaker wordt uitgenodigd om in werkgroepen en discussies mee te denken over de toekomst van de sector. Je zit dan toch op de eerste rij.” “Tegelijkertijd zijn er in die twee jaar nogal wat uitdagingen op ons bordje gekomen, die we vooraf niet hadden voorzien. Het is maar goed dat we alles niet van te voren weten. Ik noem alleen maar Corona, de brand op ons kantoor, het tomatenvirus, maar ook de stijging van de grondstof- en energieprijzen. Ook wij hebben een aantal glastuinders die hun energiecontracten hebben verkocht en dit jaar hun kas leeg laten staan. Daarnaast zijn er telers die later starten met de teelt of bijvoorbeeld komkommertelers die hun aantal teelten terugbrengen van Ton van Dalen drie naar twee. Zo maakt elke teler op dit moment zijn eigen beslissing, waar wij als producentenorganisatie niet altijd invloed op hebben. In de wel dat er een verdere concentratie zal plaatsvinden. Het aantal telers neemt jaarlijks af, terwijl dat niet voor het areaal geldt. Dat zal in de vollegrond en fruitteelt is de arbeidsvoorziening weer een groot topic. toekomst ook effect hebben voor het aantal telers. Maar het moet van twee kanten komen. Ik zeg altijd: als de voorzitters samen koffie gaan Of een verdere concentratie van het aanbod voor de hand ligt, antdrinken en ze komen eruit om de volgende stap te zetten, dan begint woordt Ton: “Dat denk ik wel. Vooropgesteld, wij voeren momenteel het proces pas.” daarover geen gesprekken, maar richting de toekomst verwacht ik

AGF Primeur 1 • Actueel Bio • 2022

tie telers ondersteunen met GMO om hun bedrijf verder te ontwikkelen.”

Waar uit gangbare hoek nog weleens het verwijt valt dat de gangbare teelt zo duurzaam is dat biologisch misschien wel overbodig wordt, benadert Oxin Growers de biologische productie echt als een apart segment. “We zijn ervan overtuigd dat ook de gangbare telers steeds duurzamer gaan telen, maar het blijft een aparte productgroep en zo benaderen wij het ook. Bio is echt een gespecialiseerd segment met ook een aparte kopersgroep. In Europa is nu eenmaal besloten dat biologische producten niet op substraat geteeld mogen worden, maar contact moeten houden met de aarde. Dan kan het zijn dat vanuit duurzaamheidsoogpunt de teelten naar elkaar toegroeien, marketingtechnisch is het echt een aparte benadering, ook als je kijkt naar de consumentengroep die zich echt op het bio-segment richt,” vertelt Paul. De doelstelling van de Europese Commissie om in 2030 een aandeel van 25% bio-productie te verwezenlijken, lijkt hem voor Nederland nog niet realistisch. “In Nederland zijn we na de Tweede Wereldoorlog vooral opgevoed om met vrij

intensieve teelten een zo hoog mogelijke wollensokken-imago’ is echt een gepasproducties te realiseren. Dat is de realiteit seerd station. Met name de jonge generawaarin hier veel telers en akkerbouwers tie is op zoek naar een schoon en gezond zijn opgegroeid, anders dan bijvoorbeeld product. Doordat er meer biologische proin Oostenrijk waar deze doelstelling nu al ducten worden aangeboden en de zichtbehaald is. Willen wij in acht jaar tijd van baarheid in het schap toeneemt, wordt bio 9% naar 25% toegroeien, dan zal Agra- ook voor meer mensen toegankelijk. Dat risch Nederland tot een hele andere mind- hebben we onder meer in het zuivelschap set moeten komen en dat zie ik zo snel niet gezien. 2020 was met de intrede van Corogebeuren, puur vanuit ondernemersgeest, na echt een topjaar voor de bio-afzet. We maar dan zou het veel meer gestimuleerd zien dat 2021 daar iets op achter is gebleworden door de overheid, zoals dat bij- ven. In Nederland groeit de bio-afzet wel, voorbeeld in Scandinavië is gebeurd. Een maar niet zo snel als in omliggende landen 0% btw-tarief voor biologische producten als Duitsland, België, Frankrijk en Zwitzou bijvoorbeeld een stap in de goede rich- serland. Overigens zien we wel een duideting zijn.” lijke correlatie tussen de prijs van de biologische AGF en de gangbare AGF, waarbij Uit onderzoek van Future of Food Insti- bio de prijs van gangbaar volgt. Vorig jaar tute, in opdracht van Bionext, bleek deze waren de tomatenprijzen in zijn algemeen maand dat consumenten een hogere goed en dat gold ook voor bio, in 2020 bereidheid hebben om een meerprijs voor was dat beide een stuk minder. Naar onze biologische producten te betalen na uitleg bescheiden mening is het bio-product dan over wat biologisch is. “Biologische telers ook zeker niet te duur, maar is gangbaar te lopen meer risico in de teelt en een meer- goedkoop. Wij zouden dan ook graag zien prijs is dan ook gerechtvaardigd. Daarbij dat de prijzen van gangbare producten zien we dat de groep consumenten die verder omhoog gingen en dan mag de biobiologische koopt, breder worden. Binnen prijs gerust mee naar boven gaan.” (IH)  Nederland neemt een stad als Amsterdam oxin-growers.nl hierin een voortrekkersrol. Het ‘geiten-

Veelzijdig assortiment

Oxin Growers is één van de grootste telerscoöperaties van Nederland. Oxin Growers verzorgt de afzet van groenten en fruit voor haar leden. Zij regelt daarbij de contracten, facturatie, betaling en betalingszekerheid. Alle verse producten van Oxin Growers worden met zorg en aandacht geteeld door vakkundige telers. Het veelzijdige assortiment wordt geproduceerd op teeltbedrijven in Nederland en België.

Biologische wijze

Onze aangesloten groenten- en fruittelers gaan in hun teelten zeer verantwoord om met water en voedingsstoffen voor de planten. Alle teeltbedrijven

van Oxin Growers zijn GlobalGap gecertificeerd en beschikken afhankelijk van de klanten en markten die beleverd worden, over aanvullende certificeringen. Zoals BRC of on the way to PlanetProof. Op ruim 325 ha wordt op biologische wijze geteeld en zijn de bedrijven Skal gecertificeerd.

Verpakkingen

Zichtbaar zijn en blijven dat is essentieel voor versproducenten en -verkopers. Oxin Growers draagt daar graag aan bij. Onze telers verwerken en verpakken groenten en fruit precies zoals u dat wenst. In uw eigen verpakking, in de juiste winkelsorteringen of aantallen. Ook ontwikkelen wij desgewenst verpakkingen of concepten op maat. De leden van Oxin Growers leveren de producten volledig winkelklaar af. Dit verkort de tijd tussen het oogsten en de winkelverkoop, voor optimale versheid.

+31 (0)180 203 203 - info@oxin-growers.nl - oxin-growers.nl

AGF Primeur 1 • Actueel Bio • 2022

Actueel

BIO

Biologische paprika uit Israël zoekt het westwaarts In december verhandelde FruitPro de eerste biologische paprika’s uit Israël. Een unicum voor het handelsbedrijf uit Ridderkerk, dat al weleens wat partijen conventionele paprika’s uit Israël verkocht, maar niet eerder biologische. Groenten zijn sowieso nieuw voor het bedrijf.

at de stap nu is gezet, komt omdat het bedrijf een dochteronderneming is van Galilee Export, een bekende grote Israëlische AGF-speler. Zij kregen na een samenwerking contact met biologische paprikatelers. Voor Galilee is paprika niet nieuw, maar de export op West-Europa is wel opvallend. Thomas Pos legt uit waarom: “Export van conventionele paprika’s heeft bij Galilee een sterke focus op Rusland en de omliggende landen. Afzet van biologisch product is echter minder eenvoudig in deze regio. De productiekosten bij biologische teelt zijn hoger en dat is moeilijker in de verkoopprijs terug te krijgen daar. In West-Europa gaat dat beter.”

MEERPRIJS Het paprikaseizoen in Israël loopt van december tot pakweg halverwege april. Hoewel FruitPro de smaak inmiddels al goed te pakken heeft en de eerste zendingen goed ontvangen zijn, is het niet direct de bedoeling voortaan jaarrond biologische paprika’s te gaan voeren. “Wij zoeken nu nog niet naar landen voor buiten het Israëlisch seizoen. In ons fruitassortiment hebben we dat aanbod uit andere landen wel. We bieden dat ook tegelijk aan, maar het is uiteraard niet zo dat wij onszelf met ons Israëlische product met product uit andere importlanden beconcurreren.”

De klanten voor biologische paprika’s van De paprika’s komen vanuit Israël via het FruitPro komen vooral uit de NederlandSloveense Koper naar Europa. Lang niet se en Duitse groothandel, retail, horeca al het product komt naar Nederland. “Om en foodservice, maar waar zij het product in Europa biologisch product te kunnen verkopen, dat is Thomas lang niet altijd verkopen had Galilee Export een Organic bekend. “Wel weet ik dat het in West-Eugecertificeerd Europees handelsbedrijf ropa makkelijker is biologische paprika’s nodig. Dat zijn wij. Begin december kre- te verkopen dan in het Oosten van Eurogen wij te horen dat er plannen waren pa. Daar is het prijsverschil met convenvoor export van biologische paprika’s, tioneel product vaker een struikelblok. omdat telers het product aanboden. Toen Ook hier is het soms lastig. Zo waren in is het snel gegaan, ging de eerste lading al week 2 vanwege moeilijkere teeltomsnel de zee op en zijn wij alles gaan inre- standigheden in Spanje en Marokko de gelen. Sindsdien krijgen wij containers prijzen hoog, maar als de prijzen bij veel binnen, die wij opslaan bij Cool Control in aanvoer uit die landen onder druk staan, Maasdijk. Van daaruit wordt het product dan kan de meerprijs voor bio lastig zijn.” verkocht, al gaat een deel van de paprika’s ook rechtstreeks vanuit Koper naar GEEN GROEN klanten. Dan komt het niet naar Neder- Het areaal biologische paprika’s voor land. Het transport over zee naar Slove- export in Israël bedraagt zo’n vijftig à nië duurt vier dagen. Daarna is het pro- zestig hectare. De teelt bevindt zich in duct snel bij de klant.” de Arava-woestijn. Daar zijn veel, vaak

AGF Primeur 1 • Actueel Bio • 2022

kleinschalige familiebedrijven gevestigd WISSELKOERS in een regio met unieke klimaateigen- Om nog even bij het thema groen te blijven, schappen. De paprika’s uit Israël staan hoe zit dat met de teelt, is die duurzaam? bekend om hun speciale zoete smaak “Wij zijn wel gewend als onder meer avovanwege de overwegend zoute lucht in cadospecialist dat het over waterverbruik het gebied, weet Thomas. “Maar ook qua gaat. Ook de paprikateelt gebruikt natuuruiterlijk doen de paprika’s het tegenwoor- lijk water, maar wel steeds minder. Alles dig goed. Waar qua uiterlijk het product is gelimiteerd tegenwoordig, terwijl ook vroeger soms nog achterbleef ten opzich- het gebruik van gewasbeschermingsmidte van product uit andere landen, maar delen daalt. Daarbij speelt het telers in de compenseerde met de smaak, is dat eer- kaart dat ze in een uniek klimaat telen. De ste inmiddels niet meer zo. De kwaliteit temperaturen vormen als het ware een is goed.” Toch heeft het product uit Israël natuurlijke afweer tegen ziekten en plahet de laatste jaren moeilijk, waardoor gen.” Stoken hoeven de telers in Israël ook het areaal ook krimpt. Thomas wijst op niet, hun collega’s hier wel om straks in het de prijzen in Europa. “Die zijn vaak lager, Noordwest-Europees seizoen op de markt waardoor telers altijd ook op zoek zijn te komen. Helpt de energiecrisis Israëlinaar alternatieven.” sche telers nog in de concurrentiestrijd? Thomas betwijfelt het, al komt dat meer den biologische paprika’s op de markt te Die vinden telers in de hoek van de spe- door de wisselkoers. “De verwachting is brengen. Maar wat als de teelt in Israël cialties, zoals snackpaprika’s, pepers of dat de volumes in Noordwest-Europa later dit seizoen stopt? “Dan is en blijft fruit zoete puntpaprika’s, al twijfelt Thomas pas toenemen. Dat kan een voordeel voor onze hoofdfocus, maar we houden de of je al die producten nog wel specialties Israël zijn. De slechte wisselkoers van optie open om aansluitend paprika’s van mag noemen. “Deze producten groeien de Israëlische sjekel ten opzichte van de elders te gaan voeren, al zijn we daar nu ook, dus wat is dan nog een niche?” Om Euro doet dat eventuele voordeeltje echter nog niet mee bezig. Net als dit seizoen zich hoe dan ook te onderscheiden zoeken teniet. De koers is flink gekelderd de afge- kunnen we dan snel schakelen. Ook als er telers het verder in verpakkingsopties. lopen tijd, op een gegeven moment was de bijvoorbeeld andere biologische groenten “Alle telers verpakken zelf. Je ziet hierin sjekel tientallen procenten minder waard. uit Israël beschikbaar zouden komen. Het veel ontwikkeling. Voorverpakt product is Op dat moment kun je in een goed seizoen is niet zo dat we momenteel uit een heel in opkomst. Zo zie je dat zoete puntpapri- wel meer volumes leveren, maar dat levert breed assortiment kunnen kiezen, maar ka’s van het ras Palermo per twee, drie of de telers dan alsnog niet heel veel meer op. als het product er in Israël is, dan is het wel per elk gewenst gewicht speciaal verpakt Hun product wordt namelijk niet zestig in het Westen dat ze het in Israël zoeken. worden.” Echte stoplichten maken ze niet. procent meer waard.” De consument betaalt hier gewoon beter “In Israël telen we geen groen, alleen rood, voor biologisch.” (TT)  geel en oranje. Het stoplicht wordt dus Ondanks dat nadeel staan bij FruitPro alle t.pos@fruitpro.nl nooit groen,” lacht Thomas. seinen op groen om de komende maan-

AGF Primeur 1 • Actueel Bio • 2022

Uienmarkt

Op het nippertje een nieuw record 19 januari. Doordat Senegal haar grens een paar weken langer openhield werd er bij het scheiden van de markt nog een slordige 30.000 ton uien verscheept met bestemming Dakar. Daarmee komt de teller voor dit West-Afrikaanse land op ruim 167.000 ton, maar liefst een vijfde deel van de totale export in de eerste helft. Door deze onverwachte wending wist dit seizoen op het nippertje het exportrecord van vorig seizoen te verbrijzelen met 802.000 ton uitvoer. Met nagekomen posten komt de teller waarschijnlijk rond de 805.000 ton uit, oftewel zo’n 50.000 tot 70.000 ton hoger dan algemeen werd ingeschat rond november. Belangrijke kanttekening is het onverwachte uitstel van de grenssluiting in Senegal uiteraard.

ndanks alle nuancering een unicum en een magische grens die niet eerder gepasseerd werd. Tot enkele jaren geleden werd dit volume over een heel seizoen geëxporteerd, terwijl er nu nog 26 weken gerapporteerd moeten worden. Wie uitgaat van 1,3 miljoen ton te exporteren uien kan snel uitrekenen dat dat zo’n 19.000 ton per week betekent. Iets minder dan 500.000 ton over 26 weken, oftewel 38 procent van de totaal beschikbare exportvoorraad. De vraag is waar die 500.000 ton uien naar toe moeten gaan.

Groot-Brittannië nam in de eerste helft van het seizoen 50% van de totale export binnen Europa voor haar rekening met maar liefst 70.000 ton. Dat was 20.000 ton meer dan het voorgaande seizoen en zelfs 25.000 ton meer dan het seizoen 2019/2020. De Britten waarderen de Hollandse ui dus zeker nog. Deels lijken de hogere cijfers terug te voeren op een nauwkeuriger exportregistratie sinds 1

AGF Primeur 1 • 2022

januari 2021, omdat het na de Brexit een derde land is geworden. Maar dat neemt niet weg dat er gewoon heel veel uien naar onze westerburen gaan. De berichten dat de handel met Groot-Brittannië terugloopt zijn misschien voor andere producten waar, maar voor uien is dat geenszins het geval. De media meldden dat afgelopen weken wel, maar die aannames waren gebaseerd op handelswaarde en niet op exportvolumes in tonnen. Wie de uiensector maar een beetje kent weet dat uienprijzen enorm kunnen fluctueren per seizoen en er dus gewoon 40% meer uien naar deze bestemming zijn gegaan ten opzichte van vorig seizoen en zelfs 55% meer dan het seizoen daarvoor. De exporten in het vorige seizoen schommelden vanaf de jaarwisseling tot week 20 rond de 20.000 ton per week en zakten in de zes weken daarna geleidelijk terug naar 5.000 – 10.000 ton. Gemiddeld werd er toen in de tweede helft 15.000 ton per

week uitgevoerd ten opzichte van ruim 29.000 ton in de eerste helft. Over globaal drie bestemming, te weten Europa, Afrika en de rest van de wereld (o.a. Azië, het Midden-Oosten en Latijns- en Noord-Amerika) was de verhouding vorig seizoen respectievelijk 173.000 ton naar Europa, 148.000 ton naar Afrika en 63.000 ton naar overige bestemmingen. Oftewel een verhouding van 45, 38 en 17 procent.

Naast wat de statistieken rapporteren speelt de veldgewasuitvoer naar Oost-Europa dit seizoen mee. Er gaat een flink volume naar de oosterburen, wat niet als export wordt vermeld. Ook de tarra is een afnemer van formaat die zich niet laat vangen in de gepubliceerde exportcijfers. Kortom, het kan best nog eens spannend worden en geen onmogelijke opgave om de export van vorig seizoen voorbij te streven. Of daadwerkelijk de 1,3 miljoen ton aangetipt wordt is echter maar zeer de vraag.

Donderdag 27 januari komt het CBS met haar definitieve oogstraming naar buiten, wellicht biedt dat nog een andere kijk op de marktsituatie. Andere kanalen publiceerden afgelopen tijd schattingen van rond de jaarwisseling en kwamen tot de conclusie dat er rond die tijd zelfs 15 procent meer uien beschikbaar waren dan vorig seizoen. Dat is een fors volume. Het belangrijkste is natuurlijk niet wat er in Nederland beschikbaar is aan aanbod, maar of er zich nog een onverwachte vraag aandient. De handel blijft voorlopig in ieder geval voorzichtig en speelt kort op de bal. De prijs blijft rond de 10 cent hangen bij de boer en heeft een bandbreedte tussen de 8 en 11 cent, maar 10 cent is de standaard voor het merendeel van de opgegeven transacties. Geen vetpot voor de boer en ook voor de handel is niet veel marge te maken. Opvallend is overigens dat via de collectieve opgaven via de Holland Onion Association dit seizoen al zo’n 50.000 ton meer volume werd ingebracht dan het voorgaande. 162.000 ton in week 3 ten opzichte van 113.000 ton vorig seizoen. De komende weken zullen beslissend zijn voor het verdere verloop van de stemming op de uienmarkt. Wie het weet mag het zeggen, wordt weleens gekscherend gezegd en dat is ook dit seizoen weer een waarheid als een koe. Immers, het zijn en blijven uien! 

Nevenactiviteit

Met Eau de Vie heeft fruitbedrijf Verhage de smaak te pakken Peter Verhage

“Als je blijft planten wat je altijd geplant hebt, blijf je oogsten wat je altijd geoogst hebt.” Zo niet bij Verhage Fruit, naast nevenactiviteiten als de boerderijwinkel en de kerstpakkettentak, ‘plantten’ ze 10 jaar gelden een stokerij en oogsten ze inmiddels Eau de Vie, waarin de geur en smaak van hun fruit zo lang mogelijk bewaard blijft.

et begon allemaal met de liefde voor een smaakvolle borrel. “Alcohol is een heel goed medium om smaak en geur over te brengen. Veel parfums zijn op basis van alcohol,” vertelt Peter Verhage. Net als bij wijn is het belangrijk om de specifieke aroma’s van het fruit te vangen die ontstaan door de interactie van alcohol, water en zuurstof. Het begint allemaal bij goede kwaliteit rijp fruit, dat is de basis en bepaalt ongeveer 50% van de smaak. Het fruit wordt daarna fijngemalen tot een pulp. Hierna wordt er een beetje gist aan toegevoegd, waarna de gistcellen de suikers omzetten in alcohol. Nadat het gistingsproces is afgerond, heeft de alcohol in de pulp een heerlijk fruitig aroma opgenomen; dit is de pure smaak van het fruit.

Om de pulp en de alcohol te scheiden wordt dit gedestilleerd. Hiervoor wordt de pulp langzaam opgewarmd, te snel kan de smaak nadelig beïnvloeden. Door gebruik te maken van de verschillende kookpunten van water en alcohol kunnen deze twee van elkaar worden gescheiden. Het eerste gedeelte van de alcohol, de voorloop, is nog heel chemisch en wordt weggegooid. Daarna volgt de middelloop, het

en Frankrijk op stage en cursus geweest om dit ambacht te leren. “Daarna is het je eigen weg volgen,” vertelt Peter. “In destileerland zijn er 1001 specialisten die het anders zeggen, dus je moet echt je eigen lijn gaan vinden. Wij vergisten bijvoorbeeld op pulp, dat geeft een intensere en mooiste gedeelte van de alcohol waarin betere smaak vinden wij, maar anderen de aroma’s zich bevinden. Zodra deze uit filteren eerst de pulp en maken er cider de ketel begint te lopen verspreidt zich van voor ze deze destilleren, zoals bij Caleen heerlijke fruitige geur door de stoke- vados.” rij. 15 tot 20 kilo fruit levert uiteindelijk een liter alcohol met een percentage van Het heeft minimaal vijf tot zes jaar 84% op. Hierna start de lange periode van geduurd voordat ze bij Verhage konden het lageren. Om de smaak nog te bevor- proosten met een marktwaardige Eau de deren wordt de alcohol eerst nog voor Vie. “We verkopen het inmiddels online, in minimaal een jaar in RVS vaten wegge- de boerderijwinkel en aan de betere horelegd. Om uiteindelijk een mooie Eau de Vie ca. Dat loopt best aardig, maar dit is niet van te maken volgt het ‘huwelijk’ waarbij iets waar snel geld mee te verdienen valt. de Eau de Vie versneden wordt met zui- Het voordeel van destilleren is vooral dat ver water tot de gewenste drinksterkte, wat in het vat zit niet verzuurt. Het oudste meestal rond de 40% alcohol. Alcohol en dat in de vaten zit is 10 jaar oud, dat was water moeten erg aan elkaar wennen, dit al mooi, maar wordt alleen maar mooier. geeft een lichte reactie. De zes weken die Reststromen uit de teelt die je weg moet hierna volgen worden daarom ook wel de brengen, leveren soms maar 3 of 4 cent per “wittebroodsweken” genoemd. Hierna kan kilo op. Dan is het wel een fijn gevoel als je de Eau de Vie gebotteld worden. Ook kan dat zelf kunt verwerken tot iets moois. Dat de Eau de Vie in houten vaten gelagerd is ook duurzaam en omdat het in Nederworden, meestal voor minimaal 3 jaar. De land zo bijzonder is wat wij doen, is het kleur en smaak van het hout veranderen tevens mooie PR voor het bedrijf. Uiteindede Eau de Vie en maken het zachter. lijk hebben we een fruitbedrijf waar we 1,4 miljoen kilo appelen, peren en kersen proEau de Vie is een verzamelnaam voor de duceren. Dat fruit heeft altijd voorrang,” sterke dranken die gedestilleerd worden besluit Peter. (ML)  van fruit en komen overal voor in streken peter@verhagefruit.nl waar fruit wordt geteeld. Nederland kent het gebruik minder en de familie Verhage is dan ook in Duitsland, Noord-Italië AGF Primeur 1 • 2022

Hardfruit

Wit-Russische importban treft perenexporteur De Wit-Russische regering heeft met ingang van 1 januari dit jaar voor een periode van zes maanden een ban ingesteld op de import van levensmiddelen uit de EU, waaronder groenten en fruit. Het embargo komt als antwoord op enkele Europese maatregelen tegenover Wit-Rusland na de migrantenkwestie aan de grens met Polen van afgelopen herfst. Na de handelsboycot van Rusland, die op 7 augustus 2014 van kracht werd als reactie op de sancties van de Europese Unie tegen Moskou na de annexatie van de Oekraïense Krim, is dit een volgende, zij het kleinere, klap voor enkele van de Nederlandse en Belgische perentelers en -handelaren. Urfruit uit Duiven was toentertijd voor de perenexport voor 80% afhankelijk van de Russische markt. Nu Wit-Rusland als bestemming wegvalt, moet de hardfruitteler weer op zoek naar alternatieve markten.

“M

aar gelukkig gaat het dit keer niet om heel grote volumes,” zegt Mark Vernooij. “We doen een auto of twee per week, met peren die allemaal voor de binnenlandse Wit-Russische consumptie bestemd waren. Geen peren voor de re-export dus. Maar er is nog steeds een kans dat, wanneer er een tekort ontstaat op de Wit-Russische markt, er via een vrijwaringsclausule weer een stuk kan worden geëxporteerd. Daar hopen wij op. Toch hebben we ons nu, in tegenstelling tot 7 jaar terug, goed ingedekt tegen dit soort situaties door ons klantenbestand geografisch te spreiden. Nu hebben we veel klanten over heel Europa. Maar het blijft natuurlijk een vervelende situatie, vooral omdat het niet onze fout is als sector. Het heeft bijvoorbeeld niets te maken met ons product of de teeltwijze. Het is echt een

AGF Primeur 1 • 2022

Het team van Urfruit met Mark Vernooij links

ook toen de Russische boycot in werking trad, hebben wij geen euro compensatie gekregen. Wij zijn als sector het slachtoffer van geopolitieke kwesties die zich boven ons hoofd afspelen. Het is niet fair, puur politieke kwestie, zoals in 2014 met maar het is wel zo. Wij gaan ons dus nog Rusland.” meer moeten concentreren op Europese vaste lijnen voor lange programma’s. Want KLASSE II FRUIT eigenlijk is er nog veel terrein te winnen Vooral voor klasse II fruit moet nu een in de perenconsumptie in Europa. En er is nieuwe afzetmarkt worden gezocht, zo zeker ook veel meer winst te behalen dan weten ook Spaanse kakitelers, die door de op de verre bestemmingen. Die kunnen plaagdruk sowieso al meer volumes fruit wel leuk en uitdagend zijn, maar ze zijn van mindere kwaliteit hadden en die nu ook vrij risicovol. Zo hebben we van colleniets meer kwijt kunnen op hun natuur- ga-bedrijven in België en Polen vernomen lijke markt: Wit-Rusland. “Ja, dat geldt ook dat in Noord-Afrika hier en daar nog wel enigszins voor onze peren. Niet zozeer een paar openstaande rekeningen liggen voor de Conference, want klasse II van waarvan de betaling nooit meer zal bindie traditionele peer vindt altijd zijn weg. nenkomen. Ook de export naar China lijkt Maar voor de Lucassen was Wit-Rusland mooi, maar het kost enorm veel geld. Als je wel een leuke bestemming die we achter er geen echt grote volumes naartoe kunt de hand hadden. Bij die peer zie je nu al dat sturen, is het niet rendabel voor een klein het even wat stroef verloopt.” bedrijfje zoals wij. Dat is eerder voor de grote spelers op de markt.” PERENIMPORT WIT-RUSLAND In 2020 exporteerde Nederland volgens OPENING RUSLAND gegevens van de Wit-Russische douane Mocht de Russische markt ooit weer de ongeveer 13.000 ton peren naar Belar- deuren opengooien, denkt Mark niet dat us. België zond 32.000 ton en ook Tur- de afzet weer op het oude niveau komt. “Ik kije zette er ruim 26.000 ton af. Polen vermoed dat het onmogelijk is. Het is niet was evenwel koploper met 34.000 ton. zo dat alles weg is wat we toen hebben De Nederlandse appelexport lijdt minder opgebouwd, maar het is een utopie om te onder de nieuwe ban, omdat de enorme denken dat, wanneer de Russische markt hoeveelheden goedkopere Poolse appelen vandaag weer opengaat, het morgen weer het Nederlandse fruit geen ruimte lieten business as usual is. Er zijn natuurlijk ook op die markt. Nu ook Polen geen hard- concurrenten bijgekomen, zoals Turkije, fruit meer mag exporteren naar buurland maar ook Rusland zelf heeft geïnvesteerd Wit-Rusland, liggen er kansen voor nieu- in hardfruit,” besluit Mark, die in zijn we, opkomende teeltlanden, en dan in de hoofd al volledig de switch heeft gemaakt eerste plaats Turkije. naar de markten van de omringende Europese landen. (PB/PDC)  COMPENSATIE? m.vernooij@urfruit.nl “We hebben nog niets gehoord van compensatieregelingen,” zucht Mark. “Maar

Column

Groentesnoep blijkt te mooi om waar te zijn In een poging om kinderen meer groente te laten eten, heeft de bekende Nederlander Nicolette van Dam samen met het bedrijf Lets groentesnoepjes ontwikkeld. Hoewel de verpakking belooft dat er per 100 gram zeker 295 gram groente in wordt verwerkt, blijkt de realiteit volgens voedselwaakhond Foodwatch minder rooskleurig. Foodwatch heeft het product inmiddels benoemd tot het meest misleidende product van 2021. De reden is dat alleen de suikers uit groenten en fruit worden gebruikt, waardoor de snoepjes nog altijd bijzonder suikerrijk zijn. In de column van deze maand gaan we kijken hoe we kinderen wel meer groente kunnen laten eten.

icolette geeft in een reactie aan dat Foodwatch hun bedoeling uit de context heeft gehaald. Want zij vinden dat deze groentesnoepjes positieve associaties opwekken bij kinderen, die daardoor in de avond meer groenten zouden gaan eten. Dit zogenaamde excuus dat Nicolette gebruikt, houdt in de wetenschap geen stand. Er zijn onderzoekers die het verstoppen van groenten in maaltijden afraden, omdat kinderen groente op deze manier niet bewust leren waarderen. Het lijkt op de korte termijn effectief, maar op de lange termijn verbetert het de relatie met groenten niet. Gelukkig zijn er volgens studies vele manieren om kinderen meer groenten te laten eten. Zo ontdekten wetenschappers dat als de moeder tijdens de zwangerschap en het geven van borstvoeding veel groente eet, zij de smaakstoffen aan het kind doorgeeft. Hierdoor raakt het kind gewend aan de smaken van groente. Een kind dat in de buik zit, krijgt de smaakstoffen dan aangeboden via het vruchtwater.

Een ander belangrijk punt is de ontdekking van een ‘smaakvenster’, de periode dat kinderen open staan voor nieuwe smaken. Experts vermoeden dat dit venster zich rond de leeftijd van 4 maanden opent en weer sluit rond de 18 maanden. Tussen de 5 en 7 maanden lijken kinderen het meeste open te staan voor nieuwe smaken. Het is ook als ouder belangrijk om vol te houden, veel kinderen hebben namelijk tijd nodig om te wennen aan de smaak van een bepaalde soort groente. Volgens onderzoekers accepteren kinderen meestal pas na acht tot tien keer aanbieden de nieuwe groente. Sommige ouders geven echter al op na drie tot vijf keer aanbieden, wat bij lange na niet genoeg is om kinderen aan de groenten te krijgen. Ouders zouden hun kinderen ook meer kunnen betrekken bij de aanschaf en het bereiden van voedsel. Door ze onderdeel te maken van het proces, vinden ze het leuker om het zelf op te eten. In de supermarkt kunnen ze dan zelf het mooiste stuk groente of fruit uitkiezen. Of zelf kiezen wel-

ke groente en fruit we vanavond eten. Je kunt je kind ook vragen of hij of zij met een vork of lepel wil eten. Kinderen eten soms beter als ze een keuze krijgen, waarmee ze zich onafhankelijk voelen. Ook kan creativiteit de eetlust van kinderen bevorderen, door bijvoorbeeld het eten op een bord zo te presenteren dat het op een figuur lijkt. Sommige kinderen vinden het dan opeens leuk om hun bord leeg te eten. Of investeer in vormpjes, zodat je de groenten in vormen of figuren kunt snijden of persen. Er zijn kinderen die groenten liever eten als ze de vorm van een muntje hebben. Wat je ook doet: koop je kind nooit om! Zeg dus niet: “Als je je broccoli eet, krijg je na het eten een toetje of snoepje.” Het probleem hiervan is namelijk dat hiermee de fixatie op snoep wordt aangemoedigd. Complimenteren en aanmoedigen is het beste. Als je toch iets wilt aanbieden, dan kun je beter iets tastbaars zoals een sticker of bellenblaas geven.

Volgens onderzoekers hebben kinderen die veel groente en fruit eten gemiddeld een betere mentale gezondheid. Helaas eten de meeste kinderen nu nog slechter dan 10 jaar geleden, waardoor lang niet altijd de benodigde nutriënten worden verkregen. Het is mijn missie om kinderen meer groenten te laten eten en blijf hier hard aan werken. Belangrijk is wel om bij het begin te beginnen: de ouders. Een goed voorbeeld doet immers volgen. Als de hele familie groenten eet, dan kopieert het kind dit en is dan eerder geneigd om zonder mokken het voorbeeld te volgen! Gezonde groet,

Juglen Zwaan www.ahealthylife.nl

AGF Primeur 1 • 2022

Drugssmokel

Milovan Milosevic, Kika Holland over toenemende drugssmokkel:

“Importeur is gedwongen op eigen kracht strijd tegen drugskartels aan te gaan” hoeveelheid drugs in beslag genomen. De VRT liet weten dat in de haven van Antwerpen in 2021 bijna 90.000 kg cocaïne werd onderschept. Een forse toename sinds 2020 toen 65.481 kilo in beslag werd genomen.

Als je aan Milovan Milosevic van Kika Holland vraagt wat hij het grootste risico van het importeren van groenten en fruit vindt, noemt hij de almaar vaker voorkomende illegale cocaïnetransporten. De drugs worden verstopt in containers met producten als avocado’s, ananas of sojabonen, maar vooral in containers gevuld met ’s werelds populairste fruit: bananen. Kika Holland richt zich op de im- en export van groenten en fruit waarvan bananen het belangrijkste product zijn. Milovan geeft aan dat bij de smokkel van cocaïne bijna altijd bananen betrokken zijn. “Bananen zijn één van de best verkochte producten in de supermarkt, dus dat draait om enorme volumes. En bananen komen uit de risicolanden zoals Colombia, Ecuador of Peru.”

INTERNATIONAAL Ook internationaal nemen de vangsten van cocaïne – dat grotendeels in Zuid-Amerika wordt geproduceerd en voornamelijk in de VS en Europa wordt geconsumeerd - toe. Waar United Nations Office on Drugs and Crime in 2007 nog een wereldwijd onderschepte hoeveelheid cocaïne van 731 ton rapporteerde, was dit in 2017 gegroeid tot 1.275 ton. In 2019 werd 1.436 ton van verschillende zuiverheidsgehaltes in beslag genomen.

RISICO’S NEMEN TOE Hoewel autoriteiten zoals de Europese Unie, nationale regeringen en Europol zich bewust zijn van de groeiende drugsmokkel, er maatregelen tegen nemen en daarmee ook succesvol zijn – de drugsvangsten zijn ieder jaar groter – constateert Milovan dat er desondanks sprake is van een significante stijging van de drugssmokkel. En dat brengt risico’s met zich mee, zeker ook voor de importeur. Zo geeft hij aan dat importeurs in de Europese Unie kunnen rekenen op een fatsoenlijke behandeling door de autoriteiten als er illegale drugs in een container bananen gevonden wordt. “Zonder concrete bewijzen tegenover de importeur wordt er slechts een kort bericht naar de pers gestuurd waarbij geen namen of merken worden genoemd.” Buiten de Europese Unie kan het er juridisch en in de media heel anders uitzien voor de importeur wat tot onder meer imagoschade en zelfs tot arrestatie kan leiden. “We lopen juridische, marketing en financiële risico’s.”

l jaren neemt het aantal kilo’s cocaïne onderschepte, was dit in 2018 twee keer dat wordt onderschept toe. Met een zo veel: 21.188 kilo om daarna nog eens te Europese markt die volgens Europol jaar- verdubbelen tot 40.095 kilo in 2019. En dat lijks naar schatting ten minste 5,7 miljard is allemaal exclusief de drugs die worden euro waard is, is cocaïne Europa’s meest onderschept door samenwerking met de gebruikte stimulerende middel. Onlangs landen van oorsprong: volgens de douane maakte de douane bekend het afgelopen nog eens 60 ton cocaïne in 2021. jaar in zeehavens en op de luchthaven Schiphol in totaal bijna 72.000 kilo cocaï- INSCHATTEN ne in beslag te hebben genomen. Dit is een De douane geeft aan dat ze steeds beter toename van 47 procent ten opzichte van kan inschatten welke containers een 2020. De recordhoeveelheid van 2021 past risico vormen, waardoor er meer drugs in de trend van stijgende cocaïnevangsten onderschept kunnen worden. Daarnaast die al jaren aan de gang is. Waar de doua- denkt de douane ook dat er meer drugs SCREENING ne in 2017 nog ‘slechts’ 10.219 kilo cocaïne naar Nederland worden verscheept. Het Daarnaast ziet Milovan risico’s op het overgrote deel van gebied van veiligheid – ook de persoonlijde cocaïne komt ke veiligheid binnen of buiten het bedrijf in Nederland bin- - die worden versterkt door het ontbreken nen via de Rotter- van veiligheidsprotocollen. Ook al beseft damse haven. In de importeur dat een garantie op dit vlak >> Bezoek: www.palletcentrale.nl/opkoop België is het beeld niet bestaat, heeft hij wel zijn protocollen >> Bel ons: 0168 357 010 overigens niet veel aangescherpt om het risico terug te drinanders en werd gen. “Als je geen stappen zet, ga je rekenen een nog grotere op toeval.” Zo vraagt Kika Holland aan

Uw pallets verkopen?

AGF Primeur 1 • 2022

haar leveranciers om wekelijks veiligheidsrapporten in te sturen. Daarbij wordt onder meer per container in het land van oorsprong het proces van verlading en verzegeling gefotografeerd. Milovan ziet dat het per leverancier verschilt hoeveel aandacht er wordt geschonken aan de veiligheid en constateert dat serieuze leveranciers er veel aan gelegen is om uit de media te blijven als het gaat om drugssmokkel. Verder zorgt Kika Holland dat de afladers waarmee gewerkt wordt, bekend zijn bij de importeur en stelt Milovan vast dat het vaak de kleinere en onbekende leveranciers met een wat zwakkere financiële positie zijn, die meer vatbaar blijken voor criminele activiteiten. “Screening door de importeur is heel hard nodig.” REDERIJEN Maar Milovan ziet dat niet alleen de afladers en importeurs een rol kunnen spelen bij het opwerpen van barrières tegen drugssmokkel. Hij geeft aan dat ook de rederijen, belast met het vervoer van de containers, van belang zijn in dit proces en deze taak zijns inziens nog te weinig oppakken. “De shipping lines doen heel weinig in de vorm van screening, veiligheidsprotocollen en gebruik van moderne technieken en middelen om de veiligheid te vergroten.”

Bij navraag laat de logistieke sector weten over dit onderwerp geen uitspraken te doen. Wel wordt gemeld dat drugssmokkel inderdaad een groot en toenemend probleem is, waarvoor alle betrokken partijen een verantwoordelijkheid dragen. Diverse privaat-publieke initiatieven worden ontplooid om de ketenbetrouwbaarheid te vergroten en ter bescherming van personeel waarover in het kader van de veiligheid geen details kunnen worden gegeven.

Milovan constateert dat met de toepas- voor consumentenprijzen. UNCTAD roept sing van het ISO 28000 certificaat de vei- regeringen op toezicht te houden op de ligheidsnormen voor een transportbedrijf markten om een eerlijk, transparant en met bijvoorbeeld 12 vrachtwagens gelijk concurrerend handelsklimaat te waarborzijn aan die voor een rederij die duizen- gen, en pleit voor meer data-uitwisseling den containers transporteert. “Dat kan en nauwere samenwerking tussen de stagewoon niet. Als je dezelfde protocollen keholders in de maritieme bevoorradingsals voorheen hanteert terwijl de smokkel keten. Overigens mist Milovan op het vlak toeneemt, dan is dat een verslechtering.” van de stijgende vrachttarieven en de veiligheid ook de autoriteit van de Europese PRIJSSTIJGINGEN Unie, zeker gezien de grote invloed op de Hoewel rederijen volgens Milovan aange- wereldhandel van Europese havens zoals ven dat er financiële beperkingen zijn om bijvoorbeeld die van Rotterdam, Antwerbepaalde maatregelen te nemen, trekt de pen of Hamburg. importeur dat gezien de huidige transportprijzen in twijfel. Hij stelt vast dat EIGEN KRACHT de huidige vervoerstarieven de logische Alles overziend constateert Milovan dat prijsstijgingen vanwege olieprijsstijgin- een importeur wel mogelijkheden heeft gen en congestie in havens in China en om barrières op te werpen tegen drugsde VS te boven gaan waardoor er winsten mokkel en de veiligheid te vergroten maar gemaakt worden en er financiële midde- dat dit grotendeels op eigen kracht en met len beschikbaar zouden moeten zijn. “In eigen financiële middelen moeten worden plaats van een partner te hebben in de gerealiseerd, waardoor de rekening wordt shipping lines – zij leven immers van ons betaald door de consument. “De importeur importeurs – worden alle risico’s op ons is gedwongen op eigen kracht de strijd afgewenteld.” Overigens heeft ook de Ver- aan te gaan.” Gelukkig is Kika Holland enigde Naties haar zorgen geuit over de zelf niet in de problemen verzeild geraakt stijgende zeevrachttarieven. In een pers- als gevolg van illegale drugstransporten. bericht eind 2021 heeft United Nations Toch geeft de importeur aan dat het steeds Conference on Trade and Development meer energie kost om alle toegenomen (UNCTAD) in een persbericht gewaar- druk te managen. “Ik heb nog nooit eerder schuwd dat “de prijzen voor de consument dergelijke veiligheids- en financiële risiwereldwijd het komende jaar aanzienlijk co’s meegemaakt.” (MW)  zullen stijgen, zolang de verstoringen in info@kikaholland.nl de aanvoerketen niet worden opgeheven en de beperkingen en inefficiënties van de terminals niet worden aangepakt.”

SMART SEALS Daarnaast verwacht Milovan dat het gebruik van zogenaamde smart seals een rol zou kunnen spelen bij het voorkomen van drugssmokkel. Dit zijn apparaatjes die sensoren bevatten die licht, temperatuur, schokken, druk en geluid meten. Elke afwijking wordt via GSM of een satellietverbinding direct doorgegeven. Hij stelt vast dat het teleurstellend is dat deze techniek door de rederijen niet wordt toegepast. “Ik zie geen actie bij de shipping lines anders dan een algemeen ISO 28000 TOEZICHT certificaat. Zelfs de toegenomen smokke- UNCTAD voorziet een mogelijke invloed lactiviteiten blijken geen reden om in de op het wereldwijde importprijsniveau van praktijk concrete stappen te ondernemen.” 11 procent en een stijging van 1,5 procent

Bronnen: Belastingdienst.nl, Nos.nl, Vrt.be, Europol.europa.eu, Unodc.org, Justice.gov, Europarl.europa.eu

Vers fruit blijft weken goed in eierdoos

GF-specialist en zelfbenoemde 'fruitnerd' Thanh Truong legt uit waarom perziken en nectarines langer goed blijven als ze in eierdoos in de koelkast worden bewaard. Door steenfruit bij een temperatuur onder de 18 graden te bewaren, wordt de rijping geremd. Het verpakken van het fruit in een eierdoos of

keukenpapier voorkomt bovendien bederf veroorzaakt door vocht. Thanh Truang: "Ik zou zeggen dat fruit in een eierdoos weken goed blijft. Deze handige truc werkt echter niet voor alle fruitsoorten, maar is zeker geschikt voor producten zoals pruimen en abrikozen." Het vocht in de koelkast en eventuele

bacteriën die zich daarin bevinden, hechten zich aan het karton of keukenpapier. De tip werd de afgelopen dagen overal op sociale media gepost. Australische fruitliefhebbers noemen de slimme maar simpele truc een echte gamechanger. 

AGF Primeur 1 • 2022

Aardappelen

Resistentie en klimaat steeds belangrijker bij rassenontwikkeling

“Kwaliteit moet goed zijn, maar opbrengst staat voorop” Agrico Research is gevestigd in Bant (Noordoostpolder) en beschikt over een eigen kassencomplex van 4.000 vierkante meter, dat wordt gebruikt voor ontwikkeling van nieuwe aardappelrassen en intensief onderzoek

Aardappelbedrijf Agrico is een wereldspeler op het gebied van nieuwe aardappelrassen, pootaardappelen en consumptieaardappelen. Het ontwikkelen van innovatieve rassen, die passen bij verschillende klimaten en markten, vormt een belangrijk onderdeel binnen het bedrijf. “Om lokale markten nog beter te bedienen, hebben we inmiddels in meer dan 80 landen een vestiging of vertegenwoordiging,” aldus exportmanager Eric Vos. Agrico is grote aardappelcoöperatie met meer dan 800 actieve leden, die gezamenlijk alleen al 500.000 ton pootaardappelen telen. Een groot deel daarvan is bestemd voor export. Eric is exportmanager pootaardappelen bij Agrico en samen met vijf andere collega-exportmanagers verantwoordelijk voor de wereldwijde verkoop van het pootgoed. “We verhandelen ons pootgoed naar zo’n 85 verschillende landen. Zelf houd ik me bezig met de Nederlandse, Belgische en Duitse markt, en ben vooral gericht op aardappelrassen voor Agrico heeft ook een eigen afdeling tafelaardappelen. Hier telen we een divers aanbod van biologische en gangbare Agrico-rassen voor de retail en verwerkende industrie. Met ongeveer 65 aangesloten biologische telers en een areaal van ruim 570 hectare is Agrico zelfs de grootste leverancier van biologisch geteelde consumptieaardappelen. De consumptieaardappelen vinden o.a. via dochteronderneming en groothandel Leo de Kock hun weg naar de schappen

AGF Primeur 1 • 2022

Tarim in Turkije, Interseme in Slovenië en Agrico PSA in Kenia.

De exportmanager merkt op dat deze dochterondernemingen hoofdzakelijk bedoeld zijn voor het bedienen van de lokale markt. “Om enkele voorbeelden te noemen: het exporteren van pootgoed naar Canada is niet toegestaan, Frankrijk verkiest pootgoed geteeld in eigen land en de fritesindustrie. Andere belangrijke voor de Poolse markt is het prijstechnisch bestemmingen in Europa zijn bijvoor- gunstiger om klasse A pootgoed daar te beeld Spanje en Italië. Ook doen we veel telen, dan vanuit Nederland te exporteren. in Oost-Europa, waaronder de Balkan en Onze internationale productie breidt zich Polen. Onze grootste overzeese afzet- langzaam uit. In Frankrijk zien we bijvoormarkten zijn Algerije, Egypte, Syrië, Cuba, beeld dat de teelt van pootaardappelen Bangladesh en Marokko.” voor de fritesindustrie toeneemt. Er zijn daar meer uitbreidingsmogelijkheden dan LOKALE MARKT BEDIENEN MET in Nederland qua aardappelteelt.” LOKALE PRODUCTIE Het exportseizoen voor pootaardappe- GOEDE OOGST EN HOOG RENDEMENT len begint in oktober met pootgoed voor Hoewel de klimatologische omstandigde vroege overzeese bestemmingen. heden, behoeften in de markt en eisen Dit loopt door tot halverwege januari, en regelgeving op gebied van gewasbewaarna het eerste pootgoed in Zuid-Eu- schermingsmiddelen in elk land anders ropa wordt afgeleverd. Vervolgens zijn zijn, geldt voor elke markt dat een goede Oost- en Noordwest-Europa in maart en oogst en een hoog rendement de belangapril aan de beurt. Het grootste deel van rijkste voorwaarden zijn. Eric: “Bij de teelt de Agrico-pootaardappelen is van Hol- voor de fritesindustrie bijvoorbeeld staat landse bodem. Het areaal in Nederland opbrengst nog steeds op nummer 1. De telt 15.000 hectare. Daarnaast heeft het rassen moeten vanzelfsprekend kwaliteit bedrijf diverse buitenlandse dochteron- opleveren, maar nu de kosten stijgen en dernemingen, waaronder Desmazières in de prijzen omhoog moeten, is een hoog Frankrijk, Parkland in Canada, Agrico UK, rendement gewoon heel belangrijk. Alles Agrico Polen, Agrico Nordic in Zweden, AR wordt duurder en iedereen in de keten

Fontane en Sinora zijn de grootste aardappelrassen voor de verwerkende industrie

Eric Vos, exportmanager pootaardappelen bij Agrico

Palace is een hoogopbrengend verwerkingsras voor de fritesindustrie en geschikt voor teelt op diverse grondsoorten

ontwikkelen van nieuwe rassen hebben ZOEKTOCHT NAAR GOED RAS MET we ons kweekbedrijf Agrico Research, dat MOOIE SCHIL GAAT DOOR intensief werkt aan de ontwikkeling van Op de vraag of een aardappel met dunne “Wat we ook zien is dat de teelt verplaatst nieuwe, innovatieve aardappelrassen en schil kansen biedt, antwoordt Eric dat naar andere gronden. Een aardappelras het kennisinstituut is op dit gebied. Het een goed ras met een mooie schil bij tafemoet ook op zandgronden goed presteren. kweken van resistente aardappelrassen, laardaardappelen, koelverse aardappelen Daarnaast speelt resistentie tegen virus bijvoorbeeld tegen Phytophthora, is een en misschien zelfs fritesaardappelen wel de laatste jaren een belangrijke rol. Het belangrijk doel van onze aardappelver- degelijk potentie heeft. “De vraag naar wegvallen van gewasbestrijdingsmidde- edeling. Onze Next Generation rassen zijn aardappelen met een mooie schil neemt len tegen onder andere Phytophthora is hier onder andere het resultaat van. Dit toe, ook bij de fritesindustrie. Het is best niet langer iets waar we alleen rekening zijn rassen met een natuurlijke resistentie lastig om een rendabel aardappelras met mee moeten houden, het is een vereiste tegen Phytophthora.” Andere speerpunten een mooie schil te ontwikkelen, mede geworden. Daarnaast worden de regels waar het veredelings- en onderzoeksbe- doordat deze vaak gevoeliger zijn voor rondom het gebruik van (kunst)mest drijf zich op richt zijn hogere opbrengsten, beschadigingen. Het heeft zeker onze aan(stikstofwetgeving) strenger en is ook de verbeterde nutriënten en vernieuwde dacht. Ook de markt voor biologische rasbeschikbaarheid van water, en het wel smaakprofielen en geschiktheid voor spe- sen laat nog steeds een lichte groei zien. of niet mogen beregenen, een issue.” Wat cifieke klimaten en grondsoorten. Toch zien wij vooral toekomst in onze Next het ontwikkelen van nieuwe rassen volGeneration rassen. We zijn nog steeds de gens Eric vooral uitdagend maakt, is dat De exportmanager laat weten dat Agrico grootste in biologische aardappelrassen. er heel lang vooruit gekeken moet worden. zo’n 100 verschillende rassen heeft. Daar- Daarnaast bieden de Next Generation ras“Opbrengst en kwaliteit zijn standaardei- naast starten er elk jaar weer proeven sen ook een grote meerwaarde aan het genschappen, verschuiving naar lichtere met nieuwe rassen. Het doel is om voor gangbare segment. Biologisch wordt vaak gronden is bijvoorbeeld iets wat er gaan- elke bestemming en in ieder klimaat het geassocieerd met lagere opbrengt, de deweg bij is gekomen.” gewenste ras aan te kunnen bieden. Om dit te realiseren heeft de aardappelcoöpeRASSEN MET NATUURLIJKE ratie proefvelden in verschillende landen RESISTENTIE in de gehele wereld. Met name de fritesindustrie heeft de afgelopen jaren een ongekende groei laten zien, wat ook Agrico vooraf niet had kunnen voorzien. “Resistentie tegen PhyJacky is een van de Next Generation tophthora, en resistentie en tolerantie aardappelrassen voor de verwerkende in het algemeen, zagen we daarentegen industrie en retail. Het ras heeft een al lang aankomen en is ook al jaren een goede opbrengst en Phytophthoraenorm belangrijk speerpunt. Voor het resistentie in loof en knol wordt hiermee geconfronteerd, van teler tot fritesfabrikant.”

AGF Primeur 1 • 2022

Aardappelen ###

Next Generation rassen hebben daarentegen een goede opbrengst én zijn resistent tegen Phytophthora.”

Agrico heeft een goede samenwerking met diverse grote spelers in de Nederlandse, Belgische en Franse fritesindustrie, wat als voordeel heeft dat het aardappelbedrijf goed weet wat klanten zoeken en daarop kunnen inspelen met nieuwe rassen. Fontane en Sinora zijn de grootste aardap-

pelrassen voor de verwerkende industrie, aangevuld met Markies dat met name voor de lange bewaring een geschikt ras is. “Ook hebben we een heel aantal nieuwe veelbelovende rassen ontwikkeld, zoals Lugano en Armedi (resistent tegen aaltjes), Palace (bulkfrites), Prince (meer voor het fastfoodsegment en zeer goed bewaarbaar) en de Next Generation rassen zoals Nirvana. Hiermee zitten we momenteel in de introductiefase. Dit betekent dat we partners

zoeken om mee op te starten. We maken dan meerjarige afspraken om zo areaal op te bouwen. Deze rassen hebben echt goede kansen om een vaste plek te krijgen in het fritesrassensegment.” (CH)  E.Vos@agrico.nl

De “koning der koningen” in de bananensector kan 2 kilo wegen

n Oceanië ligt een klein eiland dat Papoea-Nieuw-Guinea heet. Dit land heeft een reusachtige banaan, Musa Ingens genaamd. Deze bananensoort is eetbaar. Een enkele banaan weegt ongeveer 1,5 tot 2 kilogram. De grootste kan zelfs 3 kilo wegen en kan 30 cm lang worden. De bananenboomvariëteit Musa Ingens is over de hele wereld zeer zeldzaam. De boom wordt 25 meter hoog en vergeleken met de gemiddelde

bananenboom is hij 5 keer zo hoog. De omtrek van de stam is breder dan een volwassene kan omarmen. De bladeren zijn enorm en kunnen als tijdelijk onderkomen dienen voor iedereen die in het wild overleeft. Naast de consumptie van de immense banaan wordt de Musa Ingens door de plaatselijke bevolking ook bewerkt tot speciale gerechten. De schil van het fruit kan worden gebruikt als grondstof voor

het maken van specerijen. De bananenbladeren worden door de plaatselijke bevolking gebruikt om huizen te bouwen en de boomstammen worden gebruikt om wijn en papieren doek te maken. Voor PapoeaNieuw-Guinea's is de Musa Ingens van top tot teen waardevol. Daarom wordt de Musa Ingens lokaal ook wel het plantaardige goud genoemd,

en zijn de fruitbomen een plaatselijke attractie geworden, die veel toeristen aantrekt. 

Wat wij doen? Van iets simpels iets bijzonders maken.

Akkerseweg 13b, 5321 HG Hedel, T +31 (0)73 599 91 08, E info@quiks.nl

AGF Primeur 1 • 2022

QUIKS.NL

AGF-er buitenland

Cédric Geens:

“We hebben nog geen seconde spijt van ons avontuur, opportuniteiten zijn er hier voldoende en dit in combinatie met een fantastische levensstijl” Afgelopen juli kondigde Cédric Geens aan van Brussel naar Brisbane te emigreren. Het gezin is inmiddels gesetteld en meer dan gelukkig met de genomen stap. Vanuit zijn nieuwe thuisland Australië houdt hij België en Europa een spiegel voor. “Het is hier fabuleus, gewoon niet te vergelijken met onze Westerse samenleving. We hadden dit misschien al veel eerder moeten doen,” vertelt Cédric. job en carrière was er geen enkel Quaprobleem in België, wél met de moge-

de kwaliteit van de producten. In Australië zijn er twee grote spelers en is er niet zo’n grote onderlinge concurrentiestrijd tussen retailers waardoor de primaire sector veel sterker staat. Dit systeem is afkomstig uit Nieuw-Zeeland. De bekendste kiwiproducent is daar zeer sterk in, wij houden de prijs vast, waardoor de teler goed kan overleven en verder blijven investeren. Dat is een goede zaak, er kan worden geherinvesteerd in nieuwe variëteiten, verpakkingen, infrastructuur etc. Europa hanteert dit systeem niet, men laat de grootwarenhuizen druk zetten op degene die hen moet beleveren, wat zich doorzet op telers; daarbij komt dan ook nog eens de onderlinge concurrentie tussen de landen Italië, Spanje, Griekenland, non-EU-landen etc. In het hoogseizoen kom je terecht in een negatieve spiraal, waar de teler de dupe van is. Ik heb 15 jaar mijn best gedaan om de teler te respecteren en correct te verlonen alsook de klant tevreden te stellen met een kwalitatief goed en lekker product, maar in Europa blijft de retail de prijs bepalen.”

erg vriendelijk en staan open om elkaar te helpen, hebben respect voor de natuur, lijkheden en perspectieven die België hier vind je geen papiertje of hondenpoep en Europa aan het gezin en met name de op de grond. Hoe we ook gehecht zijn aan kinderen te bieden had. “Australië, meer onze Westerse roots, deze samenleving bepaald Queensland, is een plek die zoda- past beter bij onze levensstijl en de toenig veel mogelijkheden biedt en dit in komst die wij voor onszelf en ons gezin combinatie met mooi weer het hele jaar voor ogen hebben. Het geeft ons veel nieudoor. Professioneel, voor als je gericht we energie, we hebben nog veel projecten bent op je carrière, maar ook qua samen- in ons hoofd.” leving, natuur, sport en scholing. Een goede worklife- balance wordt hier veel Als geboren en getogen AGF-er zocht Cédbeter geleefd en aanvaard. Er is veel meer ric naar een nieuwe job in de AGF-handel. ruimte voor creativiteit en ondernemer- Die heeft hij inmiddels gevonden bij de schap, dat wordt op school ook erg gesti- Jet Best, dat is gevestigd op de Brisbamuleerd evenals ICT. Onze kinderen gaan ne Market. Jet Best Group handelt in alle naar een staatsschool en daar wordt van- soorten AGF en is gespecialiseerd in exoaf 8 jaar verwacht dat elk kind zijn eigen tisch fruit. Niet nieuw voor Cédric, die laptop heeft voor gebruik in de klas, de eerder voor Starfruit werkte en zich de Hoewel de afstand fysiek erg groot is, is lessen zijn meer project gericht en ook de laatste tien jaren als sales director voor contact houden met vrienden en famisportlessen liggen qua intensiteit een pak WJonckheere helemaal verdiepte in de lie goed mogelijk. “De wereld is door alle hoger dan in België. Er is veel van te leren. avocadohandel. Iets dat in Queensland in technische mogelijkheden kleiner geworIk vind het verbazingwekkend te merken volle opmars is. De AGF-handel is goed te den en daardoor maakt het ook minder hoe we uiteindelijk in Europa zo ver ach- vergelijken met hoe het er in het Brusselse uit waar je woont. Uiteindelijk gaat het teruit staan van deze samenleving. Neem aan toe gaat. Het belangrijkste afzetka- om waar je je gelukkig voelt en Australië de klimaatproblematiek, hier zijn ze voor naal in Australië is de retail en gespecia- is echt een fenomenaal continent om te mij veel verder dan in Europa, minder liseerde winkels, markten zijn er weinig. leven. Onze avonturen zijn te volgen op naïef meer wetenschappelijk gefundeerd “De Europese retail is een harde wereld, www.togetherwediscover.be.” (ML)  en ze reageren en informeren sneller. Ze België is een klein land waar meer en meer cedricgeens14@gmail.com doen aan gigantische investeringen om retailers aanwezig zijn, en waar prijsdit te kunnen waarmaken, terwijl ze in zetting de belangrijkste factor is. Dat de het mooie België zo weinig ambitieus, ja prijs steeds belangrijker is geworden gaat haast levenloos zijn. De mensen hier zijn natuurlijk in negatieve zin doorwerken op AGF Primeur 1 • 2022

Handel België

Opvallend stabiele import en export van groenten en fruit exclusief bananen in België

België raakt steeds meer bananenhandel kwijt

Bananen bepalen voor een groot deel het totaalbeeld van de Belgische import en export van verse groenten en fruit. De laatste jaren is een deel van Europese bananenhandel verplaatst van Belgische naar Nederlandse havens. In het afgelopen jaar is de import van bananen weer met 5% gedaald en kwam uit op 1,11 miljoen ton. In 2017 was dat nog 1,41 miljoen ton. De Belgische import van overige verse groenten en fruit is al jaren redelijk stabiel met een hoeveelheid van rond de 2,3 miljoen ton. 2.500

Bij de export is bananen ook sterk bepableef de re-export van bananen voor het eerst sinds lange tijd onder de grens van een miljoen ton. De export van overige producten kwam uit op 1,43 miljoen ton. Dat is al jaren het geval. In totaal bedroeg de waarde van de Belgische export van verse groenten en fruit in het afgelopen jaar 2,6 miljard euro.

België:lend. ExportIn verse en fruit hetgroenten afgelopen jaar

1000 TON

2.000

1.500

1.000

STEEDS MEER PEREN Na bananen is peren het tweede BelgiIn totaal had de Belgische import van ver- Waarde import 3,4 miljard euro en export sche exportproduct. In het afgelopen jaar se groenten en fruit in 2021 een waarde ter waarde van 2,6 miljard euro kon er met 355.000 ton een record hoe01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 van 3,4 miljard euro. veelheid peren in het buitenland worden 500

Bananen

Rest

België: Export peren, tomaten, peen en appelen

België: Export verse groenten en fruit 450

2.500

400 2.000

350

1000 TON

300 1.500

1.000

250 200 150 100

500

50 -

Bananen

Rest

België: Export peren, tomaten, peen en appelen 450

AGF Primeur 1 • 2022 400

Peren

Tomaten

Peen

Appelen

België: Import verse groenten en fruit per land ( in 1000 ton) Bron: Eurostat

2016

2017

2018

2019

2020

Wereld EU27 landen EU27 extra

3.623 2.020 1.603

3.781 2.055 1.726

3.560 1.885 1.675

3.319 1.810 1.509

3.442 1.886 1.556

948 454 477 328 247 213 148 160 123 70 113 52 20 24 52 7 12 6 10 7 4 13 135

951 507 500 348 345 193 144 160 125 64 96 45 16 29 65 6 14 9 12 9 4 24 113

987 429 369 330 362 230 159 84 103 65 95 48 35 24 41 6 16 8 13 11 4 12 126

948 401 363 305 256 197 151 103 131 64 72 49 18 44 41 9 14 7 14 11 3 14 103

988 380 360 304 256 211 162 124 137 67 93 52 31 37 49 16 17 6 15 14 3 20 100

Nederland Columbia Frankrijk Spanje Costa Rica Ecuador Nieuw-Zeeland Duitsland Kameroen Italië Ivoorkust Peru Polen Ghana Dom. Rep. Mexico Zuid-Afrika Senegal Egypte Marokko Argentinië Ver Kon Overige

België: Export verse groenten en fruit per land ( in 1000 ton)

2021 R 3.435 1.964 1.472

+/in% - 0% + 4% - 5%

1.035 + 5% 398 + 5% 354 - 2% 291 - 4% 221 - 14% 188 - 11% 163 + 0% 139 + 12% 139 + 2% 85 + 26% 82 - 11% 50 - 4% 40 + 30% 35 - 5% 32 - 35% 19 + 17% 16 - 9% 13 + 113% 11 - 21% 11 - 18% 11 + 327% 10 - 48% 92 - 8%

België: Import verse groenten en fruit per product ( in 1000 ton) 2020

2021 R

3.319

3.442

3.435

- 0%

2.172 2.172 1.147

2.265 2.251 1.191

2.323 2.224 1.211

+ 3% - 1% + 2%

1.147 264 154 148 111 119 107 103

1.177 271 161 133 116 125 108 106

1.113 267 187 140 139 115 109 100

- 5% - 1% + 16% + 6% + 19% - 8% + 1% - 6%

103

- 15%

71 62 66 48 42

69 59 68 49 41

67 60 59 51 39

68 65 60 53 53

+ 1% + 10% + 1% + 3% + 34%

+ 6%

32 31 29 45 36 49 44

33 34 28 39 30 50 46

32 33 31 35 28 35 31

37 45 40 38 36 41 38

47 45 42 41 41 38 34

+ 29% + 0% + 6% + 7% + 13% - 8% - 11%

+ 11%

42 28 23 19 26 21 28 39 315

44 38 27 19 18 16 24 41 311

40 35 29 18 23 10 18 23 293

41 33 28 23 23 10 19 24 292

37 33 36 30 22 27 20 22 286

33 32 32 24 26 23 25 22 291

- 11% - 3% - 12% - 18% + 15% - 15% + 25% - 1% + 2%

Bron: Eurostat

2016

Groenten en fruit idem ex. banaan Fruit Groenten

3.623

3.781

3.560

2.340 2.415 1.207

2.375 2.545 1.236

2.234 2.417 1.143

1.283 281 153 139 112 133 123 127

1.406 266 142 141 122 131 140 123

1.326 254 156 152 114 108 138 111

97 77 88 49 29

90 72 88 53 37

15 33 29 29 45 35 55 38

Bananen Peen Kiwi Ananas Erwten/peulen Uien, ex. plant. Appelen ex. Ind Sinaasappelen Bonen snij/ sperzie Komkommers Mandarijnen Tomaten Paprika’s Spinazie Zoete aardappelen Plantains Mango’s Avocado’s Druiven Citroenen Peren, ex. Ind. Groenten nes Bloemkool/ Brocc Meloenen Aardbeien Watermeloenen Koolrabi Bieten/radijs ed Grapefruit Courgettes Nectarines Overige

2017

2018

2019

+/in%

2.861 2.687 175

2021 R 2.631 2.486 145

+/in% - 8% - 7% - 17%

688 736 546 135 143 69 104 61 54 49 36 41 26 22 18 15 24 95

672 636 500 122 108 92 87 64 51 48 34 33 29 24 19 14 13 83

- 2% - 14% - 8% - 9% - 24% + 33% - 16% + 6% - 6% - 2% - 4% - 20% + 12% + 12% + 5% - 6% - 44% - 12%

Bron: Eurostat

2016

2017

2018

2019

2020

Wereld EU27 landen EU27 extra

3.060 2.868 192

3.193 3.003 190

2.837 2.660 177

2.976 2.791 186

507 813 750 98 142 132 125 71 43 18 39 57 26 42 30 2 34 131

576 832 767 100 148 131 115 74 46 37 40 52 22 53 28 5 39 128

587 681 642 122 118 102 117 71 50 40 33 48 25 32 22 11 26 109

653 755 618 126 145 77 114 67 70 51 46 38 29 28 19 19 21 101

Nederland Frankrijk Duitsland Spanje Tsjechië Polen Ver Kon Oostenrijk Luxemburg Estland Italië Roemenië Hongarije Litouwen Zweden Rusland Letland Overige

België: Export verse groenten en fruit per product ( in 1000 ton) Bron: Eurostat Groenten en fruit Idem. ex. bananen Fruit Groenten Bananen Peren, ex. Ind. Tomaten Peen Appelen ex. Ind Ananas Kiwi Prei Komkommers Aardbeien Uien, ex. plant. Paprika’s Avocado’s Groenten nes Spinazie Sluitkool Mango’s Sla, krop Spruiten Sla, niet krop Knolselderij Witlof Champignons Fruit nes Plantains Bloemkool/ Brocc Koolrabi Aubergines Bonen snij/ sperzie Sinaasappelen Overige

2016

2017

2018

2019

2020

2021 R

+/in%

3.060

3.193

2.837

2.976

2.861

2.650

-7%

1.435

1.483

1.291

1.516

1.491

1.428

-4%

2.208 852

2.230 962

1.993 844

2.016 960

1.879 982

1.725 925

-8% -6%

1.182 325 220 139 209 127 122 69 68 41 54 40 19 19 4 19 18 26 6 13 23 19 19 7 15

1.287 308 219 191 157 122 115 67 65 48 56 44 14 33 4 21 18 27 11 13 22 19 17 7 16

1.162 288 224 175 108 134 109 67 52 45 38 35 16 26 1 19 22 23 15 15 21 17 20 8 19

1.059 303 248 212 191 127 110 70 50 44 43 32 23 39 23 19 23 20 19 15 20 21 18 13 20

1.048 307 261 231 152 93 71 70 46 43 52 33 31 30 24 24 28 20 20 17 19 17 20 18 10

879 355 229 206 105 102 86 63 50 39 37 37 37 32 24 24 23 22 21 20 19 19 18 18 15

-16% 16% -12% -11% -31% 10% 22% -10% 7% -8% -27% 9% 18% 6% -2% 1% -20% 12% 2% 17% 0% 13% -10% 4% 48%

15%

5 10

6 9

4 9

10 10

12 11

28% 3%

-19%

23 203

22 219

10 136

10 157

11 120

7 110

-35% -8%

AGF Primeur 1 • 2022

Handel België

afgezet. Dat was 16% meer dan in 2020. Belgische peren gaan naar heel veel landen. Nederland is de belangrijkste markt met in 2021 een hoeveelheid van 75.000 ton. Dat is een forse toename vergeleken met daarvoor. Overigens willen de cijfers van de wederzijdse handel tussen België en Nederland qua absoluut niveau nog weleens van elkaar verschillen.

België: Export verse groenten en fruit naar Nederland ( in tonnen)

Opvallend is dat er in 2021 ook veel peren naar het Verenigd Koninkrijk zijn gegaan. De export naar Frankrijk bleef in het afgelopen jaar echter achter bij die in 2020. Veel meer peren gingen er in het afgelopen jaar naar Spanje, Duitsland, Litouwen, Polen en Zweden.

België: Export verse groenten en fruit naar Duitsland ( in tonnen)

Estland is de tweede afnemer van peren uit België. In het kalenderjaar 2021 ging het om 45.000 ton. Dat is 10% meer dan in 2020. Importcijfers van Estland geven nauwelijks import van peren uit België, maar deze handel is wel terug te vinden in de import van peren in Wit-Rusland uit België. Vervolgens gaat een groot deel hiervan verder naar Rusland.

Van de producten die dan volgen was de Belgische export vorig jaar kleiner dan in 2020. Het gaat hierbij om tomaten (-12%; vooral minder naar Frankrijk), peen (-11%) en appelen (-30%). NEDERLAND BELANGRIJKSTE AFNEMER Nederland is voor België de belangrijkste afnemer van verse groenten en fruit. In het afgelopen jaar ging er 670.000 ton naar Nederland, een fractie minder dan in 2020. De (re-) export van bananen daalde met bijna 10%. Er gingen wel veel meer peren naar Nederland. Na een recordexport van tomaten naar Nederland in 2020 kwam deze in het afgelopen jaar weer op het niveau van daarvoor. De export van peen naar Nederland schommelt nogal. In 2021 was het wel meer dan in 2020, maar het is weleens nog meer geweest. De export van appelen naar

AGF Primeur 1 • 2022

Bron: Eurostat

687.708 435.373 252.335

2021 R 671.517 411.145 260.712

+/in% -2% -6% +3%

198.105 54.560 64.001 36.440 61.708 29.987 23.837 21.137 19.548 13.770 15.444 13.580 7.604 7.279 3.512 10.642 4.693 6.585 4.958 5.160 7.352 2.933 74.875

179.768 74.898 59.905 44.018 42.546 27.765 23.074 22.996 22.321 17.191 13.826 13.447 8.531 8.440 8.365 8.360 7.421 7.396 6.081 5.594 4.574 3.131 61.869

-9% +37% -6% 21% -31% -7% -3% +9% 14% +25% -10% -1% +12% +16% +138% -21% +58% +12% +23% +8% -38% +7% -17%

2016

2017

2018

2019

2020

Groenten en fruit Fruit Groenten

507.241 313.256 193.985

575.837 318.604 257.234

587.377 369.656 217.721

653.476 404.130 249.345

Bananen Peren, ex. Ind. Tomaten Peen Appelen ex. Ind Kiwi Spinazie Ananas Komkommers Paprika’s Champignons Aardbeien Avocado’s Prei Sluitkool Mango’s Plantains Spruiten Sla, niet krop Bonen snij/sperzie Fruit nes Courgettes Overige

131.734 47.164 46.893 20.134 47.298 21.634 3.968 23.778 31.540 17.373 11.003 9.455 3.743 7.747 5.218 1.610 4.069 1.303 5.496 2.158 460 4.053 59.411

142.840 47.072 57.676 64.036 35.001 21.477 3.213 26.442 26.204 16.933 11.025 11.429 3.541 7.657 4.501 4.403 3.964 2.442 5.164 7.229 342 4.634 68.613

162.203 44.742 57.714 27.443 35.999 41.753 532 30.231 28.280 14.817 13.514 13.308 4.676 7.068 3.022 7.168 3.999 5.912 6.235 4.526 1.259 3.674 69.302

203.887 40.616 59.386 33.786 57.245 29.694 23.013 19.250 23.896 12.498 12.137 12.561 4.999 8.616 3.299 6.413 4.308 5.908 4.930 6.317 1.282 3.084 76.351

Bron: Eurostat Groenten en fruit Fruit Groenten

2016 749.895 584.367 165.528

2017 766.534 601.419 165.115

2018 641.802 489.198 152.604

2019 617.876 470.147 147.729

2020 545.518 402.417 143.101

2021 R 500.178 348.572 150.877

+/- in% -8% -13% +5%

Bananen Tomaten Peren, ex. Ind. Ananas Appelen ex. Ind Komkommers Kiwi Sla, krop Peen Prei Sla, niet krop Fruit nes Paprika’s Aardbeien Aubergines Overige

431.026 61.030 13.666 41.285 53.269 25.955 32.586 10.847 11.995 13.431 2.267 2.173 7.542 1.855 1.659 39.310

461.700 59.631 15.716 38.811 37.541 23.194 27.170 11.832 13.094 12.315 2.760 2.224 9.384 5.237 1.807 44.117

365.648 70.794 17.112 36.098 33.233 15.290 22.345 12.765 18.628 10.886 3.394 2.315 8.390 4.719 1.758 18.429

285.989 66.631 20.539 36.531 68.317 17.189 31.998 11.668 17.253 12.089 4.314 7.259 6.133 3.231 1.993 26.743

276.701 70.239 22.642 30.791 35.950 17.969 19.956 12.023 10.597 8.555 6.637 4.593 4.899 2.318 2.306 19.342

233.035 70.339 31.606 30.464 19.347 19.313 15.978 13.843 10.313 9.971 8.714 6.971 4.728 2.695 2.472 20.386

-16% +0% +40% -1% -46% +7% -20% +15% -3% +17% +31% +52% -4% +16% +7% +5%

België: Import verse groenten en fruit uit Costa Rica ( in tonnen) Bron: Eurostat

256.246

2021 R 221.398

+/in% -14%

169.362 85.864 620 401

119.612 101.658 269 -142

-29% +18% -57% -135%

2016

2017

2018

2019

2020

Groenten en fruit

246.580

345.335

362.427

256.461

Bananen Ananas Meloenen Overige

168.599 77.740 108 133

250.669 93.083 906 678

260.666 100.922 443 397

159.143 96.069 788 460

Het thema volgende maand :

Uien

Reserveer nu uw advertentie: Andries Gunter

T. +31 (0)166 69 82 32 - andries@agfprimeur.nl

België: Export verse groenten en fruit naar Frankrijk ( in tonnen) Bron: Eurostat Groenten en fruit Groenten Fruit Bananen Peen Tomaten Kiwi Peren, ex. Ind. Ananas Uien, ex. plant. Appelen ex. Ind Groenten nes Prei Avocado’s Sluitkool Knolselderij Spruiten Aardbeien Mango’s Paprika’s Plantains Fruit nes Paddenstoelen ov. Komkommers Overige

2021 R

+/in%

812.803 832.200 680.584 754.943 736.486 636.398

-14%

321.593 357.785 290.549 345.331 389.602 321.946 491.210 474.415 390.035 409.611 346.884 314.770

-17% -9%

217.449 233.013 224.270 202.380 202.929 145.906 80.475 83.511 102.014 135.013 164.594 132.234 64.347 57.380 46.220 61.834 63.686 43.446 32.232 28.121 18.757 16.444 9.171 42.774 38.980 37.080 35.969 43.532 43.735 38.867 35.009 31.630 40.586 45.123 21.079 22.496 26.853 29.092 13.985 18.343 17.416 20.429 52.497 42.238 18.393 33.105 18.626 20.246 13.498 20.156 18.106 15.517 20.454 19.313 16.403 17.555 15.683 15.430 20.892 18.882 10.907 7.430 5.477 9.953 13.725 17.822 11.188 13.110 13.178 13.407 17.526 15.197 10.004 11.179 9.855 9.564 10.496 10.468 3.388 6.433 6.541 9.032 10.292 9.316 9.008 8.999 7.805 8.924 8.936 9.312 10.761 8.134 6.867 7.726 5.763 7.121 8.393 9.356 4.830 6.134 7.823 7.018 3.035 4.393 7.540 8.986 2.103 6.026 2.833 3.624 3.799 3.745 4.676 5.388

-28% -20% -32% +366% -11% +7% +17% +9% -6% -10% +30% -13% +0% -9% +4% +24% -10% +187% +15%

2016

4.796

2017

2018

2019

2020

6.281

5.864

5.021

4.695

5.151

+10%

8.791 13.230 151.955 160.253

6.381 68.465

5.945 79.787

6.702 61.167

4.976 34.010

-26% -44%

België: Import verse groenten en fruit uit Nederland ( in tonnen) Bron: Eurostat Groenten en fruit Groenten Fruit Peen Bananen Uien, ex. plant. Komkommers Paprika’s Peren, ex. Ind. Tomaten Zoete aardappelen Appelen ex. Ind Bonen snij/ sperzie Sinaasappelen Spinazie Bieten/radijs ed Aardbeien Knolselderij Avocado’s Bloemkool/ Brocc Druiven Groenten nes Champignons Ananas Erwten/peulen Koolrabi Witlof Sla, niet krop Citroenen Mandarijnen Mango’s Meloenen Overige

België: Export verse groenten en fruit naar het Verenigd Koninkrijk ( in tonnen) Bron: Eurostat Groenten en fruit Fruit Groenten Peren, ex. Ind. Tomaten Appelen ex. Ind Paprika’s Prei Peen Aubergines Aardbeien Groenten nes Bonen snij/ sperzie Bloemkool/ Brocc Pepers Ananas Bananen Erwten/peulen Kiwi Courgettes Watermeloenen Mango’s Overige

+/in%

Bron: Eurostat

947.990 951.467 987.132 948.280 987.572 1.034.965

+5%

631.071 630.485 647.084 635.318 662.420 316.919 320.982 340.048 312.962 325.151

688.793 346.260

+4% +6%

187.010 188.865 194.749 196.449 210.008 64.987 79.352 82.100 73.313 71.639 76.153 70.608 68.681 73.137 73.565 82.581 74.179 62.185 58.747 57.402 31.398 36.852 32.505 31.785 35.013 48.153 42.298 46.775 32.685 38.523 34.823 38.633 36.192 35.186 35.035

220.072 93.476 71.847 59.264 36.945 36.202 35.431

+5% +30% -2% +3% +6% -6% +1%

2017

2018

2019

2020

2021 R

+/in%

124.514 114.668 116.668 113.539 104.433

87.369

-16%

2017

2018

2019

85.934 38.580

77.206 37.462

76.557 40.111

76.074 37.466

68.024 36.409

52.256 34.996

-23% -4%

35.869 12.947 12.368 3.219 6.123 4.415 1.046 8.777 936

34.093 14.220 11.470 4.186 2.081 3.824 1.187 8.128 687

38.163 15.484 5.706 4.171 4.060 2.704 1.946 6.859 594

42.922 16.127 7.059 4.364 2.579 1.544 2.112 8.506 1.218

36.693 15.616 5.247 4.085 2.588 1.864 1.509 9.331 2.603

41.919 14.007 4.779 3.654 3.345 3.132 2.618 2.506 1.908

+14% -10% -9% -11% +29% +68% +73% -73% -27%

3.274

3.694

3.566

3.916

3.218

1.536

-52%

164

258

657

1.251

495

1.336

+170%

129 1.438 15.948 277 6.006 427 91 2.072 8.988

294 566 14.766 173 3.964 588 129 2.031 8.331

182 1.266 16.142 482 2.924 523 28 3.274 7.937

78 1.455 7.079 419 4.077 326 10 2.464 6.032

412 1.957 5.066 391 1.322 288 27 4.816 6.904

1.018 771 602 579 561 453 352 253 2.041

+147% -61% -88% 48% -58% +57% +++ -95% -70%

België: Import verse groenten en fruit uit Frankrijk ( in tonnen)

2021 R

2016

2020

2016

2021 R

+/in%

Groenten en fruit

477.383 499.633 368.690 363.286 360.411 354.435

-2%

Groenten

344.677 366.008 288.525 294.893 292.450 289.436

-1%

Fruit

132.707 133.626

80.165

68.394

67.961

64.978

-4%

Erwten/peulen

100.232 108.874

98.146

97.356

95.700 113.584

+19% -19%

2016

2017

2018

2019

2020

Bonen snij/ sperzie

35.925

51.112

52.908

42.604

51.784

42.190

Peen

79.834

66.473

48.818

52.493

49.804

32.759

-34%

9.278

13.389

10.747

17.829

22.625

27.032

+19%

Appelen ex. Ind

37.453

45.307

24.272

22.004

15.917

16.722

+5%

Meloenen

14.077

13.740

11.507

11.058

10.577

10.276

-3% +++

Spinazie

7.719

14.568

23.331

27.472

26.825

37.229

+39%

41.665

34.988

47.113

42.577

35.027

31.857

-9%

Spruiten

1.155

2.020

3.321

1.785

2.163

9.655

31.564

34.760

31.399

33.387

36.644

31.079

-15%

Tomaten

32.682

25.891

13.408

20.222

9.840

8.595

-13%

Bloemkool/ Brocc

13.421

15.867

7.477

5.961

6.541

7.433

+14%

Uien, ex. plant.

14.136

17.359

9.243

8.608

7.341

6.252

-15%

Groenten nes

12.066

17.363

16.554

6.982

7.203

5.605

-22%

Kiwi

11.165

7.010

2.771

3.205

2.743

5.295

+93%

26.042 18.284 23.234 15.828 16.499 7.833

26.197 21.648 15.811 19.729 17.288 8.738

24.915 30.393 22.203 17.378 15.691 10.896

22.065 21.799 21.526 17.952 14.450 10.402

27.471 14.980 20.535 19.901 15.416 13.547

25.910 23.074 21.108 20.140 16.793 16.385

-6% +54% +3% +1% +9% +21%

Appelen ind

7.368

9.833

8.578

5.082

9.922

4.991

-50%

9.638

11.405

13.998

12.468

14.524

16.202

+12%

Sjalotten

5.340

5.073

3.208

3.323

4.006

4.258

+6%

+33% -11% -13% +17% -4% -4% +6% +8% +14% +14% +6% -12% -3%

Courgettes

3.418

4.131

1.017

2.365

998

4.163

+++

Koolrabi

2.410

3.499

2.854

7.067

10.406

4.133

-60%

10.927 13.068 12.896 9.411 11.912 15.043 12.584 14.378 11.153 16.525 14.400 13.964 13.895 15.380 16.745 22.038 8.750 9.706 9.304 11.621 8.707 8.688 13.014 9.816 11.630 8.078 7.116 8.167 8.598 10.636 12.102 10.443 9.968 8.472 9.760 10.684 7.409 8.894 9.256 9.585 7.389 6.610 6.735 6.745 8.585 8.242 6.830 7.122 7.551 8.139 9.548 9.148 9.676 8.152 8.160 9.364 8.560 7.953 7.691 8.704 88.056 102.378 104.225 111.350 109.515

15.883 14.634 14.493 13.554 11.170 10.220 10.381 10.361 9.751 9.293 8.689 7.678 105.843

Bananen

5.435

1.056

11.096

3.110

2.627

3.726

+42%

Overige

91.988

91.636

42.764

52.232

50.214

47.767

-5%

Uw pallets verkopen? >> Bezoek: www.palletcentrale.nl/opkoop >> Bel ons: 0168 357 010

AGF Primeur 1 • 2022

Handel België

Nederland viel fors terug vergeleken met 2020, maar het was wel meer dan daarvoor. Vanuit België is er ook een redelijk stroom re-export van vooral Nieuw-Zeelandse kiwi’s en Costa Ricaanse ananas naar Nederland. MINDER NAAR HET VERENIGD KONINKRIJK MAAR WEL MEER PEREN Ook naar de tweede afnemer Duitsland werd in het afgelopen minder uitgevoerd. Ook hier zette bananen de toon met een min van 16%. De export van tomaten naar Duitsland bleef wel op peil.

Uitermate slecht ging het met de export naar Frankrijk. Die ging met 14% terug. Van alle grote producten ging veel minder naar de Zuiderburen. Ook naar het Verenigd Koninkrijk ging veel (-14%) minder. Dat was niet het geval bij peren ,dat maar liefst bijna de helft van het totaal uitmaakt. VEEL IMPORT VAN GRONDSTOF VOOR BELGISCHE DIEPVRIESINDUSTRIE Bananen maken een derde uit van de totale Belgische import van verse groenten en fruit. Zoals gezegd daalt de import van bananen gestaag. In het afgelopen jaar was het weer 5% minder dan in 2020. In totaal ging het om 1,1 miljoen ton.

Op grote afstand is peen het tweede importproduct. Het is vooral bestemd voor de diepvriesindustrie. De import van dit product schommelt de laatste jaren steeds tussen de 255 – tot 280.000 ton. In het afgelopen jaar was het een kleine 270.000 ton. Het overgrote deel hiervan komt uit Nederland. De rest vooral uit Frankrijk. Er werden in het afgelopen jaar ook veel doperwten voor de industrie ingevoerd, nl. bijna 140.000 ton. Deze komen vooral uit Frankrijk.

AGF Primeur 1 • 2022

België: Import verse groenten en fruit uit Spanje ( in tonnen) Bron: Eurostat

304.246

2021 R 290.822

+/in% -4%

42.171 51.582 15.820 12.692 12.504 1.735 13.297 12.530 10.628 9.602 14.115 5.761 6.477 8.208 6.444 7.096 8.091 4.585 61.928

41.075 44.307 18.166 13.588 12.156 12.141 11.758 9.466 8.912 10.348 14.703 6.192 7.420 8.152 7.983 6.370 7.380 4.963 59.164

43.386 36.935 16.408 13.527 13.150 13.123 11.535 9.405 9.215 8.924 8.454 8.624 8.407 7.587 7.470 7.170 5.669 5.492 56.342

+6% -17% -10% -0% +8% +8% -2% -1% 3% -14% -43% +39% +13% -7% -6% +13% -23% +11% -5%

2018

2019

2020

309.551 250.390 59.161

289.509 229.116 60.392

312.966 254.645 58.321

311.202 261.926 49.276

2021 R 359.255 306.250 53.163

+/in% +15% +17% +8%

47.164 25.857 34.093 22.515 37.363 16.937 12.826 27.502 7.037 2.043 9.984 22.875 6.037 1.156 2.121 1.488 1.196

45.155 34.554 38.163 18.312 36.440 17.694 8.423 23.201 6.318 758 3.986 12.799 4.923 2.718 1.870 701 1.024 1.345 1.786 2.095 1.095 9.439 233 986 47 3.166 3.324 476 746 785 311 245 577 2.322 504 2.988

41.041 43.646 42.923 27.791 44.165 28.742 8.462 20.005 6.103 5.174 3.723 9.312 4.956 1.347 3.184 2.211 2.054 1.157 832 2.617 725 2.416 737 302

55.045 42.750 36.693 24.601 43.778 26.143 13.130 16.771 7.259 8.392 3.838 8.936 3.747 1.391 1.758 1.120 1.918 587 480 2.132 791 912 652 438 148 2.403 1.408 398 458 566 349 185 86 619 663 658

75.507 46.501 41.919 41.294 38.881 34.954 18.870 18.653 8.733 5.563 5.230 4.699 3.476 2.388 1.721 1.672 1.574 1.397 1.366 1.285 1.248 940 751 751 682 448 397 292 194 190 163 130 125 94 17 275

+37% +9% +14% +68% -11% +34% +44% +11% +20% -34% +36% -47% -7% +72% -2% +49% -18% +138% +185% -40% +58% +3% +15% +71% +362% -81% -72% -27% -58% -66% -53% -30% +46% -85% -98% -58%

2020

2021 R

+/in%

2016

2017

2018

2019

2020

Groenten en fruit

328.386

348.348

330.426

305.266

Mandarijnen Sinaasappelen Citroenen Courgettes Nectarines Grapefruits Paprika’s Meloenen Perziken Watermeloenen Uien, ex. plant. Peen Bloemkool/Brocc Tomaten Koolrabi Aardbeien Komkommers Bananen Overige

49.962 60.461 15.122 10.839 22.304 1.475 10.907 12.222 17.407 9.309 12.353 6.059 6.151 14.339 6.004 7.389 6.587 4.981 54.517

47.761 57.365 16.549 11.329 21.798 1.729 10.170 12.814 17.593 10.297 12.423 5.390 6.552 18.939 7.140 11.610 6.078 11.450 61.362

46.893 57.753 15.966 11.845 14.153 1.638 11.600 13.086 10.332 10.913 13.288 6.086 6.872 11.316 6.186 10.480 6.341 13.839 61.837

2016

2017

Wereld EU27 landen EU27 extra

325.685 261.692 63.993

Nederland Estland Ver Kon Spanje Frankrijk Duitsland Polen Litouwen Zweden Italië Tsjechië Letland Noorwegen Zwitserland Slowakije Roemenië Azerbeidzjan Hongarije Kazachstan Luxemburg Portugal Cyprus Oostenrijk Bulgarije Mongolië Ierland China Denemarken Ver Arab Em Bosnië Saoedi Arabië Brazilië India Wit-Rusland Hong Kong Overige

47.265 12.436 35.869 40.882 38.982 14.052 13.145 21.392 8.913 3.675 20.197 21.638 7.091 916 3.081 1.886 2.112 98 3.005 1.096 2.587 1.997 265 4.801 15 2.774 2.272 528 23 3.405 26

België: Export peren ( in tonnen) Bron: Eurostat

3.277 1.806 445 3.849 287 5.178 146 2.832 3.444 281 156 2.566 23 36 112 4.000 1.495 1.424

660 3.558 2.062 2.982

2.296 2.702 624 373 1.060 47 268 228 299 711 734

België: Import verse groenten en fruit uit Nieuw Zeeland ( in tonnen) Bron: Eurostat

2016

2017

2018

2019

Groenten en fruit

148.290

144.140

159.441

150.631

161.941

162.574

-0%

Kiwi Appelen ex. Ind Uien, ex. plant.

119.337 22.449 5.508

107.446 19.351 17.257

128.257 28.126 2.908

123.598 21.505 5.476

133.780 23.160 4.919

143.397 15.908 4.248

+7% -31% -14%

België: Export appelen ( in tonnen) 2016

2017

2018

2019

2020

Wereld EU27 landen EU27 extra

209.234 182.685 26.549

156.750 131.420 25.331

107.911 97.867 10.044

190.701 177.183 13.518

152.463 139.703 12.760

2021 R 105.000 97.000 8.000

Nederland Duitsland Frankrijk Ver Kon Tsjechië Luxemburg Spanje India Mongolië Ierland Overige

47.298 53.269 52.497 12.368 5.912 3.341 6.290 10.149 220 2.693 15.198

35.001 37.541 42.238 11.470 3.249 3.073 3.266 10.329 815 251 9.516

35.999 33.233 18.393 5.706 820 2.823 1.933 370 120 206 8.310

57.245 68.317 33.105 7.059 3.806 3.294 4.365 3.364 34 237 9.876

61.708 35.950 18.626 5.247 7.604 3.117 2.479 3.252 1.068 641 12.771

46.000 19.000 20.000 5.000 3.000 2.700 1.300 1.300 1.000 900 4.800

-25% -47% +7% -5% -61% -13% -48% -60% -6% +41% -62%

2016

2017

2018

2019

2020

220.425 206.890 13.535

218.570 203.530 15.040

223.510 207.243 16.267

247.877 228.241 19.635

260.869 241.401 19.468

2021 R 229.286 213.645 15.625

+/in% -12% -11% -20%

61.030 46.893 64.347 12.947 5.168 7.546 22.495

59.631 57.676 57.380 14.220 7.021 4.013 18.630

70.794 57.714 46.220 15.484 10.133 5.388 17.777

66.631 59.386 61.834 16.127 12.099 10.455 21.345

70.239 64.001 63.686 15.616 16.262 9.701 21.365

70.339 59.905 43.446 14.007 12.851 10.515 18.223

+0% -6% -32% -10% -21% +8% -15%

Bron: Eurostat

+/in% -31% -31% -37%

België: Export tomaten ( in tonnen) Bron: Eurostat Wereld EU27 landen EU27 extra Duitsland Nederland Frankrijk Ver Kon Spanje Italië Overige

KIWI’S EN ANANAS VOOR EUROPA KOMEN AAN IN BELGIË Na bananen en peen volgen kiwi en ananas. Beide producten resp. vooral afkomstig uit Nieuw-Zeeland en Costa Rica met bestemming Europa komen in Belgische havens aan. De import van kiwi’s bereikte in het afgelopen jaar een recordomvang

van 187.000 ton, 16% meer dan in 2020. De import van ananas groeide weer na de forse dip in 2020.

VEEL INDUSTRIEGROENTEN Nederland is voor België met afstand de belangrijkste leverancier van verse groenten en fruit. In het afgelopen jaar kwam de import uit Nederland voor het eerst boven de grens van 1 miljoen ton uit. Peen voor de Belgische industrie is het belangrijkste product, gevolgd door bananen, uien en komkommers. Bananenleverancier Columbia is op grote afstand de nummer twee. Dan volgt Frankrijk met in het afgelopen jaar een import van 355.000 ton. Doperwten voor de industrie is veruit het belangrijkste product, op afstand gevolgd door industrieproducten bonen, peen en spinazie.

Uit Spanje werd in het afgelopen jaar 290.000 ton verse groenten en fruit ingevoerd. Dat was de kleinste hoeveelheid van de afgelopen tijd. Dat lag niet aan de import van Spaanse mandarijnen. Die groeide wel, maar er kwamen vooral minder Spaanse sinaasappelen in België aan. 

Uien, appelen en sinaasappelen zijn de andere grote importproducten.

Jan Kees Boon Fruit and Vegetable Facts www.fruitandvegetablefacts.com fruitvegfacts@gmail.com

Voedingsdeskundigen bevelen peren aan voor de gezondheid van mannen Onderzoekers van Cambridge hebben een duurzame, plasticvrije glitter ontwikkeld voor gebruik in de cosmetica-industrie, gemaakt van de cellulose die wordt aangetroffen in planten, fruit en groenten. De glitter is gemaakt van cellulose-nanokristallen, die licht zodanig kunnen buigen dat levendige kleuren ontstaan door een proces dat structurele kleur wordt genoemd. Hetzelfde fenomeen produceert enkele van de helderste kleuren in de natuur en resulteert in tinten die niet vervagen, zelfs niet na een eeuw. Met behulp van zelfassemblagetechnieken waarmee de cellulose intens gekleurde films kan produceren, zeggen

de onderzoekers dat hun materialen zouden kunnen worden gebruikt ter vervanging van de plastic glitterdeeltjes en minuscule minerale effectpigmenten die op grote schaal in cosmetica worden gebruikt. In Europa gebruikt de cosmetica-industrie ongeveer 5.500 ton microplastics per jaar. De cellulose-nanokristalfilms die door het team zijn gemaakt, kunnen op schaal worden gemaakt met roll-toroll-processen zoals die worden gebruikt om papier te maken van houtpulp. Dit is de

eerste keer dat deze materialen op industriële schaal zijn gefabriceerd. De resultaten

zijn gepubliceerd in het tijdschrift Nature Materials. 

AGF Primeur 1 • 2022

Robot heeft het licht gezien Bij de Britse aardbeienkwekerij Hugh Lowe Farm is spuiten tegen de schimmelziekte meeldauw niet meer nodig. In plaats daarvan zoeft de robot Thorvald langs de planten. Thorvald is uitgerust met UV-C lampen. Het gewas wordt enkele seconden met het licht bestraald zodat de schimmels gedood worden zonder dat de plant daar last van heeft. De robot is ontwikkeld door het Britse bedrijf Saga Robotics en is ook getest bij de Britse aardbeienkwekerij Clock House Farm. Volgens CEO Oli Pascall biedt de robot een uitmuntende bescherming tegen meeldauw.

Duurzaam

Sander Noordermeer, Solar NRG:

“Telers engineeren hun zonnepaneelsysteem zo dat ze nagenoeg niet terug gaan leveren”

Zelf zonnestroom opwekken blijft interessant voor Nederlandse particulieren en bedrijven, ook wanneer vanaf volgend jaar de salderingsregeling voor kleinverbruikers wordt afgebouwd. Subsidies vanuit de overheid worden gereduceerd, omdat de installatie van zonnepaneelsystemen de laatste jaren op zich goedkoper is geworden. De terugverdientijd blijft evenwel tussen de 5 en 7 jaar schommelen. En aangezien zonnepanelen gemiddeld zo’n 25 jaar meegaan, hoeft de consument of bedrijf gemiddeld 18 jaar niet te betalen voor de stroom die ze zelf opwekken en verbruiken. Daarnaast is zonnestroom uiteraard heel goed voor het milieu. Want de energie die de zon schenkt, moet niet worden opgewekt met fossiele brandstoffen.

Piet Zwinkels (accountmanager tuinbouw SolarNRG) en Jaap Moerman (Directeur Moerman Lilium)

AGF Primeur 1 • 2022

leinverbruikers met systemen tot en met 3 x 80A mogen nog steeds salderen. Het gaat dan om particulieren en kleinere mkb’ers, bijvoorbeeld kantoren. Salderen betekent dat wat aan energie wordt opgewekt en niet op het moment zelf wordt verbruikt, aan het elektriciteitsnet wordt toegevoegd waarvoor de particulier of kleine mkb’er een vergoeding krijgt die even hoog is als de prijs die er voor de elektriciteit van het net wordt betaald. Lever je jaarlijks meer stroom dan je afneemt, dan krijg je een terugleververgoeding voor de stroom die je bijkomend afstaat. Dat is niet de ongeveer 23 cent per kWh zoals bij het salderen, maar om en nabij de 7-8 cent.

AFBOUW SALDERINGSREGELING Vanaf volgend jaar wordt de salderingsregeling met 9% per jaar afgebouwd zodat er vanaf 2031 geen enkele elektriciteit meer aan het net kan worden toegevoegd tegen het nettarief. “En toch blijven zonnepanelen nog steeds heel erg aantrekkelijk, maar je moet het verbruik van de zonnestroom wel beter gaan verdelen,” zegt Sander Noordermeer van Solar NRG, een leverancier en installateur van zonnestroomsystemen uit Poeldijk. “Dus dan moet je de opgewekte energie op gaan slaan, al is dat eigenlijk nog toekomstmuziek, of gewoon de stroom verbruiken wanneer die wordt opgewekt. Die hoef je dus niet in te kopen. En dan pak je gewoon weer eigenlijk die 23

Dronebeeld zonnestroomsysteem ABC Westland 24.000 panelen

Piet Zwinkels met Herwi Rijswijk (Manager freshparken Hines ABC Westland)

Piet & Sander Noordermeer (algemeen directeur SolarNRG) in het magazijn van SolarNRG

cent terug. Daar bestaan nu al home smart weer wat moeten aanpassen. Er moet bij- cellen van de panelen komen allemaal uit systems voor die bijvoorbeeld automa- voorbeeld een brandwerende achterplaat Taiwan of China,” weet Sander, die eraan tisch de vaatwasser aanzetten wanneer de achter de omvormers worden bijgeplaatst, toevoegt dat de Nederlandse markt nog zon schijnt. In de winter wordt het eigen de kabels mogen niet meer los op het dak verre van verzadigd is. “In het Westland verbruik afgedekt en in de zomer moet je of we moeten de systemen gaan ophogen ligt er nog geen 10% vol van de bedrijfsdagoed gaan reguleren. Dat wordt een beetje omdat de panelen een aantal centimeter ken, zo wijzen enkele studies uit. Er is daar de sport de komende jaren.” boven de dakbedekking moeten zweven.” nog veel potentieel.”

GROOTVERBRUIKERS GROOTTE ZONNEPANELEN Grote bedrijven mogen niet salderen, maar “Bij de echt grote projecten worden nu zouden dat veelal ook niet eens kunnen. standaard panelen van 2,20 m lang en 1,16 “Een van onze grootste projecten is het meter breed gelegd. Die hebben als voorABC-terrein in Poeldijk,” vertelt Sander. deel dat er minder panelen nodig zijn om “Daar liggen in totaal 24.000 zonnepane- een bepaald aantal kilowattuur te halen, len en die dekken alsnog maar 30% af van minder aluminium, minder bekabeling het totale stroomverbruik. Ze verbruiken en minder optimizers. De projecten woralles zelf wat ze opwekken. Kunnen groot- den daardoor per Watt wel een stukje verbruikers toch elektriciteit leveren aan goedkoper. De prijs hangt ook af van de het net, dan hebben ze met hun energiele- dakconfiguratie. Bij een bakker liggen verancier een teruglevertarief afgespro- er bijvoorbeeld vaak heel veel pijpen van ken. Daarnaast kunnen zij om de kosten ovens op het dak en dan zijn we bijna altijd te drukken en om de terugverdientijd van gedwongen om met optimizers te werken. de installatie zo klein mogelijk te houden, Bij tuinders is het dak volledig vlak en liggebruikmaken van enkele subsidies zoals gen alle zonnepanelen in de zon. Dan is er de Energie-investeringsaftrek (EIA), de geen noodzaak om parallel te schakelen K leinschaligheids-investeringsaf t rek met optimizers.” (KIA) en Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE++). De overheid heeft DEGRADATIE de subsidieregeling zo ontworpen dat te Zonnepanelen zijn relatief nieuw in de allen tijde de terugverdientijd een beetje energiebevoorrading en dan stelt zich ook tussen de 5 en de 7 jaar blijft schommelen. de vraag van de bewezen houdbaarheid Echte grootverbruikers leveren natuurlijk van het product. “We bestaan al 19 jaar nooit terug, maar ook tuinders zijn altijd en heel sporadisch hebben we al zonneheel erg met stroomverbruik bezig en die panelen moeten vervangen. We verbazen voeren vaak metingen van hun verbruik ons echt over de degradatie van die zonper kwartier uit. Ze engineeren het sys- nepanelen, want die is miniem. Je krijgt teem dan zo dat ze nagenoeg niet terug tegenwoordig 12 jaar productgarantie en gaan leveren.” 25 jaar vermogensgarantie, die inhoudt dat de panelen na 25 jaar nog steeds tusSCOPE 12 sen de 82,5 en 85%, afhankelijk van de Sander wijst er ook op dat er tegenwoor- leverancier, van het oorspronkelijke verdig voor de verzekering een Scope 12-keu- mogen moeten opwekken. De panelen die ring is vereist. “Dat is een verzameling wij in de beginjaren hebben geïnstalleerd van NEN-normeringen en onze minimale zijn slechts met een procent of 15 gedegraoplevernorm is ook altijd Scope 12. Wij deerd. De kans is vrij groot dat de panelen gaan niet eerder weg voordat het systeem van vandaag 90% halen na 25 jaar.” Scope 12 gekeurd is, want dan pas kan de onderneming zich aanmelden bij de verze- CHINA EN HET WESTLAND kering. De normen wijzigen wel doorheen Het gros van de zonnepanelen wordt nog de tijd, waardoor we soms systemen die steeds in China geproduceerd. “Er zijn we in de voorgaande jaren hebben gelegd, wel bijvoorbeeld Duitse merken, maar de

INNOVATIES De technologie staat niet stil en de komende jaren kunnen we dus op het gebied van zonnestroom heel wat innovaties verwachten. “Voor de tuinbouw heb je bijvoorbeeld al lichtdoorlatende panelen. Die zijn evenwel niet voor elk gewas geschikt, omdat de cellen toch nog altijd wat licht tegenhouden. We hebben ook speciale dingen zoals bijvoorbeeld dakpannen in de vorm van zonnepanelen of gevelpanelen met een speciaal bevestigingsmechanisme om ze plat tegen een gevel te monteren. Alleen zijn dat op dit moment nog relatief dure oplossingen, waardoor de terugverdientijd lang is. En naast het duurzaamheidsaspect is de economische winst toch het belangrijkste argument voor mensen om in zonnestroom te investeren. Ook het plaatsen van accu’s wordt naast de smart home systems de komende jaren een interessante ontwikkeling, zeker wanneer je niet meer mag salderen of terugleveren. Een kantoorpand waar in het weekend niets gebeurt en waar op maandag weer alle computers aangaan, kan duidelijk profijt doen met een opslagsysteem. Dat wordt overigens ook interessant voor de consumentenmarkt. Alle omvormers die wij leveren zijn in die zin nu al accu ready,” besluit Sander. (PB/PDC)  sander@solarnrg.nl

AGF Primeur 1 • 2022

Energie

Nederland brandt zich lelijk aan het gas raken, het haar sterke positie als gashandelaar kan handhaven.

Op 21 januari overhandigde voorzitter Adri Bom-Lemstra van Glastuinbouw Nederland namens de hele sector een brandbrief in Den Haag aan de bij de energiecrisis betrokken minister. Hier op de rug: Rob Jetten van Klimaat en Energie

Een overeenkomst met Rusland in 2002 is hier belangrijk voor, zo laat Andere Tijden in een documentaire van een half uur zien. In de documentaire zit een fragment uit het NOS Journaal waarin premier Balkenende en de Russische president Poetin te zien zijn. Zij komen een contract van twintig jaar overeen tussen het Nederlandse gasbedrijf Gasunie en het Russische Gazprom. Nederland gaat ‘goedkoop’ Russisch gas inkopen en Rusland kan door levering van gas in de zomer haar transportsystemen goed benutten in tijden waarin de gasvraag doorgaans laag is. Een win-winsituatie.

HOE IS DE CRISIS ONTSTAAN? Een contract met Rusland voor twintig jaar. Dat geeft zekerheid. Tot het contract Lange tijd waren telers gewend aan een aardgasprijs van om en afloopt. Dat is nu het geval. Wil Nederland nabij de 20 eurocent per kuub. Tot april 2021. Toen begon de gasprijs opnieuw Russisch gas, dan moet daarover worden gepraat. Op het journaal is het nog op te lopen. Eerst voorzichtig en zonder dat er direct overal en door niet geweest. Rutte handenschuddend iedereen acht op werd geslagen, maar in september gingen alsnog met Poetin hebben we nog niet gezien. overal de alarmbellen af. Een gascrisis en daarmee een energiecrisis is Het zijn gevoelige zaken. De politieke verhoudingen tussen Nederland en Rusland geboren. Dat roept vragen op. Hoe heeft het zover kunnen komen? zijn ondertussen ook niet meer zoals het Maar voor de teler wiens energierekening de spuitgaten uitloopt in 2002 was. Rusland gebruikt haar gasmisschien nog wel belangrijker, wat nu? leveringen als politiek drukmiddel. In de uitzending van Andere Tijden zit een fragEEN STUKJE GESCHIEDENIS De gashandel blijkt een lucratieve handel. ment uit weer een andere editie van het Voor een antwoord op deze vragen gaan Dusdanig lucratief dat Nederland, noem NOS Journaal waarin een Gazpromdirecwe eerst terug in de tijd. Terug naar 1959. het een resultaat van onze veelgeprezen teur laat zien hoe hij met één simpele druk Toen kwam voor het eerst gas omhoog, in handelsgeest, ook kans ziet om gas in te op de knop, of draai aan de kraan zo u wilt, de provincie Groningen. De gasbel waarop kopen en weer door te verkopen. Zoals de gastoevoer stopt. Die directeur van het ‘we’ leven blijkt met de jaren alsmaar gro- Nederland al jarenlang een groot door- staatsbedrijf kennen wij hier niet, maar ter te zijn. Nederland verdient er al snel voerland voor groenten en fruit is, zo zijn Poetin, president van het land, zeker wel. goud geld mee, zeker als in de jaren zestig wij dat eigenlijk ook voor gas. In dit geval De afgelopen maanden ging de wijzende de levering naar het buitenland op gang verdienen we alleen geen geld aan toma- vinger daarom ook gretig zijn kant op, al komt. Duitsland is in 1964 het eerste land ten en met ‘dozen schuiven’, maar aan gas. krijgen wij ook uit bijvoorbeeld Noorwedat laagcalorisch Gronings aardgas ont- Met de handel in eigen en andermans gas gen en de Verenigde Staten gas. vangt. Andere landen volgen snel. Leve- wil Nederland er al vroeg voor zorgen dat, ringscontracten worden gesloten. mocht de gasbel onder Groningen ooit op Het is echter niet alleen Poetin of Rusland waar het om draait. Ook Nederland zelf heeft beleidskeuzes gemaakt. Keuzes die nu onder meer door Glastuinbouw Nederland als belangenbehartiger van het overgrote deel van de Nederlandse glastuinders als ‘gevaarlijk’ worden bestempeld. En niet door hen alleen. Aan alle kanten is er nu kritiek op het beleid. Een belangrijk politiek besluit dat is genomen, gaat over Groningen. 2019 is hier een sleuteljaar. In Overzicht van de Nederlandse gaswinning in het Gronings gasveld via de Nederlandse Aardolie Maatschappij. 1976-1977 leverde de meeste productie op.

AGF Primeur 1 • 2022

De gasprijs op de virtuele gasmarktplaats Title Transfer Facility (TTF) de afgelopen twee jaar. Vanaf april 2021 begon de, tot dan toe lange tijd stabiele gasprijs, op de lopen. De Gasunie schrijft over het platform op haar website: “TTF is de enige Nederlandse (virtuele) handelsplaats waarbij het gas in ons netwerk van eigenaar kan wisselen. Er wordt zo veel gas op TTF verhandeld, dat de gasprijzen op het platform maatgevend zijn voor Europa. Ook in de rest van de wereld kijken ze goed naar wat er op TTF gebeurt.”

2019 neemt Nederland namelijk het besluit vertraging bij grote projecten niet onge- van stoken op kolen en olie over naar aardom de gaskraan versneld dicht te draaien. bruikelijk is. In dit geval wel ‘lastig’. gas en verwarmen er nog steeds voor een Dit onder maatschappelijke druk na tal groot deel hun kassen mee. Met de veelvan aardbevingen als gevolg van de gas- Wel te voorzien was en is een stijging van gebruikte warmtekrachtkoppeling is het winning. Nederland zou in 2030 stoppen de gasvraag. Die zou kunnen stijgen, voor- mogelijk om uit gas elektriciteit en CO2 te met gas naar boven halen uit de Groning- spelde de specialist in Groentennieuws maken. De techniek is echter nog lang niet se bodem, maar haalt die deadline naar in 2019, bijvoorbeeld omdat aardgas een overal ingeburgerd. Subsidies stimuleren voren. 2022 belooft Den Haag, dan stopt minder vervuilende bron van energie is het gebruik van de techniek internatiode productie, al ligt de productie nu nog dan bijvoorbeeld steenkool. Nederlandse naal, bijvoorbeeld in Duitsland, waaraan niet stil en gaan er nu de gasprijzen stijgen telers, om bij de glastuinbouw te blijven, Nederland dan weer gas levert. Met onder geluiden op de eigen productie toch weer stapten in de tijd van de Nederlandse gas- meer de Oosterburen zijn leveringsconop te voeren. Een nieuwe einddatum wil ontdekking halverwege vorige eeuw al tracten gesloten, waaraan Nederland nog men in Den Haag niet noemen.

In het licht van de huidige spartelende positie van Nederland nu zijn de uitspraken uit 2019 saillant. Een energiespecialist reageert in Groentennieuws na het Groningennieuws door te stellen dat ‘er ontwikkelingen zijn die kunnen zorgen voor een stijging van de gasprijs’ en dat ‘Nederland in de toekomst meer (gas) zal moeten gaan importeren.’ Conclusie, destijds al: “Hierdoor zullen geopolitieke spanningen van groter belang zijn voor de prijs.” Dat is nu ontegenzeggelijk het geval. De neiging om met de vinger naar Rusland te wijzen blijkt groot, maar laten we verder kijken. Ook andere factoren spelen een rol, zoals soms in 2019 ook al werd aangestipt. Pijpleidingen voor extra gasaanvoer kunnen vertraging oplopen, net als de bouw van een stikstoffabriek in Nederland om van hoogcalorisch gas laagcalorisch gas te maken. Met de fabriek wil Nederland het stoppen met Gronings gas ondervangen. Volledige ingebruikname van de fabriek is met enkele maanden vertraagd en laat tot in augustus 2022 op zich wachten. In Duitsland zijn de vergunningen voor het opstarten van levering via Nordstream 2, een pijpleiding waarmee extra Russisch gas via Duitsland naar Europa komt, nog niet gegeven door de toezichthouder aldaar. Mogelijk is dat pas halverwege dit jaar wel het geval. Onvoorziene omstandigheden, al leert de praktijk dat enige LNG-importgrafiek. In het jaarverslag van 2021 van de internationale vereniging van LNGimporteurs (GIIGNL) is een figuur te zien met exporten importstromen van LNG in 2020

AGF Primeur 1 • 2022

Energie ###

waardoor zij relatief zonder zorgen door kunnen telen, terwijl er anderen zijn die minder gelukkig zijn met hun gascontract. Feit is dat, als de huidige hoge prijzen aanhouden, steeds meer telers op een gegeven moment uit hun contracten lopen en dan ook tegen veel hogere prijzen hun energie zullen moeten kopen. Dan moeten ‘dus’ die kosten doorberekend worden, roept men dan, maar dat is echter eenvoudiger gezegd dan gedaan. Een product kan/mag niet te duur worden, omdat er bijvoorbeeld gevaar bestaat dat de tomaat uit de kas hier anders ingeruild wordt voor een importtomaat, als die goedkoper is.

De Nederlandse aardgasbalans, bijgehouden voor het Centraal Bureau voor de Statistiek

jarenlang vastzit, ook nu wij zelf tekort dreigen te komen.

Voorlopers in de glastuinbouwtechniek, waartoe Nederland gerekend mag worden, stimuleren ondertussen ook alweer nieuwe stappen op energiegebied om duurzamer te telen nu nieuwe technieken zich aandienen. Denk aan ‘all electric kassen’. Elektriciteit als energiebron is echter, bijvoorbeeld omdat het geproduceerd wordt in gascentrales, momenteel ook duur. Of omdat er belasting op wordt geheven, de in de Nederlandse glastuinbouw zo gehekelde heffing voor de Opslag Duurzame Energie. Opwekken van elektriciteit uit wind of zon kan verder niet altijd en kerncentrales, zijn die wel veilig? Daarover zijn blijvend zorgen. Gevolg? In de praktijk is nog veel gas nodig. Klimaatactivisten zullen zeggen: “Misschien is deze crisis wel nodig om duurzamer te worden, van het gas af te gaan.” Aan de andere kant zul je horen: “Je kunt niet groen doen, als je rood staat.” Gaat, als de energiecrisis aan blijft houden, die verduurzaming straks wel zo snel als volgens voorstanders van verduurzaming nodig is?

AGF Primeur 1 • 2022

WAT GAAT ER NU GEBEUREN? Dat bepaalt Poetin, zullen sommigen zeggen. Hij heeft ons afhankelijk gemaakt. Of omgekeerd, zijn wij afhankelijk geworden? Hebben ‘we’ fouten gemaakt, door bijvoorbeeld niet genoeg gasvoorraden aan te leggen, gas te ‘bufferen’? Of in coronatijd onszelf met allerlei zaken beziggehouden, behalve met het ’s winters onszelf warm houden? Nederland heeft in het verleden bewust gekozen voor het handelen in Russisch gas. Ook uit andere landen komt gas, bijvoorbeeld uit Noorwegen, of in vloeibare vorm (LNG) uit onder meer de Verenigde Staten. Zodra er schepen met LNG afgelopen najaar deze kant op kwamen, toen de gasprijzen echt de spuigaten uit liepen, daalde ook de prijs. Maar is dat wat Poetin wil? Meer gasinmenging van de VS in Europa? En wat wil Nederland, sinds 2018 netto gasimporteur? Of hebben wij niet veel te willen, en zijn we, na jaren van gasmacht, overgeleverd aan de gasmacht van anderen?

WAT ZIJN DE GEVOLGEN? Het zal veel telers momenteel een rotzorg zijn. Net als stilstaan bij hoe de crisis heeft kunnen ontstaan. Met stilstaan bij het verleden om er lessen uit te leren kun je toe- Het kersverse kabinet krijgt al in haar komstige fouten voorkomen. Maar naar de eerste week, week 2 van 2022, een heikel toekomst kijken is nu voor telers moeilijk, onderwerp op haar bordje. Toch langer en zo niet onmogelijk. Het is het hier en nu meer naar aardgas boren in Groningen? dat de volle focus vraagt. Op alle moge- Voor nu biedt dat voor telers niet direct lijke manieren proberen telers momen- soelaas, nog los van dat dit gas niet voor teel te besparen. Gas is duur, elektriciteit eigen gebruik is, maar om aan ‘onze’ conis duur en dus liggen kassen (deels) leeg, tractverplichtingen te voldoen. Telers schuiven plantingen op naar een ander moeten vooral hopen dat een koude, strenmoment, staan de lampen (deels) uit, ge winter uitblijft. Dat scheelt heel wat besluiten telers op minder energie-inten- stoken. Ook goed voor de mager gevulde sieve teelten over te stappen of zelfs hele- Nederlandse gasvoorraden, die zelfs even maal te stoppen, als het financieel echt te heel snel dreigden op te raken toen het zwaar wordt. Voor 2021 raamde Wagenin- even koud werd eind vorig jaar. Een milgen University & Research de gemiddelde de winter zou iets van lucht geven, al moet energiekosten van een Nederlandse teler er nu vooral goed over de komende jaren op 26% van het totale kostenplaatje. Een nagedacht worden. Elke winter hoge enerflinke hap dus, naast ook stijgende kosten gieprijzen en grote onzekerheid, dat lijkt voor bijvoorbeeld arbeid en materialen. onhoudbaar. (TT)  De exacte gevolgen van de huidige energiecrisis zijn per bedrijf verschillend. Gedurende de crisis blijkt dat er ondernemers zijn die aan de goede kant van de streep zitten met hun energiecontract

De uitzending van andere tijden vindt u terug via: anderetijden.nl/programma/1/Andere-Tijden/ aflevering/876/De-slag-om-het-gas

Hoe is het met

Gert Blaauw:

“Er zijn fantastische resultaten te behalen met AGF” op concessionaire, een gezamenlijk winkelvloerconcept waarbij Smeding winkeloppervlak huurde van Sligro (shopin-shop). Na de invoering van het nieuwe model koopt Sligro in bij Smeding, maar zit zelf aan het stuur. Hierdoor hebben ze de ruimte en vrijheid om eigen keuzes te maken in assortiment, prijs en dienstverlening. Dat is heel erg belangrijk in het totaalplaatje. Met AGF kun je echt het onderscheid maken, in positieve zin, maar ook in negatieve zin. Klanten en eindklanten hebben daar veel gevoel bij.” Gert ziet nog veel kansen voor de AGF-branche. “AGF is vanuit maatschappelijk oogpunt al een belangrijk item op gebied van gezondheid, minder vlees en duurzaamheid. Er is daarnaast nog veel onbekend en onontdekt. 80 procent van de mensen kent het onderscheid tussen een appel en een peer, maar al die variëteiten, die kennen ze nog niet.”

Na acht jaar van reorganiseren, veranderen en herstructureren kijkt Gert Blaauw terug op een mooie en intensieve tijd op het Food Centrum Amsterdam. “Voor een horecagroothandel zijn fantastische resultaten te behalen met AGF wanneer dat gestructureerd gebeurt.”

In vergelijking met andere branches heeft de AGF-handel een uniek karakter. “Er is een grote liefde voor het product. De kennis van het product gaat veel verder dan in andere branches, zowel qua herkomst als hoe te verwerken. Daarnaast heb je te maken met beschikbaarheid. In geval van een tekort kun je wel harder gaan werken, maar een product gaat daar niet harder van groeien, natuurlijk. In e-commerce, mechanisatie van je DC etc. loopt de sector misschien wat achterop bij andere branches, maar of dat erg is… Een ouderwetse groenteboer kan net zo goed op de fiets stappen als een flitsbezorger voor een last-minute bestelling. AGF is vaak tailor made.”

ls ervaren people manager met com- erg van belang om een goede positie te merciële focus werd Gert destijds hebben in de markt. Daarom is uiteindelijk benaderd door Vroegop Ruhe & Co. In eer- de beslissing genomen om het bedrijf te ste instantie hield hij zich voornamelijk verkopen aan Sligro. Miedema AGF en De bezig met ‘de achterkant’ van het bedrijf, Mooij Amsterdam hebben uiteindelijk een al snel kwam daar ook de ‘voorkant’ bij. groot deel van de activiteiten van Vroegop “Gezien mijn klantgerichtheid was dat Windig overgenomen.” eigenlijk onvermijdelijk. Vanaf 2016 conNu Gert de integratie van De Kweker en centreerde ik me vooral op horecagroot- In de tijd dat Gert aan het roer stond bij AGF-reorganisatie bij Sligro heeft afgehandel De Kweker. Daar kwamen drie De Kweker, maakte hij van AGF een speer- rond, is het tijd voor een sabbatical. “De dingen samen: mijn ervaring met klanten, punt. “We hebben fors ingezet op meer verkoop was een hele verstandige beslismijn liefde voor het product en de passie AGF verkopen bij bestaande klanten. Dit is sing en het beste wat we konden doen. die het bedrijf en haar medewerkers uit- structureel aangepakt. We hebben hierin Zoiets kost wel veel energie en heeft ook ademde.” alle lagen van de organisatie meegenomen impact op je als persoon. Het is dus fijn om en we hebben ook de logistiek en services de gelegenheid te hebben om even afstand Vroegop Ruhe & Co nam eind 2018 de hierop ingericht. Klanten konden tot 23:00 te kunnen nemen en me te oriënteren op beslissing tot verkoop van hun bedrijven uur bestellen en het de volgende dag gele- een nieuwe job. Ik kan me wel voorstellen waarbij AGF-handelsbedrijf Vroegop Win- verd krijgen. Hiermee hebben we fantasti- dat ik dan weer in AGF terechtkom, want dig en horecagroothandel De Kweker de sche resultaten behaald.” het is in meerdere opzichten een hele grootste waren. “Het was de uitkomst van mooie wereld om in te verkeren.” (ML)  de jaren daarvoor waarin we na hebben Nadat Sligro Food Group De Kweker had gertblaauw@live.nl gedacht over de langetermijnstrategie. Er overgenomen, heeft Gert een soortgelijk is toen een afweging gemaakt tussen ver- model mogen implementeren bij SFG. “Het groten en investeren of inpassing in een is mooi dat Sligro dat heeft gezien. Het groter bedrijf. Volume en grootte zijn heel oude AGF-model bij Sligro was gebaseerd AGF Primeur 1 • 2022

Logistiek

Hardt Hyperloop streeft naar het ontwikkelen van een open modaliteit waar alle partijen gebruik van kunnen maken

Hardt Hyperloop ziet ruimte voor een nieuwe vervoersmodaliteit:

In een half uur van Amsterdam naar Barendrecht “We hebben een droom dat er in 2050 een Europees hyperloopnetwerk is,” zegt Stan de Caluwe, Project Lead bij Hardt Hyperloop. “Het is in het verleden ook gedaan, kijk naar de ontwikkeling van het spoor dat in een tientallen jaren is gerealiseerd.”

ardt Hyperloop droomt van een netwerk waarin goederen en passagiers op hoge snelheid, duurzaam en emissieloos, als een soort buizenpost in een volledig nieuw lage luchtdruk buizensysteem van a naar b worden vervoerd. Om die droom te verwezenlijken, werd op initiatief van Hardt het Hyperloop Development Program gestart, een publiek-private samenwerking die zich richt op de ontwikkeling van hyperloop. Hoewel de daadwerkelijke realisatie van een hyperloopnetwerk nog ver weg is, zijn er wel al concrete stappen gezet. Zo is er een haalbaarheidsstudie gedaan, waaruit blijkt dat economische winst van het systeem

Wat is de hyperloop?

De hyperloop is een nieuwe vorm van hogesnelheidstransport voor grote hoeveelheden passagiers of vracht. Het hyperloopnetwerk kan steden, landen en zelfs continenten binnen een korte reistijd verbinden - op een veilige en duurzame manier. Technisch gezien

AGF Primeur 1 • 2022

lucht, weg en spoor. Maar die modaliteiten hebben ook hun uitdagingen en duurzaamheidsvraagstukken. Wij denken dat er ruimte is voor een extra vervoersmodaliteit, die een gat vult. Hyperloop is snel, duurzaam en zonder enige uitstoot. mogelijk is, heeft de Europese Commissie Dat zorgt ervoor dat het een goede inveshet initiatief een subsidie van 15 miljoen tering is. De kosten per kilometer zullen euro toegekend en gaat in 2022 in Gronin- concurrerend zijn met andere modaliteigen de bouw van het eerste hyperlooptest- ten, rond de vijf miljoen euro per kilomecentrum van Europa van start. ter voor een enkele buis in een makkelijke omgeving.” Daarbij geeft Stan aan het een LOGISTIEKE UITDAGINGEN autonoom systeem is, wat naast betrouwStan ziet dat er op het gebied van logis- baarheid - waardoor het vervolgvervoer tiek uitdagingen zijn die zich moeilijk nauwkeurig gepland kan worden - ook laten oplossen, zoals de beschikbaarheid als voordeel heeft dat het weinig operativan chauffeurs, congestie en een gebrek onele kosten met zich meebrengt. “Er zijn aan betrouwbaarheid van leveringen. weinig arbeidskrachten nodig en omdat er “Er zijn veel investeringen in de huidige vanwege het magnetisch zwevende sysinfrastructuur nodig voor betrouwbaar teem geen frictie is tussen het voertuig en duurzaam vervoer. Als we niets doen, en de buis, zullen de onderhoudskosten wordt dat geïnvesteerd in modaliteiten als naar verwachting zeer concurrerend zijn ten opzichte van andere modaliteiten. Als je alleen al kijkt naar hoeveel geld er gaat naar het onderhoud van snelwegen, dat is significant.” Verder kan een hyperis de hyperloop een systeem waarbij voertuiloopsysteem op een beperkte oppervlakte gen gebruikmaken van magneetzweeftechen waar nodig ondergronds worden gereaniek en aandrijving om door buizen te reizen liseerd. “Daarnaast maakt het geen geluid die op lage luchtdruk worden gebracht. Dit en produceert het geen fijnstof. In die zin maakt vervoer met weinig energie en zonder is het een unieke vorm van transport.” uitstoot mogelijk.

Wat doet Hardt Hyperloop? Hardt Hyperloop is opgericht in 2016 en gevestigd in Delft. De oprichters maakten deel uit van het team dat in 2017 de internationale SpaceX Hyperloop-competitie, georganiseerd door Elon Musk, won. Het diverse team bestaat inmiddels uit meer dan 35 medewerkers van over de hele wereld. Samen met nog veel meer specialisten van partnerbedrijven die betrokken zijn bij het project, werkt het team er hard aan om dit

ACHTERTUIN Hardt is al een tijd bezig om te kijken hoe de hyperlooptechniek het beste kan worden toegepast. “Passagiersvervoer spreekt voor zich, dat kan een goed alternatief bieden voor vluchten. Maar voordat het hele systeem klaar is om daadwerkelijk passagiers te gaan vervoeren, zijn we wel wat verder. Toen hebben we gekeken waar er nog meer tijdsdruk op transport zit. Daarbij kwamen we uit op goederen met een korte levensduur, zoals bijvoorbeeld elektronica, e-commerceproducten, maar zeker ook verse producten die nu eenmaal snel naar de winkel vervoerd moeten worden vanwege de beperkte houdbaarheid. Hardt zit in Delft, dus in onze achtertuin bevindt zich Europa’s grootste cluster van teelt en handel van versproducten. Een uitgelezen mogelijkheid om verder te onderzoeken wat hyperloop zou kunnen doen in deze A4 corridor.”

AMSTERDAM-ROTTERDAMBARENDRECHT Daarbij is gestart met praten met telers, handelaren, transportbedrijven, gemeenten en overheden. “We hebben gekeken naar wat er speelt, welke uitdagingen er zijn naar de toekomst toe en hoe hyperloop daarin eventueel een verschil zou kunnen maken.” Daaruit kwamen vereisten naar voren, zoals bijvoorbeeld snelheid, betrouwbaarheid van het logistieke systeem en gegarandeerde temperaturen en luchtvochtigheid. “Daar omheen hebben we een vrachthyperloopsysteem bedacht en getoetst. Dat heeft de conclusie opgeleverd dat er alleen al voor vracht voor de route Amsterdam-Rotterdam-Barendrecht een positieve businesscase is.” Het voorgestelde traject zal zo veel mogelijk de bestaande infrastructuur volgen met de mogelijkheid om op locaties waar grote volumes AGF vervoerd worden, zoals bijvoorbeeld een veiling, een directe aansluiting op de buis te maken. ENERGIEVERBRUIK Ook het transportsysteem van de toekomst moet worden aangedreven en in

nieuwe vervoersysteem op de markt te brengen. Daarbij moeten ze rekening houden met alle aspecten van de implementatie van een internationaal hyperloopnetwerk. Hardt ontwikkelde de eerste Europese testfaciliteit in 2019 en is momenteel bezig met de bouw van het European Hyperloop Center in Groningen, het eerste hyperlooptestcentrum van Europa. Hardt Hyperloop is de initiatiefnemer van het Hyperloop Development Program, een

publiek-private samenwerking die zich richt op de ontwikkeling van hyperloop als een snelle, emissieloze vervoersoplossing die een belangrijke rol kan spelen in de klimaattransitie en tegelijkertijd voor economische groei kan zorgen. Partners van Hardt Hyperloop zijn onder andere: BAM, Schiphol, EIT InnoEnergy, IHC, Koolen Industries, Nederlandse Spoorwegen en Tata Steel.

Hardt Hyperloop voorziet dat een regionaal hyperlooptraject nog dit decennium kan worden gerealiseerd

tijden waar duurzaamheid steeds nadruk- project. “Dit project is afhankelijk van kelijker op de agenda staat, is energiever- publiek leiderschap om individuele routes bruik een belangrijk aspect. “Wij merken verder te brengen.” Daarbij kijkt Hardt niet dat juist de energievraag een belangrijke alleen naar Nederland. “Wij zijn ook actief is.” Het energieverbruik speelt bij goede- binnen en buiten Europa om te kijken naar renvervoer een nog belangrijkere rol dan potentiële routes en publieke entiteiten bij passagiersvervoer waar snelheid door- die daar interesse in hebben en dat samen slaggevend is, laat Stan weten. Hij geeft met ons willen ontwikkelen.” Hoewel hij aan dat door de lage luchtdruk er nagenoeg zich realiseert dat het verbinden van langeen luchtweerstand is in de hyperloop den of continenten een zaak van lange wat zorgt dat er relatief weinig elektrici- adem is, verwacht Stan dat het nog in dit teit nodig is voor het transport. “In onze decennium mogelijk zou moeten zijn om modellen lijkt het erop dat per ton vracht een route of een eerste deel van een langenet zoveel energie nodig is, bij een dubbele re route te realiseren. “Ik ben zeer positief snelheid, als bij een elektrische vrachtwa- gestemd over hoe actief er is meegewerkt gen.” Momenteel wordt er ingezet op een aan de studie en hoeveel enthousiasme er snelheid tot 400 kilometer per uur op het is over de resultaten van het onderzoek en Cargo Hyperloop Holland traject. “Dat zou de bereidheid om hiermee verder te gaan. betekenen dat er in de regionale loop min- We hebben met de studie aangetoond dat der dan een half uur nodig is van Amster- hyperloop haalbaar lijkt te zijn en daaddam naar Barendrecht. De regionale loop werkelijk problemen in de infrastructuur kan aansluiten op een internationale rou- kan oplossen. Als we een groot deel van te waar hogere snelheden bereikt kunnen de vracht naar een afgesloten systeem als worden.” de hyperloop kunnen verplaatsen, is dat iets waar de hele regio van kan profiteren.” OPEN MODALITEIT (MW)  Voor de verdere (internationale) ontwikstan@hardt.global keling van het hyperloopsysteem vindt Hardt het belangrijk dat het een open modaliteit is, waar alle partijen gebruik van kunnen maken. Het is de reden dat wel met marktpartijen, met uitzondering van bedrijven in de technische hoek, is gesproken, maar zij nog niet deelnemen aan het AGF Primeur 1 • 2022

Verpakkingen

AGF-verpakkingen van de toekomst: kunststof of papier? Het gebruik van plastic staat onder druk. In heel Europa worden maatregelen genomen om wegwerpplastics te verminderen en meer plastic in te zamelen en te recyclen. Ook in de AGF-sector is duurzaam verpakken onderwerp van gesprek. In Frankrijk geldt sinds dit jaar zelfs al een verbod op plastic verpakkingen voor heel wat groenten en fruit. De vraag naar milieuvriendelijk verpakkingsmateriaal is dan ook groter dan ooit. Welke duurzame materialen zijn er zoal beschikbaar en wat is de beste oplossing?

oudbaarheid, bescherming tijdens het transport en presentatie zijn enkele belangrijke redenen waarom veel AGF-producten verpakt worden. “Sommige producten, zoals gesneden groenten en zachtfruit, kunnen nu eenmaal niet zonder verpakking en feit is dat bepaalde producten langer vers blijven wanneer ze op de juiste manier verpakt worden,” aldus Gert Kolkman van Kolkman Verpakkingen. Kolkman Verpakkingen produceert verpakkingen voor champignons, vlees, groenten, fruit en de tuinbouw. Het familiebedrijf wordt gerund door de broers Jan, Nico en Gert Kolkman. “Samen met klanten zoeken we continu naar duurzame verpakkingen en verbeteringen om tot een optimale verpakking te komen, waarbij circulair recyclen ons uitgangspunt is.” Kolkman Verpakkingen gebruikt voor het produceren van verpakkingen twee soorten kunststof: (tot) 100% gerecycled R-PET en PP. MILIEUVRIENDELIJK KUNSTSTOF DE BESTE OPTIE? R-PET is een gerecycled (R) kunststof (PET). PET staat voor PolyEthyleenTereftalaat en is een polyester. R-PET is materiaal gemaakt van eerder gebruikt PET-plastic zoals de welbekende frisdrank PET-fles

AGF Primeur 1 • 2022

cyclen betekent dat het wel gerecycled kan worden, maar dat de kwaliteit steeds minder wordt en dus omlaag gaat. Van het oorspronkelijk mooie kunststof bakje kun je dan bijvoorbeeld uitstekend een meubel of een verkeerspaaltje maken. Onze focus ligt echter op het gebruik van gerecycled PET (R-PET) voor het produceren van nieuwe verpakkingen, want wij vinden 100% R-Pet, dé oplossing voor vandaag de dag.”

HOE ZIT HET DAN MET PAPIER? Papier en karton hebben hun imago mee, maar klopt dat beeld eigenlijk wel? “Papier komt van bomen, bomen zijn groen, groen is goed. Althans, dat is wat consumenten denken,” merkt Gert op. En dat klopt deels ook. Papier heeft als voordeel dat het sneller afbreekt in de natuur, maar als je de kunststof die in de berm langs de snelweg, of nog meer, de ‘plasticsoep’ in de oceanen vervangt voor papier en karWat Kolkman betreft is R-PET in onze ton, dan begrijpt iedereen dat dit niet de branche de meest milieuvriendelijke oplossing is. En daar komt bij, dat tijdens optie voor verpakkingen die er is. Het cir- de productie van papier tot vier keer meer culaire materiaal kan in dezelfde keten water nodig is en dat er drie keer meer hergebruikt worden, biedt een goede broeikasgassen worden uitgestoten. Voor bescherming van producten en is veilig meerdere van onze klanten hebben we voor consumentengebruik. R-PET kan ook projecten gedaan om karton schalen zo hermetisch afgesloten worden, dat er aan te bieden. Uit ons onderzoek bleek dat geen virusdeeltjes bij het product kunnen verpakkingen die om hetzelfde product te komen. Daarnaast is R-PET heel transpa- verpakken, anderhalf tot drie keer meer rant en goed verwerkbaar. gewicht hadden wanneer deze vervaardigd werden uit karton. Met klanten die “Het grote nadeel van PP materiaal is dat honderd vrachten op jaarbasis doen, kun het niet goedgekeurd wordt om opnieuw je wel nagaan wat dat aan extra uitstoot in de voedselketen hergebruikt te worden geeft.” en mede daardoor alleen te “downcyclen” is. Waarom we het dan toch gebruiken Papier is echter ook goed te recyclen, nieuen inzetten? Sommige producten in onze we kartonnen verpakkingen bestaan welverpakkingen dienen verpakt opgewarmd licht voor een deel uit oud papier. “Goed te worden. Dat gaat met R-PET niet en PP om te weten is dat dit ook downcycling leent zich daar uitstekend voor. Down- is. Een papieren food-verpakking mag na maar ook van andere verpakkingen. Gert: “De verpakkingen die we maken van R-PET zijn voor het overgrote deel gemaakt van 100% gerecycled plastic. Er is daarbij dus geen nieuwe grondstof gebruikt. Groot voordeel is dat deze verpakkingen ook weer volledig recyclebaar zijn, zodat een oneindige cyclus mogelijk wordt gemaakt. Ons materiaal kan keer op keer worden hergebruikt.”

gebruik niet gerecycled worden tot een efficiënt genoeg gemaakt worden, maar ze tweede generatie kartonnen verpakking zijn er gelukkig hard mee bezig om dat te voor voedingsmiddelen. Het is positief verbeteren. Daarnaast is PLA in verhoudat materiaal opnieuw gebruikt kan wor- ding veel moeilijker verkrijgbaar, wat een den, maar het verliest wel zijn waarde. enorm kostenverhogend effect heeft. PLA De vezelstructuur van papier wordt bij is wel te recyclen, maar is praktisch gezien recycling steeds minder behouden. Daar- bijna niet te scheiden. Bij het huishouden door heeft een kartonnen verpakking is tijdens het afval gescheiden inzamelen een beperkte levensduur. Als laatste zou geen noemenswaardig verschil te ontdekik willen noemen dat in de foodindustrie ken tussen PLA en R-PET. Vaak belandt er vochtige producten verpakt dienen te het PLA materiaal dan in de kliko voor worden. Van nature kunnen papier en kar- kunststoffen, terwijl het theoretisch in de ton daar slecht tegen. Er is dus een extra GFT-afvalbak moet. Dus vooralsnog geen behandeling nodig om deze vochtbesten- PLA, maar de ontwikkelingen gaan snel in dig te krijgen.” kunststofland en die houden we dan ook nauwlettend in de gaten.” ZIJN ER NOG ANDERE DUURZAME ALTERNATIEVEN? WEGWERPPLASTIC IN DE BAN BIJ DE PLA kunststof is een biologisch afbreek- SUPERMARKTEN. baar en composteerbaar materiaal, dat Gert vindt het een goede zaak dat de verwordt gemaakt van hernieuwbare plant- spilling van wegwerpplastic wordt terugaardige grondstoffen zoals maiszetmeel gedrongen. Onnodige verpakkingen verof suikerriet. Het wordt daarom gepresen- dwijnen of worden vervangen door een teerd als een duurzaam alternatief voor duurzame oplossing. Toch mag er volgens traditionele kunststoffen. Wat vindt Kolk- hem nog beter worden nagedacht over man Verpakkingen hiervan? “Dit materi- bepaalde verpakkingen. Hij doelt daarmee aal heeft naar onze mening nog te weinig bijvoorbeeld op vleesverpakkingen. Zo toegevoegde waarde. Het kan nog niet wordt gehakt, wat vroeger in een schaal-

Peelsphere: Biomateriaal gemaakt van fruitafval en algen

e Berlijnse textielontwerper Youyang Song heeft fruitschillen en algen gebruikt om een biologisch afbreekbaar plantaardig materiaal te creëren dat als alternatief voor leer kan worden gebruikt. Peelsphere is een veelzijdig, waterdicht textiel dat zelfs kan worden gehard tot accessoires zoals knopen. Song begon voor het eerst te experimenteren met 'leer' gemaakt van fruitbladeren nadat ze zich realiseerde dat er niets op de markt beschikbaar was voor

haar eigen ontwerpen. Ze was vastbesloten om een materiaal te creëren dat dierenhuid kon vervangen en toch dezelfde veelzijdigheid en sterkte van het populaire materiaal kon behouden. "Peelsphere is een ideaal alternatief voor leer en synthetisch leer en is mooi, duurzaam, veelzijdig en biologisch afbreekbaar," zei ze. Het is verkrijgbaar in verschillende kleuren en patronen gemaakt met behulp van natuurlijke kleurstoffen. 

“Een alternatief zou kunnen zijn een verpakking met een digitale code, zodat deze uitstekend te sorteren is. Hoopgevend vinden wij bijvoorbeeld de digitale code door middel van CurveCode. Onze nieuwste producten liggen met deze CurveCode reeds in de schappen van diverse winkelketens. De testresultaten moeten we nog even afwachten, maar met deze code kunnen we 100% R-PET, die voor voedingsmiddelen wordt gebruikt, uitsorteren, her-verwerken en opnieuw inzetten voor voedselveilige verpakkingen.” (CH)  g.kolkman@kvh.nl

Duurzame, biologisch afbreekbare glitter gemaakt van cellulose uit planten, fruit en groenten

O D

tje zat, door steeds meer supermarkten vervangen voor een zakje. “Het idee is goed, want er is daardoor veel minder plastic nodig. Toch belanden deze zakjes nog altijd bij de verbrandingsoven van de afvalverwerkers, omdat het gebruikte materiaal niet of veel moeilijker te scheiden is bij de verwerkers.”

nderzoekers van Cambridge hebben een duurzame, plasticvrije glitter ontwikkeld voor gebruik in de cosmetica-industrie, gemaakt van de cellulose die wordt aangetroffen in planten, fruit en groenten. De glitter is gemaakt van cellulose-nanokristallen, die licht zodanig kunnen buigen dat levendige kleuren ontstaan door een proces dat structurele kleur wordt genoemd. Hetzelfde fenomeen produceert enkele van de helderste kleuren in de natuur en resulteert in tinten die niet vervagen, zelfs niet na een eeuw. Met behulp van zelfassemblagetechnieken waarmee de cellulose intens gekleurde films kan produceren, zeggen de onderzoekers dat hun materialen zouden kunnen worden gebruikt

ter vervanging van de plastic glitterdeeltjes en minuscule minerale effectpigmenten die op grote schaal in cosmetica worden gebruikt. In Europa gebruikt de cosmetica-industrie ongeveer 5.500 ton microplastics per jaar. De cellulose-nanokristalfilms die door het team zijn gemaakt, kunnen op schaal worden gemaakt met roll-to-roll-processen zoals die worden gebruikt om papier te maken van houtpulp. Dit is de eerste keer dat deze materialen op industriële schaal zijn gefabriceerd. De resultaten zijn gepubliceerd in het tijdschrift Nature Materials. 

AGF Primeur 1 • 2022

Aardappelen

Piepers per post: direct van het land in de pan In 2017 was Dirk Jan van Lonkhuyzen waarschijnlijk de jongste en eerste professionele aardappelhandelaar in Nederland. Via Aardappelshop.nl en sinds vorig jaar ook Kartoffelshop.de verkoopt hij tientallen soorten aardappelen direct van de telers aan de consument: piepers per post, direct van het land in de pan.

“I

k ben tussen de aardappelen opge- gezet en zagen dat daar markt voor was groeid op een akkerbouwbedrijf in in Duitsland. Toen hebben we besloten om Randwijk. Toen ik begon aan mijn studie ook een Duitse verkoopsite op te zetten bedrijfskunde ben ik ook begonnen om onder de naam Kartoffelshop.de.” de aardappelen die mijn ouders teelden te vermarkten,” vertelt Dirk Jan. Totdat Sindsdien is het bedrijf van Dirk Jan hard corona kwam was het voor Dirk Jan goed gegroeid en lukt het maar net om de studie mogelijk de studie en het runnen van een af te ronden. Gelukkig mag Dirk Jan bij zijn eigen bedrijf te combineren. Door corona eigen bedrijf stage lopen en afstuderen kwam alles in een stroomversnelling. “Het waardoor hij beide activiteiten kan blijven aantal bestellingen nam door de lockdown combineren. “Afgelopen augustus zijn we sterk toe. In 2019 hebben we Bintje, waar met het logistieke gedeelte verhuisd naar veel vraag naar was, als test op Amazon Emmerich op de grens van Duitsland en

100

AGF Primeur 1 • 2022

Nederland. Daar houden we een voorraad aan van ongeveer 2 weken en versturen dagelijks de bestelde pakketten. Hierdoor werken we nu ook samen met DHL Duitsland en kunnen in de meeste gevallen binnen twee werkdagen door heel Duitsland leveren.” In de loods worden alle bestellingen klaargemaakt. De aardappelen zijn door de teler voorverpakt in netten voor de ongewassen aardappelen van 5, 10 of 15 kg. Culinaire aardappelen worden gewassen en voorverpakt in papieren zakken van 1, 3, 5 of 10 kg.

Inmiddels zijn een 7-tal telers aangesloten, waaronder een Duitse. Hierdoor heeft Dirk Jan het assortiment aardappelen uit kunnen breiden. De webshop is zo ingericht dat bezoekers gemakkelijk hun keus kunnen maken in het diverse aanbod aan

Dirk Jan is opgegroeid tussen de aardappelen en helpt nog altijd met rooien

Pakket met 3 soorten aardappelen is een van de hardlopers in het assortiment

aardappelen. Op de website kun je doorklikken op ras, kooktype, maar ook biologisch, nieuwe oogst of rode aardappelsoorten, niet te verwarren met de zoete aardappelvariëteiten die ook verkrijgbaar zijn.

telers. We bewaren de aardappelen onder de beste omstandigheden waardoor smaak en kwaliteit bewaard blijven. Tijdens het hele proces van oogst tot verpakken gaan we met de aardappelen om alsof het eieren zijn. We krijgen dan ook nauwelijks klachten over beschadigingen of blauwstoot.”

Marketing gaat via de verschillende social mediakanalen en e-mailcampagnes. “Je hebt echt mensen die liefhebber zijn van Hoewel aardappelen het prieen specifiek ras. Bij de eigenheimaire product zijn, ligt de focus mer bijvoorbeeld zien we dat deze op de lange termijn in verbrebesteld wordt door het oudste ding naar andere producten. klantensegment, tussen de 70 en Dirk Jan van Lonkhuyzen Het assortiment is inmiddels 80 jaar. Er zijn ook mensen die op uitgebreid met groentepakzoek zijn naar een hele goede frietaardap- te kans dat die bij de volgende bestelling ketten, losse groenten van bloemkool tot pel en daarbinnen weer een specifiek ras aardappels van dezelfde teler, misschien vergeten groenten (zoals schorseneren, willen. Sommige klanten willen per se friet wel van hetzelfde perceel ontvangt. Dat is meiraap) en specials als rammenas en bakken van Bintje.” De meest verkochte onze kracht,” vertelt Dirk Jan. Dat de prijs mierikswortel. “Met de verkoop van aardrassen zijn Frieslander, Doré, Biltstar en uiteindelijk vaak wat hoger uitkomt dan appelen groeien we al hard en daar gaat Nicola, maar ook loopt het vier-soorten- aardappelen uit de supermarkt is geen veel energie inzitten, maar op termijn wilpakket van culinaire aardappelen goed en issue. “We proberen niet de goedkoopste len we toegroeien naar een platform voor het frietpakket met de rassen Bintje, Agria te zijn en betalen de telers een eerlijke een breed assortiment met als voorwaaren zoete aardappel. “Dat is echt een dinge- prijs. Toen vorig jaar de prijs voor frie- de dat de producten direct van de teler tje. Mensen vinden het leuk om dingen uit taardappels zeer laag lag, betaalden wij er komen,” besluit Dirk Jan. (ML)  te proberen.” nog steeds die eerlijke prijs voor.” d.lonkhuyzen@aardappelshop.nl

Klantonderzoek wijst uit dat bestellers De Aardappelshop heeft bijna de hele kwaliteit belangrijk vinden en dat het pro- keten in eigen hand, behalve het vervoer duct direct van de teler komt. “Smaak van van de bestellingen. De praktijk leert dat aardappelen kan sterk verschillen en is daarbij weinig problemen ontstaan. “Onze afhankelijk van het soort grond waarin je klanten ontvangen aardappelen van zeer teelt. Een klant die in september aardap- hoge kwaliteit. De aardappelen worden pels bestelt van een bepaald ras heeft gro- met liefde en passie geteeld door ervaren

AGF Primeur 1 • 2022

101

Geswitcht ###

meer aanbod. Dus je moet anticiperen en alternatieven vinden om omzet te genereren op zulke momenten. Ik heb heel veel geleerd over de aardappelen. Maar uiteraard niet alles, want nu bij Warnez leer ik ook nog elke dag iets bij. Warnez is al zeer lang actief in de aardappelsector en is vandaag de dag een van de grootste inpakkers en leveranciers voor de Belgische retailers. Naast de verse aardappelen hebben ze ook een lijn van verwerkte producten: Pomfresh. Het gaat om voorgegaarde aardappelbereidingen en binnenkort ook kant-en-klare vegan maaltijden voor de retail en foodservice.”

Jurgen maakte de overstap nadat een recruiter hem had benaderd. “Warnez was op zoek naar versterking. Ik was niet actief op zoek, maar toen alle elementen duidelijk waren, was er geen twijfel meer om voor deze nieuwe uitdaging te gaan. Ik ben 47 jaar oud, dus het was ook ‛nu of nooit’ in mijn geval. Ik ga voornamelijk de exportmogelijkheden verder ontwikkelen, voor de verse en verwerkte producten. Ik kan ook op andere gebieden een rol voor het bedrijf spelen. Door mijn ervaring denk ik aan hulp bij sourcing, import, kwaliteit, keuze variëteiten etc.”

Jurgen leert na 21 jaar in de aardappels nog altijd iets bij Was: accountmanager Bart’s Potato Company Is: accountmanager Warnez Ruim 20 jaar geleden kwam Jurgen Duthoo in de A van de AGFsector terecht. “Iemand zei me toen dat wanneer je in de aardappels begint, dat je de sector nooit meer verlaat. Ik dacht toen: ‘Wat zegt hij nu?’ Maar ik ben die uitspraak nooit vergeten. Nu moet ik toegeven dat hij groot gelijk had,” vertelt Jurgen, die onlangs binnen de aardappelsector de overstap maakte van Bart’s Potato Company naar Warnez. Ondanks alle ervaring in de aardappelen, leert hij nog dagelijks iets bij. urgen is in Brazilië opgegroeid en in J1997 terug naar België gekomen en

spreekt vloeiend Portugees. Dat was ook de reden dat hij in eerste instantie in de aardappelen terechtkwam. Jurgen: “Ik heb eerst enkele jobs gehad in andere sectoren, maar heb mijn passie en drive gevonden in het jaar 2000 in de aardappelsector. Destijds was Bart’s Potato Company (BPC) op zoek naar een accountmanager voor

102

AGF Primeur 1 • 2022

de Portugese markt. Ik heb aan de sollicitatie meegedaan, omdat ik vloeiend Portugees spreek en ik kreeg de job.” Jurgen kon het klantenbestand in Portugal verder uitbreiden en heeft ook nieuwe markten kunnen openen. “BPC is lang de grootste exporteur van verse aardappelen van België geweest. Zoals bij alle bedrijven die actief zijn in export van verse producten zijn er ook momenten van minder vraag en

De overstap naar Warnez is soepel verlopen. “Net als BPC is Warnez een familiebedrijf, dus er zijn veel gelijkenissen op het niveau van management. Eerlijk, ik had niet veel aanpassingen nodig om mijn weg te vinden binnen Warnez. Een belangrijk aspect is dat een horizontale structuur de communicatie en respons naar klanten en leveranciers versnelt. De markten voor verse aardappelen blijven evolueren. Goed luisteren naar de klanten om het juiste product en verpakking te leveren is cruciaal. De vraag naar convenience food blijft ook verder groeien, dus met onze nieuwe producten zijn we ervan overtuigd dat we daar ook een rol in zullen spelen.”

De aardappelbranche is volop in ontwikkeling en blijft ook na 21 jaar boeiend en leerzaam. “De aardappel blijft een prachtig product. Verse aardappelen zijn gezond, lekker en maken al jarenlang deel van ons dieet. Aardappel is ook de grondstof van een groot assortiment van verwerkte producten. Het is een product met enorm veel afzetmogelijkheden, vers of verwerkt.” (ML)  jurgen.duthoo@warnezpotatoes.be

Wie werkt waar sinds januari 2022? Vanaf nu zullen we maandelijks de AGF-switchers melden die de overstap hebben gemaakt naar een ander AGF-bedrijf. Heb je een switch van jezelf of namens je bedrijf te melden? Geef ze aan bij marjet@agfprimeur.nl en hij staat er de volgende keer bij. Naam

Van

Naar

Isabelle Eijgel

The Greenery

Superunie

Verry Veel

Levarht

Superunie

Ron Poppelaars

Keelings

TripleF Fruit

Thijs van Alebeek

QC One

Nature’s Pride

Brian Bakker

B&L Fruit Logistics

VerDi Import

Dirk Cederhout

Heemskerk

Nature’s Pride

Michel Takken

DEEN

Tolpoort Vegetables

Jurgen Ratelband

Lincoln & York

Tolpoort Vegetables

Filipe Ravazzini da Silva

Jaguar

Special Furit

Michiel Geraedts

Geraedts Consultancy

Staay Food Group Venlo

Adrian Briddon

ADHB

Restrain

Peter Kalden

Mediamarkt

RedStar

Vincent van Kuijen

Hessing

Jaguar

Gijsbert van Leeuwen

Origin Fruit Direct

Olympic Fruit

Cees van Vugt

The Greenery

Bioworld

Sjraar Hulsman

The Greenery

Frankort&Koning

Thirza van den Berge

The Greenery

BioTropic

Tessa Agterof

Dirk van den Broek

Roy Wolter

Nedalpac

Van Oers United

Bastiaan Bruinooge

Nature’s Pride

Van Oers United

Roel Botden

Normec Foodcare

Jac van den Oord Potatoes

Quint van Alphen

Coolbue

Argos Packaging & Protection

Peter van Teeseling

Bel Impex

Sligro

Hanno Hoekstra

De Groot fresh group

Global Pacific Food Group

Jurgen van der Wilk

Five Continents

Snijpunt

AGF Primeur 1 • 2022

103

Detail

Toonbank op zijn retour in de AGF-winkel

Winkelconcept voor de toekomst zet in op geëmancipeerde klant met winkelmand Een toonbank met vriendelijk personeel en een uitstalling van losse AGF daarachter is van oudsher het hart van een traditionele groentewinkel. In een toekomstbestendige onderneming met meer omzet per m2 is geen ruimte meer voor zo’n toonbank. Deze maakt plaats voor een wandtoonbank en proactief getraind winkelpersoneel dat de geëmancipeerde klant met een winkelmand adviseert en helpt, ook voor het koelvers assortiment. “Als de toonbank plaatsmaakt voor winkelen in een belevingsomgeving stijgt de winkelomzet met 30 procent of meer,” verzekert Anne Visser. Hij ontwierp de nieuwe winkels van Uw Groenteman Pompoen en Uw Groenteman Wierden en coacht de ondernemers in de nieuwe setting. UW GROENTEMAN POMPOEN Marc Langkamp, eigenaar van Uw Groenteman Pompoen schuwt de media niet en is vaak met ludieke acties in het nieuws. In maart 2021 opende hij zijn vernieuwde winkel die tot een podium voor zijn ‘AGF-theater’ is omgebouwd. “Dat heeft zeker een extra impuls gegeven aan de verkopen,” vertelt hij. “We draaien erg goed dankzij de fantastische winkel die Anne Visser heeft neergezet. Anne draait al heel wat jaren mee, maar hij blijft fanatiek en scherp. We zijn heel blij met deze vernieuwde winkel.” De groei in omzet zit vooral in de maaltijdlijn die Marc flink heeft kunnen uitbreiden door de uitscheptoonbank te vervangen door koelstellingen met voorverpakte producten voor zelfservice. “Hiervoor hadden we ook al een ‘Anne Visser winkel’ dus onze klanten zijn al gewend aan zelfservice. Of je dat wil

104

AGF Primeur 1 • 2022

voor je winkel is iets waar je als ondernemer goed over na moet denken.”

Anne Visser

de ambachtelijke maaltijden in de koeling als optimaal vers ervaren. Daarnaast is er zicht op de werkzaamheden in de keukens De bedrijfsruimte van Uw Pompoen omvat en kan de consument de steamer/oven 105 m2, voor de winkel was slechts 60 m2 zien waarin de maaltijden worden bereid. beschikbaar. De ultieme uitdaging was “Vanuit de keuken maak je zo gemakkelijk dus om een overvloed aan keuze op een contact met de klanten in de winkel. Het relatief klein oppervlak met de handha- geeft echt een sfeertje op de werkvloer ving van meer dan voldoende loopruim- en zorgt voor meer beleving in de winkel,” te te creëren waar klanten coronaproof aldus Marc. boodschappen kunnen doen. Dit is gelukt door het plaatsen van een carrousel UW GROENTEMAN WIERDEN of rotonde van groenten en fruit met In november 2021 opende de compleet (gekoelde) presentatiemeubelen tegen de vernieuwde winkel Uw Groenteman Wierwanden. De winkel ervaar je als een roton- den. De winkel was drie jaar eerder overde van gezond- en versheid met langs de genomen door Wilbert Smalbrugge en Bas wanden een keur aan eigengemaakte pro- van der Kolk en zij vonden het hoog tijd ducten. Dit daagt elke bezoeker uit tot om er ‘hun winkel’ van de maken. “Alleen consumeren. Tijdens het winkelen pas- de muren hebben we laten staan,” vertelt seren klanten twee visuele verbindingen Wilbert. Wilbert en Bas hadden zelf goemet de snij- en kookkeuken waardoor ze de ideeën over hoe die winkel eruit zou

Het is gelukt om een overvloed aan keuze op relatief klein oppervlak te creeeren bij Uw Groenteman Pompoen

moeten zien. Wilbert: “We hebben bewust gekozen om de regie in handen te houden. De ideeën van Anne sloten heel goed aan bij de onze. Veel van de verbouwing hebben we zelf kunnen doen. Niet alleen kostenbesparend, maar ook fijn om zelf te weten hoe alles in elkaar zit.” Anne Visser ontwierp het nieuwe winkelconcept en leverde de i-COOL wandshowmeubelen van Kamphuis Koeltechniek. Door het gebruik van echte houten planken kreeg de winkel een eigentijdse rustieke look en feel. Centraal in de winkel staat een carré-carrousel die fungeert als rotonde. Wanneer klanten een ronde door de winkel lopen, komen ze alle producten in de verschillende cascade displays tegen.

Kant-en-klaarmaaltijden zijn een belangrijk en groeiend onderdeel van de omzet. Het grote verschil met de oude winkel is dat gekoelde producten nu allemaal zijn voorverpakt in milieuvriendelijke 1-persoonsverpakkingen. In de oude setting was een open keuken en die moest zeker een element blijven in het nieuwe concept. “Dat was een van de voorwaarden. Vanuit de keuken kun je goed contact houden met de klant en laten zien wat je doet. Ook zorgt het voor extra beleving. Klanten vinden het heerlijk ruiken als je om 11: 00 uur ’s ochtends bezig bent met het maken van maaltijden.”

klant terechtkomen. Hoe we alles het beste kunnen presenteren en welke producten dan hard lopen, daar gaan we in de komende maanden volop mee aan de slag.”

VAN TOONBANK NAAR WINKELS MET ROTONDE Tijden veranderen en ook de uitdagingen: corona, personeelskrapte, meer vraag naar kant-en-klarebereidingen, hygiëne, et cetera. De toonbank met bediening is een hopeloos verouderd winkelconcept in de ogen van Anne Visser. Maar er zijn winkeliers die nog altijd zweren bij een winkel met personeel achter een bedieningstoonbank, daarmee onderscheiden ze zich van de supermarkt, vinden ze. “Dat kan wel zo zijn, maar ze missen dan omzet. Ik kom vaak een starre houding tegen bij ondernemers over wel of geen toonbank, maar ondernemers moeten echt achter die soms veilig voelende toonbank vandaan. Door een aparte kassa te installeren hoeven klanten bij drukte niet op hun beurt te wachten en is er geen negatieve wachtbeleving. Je kunt overigens blijven bedienen, maar dan vanuit de wandtoonbank,” reageert Anne Visser. “Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat bijna 40 procent van de klanten zich weleens ergert in een winkel met bediende toonbank. Hoofdoorzaken zijn gebrek aan personeel en het gedrag van andere klanten, die voordringen of treuzelen in het maken van hun keuze. Klanten laten hun ergernissen vaak niet mondeling blijken, maar je kunt signalen wel herkennen.”

tot emancipatie van de klant die zelf de keuze kan maken uit het aanbod. Ze werken niet het boodschappenlijstje af, maar staan ook open voor impulsaankopen. De ene klant wil daarbij wel geholpen worden, de ander winkelt liever zelfstandig. Personeel kun je trainen op het herkennen van deze klantsignalen en hoe ze daarop het beste in kunnen spelen.”

Anne Visser heeft inmiddels jaren ervaDe nieuwe inrichting zorgde meteen voor ring in het ontwerpen van nieuwe winkels een omzetimpuls. Afgelopen december die zorgen voor de ultieme versbeleving. zette Uw Groenteman Wierden de helft Alle zintuigen (zien, ruiken en proeven) meer om als in het jaar ervoor. “Dat ligt spelen namelijk een belangrijke rol in het waarschijnlijk ook gedeeltelijk aan de aankoopproces. In het concept van Anne horecasluiting, maar we zien dat klanten Visser ligt het accent op nieuwsgierig gemiddeld meer besteden dan voor de maken, beleving en verleiding. “Dit heeft verbouwing. Klanten lopen met een winzich langzaam maar zeker en soms tegen kelmandje door de winkel en hebben overde weerstand en verdrukking heen, beweal zicht op alles wat we te bieden hebben. Het kunnen ‘lezen’ van de klant die zelf- zen. Omzetstijgingen van 30 procent zijn Dat zorgt ervoor dat steeds meer van onze standig aan het winkelen is, is cruciaal. geen uitzonderingen maar regel. Doordat lekkere producten in het mandje van de “Winkelen in een belevingsomgeving leidt de stellingen tegen de wanden worden AGF Primeur 1 • 2022

105

Detail

FRONTKEUKEN

citru

it sf ru

I cool: maaltijden toetjes en smoothies

ei ialit

spec

itso f ru

Car ré / Car rousel

infodisplay

t kas

fet buf

vi ser

alie ceb

ten

en o rt

kte wer rbe vo o nten e gro

a aard

ppel

maaltijdwinkelconcepten www.annevisser.nu

Cascade display zorgt voor routing in de winkel van Uw Groenteman Wierden

geplaatst kun je een groter en meer divers assortiment aanbieden en ook streekproducten, nootjes en dergelijke toevoegen. Je kunt meer winst maken op hetzelfde winkeloppervlak.” Een innovatie van de laatste jaren is de Carré-carrousel voor groenten en fruit. “Deze cascade-displays staan meestal centraal in de winkel waardoor het functioneert als een rotonde. De klant maakt een rondje door de winkel en wordt geconfronteerd met het volledige assortiment. Deze cascade-displays, gekoeld of ongekoeld, zijn ware blikvan-

gers in de winkels en hebben een behoorlijke impulsversterkende werking. Met behulp van spiegels tonen deze displays met de gepresenteerde producten zich als “ware” hoornen des overvloed. De carrousel zorgt er ook voor dat de winkel coronaproof is, want klanten lopen hetzelfde rondje en kunnen daarbij gemakkelijk afstand houden.” (ML)  www.annevisser.nu info@uwgroentemanpompoen.nl info@uwgroentemanwierden.nl c.manders@agfdetailhandel.nl

Carré cascade caroussel voor mooie AGF presentatie (onder) en uitbreiding met bijvoorbeeld streekproducten (boven)

Een jaar na Brexit – Hoe ver staat het VK? "Begin 2021 dachten we allemaal dat het eigenlijk niet slechter kon dan in 2020, maar nu we aan het eind zijn gekomen van een weer al grillig en volatiel jaar ben ik daar niet meer zo zeker van", schrijft John Giles, divisiedirecteur bij Promar International in een bijdrage voor FreshPlaza.

ver de uittreding van het VK uit de EU werd op het laatste moment in december 2020 een akkoord bereikt, maar die timing liet de bedrijven weinig ruimte om zich echt goed te organiseren. De impact van de Brexit was voelbaar in de hele sector en ook de pandemie is voor menig teler, groothandelaar, importeur, distributeur, retailer en foodservicebedrijf een bron van kopzorgen geweest. En

106

AGF Primeur 1 • 2022

ook de consument zelf mogen we uiteraard niet vergeten in dat rijtje.

Wat hebben we dan allemaal meegemaakt in 2021? Het antwoord is "veel". Laten we enkele items uitlichten:

Arbeid – Tekort aan personeel is doorheen de hele toeleveringsketen – van teeltbedrijf, pakstation en transport tot foodservice en retail – het

John Giles is divisiedirecteur bij Promar International, de adviestak van Genus plc. Hij heeft gewerkt aan productieopdrachten in zo'n 60 landen, waaronder het VK, de EU, de Golfstaten, Zuid-Afrika, Nieuw-Zeeland, Chili, India, China en Zuidoost-Azië. Hij is ook voorzitter van de jaarlijkse City Food Lecture.

in Zuidoost-Azië. En onlangs zijn enkele regelingen voor seizoenarbeiders verlengd. Ondanks alle uitdagingen lijkt de Britse markt nog steeds aantrekkelijk voor Amerikaanse, Duitse en Russische bedrijven die allemaal willen investeren in retailsector.

LATEN WE DUS MET VERTROUWEN VOORUITKIJKEN… Hoewel de AGF-keten in het VK veel kwetsbaarder is geweest dan we zouden willen in de afgelopen 18 maanden – en dat kan misschien zo blijven – moeten we niet vergeten dat de bedrijven ook veerkracht hebben getoond. hele jaar door een groot probleem geweest. Energiekosten – Sinds september/oktober hebben we een enorme piek in de energiekosten gezien, maar omdat geen van de fundamentele oorzaken van deze stijgingen is verdwenen, zullen de prijzen ook in het nieuwe jaar hoog blijven. Handelsfrictie met de EU – Er werd met de EU een akkoord bereikt om geen handelstarieven en/of quota's in te stellen, maar de niet-tarifaire belemmeringen zijn voor de Britse bedrijven een groot probleem gebleken. Wat hadden we dan verwacht na het stranden van een huwelijk van 40 jaar? Verwachten dat de relatie al na een paar maanden weer normaal zou zijn, was onrealistisch. Het kan nog enkele jaren duren voordat de plooien zijn gladgestreken en we weer "on good speaking terms" zijn. Het VK is nooit een belangrijke leverancier van verse producten aan de rest van de EU geweest, maar we zijn wel sterk afhankelijk van het continent voor import. Horeca – Erop of eronder? Omdat de mensen vorig jaar met Kerst niet naar buiten mochten, lijken ze vastbesloten de verloren tijd in te halen. Er zijn veel boekingen geweest voor maaltijden in de pub of het restaurant, maar

de verspreiding van Omikron, de nieuwste Covid-variant, zal velen waarschijnlijk doen besluiten thuis te blijven. Het plaatje ziet er daarom voor de horeca in het VK niet rooskleurig uit voor de komende maanden.

Nieuwe handelsovereenkomsten – Eind oktober kwamen het VK en Nieuw-Zeeland in principe overeen om een vrijhandelsovereenkomst tussen de twee landen te ondertekenen. De situatie is best wel ironisch op het gebied van landbouw en voedsel. Voordat het VK tot de EU toetrad in de vroege jaren 70, waren Nieuw-Zeeland en andere Gemenebestlanden, zoals Australië en Canada, belangrijke leveranciers van vlees-, zuivel- en AGF-producten aan het VK. 45 jaar later blijkt de cirkel weer rond te zijn nu we de banden met deze landen op handelsgebied weer aanhalen. Nieuw-Zeeland is al die tijd eigenlijk een belangrijke leverancier van het VK gebleven en zal dat in de toekomst waarschijnlijk nog meer worden. De toekomst – De Nieuw-Zeelandse appelexport is sterk gediversifieerd. Er gaan aanzienlijke volumes naar Azië, Europa, de VS en het Midden-Oosten. De grootste exportmarkt voor Nieuw-Zeelandse appelen is de EU, maar

daarna komt het VK, dat op de voet gevolgd wordt door China en andere Zuidoost-Aziatische landen zoals Vietnam, Thailand en Taiwan. Ook Rusland en India hebben de afgelopen 5 jaar steeds meer appelen gekocht bij Nieuw-Zeelandse telers en exporteurs. Omdat de aantrekkingskracht van de Aziatische markten heel groot is, lijkt het onwaarschijnlijk dat er op korte termijn veel extra aanvoer zal zijn van Nieuw-Zeelands fruit naar het VK. IS HET DAN ALLEMAAL ZO ERG? Veel hangt natuurlijk af van wat Omikron de komende weken zal doen. Maar kort geleden nog voorspelden enkele banken dat de Britse economie in 2022 sterk zou herstellen. Ze hadden het over een groei van 6% voor het bbp. Dit zou heel wat zuurstof geven aan vele bedrijven in de toeleveringsketen en ook aan de consument. Sommige telers en exportbedrijven hebben al nieuwe markten gevonden bij de Golfstaten en

De druk op milieu- en duurzaamheidskwesties neemt toe. Er worden ambitieuze doelstellingen gesteld voor de hele toeleveringsketen om de CO2-uitstoot te verminderen. Veel van de factoren die we hier hebben genoemd, zullen niet zomaar verdwijnen. We zullen proactief een audit moeten uitvoeren naar de weerbaarheid van de sector. Het ontwikkelen van een goed beeld van onze voorwaartse en achterwaartse supply chain(s) zal van cruciaal belang zijn. Dicht bij de klant blijven lijkt belangrijker dan ooit. Het einde van de verandering is nog niet in zicht voor de Britse AGF-sector. Na Brexit en corona zullen we waarschijnlijk een nieuwe golf van markten consumententrends zien die de sector in hun greep krijgen. De rest van dit decennium zal ook worden gekenmerkt door de impact van de nieuwe handelsovereenkomsten die we de komende maanden en jaren willen sluiten, met name met de VS en India. 

Uw pallets verkopen? >> Bezoek: www.palletcentrale.nl/opkoop >> Bel ons: 0168 357 010

AGF Primeur 1 • 2022

107

Reflex 3000, ERP software voor alle bedrijfsprocessen

De gestandaardiseerde Cloud ERP oplossing voor bedrijven in de foodindustrie

ReflexSystems biedt volledig op de praktijk afgestemde automatiseringsoplossingen voor de voedingsindustrie. Meer dan 700 voedingsbedrijven gingen u reeds voor.

Flex 3000 (XL), het weeg- en registratiesysteem

Internetbestel, laat uw klanten zelf bestellen via het internet

Jeroen van der Laan, productmanager bij Bexter, over TrackOnline:

“Wie zijn fust goed beheert, moet nauwelijks bijkopen of grotere voorraden bijhouden”

“Wij staan als Bexter met TrackOnline voor RFID-TAG OF BARCODE duurzaamheid, betrouwbaarheid en het “Beschikbaarheid is de centrale term,” bieden van een hoogwaardig emballage vertelt Jeroen. “Op elk moment van de platform die aan alle voorwaarden van dag precies weten waar elke krat zich onze klanten voldoet. We zijn ontstaan bevindt, bij de supplier, in het distributiebinnen de sierteelt en van daaruit zijn we centrum of bij de klant, is de essentie van enorm gegroeid, zowel binnen Europa als het ladingdragerbeheer. Wie heeft nu wat? daarbuiten, in veel verschillende secto- En wat moet nog worden gewassen en wat ren. TrackOnline is ondertussen het derde niet? Daar heb je een softwarepakket voor generatie softwarepakket van Bexter. nodig. Wij leveren dat: TrackOnline. Wij leveren zelf geen emballage noch de hardWe zien wereldwijd de trend dat de vraag ware. Wij bieden het registratieplatform, naar het beheer van RTI’s steeds verder dan kan de klant zelf kiezen: van gewone toeneemt. Daar spelen wij als bedrijf ook manuele invoering van de bewegingen van goed op in, om de wensen en behoeften de ladingdragers tot het inscannen van van de markt in combinatie met onze barcodes en automatisch inlezen van fust expertise te vertalen naar een product middels RFID-tags, BLE-tags of wifi-snipwaar iedereen baat bij heeft. Los daarvan pers. Komt de krat bij een bepaalde ketenis het natuurlijk gewoon een hele duurza- partner voorbij de scanner of reader, me oplossing.” dan wordt dat geregistreerd in het softwaresysteem, dat die info vertaalt naar RETAILERS EN POOLERS verschillende toepassingen. Het systeem Ook poolingbedrijven, die alle krat- vertelt onder meer bij welke ketenpartij ten beheren voor een bepaalde retailer, het fust zich bevindt, geeft een notificatie maken gebruik van het softwaresysteem wanneer een deel van de karren of kratten van Bexter. “Deze klanten beheren kratten niet op bestemming aankomt, geeft een voor verschillende grote retailers.“ Dit is melding wanneer in het distributiecenook de link met de AGF, kratten beheren, trum de drempelwaarde van de voorraad “We zijn een softwarebedrijf met meer declareren en beschikbare voorraden is bereikt en toont het openstaande saldo dan twintig jaar op de teller,” steekt pro- managen, daar zit de kracht van TrackOn- van fust bij de verschillende leveranciers ductmanager Jeroen van der Laan van wal. line. of klanten.” oe graag we ook heden ten dage emballage als een overbodig item zouden zien, in de sierteelt- en AGF-sector is secundaire verpakking bij de logistiek een noodzakelijk kwaad. Gaat het nu om Deense karren of klapkratten, telers, snijbedrijven, verpakkers of retailers kunnen niet zonder. Dergelijke emballage heeft wel één voordeel: het zijn Returnable Transport Items (RTI’s), en dus herbruikbaar, duurzaam en groen. Al schuilt in die retourneerbaarheid ook precies het zwakke punt van elk poolsysteem: veel raakt vermist. En de zoektocht naar verloren gewaand fust is voor veel bedrijven tijdrovend en uiteindelijk ook een dure aangelegenheid. Meer dan één bedrijf heeft op het einde van het boekjaar de karrekening de positieve cijfers naar beneden zien halen. Ook al hoeft dat niet. Er zijn immers oplossingen voorhanden in de markt die inzetten op automatisering om zo komaf te maken met de onoverzichtelijkheid en foutgevoeligheid die inherent zijn aan elk manueel ladingdragerbeheer. Eén zo’n oplossing is TrackOnline, emballage software van het Delftse Bexter.

AGF Primeur 1 • Automatisering 2022

109

Automatisering

Jeroen vertelt dat het doel van de software is dat het jou vertelt wanneer je actie moet ondernemen in plaats van dat jij je moet bezighouden met het verwerken van allerlei bewegingen om tot diezelfde conclusie te komen. “De software voert overigens veel van die acties zelf automatisch uit, zoals bijvoorbeeld, als een drempelwaarde is bereikt, een standaardmailtje naar de klant als reminder. Bij binnenkomst van fust wordt die info ook direct doorgespeeld naar de boekhouding. Er kunnen automatisch proforma facturen worden opgesteld voor bijvoorbeeld de doorbelasting van huur en ritvergoeding. En de meerwaarde zit misschien nog het meest in een goed voorraadbeheer. Want de software laat toe kort op de bal te spelen.”

KOPPELING “Vaak bieden bestaande ERP-systemen te weinig functionaliteit op het gebied van ladingdragerbeheer,” weet Jeroen. “TrackOnline biedt die functionaliteit

110

AGF Primeur 1 • Automatisering 2022

wel middels een simpele koppeling via king gebruikt, enz. Al die informatie breneen interface of standaard-API aan om gen wij dan over naar onze software. Maar het even welk pakket. Zo kan de klant eens het product geconfigureerd is, kan de zijn bestellingen blijven beheren via het klant er direct mee aan de slag. We levebestaande beheerssysteem dat de fustre- ren een product af zoals bijvoorbeeld Outlevante informatie dan doorstuurt naar look bij de mensen thuis: gebruiksklaar en TrackOnline. Door een koppeling met een gebruiksvriendelijk. De klant hoeft zich ERP-, WMS- of TMS-pakket en TrackOn- nauwelijks in te werken.” line is veel tijdwinst te behalen. Met een koppeling is het niet nodig om informatie VERSCHILLENDE LICENTIES vanuit het ene systeem over te tikken in Bexter biedt verschillende licenties aan het andere systeem. De emballagetrans- naargelang het pakket. Veel boomkwekers acties zijn hierdoor altijd correct en direct of bedrijven in de sierteelt kunnen uit de bijgewerkt.” voeten met het instappakket. En dat wordt meestal al vlug rendabel, want AAN TAFEL Wil een bedrijf TrackOnline implemente- inzicht betekent controle. Met goed beheer ren en heeft het tot nu weinig aandacht gaat er niet alleen minder fust verloren, besteed aan het registreren van de fust- maar is er uiteindelijk ook minder nodig. bewegingen, dan is er een heuse cultuur- “Want als je niet op het juiste moment de verandering nodig binnen de organisatie. juiste bak hebt, dan moet je bijkopen of Maar ook bedrijven die wel proberen bij grotere voorraden gaan bijhouden. Als te houden waar alle kratten zich precies we aan een nieuwe partij vragen of ze bevinden en desondanks het overzicht enig idee hebben wat ze nu kwijt zijn aan verliezen, krijgen, het bijkopen van nieuw fust, dan is het wanneer ze bij Bex- antwoord meestal dat ze het niet weten. ter aankloppen, een Naargelang het bedrijf weten wij dat die spervuur van vra- kostenpost kan oplopen tot duizenden gen te verwerken: euro’s. Dat is geen klein bier.” “We gaan eerst met de partij aan tafel Bexter is niet alleen actief in Nederland, zitten en brengen maar ook op Europees vlak en zelfs overalle processtromen zee. Meer dan 16.000 gebruikers maken in kaart. Meestal wereldwijd gebruik van TrackOnline, gaat het over enke- dat beschikbaar is op desktop, tablet of le sessies van een mobiel. Het bedrijf uit Delft heeft onder paar uur. We willen meer klanten in Mexico, Rusland, Turkije, weten welke stro- Zuid-Afrika en de Verenigde Staten, waar men er zijn, tussen het de software vooral levert aan bedrijwelke locaties, of er ven uit de auto-industrie. (PB/PDC)  uitzonderingen zijn, j.vanderlaan@bexter.nl wie welke verpak-

Johan in ‘t Veld, mede initiatiefnemer van het Cyberweerbaarheidscentrum voor Dutch Fresh Port – Zuid-Holland:

“Wanneer je als bedrijf gehackt wordt, dan ga je dat niet van de daken schreeuwen. Maar eigenlijk zou je dat wel moeten doen” Digitalisering is dé weg naar economische groei. Voor bedrijven betekent digitalisering efficiëntie, snelheid en minder nood aan mankracht. Het steunt op het verwerken van data, maar ook op het uitwisselen van gegevens tussen de verschillende ketenpartners. En aangezien het vaak om gevoelige informatie gaat, zit daar de achilleshiel van digitalisering. Mensen met minder nobele bedoelingen zoeken toegang tot dergelijke info met het doel zich te verrijken. Cybercriminelen kunnen onder meer toeslaan via phishingmails of zelfs het volledige operationele systeem van een bedrijf hacken met een plundering van de bankrekeningen of het eisen van losgeld tot gevolg.

ergelijke praktijken schaden uiteraard het direct getroffen bedrijf, maar hebben vaak ook gevolgen voor de andere schakels in de toeleveringsketen wanneer bij de geviseerde onderneming de productie stil komt te liggen of er geen betalingen meer kunnen worden uitgevoerd. Een belangrijke randvoorwaarde voor het verzilveren van de kansen die digitalisering biedt, is dus het verhogen van de digitale weerbaarheid.

Agricultur / tuinbouwcluster. Per 1 januari 2022 staat er voor alle bedrijven uit de provincie die opereren in de AGF-invloedssfeer een nieuw ondersteunend platform ter beschikking: het Cyberweerbaarheidscentrum (CWC).

SECURITY DELTA EN GREENPORT WEST HOLLAND Een van de voortrekkers van het initiatief is Johan in ‘t Veld. Johan was jarenlang actief bij Cool Fresh Internationaal en is nu bestuurslid bij Greenport West-Holland en VBO Fresh Port (voor de bedrijven gevestigd op Dutch Fresh port), een onafhanVanwege de toenemende digitalisering kelijke Businessclub die actieve Barendis het te verwachten dat het aantal én de rechtse ondernemers bijeenbrengt en hun impact van cybergerelateerde incidenten onderlinge relatie versterkt. “Greenport zal toenemen. Dat ziet ook de Agricultur / West Holland had een open vraag staan tuinbouwsector in de provincie Zuid-Hol- of we wat zouden willen doen met cyberland. Tijd dus om een beschermingsmuur weerbaarheid. Het doel is het beschermen op te trekken, dachten ze bij Greenport van onze Agricultur / tuinbouwonderWest Holland, de triple helix-organisatie nemingen tegen cyberaanvallen. De echt (ondernemers, overheden en kennisin- grote bedrijven op Dutch Fresh Port hebstellingen), die werkt aan een duurzame ben hun schaapjes op dat vlak meestal wel en vitale toekomst voor het regionale op het droge, maar bij vele kleine en midAGF Primeur 1 • Automatisering 2022

111

Automatisering

ONDERZOEK HAAGSE HOGESCHOOL De Haagse Hogeschool werd gevraagd onderzoek te doen naar het beveiligingsniveau van IT- en OT-omgevingen bij zaadveredelingsbedrijven, telers/technische toeleveranciers, kassenbouwers, bedrijven gericht op handel, brancheverenigingen en koepels uit de provincie Zuid-Holland. “Het onderzoek toonde aan dat de beveiliging bij vele bedrijven niet op het gewenste niveau ligt. Onze veeldelgrote ondernemingen kan het digitale al internationaal georiënteerde AGF-onveiligheidsniveau zeker nog omhoog. Zes dernemingen hebben overigens eigenlijk clusterorganisaties en ketenregisseurs helemaal geen vangnet voor cyberweerbesloten de krachten te bundelen en een baarheid, terwijl het bankenstelsel een platform voor onze bedrijven aan te bie- soort preventief bureau heeft waardoor den die gestoeld is op de ruime expertise dreigementen eigenlijk al ondervangen van The Hague Security Delta (HSD), een worden. Maar de Nederlandse AGF-secnon-profit organisatie en hét nationale tor, die 18 miljard euro omzet draait, is veiligheidscluster waarbij meer dan 275 daar niet op aangesloten en maakt daar bedrijven, overheden en kennisinstellin- geen gebruik van. Fraude, hacking en gen betrokken zijn.” DdoS-aanvallen zijn anderzijds allerminst een issue dat enkel de bankwereld treft,” De zes ketenregisseurs zijn Royal Flora waarschuwt Johan. Holland, de grootste digitale marktplaats voor de sierteelt, Delphy, hét kennisbe- ADVIES EN SECURITY CHECK drijf voor ondernemers in alle plantaar- Het Digital Trust Centre (DTC), onderdige sectoren, verzekeringsmaatschap- deel van het ministerie van Economische pij Interpolis-Achmea, Hoogendoorn Zaken en Klimaat, heeft in december vorig Batenburg, leverancier van duurzame jaar de subsidieaanvraag goedgekeurd automatiseringsoplossingen voor tuin- voor de onderzoeks-, advies- en operatiobouwprocessen, Glastuinbouw Nederland, nele werkzaamheden van het CWC. “Vanaf belangenbehartiger en ondersteunende 1 januari zijn we echt aan de slag kunnen organisatie van de Nederlandse glastuin- gaan. In eerste instantie gaan we met bouwsector en VBO Fresh Port/ Dutch ondernemers praten en hen adviseren wat Fresh Port. Het initiatief wordt gesteund je moet doen om het informatiesysteem door de Provincie Zuid-Holland en de regi- beter dicht te houden. Daarna geven we de onale ontwikkelingsmaatschappij Innova- bedrijven ook de kans bij hen een scan uit tion Quarter. te laten voeren. Dan gaat een IT-specialist

GreenCommerce

112

AGF Primeur 1 • Automatisering 2022

bij het bedrijf in kwestie op bezoek om te kijken of en waar er lekken zitten. Het is onze bedoeling die security check gratis aan te bieden bij de geïnteresseerde partijen.”

SAMENWERKING Het CWC wordt hét kennis- en informatieknooppunt voor cybersecurity binnen de gehele keten van de Agricultur / tuinbouwsector (productie, handel, logistiek en techniek) in West-Holland. “Maar het centrum zal pas echt meerwaarde creëren als de bedrijven ook hun noden, dreigingen, problemen én best-practices delen met de hele sector. We moeten van en met elkaar kunnen leren. Met de resultaten zouden we graag elkaar informeren in een soort community over de voortgang van zaken. We moeten mijns inziens open communiceren in plaats van alles gesloten te houden. Wanneer je als bedrijf gehackt wordt, is het een volledig normale reactie om dat niet van de daken te schreeuwen, maar eigenlijk zou je dat wel moeten doen. Want jouw ervaring is vreselijk belangrijk als kennisbron voor de beveiliging van iedereen.”

“Grotere bedrijven hebben vaak voldoende oog voor de beveiliging van hun data en informatiesystemen, maar bijvoorbeeld kleine en middelgrote importeurs en exporteurs hebben daar vaak niet de expertise noch voldoende aandacht voor. En dat is waar wij de meeste toegevoegde waarde kunnen leveren. Daar kunnen wij als Cyberweerbaarheidscentrum het verschil maken. Wij staan alvast klaar om elk geïnteresseerd AGF-bedrijf uit Zuid-Holland een helpende hand aan te reiken,” klinkt het uitnodigend. (PB/PDC)  j.intveld@fieldvision.eu

Dé AGF-software

Digitalisering neemt een vlucht met GreenCommerce Apps De groenten- en fruitsector verandert continu. Om ons heen zien we steeds meer innovaties de revue passeren. De één net wat beter dan de ander, maar allemaal met één doel in gedachten: de tuinbouwsector naar een hoger niveau tillen. JEM-id deelt deze gedachte. Zij ontwikkelt software voor de AGF- en sierteeltsector waarbij het behouden van de Nederlandse toppositie in de tuinbouwsector de voornaamste drijfveer van het bedrijf is. In gesprek met Martijn van Andel, één van de grondleggers van JEM-id, komen we erachter welke trends op het gebied van digitalisering we in de gaten moeten houden.

“H

et is voorlopen of achterblijven,” begint Martijn van Andel. “De sector gaat momenteel door een transformatie heen. Trends als schaalvergroting, specialisatie en transparantie van de supply chain worden steeds relevanter. Het is voor ons cruciaal om hierop in te spelen.” Martijn doelt hier op hun nieuwe AGF-concept: de GreenCommerce Apps. GreenCommerce Apps biedt de mogelijkheid om op een eenvoudige, laagdrempelige manier toegang te hebben tot commerciële- en kwaliteitsprocessen. “Omdat we zien dat onze klanten steeds meer bewegen richting specialistische werkzaamheden, vonden we dat onze software daar ook bij moest passen. Met de GreenCommerce Apps maken we dat beschikbaar,

omdat gebruikers zelf kunnen aangeven welke apps zij willen gebruiken.”

Er worden diverse apps ontwikkeld, ieder met een eigen focusgebied, maar die volledig met elkaar samenwerken via één oplossing. Zie het als verschillende puzzelstukken die precies in elkaar passen, maar losstaand ook een geheel vormen. Momenteel ligt de focus op de Quality Control (QC) App, waar onlangs een pilottraject voor is gestart. Rick van der Waal, keurmeester bij Quality Produce International (QPI), was één van de testgebruikers: “JEM-id had ons gevraagd om mee te doen aan de pilot voor de QC App en hier stonden we direct voor open. Bij QPI doen we vaker mee met dit soort trajecten, omdat we het belangrijk vinden om mee te gaan

Martijn van Andel

met de tijd. We achten het noodzakelijk om in te springen op innovaties en verbeteringen om het bedrijf groeiende te houden.” QPI hanteert een erkende standaard voor voedselveiligheid en heeft traceerbaarheid van ‘grond tot mond’. De toenemende focus op voedselveiligheid en bijbehorende kwaliteitsprocessen zorgen ervoor dat er steeds meer informatie beschikbaar moet zijn; van producenten tot aan klanten. Rick: “De QC App is op een efficiënte manier een gedreven keurrapport-maker. De pilot verloopt positief; de communicatie is goed en onze feedback wordt serieus genomen. Wij hadden een aantal goede feedbackpunten voor JEM-id die, op één punt na, reeds zijn opgepakt. We zien hier zeker toekomst in.” Martijn gaat verder: “De apps zijn kleiner, flexibeler en eenvoudiger vervangbaar dan grote, alomvattende, Windows-applicaties. Doordat iedere app een eigen focusgebied heeft, kunnen we los doorontwikkelen en releasen. Dit zorgt voor een minimale afhankelijkheid tussen de apps waardoor we snel kunnen schakelen. Zo hopen we de sector beter te kunnen ondersteunen tijdens deze transformatie.” (PB/PDC)  martijn@jem-id.nl

AGF Primeur 1 • Automatisering 2022

113

Automatisering

Bart Keizers (FarmTrade):

“Dankzij onze app worden de vrije telers nog vrijer” H

andel is de uitwisseling van goede- trots zeggen dat het zijn doel niet voorbij- was één van de bedrijven die al vlug de ren tussen twee partijen tegen een schiet. Jaren terug zag ik immers de nood meerwaarde van FarmTrade onderkende. vergoeding. Meestal sluiten handelaars aan gecentraliseerde info om de agrari- En met de komst van de handelaren kwam een transactie af met partijen die ze al sche handel te stroomlijnen. Zelf ben ik ook het uitzetten van de vraag. Naast het kennen van voorgaande handelsbetrek- opgegroeid op een akkerbouwbedrijf en aanbieden van product, werd er ook vraag kingen. Alleen, als je als koper of verkoper begon ik mijn actieve loopbaan met een geplaatst naar een of ander pootgoedras, net de branche binnenstapt, dan heb je in bedrijf dat zich toelegde op de huur en groente of uienzaaigoed. de meeste gevallen maar weet van één of verhuur van landbouwgrond. Toen kreeg hoogstens een paar leveranciers of afne- ik ook te maken met het bietenquotum. Ik “FarmTrade is geen marktplaats. Je vindt mers. En ben je een doorgewinterde oude trad op als bemiddelaar vanuit Flevoland er geen prijzen, er vinden geen transacties rot in het vak, dan blijf je vaak een beroep naar Drenthe en Groningen. En toen dacht plaats. Die gebeuren buiten het platform doen op de vertrouwde klantenkring, zon- ik: waarom maak ik daar niet wat voor? om,” vertelt Bart. “Ons doel is verbinden, der nieuwe horizonten op te zoeken. Zowel Ik heb het direct breed getrokken. Want bedrijven met elkaar in contact brengen. voor de beginnende zelfstandige als voor een teler uit Drenthe is misschien ook wel En dat lukt aardig. Momenteel hebben we het gevestigde bedrijf3indt voor een tijde- geïnteresseerd in landbouwmachines of meer dan 5.000 Nederlandse bedrijven lijk overschot aan product of een dringen- pootaardappelen van een teler uit Flevo- actief op onze app. We bieden dus ook de vraag naar goederen, kan een platform land. Ik ging dus telers met elkaar verbin- geen kwaliteitsgarantie. Dat aspect blijft met info over leveranciers of afnemers én den, en dan vooral in de producthandel, de verantwoordelijkheid van de aanbieder aangeboden of gevraagde waar een uit- wat ook nu nog de corebusiness is van het en koper. Daar hameren we ook op, dat er komst bieden. Vandaag de dag is dit meer platform. We zijn vooral sterk in aardap- goede afspraken worden gemaakt. Behaldan ooit mogelijk in de vorm van een app: pelen, zowel pootgoed als consumptie- ve bij pootgoed natuurlijk, want die moezomaar op de smartphone, altijd binnen aardappelen, en uien,” schetst Bart het ten van overheidswege altijd door de NAK handbereik en op eender welk moment prille begin van FarmTrade. gekeurd zijn. Voor alle andere producten van de dag te raadplegen. Ook voor de willen wij gewoon een verbindingsplaats Nederlandse agrarische sector, FarmTra- VERBINDEN IS HET DOEL zijn, het netwerk opentrekken als het de van Bart Keizers is een voorbeeld. En hoewel de eerste stap het verbinden van ware. We willen de aanbieder én de afnetelers onder elkaar was, volgden al gauw mer een zo groot mogelijk speelveld ter BIETENQUOTUM de handelaars, die ook interesse toonden beschikking stellen om ervoor te zorgen “Ik stel de app voor als een agrarisch ver- in een platform waar ruim info beschik- dat er voor elke aangeboden of gevraagde bindingsplatform gericht op de handel. baar was over aanbieders van pootgoed of partij een match is. Hoe meer bedrijven De app is nu twee jaar oud en ik kan met consumptieaardappelen. Schaap Holland er zich aansluiten, hoe beter het systeem

114

AGF Primeur 1 • Automatisering 2022

werkt. En met ons huidige aantal meen ik dat we daar goed in slagen.”

HANDELSGROEPEN Ook al is FarmTrade in de eerste plaats groot in aardappelen en uien, de app bestrijkt het gehele agrarische panorama. Daartoe heeft Bart het platform in handelsgroepen georganiseerd met onder meer aardappelen (pootgoed, consumptie, voer, frites), uien (plant en zaai), wortelen, maïs, tarwe, groenten, biologische producten, tarwestro en hooi, maar ook bietenquotum (LLB’s), landbouwgrond, betalingsrechten, vee en machines (beregening, grondbewerking, tractoren, enz.)

antwoord op het aanbod of de vraag, dan met nieuwe afzetmogelijkheden. En vaak krijgt de plaatser van de zoekopdracht een resulteert dat zelfs in betere prijzen. Ook melding. Gebruikers betalen geen aanslui- commissionairs en de verwerkende industings- of maandelijks bedrag, ook geen trie doen hun voordeel met dergelijk platpercentage op een eventuele transac- forms, dat verder een perfect instrument tie. Dat kan ook niet, want de transacties is om een uitweg te bieden aan de restgebeuren buiten het platform om. Sedert stromen voor het geval er overaanbod is vier maanden kunnen bedrijven wel voor € op de markt. Maar het grootste voordeel 100 per maand adverteren op het platform. valt misschien nog te halen door telers van Of zoals Bart het noemt: het bedrijf en het vrije rassen zoals Agria of Spunta, want product uitlichten. Het bedrijf wordt in de zij lopen dankzij de app minder risico met kijker gezet, het verhaal wordt verteld met hun waar te blijven zitten. “De vrije telers, foto’s en video’s en het product krijgt de die worden nog vrijer, want we bieden hen aandacht. Zo zijn er al ongeveer 25 bedrij- een netwerk. Mijn vader heeft bijvoorven die van deze formule gebruikmaken beeld dit jaar in een mum van tijd afzet zoals APF-Eriva (aardappelen), Ten Brin- gevonden voor 150 ton Agria’s bij 6 of 7 ke (gewasbescherming) of Bruin Export afnemers over heel Nederland. Gewoon (uien). Ook grote bedrijven zoals De Groot via de app. Hij is het ultieme voorbeeld en en Slot, wereldmarktleider in uienzaad, ik ben uiteraard blij hem geholpen te kunstellen hun vertrouwen in FarmTrade. nen hebben,” zegt Bart trots. (PB/PDC) 

GRATIS EN VOOR NIETS De app is kosteloos en gebruiksvriendelijk. De app kan gratis worden gedownload via de App Store of Google Play. De gebruiker hoeft alleen maar een account VRIJE TELERS aan te maken en dan kan hij of zij al aan- FarmTrade is een aanvulling op alle handel bod plaatsen of een vraag uitzetten, of die op de markt plaatsvindt. Telers kungewoon rondneuzen op zoek naar moge- nen er vaak buiten de reguliere kanalen lijke kopers of verkopers. Komt er een om hun waar kwijt door kennis te maken

www.farmtrade.nl

fruitvoorraad.nl inkoop - koeling - sortering - verkoop - verlading AGF Primeur 1 • Automatisering 2022

115

Automatisering

Stratech helpt Lamb-Weston/Meijer met haar exportsoftware:

“Aan Nederlandse kant komt er schot in de zaak, aan Britse zijde hebben we er nog geen vat op”

Met ingang van het nieuwe jaar zijn er in het kader van de Brexit ook weer enkele douaneverplichtingen bijgekomen voor de handel tussen het Verenigd Koninkrijk en de EU-landen, waaronder Nederland. Zo is vanaf 1 januari 2022 een volledig ingevulde Britse invoeraangifte verplicht en moet voor levensmiddelen van plantaardige of dierlijke oorsprong een vooraanmelding gedaan worden in het Britse systeem IPAFFS. Voor snijbloemen, groenten en fruit is vanaf 1 juli 2022 een NVWA fytosanitair certificaat nodig. Er zullen fysieke controles plaatsvinden op grenscontroleposten. Transporten worden dan twee keer gecontroleerd: aan Europese en Britse kant.

an beide kanten van de grens pogen de bevoegde instanties de documentatieverplichtingen zoveel mogelijk te digitaliseren en automatiseren. Softwarebedrijven bieden importeurs en exporteurs pakketten aan om het opmaken en de presentatie van import- en exportdocumenten en aangiften zo vlot mogelijk te laten verlopen. Zo doet Lamb-Weston/Meijer, een leverancier van diepgevroren aandappelproducten, al 16 jaar lang een beroep op de service van Stratech uit Enschede, een leverancier van (douane)software voor importeurs en exporteurs.

NEDERLANDSE ZIJDE VERSUS BRITSE KANT Die automatisering gaat de goede kant uit aan Nederlandse zijde, maar in het VK is het nog steeds chaos troef, zo ziet ook Brigitte Noteboom van Lamb-Weston/Meijer: “Ja, dat is een ramp. Van onze vervoerder weet ik bijvoorbeeld dat het op een gege-

116

AGF Primeur 1 • Automatisering 2022

exportdocumentatie wordt aan Nederlands kant goed gestroomlijnd door Stratech, maar wat er in het VK gebeurt, dat is een heel ander verhaal. Daar heeft geen enkel Nederlands bedrijf vat op.”

EXTRA PERSONEEL Naast de koppeling met de systemen van de Douane en de Kamer van Koophandel, biedt Stratech ook een verbinding aan met de NVWA. Vooral voor de AGF-sector is dit interessant vanwege de nakende verplichting per 1 juli om fytosanitaire en veterinaire certificaten voor te leggen. “Wij exporteren voornamelijk diepgevroren ven moment begin januari weer helemaal frites en dat is toch een productcategorie is misgegaan in het VK. De systemen gaven die anders behandeld wordt dan groenten niet thuis. Het is ook weer terug in de tijd, en fruit. Enkel onze appetizers categorie, want ook al kan een en ander elektronisch met veel kaasproducten zorgt voor addiworden afgehandeld, er komen opnieuw tioneel werk en administratieve rompveel papierwerk of handmatige proces- slomp. Daar worden wij flink getroffen sen bij kijken. Er is bijvoorbeeld geen link door de nieuwe regels. Toch hebben ook mogelijk met de Britse systeemomgeving wij naar aanleiding van de Brexit twee IPAFFS en Nederlandse systemen. Dat extra mensen moeten aantrekken op kanbetekent dat we alle info en documentatie toor om het bijkomende administratieve handmatig moeten verwerken. Welk pro- werk in goede banen te leiden. In totaal duct komt eraan? Wanneer komt het? Hoe- hebben we nu 12 mensen in ons exportveel kilo weegt het?” documentatieteam. Maar dat is niet alleen voor het VK, we exporteren wereldwijd. Aan Nederlandse zijde wordt er wel hard En de complexiteit van het Midden-Oosten en goed gewerkt vanuit de overheid en is qua documentatie natuurlijk nog vele softwarebedrijven om het leven van de malen groter dan dat van het VK,” besluit exporteurs en importeurs niet onnodig Brigitte. (PB/PDC)  moeilijk te maken. “Hier in Nederland autobrigittenoteboom@lambweston.eu matiseert Stratech voor ons de opmaak en s.tibbe@stratech.nl de indiening van de uitvoeraangiftes van onze Engelse handel bij de Nederlandse douane. De verwerking van al onze

De tijd is rijp voor Zest Hét ERP-systeem voor AGF-importeurs

Door kenners, voor kenners Ontwikkeld vanuit de praktijk

Naar eigen smaak

Zest past zich aan jouw situatie aan

Geen dure hardware

Ontwikkeld op het cloudplatform van Microsoft

De tijd is rijp Bel +31 85 130 38 84, mail naar info@zest-erp.com of ga naar www.zest-erp.com

Automatisering

Rick Rebergen over RPA:

“Tijd besparen is geld besparen met de RPA-oplossingen” Repetitieve werkzaamheden zijn voor ieder bedrijf tijdrovend, geldopslokkend en foutgevoelig. En voor de werknemer zijn ze vaak eentonig en demotiverend. In alle sectoren wordt gezocht naar automatische oplossingen voor allerhande taken. We weten allemaal dat machines al sinds lang heel efficiënt veel meer werk kunnen verzetten dan handenarbeid en sinds kort zien we ook voor gedetailleerde functies robots verschijnen. Maar automatisering en robotisering kunnen zich ook op een ander, minder tastbaar niveau afspelen, met name voor het werk dat achter de computer plaatsvindt.

PA, oftewel Robotic Process Automation, beschrijft de automatisering van administratieve bedrijfsprocessen. Geen robot met grijparmen dus, maar gewoon een software BOT. Laten we hem de “digitale werknemer” noemen. Ook specifiek voor de AGF-sector bestaan er al digitale werknemers. Keelings Knowledge stelt bij deze Daisy voor, wat staat voor Digital Artificial Intelligence System.

bedrijf zelf gebruikt en de laatste 10 jaar is het zo volwaardig en zo breed en diep georiënteerd dat we het kunnen vermarkten. In die context werd in 2012 overigens Keelings Solutions opgericht, dat in 2019 uiteindelijk Keelings Knowledge werd, omdat we vinden dat we een kennisclub zijn. De Keelings groep dekt immers alle facetten van de supply chain af, van teelt tot schap. Die kennis vind je terug in ons softwareprogramma dat we bedacht hebben met de naam: KBS, dat staat voor Keelings Business System.”

“Ruim 25 jaar geleden werd binnen de Keelings groep besloten om niet een softwareprogramma aan te schaffen, maar het zelf te gaan ontwikkelen,” ver- UNIQUE SELLING POINT telt Rick Rebergen van Keelings Know- Er bestaan natuurlijk tal van softwareproledge, onderdeel van de Ierse AGF-groep gramma’s voor het beheren van bedrijfsKeelings International. “Daar werden op processen. Wat is dan het unique selling dat moment businessanalisten en ont- point van KBS? “Het feit dat wij uit de wikkelaars aangenomen. Vijftien jaar lang industrie komen,” geeft Rick duidelijk aan. en nog steeds is het ERP-pakket door het “Dat we zelf exact weten wat er eigenlijk

118

AGF Primeur 1 • Automatisering 2022

nodig is aan gereedschap om een AGF-bedrijf op een goede manier te kunnen runnen. Vele programma’s zijn ontwikkeld vanuit een IT-optiek. Onze software gaat terug op een zuivere AGF-gedachte met 95 jaar ervaring. En omdat we alle processen in de keten beheren, zie je dat ons programma heel logisch is opgebouwd en je in een paar stappen komt waar je wilt zijn in je dagelijkse werk.” OVER FACTUREN, VALUTA EN BANKREKENINGEN Laten we enkele concrete voorbeelden geven van hoe Daisy precies in zijn werk gaat. Zo biedt Keelings Knowledge een oplossing voor de verwerking en uitbetaling van inkomende facturen. De insteek is ook hier, net als bij alle automatiseringsprocessen, het vermijden van routinematige, tijdrovende en foutgevoelige (controle) taken. “Een bedrijf heeft normaliter in het ERP-systeem de afspraken staan die het met een leverancier over een bepaalde levering heeft gemaakt. Dus op een bepaald moment komt ook de factuur binnen. Dat kan een hard copy zijn of een digitale factuur. Die wordt vergeleken met de afspraken in het programma en als de gegevens kloppen, wordt de factuur automatisch doorgezonden naar de financiële administratie ter betaling. Sommige bedrijven vertrouwen volledig op het systeem, anderen kiezen nog voor één laatste, handmatige controle. Klopt de factuur

niet door bijvoorbeeld een verschil in het bedrag, dan krijgt de administratie een signalering om samen met de leverancier de fout recht te zetten. We zijn inmiddels zo ver dat de software ook nog weer een of twee stappen meer kan zetten om het bedrijf daarin verder te helpen.”

tegelijkertijd de werknemers motiveren met interessantere taken. En omdat het tijdbesparend is, is het geldbesparend. Elk uur RPA-oplossing levert de klant zo’n 7,5 uur aan tijd op. Bij onze klanten waar Daisy actief is, is er dit jaar waarschijnlijk in totaal een half miljoen euro bespaard.”

PRIJSVERGELIJKINGSANALYSE EN VERKOOPORDERS Ook een automatische vergelijkingsanalyse van consumptieprijzen kan voor AGF-bedrijven heel interessant zijn, en dan met name voor de tussenhandelaars. “Voor Ierland en Engeland hebben we zo’n Keelings Daisy Mind Map RPA-oplossing. Tussenhandelaren krijgen zo dagelijks inzicht in de marktprijzen die data wilt bereiken. De software BOT in de Ierse en Britse retail. De software moet dus een duidelijk omlijnde opdracht verzamelt van op het internet alle eindkrijgen. En dat mis je soms weleens in een productprijzen van verse groenten en aantal AI-oplossingen. We hebben nu een fruit. Daar kan de handelaar zijn prijzen aantal processen gestandaardiseerd en of onderhandelingen op afstemmen. En we leiden ook klanten van ons op om zelf aan de saleskant hebben we een jaar of RPA EN AI aan de slag te gaan met werkzaamheden twee geleden een software ontwikkeld “RPA wordt vaak met AI geïntegreerd, die repetitief zijn. Daar helpen we ze bij voor het inlezen van orders. Orders die maar er komt uiteindelijk ook heel veel en uiteindelijk kunnen we hen die ont- via mail als een pdf of als blanco tekst binpure menselijke intelligentie bij kijken,” wikkelfunctie onder licentie geven. Het nenkomen, worden direct uitgelezen en in weet Rick. “AI is sterk datagestuurd, maar gaat altijd over repetitief, terugkerend het bestaande verkooporderprogramma je moet als bedrijf natuurlijk ook precies werk. Maar precies omdat het terugke- ingevoerd. De output is dan een overzicht weten wat je doelstelling is en wat je met rend is, kun je het ook automatiseren en van de gewenste producten en de prijzen “Een andere oplossing die we aanbieden heeft te maken met wisselkoersen. Dat is een vrij simpel, maar toch essentieel instrument voor bedrijven die internationaal zaken doen. Normaal gesproken moet je de koers ergens op het internet gaan opzoeken en dan handmatig in je systeem invoeren. Nu doet Daisy dat voor je,” legt Rick uit. “En bedrijven die in meerdere landen vestigingen of verkoopkantoren hebben en dus ook met meerdere bankrekeningen werken, bieden we een oplossing aan die de verschillende bankrekeningen onderling op elkaar afstemt.”

AGF Primeur 1 • Automatisering 2022

119

Automatisering

die met de desbetreffende klant voor die fouten tijdgevoelige bedrijfsprocessen. ve processen beschikbaar, maar we maken bepaalde periode zijn afgesproken. Dit “RPA is echt een meerwaarde. Ons eigen ons sterk dat we tegen het einde van het onderdeel van onze software is heel popu- Daisy-systeem, dat al een 20-tal gebrui- jaar een tiental toepassingen kunnen aanlair. We hebben overigens ook een soort- kers telt verdeeld over Europa, leidt tot bieden,” besluit Rick. (PB/PDC)  gelijke oplossing voor de leveranciers- minder fouten en tot het besparen van tijd Rick_Rebergen@Keelings.com kant. Feitelijk met een druk op de knop in en geld. Het is 24/7 inzetbaar, eenvoudig het systeem wordt de inkoop direct in de schaalbaar en vermindert het aantal repeadministratie verwerkt.” titieve en demotiverende taken, waardoor werknemers weer meer ingezet kunnen Keelings International zet binnen de worden in activiteiten waar ze hun creatieigen groep volop in op RPA, de procesge- viteit in kwijt kunnen. Momenteel hebben richte automatisering van repetitieve en we een vijftal oplossingen voor repetitie-

FAST-Solution for Food

Expert in food-automatisering delaware.pro/foodnl

delaware-banner-Food-algemeen-185x65mm.indd 1

23-12-2021 15:01

Wij presenteren u de robuuste en cloudgebaseerde FreshERP-software. Bewezen AGF-softwarepakket in een nieuw jasje. Ondersteuning van AGF-handel én logistiek. Geschikt voor zowel kleine importeurs/exporteurs als grote warehouses. Ruim aanbod aan functionaliteiten zoals: containerafhandeling, digitale facturatie, douane-afhandeling en elektronisch berichtenverkeer (EDI). DNA Services B.V. | Sandelingenstraat 38b | 3342 BM Hendrik-Ido-Ambacht | Telefoon: +31 (0) 78 65 45 777 | info@dnaservices.com | www.dnaservices.nl

120

AGF Primeur 1 • Automatisering 2022

Hans de Wit, DNA Services:

“Software sluit het beste aan bij bedrijven waar iets gemaakt, verhandeld of getransporteerd wordt” Als jong handelsbedrijf gebruikte Exotic Roots tot voor kort een informatiesysteem dat algemeen toepasbaar was in meerdere branches. Maar naarmate de AGF-onderneming uit Nieuwerkerk aan den IJssel verder groeide en zich op meerdere producten en markten richtte, voelde het de behoefte aan branche specifieke ERP-software. Na een intensieve marktverkenning heeft het bedrijf voor DNA Services uit Hendrik-Ido-Ambacht gekozen als nieuwe IT-partner.

“W

e waren op zoek naar verdergaan- provider zo ruim is, kunnen we bij hen de automatisering en dat vonden in de toekomst ook terecht wanneer we we in het FreshERP-pakket van DNA,” vereen webshop willen opzetten. De online telt Dion van Calsteren, co-eigenaar van verkoop heeft zich bewezen in de consuExotic Roots. “Zoals de naam al aanwijst, mentenmarkt, maar ik zie die trend ook is deze software specifiek bestemd voor in de B2B-markt. We zijn heel tevreden onze sector. We maken gebruik van een over de samenwerking met DNA. Ze biebreed basispakket waarvoor we maanden ons heel veel functionaliteit in één Hans de Wit delijks per gebruiker een bedrag betalen. pakket, van boekhouding en voorraadbeDNA kan, naast generieke doorontwikke- heer tot verkoop, en alles is heel gemak- november vorig jaar draait FreshERP al op ling, ook klantspecifieke modules bouwen kelijk te gebruiken. Dat is misschien nog volle toeren bij Exotic Roots.” en beschikt over een deskundig team onthet opmerkelijkst aan hun software: je wikkelaars. Voor ons bedrijf in groeifase kunt met de muis werken, maar dat is Hans de Wit, Commercieel Directeur & is deze flexibele formule de ideale oplos- niet nodig, want met de vlug aan te leren Co-Owner bij DNA Services, licht toe: “Vansing. Verder draait alles in de cloud, zodat commando’s raas je door het programma uit DNA leveren wij software toepassinwe geen servers hebben staan en iedereen heen. Dat is echt een voordeel wanneer gen voor meerdere sectoren, zoals onder gemakkelijk van huis uit kan werken, een je als verkoper aan de telefoon hangt en meer food, transport, handel en fashion, niet onbelangrijk aspect in de huidige tij- met twee schermen tegelijk werkt. Sinds 1 maar ons FreshERP-pakket is specifiek den. En omdat het aanbod van DNA als voor de AGF-branche,” beaamt Hans. “DNA AGF Primeur 1 • Automatisering 2022

121

Automatisering

FreshERP bestaat feitelijk uit twee modules, een handelsmodule én een logistieke module

Services is een zelfstandig IT-bedrijf dat Tas Rotterdam. De logistieke module is tot in 1994 is ontstaan vanuit de IT-afdeling stand gekomen bij Seabrex Rotterdam, het van een grote vleesproducent. DNA staat tegenwoordige Rotterdam Fruit Wharf,” voor Dick, Niek en Albert, de oprichters blikt Hans nog even terug. “Toentertijd van het bedrijf. Zelf ben ik als jonge loot werkten daar 250 medewerkers met het aan de boom vorig jaar toegetreden tot programma in de terminals en op de admihet DNA-directieteam en werk ik nauw nistratie. Bij Seabrex ging het om grote samen met Niek en Albert. Ook ons per- getallen. Denk hierbij aan de open oversoneelsbestand van zo’n 25 medewerkers slag van 1,2 miljoen pallets per jaar. In het is een mooie mix van enerzijds kunde en hoogseizoen was er toen sprake van het ervaring en anderzijds jonge ambitie, vers beladen van ongeveer 750 vrachtwagens van de hogeschool of universiteit. Omdat per dag. Dan is een goed werkend IT-sysook wij, net als Exotic Roots, sterk groei- teem echt cruciaal. De ontwikkeling van en – vorig jaar mochten we meer dan 20 FreshERP is vanwege deze omvang en door nieuwe klanten verwelkomen en dit jaar dit soort klanten in een stroomversnelling bouwen we verder uit – zijn we een aan- geraakt. Het pakket heeft daardoor een trekkelijke werkgever voor jong talent.” ruim 35 jaar oude kern met een gigantische hoeveelheid aan functionaliteit die TWEE BUSINESS UNITS nu is herschreven naar .NET. Wij kunnen DNA levert en onderhoudt de complete dus gewoon in C# ontwikkelen om functiIT-infrastructuur van bedrijven (hard- onaliteiten toe te voegen. En zoals Dion al ware, servers, cloudbeheer, security) en zei, er zit gewoon heel veel in het pakket ontwikkelt en beheert diverse softwareo- en er kan heel veel aangehaakt worden. plossingen (ERP-systemen en webap- Naast boekhouding en dergelijke denk ik plicaties voor diverse sectoren). Daarbij daarbij aan de keurings- of douanemodule. richt het zich steeds meer op standaard Je kan met EDI automatisch orders inlezen, software waarbij aanvullend klantspeci- maar ook automatisch gegevens exportefieke modules worden gebouwd. Ook ont- ren. Een ander voordeel van het pakket is wikkelt het bedrijf nog steeds volledig op dat het niet artikel, maar partij gebaseerd maat gemaakte applicaties, van ontwerp is. Dat betekent dat je met partijkenmertot realisatie in eigen huis. ken werkt, zoals bijvoorbeeld kleur, kwaliteit, colli of gewicht. Dat maakt het heel FUNCTIONALITEIT flexibel. Ons all-in-one-model is verder “FreshERP bestaat feitelijk uit twee modu- prijstechnisch best gunstig, zowel voor les, namelijk een handelsmodule én een grote als kleine bedrijven. En klopt een logistieke module. Het is allemaal begon- klein bedrijf bij ons aan, dan kan na tien nen met de AGF-handelsmodule die rond dagen implementatietijd al met de soft1993 is opgebouwd. Dit gebeurde vanuit ware worden gewerkt. Bij grote bedrijven de praktijk in de loods en op kantoor van duurt dat natuurlijk in verhouding iets de eerste klanten zoals Internationale langer.” Fruit Maatschappij (IFM) en Velleman &

122

AGF Primeur 1 • Automatisering 2022

SECURITY DNA biedt niet alleen functionaliteit aan, het heeft ook cybersecurity tot één van haar speerpunten benoemd. “AGF-handelaren beseffen dat ze het risico op phishing, malware en andere aanvallen zo veel mogelijk moeten uitsluiten. En DNA, als IT-partner, reikt daarbij een helpende hand. Voor cybersecurity werken we samen met gecertificeerde cloudpartners zoals Uniserver. Die leveren wereldwijd secure hosting die je gewoon kunt open afschalen. Die partijen beschikken ook over de juiste ISO- en ISAE-certificaten. Wij zijn sterk begaan met clouddiensten in combinatie met security. En we steken ook veel energie in opleidingen en trainingen bij onze klanten wat awareness betreft rond phishing mails en dergelijke,” zegt Hans. Daar waar Exotic Roots de vleugels uitslaat naar India en andere verre gebieden, focust DNA zich voornamelijk op de binnenlandse markt. “Graag bieden wij Nederlandse AGF-bedrijven, die zich bezig houden met import- en exportactiviteiten, een solide en veilige basis qua IT-infrastructuur en software. Wij zijn een gedegen IT-bedrijf met dertig jaar ervaring en landelijke dekking. We willen geen multinational worden, maar de komende jaren vooral impact maken op de Nederlandse markt. DNA sluit het beste aan bij bedrijven waar iets gemaakt, verhandeld of getransporteerd wordt,” besluit Hans. (PB/PDC)  wit@dnaservices.com

Maatwerksoftware als basis voor zakelijke groei ZEROPLEX.NL HUISKENSSTRAAT 72 VENLO INFO@ZEROPLEX.NL 077-206 63 00

Wij helpen ondernemingen met flexibele telecomoplossingen. KIJK OP TRIMAXX.NL OF BEL 077 324 2333

Internet verbinding

Vaste telefonie Mobiele telefonie

Ton van den Broek Telecom specialist Hennie Vissers Telecom specialist

Automatisering

Jeroen Swolfs, Operations Manager Coöperatie Hoogstraten:

“Met QR en RFID linken wij elke punnet aan een teler” Vandaag de dag lopen er enkele trends parallel naast elkaar doorheen de hele AGF-sector. Zo is er de bekommernis over het milieu in het algemeen en een verminderd gebruik van plastic in het bijzonder, de vraag naar de traceerbaarheid van producten vanuit zowel teler, verpakker, retailer als consument en de zoektocht naar automatiseringsoplossingen om de taken eenvoudiger, aangenamer en minder arbeidsintensief te maken. In 2019 sloeg Coöperatie Hoogstraten een slag waarmee het in één beweging tegemoet kwam aan alle drie de trends. KARTON IN PLAATS VAN PLASTIC, QR-CODE IN PLAATS VAN GETALCODE Voor het sterproduct van deze Belgische veiling en telersvereniging, de aardbei, werd ook al vóór 2019 deels tegemoet gekomen aan de trend naar traceerbaarheid. “De consument kon immers op onze website een getalcode invoeren die hij op de punnet vond en zo meer te weten komen over het product en de teler van wie de aardbeien afkomstig waren,” vertelt Jeroen Swolfs, Operations Manager van Coöperatie Hoogstraten. “Maar de punnets waren van plastic. En bij de teler moesten medewerkers zelf nog alle doosjes klaarzetten in de trays voordat die de kas ingingen voor de oogst. Sommige telers hadden voor die taak continu twee mensen in dienst. Dat kan anders, dachten wij, een directe link naar het telerprofiel

124

AGF Primeur 1 • Automatisering 2022

via een QR-code, accurate info doorheen De trays worden netjes gestapeld op een de hele toeleveringsketen, geen plastic pallet en daarna in de opslag geplaatst in meer en minder handenarbeid, zowel in afwachting van een teler die een of meer ons magazijn als bij elk van onze 200 aan- pallets komt afhalen om de lege doosjes gesloten aardbeientelers. En dus besloten met de oogst van de dag te gaan vullen. we over te gaan op kartonnen punnets Maar ondertussen is er al heel wat gebeurd en ontwierpen we in samenwerking met met punnet, tray en pallet. En hier komt Aucxis, een leverancier van RFID-op- Aucxis op de proppen. De Track&Trace-lelossingen, en Smurfit Kappa - al jaren- verancier suggereerde immers het gebruik lang onze aardbeidozenleverancier - een van én QR-codes én RFID-tags. Track&Trace systeem voor onze verpakkingen, dat niet alleen de traceerbaarheid OOK DE HEFTRUCKS ZIJN UITGERUST van het product garandeert, maar ook MET RFID-TECHNOLOGIE arbeidsbesparend is.” Op de kartonnen punnets wordt een unieke QR-code gespoten die de consument bij AUCXIS aanschaf van een bakje aardbeien via de In 2019 investeerde Coöperatie Hoogstra- smartphone direct toegang biedt tot info ten in twee opzetlijnen van Smurfit Kappa over de teler. Ook de kartonnen trays krijvoor kartonnen aardbeienpunnets die ook gen een unieke QR-code aan beide korte automatisch in trays worden geplaatst. zijden van de doos. “Via een automatisch

scanproces van de QR-codes worden de punnets gelinkt aan een bepaalde tray,” legt Jeroen verder uit. “Dan weten we precies in welke doos welke punnets zitten. Eens de trays een volledig pallet vormen, missen we nu nog de schakel die de logistieke beweging richting teler vergemakkelijkt. Daarom kleven we een RFID-etiket op één van de trays, dat daarna - dankzij de visie-oplossing van de firma VistaLink - samen met de verschillende QR-codes van alle trays ingelezen wordt wanneer de pallet de scanpoort passeert. En daar gebeurt dus de koppeling tussen palleteenheid, alle bijhorende trays én bij uitbreiding van alle punnets. De info wordt automatisch ingevoerd in ons ERP-systeem. En omdat ook onze heftrucks uitgerust zijn met de RFID-technologie, vindt de chauffeur meteen – en zonder dat hij of zij moet afstappen en handmatig codes moet inlezen – de pallets die zijn toegewezen aan een bepaalde teler wanneer die z’n lege dozen komt ophalen.”

nets, die meer dan 95% van de aardbeienvolume uitmaken. Van de 60 miljoen doosjes die elk jaar de deur uitgaan, ziet het bedrijf dat zo’n 55.000 QR-codes gescand worden door de consument. In percentage is het miniem, maar als absoluut getal kan het wel tellen. En de verwachting is dat de consument zich in de toekomst steeds meer zal interesseren voor de herkomst van zijn voedsel. Ook de supermarkten zijn tevreden over het nieuwe Track&Trace-systeem, omdat het volledige traceerbaarheid garandeert, al heeft Coöperatie Hoogstraten het systeem nog geen enkele keer moeten activeren wegens een recall, zo zegt Jeroen, én omdat de QR-code extra waarde toevoegt naar de consument toe.

gen op de datum en het uur van binnenkomst per tray. “Dat kan evenwel niet met dezelfde RFID-tag, want in de hectiek van de oogst gebeurt het natuurlijk weleens dat niet elke tray weer op dezelfde pallet terechtkomt. En om het de oogstmedewerkers gemakkelijk te maken, heeft elke tray een QR-code aan beide zijden. Dan maakt “De opzetmachines gebruiken we enkel het niet uit in welke richting de doos op voor onze aardbeienlijn. Maar aangezien de pallet wordt geplaatst en kan alles snel onze heftrucks al uitgerust zijn met de gaan,” verduidelijkt Jeroen. RFID-scanners, zien we in de toekomst ook wel mogelijkheden voor meer automatisering bij andere verpakkingen,” blikt Voor de volle doosjes die terug het magaJeroen alvast vooruit. (PB/PDC)  zijn binnenkomen voorziet Coöperatie TRACERING jeroen.swolfs@hoogstraten.eu Hoogstraten binnenkort een bijkomende Coöperatie Hoogstraten gebruikt de Lindsy.Merckx@aucxis.com gelijkaardige oplossing om zicht te krij- opzetlijn exclusief voor de 500 grams pun-

Het ERP systeem voor de FOOD ontwikkeld door specialisten!

Uw oplossing voor automaaseringsvraagstukken!

0570 680100 INFOORBK.NL WWW.RBK.NL

AGF Primeur 1 • Automatisering 2022

125

Automatisering

Harrie Goesten V.O.F. kiest voor Profix-it Solutions

“Ze maken de vertaalslag tussen de hectiek van alledag naar een eenvoudig te gebruiken softwarepakket” De groei van een onderneming wordt door de buitenwacht vaak afgemeten aan de uitbreiding van het bedrijfspand of een nieuwe vestiging. Op de website worden de mijlpalen dan netjes chronologisch geordend onder de rubriek ‘Geschiedenis’. Zo ook bij AGF-groothandel Harrie Goesten V.O.F. En toch zie je daar iets speciaals gebeuren. Ook de onzichtbare infrastructuur krijgt namelijk een verdiend plaatsje op de tijdlijn: “2018: Start implementatie nieuw ERP-systeem Profix”.

“E

ind 2016 zijn we samen met Profix begonnen aan een project om een allesomvattende software voor onze administratie en onze inkoop-, verkoop- en magazijnactiviteiten te implementeren. En begin 2018 zijn we inderdaad live gegaan,” vertelt IT-manager John de Coo van groothandel en importeur Harrie Goesten uit Drunen. “We werkten al zo’n 25 jaar met een oud DOS-pakket en hebben de afgelopen 15 jaar naar verschillende andere pakketten gekeken. Maar we wilden eigenlijk meer en beter, en vooral iets dat een antwoord gaf op de specifieke noden van de AGF-handel. Dat vonden we bij Profix.” Profix-it Solutions is een software-ontwikkelaar voor importeurs, exporteurs en groothandels uit de AGF-branche met vestigingen in Breda en Kruibeke (België). Het stelt een standaardpakket ter beschikking waaraan ook speciaal ontworpen modules volgens de wensen van de klant kunnen worden toegevoegd. Nieuwe modules met een breed toepassingsgebied komen dan ook steeds voor alle andere klanten beschikbaar.

John de Coo, IT-manager bij Harry Goesten

126

AGF Primeur 1 • Automatisering 2022

STANDAARDPAKKET EN CUSTUM MADE MODULES “Het is een vrij breed pakket, maar je kunt kiezen wat je nodig hebt,” legt John uit, die samen met Jeroen van Gurp van Profix het softwarepakket voor Harrie Goesten heeft samengesteld. “Je kan bepaalde onderdelen gewoon uitschakelen. En heb je nood aan een functionaliteit die niet in het pakket zit, dan gaan de knappe bollen van Profix daar meteen mee aan de slag. Zo wilden wij bijvoorbeeld een bellijst. Dat is een overzicht van wanneer welke klanten gebeld moeten worden en dat ook ruimte biedt voor aantekeningen, zodat de verkoper meteen mee is met de algemene voorkeuren van een klant. Van daaruit worden dan ook direct de verkoopor-

ders aangemaakt en kunnen er wekelijks balansen worden opgesteld. Ook het automatisch inlezen van orders die binnenkomen via mail zit in een afrondende fase en facturen kunnen via EDI uitgewisseld worden met de klant. Het hele systeem biedt overigens mogelijkheden om relatief snel uitgebreide analyses te maken van allerlei data van de voorbije jaren, weken of dagen. Dat is dan in de eerste plaats nuttig voor het management, maar ook verkopers kunnen er hun voordeel mee doen als ze op zoek zijn naar de geschiedenis van een klant of productgroep.” ORDERPICKING EN KEURMEESTERS Het totaalpakket van Profix organiseert ook de werkzaamheden in het magazijn. Er wordt geregistreerd wie welke order klaarmaakt en wanneer de orderpicking start en eindigt. “We doen nog geen orderpicking via stemrobots die aangeven wat de magazijnmedewerker in het krat moet stoppen of op het pallet moet leggen. Die mogelijkheid bestaat wel en het is zeker een functionaliteit die we in de toekomst zullen bekijken, maar je moet toch altijd eerst een degelijke kosten-batenanalyse uitvoeren. Je moet je altijd afvragen in hoeverre een functie daadwerkelijk iets aan jouw bedrijfsproces toevoegt,” legt John uit.

Vooraleer de groenten en het fruit de deur uitgaan, moeten ze natuurlijk eerst bin-

nenkomen en, niet onbelangrijk, gekeurd hebben op een gegeven moment ook een worden. “Van zodra onze keurmeesters de ethical hacker ingehuurd om te kijken of waar goed bevinden, verandert de status alles goed dicht zat. Het is altijd goed om van de inkomende partij in het systeem vreemde ogen te laten kijken. Medewervan ‛verwacht’ naar ‛gelost’. Ook de status kers kunnen van huis uit werken, maar van de inkoopfactuur springt automatisch dat doen wij in principe bijna niet. Maar op ‛groen’ in de boekhouding. Wanneer er wie bijvoorbeeld in quarantaine zit, laten omgepakt moet worden, dan geeft het sys- we inbellen. Om de security verder te verteem dat aan met de ompakmodule. Dan hogen, valideert ons systeem elke link in weet de medewerker dat hij bijvoorbeeld inkomende mails. De validatie vindt plaats een krat van 15 kilo moet ompakken naar op het moment dat een gebruiker op de link 3 keer 5 kilo.” klikt. Want uiteindelijk komt het grootste gevaar in die zin van je gebruikers. Er is TOPSNELHEID snel even op een link geklikt zonder dat “Wat opvalt aan het programma, is dat daar altijd goed bij nagedacht wordt.” het zo snel is. Vooral voor de invoer van gegevens aan de verkoopkant is dat van cruciaal belang. Volgens mij is geen enkel pakket in de AGF-sector zo vlug als Profix. Inmiddels werkt Harrie Goesten al 5 jaar Maar we hebben het dan ook volledig geop- met Profix AGF Software en de samenwertimaliseerd volgens onze behoeften. We king tussen beide partijen gaat onverminhebben hier intern eens een soort nultest derd voort. De focus ligt nu volledig op het gedaan met het invoeren van een bepaal- nog verder automatiseren en ontzorgen de meervoudige order van een klant. Pro- van de organisatie. “De komende jaren blijfix bleek zelfs een fractie van een seconde ven wij vertrouwen op de software-ontsneller te zijn dan ons oude DOS-pakket,” wikkelaars van Profix, omdat ze eigenlijk herinnert John zich. gewoon met de poten in de klei staan. Ze weten precies wat een AGF-bedrijf nodig SECURITY heeft. En het knappe is dat ze de vertaalHarrie Goesten draait de software lokaal slag maken tussen de hectiek van alledag op een server en heeft alle mogelijke toe- van een groothandel in groenten en fruit gangen goed dichtgetimmerd. “Een zeer naar een heel eenvoudig te gebruiken softbeperkt aantal mensen kan bij ons van warepakket.” (PB/PDC)  buiten naar binnen bellen en dat gaat allemaal via tweefactorauthenticatie. We John@goesten.nl

De nieuwste generatie ERP software voor de AGF branche

Aptean Food & Beverage ERP www.aptean.com | info@aptean.com

AGF Primeur 1 • Automatisering 2022

127

Dick Pijpers

Mierikswortel (Manilkara zapota syn. Achras sapota) Sapotaceae Mierikswortel is een winterharde vaste plant die afkomstig is uit Oost-Europa en West-Azië. In deze gebieden is de mierikswortel nog steeds in het wild te vinden. Als lid van de mosterdfamilie heeft de mierikswortel een kruidige soms sterk prikkelende geur en smaak. Mierikswortel, een neefje van de mosterdplant en de waterkers, was al in de Oudheid bekend; de Romeinen kweekten al mierikswortel in hun moestuin. Zoals gezegd is de mierikswortel inheems in de gematigde klimaatzone van Oost-Europa, in de streek van de Kaspische Zee door Rusland en Polen tot aan Finland. In de dertiende eeuw had de mierikswortel zich een plaats verworven in West-Europa, waar hij in Duitsland en Denemarken snel geliefd was als geneesmiddel en als toekruid. Mierikswortel heeft een enkelvoudige of gevorkte wortel die wel 5 cm dik en 60 cm lang kan worden. De vrij dikke, harde, geelachtig tot lichtbruine wortels heeft een enigszins ruwe huid en wit vlees. Bij het schillen of schrappen komt de scherpe mosterdolie vrij, die snel tranende ogen veroorzaakt.

Wordt gebruik in saus bij lamsbout, varkensvlees, rosbief en vis. Rauw geraspt in bijvoorbeeld mayonaise geeft een pittige saus. Doordat het bewerkte product snel verkleurt, wat citroensap of azijn toevoegen. Vers geraspt kan mierikswortel heel goed mosterd vervangen bij vlees- en visgerechten. Mierik wordt ook gebruikt om NL: Mierikswortel, Mierik, Peperkruid, boerenradijs DE: Meerrettich, Kren EN: Horseradish FR: Raifort sauvage IT: Rafano Port: Rabano-picante Rus: Kren ES: Rabano picante Zweeds: Pepparrot Arabisch: Fujl Hâr

128

AGF Primeur 1 • 2022

Wasabi (Eutrema wasabi) na te maken. De A-klasse zijn hoofdwortels van mierikssmaken hebben enige overeenkomst, aan- wortel met een diameter vanaf drie cengevuld met conserveermiddelen en extra timeter. groene kleurstof. Hoofdwortels onder de drie centimeter Voedingswaarde per 100 gr. vers product: worden verkocht als Klasse B. Water . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77,3 g Energie . . . . . . . . . . . . . 302 kj/72 kcal Klasse C zijn de zijwortels, die worden verKoolhydraten . . . . . . . . . . . . . . .10,3 g werkt door de industrie tot o.a. kant-enEiwit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3,1 g klare mierikswortelproducten, zoals in Vet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0,3 g glas of als tafelmierikswortel in een tube. Calcium . . . . . . . . . . . . . . . . . .105 mg IJzer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1,4 mg RASSEN Kalium . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580 mg Mierikswortelrassen worden ingedeeld Natrium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 mg naar grootte, textuur en vorm van hun Vitamine C . . . . . . . . . . . . . . . . .14 mg bladeren. De drie belangrijkste varianten zijn: De wortels worden in de herfst geoogst, ontdaan van wortelvezels, zijwortels en 1) Maliner Kren afkorting “Gemeenschapovertollige grond en in vochtig scherp pelijk” mierikswortel (Armoracia rusticazand bewaard. Bij commerciële gewas- na “Maliner Kren”). Dit ras heeft gekrulde sen worden de wortels verpakt in plastic bladeren en grote, kwalitatief hoogwaarzakken of jutezakken, opgeslagen in de dige wortels. koelcel bij -2°C, en zijn daarom lange tijd te bewaren. Bij recente bewaarproeven is 2) Bohemian (Armoracia rusticana gebleken dat een bewaartemperatuur tot “Boheemse”) met gladde, middelgrote bla-5°C wordt aanbevolen. De wortels worden deren. Dit type heeft gladde wortels, deze rubberachtig en taai bij lagere temperatu- zijn kleiner dan de wortels van de Maliner ren (LTB). Tijdens de bewaring verliezen Kren. Het ras Sass en Swiss zijn stammen de wortels langzaam hun scherpte, die van Boheemse en heeft bladeren en wordirect na de oogst het meest intens is. Een tels, vergelijkbaar met het moederras. deel van de wortels blijft in de winter op het land staan en wordt in het voorjaar 3) Big Top Western (Armoracia rusticageoogst. De bodem dient hier als natuur- na “Big Top Western”) heeft grote, gladde, lijke bewaarplaats. Gedurende deze tijd toelopende bladeren. Hoewel de wortels groeien de wortels niet verder en verlie- ruw en kurkig van buiten zijn, zijn ze groot zen ze niet aan kwaliteit. De retail heeft en van goede kwaliteit. graag de afzonderlijke wortels verpakt in krimpfolie, wat het uitstalleven verlengt. Mieriksboom (Moringa oleifera): De wortels bevatten een mosterdolie-glycoside Aanvoer: Jaarrond. In de maanden oktober en worden daarom als specerij gebruikt. tot januari vindt de grootste aanvoer uit Het aroma lijkt op dat van de mieriksworhet buitenland plaats. tel.  INDELING NAAR KWALITEIT Bij mierikswortel wordt er geen aanduiding in kwaliteit gemaakt, zoals klasse Extra – I – II, maar met de letteraanduiding A, B en C.

Inventaris ###

Jan Verkerk, De Jong Verpakking:

“Ik zou het zo weer overdoen” herinnerd aan een voorval uit 1990, een omgevallen kipper met spruiten. “Dat maakte me nog eens duidelijk dat sommige dingen altijd hetzelfde zijn gebleven bij ons in het bedrijf. Men gaat uit van de persoon en iedereen kan een fout maken, maar je krijgt altijd weer de mogelijkheid om het vertrouwen in het kunnen weer op te bouwen, oftewel willen is belangrijker dan kunnen.”

In de geschiedenis van De Jong Verpakking zijn vele mijlpalen die de groei markeren van klein bedrijfje in opzetdozen naar de golfkartonfabriek met 2,5 miljoen verpakkingen per dag die van de band rollen. Jan Verkerk heeft het allemaal vanaf het begin meegemaakt: “Als ik alles vanaf de eerste doos die ik wegbracht tot nu overdenk, vind ik persoonlijk de overname in oktober 2021 van papierfabriek De Hoop in Eerbeek voor nu het ultieme resultaat. Hiermee is weer een mooie processtap naar zelfvoorzienend zijn bijgekomen.”

Jans eerste officiële functie in vaste dienst bij De Jong Verpakking was die van vrachtwagenchauffeur. “Mijn eerste klant, waar we samen naartoe reden omdat ik werd ingewerkt, was Jan de Lange in Bleiswijk. Toen we leeg waren, reden we weg en kwamen we langs Kosmos en zei Henk: ‛Hier moet je de volgende brengen’, en toen was ik ingewerkt. Het is mooi om te zien hoe bedrijven waar ik in den beginne als chauffeur mocht komen zo zijn gegroeid, zodat ook wij konden groeien. Zo kwam ik steevast na het avondeten lossen (toen nog met heftruck) bij Cor en Dirk vd Kaaij, nu Redstar.” Daarna volgden een divers aantal functies op evenzoveel plaatsen waarbij een uitgebreid netwerk in binnen- en buitenland is ontstaan. De laatste jaren is hij werkzaam op De Lier, de grootste locatie van De Jong Verpakking. Naast zijn taak om de in- en verkoop van pallets en vlonders te faciliteren is Jan vraagbaak voor allerhande vraagstukken die dagelijks de revue passeren. Door zijn jarenlange ervaring weet hij of de oplossing of wie erbij te betrekken om iets op te lossen.

at Jan uiteindelijk in de periferie van en servicegerichtheid en zoals gezegd niet de tuinbouw terecht is gekomen, heeft lullen maar poetsen, centraal staan.” eigenlijk alleen maar te maken met de keuIn alles staat de klant centraal. “We schrijze van Henk de Jong om in de verpakkin- De cultuur binnen het startende bedrijf De ven KLANT met hoofdletters. Het is een gen te gaan in plaats van verder te gaan in Jong Verpakking vergelijkt Jan met die van bedrijf waar wij het samen doen. We prode vollegrondstuinbouw. “De percelen van de goudzoekers die je ziet in Gold Rush op beren, ondanks dat we groot geworden het toentertijd snel groeiende tuinbouw- Discovery Channel. “Naar horloges werd zijn, kleine en grote successen te delen met bedrijf van Henk lagen langs de fietsrou- niet gekeken. ‛Je moet er zijn als het land elkaar waar ruimte is voor ontplooiing te naar de landbouwschool. Als 13-jarige of het gewas je nodig heeft’, zei Henk dan van eenieder. Als ik terugkijk was het dus jongen ben ik brutaal het land op gelopen, altijd. Een nachtje door omdat er bijvoor- eigenlijk geen keuze. Het is zo gegroeid en om werk gevraagd en gekregen. Ik kon beeld bij het aardappelrooien veel regen ik ben trots op waar ik aan mee heb mogen spruitenstokken gaan ontbladeren, ’t was werd opgegeven was ook niet raar. ‛We helpen en getuige van heb mogen zijn. Ik geen best werk voor die leeftijd, maar van slapen wel als het regent.’ Ook de zon- zeg altijd: ik zou het zo weer overdoen en jongs af had ik van mijn ouders geleerd: dag werd daardoor regelmatig, zij het op mocht je mijn collega willen worden, dan niet lullen, maar poetsen. Die hadden 2 gepaste wijze, omgedoopt tot werkdag. Zo kun je altijd contact opnemen,” besluit Jan. SRV-winkels. Ik had al vroeg door dat ik vormden we samen een hecht team, suc- (ML)  dat niet zag zitten, maar ben er naderhand ces vieren en klaar staan voor elkaar in j.verkerk@dejongverpakking.com wel achtergekomen dat dit wel de basis is voor- en tegenspoed en een baas die zelf geweest voor mijn vorming zoals ik nu nog meewerkt, geeft enthousiasme en enersteeds in mijn werk sta, waar 6 dagen per gie.” Die mentaliteit heerst er ondanks week, praktische oplossingen, factor mens de harde groei van het bedrijf, nog altijd. Tijdens zijn 25-jarig jubileum werd Jan AGF Primeur 1 • 2022

129

Apps en Gadgets

Ken je de Internetmemes al (uitgesproken als 'internetmiem')? Het is een nieuw soort internethumor of -grap die zijn oorsprong binnen of buiten het internet vindt. Internetmemes

bevatten vaak een hoge mate van zelfreferentialiteit, de eigenschap van mensen en organisaties om de omgeving te bezien vanuit een volstrekt eigen idee over wat belangrijk is en wat niet.

Daardoor zien we bepaalde dingen en blijven andere dingen onzichtbaar. Maar Veggiememes die moet een AGF-er toch wel snappen…

Plug-n-Grow kruidenkweeksysteem BlueMovement is een initiatief van Bosch en biedt abonnementen aan op het gebied van wassen, drogen, koelen, vriezen, afwassen, koken & bakken, stofzuigen én binnenshuis tuinieren. Ze garanderen dat de consument altijd een werkend apparaat heeft. BlueMovement blijft eigenaar van de apparaten en wil volledig circulair zijn. Ook het SmartGrow voor 6 verschillende kruidenplantjes is te huur. Je kweekt 6 kruiden tegelijk, er is geen aarde nodig, het maakt weinig geluid en er zit een vakantiemodus op. Voor 12,99 euro per maand kun je ervan genieten.

Digitaal plaatjes knippen en plakken

Je kunt jezelf wel mooi fotoshoppen, lastiger is de achtergrond ook leuk aan te passen. Maar met de Background Eraser-app kan je het onderwerp van een foto uitknippen zodat er een transparante achtergrond is. Deze app zet in op simpliciteit. Er is een automatische modus die zelf inschat welke pixels samen horen om dan de achtergrond te verwijderen, maar je kan ook handmatig het onderwerp markeren. Dat laatste werkt heel nauwkeurig en vervolgens krijg je ook een transparante achtergrond. Je kan de uitgeknipte figuur daarna een andere achtergrond geven. Een tweede mogelijkheid van deze app is om de achtergrond te behouden, maar een gedeelte uit de foto te knippen dat vervolgens transparant wordt.

130

AGF Primeur 1 • 2022

Voed je boekenwurm

Lange latten online

Geïnteresseerd in kou en sneeuw? Dan kun je Bergflex/Ski installeren op je telefoon. De app laat je kijken naar de camerabeelden van meer dan 5.000 webcams uit de belangrijkste skigebieden. Je kan daarnaast de weersverwachting op de voet volgen, en de app houd je indien gewenst ook via meldingen op de hoogte. Het is ook mogelijk om meer skigebieden te vergelijken en ze als favoriet te markeren. Verder zijn er kaarten met sneeuwvoorspellingen en je kan ook gedetailleerde informatie van elk skigebied opvragen. Zo zie je hoeveel een skipas kost en je kan meteen materiaal huren of een hotel in de buurt boeken.

Ben je een echte boekenwurm dan is Bookshelf een prima app om deze de voeden. Deze app laat je bijhouden welke boeken je nog wilt lezen, welke je nu aan het lezen bent en welke je ooit al hebt gelezen. De app is heel simpel en gratis te gebruiken. Je kunt boeken met één tik opslaan en mapjes aanmaken om ze te categoriseren. Het enige wat we missen, dat is een Netflix-achtige aanraadfunctie: je kunt niet echt op nieuwe boeken komen als je aangeeft dat je een bepaald boek hebt gelezen.

Slimme halsband Wil je je hond nog beter leren kennen? Doe je huisvriend dan een slimme halsband om. Met deze halsband is het bijvoorbeeld mogelijk om de ademhaling en de hartslag van je vertrouwde viervoeter in de gaten te houden. In de halsband zit namelijk een soort miniatuurradar om metingen uit te voeren. Dit heeft als voordeel dat het voor de slimme halsband niet uitmaakt hoe dik de vacht van de hond is. De halsband kan hierdoor lekker los gedragen worden. De slimme halsband geeft je niet alleen een kijkje in de vitale functies van je hond, maar kan ook zijn dagelijkse activiteiten vastleggen. Zo weet je wanneer je hond ligt te slapen of een sprintje trekt (achter de postbode aan). Hij geeft ook aan wanneer je viervoeter eet, drink, blaft of zelfs achter zijn oren krabt.

Phytolamp We kennen ze vanuit de hightech verticale kas, maar tegenwoordig kun je ook thuis aan de slag met optimale verlichting voor je kamerplanten: de phytolamp. De lampen hebben het volledige spectrum aan licht vereist voor de verschillende stadia van de groei van planten, een koelsysteem en er zijn ook waterdichte uitvoeringen voor buiten te krijgen.

Weetje: Hoe kouder hoe groter De pastinaak komt oorspronkelijk uit het Middellandse Zeegebied. De plant was al bekend bij de Oude Grieken en de Romeinen en was oorspronkelijk ongeveer zo groot als peen. Bij hun trek naar het noorden namen de Romeinse soldaten de pastinaak mee. Daar bleek dat de pastinaak in koudere gebieden veel groter werd. De pastinaak kwam in de Middeleeuwen naar WestEuropa en was vóór de introductie

van de aardappel een belangrijk volksvoedsel. In Groot-Brittannië en Ierland is de “witte wortel” populair gebleven. In de Verenigde Staten aten de immigranten aanvankelijk ook pastinaak, meegebracht door de Engelsen. Net als elders is ook daar de pastinaak vervangen door de aardappel. Amerikanen zien de pastinaak hoofdzakelijk als hardnekkig onkruid.

AGF Primeur 1 • 2022

131

25 jaar geleden

... januari 1997 (Primeur • tiende jaargang)

Colofon AGF-PRIMEUR bv Stevinweg 2, 4691 SM Tholen Tel +31 (0)166 - 69 82 00 info@agfprimeur.nl • www.agfprimeur.nl

Jaarabonnement € 75,- in Nederland en België € 90,- in andere landen automatisch doorlopend tot schriftelijke opzegging tot 2 maanden voor de vervaldatum

Uitgever en hoofdredacteur: Pieter Boekhout

Copyright Het is niet toegestaan om, zonder voorafgaande toestemming van AGF-Primeur, door AGF-Primeur gepubliceerde artikelen, onderzoeken of gedeelten daarvan over te nemen, te (doen) publiceren of anderszins openbaar te maken of te verveelvoudigen.

Redactie: Marjet Lubbers-Bruijnse, Martine van der Wekken, Izak Heijboer, Thijmen Tiersma, Jobke den Hertog, Liesbeth Stikkelman, Colinda van Hemert, Peter De Craemer, Jannick Flach, Hugo Huijbers

Privacy AGF-Primeur legt uw klantgegevens vast voor de uitvoering van de (abonnements)overeenkomst, of wanneer u in het kader van dienstverlening contact heeft met AGF-Primeur. De gegevens worden tevens gebruikt om u te informeren over producten en diensten van AGF-Primeur en zorgvuldig geselecteerde derden.

Illustrator: Sandor Paulus

Disclaimer Alle (redactionele) informatie, waaronder begrepen adviezen, ideeën en meningen, is op zorgvuldige wijze en naar beste weten samengesteld. De inhoud en inkleding van advertenties is bepaald door of namens adverteerders en wordt door AGF-Primeur niet beoordeeld op de juistheid, volledigheid en rechtmatigheid daarvan. AGF-Primeur en auteurs zijn niet aansprakelijk voor schade in verband met gebruik van (redactionele) informatie en de inhoud en vormgeving van advertenties.

Advertenties & abonnementen: Andries Gunter, T. +31 (0)166 698232 - andries@agfprimeur.nl Vormgeving: Viola van den Hoven, Martijn van Nijnatten Drukkerij: Veldhuis Media BV, Raalte

Ondanks de vele zorg die aan deze uitgave is besteed, kunnen er fouten voorkomen. Onze excuses hiervoor. Wij willen allen hartelijk danken die aan het tot stand komen van deze uitgave heeft meegewerkt. In het bijzonder danken wij God die kracht en wijsheid geeft.

AGF Primeur 1 • 2022

132

BIOLOGISCHE GROEI BEGINT MET EEN STERK MERK Met I AM Organic breng je heel het jaar door verse biologische groenten, fruit en kruiden. Met de lekkerste smaak en volledig CO2neutraal. Wij geloven in minder verpakking en meer communicatie. Met een uniek digitaal paspoort per product vertellen we alles wat een consument wil weten. Om biologisch écht te laten groeien, moet je de voordelen ervan uitleggen. Wij doen dat bewust met een merk. Ja, ook in AGF. Noem het lef; wij noemen het visie. Wil je meer weten, maak direct een afspraak. Tel. 085 0410 008.

IAM.ORGANIC

TOGETHER WE CAN

Elke dag opnieuw topkwaliteit

Kies voor onze merken

B-8800 Roeselare +32 51 231 211 www.reo.be info@reo.be

Primeur 1 - 2022

Articles inside

Apps en gadgets

Primeur 25 jaar geleden

Inventaris: Jan Verkerk

“Ze maken de vertaalslag tussen de hectiek van alledag naar een eenvoudig te gebruiken softwarepakket”

“Aan Nederlandse kant komt er schot in de zaak, aan Britse zijde hebben we er nog geen vat op”

“Tijd besparen is geld besparen met de RPA-oplossingen”

Dick Pijpers: Mierikswortel

“Software sluit het beste aan bij bedrijven waar iets gemaakt, verhandeld of getransporteerd wordt”

“Dankzij onze app worden de vrije telers nog vrijer”

“Met QR en RFID linken wij elke punnet aan een teler”

Digitalisering neemt een vlucht met GreenCommerce Apps

Piepers per post: direct van het land in de pan

Winkelconcept voor de toekomst zet in op geëmancipeerde klant met winkelmand

“Wanneer je als bedrijf gehackt wordt, dan ga je dat niet van de daken schreeuwen. Maar eigenlijk zou je dat wel moeten doen”

“Wie zijn fust goed beheert, moet nauwelijks bijkopen of grotere voorraden bijhouden”

Een jaar na Brexit – Hoe ver staat het VK?

In een half uur van Amsterdam naar Barendrecht

AGF-verpakkingen van de toekomst kunststof of papier?

Hoe is het met: Gert Blaauw

AGF-er buitenland: Cédric Geens

“Telers engineeren hun zonnepaneelsysteem zo dat ze nagenoeg niet terug gaan leveren”

Nederland brandt zich lelijk aan het gas

Vers fruit blijft weken goed in eierdoos

De “koning der koningen” in de bananensector kan 2 kilo wegen

“Kwaliteit moet goed zijn, maar opbrengst staat voorop”

Voedingsdeskundigen bevelen peren aan voor de gezondheid van mannen

“Importeur is gedwongen op eigen kracht strijd aan te gaan”

Wit-Russische importban treft perenexporteur

Biologische paprika uit Israël zoekt het westwaarts

Colomn: Juglen Zwaan

“Zoals de markt voor biologische AGF 20 jaar geleden was, zo is die van de vegan AGF nu”

Nevenactiviteit: Peter Verhage

Op het nippertje een nieuw record

“We benaderen bio als een aparte productgroep”

Na uien en aardappelen ook jaarrond biologische pompoenen

“Biologische Topaz tot in de zomer beschikbaar dankzij warmwater-behandelingsunit”

Druiven, superfood voor de immuniteit en gezondheid van de hersenen

Colomn: Jeroen van de Weerd

Het imago van de avocado

“We kunnen de biologische producten uit eigen teelt straks jaarrond aanbieden”

“Als er geen afzet voor Florida grapefruit is, dan importeren we het natuurlijk niet”

Wat doet SFI op social media?

“Schaf het woord groente af”

Wortelen schrappen of schillen?

“We willen de knolselderij graag promoten”

“Witloofmarkt gebaat bij meer balans”

“Naar verwachting stabiele prijzen voor spruiten”

”We verkopen elk jaar meer knolselderij”

“Iets hoger prijsniveau van spitskool kan makkelijker worden vastgehouden”

“Vraag naar pastinaak en schorseneren blijft achter”

“Hoge opbrengst wortelen beïnvloedt markt maar vraag trekt aan”

“Uitblijven winter heeft invloed op preimarkt”

“Afzet rode bieten loopt lekker door “

“Marktsituatie rode en witte kool geeft een prettig uitgangspunt”

“Met prijs, smaak en continuïteit is nog veel winst te halen”

Wetenschappers laten erwten sneller groeien door elektroshocks

Column: Hans Borsboom

De val van de Turkse lira

AGF-flitshandel, hoe pakt Gorillas het aan?

Marktsituatie wintergroenten wisselend

Indiase telers vergroten kansen met export naar Europa

AGF-ster: Geert Horsten